Ogłoszenie z dnia 2024-05-27
Powiązane ogłoszenia:
- 2024/BZP 00315505/01 - Ogłoszenie z dnia 2024-05-08
- 2024/BZP 00331747/01 - Modyfikacja z dnia 2024-05-21
- 2024/BZP 00334048/01 - Modyfikacja z dnia 2024-05-22
- 2024/BZP 00352714/01 - Modyfikacja z dnia 2024-06-05
- 2024/BZP 00433876/01 - Wynik z dnia 2024-07-29
Ogłoszenie o zmianie ogłoszenia
Budowa sieci kanal. sanit. ciśnieniowej ul. Szkolnej i ul. Kamiennej
w Psarach oraz ul. Granicznej w Strzyżowicach w ramach zadania: „Budowa sieci kanal. na potrzeby SIM w Gminie Psary – etap I.
SEKCJA I - ZAMAWIAJĄCY
1.1.) Nazwa zamawiającego: URZĄD GMINY W PSARACH
1.3.) Krajowy Numer Identyfikacyjny: REGON 000537243
1.4.) Adres zamawiającego:
1.4.1.) Ulica: ul. Malinowicka 4
1.4.2.) Miejscowość: Psary
1.4.3.) Kod pocztowy: 42-512
1.4.4.) Województwo: śląskie
1.4.5.) Kraj: Polska
1.4.6.) Lokalizacja NUTS 3: PL22B - Sosnowiecki
1.4.7.) Numer telefonu: +48 322944973
1.4.9.) Adres poczty elektronicznej: urzad@psary.pl
1.4.10.) Adres strony internetowej zamawiającego: www.psary.pl
1.5.) Rodzaj zamawiającego: Zamawiający publiczny - jednostka sektora finansów publicznych - jednostka samorządu terytorialnego
1.6.) Przedmiot działalności zamawiającego: Ogólne usługi publiczne
SEKCJA II – INFORMACJE PODSTAWOWE
2.1.) Numer ogłoszenia: 2024/BZP 00339708
2.2.) Data ogłoszenia: 2024-05-27
SEKCJA III ZMIANA OGŁOSZENIA
3.2.) Numer zmienianego ogłoszenia w BZP: 2024/BZP 00315505
3.3.) Identyfikator ostatniej wersji zmienianego ogłoszenia: 01
3.4.) Identyfikator sekcji zmienianego ogłoszenia:
SEKCJA V - KWALIFIKACJA WYKONAWCÓW3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst, który należy dodać lub zmienić:
5.4. Nazwa i opis warunków udziału w postępowaniu Przed zmianą:
3.4. Zdolność techniczna lub zawodowa:
3.4.1. Wykonawca musi wykazać, iż w okresie ostatnich pięć (5) lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, wykonał w sposób należyty co najmniej:
- dwie (2) roboty budowlane, obejmujące m.in. budowę i/lub przebudowę i/lub rozbudowę rurociągów z polietylenu (PE) lub z materiałów równoważnych o długości co najmniej 300 mb każda dla których wydane było pozwolenie na budowę lub zgłoszenie i które zostały ukończone.
UWAGA nr 3:
1) Pojęcia „budowa”, „przebudowa”, „rozbudowa”, należy rozumieć zgodnie z przepisami Prawa
budowlanego (Dz. U. z 2023 r. poz. 682 z późn. zm.).
2) Jako pozwolenie na budowę rozumieć należy także zezwolenie na realizację inwestycji oraz zgłoszenie robot wymagające pełnienia funkcji kierownika budowy lub kierownika robót.
3) Mając na uwadze art. 117 ust. 1 ustawy Zamawiający zastrzega, że w sytuacji składania oferty przez Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia oraz analogicznie
w sytuacji, gdy Wykonawca będzie polegał na zasobach innego podmiotu, na zasadach określonych w art. 118 ustawy, warunek o którym wyżej mowa, musi zostać spełniony w całości przez Wykonawcę (jednego z Wykonawców wspólnie składającego ofertę) lub podmiot, na którego zdolności w tym zakresie powołuje się Wykonawca – brak możliwości tzw. sumowania zasobów w zakresie doświadczenia.
4) Jeżeli Wykonawca powołuje się na doświadczenie w realizacji robót budowlanych wykonywanych wspólnie z innymi wykonawcami, należy wykazać zakres robotę budowlaną, w której Wykonawca bezpośrednio uczestniczył/wykonywał.
5) W przypadku wskazania przez Wykonawcę, w celu wykazania spełniania warunków udziału
w postępowaniu, waluty innej niż polska (PLN), w celu jej przeliczenia stosowany będzie średni kurs NBP na dzień zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych
na portalu internetowym Urzędu Zamówień Publicznych.
6) Jeżeli zakres robót budowlanych przedstawionych w dokumencie złożonym na potwierdzenie, że roboty budowlane zostały wykonane w sposób należyty oraz zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone jest szerszy od opisanego i wymaganego przez Zamawiającego, należy w wykazie robót budowlanych podać wartość robót odpowiadających zakresowi warunku określonego przez Zamawiającego w SWZ.
7) W przypadku, gdy Wykonawca polega na zasobach innych podmiotów przy wykazaniu spełniania warunku doświadczenia, zobowiązany jest wykazać udział tych podmiotów w wykonaniu zamówienia.
8) Wykonawca może wykazać spełnienie ww. warunku w ramach realizacji zamówienia w formule
zaprojektuj wykonaj.
3.4.2. Wykonawca musi wykazać że dysponuje lub będzie dysponował osobami zdolnymi do wykonania zamówienia tj.:
a) Kierownikiem budowy (1 osoba) - posiada aktualne i ważne uprawnienia budowlane w specjalności – instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych bez ograniczeń do kierowania robotami budowlanymi.
Doświadczenie ww. osoby – posiada doświadczenie w kierowaniu lub nadzorowaniu robót budowlanych (np. kierownik budowy lub kierownik robót lub inspektor nadzoru), co najmniej na dwóch (2) robotach budowlanych, każda obejmująca m.in. budowę i/lub przebudowę i/lub rozbudowę rurociągów z polietylenu (PE) lub z materiałów równoważnych o długości co najmniej 300 mb, dla których wydane było pozwolenie na budowę lub zgłoszenie i które zostały ukończone.
b) 1 osoba - posiada aktualne i ważne uprawnienia do zgrzewania doczołowego i elektrooporowego rur z PE.
Dot. ppkt 3.4.2. lit. a
lub odpowiadające im aktualne i ważne uprawnienia, które zostały wydane na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów,
oraz zrzeszoną we właściwym samorządzie zawodowym zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15.12.2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r. poz. 551),
lub spełniającą warunki, o których mowa w art. 12a ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 682 z późn.zm.) tj. osobą/osobami której odpowiednie kwalifikacje zawodowe zostały uznane na zasadach określonych w przepisach odrębnych lub spełniającą wymogi o których mowa w art. 20a ustawy z dnia 15.12.2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa („świadczenie usług transgranicznych”).
UWAGA nr 4:
1) Pojęcia „budowa”, „przebudowa”, „rozbudowa”, należy rozumieć zgodnie z przepisami Prawa
budowlanego (Dz. U. z 2023 r. poz. 682 z późn. zm.).
2) Jako pozwolenie na budowę rozumieć należy także zezwolenie na realizację inwestycji oraz zgłoszenie robot wymagające pełnienia funkcji kierownika budowy lub kierownika robót.
3) W ramach zamówienia, doświadczenie osoby wskazanej do pełnienia funkcji kierownika budowy, powyżej wymaganego minimum opisanego w warunku udziału w postępowaniu, będzie przedmiotem oceny w ramach kryterium oceny ofert „Doświadczenie personelu wyznaczonego do realizacji zamówienia”.
4) Przez doświadczenie zawodowe należy rozumieć doświadczenie zdobyte w okresie od daty uzyskania uprawnień, do terminu składania ofert.
5) Jeżeli zakres prac przedstawionych w dokumencie złożonym na potwierdzenie, że prace zostały wykonane w sposób należyty i prawidłowo ukończony jest szerszy od opisanego i wymaganego przez Zamawiającego, należy w wykazie podać zakres odpowiadający zakresowi warunku określonego przez Zamawiającego w SWZ.
6) W przypadku, gdy Wykonawca polega na zasobach innych podmiotów przy wykazaniu spełniania warunku doświadczenia, zobowiązany jest wykazać udział tych podmiotów w wykonaniu zamówienia.
Po zmianie:
3.4. Zdolność techniczna lub zawodowa:
3.4.1. Wykonawca musi wykazać, iż w okresie ostatnich sześciu (6) lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, wykonał w sposób należyty co najmniej:
- dwie (2) roboty budowlane, obejmujące m.in. budowę i/lub przebudowę i/lub rozbudowę rurociągów z polietylenu (PE) lub z materiałów równoważnych o długości co najmniej 300 mb każda dla których wydane było pozwolenie na budowę lub zgłoszenie i które zostały ukończone.
UWAGA nr 3:
1) Pojęcia „budowa”, „przebudowa”, „rozbudowa”, należy rozumieć zgodnie z przepisami Prawa
budowlanego (Dz. U. z 2023 r. poz. 682 z późn. zm.).
2) Jako pozwolenie na budowę rozumieć należy także zezwolenie na realizację inwestycji oraz zgłoszenie robot wymagające pełnienia funkcji kierownika budowy lub kierownika robót.
3) Mając na uwadze art. 117 ust. 1 ustawy Zamawiający zastrzega, że w sytuacji składania oferty przez Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia oraz analogicznie
w sytuacji, gdy Wykonawca będzie polegał na zasobach innego podmiotu, na zasadach określonych w art. 118 ustawy, warunek o którym wyżej mowa, musi zostać spełniony w całości przez Wykonawcę (jednego z Wykonawców wspólnie składającego ofertę) lub podmiot, na którego zdolności w tym zakresie powołuje się Wykonawca – brak możliwości tzw. sumowania zasobów w zakresie doświadczenia.
4) Jeżeli Wykonawca powołuje się na doświadczenie w realizacji robót budowlanych wykonywanych wspólnie z innymi wykonawcami, należy wykazać zakres robotę budowlaną, w której Wykonawca bezpośrednio uczestniczył/wykonywał.
5) W przypadku wskazania przez Wykonawcę, w celu wykazania spełniania warunków udziału
w postępowaniu, waluty innej niż polska (PLN), w celu jej przeliczenia stosowany będzie średni kurs NBP na dzień zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych
na portalu internetowym Urzędu Zamówień Publicznych.
6) Jeżeli zakres robót budowlanych przedstawionych w dokumencie złożonym na potwierdzenie, że roboty budowlane zostały wykonane w sposób należyty oraz zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone jest szerszy od opisanego i wymaganego przez Zamawiającego, należy w wykazie robót budowlanych podać wartość robót odpowiadających zakresowi warunku określonego przez Zamawiającego w SWZ.
7) W przypadku, gdy Wykonawca polega na zasobach innych podmiotów przy wykazaniu spełniania warunku doświadczenia, zobowiązany jest wykazać udział tych podmiotów w wykonaniu zamówienia.
8) Wykonawca może wykazać spełnienie ww. warunku w ramach realizacji zamówienia w formule
zaprojektuj wykonaj.
3.4.2. Wykonawca musi wykazać że dysponuje lub będzie dysponował osobami zdolnymi do wykonania zamówienia tj.:
a) Kierownikiem budowy (1 osoba) - posiada aktualne i ważne uprawnienia budowlane w specjalności – instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych bez ograniczeń do kierowania robotami budowlanymi.
Doświadczenie ww. osoby – posiada doświadczenie w kierowaniu lub nadzorowaniu robót budowlanych (np. kierownik budowy lub kierownik robót lub inspektor nadzoru), co najmniej na dwóch (2) robotach budowlanych, każda obejmująca m.in. budowę i/lub przebudowę i/lub rozbudowę rurociągów z polietylenu (PE) lub z materiałów równoważnych o długości co najmniej 300 mb, dla których wydane było pozwolenie na budowę lub zgłoszenie i które zostały ukończone.
b) 1 osoba - posiada aktualne i ważne uprawnienia do zgrzewania doczołowego i elektrooporowego rur z PE.
Dot. ppkt 3.4.2. lit. a
lub odpowiadające im aktualne i ważne uprawnienia, które zostały wydane na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów,
oraz zrzeszoną we właściwym samorządzie zawodowym zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15.12.2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r. poz. 551),
lub spełniającą warunki, o których mowa w art. 12a ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 682 z późn.zm.) tj. osobą/osobami której odpowiednie kwalifikacje zawodowe zostały uznane na zasadach określonych w przepisach odrębnych lub spełniającą wymogi o których mowa w art. 20a ustawy z dnia 15.12.2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa („świadczenie usług transgranicznych”).
UWAGA nr 4:
1) Pojęcia „budowa”, „przebudowa”, „rozbudowa”, należy rozumieć zgodnie z przepisami Prawa
budowlanego (Dz. U. z 2023 r. poz. 682 z późn. zm.).
2) Jako pozwolenie na budowę rozumieć należy także zezwolenie na realizację inwestycji oraz zgłoszenie robot wymagające pełnienia funkcji kierownika budowy lub kierownika robót.
3) W ramach zamówienia, doświadczenie osoby wskazanej do pełnienia funkcji kierownika budowy, powyżej wymaganego minimum opisanego w warunku udziału w postępowaniu, będzie przedmiotem oceny w ramach kryterium oceny ofert „Doświadczenie personelu wyznaczonego do realizacji zamówienia”.
4) Przez doświadczenie zawodowe należy rozumieć doświadczenie zdobyte w okresie od daty uzyskania uprawnień, do terminu składania ofert.
5) Jeżeli zakres prac przedstawionych w dokumencie złożonym na potwierdzenie, że prace zostały wykonane w sposób należyty i prawidłowo ukończony jest szerszy od opisanego i wymaganego przez Zamawiającego, należy w wykazie podać zakres odpowiadający zakresowi warunku określonego przez Zamawiającego w SWZ.
6) W przypadku, gdy Wykonawca polega na zasobach innych podmiotów przy wykazaniu spełniania warunku doświadczenia, zobowiązany jest wykazać udział tych podmiotów w wykonaniu zamówienia.
3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst, który należy dodać lub zmienić:
5.7. Wykaz podmiotowych środków dowodowych na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu Przed zmianą:
4.2. Wykonawca, którego oferta zostanie najwyżej oceniona, w celu wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu (określonych przez Zamawiającego w ust. 3 niniejszego rozdziału SWZ), na podstawie art. 274 ust. 1 ustawy zostanie wezwany do złożenia następujących podmiotowych środków dowodowych (aktualnych na dzień ich złożenia):
1) w celu wykazania spełniania warunku z ust. 3 pkt 3.1., 3.2., 3.3.: – Nie dotyczy;
2) w celu wykazania spełniania warunku z ust. 3 pkt 3.4 ppkt 3.4.1.:
a) wykaz robót budowlanych wykonanych nie wcześniej niż w okresie ostatnich 5 lat, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, wraz z podaniem ich rodzaju, wartości, daty i miejsca wykonania oraz podmiotów, na rzecz których roboty te zostały wykonane, wraz z załączeniem dowodów określających, czy te roboty budowlane zostały wykonane należycie, przy czym dowodami, o których mowa, są referencje bądź inne dokumenty sporządzone przez podmiot, na rzecz którego roboty budowlane zostały wykonywane, a jeżeli wykonawca z przyczyn niezależnych od niego nie jest w stanie uzyskać tych dokumentów – inne odpowiednie dokumenty. Okres, o którym wyżej mowa liczy się wstecz od dnia, w którym upływa termin składania ofert.
3) w celu wykazania spełniania warunku z ust. 3 pkt 3.4 ppkt 3.4.2.:
a) wykaz osób, skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia publicznego, w szczególności odpowiedzialnych za kierowanie robotami budowlanymi wraz z informacjami na temat ich kwalifikacji zawodowych, uprawnień, doświadczenia niezbędnych do wykonania zamówienia publicznego, a także zakresu wykonywanych przez nie czynności oraz informacją o podstawie do dysponowania tymi osobami.
Po zmianie:
4.2. Wykonawca, którego oferta zostanie najwyżej oceniona, w celu wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu (określonych przez Zamawiającego w ust. 3 niniejszego rozdziału SWZ), na podstawie art. 274 ust. 1 ustawy zostanie wezwany do złożenia następujących podmiotowych środków dowodowych (aktualnych na dzień ich złożenia):
1) w celu wykazania spełniania warunku z ust. 3 pkt 3.1., 3.2., 3.3.: – Nie dotyczy;
2) w celu wykazania spełniania warunku z ust. 3 pkt 3.4 ppkt 3.4.1.:
a) wykaz robót budowlanych wykonanych nie wcześniej niż w okresie ostatnich 6 lat, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, wraz z podaniem ich rodzaju, wartości, daty i miejsca wykonania oraz podmiotów, na rzecz których roboty te zostały wykonane, wraz z załączeniem dowodów określających, czy te roboty budowlane zostały wykonane należycie, przy czym dowodami, o których mowa, są referencje bądź inne dokumenty sporządzone przez podmiot, na rzecz którego roboty budowlane zostały wykonywane, a jeżeli wykonawca z przyczyn niezależnych od niego nie jest w stanie uzyskać tych dokumentów – inne odpowiednie dokumenty. Okres, o którym wyżej mowa liczy się wstecz od dnia, w którym upływa termin składania ofert.
3) w celu wykazania spełniania warunku z ust. 3 pkt 3.4 ppkt 3.4.2.:
a) wykaz osób, skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia publicznego, w szczególności odpowiedzialnych za kierowanie robotami budowlanymi wraz z informacjami na temat ich kwalifikacji zawodowych, uprawnień, doświadczenia niezbędnych do wykonania zamówienia publicznego, a także zakresu wykonywanych przez nie czynności oraz informacją o podstawie do dysponowania tymi osobami.
3.4.) Identyfikator sekcji zmienianego ogłoszenia:
SEKCJA VI - WARUNKI ZAMÓWIENIA3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst, który należy dodać lub zmienić:
6.4.1. Informacje dotyczące wadium Przed zmianą:
1. Zamawiający wymaga od Wykonawców wniesienia wadium w wysokości: 10.000,00 zł.
2. Termin wnoszenia wadium upływa w dniu: 29.05.2024 r. o godzinie 12:00.
3. Wadium należy wnieść przed upływem terminu składania ofert i utrzymywać nieprzerwanie do dnia upływu terminu związania ofertą, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w niniejszym rozdziale SWZ.
4. Forma wnoszenia wadium: Wadium może być wniesione w jednej lub kilku następujących formach:
- pieniądzu,
- gwarancjach bankowych,
- gwarancjach ubezpieczeniowych,
- poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia
9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U.
z 2023 r. poz. 462 z późn. zm.).
Po zmianie:
1. Zamawiający wymaga od Wykonawców wniesienia wadium w wysokości: 10.000,00 zł.
2. Termin wnoszenia wadium upływa w dniu: 07.06.2024 r. o godzinie 12:00.
3. Wadium należy wnieść przed upływem terminu składania ofert i utrzymywać nieprzerwanie do dnia upływu terminu związania ofertą, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w niniejszym rozdziale SWZ.
4. Forma wnoszenia wadium: Wadium może być wniesione w jednej lub kilku następujących formach:
- pieniądzu,
- gwarancjach bankowych,
- gwarancjach ubezpieczeniowych,
- poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia
9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U.
z 2023 r. poz. 462 z późn. zm.).
3.4.) Identyfikator sekcji zmienianego ogłoszenia:
SEKCJA VIII - PROCEDURA3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst, który należy dodać lub zmienić:
8.1. Termin składania ofert Przed zmianą:
2024-05-29 12:00
Po zmianie:
2024-06-07 12:00
3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst, który należy dodać lub zmienić:
8.3. Termin otwarcia ofert Przed zmianą:
2024-05-29 12:30
Po zmianie:
2024-06-07 12:30
3.4.1.) Opis zmiany, w tym tekst, który należy dodać lub zmienić:
8.4. Termin związania ofertą Przed zmianą:
2024-06-27
Po zmianie:
2024-07-06
INNE PRZETARGI PSARY
- "Zakup i wdrożenie systemu zarządzania energią - Gmina Psary" w ramach zadania "Wykorzystanie OZE na potrzeby infrastruktury gminnej w Gminie Psary".
- "Budowa oświetlenia ulic w Sarnowie i Preczowie" w ramach zadania "Budowa oświetlenia ulicznego".
- "Budowa oświetlenia ulic w Psarach, Strzyżowicach, Dąbiu, Górze Siewierskiej i Gródkowie" w ramach zadania "Budowa oświetlenia ulicznego".
więcej: przetargi PSARY »
PRZETARGI Z PODOBNEJ KATEGORII
- Budowa przyłączy kanalizacji sanitarnej w m. Górki Noteckie, ul. Kurowska
- Zagospodarowanie poscaleniowe w zakresie dróg, renowacji rowów melioracyjnych, rekultywacji gruntów dla operacji pn. Scalenia gruntów wsi Piechoty, gm. Padew Narodowa o powierzchni łącznej 310,1773 ha
- Budowa i modernizacja infrastruktury wodociągowej na terenie Miasta i Gminy Dubiecko
- Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji Drwinia - etap I
- Termomodernizacja budynku przy ul. T.Kościuszki 40
- "Budowa ujęcia wody wraz z budową sieci wodociągowej w miejscowości Markocin, gmina Cedynia "
więcej: Roboty w zakresie przygotowania terenu pod budowę i roboty ziemne »
Uwaga: podstawą prezentowanych tutaj informacji są dane publikowane przez Urząd Zamówień Publicznych w Biuletynie Zamówień Publicznych. Treść ogłoszenia widoczna na eGospodarka.pl jest zgodna z treścią tegoż ogłoszenia dostępną w BZP w dniu publikacji. Redakcja serwisu eGospodarka.pl dokłada wszelkich starań, aby zamieszczone tutaj informacje były kompletne i zgodne z prawdą. Nie może jednak zagwarantować ich poprawności i nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody powstałe w wyniku korzystania z nich.