rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2014-05-26
rok: 2014
data dokumentu: 2014-05-26
rok: 2014
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 928/14
KIO 928/14
Komisja w składzie:
Przewodniczący: Lubomira Matczuk - Mazuś Członkowie: Aneta Mlącka, Jolanta Markowska Protokolant: Natalia Dominiak
Przewodniczący: Lubomira Matczuk - Mazuś Członkowie: Aneta Mlącka, Jolanta Markowska Protokolant: Natalia Dominiak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2014 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 maja 2014 r. przez wykonawcę
Poczta
Polska Spółka Akcyjna, ul. Stawki 2, 00-940 Warszawa,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego Oddział Regionalny w Rzeszowie, ul. Słowackiego 7, 35-060 Rzeszów,
przy udziale wykonawcy
InPost Finanse Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
ul. Malborska 130, 30-624 Kraków, zgłaszającego przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego,
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 maja 2014 r. przez wykonawcę
Poczta
Polska Spółka Akcyjna, ul. Stawki 2, 00-940 Warszawa,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego Oddział Regionalny w Rzeszowie, ul. Słowackiego 7, 35-060 Rzeszów,
przy udziale wykonawcy
InPost Finanse Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
ul. Malborska 130, 30-624 Kraków, zgłaszającego przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
1) oddala odwołanie;
2) kosztami postępowania obciąża wykonawcę Poczta Polska Spółka Akcyjna,
ul. Stawki 2, 00-940 Warszawa
i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego
kwotę
15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
tego wykonawcę tytułem wpisu;
2.1 zasądza od wykonawcy Poczta Polska Spółka Akcyjna, ul. Stawki 2, 00-940
Warszawa na rzecz zamawiającego Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
Oddział Regionalny w Rzeszowie, ul. Słowackiego 7, 35-060 Rzeszów, kwotę
3 600 zł 00
gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013, poz. 907, z późn. zm.) na wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego
w Rzeszowie.
Przewodniczący: ………………………..
Członkowie:
………………………
………………….........
Sygn. akt KIO 928/14
U z a s a d n i e n i e
A. I. Wykonawca - Poczta Polska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, odwołujący
w postępowaniu odwoławczym - wniósł odwołanie od niezgodnego, w jego ocenie,
z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) ogłoszenia o zamówieniu oraz
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ), sporządzonych przez zamawiającego,
prowadzącego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na świadczenie usługi
doręczania w formie gotówki świadczeń krótkoterminowych i emerytalno-rentowych do rąkświadczeniobiorców w ich miejscu zamieszkania (nr OZP-2310/3/2014/POW).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
w dniu 29 kwietnia 2014 r., nr 2014/S 083-144650.
II. Odwołujący, wnosząc odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i postanowień
SIWZ, zarzucił zamawiającemu naruszenie przepisów Pzp, które może mieć wpływ na wynik
postępowania:
a) art. 22 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 Pzp, w zw. z zw. art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 w zw. z art. 2 ust.
1 pkt 5 w zw. z art. 3 pkt 16 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U.
z 2012 r. poz. 1529), (Pr.poczt.) oraz w zw. z art. 49 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 grudnia
1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r. poz. 1403, z późn. zm.),
(u.s.r.), przez dopuszczenie do przetargu, którego przedmiotem jest realizacja usługi
przekazu pocztowego, podmiotów, które nie mają uprawnień do wykonywania usługi
przekazu pocztowego zgodnie z regulacją ustawy Pr.poczt.;
b) art. 29 ust. 1 pkt 1 Pzp (ust. 1 nie dzieli się na punkty, w uzasadnieniu wskazano
wyłącznie ust. 2), w zw. z zw. art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 5 w zw.
z art. 3 pkt 16 Pr.poczt. w zw. z art. 49 ust. 1 i 2 u.s.r. oraz motyw 30 Dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej
dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego
usług pocztowych Wspólnoty (Dz. U. L
52 z 27.2.2008, str. 3-2), (III dyrektywa pocztowa),
w zw. z art. 288 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Traktat)
oraz art. 106
ust. 2 Traktatu, przez opisanie przedmiotu zamówienia w sposób wskazujący, że może on
być wykonywany przez podmioty świadczące usługi płatnicze w formie przekazu
pieniężnego, podczas gdy przedmiotem zamówienia może być jedynie usługa przekazu
pocztowego i jedynie podmiot uprawniony do wykonywania tej usługi winien zostać
dopuszczony do udziału w przetargu.
III.
Odwołujący wniósł o:
a) nakazanie zamawiającemu dokonania zmiany SIWZ przez:
1) wykreślenie w rozdziale 1 § 3 ust. 1 SIWZ wskazania, że zamawiane usługi zgodnie
z kodem CPV mają charakter usług finansowych i ubezpieczeniowych;
2) dokonanie zmiany w rozdziale 1 § 8 ust. 1 pkt 1 lit. a, i nadanie mu następującej treści:
posiadania uprawnień do wykonywania działalności pocztowej w zakresie świadczenia
usług pocztowych w obrocie krajowym polegających na realizacji przekazów pocztowych
w zakresie świadczeń będących przedmiotem zamówienia, objętych obowiązkiem wpisu
do rejestru operatorów pocztowych, o którym mowa w art. 6 ustawy z dnia 23 listopada
2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012, poz. 1529) prowadzonego przez Prezesa Urzędu
Komunikacji Elektronicznej;
3) dokonanie zmiany w rozdziale 1 § 9 pkt A, ppkt 2, i nadanie mu następującej treści:
dokument potwierdzający wpis do rejestru operatorów pocztowych zgodnie z przepisami
ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012
1
poz. 1529);
b) ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia powyższego wniosku, unieważnienie
postępowania;
c) zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania, w tym
kosztów zastępstwa procesowego zgodnie ze spisem przedstawionym na rozprawie.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący przedstawił następujące stanowisko.
1. Wskazując datę publikacji ogłoszenia o zamówieniu oraz ustawowy termin do wniesienia
odwołania - art. 182 Pzp - odwołujący wywiódł, że odwołanie wraz z przekazaniem kopii
zamawiającemu - zostało wniesione w terminie (okoliczności niekwestionowane).
2. Podnosząc zastosowane przez zamawiającego:
-tryb postępowania - przetarg nieograniczony;
-kody ze wspólnego słownika zamówień (CPV), rozdział I § 3 ust. 1 in fine SIWZ (usługi
finansowe i ubezpieczeniowe lub usługi pocztowe);
-opis przedmiotu zamówienia;
-opis warunku udziału w postępowaniu - spełniają wszystkie podmioty posiadające
uprawnienia „do wykonywania działalności pocztowej w zakresie świadczenia usług
pocztowych w obrocie krajowym polegających na realizacji przekazów pocztowych
w zakresie świadczeń będących przedmiotem zamówienia” oraz wszystkie podmioty
posiadające uprawnienia do „działania w formie organizacyjnej wymaganej dla dostawców
usług płatniczych wskazanych w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach
płatniczych (Dz. U. Nr 199, poz. 1175, z późn. zm.)” (rozdział I § 8 ust. 1 pkt 1 lit. a SIWZ);
-katalog dokumentów wymaganych od wykonawców, rozdział I § 9 pkt A ppkt 2 SIWZ, na
potwierdzenie spełnienia wymagań opisanych w SIWZ, dokumenty zaświadczające, że
wykonawcy posiadają uprawnienia do wykonywania usług przekazu pocztowego, jako
operator pocztowy lub uprawnienia do wykonywania usług płatniczych zgodnie z ustawą
o usługach płatniczych
- odwołujący uznał, że zamawiający dopuszczając do udziału w postępowaniu,
zarówno operatora pocztowego uprawnionego do realizacji przekazów pocztowych, jak
i podmiotów posiadających uprawnienia do wykonywania usług płatniczych, naruszył
wskazane przepisy ustawy Pzp i innych aktów prawnych.
3. Kwalifikacja prawna usługi będącej przedmiotem zamówienia.
Odwołujący uznał, że przedmiot zamówienia - świadczenie usługi doręczania w formie
gotówki świadczeń krótkoterminowych i emerytalno-rentowych do rąk świadczeniobiorców
w ich miejscu zamieszkania (rozdział I § 3 pkt 1 SIWZ ust. 1 SIWZ, § 1 ust. 1 wzoru umowy
stanowiącej załącznik nr 5a do SIWZ), odpowiada definicji przekazu pocztowego, stosownie
do art. 3 pkt 16 Pr.poczt. Powołał się na uzasadnienie do projektu ustawy Prawo pocztowe:
„przekaz pocztowy stanowi specyficzny rodzaj usługi pocztowej o charakterze finansowym.
Zawiera w sobie element typowo pocztowy, tj. przekazanie adresatowi oprócz gotówki
specjalnego druku, na którym możliwe jest zamieszczenie przekazu informacyjnego
(korespondencji)” - (Druk sejmowy nr 801 z dnia 8 października 2012 r.).
Stwierdził, że świadczenie wykonawców określone w SIWZ stanowi usługę pocztową
polegającą na realizowaniu przekazu pocztowego (art. 2 ust. 1 pkt 5 Pr.poczt.). Powołał się
na treść art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy Pr.poczt. „zawarcie umowy o świadczenie usługi
pocztowej następuje w szczególności przez przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu
pocztowego, z tym, że do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami
z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy
społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie jest uprawniony operator
wyznaczony” i ust. 2 „Operator wyznaczony jest obowiązany do przyjmowania przekazów
pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie”,
wskazując, że przedmiot zamówienia należy wyłącznie do zakresu czynności operatora
wyznaczonego (obecnie Poczta Polska S.A. - art. 178 ust. 1 Pr.poczt.).
Odwołujący wskazał, że o ile z brzmienia samej tylko powołanej w piśmie jednostki
redakcyjnej Pr.poczt. takie ograniczenie nie wynikało, to z prawidłowej lektury wszystkich
mających zastosowanie w sprawie przepisów, a w szczególności art. 15 ust. 1 Pr.poczt.
płynie wniosek, iż usługi w zakresie przyjmowania przekazów pocztowych zarezerwowane
zostały w sposób wyłączny dla Poczty Polskiej, przy czym powyższe wynika z bezwzględnie
obowiązujących przepisów prawa. Podkreślił, że ze względu na bezpieczeństwo środków
pieniężnych przekazywanych przez zamawiającego odbiorcom świadczeń, ustawodawca
zdecydował się na uregulowanie instytucji przekazu pocztowego i umożliwienie wykonywania
usług przekazu pocztowego jedynie operatorowi wyznaczonemu, ograniczając krąg
podmiotów uprawnionych do wykonywania usługi.
Podniósł, że środki przekazywane operatorowi wyznaczonemu celem doręczeniaświadczeniobiorcom nie stają się własnością operatora wyznaczonego, a mają być jedynie
przez niego doręczane. W konsekwencji środki te nie wchodzą do majątku operatora
wyznaczonego i nie podlegają egzekucji w przypadku problemów finansowych operatora
wyznaczonego. Skutek ten wynika ze specyfiki funkcjonowania operatora pocztowego, który
jest jedynie doręczycielem powierzanych mu przedmiotów.
4. Wskazując niedopuszczalność zastosowania instytucji przekazu pieniężnego do realizacji
przedmiotu zamówienia, odwołujący wyjaśnił, że
instytucja przekazu pieniężnego została
uregulowana w ustawie o usługach płatniczych implementującej do polskiego porządku
prawnego Dyrektywę 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada
2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniającą dyrektywy
97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylającą dyrektywę 97/5/WE (Dziennik
Urzędowy L 319, 05/12/2007 P. 0001-0036).
Zacytował przepisy ustawy: art. 3 ust. 1 pkt 6 - „przez usługi płatnicze rozumie się
działalność polegającą na świadczeniu usługi przekazu pieniężnego”; art. 3 ust. 3 - „Usługa
przekazu pieniężnego oznacza usługę płatniczą świadczoną bez pośrednictwa rachunku
płatniczego prowadzonego dla płatnikapolegającą na transferze do odbiorcy lub do innego
dostawcy przyjmującego środki pieniężne dla odbiorcy środków pieniężnych otrzymanych od
płatnika lubpolegającą na przyjęciu środków pieniężnych dla odbiorcy i ich udostępnieniu
odbiorcy”. Zacytował również art. 4 pkt 13 Dyrektywy - „usługa przekazu pieniężnego”
oznacza„usługę płatniczą, która umożliwia, bez tworzenia rachunku płatniczego w imieniu
płatnika lub odbiorcy; odbiór środków od płatnika wyłącznie do celów przekazania
odpowiedniej kwoty odbiorcy lub innemu dostawcy usług płatniczych działającemu w imieniu
odbiorcy lub odbiór takich środków w imieniu odbiorcy i ich udostępnienie odbiorcy” oraz
przedstawił stanowisko dotyczące kwalifikacji danej usługi jako przekazu w rozumieniu
ustawy (Komentarz do ustawy o usługach płatniczych M. Grabowskiego, Warszawa 2103 r.).
W dalszej części wskazał treść art. 2 pkt 29 i 36 ustawy o usługach płatniczych oraz art. 4
pkt 5 Dyrektywy.
W konkluzji powyższego stwierdził, że należało uznać, iż usługa przekazu pieniężnego jest
prostą usługą płatniczą, która zwykle polega na przekazaniu gotówki przez płatnika dostawcy
usług płatniczych, który przesyła odpowiednią kwotę, na przykład przez sieć komunikacyjną,
odbiorcy lub innemu dostawcy usług płatniczych działającemu w imieniu odbiorcy. Wydaje
się, że płatnik może wpłacać środki swojemu dostawcy celem ich przekazania odbiorcy
w dowolny sposób, np. wpłaty gotówkowe, polecenie przelewu, czek, weksel, czy też zapłata
kartą płatniczą
.
Powołując się na pkt 180 wyjaśnień Komisji Europejskich pytanie i odpowiedź oraz art. 57
ustawy o usługach płatniczych, odwołujący wskazał, że wypłata środków pieniężnych
odbiorcy dokonywana jest w oddziale dostawcy, czego nie można utożsamiać z pojęciem
„doręczenie” (słownik języka polskiego PWN „udostępniać” oznacza ułatwić kontakt z czymś
lub umożliwić korzystanie z czegoś, natomiast „dostarczyć” oznacza oddać coś do rąk,
przynieść na miejsce przeznaczenia, dostarczyć). Nie są to więc pojęcia tożsame i jedynie
doręczenie wskazuje na fizyczne dostarczenie przedmiotu przesyłki do adresata.
Wskazał, że stosownie do art. 6 pkt 7 lit. g ustawy o usługach płatniczych, przepisów ustawy
nie stosuje do transakcji płatniczych opartych na jednym z następujących dokumentów
w postaci papierowej, wystawionych na dostawcę w celu postawienia środków pieniężnych
do dyspozycji odbiorcy: przekazu pocztowego w rozumieniu aktów Światowego Związku
Pocztowego.
Podsumowując stwierdził, że przekaz pieniężny nie jest usługą tożsamą z przekazem
pocztowym.
Zatem, jeżeli przedmiotem świadczenia wykonawcy jest doręczenie świadczenia
emerytalno-rentowego do miejsca zamieszkania uprawnionego na podstawie przekazu
pocztowego, nie sposób uznać, że tego rodzaju usługa może być wykonywana także
w formie przekazu pieniężnego. Dopuszczenie takiej wykładni naruszałoby przepisy prawa
unijnego (tj. III Dyrektywę Pocztową oraz przepis art. 106 ust. 2 Traktatu).
5. Niedopuszczalność doręczania przekazów w zakresie ubezpieczeń społecznych przez
podmioty inne niż operator wyznaczony.
Odwołujący cytując treść przepisu art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. stanowiącego, że „Wypłata świadczenia z ubezpieczenia następuje przez doręczenie uprawnionemu należnej kwoty za
pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. -
Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) lub innej osoby”, uznał, że literalna, systemowa
i celowościowa wykładnia przepisu wskazuje, że nie daje on uprawnienia do doręczenia
przez zamawiającego emerytur za pomocą podmiotu innego niż operator wyznaczony.
W art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. ustawodawca wprost nakazuje rozumienie pojęcie operatora
wyznaczonego tak, jak zdefiniowano je w Pr.poczt. Operatorem wyznaczonym jest operator
pocztowy obowiązany do świadczenia usługi powszechnej (art. 3 pkt 13 Pr.poczt.), a zatem
odwołujący.
Odwołujący zwrócił uwagę, że wypłata świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników
następuje przez „doręczenie”. Stosownie zaś do art. 3 pkt 4 Pr.poczt. „doręczenie” oznacza
wydanie przesyłki pocztowej lub wypłacenie kwoty pieniężnej określonej w przekazie
pocztowym adresatowi, a w przypadkach określonych prawem także innej osobie, lub
przekazanie druku bezadresowego zgodnie z umową o świadczenie usługi pocztowej”.
Doręczenie obejmuje więc wypłacenie kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym
adresatowi, którym jest „podmiot wskazany przez nadawcę jako odbiorca kwoty pieniężnej
określonej w przekazie pocztowym” (art. 3 pkt 2 Pr.poczt.). Przepis art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r.
dopuszcza zatem możliwość wypłacenia kwoty pieniężnej przez doręczenie do miejsca
zamieszkania uprawnionego wyłącznie za pośrednictwem przekazu pocztowego przez
operatora wyznaczonego. Użyty w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników termin
„inna osoba” nie może więc oznaczać osoby uprawnionej do wypłacania przez doręczenie
uprawnionemu świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników. Pojęcie „innej osoby”
należy interpretować przez pryzmat art. 49 ust. 1 zd. 2 u.s.r., w którym ustawodawca
dopuszcza, za zgodą uprawnionego, dokonywanie przez KRUS innej formy wypłaty
uprawnionemu świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników, tj. formy wypłaty
odmiennej niż doręczenie uprawnionemu świadczenia emerytalno-rentowego.
Redakcja art. 49 ust. 1 zd. 2 u.s.r. skłania do wniosku, że celem ustawodawcy było
zapewnienie uprawnionemu możliwości wyboru innej niż doręczenie formy wypłatyświadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników. Taką intencję miał również
ustawodawca określając formy wypłaty świadczeń emerytalnych na gruncie ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1440, z późn. zm.) (ustawa o FUS)
lub (u.f.u.s.).
Odwołujący przedstawił treść art. 130 ust. 2 ustawy o FUS w brzmieniu sprzed 7
października 2013 r. oraz treść aktualną przepisu i wskazał, że w obecnym brzmieniu art.
130 ust. 2 u.f.u.s. ustawodawca poszerzył katalog podmiotów uprawnionych do dystrybucjiświadczeń emerytalno-rentowych, a także rozbudował katalog produktów możliwych do
wyboru w tym zakresie, tj. wprowadził możliwość wyboru dostawców innych niż banki
i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz możliwość wyboru instrumentu
płatniczego, na którym przechowywany będzie pieniądz elektroniczny.
Dokonując wykładni pojęcia „inne formy wypłaty”, którym ustawodawca posługuje się
w art. 49 ust. 1 zd. 2 u.s.r. i zestawiając ten przepis z normą art. 130 ust. 2 u.f.u.s.
w obecnym brzmieniu, odwołujący wskazał, że można dojść do wniosku, iż termin „inne
formy wypłaty” (tj. inne niż wypłata przez doręczenie) obejmuje, podobnie jak na gruncie tego
ostatniego przepisu, wypłatę świadczenia z ubezpieczenia społecznego (bez doręczenia), tj.
np. wypłatę za pośrednictwem rachunku płatniczego lub rachunku w banku lub spółdzielczej
kasie oszczędnościowo-kredytowej uprawnionego albo na wskazany przez uprawnionego
instrument płatniczy, na którym przechowywany jest pieniądz elektroniczny w rozumieniu
ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.
Przedstawioną wykładnię art. 49 ust. 1 u.s.r., w ocenie odwołującego, potwierdza także
oficjalne stanowisko Narodowego Banku Polskiego w przedmiocie sposobu wypłatyświadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników wyrażone w raporcie Departamentu
Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego z grudnia 2013 r.
Odwołujący stwierdził, że można wnioskować, iż na tej podstawie Oddziały Regionalne
KRUS - w Łodzi oraz w Kielcach, stosując tryb konkurencyjny, dopuściły się jednak
naruszenia bezwzględnie obowiązujących przepisów Prawa pocztowego.
Podsumowując, odwołujący uznał, że przepis art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. nie zezwala na
dokonywanie wypłat świadczeń z ubezpieczenia społecznego uprawnionym w drodze
doręczenia przez podmioty inne niż operator wyznaczony. Ustawodawca umożliwił jednak
organowi rentowemu wypłatę świadczenia także w innej formie niż przez doręczenieświadczenia emerytalno-rentowego ubezpieczonemu, lecz dla zmiany formy podstawowej (tj.
doręczenie gotówki bezpośrednio adresatowi) wymagana będzie zgoda uprawnionego.
Jeżeli uprawniony wyrazi taką zgodę, wówczas wypłata uprawnionemu świadczenia
z ubezpieczenia społecznego będzie dokonywana przez inną osobę (np. bank, bank
spółdzielczy). W przeciwnym jednak razie, tj. w braku uzyskania takiej zgody, konieczne jest
działanie zgodnie z bezwzględnie obowiązującymi przepisami, a więc w przypadku
zamierzenia wypłaty świadczeń w drodze przekazu za pośrednictwem operatora
wyznaczonego.
Odwołujący przedstawił wykładnię art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. w świetle art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust.
2 Pr.poczt., jako wskazującego dodatkową (komplementarną) usługę doręczania przekazów
emerytalno-rentowych na terytorium całego kraju niezależną od usługi powszechnej (motyw
30 Dyrektywy pocztowej). Wskazał także art. 106 ust. 2 Traktatu podnosząc, że przepis art.
15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 Prawa pocztowego jest zgodny zarówno z III dyrektywą pocztową
i jego obowiązywanie w polskim systemie prawnym może być usprawiedliwione
w świetle art. 106 ust. 2 Traktatu. Natomiast uznał, że wykładnia art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r.
(dopuszczająca możliwość wypłaty świadczeń uprawnionym przez doręczenie także przez
inne niż operator pocztowy podmioty) nie zapewnia efektywności III dyrektywie pocztowej
oraz art. 106 ust. 2 Traktatu.
Odwołujący wreszcie wskazał, że przyjęcie za prawidłowe rozumowania zaprezentowanego
przez zamawiającego, dopuszczającego wykonywanie usługi przekazu pocztowego przez
podmioty realizujące usług płatnicze, prowadziłoby jednoznacznie do stwierdzenia, że norma
art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 Pr.poczt. w zakresie, w jakim zastrzega się w nich wprost
ekskluzywność świadczenia pewnych usług na rzecz operatora wyznaczonego, jest
treściowo pusta. Uznał, że skoro ustawodawca przesądził o ograniczeniu kręgu podmiotów
uprawnionych do realizacji przekazu do samego tylko operatora wyznaczonego, to nie
sposób racjonalnie argumentować, że przepis art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. może to ograniczenie
znosić. Prowadziłoby to do sytuacji, w której przepis art. 15 Pr.poczt., do którego odsyła art.
49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. jest - w tej samej jednostce redakcyjnej ustawy o ubezpieczeniach
społecznych rolników - pozbawiany jakiejkolwiek treści normatywnej, skoro zastrzeżona
w Pr.poczt. ekskluzywność zostaje jednocześnie zniesiona przez posłużenie się
sformułowaniem „lub innej osoby”.
6. Naruszenie art. 7 w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 1 Pzp.
Wskazując cytowane przepisy Pr.poczt. oraz art. 49 ust. 1 u.s.r., odwołujący stwierdził, że
jedynie operator wyznaczony jest uprawniony do doręczania świadczeń wypłacanych przez
KRUS świadczeniobiorcom i dopuszczenie do udziału w przetargu podmiotów innych niż
operator wyznaczony, stanowi naruszenie art. 22 ust. 1 pkt 1 Pzp, art. 7 w zw. z tym
przepisem oraz przepisami wskazanymi w zarzucie oznaczonym lit. a) odwołania, które
może mieć wpływ na wynik postępowania.
7. Naruszenie 29 ust. 2 Pzp.
Naruszenie również art. 29 ust. 2 Pzp nastąpiło przez wskazanie, że przedmiot zamówienia
może być realizowany przez podmioty mające uprawnienie do wykonywania usług
płatniczych. Opisując przedmiot zamówienia zamawiający wskazał, że usługa będąca
przedmiotem zamówienia może być wykonywana, obok przekazu pocztowego, też za
pomocą przekazu pieniężnego. Natomiast, w ocenie odwołującego, przedmiotem
zamówienia jest jedynie wykonywanie usługi przekazu pocztowego, zatem instytucja
przekazu pieniężnego nie znajduje zastosowania w stanie faktycznym. Jedynie przekaz
pocztowy dotyczy usługi, w której przedmiot przekazu doręczany jest odbiorcy w miejscu
zamieszkania, a nieudostępniany w biurze dostawcy usługi płatniczej, jak ma to miejsce
w przypadku przekazu pieniężnego.
Opis przedmiotu zamówienia utrudnia uczciwą konkurencję, gdyż w przetargu obok
podmiotu posiadającego uprawnienia do wykonywania usług przekazu pocztowego, mogą
również brać udział podmioty niespełniające tego warunku.
Podmiot - operator wyznaczony - realizujący nałożone na niego w związku z tym statusem
zadania i obowiązki, musi konkurować z podmiotami, które nie mają prawa do wykonywania
usług stanowiących przedmiot zamówienia. Jednocześnie na podmiotach tych nie ciążążadne obowiązki związane z realizacją zadań operatora wyznaczonego. Tym samym opis
przedmiotu zamówienia, jako usługi przekazu pocztowego lub pieniężnego pozostaje w
sprzeczności z art. 29 ust. 2 Pzp, gdyż prowadzi do konkurencji pomiędzy podmiotami
mającymi uprawnienia do wykonywania usług objętych przedmiotem zamówienia oraz
podmiotami niemającymi takich uprawnień.
8. Interes odwołującego. Odwołujący wskazał, że jako operator wyznaczony jest wyłącznie
uprawniony do wykonywania usługi objętej zamówieniem. Jednocześnie jest zainteresowany
złożeniem oferty w postępowaniu. Treść ogłoszenia oraz SIWZ prowadzi do naruszenia
prawa odwołującego do wykonywania usługi przekazu pocztowego, może prowadzić do
powierzenia realizacji tej usługi podmiotowi, który nie posiada stosownych uprawnień.
Odwołujący zacytował wyrok Izby z dnia 16 lipca 2012 r., sygn. KIO 1337/12, KIO 1349/12
oraz KIO 1353/12 wskazujący, że w przypadku odwołań czy skarg dotyczących ogłoszenia
o zamówieniu i SIWZ przyjąć należy, że każdy wykonawca deklarujący zainteresowanie
uzyskaniem danego zamówienia posiada jednocześnie interes w jego uzyskaniu.
Odwołujący uznał, że deklarując chęć złożenia oferty w postępowaniu, posiada interes
w uzyskaniu zamówienia, a tym w samym w złożeniu odwołania.
9. W podsumowaniu odwołujący powtórzył argumentację przedstawioną w uzasadnieniu
odwołania, wskazując, że żaden inny podmiot niż operator wyznaczony nie spełnia wymogu
opisanego w art. 22 ust. 1 pkt 1 Pzp, bowiem nie posiada uprawnień do wykonywania
działalności określonej w SIWZ, tym samym na mocy art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b Pzp,
zamawiający mógł zastosować w postępowaniu tryb zamówienia z wolnej ręki, a nie tryb
przetargu nieograniczonego.
W związku z powyższym, w ocenie odwołującego, wniosek o dokonanie zmian w ogłoszeniu
o zamówieniu oraz SIWZ lub ewentualnie o ich unieważnienie jest konieczny i uzasadniony.
B. Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wniósł o:
- oddalenie odwołania w całości,
- zasądzenie od odwołującego na rzecz zamawiającego kosztów postępowania, w tym
kosztów zastępstwa procesowego zgodnie ze spisem kosztów przedstawionym na
rozprawie.
W uzasadnieniu pisma zamawiający przedstawił następującą argumentację.
1. W pierwszej kolejności wyjaśnił, że zamawiającym w sprawie nie jest Skarb Państwa -
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Warszawie, jak wskazał odwołujący.
Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 12 ustawy Pzp przez zamawiającego należy rozumieć osobę
fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej
obowiązaną do stosowania ustawy. Zamawiającym w sprawie, co wynika z ogłoszenia oraz
SIWZ, jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w Rzeszowie,
która posiada zdolność w zakresie samodzielnego prowadzenia postępowań o udzielenie
zamówień w ramach planu finansowego Oddziału.
2. Zamawiający nie zgodził się z odwołującym, iż „Zamawiający wyraźnie wskazuje w opisie
zawartym w SIWZ, że przedmiotem zamówienia jest świadczenie usługi przekazu
pocztowego” (pkt 3.7 odwołania). W SIWZ (§ 3 ust. 1), jak i w ogłoszeniu wyraźnie
wskazano, że „Przedmiotem zamówienia jest doręczanie w formie gotówki świadczeń
krótkoterminowych i emerytalno-rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników
nadawanych przez KRUS OR w Rzeszowie wraz z wszelkimi dodatkami, do rąkświadczeniobiorców w miejscu ich zamieszkania w formie przekazu pocztowego, o którym
mowa w ustawie z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe lub w formie przekazu
pieniężnego, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach
płatniczych, pod warunkiem, że udostępnienie (wypłata) świadczenia osobom uprawnionym
będzie polegała na doręczeniu świadczenia na wskazany przez Zamawiającego adres,
zwanego dalej przekazem”.
Jak z powyższego wynika, zamawiający wyraźnie dopuścił doręczanie świadczeń zarówno
w formie przekazu pocztowego, jak i w formie przekazu pieniężnego, zatem wskazany kod
CPV uwzględniający zarówno usługi finansowe i ubezpieczeniowe, jak i kod dla usług
pocztowych są w pełni uzasadnione. W dalszej części specyfikacji, jak i w ogłoszeniu
zamawiający nie odnosi się wyłącznie do przekazu pocztowego, lecz używa sformułowania
„przekaz”. Zamawiający wskazał, że w żadnym miejscu SIWZ, a tym samym ogłoszenia nie
podano, że doręczenie świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników nastąpi na
podstawie blankietu przekazu pocztowego. Jest mowa o przekazie wypłaty i w sytuacji, jeśli
wybrana zostanie Poczta Polska, to wówczas będzie to blankiet przekazu pocztowego, jeśli
wybrany wykonawca będzie świadczył usługę w postaci przekazu pieniężnego, to będzie to
blankiet przekazu pieniężnego (pkt 4.8 odwołania).
3. Przedmiotem zamówienia jest usługa doręczania w formie gotówki świadczeń
krótkoterminowych i emerytalno-rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników do rąkświadczeniobiorców w miejscu ich zamieszkania. Przygotowując postępowanie zamawiający
dokonał analizy możliwości w świetle obowiązujących przepisów prawa realizacji zamówienia
przez uprawnione podmioty.
Zgodnie z przepisem art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników „Wypłata świadczenia z ubezpieczenia następuje przez doręczenie
uprawnionemu należnej kwoty za pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu
ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) lub innej osoby. Za
zgodą uprawnionego Kasa może stosować inne formy wypłaty”.
Podstawową formą wypłaty świadczenia jest więc doręczenie uprawnionemu. Ustawa
stanowi, że realizację tej formy wypłaty może dokonywać operator wyznaczony lub inna
osoba. Zatem ustawa o u.s.r. nie ogranicza, jak twierdzi odwołujący, możliwości zlecenia
usługi wypłaty przez doręczenie świadczenia osobom uprawnionym wyłącznie operatorowi
wyznaczonemu, którym na dzień dzisiejszy (do dnia 31.12.2015 r.) jest Poczta Polska.
Wręcz wskazuje na możliwość dokonywania wypłaty przez doręczenie za pomocą innej
osoby. Ustawa nie stanowi, że doręczenie dotyczy wyłącznie usługi przekazu pocztowego.
Gdyby tak było, to końcowa część zdania pierwszego byłaby zupełnie zbędna, skoro
jedynym uprawnionym podmiotem do doręczenia świadczenia byłby operator wyznaczony.
Należy przy tym wskazać, że brzmienie art. 49 ust. 1 ustawy o u.s.r. zostało zmienione
właśnie ustawą z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe. Zdanie drugie art. 49 ust. 1
dotyczy wypłaty w innej formie. Nie można, jak wywodzi odwołujący przyjąć, że inna forma to
też doręczenie, lecz nie przez operatora wyznaczonego i wówczas wymagana jest zgodaświadczeniobiorcy. Takie rozumowanie jest sprzeczne z literalnym brzmieniem art. 49 ust. 1
i z wykładnią celowościową. Zasadą jest doręczenie świadczenia na adres zamieszkania
rolnika, a to jaki podmiot zrealizuje usługę nie może być warunkowane jego zgodą. Inna
forma wypłaty, to przede wszystkim przekazywanie emerytur i rent oraz innych świadczeń na
rachunki bankowe uprawnionych. Wówczas wymagana jest zgoda rolnika. Inną osobą, o
której mowa w art. 49 ust. 1 zdanie pierwsze, jest każdy potencjalny podmiot, który w świetle
obowiązujących przepisów prawa jest uprawniony do wykonania takiej usługi.
Niewykluczone, że Kasa mogłaby własnymi siłami doręczać świadczenia, lecz wówczas nie
byłaby to inna osoba.
Interpretacja przepisu art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników przez odwołującego, zwłaszcza w zakresie pojęcia „innej osoby” jest
zupełnie dowolna i zmierzająca tylko i wyłącznie do wykazania, że tylko on ma monopol na
doręczanie świadczeń pieniężnych - bez wyraźnej zgody osób uprawnionych do ich
pobierania, wypłacanych przez zamawiającego z systemu ubezpieczenia społecznego
rolników. Nie sposób zgodzić się z taką interpretacją, bowiem zamawiający od kilkudziesięciu
lat realizuje obowiązki nałożone na niego powyższą ustawą i pomimo zmiany brzmienia art.
49 ust. 1 tejże ustawy, spowodowane wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. nowej
ustawy Prawo pocztowe, sens i cel jego zapisu pozostał ciągle taki sam jak.
W interpretacji zamawiającego zarówno stare jak i nowe brzmienie art. 49 ust. 1, nakazuje
zamawiającemu w pierwszej kolejności realizować wypłatę świadczeń z ubezpieczenia przez
doręczenie uprawnionemu należnej kwoty (bez wyrażania na to specjalnej zgody) za
pośrednictwem zarówno operatora wyznaczonego, jak też innej osoby. Istotnym jest, że
ustawodawca nie sprecyzował kogo rozumie pod pojęciem „innej osoby”, nie określił nawet
charakteru prawnego „innej osoby”, jak to ma miejsce w art. 130 ust. 2 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS. Można zatem zgodnie z tym przepisem wysnuć wniosek, że pośrednikiem
doręczającym świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników wypłacanych przez
zamawiającego może być nawet osoba fizyczna.
Nie sposób uznać za prawidłowe stanowisko odwołującego, że „inna osoba” ma prawo
pośredniczyć w wypłacie świadczeń z u.s.r. jedynie za zgodą osoby uprawnionej. Zgody
osoby uprawnionej wymaga zmiana sposobu wypłaty świadczeń - z doręczenia do rąk
własnych w miejscu zamieszkania za pośrednictwem operatora wyznaczonego lub innej
osoby - np. na przelewanie świadczeń na konto świadczeniobiorcy lub inny sposób wypłaty.
Z brzmienia przepisów art. 49 ust. 1 absolutnie nie wynika, że odwołujący, czyli Poczta
Polska S.A., jest jedynym uprawnionym pośrednikiem w wypłacie świadczeń, dlatego
dopuszczenie do udziału w postępowaniu „innych osób” uprawnionych do świadczenia
wypłat gotówkowych w formie przekazu pieniężnego, w żaden sposób nie może być
traktowane jako naruszenie przepisów art. 22 ust. 1 ustawy Pzp, w związku z art. 7 i art. 29
ust. 2 tejże ustawy ani też w związku z przepisami art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy Prawo
pocztowe.
Udzielając zamówienia publicznego na usługę doręczania świadczeń z ubezpieczenia
społecznego rolników, celem zachowania przepisów dotyczących konkurencyjności
i równego traktowania wykonawców (art. 7 ustawy Pzp), zamawiający dokonał rozważenia
charakteru usługi i przyjął, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się podmioty
posiadające uprawnienia do wykonywania działalności pocztowej w zakresie świadczenia
usług pocztowych w obrocie krajowym, polegających na realizacji przekazów pocztowych
w zakresie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, wpisani do rejestru operatorów
pocztowych lub posiadający uprawnienia do działania w formie organizacyjnej wymaganej
dla dostawców usług płatniczych wskazanych w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011
r. o usługach płatniczych oraz, o ile jest to wymagane wpisani do rejestru krajowych instytucji
płatniczych i innych dostawców. Powyższe warunki określane zostały w związku
z przyjęciem, że dostarczenie świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników do miejsca
zamieszkania uprawnionego może być realizowane zarówno w formie przekazu pocztowego,
jak i przekazu pieniężnego.
Jeśli chodzi o przekaz pocztowy, to zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 listopada 2012 r.
Prawo pocztowe, jest to usługa pocztowa polegająca na poleceniu doręczenia adresatowi
określonej kwoty pieniężnej przez operatora pocztowego (art. 3 pkt 16). Realizacja przekazu
pocztowego polega na przyjęciu przekazu pocztowego, jego przemieszczeniu lub przesłaniu
oraz doręczeniu adresatowi określonej w nim kwoty pieniężnej (art. 3 pkt 28). Usługi
przekazu pocztowego mogą być realizowane przez operatorów pocztowych wpisanych do
rejestru operatorów pocztowych. Rozdział 2 ustawy Prawo pocztowe zatytułowany
„Uprawnienie do wykonywania działalności pocztowej” nie zawiera ograniczeń w zakresie
wykonywania usług przekazu pocztowego. Dopiero w rozdziale 3 Świadczenie usług
pocztowych art. 15 ust. 1 pkt 3 wskazano, że zawarcie umowy o świadczenie usługi
pocztowej następuje w szczególności przez przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu
pocztowego, z tym że do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami
z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy
społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie, jest uprawniony operator
wyznaczony. Przy czym w ust. 2 art. 15 wskazano, że operator wyznaczony jest obowiązany
do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych,
w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów
pocztowych na tereny wiejskie.
Sama redakcja powyższych przepisów budzi wątpliwości, czy poprzez wprowadzone
uregulowanie art. 15 ust. 1 pkt 3 w części ustawy dotyczącej świadczenia usług doszło do
ograniczenia kręgu podmiotów uprawnionych do wykonywania części usług pocztowych.
W ocenie zamawiającego tak nie jest. Przekaz pocztowy ze świadczeniami z ubezpieczeń
społecznych może być realizowany również przez innych niż wyłącznie operator wyznaczony
operatorów pocztowych. Wskazują na to aspekty zmian na rynku usług pocztowych,
przewidziane w nowej ustawie Prawo pocztowe - obowiązki operatora wyznaczonego
związane z udostępnieniem innym operatorom elementów infrastruktury pocztowej (skrytek
pocztowych, oddawczych skrzynek pocztowych, baz informacji o zmianie adresu oraz
systemu kodów pocztowych identyfikujących obszary doręczeń). Powyższe oznacza, że
zaciera się granica pomiędzy możliwościami operatorów prywatnych a Pocztą Polską S.A.
Operator wyznaczony będzie musiał udostępnić innym operatorom swoje elementy
infrastruktury pocztowej. Celem zmian ustawy Prawo pocztowe jest między innymi wdrożenie
do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy 2008/6/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 97/67/WE
w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych
Wspólnoty.
W przepisie art. 46 Prawa pocztowego ustawodawca wskazał, że do świadczenia usług
powszechnych na terytorium całego kraju jest obowiązany operator wyznaczony. Przekaz
pocztowy nie stanowi usługi powszechnej (art. 45), zatem nie można w sposób jednoznaczny
przyjąć, że świadczenie usług polegających na przyjmowaniu przekazów pocztowych może
być wykonywane tylko przez jednego wykonawcę - operatora pocztowego wyznaczonego.
6. Zamawiający nie zgodził się z odwołującym, co do zarzutu, że doręczenie świadczeń nie
może nastąpić w formie przekazu pieniężnego realizowanego na podstawie przepisów
ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych. Zgodnie z przepisami tej ustawy,
przez usługi płatnicze rozumie się działalność polegającą między innymi na świadczeniu
usług przekazu pieniężnego (art. 3 ust. 1 pkt 6). Usługa przekazu pieniężnego oznacza
usługę płatniczą świadczoną bez pośrednictwa rachunku płatniczego prowadzonego dla
płatnika (KRUS) polegającą na transferze do odbiorcy lub do innego dostawcy
przyjmującego środki pieniężne dla odbiorcy środków pieniężnych otrzymanych od płatnika
lub polegającą na przyjęciu środków pieniężnych dla odbiorcy i ich udostępnieniu odbiorcy
(art. 3 ust. 3).
Odwołujący bezpodstawnie twierdzi, że udostępnienie odbiorcy środków pieniężnych nie
może obejmować ich dostarczenia do miejsca zamieszkania odbiorcy. W SIWZ, jako
warunek przy przekazie pieniężnym wskazano na konieczność udostępnienia (wypłatę)świadczenia osobom uprawnionym pod wskazanym przez zamawiającego adresem. Ustawa
o usługach płatniczych nie zawiera ograniczenia w tym zakresie.
7. Jak wskazuje odwołujący usługa przekazu pieniężnego, to usługa świadczona bez
pośrednictwa rachunku płatniczego prowadzonego dla płatnika. Nie oznacza to, że środki
pieniężne na realizację przekazu pieniężnego muszą być przekazane dostawcy w formie
gotówki. Jak wynika z wzorów umów stanowiących część specyfikacji, dostawca nie będzie
prowadził rachunku płatniczego dla O/R KRUS, środki pieniężne na wypłaty świadczeń będą
przekazywane na rachunek wykonawcy poleceniem przelewu z rachunku bankowego
zamawiającego.
Z przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych nie wynika wprost
zakaz udostępniania środków pieniężnych w innym miejscu niż siedziba firmy, jej oddział czy
placówka, dlatego zamawiający zawierając w § 3 ust. 1 SIWZ i odpowiednio w § 1 umów
(zał. Nr 5a i 5b do SIWZ) warunek, że udostępnienie (wypłata) gotówki będzie polegała na
doręczeniu jej pod wskazany na przekazie adres nie narusza przepisów tej ustawy.
W ocenie zamawiającego dostawcy usług płatniczych wymienieni w art. 4 ust. 2 tej ustawy
mogą takie usługi realizować, przy czym czyniąc taki warunek zamawiający nie pozbawił
wykonawców prawa do oceny, czy zgodnie z ww. przepisami ustawy, mogą takie usługiświadczyć, a tym samym złożyć ofertę w postępowaniu oraz dołączyć do oferty dokumenty
potwierdzające, że wykonawca warunki te spełnia. Analiza rynku tożsamych usług wskazuje,że w chwili obecnej doręczanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników w tym rent
i emerytur realizowane jest nie tylko przez Pocztę Polską S.A., ale również przez podmioty,
o których mowa w ww. ustawie o usługach płatniczych, w szczególności banki.
8. Jak wynika z przepisu art. 7, art. 78, art. 80 ustawy o usługach płatniczych przekazane na
wypłaty świadczeń środki pieniężne podlegają szczególnej ochronie. Ponadto w celu
zapobieżenia sytuacjom, w których środki publiczne przekazane na wypłatę świadczeń
z ubezpieczenia społecznego rolników należne świadczeniobiorcom nie zostałyby przez
wykonawcę z jakichkolwiek przyczyn wypłacone, zamawiający w § 21 ust. 6 SIWZ
i odpowiednio w § 10 ust. 9 i § 11 ust. 9 umów (zał. Nr 5a i 5b do SIWZ) zobowiązał
wykonawcę, którego oferta zostanie uznana za najkorzystniejszą i zostanie wybrana, przed
zawarciem
umowy
z
zamawiającym,
do
zawarcia
umowy
ubezpieczenia
od
odpowiedzialności cywilnej -kontraktowej pod rygorem nie udzielenia zamówienia, bowiem
w takim przypadku zamawiający uzna brak polisy ubezpieczeniowej za uchylanie się od
zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.
9. W ocenie zamawiającego doręczenie może być realizowane zarówno w formie przekazu
pocztowego, jak i przekazu pieniężnego. Ograniczenie postępowania wyłącznie do przekazu
pocztowego ze wskazaniem operatora wyznaczonego, jako jedynego podmiotu
uprawnionego do świadczenia usługi i zlecenie mu wykonania usługi w trybie z wolnej ręki na
podstawie przepisu art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b (z przyczyn związanych z ochroną praw
wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów), naruszałoby zasadę uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców. Zamawiający wskazał, że zgodnie z art. 146 ustawy
Pzp umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający z naruszeniem przepisów ustawy
zastosował tryb zamówienia z wolnej ręki.
10. Odwołujący (w dorozumieniu) dowodzi, że jako operator wyznaczony musi utrzymywać
odpowiednio dużą sieć placówek umożliwiającą realizację usług pocztowych w całym kraju
a przede wszystkim na terenach wiejskich, gdzie inni operatorzy z uwagi na duże koszty
mogą zrezygnować ze świadczenia usług pocztowych. Z tych względów ustawodawca w art.
15 ustawy Prawo pocztowe ustanowił na rzecz P.P. S.A. monopol w doręczaniu przekazów
pocztowych obejmujących świadczenia z ubezpieczeń społecznych w tym rent i emerytur by
zrównoważyć koszty, jakie ponosi na utrzymywanie odpowiednio dużej sieci placówek
w terenie. Z uwagi na to, w mniemaniu odwołującego, opisanie przedmiotu zamówienia
w taki sposób, że mogą realizować go wykonawcy nieuprawnieni do doręczania przekazów
pocztowych stanowi naruszenie zasad uczciwej konkurencji.
Zdaniem zamawiającego, przedmiot zamówienia, pomimo że został podzielony na części
podyktowane przyczynami technicznych i organizacyjnym, tj. podporządkowany został
terytorialnie pod potrzeby placówek zamawiającego, w żaden sposób nie utrudnia Poczcie
uczciwej konkurencji, gdyż każda z części obejmuje swoim zakresem nie tylko tereny
miejskie i duże skupiska ludności, ale także tereny wiejskie słabo zaludnione -gdzie oprócz
odwołującego - inni wykonawcy chcąc złożyć ofertę na realizację danej części zamówienia,
będą musieli nie mając tam swoich placówek zapewnić obsługę (doręczanie) świadczeń pod
adresy zamieszkania świadczeniobiorców, a w związku z tym także ponosić dodatkowe
koszty w tym zakresie.
11. Zarzuty odwołującego w kwestii opisu przedmiotu zamówienia z naruszeniem przepisów
art. 29 ust. 2 ustawy Pzp, również są bezpodstawne i chybione (co zostało wykazane wyżej).
To wręcz odwrotnie, gdyby zamawiający zawęził przedmiot zamówienia tylko do świadczenia
usługi w formie przekazu pocztowego, wówczas naruszyłby ww. przepisy. Jak wynika
z analizy rynku usług polegających na doręczaniu świadczeń z ubezpieczenia społecznego
rolników, aktualnie są one realizowane, tak dla zamawiającego jak i innych 15 Oddziałów
KRUS przez wykonawców (w tym i Pocztę Polską S.A.) wyłonionych w wyniku
rozstrzygnięcia postępowań prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego.
Z doświadczenia własnego, jak również innych jednostek KRUS wynika, że wykonawcy inni
niż Poczta Polska S.A, również prawidłowo i rzetelnie wykonują powierzone im zadania a
zatem brak jest podstaw, aby ich wykluczać z rynku tych usług. Postępowanie takie nie
miałoby żadnego uzasadnienia, ani nawet racjonalnego wytłumaczenia, tym bardziej, że
wykonawcy wyłonieni w trybie przetargowym - nie wyłączając Poczty - realizują zamówienie
za ceny znacznie niższe niż stanowi to oficjalny cennik odwołującego, czyli Poczty Polskiej
S.A. Jak wynika z oficjalnie obowiązującego obecnie cennika operatora wyznaczonego,
opłata za jeden przekaz pocztowy wynosi 5,20 zł + 1% kwoty przekazu, co w przypadku
zamawiającego wyniosłoby: 1) świadczenia emerytalno-rentowe: ok. 910,00 zł (przeciętna
wysokość świadczenia do wypłaty) x 1% = 9,80 zł + 5,20 zł = 15,00 zł; 2) świadczenia
krótkoterminowe: ok. 418,00 zł (przeciętna wysokość świadczenia do wypłaty) x 1% - 4,18 zł
+ 5,20 = 9,38 zł.
Obecnie ponoszone przez zamawiającego opłaty za doręczanie świadczeń na podstawie
zawartych umów w trybie przetargowym wynoszą przeciętnie: 1) świadczenia emerytalno-
rentowe: ok. 3,90 zł; 2) świadczenia krótkoterminowe: ok. 5,00 zł.
Jeżeli zamawiający wypłaca w skali 1 miesiąca ok. 54 000 szt. świadczeń emerytalno-
rentowych oraz ok. 3 000 szt. świadczeń krótkoterminowych łatwo wyliczyć, że ograniczenie
przedmiotu zamówienia tylko dla Poczty Polskiej S.A. spowodowałoby olbrzymi wzrost
wydatków ponoszonych na wypłatę świadczeń przez zamawiającego (a w przyszłości
również przez wszystkie Oddziały KRUS), co z uwagi na charakter instytucji zamawiającego,
skutkowałoby również znacznym, niczym nie uzasadnionym zwiększeniem wydatków Skarbu
Państwa.
12. Wprowadzenie zmian w ogłoszeniu i SIWZ wyłącznie w zakresie wskazanym przez
odwołującego (część III odwołania litera a) spowoduje nieścisłość i niezgodność regulacji.
Powstałyby postanowienia sprzeczne ze sobą.
Mając na uwadze powyższe, zamawiający wniósł o oddalenie odwołania w całości.
C. Wykonawca InPost Finanse Spółka z o.o. z siedzibą w Krakowie, zgłaszający
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, wniósł o oddalenie
odwołania w całości.
Wskazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść zamawiającego, zgodnie z art.
185 ust. 2 Pzp, i powołując się na wyroki Izby z dnia: 20 października 2011 r., KIO 2169/11
oraz 9 listopada 2012 r., sygn. akt KIO 2313/12, wykonawca stwierdził, że zgodnie z § 3 ust.
1 SIWZ, przedmiotem zamówienia jest wypłata świadczeń krótkoterminowych i emerytalno-
rentowych w formie przekazu pocztowego lub w formie przekazu pieniężnego. Wykonawca,
jako podmiot uprawniony do świadczenia usług płatniczych, uprawniony jest do świadczenia
przedmiotu zamówienia na rzecz zamawiającego. W przypadku uwzględnienia odwołania,
wykonawca oraz inne podmioty świadczące usługi płatnicze (np. banki, krajowe instytucje
płatnicze) zostałyby pozbawione możliwości wzięcia udziału w postępowaniu, jedynym
uprawnionym do tego podmiotem pozostałby odwołujący, jako operator wyznaczony
posiadający monopol na świadczenie usługi przekazu pocztowego ze świadczeniami
z ubezpieczeń społecznych.
W związku z powyższym, wykonawca posiada oczywisty interes w przystąpieniu do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, jak i w uzyskaniu przez
zamawiającego korzystnego rozstrzygnięcia. Tym samym wymiernym interesem oraz
dobrem wykonawcy będzie rozstrzygnięcie odwołania na korzyść zamawiającego przez
oddalenie odwołania.
Oddalenie (odrzucenie) odwołania w konsekwencji umożliwi wykonawcy złożenie oferty.
Ponadto, oddalenie będzie miało pozytywny wpływ na jakość składanych ofert oraz
oferowaną cenę, ponieważ przez zgodne z prawem dopuszczenie większej liczby
uprawnionych wykonawców, niż tylko odwołującego jako operatora wyznaczonego, zwiększy
konkurencję w uzyskaniu zamówienia, co umożliwi zamawiającemu pozyskanie usług po
optymalnej cenie, natomiast wykonawcy, w przypadku wygranej, oczywiste korzyści
materialne w postaci wynagrodzenia za zrealizowane zgodnie z umową usługi.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Zamawiający - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny
w Rzeszowie - prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na świadczenie usługi: doręczanie w formie gotówki świadczeń
krótkoterminowych i emerytalno-rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników
nadawanych przez KRUS OR w Rzeszowie wraz z wszelkimi dodatkami, do rąkświadczeniobiorców w miejscu ich zamieszkania w formie przekazu pocztowego, o którym
mowa w ustawie z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe lub w formie przekazu
pieniężnego, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach
płatniczych, pod warunkiem, że udostępnienie (wypłata) świadczenia osobom uprawnionym
będzie polegało na doręczeniu świadczenia na wskazany przez zamawiającego adres,
zwanego dalej „przekazem”.
Przedmiot zamówienia został podzielony na 47 części z dopuszczeniem możliwości
składania ofert przez każdego wykonawcę na dowolną ilość części zamówienia,
z zastrzeżeniem, że oferta obejmuje całą część zamówienia.
Procedura otwarta postępowania, w której w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie
o zamówieniu, oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy spełniający
wymagania opisane przez zamawiającego, umożliwia wykonawcom wnoszenie środków
ochrony prawnej wobec treści ogłoszenia o zamówieniu oraz wobec postanowień SIWZ.
Przesłankę materialno-prawną wniesienia odwołania, zgodnie z przepis art. 179 ust. 1
(środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy, uczestnikowi
konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego
zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
zamawiającego przepisów niniejszej ustawy) - stanowi interes w uzyskaniu danego
zamówienia oraz możliwość poniesienia szkody przez czynność bądź zaniechanie
zamawiającego sprzeczne z ustawą.
Odwołujący - Poczta Polska S.A. z siedzibą w Warszawie - uzasadnił spełnienie przesłanek
wniesienia odwołania, nie wyłączeniem bądź ograniczeniem możliwości złożenia oferty, lecz
dopuszczeniem do udziału w postępowaniu innych podmiotów mogących świadczyć usługę,
dążąc w istocie - jak słusznie zauważył zamawiający i znajduje to potwierdzenie w treści
odwołania - do udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki.
Wykonawca - InPost Finanse Spółka z o.o. z siedzibą w Krakowie (przystępujący) - w wyniku
spełnienia ustawowych przesłanek skutecznego zgłoszenia przystąpienia do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego (art. 185 ust. 2 i 3 Pzp), stał się uczestnikiem
postępowania.
Zamawiający, zobowiązany ustawowo do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego
rolników, opisał przedmiot zamówienia zgodnie z podstawowym merytorycznym
przepisem
prawnym w tym zakresie - art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (u.s.r.).
Przepis ten, po zmianie wprowadzonej art. 139 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo
pocztowe (Pr. poczt.), jako skutek implementacji III dyrektywy pocztowej do polskiego
systemu prawnego, stanowi, że wypłata świadczenia z ubezpieczenia następuje przez
doręczenie uprawnionemu należnej kwoty za pośrednictwem operatora wyznaczonego
w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) lub
innej osoby. Za zgodą uprawnionego Kasa może stosować inne formy wypłaty.
Dalszy przepis ustawy u.s.r. - art. 52 ust. 1 pkt 1 - stanowi, że w sprawach nieuregulowanych
w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
a ponadto: (…) pkt 2 - do przyznawania świadczeń z ubezpieczenia i do ich wypłaty stosuje
się odpowiednio przepisy regulujące przyznawanie i wypłatę odpowiednich świadczeń
przysługujących pracownikom i członkom ich rodzin.
Zatem, do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników stosuje się, obok
ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, odpowiednio przepisy ustaw:
- z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych: art. 1 - ubezpieczenia
społeczne obejmują: 1) ubezpieczenie emerytalne; 2) ubezpieczenia rentowe; 3)
ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej ”ubezpieczeniem
chorobowym”; 4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane
dalej
”ubezpieczeniem
wypadkowym”
(m.in.
postanowienie
Naczelnego
Sądu
Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 grudnia 2004 r., FZ 226/04);
- z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
art. 130 ust. 2 - świadczenia wypłaca się osobom uprawnionym, z uwzględnieniem ust. 3:
1) za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczaniaświadczeń albo
2) na wniosek osoby uprawnionej:
a) na jej rachunek płatniczy lub jej rachunek w banku lub spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, inny niż rachunek płatniczy albo
b) na wskazany przez nią jej instrument płatniczy, na którym jest przechowywany pieniądz
elektroniczny w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych
(Dz. U. Nr 199, poz. 1175, z późn. zm.),
(ust. 3 przepisu dotyczy osób odbywających kary pozbawienia wolności, kary aresztu
wojskowego albo kary aresztu za wykroczenie oraz osób tymczasowo aresztowanych);
- z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa - art. 65 ust.
1 ustawy stanowiący, że zasiłki wypłaca się
osobie, której zasiłki te przysługują, lub osobie przez nią
upoważnionej albo osobie, do której
rąk wypłaca się wynagrodzenie lub dochód ubezpieczonego;
- w dalszej kolejności przepisy o wypłatach świadczeń z ubezpieczenia społecznego na
rzecz pracowników i ich rodzin, stanowiące o wypłatach pozostałych zasiłków, odszkodowań
itp.
Wnosząc odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i postanowień SIWZ, odwołujący,
zarówno w treści zarzutów odwołania:
- dopuszczenie do przetargu, którego przedmiotem jest realizacja usługi przekazu
pocztowego, podmiotów, które nie mają uprawnień do wykonywania usługi przekazu
pocztowego zgodnie z regulacją ustawy Pr.poczt.;
- opisanie przedmiotu zamówienia w sposób wskazujący, że może on być wykonywany
przez podmioty świadczące usługi płatnicze w formie przekazu pieniężnego, podczas gdy
przedmiotem zamówienia może być jedynie usługa przekazu pocztowego i jedynie podmiot
uprawniony do wykonywania tej usługi winien zostać dopuszczony do udziału w przetargu;
jak też w treści żądań - nakazanie zmiany postanowień SIWZ przez:
-
wykreślenie w rozdziale 1 § 3 ust. 1 SIWZ wskazania, że zamawiane usługi zgodnie
z kodem CPV mają charakter usług finansowych i ubezpieczeniowych;
- dokonanie zmiany w rozdziale 1 § 8 ust. 1 pkt 1 lit. a, i nadanie mu treści: posiadania
uprawnień do wykonywania działalności pocztowej w zakresie świadczenia usług
pocztowych w obrocie krajowym polegających na realizacji przekazów pocztowych
w zakresie świadczeń będących przedmiotem zamówienia, objętych obowiązkiem wpisu do
rejestru operatorów pocztowych, o którym mowa w art. 6 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r.,
Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012, poz. 1529) prowadzonego przez Prezesa Urzędu
Komunikacji Elektronicznej;
- dokonanie zmiany w rozdziale 1 § 9 pkt A, ppkt 2, i nadanie mu treści: dokument
potwierdzający wpis do rejestru operatorów pocztowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia
23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012
r., poz. 1529); ewentualnie, na wypadek
nieuwzględnienia powyższego wniosku, unieważnienie postępowania
- wskazał wyłącznie postanowienia SIWZ, formułując zarzuty i żądania w sposób
mający na celu eliminację z postępowania, dopuszczonej przez zamawiającego, możliwości
złożenia oferty przez inne osoby niż operator wyznaczony.
Izba, rozpoznając odwołanie w granicach przedstawionych w nim zarzutów (art. 192 ust. 7
Pzp) uznała, że odwołanie podlega oddaleniu wobec braku przesłanek jego uwzględnienia,
zgodnie z przepisem art. 192 ust. 2 Pzp.
Izba nie podzieliła poglądu odwołującego, że czynności zamawiającego - opis przedmiotu
zamówienia i w konsekwencji tego - opis warunku udziału w postępowaniu oraz dokumentu
wymaganego dla potwierdzenia spełniania warunku - naruszają wskazane w odwołaniu
przepisy prawne. W szczególności Izba nie podziela stanowiska, co do przedstawionej
w odwołaniu interpretacji treści art. 49 ust. 1 ustawy u.s.r.- aktu prawnego stanowiącego lex
specialis w stosunku do Prawa pocztowego (odwołujący sprostował na rozprawie błąd
w odwołaniu przez wskazanie ust. 2 art. 49 u.s.r. - częstotliwość wypłaty świadczenia).
Przepis art. 49 ust. 1 ustawy u.s.r. wskazując - wypłatę świadczenia przez doręczenie
uprawnionemu należnej kwoty za pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu
ustawy Prawo pocztowe lub innej osoby - jest jednoznaczny i w sposób niewątpliwy
wskazuje formę wypłaty - doręczenie oraz sposób wypłaty - pośrednictwo operatora
wyznaczonego lub innej osoby. Drugie zdanie przepisu - Za zgodą uprawnionego Kasa
może stosować inne formy wypłaty - przez niewłaściwą interpretację odwołującego,
prowadzącą do wykazania monopolu odwołującego na świadczenie usługi (zgodnie ze
stanowiskiem zamawiającego akceptowanym przez Izbę), dotyczy innej formy wypłaty
stosowanej przez zamawiającego za zgodą uprawnionego. Brak jest uzasadnienia
prawnego, by przepis ten interpretować w sposób przedstawiony w odwołaniu.
Wskazane przez odwołującego przepisy ustawy Prawo pocztowe stanowią:
- art. 2 ust. 1 pkt 5 - usługę pocztową stanowi, wykonywane w obrocie krajowym lub
zagranicznym, zarobkowe realizowanie przekazów pocztowych;
- art. 3 pkt 16 - użyte w ustawie określenia oznaczają: przekaz pocztowy - polecenie
doręczenia adresatowi określonej kwoty pieniężnej przez operatora pocztowego;
- art. 15 ust. 1 pkt 3 - zawarcie umowy o świadczenie usługi pocztowej następuje
w szczególności przez: przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu pocztowego, z tymże do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych,
w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów
pocztowych na tereny wiejskie jest uprawniony operator wyznaczony;
- art. 15 ust. 2 - operator wyznaczony jest obowiązany do przyjmowania przekazów
pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi,świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie.
Z normy prawnej określającej definicję przekazu pocztowego (polecenie doręczenia
adresatowi określonej kwoty pieniężnej przez operatora pocztowego) oraz definicję usługi
pocztowej (m.in. zarobkowe realizowanie przekazów pocztowych), nie można wywieść
twierdzenia, że doręczenie uprawnionemu należnej kwoty za pośrednictwem operatora
wyznaczonego i również innej osoby, przy ustawowym dopuszczeniu doręczenia
uprawnionemu należnej kwoty za takim właśnie pośrednictwem, stanowi podstawę do
uznania, iż zamawiający naruszył przepisy prawne, formułując wskazane w odwołaniu
postanowienia SIWZ, czy treść ogłoszenia o zamówieniu wyłącznie zasygnalizowaną
w odwołaniu.
Przywoływane przez odwołującego przepisy art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy Pr. poczt.
stanowiące o sposobie zawarcia umowy o świadczenie usługi pocztowej, w szczególności
przez przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu pocztowego (jedna z możliwości
zawarcia umowy), ze wskazaniem, że do przyjmowania przekazów pocztowych zeświadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami
z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie, jest uprawniony
operator wyznaczony i także operator wyznaczony jest obowiązany do przyjmowania takich
przekazów pocztowych, wskazują w ocenie Izby, że operator wyznaczony, w przeciwieństwie
do innych operatorów pocztowych, czy innych osób, nie może odmówić zawarcia umowy
o świadczenie usługi pocztowej przez przyjęcie przekazu pocztowego ze świadczeniami
wskazanymi w przywołanym przepisie. Podobnie operator wyznaczony obowiązany jest doświadczenia usług powszechnych na terytorium całego kraju (art. 46 ust. 1 Pr. poczt.), przy
czym do usług powszechnych nie zalicza się doręczania przekazów pocztowych (art. 45 ust.
1 Pr. poczt.).
Z powyższego nie wynika, że zamawiający w świetle art. 49 ust. 1 ustawy u.s.r. nie ma
możliwości przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego naświadczenie usługi doręczania uprawnionemu należnej kwoty z tytułu ubezpieczenia
społecznego rolników za pośrednictwem, obok operatora wyznaczonego, także innej osoby,
w szczególności prowadzącej działalność w zakresie doręczania świadczeń w sposób
opisany w SIWZ.
Wbrew twierdzeniom odwołującego, przedmiotem postępowania o udzielenie zamówienia
nie jest usługa przekazu pocztowego, lecz usługa doręczenia uprawnionym wypłatyświadczenia z ubezpieczenia społecznego.
Odnośnie wskazania przez zamawiającego zastosowania przekazu pieniężnego, o którym
mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o usługach płatniczych pod warunkiem, że udostępnienie
(wypłata) świadczenia osobom uprawnionym będzie polegało na doręczeniu świadczenia na
wskazany przez zamawiającego adres, Izba podzieliła stanowisko zamawiającego.
Przepis ten w literalnym brzmieniu stanowi, że sługa przekazu pieniężnego oznacza usługę
płatniczą świadczoną bez pośrednictwa rachunku płatniczego prowadzonego dla płatnika,
polegającą na transferze do odbiorcy lub do innego dostawcy przyjmującego środki
pieniężne dla odbiorcy
środków pieniężnych otrzymanych od płatnika lub polegającą na
przyjęciu środków pieniężnych dla odbiorcy i ich udostępnieniu odbiorcy.
Odwołujący, nie podnosząc w treści zarzutów naruszenia wskazanego przepisu,
powołując się w uzasadnieniu odwołania na art. 4 pkt 13 Dyrektywy 2007/64/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach
rynku wewnętrznego zmieniającej dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE
i 2006/48/WE i uchylającej dyrektywę 97/5/WE (Dziennik Urzędowy L 319, 05/12/2007
P. 0001-0036) oraz komentatora do ustawy o usługach płatniczych M. Grabowskiego,
zacytował przepisy ustawy o usługach płatniczych - art. 3 ust. 1 pkt 6 i art. 3 ust. 3 -
podnosząc jako istotę zarzutu, że ze względu na określenie „udostępnieniu odbiorcy”, usługa
ta nie spełnia wymagań - doręczenia uprawnionemu należnej kwoty.
Powołując się na art. 6 pkt 7 lit. g ustawy o usługach płatniczych odwołujący wskazał, że
ustawy nie stosuje się do transakcji płatniczych opartych m.in. na dokumencie w postaci
papierowej, wystawionym na dostawcę w celu postawienia środków pieniężnych do
dyspozycji odbiorcy: przekazu pocztowego w rozumieniu aktów Światowego Związku
Pocztowego.
Konkluzja odwołującego sprowadziła się do stwierdzenia, że przekaz pieniężny nie jest
usługą tożsamą z przekazem pocztowym.
Zamawiający nie utożsamiał tych usług, wskazał w opisie przedmiotu zamówienia
ich
zróżnicowanie -
doręczanie w formie gotówki świadczeń krótkoterminowych i emerytalno-
rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników (…) do rąk świadczeniobiorców w miejscu
ich zamieszkania w formie przekazu pocztowego, o którym mowa w ustawie z dnia 23
listopada 2012 r. Prawo pocztowe lub w formie przekazu pieniężnego, o którym mowa w art.
3 ust. 3 z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, pod warunkiem, że udostępnienie
(wypłata) świadczenia osobom uprawnionym będzie polegało na doręczeniu świadczenia na
wskazany
przez
zamawiającego
adres,
zwanego
dalej
„przekazem”.
Wskazał
w jednoznaczny sposób udostępnienie (wypłata) świadczenia osobom uprawnionym - przez
doręczenie świadczenia na wskazany przez zamawiającego adres.
Odwołujący nie wykazał naruszenia wskazanych w odwołaniu przepisów Pzp, Pr.poczt.
i ustawy u.s.r. oraz w związku z tymi przepisami motywu 30 Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 97/67/WE
w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych
Wspólnoty - o treści:
- [(30)W przypadku, gdy państwa członkowskie podejmą decyzję o publicznym
udostępnieniu
na
ich
terytorium
dodatkowych
lub
komplementarnych
usług,
z wyjątkiem usług związanych z obowiązkiem świadczenia usług powszechnych, zgodnie
z definicją w niniejszej dyrektywie, takich jak doręczanie emerytur i rent oraz przekazów
pocztowych na obszarach wiejskich, usługi te nie powinny podlegać żadnym mechanizmom
kompensacyjnym wymagającym wkładu od konkretnych przedsiębiorstw.
W stosownych przypadkach państwa członkowskie mogą przyznać środki finansowe na takie
dodatkowe lub komplementarne usługi zgodnie z zawartymi w Traktacie przepisami
odnoszącymi się do pomocy państwa. Poza przypadkiem operatora(-ów) świadczącego(ych)
usługę powszechną wydawanie zezwoleń nie może zależeć od obowiązku świadczenia
takich dodatkowych usług],
- w zw. z art. 288 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
- [Dyrektywa wiąże
każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który
ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków]
- oraz art. 106 ust. 2 tego Traktatu- [Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym lub mające charakter monopolu
skarbowego podlegają normom Traktatów, zwłaszcza regułom konkurencji, w granicach,
w jakich ich stosowanie nie stanowi prawnej lub faktycznej przeszkody w wykonywaniu
poszczególnych zadań im powierzonych. Rozwój handlu nie może być naruszony w sposób
pozostający w sprzeczności z interesem Unii],
- przez opisanie przedmiotu zamówienia w sposób wskazujący, że może on być
wykonywany przez podmioty świadczące usługi płatnicze w formie przekazu pieniężnego.
Treść motywu 30 Dyrektywy dotyczy wyłącznie wskazania, że usługi dodatkowe lub
komplementarne (doręczanie emerytur i rent oraz przekazów pocztowych na obszarach
wiejskich)
nie powinny podlegać żadnym mechanizmom kompensacyjnym wymagającym
wkładu od konkretnych przedsiębiorstw oraz, że w stosownych przypadkach państwa
członkowskie mogą przyznać środki finansowe na takie dodatkowe lub komplementarne
usługi zgodnie z zawartymi w Traktacie przepisami odnoszącymi się do pomocy państwa,
a także wydawanie zezwoleń nie może zależeć od obowiązku świadczenia takich
dodatkowych usług, poza przypadkiem operatora świadczącego usługę powszechną.
Z przepisów art. 288 ust. 3 i art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
-
o
mocy wiążącej dyrektywy w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, przy
pozostawieniu
organom
krajowym
swobody
wyboru
formy
iśrodków
oraz
o podleganiu przedsiębiorstw zobowiązanych do zarządzania usługami świadczonymi
w ogólnym interesie gospodarczym lub mających charakter monopolu skarbowego - normom
Traktatów, zwłaszcza regułom konkurencji, w granicach niestanowiących przeszkód
w wykonywaniu powierzonych im zadań - przedstawionych w odwołaniu, nie wynika również
potwierdzenie stanowiska odwołującego.
Izba wskazuje, że istotą rozpoznania środków prawnych w trybie przepisów Pzp,
w granicach zarzutów przedstawionych w odwołaniu, jest rozstrzygnięcie przez Izbę na
etapie rozpoznawania odwołania, czy czynności zamawiającego
podjęte w postępowaniu
o udzielenie zamówienia lub zaniechanie takich czynności, do których zamawiający był
zobowiązany na podstawie ustawy, są niezgodne z przepisami ustawy. Ocena ta może
przebiegać tylko w granicach prowspólnotowej wykładni przepisów Pzp w świetle brzmienia
i celu dyrektywy.
W toku postępowania odwoławczego odwołujący złożył do akt sprawy:
1) 3 wydruki ze strony internetowej przystępującego, które wskazują informację, w jaki
sposób wykonywa jest usługa przekazu pieniężnego,
2) przekaz pocztowy KRUS (formularz służący do przekazywania świadczeń odbiorcom),
3) przykładowy przekaz zasiłku chorobowego,
4) 2 umowy zawarte w dniu 11 lipca 2011 r. pomiędzy obecnym zamawiającym, a Pocztą
Polską S.A. na okres do dnia 30 czerwca 2014 r. - umowy dotyczące świadczeń
krótkoterminowych oraz świadczeń emerytalno-rentowych,
5) przykładowy przekaz na doręczanie świadczeń emerytalno-rentowych.
Przystępujący złożył, jako załączniki do zgłoszenia przystąpienia:
1) umowę z dnia 5 sierpnia 2013 r. zawartą pomiędzy KRUS Oddział Regionalny w Kielcach
i przystępującym,
2) umowę z dnia 24 sierpnia 2012 r. zawartą pomiędzy KRUS Oddział Regionalny
w Bydgoszczy i Pocztą Polską S.A.,
3) 9 faktur wystawionych przez Pocztę Polską S.A. na rzecz KRUS 4. Oddziałów
Regionalnych - w Bydgoszczy, Białymstoku, Zielonej Górze, Wrocławiu,
4) częściową dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
prowadzonego przez ZUS - z dnia 28 czerwca 2013 r.
Przedłożone dowody nie stanowiły istoty podstawy rozstrzygnięcia Izby. Dotyczyły
postępowań przeprowadzonych w okresie wcześniejszym, przed wejściem w życie aktualnej
ustawy Prawo pocztowe i zmiany ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Jednocześnie wskazywały, że usługa doręczania uprawnionym świadczeń z ubezpieczenia
społecznego, w tym rolników, odbywała się za pośrednictwem innych podmiotów, niż
operator wyznaczony.
Reasumując powyższe, Izba uznała, że zamawiający nie naruszył przepisów art. 22 ust. 1
pkt 1, art. 29 ust. 2 i art. 7 Pzp oraz pozostałych odrębnych przepisów prawnych wskazanych
w odwołaniu, przez umożliwienie doręczania świadczeń z ubezpieczenia społecznego
rolników również w formie przekazu pieniężnego w sposób opisany w SIWZ.
Izba oddaliła odwołanie na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp
stosownie do jego wyniku, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………………….
Członkowie: ………………………….
…………………..........
1) oddala odwołanie;
2) kosztami postępowania obciąża wykonawcę Poczta Polska Spółka Akcyjna,
ul. Stawki 2, 00-940 Warszawa
i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego
kwotę
15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
tego wykonawcę tytułem wpisu;
2.1 zasądza od wykonawcy Poczta Polska Spółka Akcyjna, ul. Stawki 2, 00-940
Warszawa na rzecz zamawiającego Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
Oddział Regionalny w Rzeszowie, ul. Słowackiego 7, 35-060 Rzeszów, kwotę
3 600 zł 00
gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013, poz. 907, z późn. zm.) na wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego
w Rzeszowie.
Przewodniczący: ………………………..
Członkowie:
………………………
………………….........
Sygn. akt KIO 928/14
U z a s a d n i e n i e
A. I. Wykonawca - Poczta Polska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, odwołujący
w postępowaniu odwoławczym - wniósł odwołanie od niezgodnego, w jego ocenie,
z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) ogłoszenia o zamówieniu oraz
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ), sporządzonych przez zamawiającego,
prowadzącego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na świadczenie usługi
doręczania w formie gotówki świadczeń krótkoterminowych i emerytalno-rentowych do rąkświadczeniobiorców w ich miejscu zamieszkania (nr OZP-2310/3/2014/POW).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
w dniu 29 kwietnia 2014 r., nr 2014/S 083-144650.
II. Odwołujący, wnosząc odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i postanowień
SIWZ, zarzucił zamawiającemu naruszenie przepisów Pzp, które może mieć wpływ na wynik
postępowania:
a) art. 22 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 Pzp, w zw. z zw. art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 w zw. z art. 2 ust.
1 pkt 5 w zw. z art. 3 pkt 16 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U.
z 2012 r. poz. 1529), (Pr.poczt.) oraz w zw. z art. 49 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 grudnia
1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r. poz. 1403, z późn. zm.),
(u.s.r.), przez dopuszczenie do przetargu, którego przedmiotem jest realizacja usługi
przekazu pocztowego, podmiotów, które nie mają uprawnień do wykonywania usługi
przekazu pocztowego zgodnie z regulacją ustawy Pr.poczt.;
b) art. 29 ust. 1 pkt 1 Pzp (ust. 1 nie dzieli się na punkty, w uzasadnieniu wskazano
wyłącznie ust. 2), w zw. z zw. art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 5 w zw.
z art. 3 pkt 16 Pr.poczt. w zw. z art. 49 ust. 1 i 2 u.s.r. oraz motyw 30 Dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej
dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego
usług pocztowych Wspólnoty (Dz. U. L
52 z 27.2.2008, str. 3-2), (III dyrektywa pocztowa),
w zw. z art. 288 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Traktat)
oraz art. 106
ust. 2 Traktatu, przez opisanie przedmiotu zamówienia w sposób wskazujący, że może on
być wykonywany przez podmioty świadczące usługi płatnicze w formie przekazu
pieniężnego, podczas gdy przedmiotem zamówienia może być jedynie usługa przekazu
pocztowego i jedynie podmiot uprawniony do wykonywania tej usługi winien zostać
dopuszczony do udziału w przetargu.
III.
Odwołujący wniósł o:
a) nakazanie zamawiającemu dokonania zmiany SIWZ przez:
1) wykreślenie w rozdziale 1 § 3 ust. 1 SIWZ wskazania, że zamawiane usługi zgodnie
z kodem CPV mają charakter usług finansowych i ubezpieczeniowych;
2) dokonanie zmiany w rozdziale 1 § 8 ust. 1 pkt 1 lit. a, i nadanie mu następującej treści:
posiadania uprawnień do wykonywania działalności pocztowej w zakresie świadczenia
usług pocztowych w obrocie krajowym polegających na realizacji przekazów pocztowych
w zakresie świadczeń będących przedmiotem zamówienia, objętych obowiązkiem wpisu
do rejestru operatorów pocztowych, o którym mowa w art. 6 ustawy z dnia 23 listopada
2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012, poz. 1529) prowadzonego przez Prezesa Urzędu
Komunikacji Elektronicznej;
3) dokonanie zmiany w rozdziale 1 § 9 pkt A, ppkt 2, i nadanie mu następującej treści:
dokument potwierdzający wpis do rejestru operatorów pocztowych zgodnie z przepisami
ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012
1
poz. 1529);
b) ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia powyższego wniosku, unieważnienie
postępowania;
c) zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania, w tym
kosztów zastępstwa procesowego zgodnie ze spisem przedstawionym na rozprawie.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący przedstawił następujące stanowisko.
1. Wskazując datę publikacji ogłoszenia o zamówieniu oraz ustawowy termin do wniesienia
odwołania - art. 182 Pzp - odwołujący wywiódł, że odwołanie wraz z przekazaniem kopii
zamawiającemu - zostało wniesione w terminie (okoliczności niekwestionowane).
2. Podnosząc zastosowane przez zamawiającego:
-tryb postępowania - przetarg nieograniczony;
-kody ze wspólnego słownika zamówień (CPV), rozdział I § 3 ust. 1 in fine SIWZ (usługi
finansowe i ubezpieczeniowe lub usługi pocztowe);
-opis przedmiotu zamówienia;
-opis warunku udziału w postępowaniu - spełniają wszystkie podmioty posiadające
uprawnienia „do wykonywania działalności pocztowej w zakresie świadczenia usług
pocztowych w obrocie krajowym polegających na realizacji przekazów pocztowych
w zakresie świadczeń będących przedmiotem zamówienia” oraz wszystkie podmioty
posiadające uprawnienia do „działania w formie organizacyjnej wymaganej dla dostawców
usług płatniczych wskazanych w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach
płatniczych (Dz. U. Nr 199, poz. 1175, z późn. zm.)” (rozdział I § 8 ust. 1 pkt 1 lit. a SIWZ);
-katalog dokumentów wymaganych od wykonawców, rozdział I § 9 pkt A ppkt 2 SIWZ, na
potwierdzenie spełnienia wymagań opisanych w SIWZ, dokumenty zaświadczające, że
wykonawcy posiadają uprawnienia do wykonywania usług przekazu pocztowego, jako
operator pocztowy lub uprawnienia do wykonywania usług płatniczych zgodnie z ustawą
o usługach płatniczych
- odwołujący uznał, że zamawiający dopuszczając do udziału w postępowaniu,
zarówno operatora pocztowego uprawnionego do realizacji przekazów pocztowych, jak
i podmiotów posiadających uprawnienia do wykonywania usług płatniczych, naruszył
wskazane przepisy ustawy Pzp i innych aktów prawnych.
3. Kwalifikacja prawna usługi będącej przedmiotem zamówienia.
Odwołujący uznał, że przedmiot zamówienia - świadczenie usługi doręczania w formie
gotówki świadczeń krótkoterminowych i emerytalno-rentowych do rąk świadczeniobiorców
w ich miejscu zamieszkania (rozdział I § 3 pkt 1 SIWZ ust. 1 SIWZ, § 1 ust. 1 wzoru umowy
stanowiącej załącznik nr 5a do SIWZ), odpowiada definicji przekazu pocztowego, stosownie
do art. 3 pkt 16 Pr.poczt. Powołał się na uzasadnienie do projektu ustawy Prawo pocztowe:
„przekaz pocztowy stanowi specyficzny rodzaj usługi pocztowej o charakterze finansowym.
Zawiera w sobie element typowo pocztowy, tj. przekazanie adresatowi oprócz gotówki
specjalnego druku, na którym możliwe jest zamieszczenie przekazu informacyjnego
(korespondencji)” - (Druk sejmowy nr 801 z dnia 8 października 2012 r.).
Stwierdził, że świadczenie wykonawców określone w SIWZ stanowi usługę pocztową
polegającą na realizowaniu przekazu pocztowego (art. 2 ust. 1 pkt 5 Pr.poczt.). Powołał się
na treść art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy Pr.poczt. „zawarcie umowy o świadczenie usługi
pocztowej następuje w szczególności przez przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu
pocztowego, z tym, że do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami
z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy
społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie jest uprawniony operator
wyznaczony” i ust. 2 „Operator wyznaczony jest obowiązany do przyjmowania przekazów
pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie”,
wskazując, że przedmiot zamówienia należy wyłącznie do zakresu czynności operatora
wyznaczonego (obecnie Poczta Polska S.A. - art. 178 ust. 1 Pr.poczt.).
Odwołujący wskazał, że o ile z brzmienia samej tylko powołanej w piśmie jednostki
redakcyjnej Pr.poczt. takie ograniczenie nie wynikało, to z prawidłowej lektury wszystkich
mających zastosowanie w sprawie przepisów, a w szczególności art. 15 ust. 1 Pr.poczt.
płynie wniosek, iż usługi w zakresie przyjmowania przekazów pocztowych zarezerwowane
zostały w sposób wyłączny dla Poczty Polskiej, przy czym powyższe wynika z bezwzględnie
obowiązujących przepisów prawa. Podkreślił, że ze względu na bezpieczeństwo środków
pieniężnych przekazywanych przez zamawiającego odbiorcom świadczeń, ustawodawca
zdecydował się na uregulowanie instytucji przekazu pocztowego i umożliwienie wykonywania
usług przekazu pocztowego jedynie operatorowi wyznaczonemu, ograniczając krąg
podmiotów uprawnionych do wykonywania usługi.
Podniósł, że środki przekazywane operatorowi wyznaczonemu celem doręczeniaświadczeniobiorcom nie stają się własnością operatora wyznaczonego, a mają być jedynie
przez niego doręczane. W konsekwencji środki te nie wchodzą do majątku operatora
wyznaczonego i nie podlegają egzekucji w przypadku problemów finansowych operatora
wyznaczonego. Skutek ten wynika ze specyfiki funkcjonowania operatora pocztowego, który
jest jedynie doręczycielem powierzanych mu przedmiotów.
4. Wskazując niedopuszczalność zastosowania instytucji przekazu pieniężnego do realizacji
przedmiotu zamówienia, odwołujący wyjaśnił, że
instytucja przekazu pieniężnego została
uregulowana w ustawie o usługach płatniczych implementującej do polskiego porządku
prawnego Dyrektywę 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada
2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniającą dyrektywy
97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylającą dyrektywę 97/5/WE (Dziennik
Urzędowy L 319, 05/12/2007 P. 0001-0036).
Zacytował przepisy ustawy: art. 3 ust. 1 pkt 6 - „przez usługi płatnicze rozumie się
działalność polegającą na świadczeniu usługi przekazu pieniężnego”; art. 3 ust. 3 - „Usługa
przekazu pieniężnego oznacza usługę płatniczą świadczoną bez pośrednictwa rachunku
płatniczego prowadzonego dla płatnikapolegającą na transferze do odbiorcy lub do innego
dostawcy przyjmującego środki pieniężne dla odbiorcy środków pieniężnych otrzymanych od
płatnika lubpolegającą na przyjęciu środków pieniężnych dla odbiorcy i ich udostępnieniu
odbiorcy”. Zacytował również art. 4 pkt 13 Dyrektywy - „usługa przekazu pieniężnego”
oznacza„usługę płatniczą, która umożliwia, bez tworzenia rachunku płatniczego w imieniu
płatnika lub odbiorcy; odbiór środków od płatnika wyłącznie do celów przekazania
odpowiedniej kwoty odbiorcy lub innemu dostawcy usług płatniczych działającemu w imieniu
odbiorcy lub odbiór takich środków w imieniu odbiorcy i ich udostępnienie odbiorcy” oraz
przedstawił stanowisko dotyczące kwalifikacji danej usługi jako przekazu w rozumieniu
ustawy (Komentarz do ustawy o usługach płatniczych M. Grabowskiego, Warszawa 2103 r.).
W dalszej części wskazał treść art. 2 pkt 29 i 36 ustawy o usługach płatniczych oraz art. 4
pkt 5 Dyrektywy.
W konkluzji powyższego stwierdził, że należało uznać, iż usługa przekazu pieniężnego jest
prostą usługą płatniczą, która zwykle polega na przekazaniu gotówki przez płatnika dostawcy
usług płatniczych, który przesyła odpowiednią kwotę, na przykład przez sieć komunikacyjną,
odbiorcy lub innemu dostawcy usług płatniczych działającemu w imieniu odbiorcy. Wydaje
się, że płatnik może wpłacać środki swojemu dostawcy celem ich przekazania odbiorcy
w dowolny sposób, np. wpłaty gotówkowe, polecenie przelewu, czek, weksel, czy też zapłata
kartą płatniczą
.
Powołując się na pkt 180 wyjaśnień Komisji Europejskich pytanie i odpowiedź oraz art. 57
ustawy o usługach płatniczych, odwołujący wskazał, że wypłata środków pieniężnych
odbiorcy dokonywana jest w oddziale dostawcy, czego nie można utożsamiać z pojęciem
„doręczenie” (słownik języka polskiego PWN „udostępniać” oznacza ułatwić kontakt z czymś
lub umożliwić korzystanie z czegoś, natomiast „dostarczyć” oznacza oddać coś do rąk,
przynieść na miejsce przeznaczenia, dostarczyć). Nie są to więc pojęcia tożsame i jedynie
doręczenie wskazuje na fizyczne dostarczenie przedmiotu przesyłki do adresata.
Wskazał, że stosownie do art. 6 pkt 7 lit. g ustawy o usługach płatniczych, przepisów ustawy
nie stosuje do transakcji płatniczych opartych na jednym z następujących dokumentów
w postaci papierowej, wystawionych na dostawcę w celu postawienia środków pieniężnych
do dyspozycji odbiorcy: przekazu pocztowego w rozumieniu aktów Światowego Związku
Pocztowego.
Podsumowując stwierdził, że przekaz pieniężny nie jest usługą tożsamą z przekazem
pocztowym.
Zatem, jeżeli przedmiotem świadczenia wykonawcy jest doręczenie świadczenia
emerytalno-rentowego do miejsca zamieszkania uprawnionego na podstawie przekazu
pocztowego, nie sposób uznać, że tego rodzaju usługa może być wykonywana także
w formie przekazu pieniężnego. Dopuszczenie takiej wykładni naruszałoby przepisy prawa
unijnego (tj. III Dyrektywę Pocztową oraz przepis art. 106 ust. 2 Traktatu).
5. Niedopuszczalność doręczania przekazów w zakresie ubezpieczeń społecznych przez
podmioty inne niż operator wyznaczony.
Odwołujący cytując treść przepisu art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. stanowiącego, że „Wypłata świadczenia z ubezpieczenia następuje przez doręczenie uprawnionemu należnej kwoty za
pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. -
Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) lub innej osoby”, uznał, że literalna, systemowa
i celowościowa wykładnia przepisu wskazuje, że nie daje on uprawnienia do doręczenia
przez zamawiającego emerytur za pomocą podmiotu innego niż operator wyznaczony.
W art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. ustawodawca wprost nakazuje rozumienie pojęcie operatora
wyznaczonego tak, jak zdefiniowano je w Pr.poczt. Operatorem wyznaczonym jest operator
pocztowy obowiązany do świadczenia usługi powszechnej (art. 3 pkt 13 Pr.poczt.), a zatem
odwołujący.
Odwołujący zwrócił uwagę, że wypłata świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników
następuje przez „doręczenie”. Stosownie zaś do art. 3 pkt 4 Pr.poczt. „doręczenie” oznacza
wydanie przesyłki pocztowej lub wypłacenie kwoty pieniężnej określonej w przekazie
pocztowym adresatowi, a w przypadkach określonych prawem także innej osobie, lub
przekazanie druku bezadresowego zgodnie z umową o świadczenie usługi pocztowej”.
Doręczenie obejmuje więc wypłacenie kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym
adresatowi, którym jest „podmiot wskazany przez nadawcę jako odbiorca kwoty pieniężnej
określonej w przekazie pocztowym” (art. 3 pkt 2 Pr.poczt.). Przepis art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r.
dopuszcza zatem możliwość wypłacenia kwoty pieniężnej przez doręczenie do miejsca
zamieszkania uprawnionego wyłącznie za pośrednictwem przekazu pocztowego przez
operatora wyznaczonego. Użyty w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników termin
„inna osoba” nie może więc oznaczać osoby uprawnionej do wypłacania przez doręczenie
uprawnionemu świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników. Pojęcie „innej osoby”
należy interpretować przez pryzmat art. 49 ust. 1 zd. 2 u.s.r., w którym ustawodawca
dopuszcza, za zgodą uprawnionego, dokonywanie przez KRUS innej formy wypłaty
uprawnionemu świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników, tj. formy wypłaty
odmiennej niż doręczenie uprawnionemu świadczenia emerytalno-rentowego.
Redakcja art. 49 ust. 1 zd. 2 u.s.r. skłania do wniosku, że celem ustawodawcy było
zapewnienie uprawnionemu możliwości wyboru innej niż doręczenie formy wypłatyświadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników. Taką intencję miał również
ustawodawca określając formy wypłaty świadczeń emerytalnych na gruncie ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1440, z późn. zm.) (ustawa o FUS)
lub (u.f.u.s.).
Odwołujący przedstawił treść art. 130 ust. 2 ustawy o FUS w brzmieniu sprzed 7
października 2013 r. oraz treść aktualną przepisu i wskazał, że w obecnym brzmieniu art.
130 ust. 2 u.f.u.s. ustawodawca poszerzył katalog podmiotów uprawnionych do dystrybucjiświadczeń emerytalno-rentowych, a także rozbudował katalog produktów możliwych do
wyboru w tym zakresie, tj. wprowadził możliwość wyboru dostawców innych niż banki
i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz możliwość wyboru instrumentu
płatniczego, na którym przechowywany będzie pieniądz elektroniczny.
Dokonując wykładni pojęcia „inne formy wypłaty”, którym ustawodawca posługuje się
w art. 49 ust. 1 zd. 2 u.s.r. i zestawiając ten przepis z normą art. 130 ust. 2 u.f.u.s.
w obecnym brzmieniu, odwołujący wskazał, że można dojść do wniosku, iż termin „inne
formy wypłaty” (tj. inne niż wypłata przez doręczenie) obejmuje, podobnie jak na gruncie tego
ostatniego przepisu, wypłatę świadczenia z ubezpieczenia społecznego (bez doręczenia), tj.
np. wypłatę za pośrednictwem rachunku płatniczego lub rachunku w banku lub spółdzielczej
kasie oszczędnościowo-kredytowej uprawnionego albo na wskazany przez uprawnionego
instrument płatniczy, na którym przechowywany jest pieniądz elektroniczny w rozumieniu
ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.
Przedstawioną wykładnię art. 49 ust. 1 u.s.r., w ocenie odwołującego, potwierdza także
oficjalne stanowisko Narodowego Banku Polskiego w przedmiocie sposobu wypłatyświadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników wyrażone w raporcie Departamentu
Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego z grudnia 2013 r.
Odwołujący stwierdził, że można wnioskować, iż na tej podstawie Oddziały Regionalne
KRUS - w Łodzi oraz w Kielcach, stosując tryb konkurencyjny, dopuściły się jednak
naruszenia bezwzględnie obowiązujących przepisów Prawa pocztowego.
Podsumowując, odwołujący uznał, że przepis art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. nie zezwala na
dokonywanie wypłat świadczeń z ubezpieczenia społecznego uprawnionym w drodze
doręczenia przez podmioty inne niż operator wyznaczony. Ustawodawca umożliwił jednak
organowi rentowemu wypłatę świadczenia także w innej formie niż przez doręczenieświadczenia emerytalno-rentowego ubezpieczonemu, lecz dla zmiany formy podstawowej (tj.
doręczenie gotówki bezpośrednio adresatowi) wymagana będzie zgoda uprawnionego.
Jeżeli uprawniony wyrazi taką zgodę, wówczas wypłata uprawnionemu świadczenia
z ubezpieczenia społecznego będzie dokonywana przez inną osobę (np. bank, bank
spółdzielczy). W przeciwnym jednak razie, tj. w braku uzyskania takiej zgody, konieczne jest
działanie zgodnie z bezwzględnie obowiązującymi przepisami, a więc w przypadku
zamierzenia wypłaty świadczeń w drodze przekazu za pośrednictwem operatora
wyznaczonego.
Odwołujący przedstawił wykładnię art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. w świetle art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust.
2 Pr.poczt., jako wskazującego dodatkową (komplementarną) usługę doręczania przekazów
emerytalno-rentowych na terytorium całego kraju niezależną od usługi powszechnej (motyw
30 Dyrektywy pocztowej). Wskazał także art. 106 ust. 2 Traktatu podnosząc, że przepis art.
15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 Prawa pocztowego jest zgodny zarówno z III dyrektywą pocztową
i jego obowiązywanie w polskim systemie prawnym może być usprawiedliwione
w świetle art. 106 ust. 2 Traktatu. Natomiast uznał, że wykładnia art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r.
(dopuszczająca możliwość wypłaty świadczeń uprawnionym przez doręczenie także przez
inne niż operator pocztowy podmioty) nie zapewnia efektywności III dyrektywie pocztowej
oraz art. 106 ust. 2 Traktatu.
Odwołujący wreszcie wskazał, że przyjęcie za prawidłowe rozumowania zaprezentowanego
przez zamawiającego, dopuszczającego wykonywanie usługi przekazu pocztowego przez
podmioty realizujące usług płatnicze, prowadziłoby jednoznacznie do stwierdzenia, że norma
art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 Pr.poczt. w zakresie, w jakim zastrzega się w nich wprost
ekskluzywność świadczenia pewnych usług na rzecz operatora wyznaczonego, jest
treściowo pusta. Uznał, że skoro ustawodawca przesądził o ograniczeniu kręgu podmiotów
uprawnionych do realizacji przekazu do samego tylko operatora wyznaczonego, to nie
sposób racjonalnie argumentować, że przepis art. 49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. może to ograniczenie
znosić. Prowadziłoby to do sytuacji, w której przepis art. 15 Pr.poczt., do którego odsyła art.
49 ust. 1 zd. 1 u.s.r. jest - w tej samej jednostce redakcyjnej ustawy o ubezpieczeniach
społecznych rolników - pozbawiany jakiejkolwiek treści normatywnej, skoro zastrzeżona
w Pr.poczt. ekskluzywność zostaje jednocześnie zniesiona przez posłużenie się
sformułowaniem „lub innej osoby”.
6. Naruszenie art. 7 w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 1 Pzp.
Wskazując cytowane przepisy Pr.poczt. oraz art. 49 ust. 1 u.s.r., odwołujący stwierdził, że
jedynie operator wyznaczony jest uprawniony do doręczania świadczeń wypłacanych przez
KRUS świadczeniobiorcom i dopuszczenie do udziału w przetargu podmiotów innych niż
operator wyznaczony, stanowi naruszenie art. 22 ust. 1 pkt 1 Pzp, art. 7 w zw. z tym
przepisem oraz przepisami wskazanymi w zarzucie oznaczonym lit. a) odwołania, które
może mieć wpływ na wynik postępowania.
7. Naruszenie 29 ust. 2 Pzp.
Naruszenie również art. 29 ust. 2 Pzp nastąpiło przez wskazanie, że przedmiot zamówienia
może być realizowany przez podmioty mające uprawnienie do wykonywania usług
płatniczych. Opisując przedmiot zamówienia zamawiający wskazał, że usługa będąca
przedmiotem zamówienia może być wykonywana, obok przekazu pocztowego, też za
pomocą przekazu pieniężnego. Natomiast, w ocenie odwołującego, przedmiotem
zamówienia jest jedynie wykonywanie usługi przekazu pocztowego, zatem instytucja
przekazu pieniężnego nie znajduje zastosowania w stanie faktycznym. Jedynie przekaz
pocztowy dotyczy usługi, w której przedmiot przekazu doręczany jest odbiorcy w miejscu
zamieszkania, a nieudostępniany w biurze dostawcy usługi płatniczej, jak ma to miejsce
w przypadku przekazu pieniężnego.
Opis przedmiotu zamówienia utrudnia uczciwą konkurencję, gdyż w przetargu obok
podmiotu posiadającego uprawnienia do wykonywania usług przekazu pocztowego, mogą
również brać udział podmioty niespełniające tego warunku.
Podmiot - operator wyznaczony - realizujący nałożone na niego w związku z tym statusem
zadania i obowiązki, musi konkurować z podmiotami, które nie mają prawa do wykonywania
usług stanowiących przedmiot zamówienia. Jednocześnie na podmiotach tych nie ciążążadne obowiązki związane z realizacją zadań operatora wyznaczonego. Tym samym opis
przedmiotu zamówienia, jako usługi przekazu pocztowego lub pieniężnego pozostaje w
sprzeczności z art. 29 ust. 2 Pzp, gdyż prowadzi do konkurencji pomiędzy podmiotami
mającymi uprawnienia do wykonywania usług objętych przedmiotem zamówienia oraz
podmiotami niemającymi takich uprawnień.
8. Interes odwołującego. Odwołujący wskazał, że jako operator wyznaczony jest wyłącznie
uprawniony do wykonywania usługi objętej zamówieniem. Jednocześnie jest zainteresowany
złożeniem oferty w postępowaniu. Treść ogłoszenia oraz SIWZ prowadzi do naruszenia
prawa odwołującego do wykonywania usługi przekazu pocztowego, może prowadzić do
powierzenia realizacji tej usługi podmiotowi, który nie posiada stosownych uprawnień.
Odwołujący zacytował wyrok Izby z dnia 16 lipca 2012 r., sygn. KIO 1337/12, KIO 1349/12
oraz KIO 1353/12 wskazujący, że w przypadku odwołań czy skarg dotyczących ogłoszenia
o zamówieniu i SIWZ przyjąć należy, że każdy wykonawca deklarujący zainteresowanie
uzyskaniem danego zamówienia posiada jednocześnie interes w jego uzyskaniu.
Odwołujący uznał, że deklarując chęć złożenia oferty w postępowaniu, posiada interes
w uzyskaniu zamówienia, a tym w samym w złożeniu odwołania.
9. W podsumowaniu odwołujący powtórzył argumentację przedstawioną w uzasadnieniu
odwołania, wskazując, że żaden inny podmiot niż operator wyznaczony nie spełnia wymogu
opisanego w art. 22 ust. 1 pkt 1 Pzp, bowiem nie posiada uprawnień do wykonywania
działalności określonej w SIWZ, tym samym na mocy art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b Pzp,
zamawiający mógł zastosować w postępowaniu tryb zamówienia z wolnej ręki, a nie tryb
przetargu nieograniczonego.
W związku z powyższym, w ocenie odwołującego, wniosek o dokonanie zmian w ogłoszeniu
o zamówieniu oraz SIWZ lub ewentualnie o ich unieważnienie jest konieczny i uzasadniony.
B. Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wniósł o:
- oddalenie odwołania w całości,
- zasądzenie od odwołującego na rzecz zamawiającego kosztów postępowania, w tym
kosztów zastępstwa procesowego zgodnie ze spisem kosztów przedstawionym na
rozprawie.
W uzasadnieniu pisma zamawiający przedstawił następującą argumentację.
1. W pierwszej kolejności wyjaśnił, że zamawiającym w sprawie nie jest Skarb Państwa -
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Warszawie, jak wskazał odwołujący.
Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 12 ustawy Pzp przez zamawiającego należy rozumieć osobę
fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej
obowiązaną do stosowania ustawy. Zamawiającym w sprawie, co wynika z ogłoszenia oraz
SIWZ, jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w Rzeszowie,
która posiada zdolność w zakresie samodzielnego prowadzenia postępowań o udzielenie
zamówień w ramach planu finansowego Oddziału.
2. Zamawiający nie zgodził się z odwołującym, iż „Zamawiający wyraźnie wskazuje w opisie
zawartym w SIWZ, że przedmiotem zamówienia jest świadczenie usługi przekazu
pocztowego” (pkt 3.7 odwołania). W SIWZ (§ 3 ust. 1), jak i w ogłoszeniu wyraźnie
wskazano, że „Przedmiotem zamówienia jest doręczanie w formie gotówki świadczeń
krótkoterminowych i emerytalno-rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników
nadawanych przez KRUS OR w Rzeszowie wraz z wszelkimi dodatkami, do rąkświadczeniobiorców w miejscu ich zamieszkania w formie przekazu pocztowego, o którym
mowa w ustawie z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe lub w formie przekazu
pieniężnego, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach
płatniczych, pod warunkiem, że udostępnienie (wypłata) świadczenia osobom uprawnionym
będzie polegała na doręczeniu świadczenia na wskazany przez Zamawiającego adres,
zwanego dalej przekazem”.
Jak z powyższego wynika, zamawiający wyraźnie dopuścił doręczanie świadczeń zarówno
w formie przekazu pocztowego, jak i w formie przekazu pieniężnego, zatem wskazany kod
CPV uwzględniający zarówno usługi finansowe i ubezpieczeniowe, jak i kod dla usług
pocztowych są w pełni uzasadnione. W dalszej części specyfikacji, jak i w ogłoszeniu
zamawiający nie odnosi się wyłącznie do przekazu pocztowego, lecz używa sformułowania
„przekaz”. Zamawiający wskazał, że w żadnym miejscu SIWZ, a tym samym ogłoszenia nie
podano, że doręczenie świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników nastąpi na
podstawie blankietu przekazu pocztowego. Jest mowa o przekazie wypłaty i w sytuacji, jeśli
wybrana zostanie Poczta Polska, to wówczas będzie to blankiet przekazu pocztowego, jeśli
wybrany wykonawca będzie świadczył usługę w postaci przekazu pieniężnego, to będzie to
blankiet przekazu pieniężnego (pkt 4.8 odwołania).
3. Przedmiotem zamówienia jest usługa doręczania w formie gotówki świadczeń
krótkoterminowych i emerytalno-rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników do rąkświadczeniobiorców w miejscu ich zamieszkania. Przygotowując postępowanie zamawiający
dokonał analizy możliwości w świetle obowiązujących przepisów prawa realizacji zamówienia
przez uprawnione podmioty.
Zgodnie z przepisem art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników „Wypłata świadczenia z ubezpieczenia następuje przez doręczenie
uprawnionemu należnej kwoty za pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu
ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) lub innej osoby. Za
zgodą uprawnionego Kasa może stosować inne formy wypłaty”.
Podstawową formą wypłaty świadczenia jest więc doręczenie uprawnionemu. Ustawa
stanowi, że realizację tej formy wypłaty może dokonywać operator wyznaczony lub inna
osoba. Zatem ustawa o u.s.r. nie ogranicza, jak twierdzi odwołujący, możliwości zlecenia
usługi wypłaty przez doręczenie świadczenia osobom uprawnionym wyłącznie operatorowi
wyznaczonemu, którym na dzień dzisiejszy (do dnia 31.12.2015 r.) jest Poczta Polska.
Wręcz wskazuje na możliwość dokonywania wypłaty przez doręczenie za pomocą innej
osoby. Ustawa nie stanowi, że doręczenie dotyczy wyłącznie usługi przekazu pocztowego.
Gdyby tak było, to końcowa część zdania pierwszego byłaby zupełnie zbędna, skoro
jedynym uprawnionym podmiotem do doręczenia świadczenia byłby operator wyznaczony.
Należy przy tym wskazać, że brzmienie art. 49 ust. 1 ustawy o u.s.r. zostało zmienione
właśnie ustawą z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe. Zdanie drugie art. 49 ust. 1
dotyczy wypłaty w innej formie. Nie można, jak wywodzi odwołujący przyjąć, że inna forma to
też doręczenie, lecz nie przez operatora wyznaczonego i wówczas wymagana jest zgodaświadczeniobiorcy. Takie rozumowanie jest sprzeczne z literalnym brzmieniem art. 49 ust. 1
i z wykładnią celowościową. Zasadą jest doręczenie świadczenia na adres zamieszkania
rolnika, a to jaki podmiot zrealizuje usługę nie może być warunkowane jego zgodą. Inna
forma wypłaty, to przede wszystkim przekazywanie emerytur i rent oraz innych świadczeń na
rachunki bankowe uprawnionych. Wówczas wymagana jest zgoda rolnika. Inną osobą, o
której mowa w art. 49 ust. 1 zdanie pierwsze, jest każdy potencjalny podmiot, który w świetle
obowiązujących przepisów prawa jest uprawniony do wykonania takiej usługi.
Niewykluczone, że Kasa mogłaby własnymi siłami doręczać świadczenia, lecz wówczas nie
byłaby to inna osoba.
Interpretacja przepisu art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników przez odwołującego, zwłaszcza w zakresie pojęcia „innej osoby” jest
zupełnie dowolna i zmierzająca tylko i wyłącznie do wykazania, że tylko on ma monopol na
doręczanie świadczeń pieniężnych - bez wyraźnej zgody osób uprawnionych do ich
pobierania, wypłacanych przez zamawiającego z systemu ubezpieczenia społecznego
rolników. Nie sposób zgodzić się z taką interpretacją, bowiem zamawiający od kilkudziesięciu
lat realizuje obowiązki nałożone na niego powyższą ustawą i pomimo zmiany brzmienia art.
49 ust. 1 tejże ustawy, spowodowane wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. nowej
ustawy Prawo pocztowe, sens i cel jego zapisu pozostał ciągle taki sam jak.
W interpretacji zamawiającego zarówno stare jak i nowe brzmienie art. 49 ust. 1, nakazuje
zamawiającemu w pierwszej kolejności realizować wypłatę świadczeń z ubezpieczenia przez
doręczenie uprawnionemu należnej kwoty (bez wyrażania na to specjalnej zgody) za
pośrednictwem zarówno operatora wyznaczonego, jak też innej osoby. Istotnym jest, że
ustawodawca nie sprecyzował kogo rozumie pod pojęciem „innej osoby”, nie określił nawet
charakteru prawnego „innej osoby”, jak to ma miejsce w art. 130 ust. 2 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS. Można zatem zgodnie z tym przepisem wysnuć wniosek, że pośrednikiem
doręczającym świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników wypłacanych przez
zamawiającego może być nawet osoba fizyczna.
Nie sposób uznać za prawidłowe stanowisko odwołującego, że „inna osoba” ma prawo
pośredniczyć w wypłacie świadczeń z u.s.r. jedynie za zgodą osoby uprawnionej. Zgody
osoby uprawnionej wymaga zmiana sposobu wypłaty świadczeń - z doręczenia do rąk
własnych w miejscu zamieszkania za pośrednictwem operatora wyznaczonego lub innej
osoby - np. na przelewanie świadczeń na konto świadczeniobiorcy lub inny sposób wypłaty.
Z brzmienia przepisów art. 49 ust. 1 absolutnie nie wynika, że odwołujący, czyli Poczta
Polska S.A., jest jedynym uprawnionym pośrednikiem w wypłacie świadczeń, dlatego
dopuszczenie do udziału w postępowaniu „innych osób” uprawnionych do świadczenia
wypłat gotówkowych w formie przekazu pieniężnego, w żaden sposób nie może być
traktowane jako naruszenie przepisów art. 22 ust. 1 ustawy Pzp, w związku z art. 7 i art. 29
ust. 2 tejże ustawy ani też w związku z przepisami art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy Prawo
pocztowe.
Udzielając zamówienia publicznego na usługę doręczania świadczeń z ubezpieczenia
społecznego rolników, celem zachowania przepisów dotyczących konkurencyjności
i równego traktowania wykonawców (art. 7 ustawy Pzp), zamawiający dokonał rozważenia
charakteru usługi i przyjął, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się podmioty
posiadające uprawnienia do wykonywania działalności pocztowej w zakresie świadczenia
usług pocztowych w obrocie krajowym, polegających na realizacji przekazów pocztowych
w zakresie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, wpisani do rejestru operatorów
pocztowych lub posiadający uprawnienia do działania w formie organizacyjnej wymaganej
dla dostawców usług płatniczych wskazanych w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011
r. o usługach płatniczych oraz, o ile jest to wymagane wpisani do rejestru krajowych instytucji
płatniczych i innych dostawców. Powyższe warunki określane zostały w związku
z przyjęciem, że dostarczenie świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników do miejsca
zamieszkania uprawnionego może być realizowane zarówno w formie przekazu pocztowego,
jak i przekazu pieniężnego.
Jeśli chodzi o przekaz pocztowy, to zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 listopada 2012 r.
Prawo pocztowe, jest to usługa pocztowa polegająca na poleceniu doręczenia adresatowi
określonej kwoty pieniężnej przez operatora pocztowego (art. 3 pkt 16). Realizacja przekazu
pocztowego polega na przyjęciu przekazu pocztowego, jego przemieszczeniu lub przesłaniu
oraz doręczeniu adresatowi określonej w nim kwoty pieniężnej (art. 3 pkt 28). Usługi
przekazu pocztowego mogą być realizowane przez operatorów pocztowych wpisanych do
rejestru operatorów pocztowych. Rozdział 2 ustawy Prawo pocztowe zatytułowany
„Uprawnienie do wykonywania działalności pocztowej” nie zawiera ograniczeń w zakresie
wykonywania usług przekazu pocztowego. Dopiero w rozdziale 3 Świadczenie usług
pocztowych art. 15 ust. 1 pkt 3 wskazano, że zawarcie umowy o świadczenie usługi
pocztowej następuje w szczególności przez przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu
pocztowego, z tym że do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami
z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy
społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie, jest uprawniony operator
wyznaczony. Przy czym w ust. 2 art. 15 wskazano, że operator wyznaczony jest obowiązany
do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych,
w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów
pocztowych na tereny wiejskie.
Sama redakcja powyższych przepisów budzi wątpliwości, czy poprzez wprowadzone
uregulowanie art. 15 ust. 1 pkt 3 w części ustawy dotyczącej świadczenia usług doszło do
ograniczenia kręgu podmiotów uprawnionych do wykonywania części usług pocztowych.
W ocenie zamawiającego tak nie jest. Przekaz pocztowy ze świadczeniami z ubezpieczeń
społecznych może być realizowany również przez innych niż wyłącznie operator wyznaczony
operatorów pocztowych. Wskazują na to aspekty zmian na rynku usług pocztowych,
przewidziane w nowej ustawie Prawo pocztowe - obowiązki operatora wyznaczonego
związane z udostępnieniem innym operatorom elementów infrastruktury pocztowej (skrytek
pocztowych, oddawczych skrzynek pocztowych, baz informacji o zmianie adresu oraz
systemu kodów pocztowych identyfikujących obszary doręczeń). Powyższe oznacza, że
zaciera się granica pomiędzy możliwościami operatorów prywatnych a Pocztą Polską S.A.
Operator wyznaczony będzie musiał udostępnić innym operatorom swoje elementy
infrastruktury pocztowej. Celem zmian ustawy Prawo pocztowe jest między innymi wdrożenie
do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy 2008/6/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 97/67/WE
w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych
Wspólnoty.
W przepisie art. 46 Prawa pocztowego ustawodawca wskazał, że do świadczenia usług
powszechnych na terytorium całego kraju jest obowiązany operator wyznaczony. Przekaz
pocztowy nie stanowi usługi powszechnej (art. 45), zatem nie można w sposób jednoznaczny
przyjąć, że świadczenie usług polegających na przyjmowaniu przekazów pocztowych może
być wykonywane tylko przez jednego wykonawcę - operatora pocztowego wyznaczonego.
6. Zamawiający nie zgodził się z odwołującym, co do zarzutu, że doręczenie świadczeń nie
może nastąpić w formie przekazu pieniężnego realizowanego na podstawie przepisów
ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych. Zgodnie z przepisami tej ustawy,
przez usługi płatnicze rozumie się działalność polegającą między innymi na świadczeniu
usług przekazu pieniężnego (art. 3 ust. 1 pkt 6). Usługa przekazu pieniężnego oznacza
usługę płatniczą świadczoną bez pośrednictwa rachunku płatniczego prowadzonego dla
płatnika (KRUS) polegającą na transferze do odbiorcy lub do innego dostawcy
przyjmującego środki pieniężne dla odbiorcy środków pieniężnych otrzymanych od płatnika
lub polegającą na przyjęciu środków pieniężnych dla odbiorcy i ich udostępnieniu odbiorcy
(art. 3 ust. 3).
Odwołujący bezpodstawnie twierdzi, że udostępnienie odbiorcy środków pieniężnych nie
może obejmować ich dostarczenia do miejsca zamieszkania odbiorcy. W SIWZ, jako
warunek przy przekazie pieniężnym wskazano na konieczność udostępnienia (wypłatę)świadczenia osobom uprawnionym pod wskazanym przez zamawiającego adresem. Ustawa
o usługach płatniczych nie zawiera ograniczenia w tym zakresie.
7. Jak wskazuje odwołujący usługa przekazu pieniężnego, to usługa świadczona bez
pośrednictwa rachunku płatniczego prowadzonego dla płatnika. Nie oznacza to, że środki
pieniężne na realizację przekazu pieniężnego muszą być przekazane dostawcy w formie
gotówki. Jak wynika z wzorów umów stanowiących część specyfikacji, dostawca nie będzie
prowadził rachunku płatniczego dla O/R KRUS, środki pieniężne na wypłaty świadczeń będą
przekazywane na rachunek wykonawcy poleceniem przelewu z rachunku bankowego
zamawiającego.
Z przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych nie wynika wprost
zakaz udostępniania środków pieniężnych w innym miejscu niż siedziba firmy, jej oddział czy
placówka, dlatego zamawiający zawierając w § 3 ust. 1 SIWZ i odpowiednio w § 1 umów
(zał. Nr 5a i 5b do SIWZ) warunek, że udostępnienie (wypłata) gotówki będzie polegała na
doręczeniu jej pod wskazany na przekazie adres nie narusza przepisów tej ustawy.
W ocenie zamawiającego dostawcy usług płatniczych wymienieni w art. 4 ust. 2 tej ustawy
mogą takie usługi realizować, przy czym czyniąc taki warunek zamawiający nie pozbawił
wykonawców prawa do oceny, czy zgodnie z ww. przepisami ustawy, mogą takie usługiświadczyć, a tym samym złożyć ofertę w postępowaniu oraz dołączyć do oferty dokumenty
potwierdzające, że wykonawca warunki te spełnia. Analiza rynku tożsamych usług wskazuje,że w chwili obecnej doręczanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników w tym rent
i emerytur realizowane jest nie tylko przez Pocztę Polską S.A., ale również przez podmioty,
o których mowa w ww. ustawie o usługach płatniczych, w szczególności banki.
8. Jak wynika z przepisu art. 7, art. 78, art. 80 ustawy o usługach płatniczych przekazane na
wypłaty świadczeń środki pieniężne podlegają szczególnej ochronie. Ponadto w celu
zapobieżenia sytuacjom, w których środki publiczne przekazane na wypłatę świadczeń
z ubezpieczenia społecznego rolników należne świadczeniobiorcom nie zostałyby przez
wykonawcę z jakichkolwiek przyczyn wypłacone, zamawiający w § 21 ust. 6 SIWZ
i odpowiednio w § 10 ust. 9 i § 11 ust. 9 umów (zał. Nr 5a i 5b do SIWZ) zobowiązał
wykonawcę, którego oferta zostanie uznana za najkorzystniejszą i zostanie wybrana, przed
zawarciem
umowy
z
zamawiającym,
do
zawarcia
umowy
ubezpieczenia
od
odpowiedzialności cywilnej -kontraktowej pod rygorem nie udzielenia zamówienia, bowiem
w takim przypadku zamawiający uzna brak polisy ubezpieczeniowej za uchylanie się od
zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.
9. W ocenie zamawiającego doręczenie może być realizowane zarówno w formie przekazu
pocztowego, jak i przekazu pieniężnego. Ograniczenie postępowania wyłącznie do przekazu
pocztowego ze wskazaniem operatora wyznaczonego, jako jedynego podmiotu
uprawnionego do świadczenia usługi i zlecenie mu wykonania usługi w trybie z wolnej ręki na
podstawie przepisu art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b (z przyczyn związanych z ochroną praw
wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów), naruszałoby zasadę uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców. Zamawiający wskazał, że zgodnie z art. 146 ustawy
Pzp umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający z naruszeniem przepisów ustawy
zastosował tryb zamówienia z wolnej ręki.
10. Odwołujący (w dorozumieniu) dowodzi, że jako operator wyznaczony musi utrzymywać
odpowiednio dużą sieć placówek umożliwiającą realizację usług pocztowych w całym kraju
a przede wszystkim na terenach wiejskich, gdzie inni operatorzy z uwagi na duże koszty
mogą zrezygnować ze świadczenia usług pocztowych. Z tych względów ustawodawca w art.
15 ustawy Prawo pocztowe ustanowił na rzecz P.P. S.A. monopol w doręczaniu przekazów
pocztowych obejmujących świadczenia z ubezpieczeń społecznych w tym rent i emerytur by
zrównoważyć koszty, jakie ponosi na utrzymywanie odpowiednio dużej sieci placówek
w terenie. Z uwagi na to, w mniemaniu odwołującego, opisanie przedmiotu zamówienia
w taki sposób, że mogą realizować go wykonawcy nieuprawnieni do doręczania przekazów
pocztowych stanowi naruszenie zasad uczciwej konkurencji.
Zdaniem zamawiającego, przedmiot zamówienia, pomimo że został podzielony na części
podyktowane przyczynami technicznych i organizacyjnym, tj. podporządkowany został
terytorialnie pod potrzeby placówek zamawiającego, w żaden sposób nie utrudnia Poczcie
uczciwej konkurencji, gdyż każda z części obejmuje swoim zakresem nie tylko tereny
miejskie i duże skupiska ludności, ale także tereny wiejskie słabo zaludnione -gdzie oprócz
odwołującego - inni wykonawcy chcąc złożyć ofertę na realizację danej części zamówienia,
będą musieli nie mając tam swoich placówek zapewnić obsługę (doręczanie) świadczeń pod
adresy zamieszkania świadczeniobiorców, a w związku z tym także ponosić dodatkowe
koszty w tym zakresie.
11. Zarzuty odwołującego w kwestii opisu przedmiotu zamówienia z naruszeniem przepisów
art. 29 ust. 2 ustawy Pzp, również są bezpodstawne i chybione (co zostało wykazane wyżej).
To wręcz odwrotnie, gdyby zamawiający zawęził przedmiot zamówienia tylko do świadczenia
usługi w formie przekazu pocztowego, wówczas naruszyłby ww. przepisy. Jak wynika
z analizy rynku usług polegających na doręczaniu świadczeń z ubezpieczenia społecznego
rolników, aktualnie są one realizowane, tak dla zamawiającego jak i innych 15 Oddziałów
KRUS przez wykonawców (w tym i Pocztę Polską S.A.) wyłonionych w wyniku
rozstrzygnięcia postępowań prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego.
Z doświadczenia własnego, jak również innych jednostek KRUS wynika, że wykonawcy inni
niż Poczta Polska S.A, również prawidłowo i rzetelnie wykonują powierzone im zadania a
zatem brak jest podstaw, aby ich wykluczać z rynku tych usług. Postępowanie takie nie
miałoby żadnego uzasadnienia, ani nawet racjonalnego wytłumaczenia, tym bardziej, że
wykonawcy wyłonieni w trybie przetargowym - nie wyłączając Poczty - realizują zamówienie
za ceny znacznie niższe niż stanowi to oficjalny cennik odwołującego, czyli Poczty Polskiej
S.A. Jak wynika z oficjalnie obowiązującego obecnie cennika operatora wyznaczonego,
opłata za jeden przekaz pocztowy wynosi 5,20 zł + 1% kwoty przekazu, co w przypadku
zamawiającego wyniosłoby: 1) świadczenia emerytalno-rentowe: ok. 910,00 zł (przeciętna
wysokość świadczenia do wypłaty) x 1% = 9,80 zł + 5,20 zł = 15,00 zł; 2) świadczenia
krótkoterminowe: ok. 418,00 zł (przeciętna wysokość świadczenia do wypłaty) x 1% - 4,18 zł
+ 5,20 = 9,38 zł.
Obecnie ponoszone przez zamawiającego opłaty za doręczanie świadczeń na podstawie
zawartych umów w trybie przetargowym wynoszą przeciętnie: 1) świadczenia emerytalno-
rentowe: ok. 3,90 zł; 2) świadczenia krótkoterminowe: ok. 5,00 zł.
Jeżeli zamawiający wypłaca w skali 1 miesiąca ok. 54 000 szt. świadczeń emerytalno-
rentowych oraz ok. 3 000 szt. świadczeń krótkoterminowych łatwo wyliczyć, że ograniczenie
przedmiotu zamówienia tylko dla Poczty Polskiej S.A. spowodowałoby olbrzymi wzrost
wydatków ponoszonych na wypłatę świadczeń przez zamawiającego (a w przyszłości
również przez wszystkie Oddziały KRUS), co z uwagi na charakter instytucji zamawiającego,
skutkowałoby również znacznym, niczym nie uzasadnionym zwiększeniem wydatków Skarbu
Państwa.
12. Wprowadzenie zmian w ogłoszeniu i SIWZ wyłącznie w zakresie wskazanym przez
odwołującego (część III odwołania litera a) spowoduje nieścisłość i niezgodność regulacji.
Powstałyby postanowienia sprzeczne ze sobą.
Mając na uwadze powyższe, zamawiający wniósł o oddalenie odwołania w całości.
C. Wykonawca InPost Finanse Spółka z o.o. z siedzibą w Krakowie, zgłaszający
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, wniósł o oddalenie
odwołania w całości.
Wskazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść zamawiającego, zgodnie z art.
185 ust. 2 Pzp, i powołując się na wyroki Izby z dnia: 20 października 2011 r., KIO 2169/11
oraz 9 listopada 2012 r., sygn. akt KIO 2313/12, wykonawca stwierdził, że zgodnie z § 3 ust.
1 SIWZ, przedmiotem zamówienia jest wypłata świadczeń krótkoterminowych i emerytalno-
rentowych w formie przekazu pocztowego lub w formie przekazu pieniężnego. Wykonawca,
jako podmiot uprawniony do świadczenia usług płatniczych, uprawniony jest do świadczenia
przedmiotu zamówienia na rzecz zamawiającego. W przypadku uwzględnienia odwołania,
wykonawca oraz inne podmioty świadczące usługi płatnicze (np. banki, krajowe instytucje
płatnicze) zostałyby pozbawione możliwości wzięcia udziału w postępowaniu, jedynym
uprawnionym do tego podmiotem pozostałby odwołujący, jako operator wyznaczony
posiadający monopol na świadczenie usługi przekazu pocztowego ze świadczeniami
z ubezpieczeń społecznych.
W związku z powyższym, wykonawca posiada oczywisty interes w przystąpieniu do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, jak i w uzyskaniu przez
zamawiającego korzystnego rozstrzygnięcia. Tym samym wymiernym interesem oraz
dobrem wykonawcy będzie rozstrzygnięcie odwołania na korzyść zamawiającego przez
oddalenie odwołania.
Oddalenie (odrzucenie) odwołania w konsekwencji umożliwi wykonawcy złożenie oferty.
Ponadto, oddalenie będzie miało pozytywny wpływ na jakość składanych ofert oraz
oferowaną cenę, ponieważ przez zgodne z prawem dopuszczenie większej liczby
uprawnionych wykonawców, niż tylko odwołującego jako operatora wyznaczonego, zwiększy
konkurencję w uzyskaniu zamówienia, co umożliwi zamawiającemu pozyskanie usług po
optymalnej cenie, natomiast wykonawcy, w przypadku wygranej, oczywiste korzyści
materialne w postaci wynagrodzenia za zrealizowane zgodnie z umową usługi.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Zamawiający - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny
w Rzeszowie - prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na świadczenie usługi: doręczanie w formie gotówki świadczeń
krótkoterminowych i emerytalno-rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników
nadawanych przez KRUS OR w Rzeszowie wraz z wszelkimi dodatkami, do rąkświadczeniobiorców w miejscu ich zamieszkania w formie przekazu pocztowego, o którym
mowa w ustawie z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe lub w formie przekazu
pieniężnego, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach
płatniczych, pod warunkiem, że udostępnienie (wypłata) świadczenia osobom uprawnionym
będzie polegało na doręczeniu świadczenia na wskazany przez zamawiającego adres,
zwanego dalej „przekazem”.
Przedmiot zamówienia został podzielony na 47 części z dopuszczeniem możliwości
składania ofert przez każdego wykonawcę na dowolną ilość części zamówienia,
z zastrzeżeniem, że oferta obejmuje całą część zamówienia.
Procedura otwarta postępowania, w której w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie
o zamówieniu, oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy spełniający
wymagania opisane przez zamawiającego, umożliwia wykonawcom wnoszenie środków
ochrony prawnej wobec treści ogłoszenia o zamówieniu oraz wobec postanowień SIWZ.
Przesłankę materialno-prawną wniesienia odwołania, zgodnie z przepis art. 179 ust. 1
(środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy, uczestnikowi
konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego
zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
zamawiającego przepisów niniejszej ustawy) - stanowi interes w uzyskaniu danego
zamówienia oraz możliwość poniesienia szkody przez czynność bądź zaniechanie
zamawiającego sprzeczne z ustawą.
Odwołujący - Poczta Polska S.A. z siedzibą w Warszawie - uzasadnił spełnienie przesłanek
wniesienia odwołania, nie wyłączeniem bądź ograniczeniem możliwości złożenia oferty, lecz
dopuszczeniem do udziału w postępowaniu innych podmiotów mogących świadczyć usługę,
dążąc w istocie - jak słusznie zauważył zamawiający i znajduje to potwierdzenie w treści
odwołania - do udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki.
Wykonawca - InPost Finanse Spółka z o.o. z siedzibą w Krakowie (przystępujący) - w wyniku
spełnienia ustawowych przesłanek skutecznego zgłoszenia przystąpienia do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego (art. 185 ust. 2 i 3 Pzp), stał się uczestnikiem
postępowania.
Zamawiający, zobowiązany ustawowo do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego
rolników, opisał przedmiot zamówienia zgodnie z podstawowym merytorycznym
przepisem
prawnym w tym zakresie - art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (u.s.r.).
Przepis ten, po zmianie wprowadzonej art. 139 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo
pocztowe (Pr. poczt.), jako skutek implementacji III dyrektywy pocztowej do polskiego
systemu prawnego, stanowi, że wypłata świadczenia z ubezpieczenia następuje przez
doręczenie uprawnionemu należnej kwoty za pośrednictwem operatora wyznaczonego
w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) lub
innej osoby. Za zgodą uprawnionego Kasa może stosować inne formy wypłaty.
Dalszy przepis ustawy u.s.r. - art. 52 ust. 1 pkt 1 - stanowi, że w sprawach nieuregulowanych
w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
a ponadto: (…) pkt 2 - do przyznawania świadczeń z ubezpieczenia i do ich wypłaty stosuje
się odpowiednio przepisy regulujące przyznawanie i wypłatę odpowiednich świadczeń
przysługujących pracownikom i członkom ich rodzin.
Zatem, do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników stosuje się, obok
ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, odpowiednio przepisy ustaw:
- z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych: art. 1 - ubezpieczenia
społeczne obejmują: 1) ubezpieczenie emerytalne; 2) ubezpieczenia rentowe; 3)
ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej ”ubezpieczeniem
chorobowym”; 4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane
dalej
”ubezpieczeniem
wypadkowym”
(m.in.
postanowienie
Naczelnego
Sądu
Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 grudnia 2004 r., FZ 226/04);
- z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
art. 130 ust. 2 - świadczenia wypłaca się osobom uprawnionym, z uwzględnieniem ust. 3:
1) za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczaniaświadczeń albo
2) na wniosek osoby uprawnionej:
a) na jej rachunek płatniczy lub jej rachunek w banku lub spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, inny niż rachunek płatniczy albo
b) na wskazany przez nią jej instrument płatniczy, na którym jest przechowywany pieniądz
elektroniczny w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych
(Dz. U. Nr 199, poz. 1175, z późn. zm.),
(ust. 3 przepisu dotyczy osób odbywających kary pozbawienia wolności, kary aresztu
wojskowego albo kary aresztu za wykroczenie oraz osób tymczasowo aresztowanych);
- z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa - art. 65 ust.
1 ustawy stanowiący, że zasiłki wypłaca się
osobie, której zasiłki te przysługują, lub osobie przez nią
upoważnionej albo osobie, do której
rąk wypłaca się wynagrodzenie lub dochód ubezpieczonego;
- w dalszej kolejności przepisy o wypłatach świadczeń z ubezpieczenia społecznego na
rzecz pracowników i ich rodzin, stanowiące o wypłatach pozostałych zasiłków, odszkodowań
itp.
Wnosząc odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i postanowień SIWZ, odwołujący,
zarówno w treści zarzutów odwołania:
- dopuszczenie do przetargu, którego przedmiotem jest realizacja usługi przekazu
pocztowego, podmiotów, które nie mają uprawnień do wykonywania usługi przekazu
pocztowego zgodnie z regulacją ustawy Pr.poczt.;
- opisanie przedmiotu zamówienia w sposób wskazujący, że może on być wykonywany
przez podmioty świadczące usługi płatnicze w formie przekazu pieniężnego, podczas gdy
przedmiotem zamówienia może być jedynie usługa przekazu pocztowego i jedynie podmiot
uprawniony do wykonywania tej usługi winien zostać dopuszczony do udziału w przetargu;
jak też w treści żądań - nakazanie zmiany postanowień SIWZ przez:
-
wykreślenie w rozdziale 1 § 3 ust. 1 SIWZ wskazania, że zamawiane usługi zgodnie
z kodem CPV mają charakter usług finansowych i ubezpieczeniowych;
- dokonanie zmiany w rozdziale 1 § 8 ust. 1 pkt 1 lit. a, i nadanie mu treści: posiadania
uprawnień do wykonywania działalności pocztowej w zakresie świadczenia usług
pocztowych w obrocie krajowym polegających na realizacji przekazów pocztowych
w zakresie świadczeń będących przedmiotem zamówienia, objętych obowiązkiem wpisu do
rejestru operatorów pocztowych, o którym mowa w art. 6 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r.,
Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012, poz. 1529) prowadzonego przez Prezesa Urzędu
Komunikacji Elektronicznej;
- dokonanie zmiany w rozdziale 1 § 9 pkt A, ppkt 2, i nadanie mu treści: dokument
potwierdzający wpis do rejestru operatorów pocztowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia
23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012
r., poz. 1529); ewentualnie, na wypadek
nieuwzględnienia powyższego wniosku, unieważnienie postępowania
- wskazał wyłącznie postanowienia SIWZ, formułując zarzuty i żądania w sposób
mający na celu eliminację z postępowania, dopuszczonej przez zamawiającego, możliwości
złożenia oferty przez inne osoby niż operator wyznaczony.
Izba, rozpoznając odwołanie w granicach przedstawionych w nim zarzutów (art. 192 ust. 7
Pzp) uznała, że odwołanie podlega oddaleniu wobec braku przesłanek jego uwzględnienia,
zgodnie z przepisem art. 192 ust. 2 Pzp.
Izba nie podzieliła poglądu odwołującego, że czynności zamawiającego - opis przedmiotu
zamówienia i w konsekwencji tego - opis warunku udziału w postępowaniu oraz dokumentu
wymaganego dla potwierdzenia spełniania warunku - naruszają wskazane w odwołaniu
przepisy prawne. W szczególności Izba nie podziela stanowiska, co do przedstawionej
w odwołaniu interpretacji treści art. 49 ust. 1 ustawy u.s.r.- aktu prawnego stanowiącego lex
specialis w stosunku do Prawa pocztowego (odwołujący sprostował na rozprawie błąd
w odwołaniu przez wskazanie ust. 2 art. 49 u.s.r. - częstotliwość wypłaty świadczenia).
Przepis art. 49 ust. 1 ustawy u.s.r. wskazując - wypłatę świadczenia przez doręczenie
uprawnionemu należnej kwoty za pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu
ustawy Prawo pocztowe lub innej osoby - jest jednoznaczny i w sposób niewątpliwy
wskazuje formę wypłaty - doręczenie oraz sposób wypłaty - pośrednictwo operatora
wyznaczonego lub innej osoby. Drugie zdanie przepisu - Za zgodą uprawnionego Kasa
może stosować inne formy wypłaty - przez niewłaściwą interpretację odwołującego,
prowadzącą do wykazania monopolu odwołującego na świadczenie usługi (zgodnie ze
stanowiskiem zamawiającego akceptowanym przez Izbę), dotyczy innej formy wypłaty
stosowanej przez zamawiającego za zgodą uprawnionego. Brak jest uzasadnienia
prawnego, by przepis ten interpretować w sposób przedstawiony w odwołaniu.
Wskazane przez odwołującego przepisy ustawy Prawo pocztowe stanowią:
- art. 2 ust. 1 pkt 5 - usługę pocztową stanowi, wykonywane w obrocie krajowym lub
zagranicznym, zarobkowe realizowanie przekazów pocztowych;
- art. 3 pkt 16 - użyte w ustawie określenia oznaczają: przekaz pocztowy - polecenie
doręczenia adresatowi określonej kwoty pieniężnej przez operatora pocztowego;
- art. 15 ust. 1 pkt 3 - zawarcie umowy o świadczenie usługi pocztowej następuje
w szczególności przez: przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu pocztowego, z tymże do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych,
w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów
pocztowych na tereny wiejskie jest uprawniony operator wyznaczony;
- art. 15 ust. 2 - operator wyznaczony jest obowiązany do przyjmowania przekazów
pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi,świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie.
Z normy prawnej określającej definicję przekazu pocztowego (polecenie doręczenia
adresatowi określonej kwoty pieniężnej przez operatora pocztowego) oraz definicję usługi
pocztowej (m.in. zarobkowe realizowanie przekazów pocztowych), nie można wywieść
twierdzenia, że doręczenie uprawnionemu należnej kwoty za pośrednictwem operatora
wyznaczonego i również innej osoby, przy ustawowym dopuszczeniu doręczenia
uprawnionemu należnej kwoty za takim właśnie pośrednictwem, stanowi podstawę do
uznania, iż zamawiający naruszył przepisy prawne, formułując wskazane w odwołaniu
postanowienia SIWZ, czy treść ogłoszenia o zamówieniu wyłącznie zasygnalizowaną
w odwołaniu.
Przywoływane przez odwołującego przepisy art. 15 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy Pr. poczt.
stanowiące o sposobie zawarcia umowy o świadczenie usługi pocztowej, w szczególności
przez przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu pocztowego (jedna z możliwości
zawarcia umowy), ze wskazaniem, że do przyjmowania przekazów pocztowych zeświadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami
z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie, jest uprawniony
operator wyznaczony i także operator wyznaczony jest obowiązany do przyjmowania takich
przekazów pocztowych, wskazują w ocenie Izby, że operator wyznaczony, w przeciwieństwie
do innych operatorów pocztowych, czy innych osób, nie może odmówić zawarcia umowy
o świadczenie usługi pocztowej przez przyjęcie przekazu pocztowego ze świadczeniami
wskazanymi w przywołanym przepisie. Podobnie operator wyznaczony obowiązany jest doświadczenia usług powszechnych na terytorium całego kraju (art. 46 ust. 1 Pr. poczt.), przy
czym do usług powszechnych nie zalicza się doręczania przekazów pocztowych (art. 45 ust.
1 Pr. poczt.).
Z powyższego nie wynika, że zamawiający w świetle art. 49 ust. 1 ustawy u.s.r. nie ma
możliwości przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego naświadczenie usługi doręczania uprawnionemu należnej kwoty z tytułu ubezpieczenia
społecznego rolników za pośrednictwem, obok operatora wyznaczonego, także innej osoby,
w szczególności prowadzącej działalność w zakresie doręczania świadczeń w sposób
opisany w SIWZ.
Wbrew twierdzeniom odwołującego, przedmiotem postępowania o udzielenie zamówienia
nie jest usługa przekazu pocztowego, lecz usługa doręczenia uprawnionym wypłatyświadczenia z ubezpieczenia społecznego.
Odnośnie wskazania przez zamawiającego zastosowania przekazu pieniężnego, o którym
mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o usługach płatniczych pod warunkiem, że udostępnienie
(wypłata) świadczenia osobom uprawnionym będzie polegało na doręczeniu świadczenia na
wskazany przez zamawiającego adres, Izba podzieliła stanowisko zamawiającego.
Przepis ten w literalnym brzmieniu stanowi, że sługa przekazu pieniężnego oznacza usługę
płatniczą świadczoną bez pośrednictwa rachunku płatniczego prowadzonego dla płatnika,
polegającą na transferze do odbiorcy lub do innego dostawcy przyjmującego środki
pieniężne dla odbiorcy
środków pieniężnych otrzymanych od płatnika lub polegającą na
przyjęciu środków pieniężnych dla odbiorcy i ich udostępnieniu odbiorcy.
Odwołujący, nie podnosząc w treści zarzutów naruszenia wskazanego przepisu,
powołując się w uzasadnieniu odwołania na art. 4 pkt 13 Dyrektywy 2007/64/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach
rynku wewnętrznego zmieniającej dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE
i 2006/48/WE i uchylającej dyrektywę 97/5/WE (Dziennik Urzędowy L 319, 05/12/2007
P. 0001-0036) oraz komentatora do ustawy o usługach płatniczych M. Grabowskiego,
zacytował przepisy ustawy o usługach płatniczych - art. 3 ust. 1 pkt 6 i art. 3 ust. 3 -
podnosząc jako istotę zarzutu, że ze względu na określenie „udostępnieniu odbiorcy”, usługa
ta nie spełnia wymagań - doręczenia uprawnionemu należnej kwoty.
Powołując się na art. 6 pkt 7 lit. g ustawy o usługach płatniczych odwołujący wskazał, że
ustawy nie stosuje się do transakcji płatniczych opartych m.in. na dokumencie w postaci
papierowej, wystawionym na dostawcę w celu postawienia środków pieniężnych do
dyspozycji odbiorcy: przekazu pocztowego w rozumieniu aktów Światowego Związku
Pocztowego.
Konkluzja odwołującego sprowadziła się do stwierdzenia, że przekaz pieniężny nie jest
usługą tożsamą z przekazem pocztowym.
Zamawiający nie utożsamiał tych usług, wskazał w opisie przedmiotu zamówienia
ich
zróżnicowanie -
doręczanie w formie gotówki świadczeń krótkoterminowych i emerytalno-
rentowych z ubezpieczenia społecznego rolników (…) do rąk świadczeniobiorców w miejscu
ich zamieszkania w formie przekazu pocztowego, o którym mowa w ustawie z dnia 23
listopada 2012 r. Prawo pocztowe lub w formie przekazu pieniężnego, o którym mowa w art.
3 ust. 3 z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, pod warunkiem, że udostępnienie
(wypłata) świadczenia osobom uprawnionym będzie polegało na doręczeniu świadczenia na
wskazany
przez
zamawiającego
adres,
zwanego
dalej
„przekazem”.
Wskazał
w jednoznaczny sposób udostępnienie (wypłata) świadczenia osobom uprawnionym - przez
doręczenie świadczenia na wskazany przez zamawiającego adres.
Odwołujący nie wykazał naruszenia wskazanych w odwołaniu przepisów Pzp, Pr.poczt.
i ustawy u.s.r. oraz w związku z tymi przepisami motywu 30 Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 97/67/WE
w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych
Wspólnoty - o treści:
- [(30)W przypadku, gdy państwa członkowskie podejmą decyzję o publicznym
udostępnieniu
na
ich
terytorium
dodatkowych
lub
komplementarnych
usług,
z wyjątkiem usług związanych z obowiązkiem świadczenia usług powszechnych, zgodnie
z definicją w niniejszej dyrektywie, takich jak doręczanie emerytur i rent oraz przekazów
pocztowych na obszarach wiejskich, usługi te nie powinny podlegać żadnym mechanizmom
kompensacyjnym wymagającym wkładu od konkretnych przedsiębiorstw.
W stosownych przypadkach państwa członkowskie mogą przyznać środki finansowe na takie
dodatkowe lub komplementarne usługi zgodnie z zawartymi w Traktacie przepisami
odnoszącymi się do pomocy państwa. Poza przypadkiem operatora(-ów) świadczącego(ych)
usługę powszechną wydawanie zezwoleń nie może zależeć od obowiązku świadczenia
takich dodatkowych usług],
- w zw. z art. 288 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
- [Dyrektywa wiąże
każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który
ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków]
- oraz art. 106 ust. 2 tego Traktatu- [Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym lub mające charakter monopolu
skarbowego podlegają normom Traktatów, zwłaszcza regułom konkurencji, w granicach,
w jakich ich stosowanie nie stanowi prawnej lub faktycznej przeszkody w wykonywaniu
poszczególnych zadań im powierzonych. Rozwój handlu nie może być naruszony w sposób
pozostający w sprzeczności z interesem Unii],
- przez opisanie przedmiotu zamówienia w sposób wskazujący, że może on być
wykonywany przez podmioty świadczące usługi płatnicze w formie przekazu pieniężnego.
Treść motywu 30 Dyrektywy dotyczy wyłącznie wskazania, że usługi dodatkowe lub
komplementarne (doręczanie emerytur i rent oraz przekazów pocztowych na obszarach
wiejskich)
nie powinny podlegać żadnym mechanizmom kompensacyjnym wymagającym
wkładu od konkretnych przedsiębiorstw oraz, że w stosownych przypadkach państwa
członkowskie mogą przyznać środki finansowe na takie dodatkowe lub komplementarne
usługi zgodnie z zawartymi w Traktacie przepisami odnoszącymi się do pomocy państwa,
a także wydawanie zezwoleń nie może zależeć od obowiązku świadczenia takich
dodatkowych usług, poza przypadkiem operatora świadczącego usługę powszechną.
Z przepisów art. 288 ust. 3 i art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
-
o
mocy wiążącej dyrektywy w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, przy
pozostawieniu
organom
krajowym
swobody
wyboru
formy
iśrodków
oraz
o podleganiu przedsiębiorstw zobowiązanych do zarządzania usługami świadczonymi
w ogólnym interesie gospodarczym lub mających charakter monopolu skarbowego - normom
Traktatów, zwłaszcza regułom konkurencji, w granicach niestanowiących przeszkód
w wykonywaniu powierzonych im zadań - przedstawionych w odwołaniu, nie wynika również
potwierdzenie stanowiska odwołującego.
Izba wskazuje, że istotą rozpoznania środków prawnych w trybie przepisów Pzp,
w granicach zarzutów przedstawionych w odwołaniu, jest rozstrzygnięcie przez Izbę na
etapie rozpoznawania odwołania, czy czynności zamawiającego
podjęte w postępowaniu
o udzielenie zamówienia lub zaniechanie takich czynności, do których zamawiający był
zobowiązany na podstawie ustawy, są niezgodne z przepisami ustawy. Ocena ta może
przebiegać tylko w granicach prowspólnotowej wykładni przepisów Pzp w świetle brzmienia
i celu dyrektywy.
W toku postępowania odwoławczego odwołujący złożył do akt sprawy:
1) 3 wydruki ze strony internetowej przystępującego, które wskazują informację, w jaki
sposób wykonywa jest usługa przekazu pieniężnego,
2) przekaz pocztowy KRUS (formularz służący do przekazywania świadczeń odbiorcom),
3) przykładowy przekaz zasiłku chorobowego,
4) 2 umowy zawarte w dniu 11 lipca 2011 r. pomiędzy obecnym zamawiającym, a Pocztą
Polską S.A. na okres do dnia 30 czerwca 2014 r. - umowy dotyczące świadczeń
krótkoterminowych oraz świadczeń emerytalno-rentowych,
5) przykładowy przekaz na doręczanie świadczeń emerytalno-rentowych.
Przystępujący złożył, jako załączniki do zgłoszenia przystąpienia:
1) umowę z dnia 5 sierpnia 2013 r. zawartą pomiędzy KRUS Oddział Regionalny w Kielcach
i przystępującym,
2) umowę z dnia 24 sierpnia 2012 r. zawartą pomiędzy KRUS Oddział Regionalny
w Bydgoszczy i Pocztą Polską S.A.,
3) 9 faktur wystawionych przez Pocztę Polską S.A. na rzecz KRUS 4. Oddziałów
Regionalnych - w Bydgoszczy, Białymstoku, Zielonej Górze, Wrocławiu,
4) częściową dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
prowadzonego przez ZUS - z dnia 28 czerwca 2013 r.
Przedłożone dowody nie stanowiły istoty podstawy rozstrzygnięcia Izby. Dotyczyły
postępowań przeprowadzonych w okresie wcześniejszym, przed wejściem w życie aktualnej
ustawy Prawo pocztowe i zmiany ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Jednocześnie wskazywały, że usługa doręczania uprawnionym świadczeń z ubezpieczenia
społecznego, w tym rolników, odbywała się za pośrednictwem innych podmiotów, niż
operator wyznaczony.
Reasumując powyższe, Izba uznała, że zamawiający nie naruszył przepisów art. 22 ust. 1
pkt 1, art. 29 ust. 2 i art. 7 Pzp oraz pozostałych odrębnych przepisów prawnych wskazanych
w odwołaniu, przez umożliwienie doręczania świadczeń z ubezpieczenia społecznego
rolników również w formie przekazu pieniężnego w sposób opisany w SIWZ.
Izba oddaliła odwołanie na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp
stosownie do jego wyniku, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………………….
Członkowie: ………………………….
…………………..........
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
