rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2016-04-28
rok: 2016
data dokumentu: 2016-04-28
rok: 2016
sygnatury akt.:
KIO 559/16
KIO 559/16
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2016 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 kwietnia 2016 r. przez
wykonawcę: W. M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą TEAM-BUD W. M.,
ul. Śniadeckich
13A/27,
64-920
Piła
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Miejska Wałcz, Plac
Wolności 1, 78-600 Wałcz,
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 kwietnia 2016 r. przez
wykonawcę: W. M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą TEAM-BUD W. M.,
ul. Śniadeckich
13A/27,
64-920
Piła
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Miejska Wałcz, Plac
Wolności 1, 78-600 Wałcz,
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawcę: W. M. prowadzący działalność
gospodarczą
pod
firmą
TEAM-BUD
W.
M.,
ul. Śniadeckich 13A/27, 64-920 Piła,
i:
1) zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: W.
M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą TEAM-BUD W. M., ul. Śniadeckich 13A/27, 64-920 Piła tytułem wpisu od odwołania,
2) zasądza kwotę 3 600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) od
wykonawcy: W. M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą TEAM-
BUD W. M., ul. Śniadeckich 13A/27, 64-920 Piła na rzecz zamawiającego:
Gmina Miejska Wałcz, Plac Wolności 1, 78-600 Wałcz stanowiącą koszty
poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z
2015 r., poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Koszalinie.
………………………………
Sygn. akt: KIO 559/16
Uzasadnienie
Zamawiający: Gmina Miejska Wałcz, prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego pod nazwą: „Przebudowa
drogi ul. Słonecznej w Wałczu". Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie
Zamówień Publicznych pod numerem 27816-2016 w dniu 09.02.2016 r.
Wykonawca W. M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą TEAM-BUD W. M.
w Pile wniósł odwołanie wobec czynności odrzucenia oferty Odwołującego oraz zaniechania
wyboru jego oferty jako najkorzystniejszej.
Zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej zostało przesłane do
odwołującego w dniu 11 kwietnia 2016 r. Oferta Odwołującego została odrzucona na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp, jako zawierająca rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia, a złożone przez wykonawcę wyjaśnienia
potwierdzają zaoferowanie ceny rażąco niskiej.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z
2015 r., poz. 2164), zwanej dalej „Pzp”:
1) art. 89
ust. 1 pkt 4 w zw. z art 90 ust. 3 Pzp, poprzez uznanie, że oferta Odwołującego
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, pomimo złożenia przez
odwołującego wyjaśnień oraz dowodów uwzględniających wszystkie elementy zamówienia,
2) art. 90 ust. 1 Pzp, poprzez zaniechanie ponownego wezwania Odwołującego do złożenia
wyjaśnień, podczas gdy z wykładni literalnej powyższego przepisu, a także z wykładni
celowościowej i prounijnej, dokonywanej w świetle art. 69 ust. 3 Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych,
uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (której termin implementacji do krajowego porządku
prawnego upływa w dniu 18 kwietnia 2016 r.) wynika, że w sytuacji, w której pomimo
złożonych wyjaśnień, okoliczność czy oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny nadal budzi
wątpliwości zamawiającego, należy zwrócić się do wykonawcy o udzielenie dalszych
wyjaśnień.
3) art. 7 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1 Pzp, poprzez zaniechanie wezwania wykonawcy J. K. do
złożenia wyjaśnień w kierunku rażąco niskiej ceny, w sytuacji kiedy wartości cen
jednostkowych wskazane w niektórych pozycjach kosztorysu ofertowego winny wzbudzić
wątpliwości zamawiającego w zakresie ich prawidłowej kalkulacji.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
2) unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego;
3) powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty odwołującego;
4) zasądzenia od Zamawiającego na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania
odwoławczego obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika oraz koszty dojazdu na
rozprawę.
Odwołujący wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny
budownictwa i kosztorysowania na okoliczność analizy kalkulacji oferty Odwołującego pod
kątem zarzutu rażąco niskiej ceny, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań rynku
lokalnego, tj. ofert dostawców, z którymi współpracuje Odwołujący (Infrabet Zakład
Betoniarski
K.
G.
w
Chodzieży,
Bud-System
K.
spółka
jawna
w Krajence, TB Beton sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, Lafarge) oraz oszczędnych metod
wykonania przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wyjaśnił, że złożył ofertę z ceną brutto 130.261,35 zł. Podstawą ustalenia
wynagrodzenia wykonawcy był kosztorys ofertowy uproszczony. Odwołujący dokonał
kalkulacji szczegółowej cen jednostkowych, zgodnie z wymogami SIWZ, tj. m.in. z
doliczeniem narzutów kosztów pośrednich i zysku.
W dniu 21 marca 2016 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp wezwał
Odwołującego do udzielenia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny z uwagi na
wystąpienie przesłanki rażąco niskiej ceny. Cena oferty Odwołującego jest niższa o 30% od
wartości zamówienia. Cena ta nie jest jednak niższa o 30% od średniej arytmetycznej
wszystkich złożonych ofert, która wynosi 148.272,06 zł, a tylko o 13%.
W dniu 29 marca 2016 r. Odwołujący złożył wyjaśnienia, w których przedstawił
uproszczoną kalkulację uwzględniającą główne elementy cenotwórcze, tj. materiał, sprzęt
i siłę roboczą. Odwołujący wyjaśnił, że posiada w swoich zasobach część materiału
wymaganego do realizacji zamówienia, co potwierdza inwentaryzacja za 2015 r. (krawężniki
uliczne, obrzeża chodnikowe 8 szare, jak również kostka brukowa 8cm) co pozwala na
osiągnięcie oszczędności rzędu 15.516,24 zł netto. Odwołujący posiada też własny sprzęt do
robót ziemnych oraz własne środki transportu na potrzeby realizacji przedmiotowego
zamówienia. Uwzględnił także w kalkulacji koszt geodety w kwocie 2.000 zł. Odwołujący
wskazał na sprzyjające warunki wykonania zamówienia, dostępne dla niego w sposób
indywidualny, tj. okoliczność, że zgodnie z ofertą firmy Infrabet Zakład Betoniarski K. G. z
Chodzieży, w cenie dostawy betonu na teren inwestycji zawarty jest nieodpłatnie wywóz
gruzu betonowego oraz jego utylizacja. Skalkulowana przez Odwołującego cena uwzględnia
zysk na poziomie 20.472,94 zł. Do wyjaśnień Odwołujący dołączył oferty, cennik oraz e-
maile z firm: Infrabet z Chodzieży, Joker z Wyrzyska, Jastimpex sp. z o.o. z Jastrowia,
stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.
Pomimo złożonych wyjaśnień i dowodów, Zamawiający pismem z dnia 8 kwietnia
2016 r., odrzucił jego ofertę na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp w zw. z art 90 ust. 3 Pzp,
wskazując, że złożone wyjaśnienia potwierdziły, że oferta zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia. Wątpliwości Zamawiającego wzbudziła zarówno
cena oferty ogółem, jak również poszczególne elementy kosztorysu, mające wpływ na
wysokość ceny oferty. W załączniku nr 3 do ww. pisma Zamawiający zestawił swoją
kalkulację z kalkulacją Odwołującego wraz z określeniem powodów, dla których kalkulacja
Odwołującego jest rażąco niska.
Zarzut ad. 1
Odrzucenie oferty na podstawie art. 89 ust 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp, jeżeli
wykonawca złożył żądane przez zamawiającego wyjaśnienia, wymaga udowodnienia przez
zamawiającego, że zaoferowana cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu
zamówienia. Tymczasem złożone przez Odwołującego wyjaśnienia oraz załączone na ich
poparcie dowody, nie dają podstaw do takiego wniosku. Kalkulacja Odwołującego odnosi się
do głównych czynników cenotwórczych (materiał, sprzęt, siła robocza). Ceny materiałów
uzależnione są od cen rynkowych, z uwzględnieniem realiów rynku lokalnego oraz
współpracy Odwołującego z dostawcami, pozwalającej na negocjowanie korzystnych cen
i uzyskiwanie rabatów handlowych. Cenę pracy sprzętu wyznacza amortyzacja i koszt
paliwa, a wynagrodzenie pracowników nie może być niższe niż wynagrodzenie określone
stosownymi przepisami. Kalkulacja oparta o wskazane elementy pozwala na obiektywne
zobrazowanie wartości całej oferty, jak i cen jednostkowych, przy jednoczesnym
uwzględnieniu wskazanych przez Odwołującego i popartych dowodami okoliczności
umożliwiających redukowanie kosztów oferty. Odwołujący załączył listę płac za luty 2016 r.,
inwentaryzację wg stanu na dzień 31.12.2015 r. stanowiącą załącznik do wyjaśnień z dnia
29.03.2016 r., korektę środków trwałych 2015 r., certyfikat nr 69/5712723 potwierdzający
zawarcie umowy ubezpieczenia koparko-ładowarki znajdującej się w posiadaniu
Odwołującego na podstawie umowy leasingu, certyfikat nr MLK/10002168 potwierdzający
zawarcie umowy ubezpieczenia samochodu ciężarowego marki Scania znajdującej się w
posiadaniu Odwołującego na podstawie umowy leasingu.
Zarzut, iż Odwołujący nie ujął wszystkich materiałów do wykonania zamówienia
w odniesieniu do włazów żeliwnych, pierścieni odciążających, pokryw nastudziennych,
wpustów żeliwnych, materiałów pomocniczych jest nieuzasadniony. Odwołujący nie ujmował
tych wszystkich elementów osobno dlatego, że do wyjaśnień załączył ofertę i cennik firmy
Joker, która zaoferowała kompletne wykonanie studni 1000 mm w cenie 1000 zł za sztukę
(studnia rewizyjna). Odwołujący przedstawił dodatkowo e-mail firmy Joker z dnia 14.04.2016
r. zawierający wyjaśnienie dotyczące elementów składowych studni.
Zdaniem Odwołującego, przyjęta przez Zamawiającego cena jednostkowa podsypki
c-p 1:4 w kwocie 239zł/m
3
jest oderwana od realiów rynkowych. Znajomość rynku usług
budowlanych wskazuje, że cena jednostkowa za m
3
podsypki c-p 1:4 nie może przekraczać
ceny za m
3
betonu. Cena za m
3
betonu zwykłego (B-7,5) według kalkulacji Zamawiającego
wynosi 125,00 zł, natomiast betonu zwykłego C 12/15 (B-15) - 175,00 zł. Przyjęta przez
Odwołującego cena jednostkowa za m
3
podsypki c-p 1:4 w kwocie 100,00 zł uwzględnia
realia rynku usług budowlanych oraz wynika z oferty firmy Infrabet z Chodzieży z dnia
25.03.2016 r. stanowiącej załącznik do wyjaśnień. Odwołujący nie przewiduje niepełnego
transportu, w związku z czym nie było potrzeby kalkulowania dopłaty w tym zakresie.
W ocenie Odwołującego, nieprawdziwy jest zarzut, iż nie uwzględnił on kosztów
zakupu piasku z Jastrowia – „Jastimpex". Odwołujący dołączył do wyjaśnień e-mail z firmy
Jastimpex z dnia 29.03.2016 r. z ofertą na dostawę piasku płukanego 0-2 w kwocie 14,76 zł
brutto za 1 tonę. Odwołujący uwzględnił koszt piasku w pozycji warstwa piasku plus obsypka
rur. Zamawiający mija się z prawdą, twierdząc, że Odwołujący nie uwzględnił w ilości
materiałów masowych współczynnika zwiększającego ilość materiału na zagęszczenie.
Odwołujący wskazał na e-mail Jastimpex z dnia 29.03.2016 r. stanowiący załącznik do
wyjaśnień z dnia 29.03.2016 r.
Przyjęta przez Odwołującego ilość roboczogodzin wynika z doświadczenia w
realizacji podobnych zamówień. Odwołujący podniósł zawyżenie przez Zamawiającego
normy roboczogodzin niezbędnej do realizacji zamówienia, co Zamawiający pośrednio
przyznał, obniżając w kalkulacji ilość roboczogodzin zakładanych wg normy KNR o 30%.
Odwołujący podkreślił, że norma KNR 2580 r-g nie jest adekwatna do realizacji
przedmiotowego zamówienia.
W kosztach sprzętu i transportu Odwołujący wykazał zarówno koszt paliwa, jak
i amortyzację. Koszt robocizny operatorów I kierowców ujęto w kosztach siły roboczej
dlatego, że funkcje operatorów i kierowców wykonywać będą pracownicy Odwołującego. Do
wykonania zadania Odwołujący zamierza desygnować 6 osób, przy czym uwzględniając, że
okres realizacji zamówienia wyniesie ok. 1 miesiąca, szacowany koszt wyniesie łącznie
18.000 zł (1 m-c x 6 osób x 3.000 zł brutto wynagrodzenia).
Odwołujący przyznał, że przedstawiona kalkulacja nie uwzględnia kosztów
pośrednich. Odwołujący wyraźnie wskazał przy tym, że rezerwuje kwotę 5.000 zł netto na
wszelkie nieprzewidziane w kalkulacji koszty.
Zarzut nieuwzględnienia podatku VAT od R, M, S jest niezrozumiały. Odwołujący
dysponuje własnym sprzętem oraz pracownikami. Materiały Odwołujący nabywa z VAT, ale
podatek ten jest niedostrzegalny ekonomicznie. W zakresie cen jednostkowych Zamawiający
nie wymagał doliczenia VAT do cen jednostkowych (rozdział XV ust. 3 Opis sposobu
obliczania ceny SIWZ).
Zarzut ad. 2
Odrzucając ofertę, jako zawierającą rażąco niską cenę, Zamawiający musi mieć
pewność, że nie jest możliwe zrealizowanie zamówienia za zaoferowaną cenę. Jeśli zatem
po złożeniu przez Odwołującego wyjaśnień oraz dowodów, Zamawiający miał dalsze
wątpliwości co do poszczególnych elementów przyjętych w analizie Odwołującego, to mógł
i powinien wskazać, jakich dodatkowych informacji lub dowodów w tym zakresie żąda.Żądanie ponownych wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp jest możliwie o tyle, o ile nie
prowadzi do naruszenia zasad prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia. Nie ma
przeszkód, by Zamawiający prowadził wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny wieloetapowo, aż do uzyskania odpowiedzi na wszystkie pytania
i wątpliwości.
Analizując treść art. 69 ust. 3 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2014/24/UE należy wysnuć tożsamy wniosek. Wykładnia tego przepisu wskazuje,że procedura wyjaśniania ceny rażąco niskiej odbywa się w trybie konsultacji
Zamawiającego z wykonawcą, a odrzucenie oferty z powodu niewystarczających dowodów
i wyjaśnień jest środkiem ostatecznym.
Zarzut ad.3
Odwołujący stwierdził, że z porównania jego kosztorysu z kosztorysem wykonawcy,
którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza, wynika, że wykonawca ten podał
niższe wartości poszczególnych cen jednostkowych w stosunku do cen jednostkowych
przedstawionych w pozycjach kosztorysowych nr 1, 5, 8, 9, 10, 13, 18, 19, 21, 22, 27, 28, 32,
38, 49, 50. W ocenie Odwołującego, Zamawiający winien wszcząć w stosunku do tego
wykonawcy procedurę wyjaśniającą w kierunku rażąco niskiej ceny na podstawie art. 90 ust.
1 Pzp. Zaniechanie wszczęcia wobec wykonawcy J. K. procedury wyjaśniającej, stanowi
naruszenie zasady równego traktowania wykonawców oraz uczciwej konkurencji (art. 7 ust.
1 Pzp.).
Odwołujący wskazał, że w okresie od 22.10.2013 r. do 9.12.2013 r. wykonał
terminowo i z należytą starannością na rzecz Miasta i Gminy Człopa zamówienie
„Przebudowa ul. Podgórnej, utwardzenie terenu działek w m. Człopa" za cenę 149.194,44 zł.
Cena wykonania 1 m
2
tej drogi wyniosła 225 zł/m
2
. W tym przypadku cena wykonania 1 m
2
drogi kształtuje się na wyższym poziomie (279,36 zł/m
2
). Podobny charakter oraz czasokres
realizacji obu ww. zamówień skłania do wniosku, że oferta Odwołującego w niniejszym
postępowaniu osadzona jest w realiach rynkowych. Odwołujący załączył referencje Miasta
i Gminy Człopa z dnia 11.03.2014 r.
Zamawiający pismem z dnia 28 kwietnia 2016 r. złożył odpowiedź na odwołanie.
Wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że zarzuty zawarte w pkt 2 i 3 odwołania leża poza
zakresem rozpoznania przez Krajową Izbę Odwoławczą, gdyż dotyczą czynności, które nie
mieszczą się w granicach zaskarżenia, o których mowa w art. 180 ust. 2 Pzp. Co do zarzutu
dotyczącego czynności odrzucenia oferty, obowiązek wykazania w sposób wyczerpujący,że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy. Zamawiający nie jest
zobowiązany w związku z powyższym do powtórnego wzywania wykonawcy do złożenia
wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp. Zdaniem Zamawiającego, załączone do
odwołania dowody są spóźnione i nie powinny być wzięte pod uwagę w postępowaniu
odwoławczym, w zakresie, w jakim nie stanowiły treści wyjaśnień Odwołującego. Odwołujący
został wezwany do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp, z uwagi na fakt, że cena
oferty jest niższa o 37 % od wartości zamówienia. W wyniku oceny złożonych wyjaśnień
i dowodów Zamawiający uznał, że Odwołujący nie wykazał, że złożona przez niego oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny. Przedstawione wyjaśnienia i dowody wręcz potwierdziły,że zaoferowana cena jest rażąco niska. Zamawiający wyjaśnił, że nie był zobligowany do
stosowania art. 69 ust. 3 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26
lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, gdyż dyrektywa ta nie obowiązywała
w momencie wszczęcia postępowania i do chwili obecnej nie została wdrożona do krajowego
porządku prawnego.
Odnosząc się szczegółowo do stanowiska Odwołującego, Zamawiający stwierdził,że przedstawiony w kalkulacji Odwołującego materiał – gruntocement o Rm=2,5-5,0MPa –
w cenie 100,00zł/m3 (netto) zamiast podsypki cementowo-piaskowej c-p 1:4 przy wykonaniu
nawierzchni z kostki brukowej jest niezgodny z wymaganiami SIWZ. Zamawiający ustalił też,że cena ww. podsypki oferowana przez wskazanego przez Odwołującego dostawcę Infrabet
Zakład Betoniarski z Chodzieży wynosi 239,00zł/m
3
(netto) (e-mail z dnia 30 marca 2016 r.).
Co do materiałów znajdujących się w zasobach Odwołującego, Zamawiający wskazał,że cena tych materiałów jest taka sama jak w przypadku dostawcy – firmy Joker J. J. z
Wyrzyska. W przypadku zasobów własnych należałoby doliczyć koszty transportu, których
Odwołujący nie uwzględnił. Ponadto, Odwołujący nie wykazał, że te materiały są nowe i
nadal są w jego zasobach. Załączona do odwołania wycena studni kanalizacyjnej i wpustu
deszczowego – email firmy Joker J. J. z dnia 14 kwietnia 2016 r. potwierdza brak ujęcia
wszystkich elementów wchodzących w skład kompletu, tj. brakuje elementu dennego z
kinetą i fabrycznie wbetonowanymi kroćcami połączeniowymi z uszczelką oraz w przypadku
wpustu deszczowego – prefabrykowanego osadnika o głębokości 0,5 m i kosza ze stali
ocynkowanej i wysokości 0,59m.
Odwołujący poza nieodpłatną utylizacją gruzu betonowego nie wykazał żadnych
innych oszczędnych metod wykonania zamówienia. W przypadku robót ziemnych
Odwołujący nie wskazał miejsca utylizacji nadmiaru ziemi z wykopu o objętości ok. 162m
3
.
Z załączonej do odwołania kartoteki środków trwałych wynika, że posiada on samochód
ciężarowy IVECO DAILY. Zestawiając ilość transportu oraz konieczną odległość wywozu
(5km) należy wnioskować, że pojawią się przestoje, które wydłużą termin realizacji tych prac
lub Odwołujący będzie zmuszony do wynajęcia dodatkowego transportu, co podwyższy
koszty, których Odwołujący nie ujął w kalkulacji.
Odwołujący nie ujął w cenie oferty pełnego kosztu dostawy piasku od firmy Jastimpex
(email Jastimpex z dnia 22 kwietnia 2016 r.). Z załączonej oferty ww. firmy nie wynika,że cena 14,76 (brutto) za tonę obejmuje również transport piasku.
Podając koszt chudego betonu – B-7,5 przy wykonaniu podbudowy betonowej (poz.
26, 31, 32) Odwołujący nie uwzględnił współczynnika zwiększającego zużycie materiału
z uwagi na zagęszczenie = 1,1. Zgodnie z nakładami wg KNR, całkowita ilość materiału
wynosi 132m
3
, podczas gdy Odwołujący skalkulował tylko 120,2m
3
. Oferta została zaniżona
w tym zakresie o koszt 1475,00zł netto. Wbrew twierdzeniu Odwołującego, beton B15 na
ławę należy przywozić partiami - konieczne jest przewiezienie 7 partii betonu B15 do
wykonania 12,39 m
2
ławy betonowej. Odwołujący nie uwzględnił dodatkowych kwot za
niepełny transport betonu (łącznie 2506,35 zł). Ilość podsypki cementowo-piaskowej 1:4
wynosi 27 m
3
, co stanowi 2,25 kursów. Odwołujący nie uwzględnił niepełnych transportów,
które stanowią koszt, wg dołączonej oferty, równy 315,00zł netto. Łącznie zaniżenie oferty
z tytułu mniejszej ilości chudego betonu oraz niepełnych kursów wynosi 5284,51 zł (brutto).
Ponadto, Odwołujący w kalkulacji nakładów robocizny przyjął czas wykonania
zamówienia na okres 1 miesiąca, tj. 25 dni roboczych, przy obsadzie 6 pracowników, co
stanowi 1200 r-g, podczas gdy wg. kosztorysu inwestorskiego, nakłady robocizny wynoszą
2579 r-g. Odwołujący nie przedstawił metody wykonania lub rozwiązań technicznych, które
umożliwiają obniżenie ilości r-g o ok. 115%. Z wyjaśnień Odwołującego wynika, że założył on
pracę części spośród 6 pracowników, jako operatorów maszyn i kierowców, co dodatkowo
obniża ilość „czystej” robocizny.
Zamawiający wyjaśnił, że nawet przyjmując o 30% wyższą od przeciętnej wydajność
pracy robotników oraz niższe o 30% koszty pośrednie od średnich w województwie
zachodniopomorskim, jak i minimalne ceny transportu i sprzętu za IV kwartał 2015 r. wg
Sekocenbudu, uwzględniając wartość materiałów wg cen podanych przez Odwołującego
i uzyskanych przez Zamawiającego od wskazanych dostawców i konieczną ilość materiałów,
zgodną z nakładami KNR, niedoszacowanie oferty Odwołującego wynosi ok. 37 272,70 zł
(brutto). Przewidziana przez wykonawcę rezerwa w kwocie 5000,00 zł niweluje wskazaną
różnicę zaledwie w 13%.
Dodatkowo Zamawiający wskazał na brak ujęcia w kalkulacji ceny oferty m.in.
kosztów wynagrodzenia kierownika budowy, kierownika robót z branży sanitarnej, kosztów
zaplecza swojego biura, kosztów wymaganych przez STWiOR badań laboratoryjnych,
kosztów opracowania i wdrożenia projektu tymczasowej organizacji ruchu, a także takich
kosztów jak BHP, elektronarzędzia i konieczne do ich pracy materiały, tarcze ścierne itp.,
ubrania i obuwie robocze, przewoźna toaleta, woda do picia itd. Nie są to koszty
nieprzewidywalne, więc nie są pokrywane z rezerwy. Powinny być ujęte w cenie oferty.
Zamawiający załączył do ww. pisma wydruki z korespondencji drogą elektroniczną
z firmą „Infrabet” Zakład Betoniarski z Chodzieży z dnia 30 marca 2016 r. oraz z firmą
„Jastimpex” z Jastrowia z dnia 22 kwietnia 2016 r.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone na rozprawie przez strony
postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że Odwołujący jest uprawniony do wnoszeniaśrodków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp. Zamawiający ustanowił dwa
kryteria oceny ofert: cena 90%, termin udzielonej gwarancji i rękojmi 10%. Gdyby oferta
odwołującego nie została odrzucona, to byłaby ofertą najkorzystniejszą, albowiem
przedstawia najkorzystniejszy bilans w oparciu o ustalone kryteria oceny ofert. Odwołujący
zatem ma interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę w przypadku
potwierdzenia się naruszenia przez Zamawiającego wskazanych w odwołaniu przepisów
ustawy Pzp.
Izba rozpoznała odwołanie w zakresie zarzutów zawartych w odwołaniu, zgodnie
z art. 192 ust. 7 Pzp, zważywszy jednocześnie, że stosownie do art. 180 ust. 2 Pzp,
w postępowaniu o wartości mniejszej niż kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 Pzp, odwołanie nie przysługuje wobec czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej, a w związku z tym zarzut naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1
Pzp, dotyczący oferty wybranej jako najkorzystniejsza w przedmiotowym postępowaniu
złożonej przez wykonawcę J. K., zawarty w pkt 3 odwołania, nie podlegał rozpoznaniu.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny w niniejszej sprawie.
W przedmiotowym postępowaniu zostało złożonych 7 ofert. Oferta Odwołującego
zawiera cenę 130.261,35 zł -najniższą spośród złożonych ofert. Ceny pozostałych ofert
kształtują się następująco: 143 580,35 zł; 145 229,91 zł; 149 888,01 zł; 150 943,92 zł;
152 354,28 zł; 165 646,65 zł. Zamawiający odrzucił 5 ofert, w tym dwie oferty z ceną wyższą
od oferty Odwołującego zostały odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90
ust. 3 Pzp w wyniku oceny wyjaśnień złożonych przez wykonawców w trybie art. 90 ust. 1
Pzp.
W przedmiotowym postępowaniu, zgodnie z postanowieniami SIWZ, Zamawiający
przewidział wynagrodzenie kosztorysowe za realizację przedmiotu zamówienia. Podstawą
ustalenia wynagrodzenia był kosztorys ofertowy uproszczony.
W dniu 21 marca 2016 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp wezwał
Odwołującego do udzielenia wyjaśnień dotyczących wysokości zaoferowanej ceny z uwagi
na fakt, że cena oferty Odwołującego jest niższa o 37% od wartości zamówienia. Średnia
arytmetyczna wszystkich złożonych ofert wynosi 148.272,06 zł. Cena oferty Odwołującego
nie jest niższa o 30% od średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert.
Odwołujący złożył wyjaśnienia pismem z dnia 29 marca 2016 r. Przedstawił w ramach
wyjaśnień ceny materiałów – łącznie 14 pozycji, w tym m.in. piasek – w cenie 12 zł /m
3
(netto) (240 ton), podsypka c-p 100zł/m
3
(netto). Wskazał, że cena wszystkich materiałów
łącznie wyniesie 52 930,60 zł (netto). Odwołujący przedstawił także koszt 6 pracowników, tj.
18 000,00 zł brutto, przyjmując, że zamówienie zrealizuje w czasie jednego miesiąca.
Odwołujący wyjaśnił, że posiada własny sprzęt do robót ziemnych i środki transportu, przy
czym dzienny koszt paliwa i amortyzacji wg założeń Odwołującego wyniesie 300zł, co
łącznie za 25 dni stanowi koszt – 7 500,00 zł netto. Odwołujący przyjął koszt geodety
w wysokości – 2 000,00zł brutto oraz rezerwę na koszty nieprzewidziane
w kwociei – 5 000,00 zł (netto). Odwołujący wyjaśnił ponadto, że posiada w swoich zasobach
część materiału wymaganego do realizacji zamówienia, co potwierdza inwentaryzacja za
2015 r. Są to m.in. krawężniki uliczne, obrzeża chodnikowe szare, jak również kostka
brukowa. Elementy te pozwalają na osiągnięcie oszczędności rzędu 15.516,24 zł netto.
Odwołujący wskazał na sprzyjające warunki wykonania zamówienia - dołączył ofertę firmy
Infrabet Zakład Betoniarski K. G. z Chodzieży, z której wynika, że w cenie dostawy betonu
na teren inwestycji zawarty jest nieodpłatnie wywóz gruzu betonowego oraz jego utylizacja.
Łącznie koszty wykonania zamówienia wyniosą zatem 85 430,60 zł (netto), co przy cenie
oferty (netto) – 105 903,54 zł daje zysk równy 20 472,94 zł (netto), tj. 19,33%.
Do wyjaśnień Odwołujący dołączył ofertę na beton z dnia 25 marca 2016 r., ofertę na
m.in. studnię 100mm kpl. z dnia 28 marca 2016 r., piasek płukany 0-2, rury i kształtki z PVC,
cennik z 26 marca 2016 r. m.in. studnie kpl. 1000mm i studzienki kpl. 500 mm, z firm
Infrabet z Chodzieży, Joker z Wyrzyska, Jastimpex sp. z o.o. z Jastrowia. Dokumenty te
zostały zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa.
Zamawiający przedstawił na rozprawie ofertę z dnia 30 marca 2016 r. firmy
INFRABET „na podsypkę c-p 1:4 na w/w budowę – dla firmy „Team-Bud”-Piła W. M..
Orientacyjna ilość ok. 40m
3
”, z której wynika, że na inwestycję Wałcz ww. firma oferuje
Odwołującemu beton „chudy” 6-9 MPa w cenie 125,00 zł/m
3
, beton (B150 C12/1551/52 w
cenie 175,00 zł/m
3
, podsypkę 1:4 w cenie 239 zł/m
3
, stabilizację gruntu 2,5-5,0 MPa w cenie
109 zł/m
3
. W ofercie zastrzeżono, że przy niepełnym transporcie betonu (poniżej 12m
3
) –
dopłata do brakującego m
3
wynosi 35,00 zł. Firma potwierdziła odbiór od Odwołującego
gruzu betonowego i utylizację bez opłat. Zamawiający uzyskał także ofertę firmy „Jastimpex”
dla Odwołującego na piasek płukany 0-2 – cena 14,76 brutto/tona loco zakład Jastrowie. Za
przewóz do Wałcza – 380,07 brutto/kurs – 25 ton oraz 306,27 brutto/kurs – 14 ton.
Powyższe oferty podważają wiarygodność cen jednostkowych przyjętych przez
Odwołującego do kalkulacji kosztów ww. materiałów wraz z dostawą.
W odpowiedzi na zarzuty Zamawiającego co do zaniżenia kosztów pracowników
Odwołujący wskazał, że wynagrodzenie pracowników podane w wyjaśnieniach w wysokości
3 000,00 zł obejmuje de facto wynagrodzenie w kwocie 2 200,00 zł, a pozostała kwota 800 zł
– stanowi nagrodę za terminową i wydajną pracę. Odwołujący dodał na rozprawie,że osobiście będzie brał udział w wykonywaniu zamówienia wraz z 6 pracownikami. Wyjaśnił
także, że spośród 6 pracowników desygnowanych do realizacji zamówienia - dwóch
pracowników będzie dodatkowo obsługiwać koparkę i samochód ciężarowy. Odwołujący nie
wyjaśnił metody realizacji zamówienia, która pozwalałaby Odwołującemu w tej sytuacji na
wykonanie robót w czasie jednego miesiąca, tj. w ramach ilości roboczogodzin, znacznie
(o118%) niższej niż według KNR.
Odwołujący nie przedstawił i nie wyjaśnił kosztów, które musi ponieść w związku
z użyciem posiadanych materiałów (krawężniki uliczne, obrzeża chodnikowe szare, kostka
brukowa) oraz nie wykazał, czy są to materiały nowe, które mogą być użyte do realizacji
przedmiotu zamówienia. Należy przyjąć, że wskazane przez Odwołującego z tego tytułu
oszczędności rzędu 15.516,24 zł netto muszą być pomniejszone o koszty związane
z użyciem tych materiałów w ramach realizacji inwestycji w Wałczu, których Odwołujący nie
uwzględnił.
Odwołujący przyjął do kalkulacji materiał – gruntocement o Rm=2,5-5,0MPa – w
cenie 100,00zł/m
3
(netto), który nie jest tożsamy z podsypką cementowo-piaskową c-p 1:4
Cena podsypki cementowo-piaskowej c-p 1:4 oferowana przez wskazanego przez
Odwołującego dostawcę Infrabet Zakład Betoniarski z Chodzieży wynosi 239,00zł/m3 (netto)
(odpowiedź email z dnia 30 marca 2016 r. na zapytanie Zamawiającego).
Załączona do odwołania wycena studni kanalizacyjnej i wpustu deszczowego – email
firmy Joker J. J. z dnia 14 kwietnia 2016 r. zawiera wykaz elementów, który nie potwierdza
ujęcia w ofercie wszystkich wymaganych elementów, tj. brakuje elementu dennego z kinetą i
fabrycznie wbetonowanymi kroćcami połączeniowymi z uszczelką oraz w przypadku wpustu
deszczowego – prefabrykowanego osadnika o głębokości 0,5 m i kosza ze stali ocynkowanej
i wysokości 0,59m.
Odwołujący poza nieodpłatną utylizacją gruzu betonowego nie wykazał żadnych
innych oszczędnych metod wykonania przedmiotu zamówienia.
Odwołujący nie ujął w cenie oferty pełnego kosztu dostawy piasku od firmy Jastimpex
(email Jastimpex z dnia 22 kwietnia 2016 r.). Z załączonej oferty ww. firmy nie wynika,że przedstawiona cena za tonę piasku obejmuje również transport do miejsca inwestycji.
Odwołujący zaprzeczył w odwołaniu konieczności uwzględnienia współczynnika
zwiększającego zużycie chudego betonu – B7,5 przy wykonaniu podbudowy betonowej (poz.
26, 31, 32) z uwagi na zagęszczenie = 1,1. Nie wykazał jednak, że powołane przez
Zamawiającego nakłady wg KNR nie mają w tym przypadku zastosowania (całkowita ilość
materiału wynosi 132m
3
, Odwołujący skalkulował - 120,2m
3
). Tym samym należy przyjąć,że oferta została zaniżona w tym zakresie o koszt 1 475,00zł netto. Ponadto, Odwołujący nie
uwzględnił konieczności przywozu partiami betonu B15 na ławę i w tym zakresie nie
skalkulował w ofercie kosztów - łącznie 2 506,35 zł. Odwołujący nie uwzględnił także
niepełnych transportów podsypki cementowo-piaskowej 1:4, której ilość wynosi 27 m
3
, co
stanowi 2,25 kursów - wg dołączonej oferty, koszt ten jest równy 315,00zł netto.
W kalkulacji nakładów robocizny Odwołujący przyjął czas 1 miesiąca na wykonanie
zamówienia, tj. 25 dni roboczych, przy obsadzie 6 pracowników, co stanowi 1200 r-g. Jak
wykazał Zamawiający, wg kosztorysu inwestorskiego (KNR), nakłady robocizny wynoszą
2579 r-g. Odwołujący nie przedstawił żadnej metody wykonania zamówienia, która
umożliwiłaby obniżenie ilości r-g o ok. 115%.
Zamawiający, przyjmując o 30% wyższą od przeciętnej wydajność pracy robotników
oraz niższe o 30% koszty pośrednie od średnich w województwie zachodniopomorskim, jak
również minimalne ceny transportu i sprzętu za IV kwartał 2015 r. wg Sekocenbudu oraz
uwzględniając wartość materiałów wg cen podanych przez Odwołującego i uzyskanych
przez Zamawiającego od wskazanych dostawców i konieczną ilość materiałów, zgodną
z nakładami KNR, obliczył, że niedoszacowanie oferty Odwołującego wynosi ok. 37 272,70 zł
(brutto). Przyjmując nawet wykorzystanie rezerwy w kwocie 5 000,00 zł Odwołujący poniesie
stratę ponad 30 tys zł.
W kalkulacji ceny oferty Odwołujący w ogóle nie przedstawił m.in. kosztów
wynagrodzenia kierownika budowy, kierownika robót z branży sanitarnej, kosztów zaplecza
swojego biura, kosztów wymaganych przez STWiOR badań laboratoryjnych, kosztów
opracowania i wdrożenia projektu tymczasowej organizacji ruchu, a także takich kosztów jak
BHP, elektronarzędzia i konieczne do ich pracy materiały, tarcze ścierne itp., ubrania
i obuwie robocze, przewoźna toaleta, woda do picia itd., które powinny być uwzględnione
w cenie oferty.
Izba nie uwzględniła wniosku Odwołującego o przeprowadzenie dowodu z opinii
biegłego z dziedziny budownictwa i kosztorysowania na okoliczność analizy kalkulacji oferty
Odwołującego pod kątem zarzutu rażąco niskiej ceny, ze szczególnym uwzględnieniem
uwarunkowań rynku lokalnego, tj. ofert dostawców, z którymi współpracuje Odwołujący
(Infrabet Zakład Betoniarski K. G. w Chodzieży, Bud-System K. spółka jawna w Krajence, TB
Beton sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, Lafarge) oraz oszczędnych metod wykonania
przedmiotu zamówienia. W ocenie Izby, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na
rozpoznanie odwołania. Zostały złożone oferty dostawców, cenniki, wskazano ceny średnie
w województwie zachodniopomorskim. W ocenie Izby, uwzględnienie wniosku prowadziłoby
do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania. Ponadto, dowód z opinii biegłego ten nie
może zastępować kompletnych i przekonujących wyjaśnień, które wykonawca ma obowiązek
złożyć
Zamawiającemu
w
toku
postępowania
o udzielenie zamówienia, na wezwania w trybie art. 90 ust. 1 Pzp.
W ustalonym stanie faktycznym Izba zważyła, co następuje.
Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art 90 ust. 3 Pzp poprzez odrzucenie oferty
Odwołującego, pomimo złożenia przez Odwołującego wyjaśnień oraz dowodów dotyczących
złożonej oferty, uwzględniających wszystkie elementy zamówienia.
Na podstawie art. 89 ust 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp, zamawiający odrzuca
ofertę, która zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, przy czym
złożone przez wykonawcę wyjaśnienia prowadzą do oceny, że zaoferowana cena jest rażąco
niska w stosunku do przedmiotu zamówienia. Powołując się na powyższe okoliczności
zamawiający musi wykazać, że dokonana przez niego ocena wyjaśnień ma obiektywne
uzasadnienie faktyczne.
Złożone przez Odwołującego w tym postępowaniu wyjaśnienia oraz załączone
dowody nie dają podstaw do przyjęcia, że zaoferowana cena uwzględnia wszystkie koszty
realizacji zamówienia, a tym samym pozwala na wykonanie przez Odwołującego
zamówienia, zgodnie z wymaganiami SIWZ, w sposób należyty.
Wyjaśnienia złożone przez Odwołującego mają charakter bardzo ogólny,
przedstawiona kalkulacja odnosi się do „głównych” czynników cenotwórczych, jednak nie
obejmuje części istotnych elementów kosztowych. Wyjaśnienia z dnia 29 marca 2016 r.
zostały w części skorygowane przez Odwołującego na rozprawie (np. co do kosztów
robocizny, w tym udziału właściciela firmy Odwołującego w realizacji zadania), co dowodzi,że pierwotne wyjaśnienia Odwołującego są nie w pełni wiarygodne i realistyczne.
Potwierdzają to również oferty załączone do wyjaśnień, w których Odwołujący przedstawił
korzystne ceny, jednak, z treści tych ofert nie wynika, aby zostały uwzględnione koszty
wymaganych materiałów (np. podsypka cementowo-piaskowa c-p 1:4) lub transport tych
materiałów do miejsca inwestycji. Przedstawiona przez Odwołującego oferta firmy Joker J. J.
z dnia 26.03.2016 r. oraz e-mail z 14 kwietnia 2016 r. nie zawiera informacji, iż zaoferowany
Odwołującemu komplet studni obejmuje wszystkie wymagane elementy do budowy studni
rewizyjnej.
Odwołujący twierdząc, że norma zakładana przez KNR 2580 r-g nie jest adekwatna
do realizacji przedmiotowego zamówienia, nie przedstawił żadnej argumentacji lub dowodu
w tym zakresie. Ponadto, skoro Odwołujący koszt robocizny operatorów I kierowców wykazał
w kosztach siły roboczej desygnowanej do realizacji przedmiotu zamówienia, gdyż funkcje
operatorów i kierowców wykonywać będą ci sami pracownicy, to wpłynie to niewątpliwie na
czas realizacji zamówienia (ilość czystej robocizny) i koszty z tego wynikające.
Odwołujący przyznał, że przedstawiona w wyjaśnieniach kalkulacja nie uwzględnia
kosztów pośrednich, jednak zostaną sfinansowane z kwoty 5.000 zł netto zarezerwowanej
dodatkowo na wszelkie nieprzewidziane w kalkulacji koszty. Jednak koszty te nie stanowią
kosztów nieprzewidywalnych, a wobec tego powinny być uwzględnione w cenie oferty.
Zamawiający przedstawił oferty od tego samego dostawcy, z których wynikają inne
koszty niż przyjęte przez Odwołującego do kalkulacji ceny oferty. Przyjęta przez
Zamawiającego cena jednostkowa podsypki c-p 1:4 w kwocie 239zł/m
3
wynika z oferty
uzyskanej przez Zamawiającego od firmy Infrabet Zakład Betoniarski K. G.
z Chodzieży.
Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że Zamawiający dokonał
szczegółowej analizy wyjaśnień złożonych przez Odwołującego. Ocena wyjaśnień nie
została oparta jedynie na różnicy ceny oferty w stosunku do wartości przedmiotu
zamówienia. Zamawiający przyjął dla porównania, w sposób korzystny dla wykonawcy -
o 30%
wyższą od przeciętnej wydajność pracy robotników oraz niższe o 30% koszty
pośrednie od średnich w województwie zachodniopomorskim, jak i minimalne ceny
transportu i sprzętu za IV kwartał 2015 r. wg Sekocenbudu, uwzględniając wartość
materiałów wg cen podanych przez Odwołującego i uzyskanych przez Zamawiającego od
wskazanych dostawców i konieczną ilość materiałów, zgodną z nakładami KNR. Porównanie
ceny oferty Odwołującego z tymi minimalnymi kosztami wskazuje na niedoszacowanie oferty
Odwołującego wynosi o ok. 30 000 zł, uwzględniając 5 tys. (netto) rezerwy na koszty
nieprzewidziane. Zauważyć przy tym należy, że oprócz bezpłatnego odbioru odpadów
betonowych i ich utylizacji Odwołujący nie przedstawił żadnych szczególnych okoliczności,
w tym technologii, metod wykonywania zamówienia, które umożliwiałyby tak znaczne
obniżenie kosztów. Wobec powyższego, zarzut nieuzasadnionego odrzucenia oferty
Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp Izba uznała za
niezasadny.
Zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp, poprzez zaniechanie ponownego wezwania
Odwołującego do udzielenia wyjaśnień dotyczących elementów oferty, mających wpływ na
wysokość zaoferowanej ceny.
Zgodnie z art. 90 ust. 1 Pzp, w określonych w tym przepisie okolicznościach
zamawiający ma obowiązek wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień, dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Na wykonawcy
spoczywa ciężar dowodu, ze zaoferowana cena nie jest ceną rażąco niską. Co do zasady,
wyjaśnienia powinny obejmować informacje i dowody pozwalające na dokonanie oceny
przez zamawiającego badanej ceny. Nie można wykluczyć jednak sytuacji, gdy złożone
wyjaśnienia, a zatem zawarte w wyjaśnieniach informacje nie są jasne, oczywiste
i wymagają dalszego doprecyzowania lub wyjaśnienia. Wówczas zamawiający powinien
umożliwić wykonawcy dalsze wyjaśnienie powstałych wątpliwości. W tym zakresie wezwanie
do wyjaśnień powinno być ponowione, gdyż odrzucając ofertę zamawiający musi mieć
pewność, że nie jest możliwe zrealizowanie zamówienia za zaoferowaną cenę. Wyłącznie
wątpliwości zamawiającego powstałe po złożeniu przez wykonawcę wyjaśnień oraz
dowodów na ich poparcie, uzasadniają dalsze wyjaśnienia. Nie oznacza to jednak,że zamawiający ma obowiązek prowadzić wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny wieloetapowo w sytuacji, gdy wyjaśnienia zawierają istotne braki
w zakresie uwzględnienia wszystkich elementów kosztów realizacji zamówienia lub gdy
z informacji uzyskanych przez zamawiającego wynika, że przyjęte przez wykonawcę koszty
(ceny jednostkowe) nie znajdują odzwierciedlenia na rynku. Uzupełnianie i korygowanie tych
kosztów w ramach „wieloetapowych” wyjaśnień naruszałoby zasadę uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców. Zważyć należy, że w przedmiotowym postępowaniu
Odwołujący nie przedstawił dowodów, które przeczyłyby ocenie dokonanej przez
Zamawiającego. Odwołujący nie wskazał również jakie wątpliwości powinny podlegać
dalszemu wyjaśnieniu.
Niewątpliwie cena oferty Odwołującego jest najniższą spośród wszystkich złożonych
ofert. Skoro oferty konkurencyjne są odzwierciedleniem cen rynkowych odnoszących się do
przedmiotu zamówienia, to wykazanie, że cena niższa od średniej ceny złożonych ofert, jest
realna, wymaga wykazania przez wykonawcę, że uwzględniając wszystkie elementy
realizacji zamówienia i koszty z tym związane, jest on w stanie obniżyć cenę do określonego
poziomu, poniżej średniej ceny rynkowej. Na marginesie tylko należy wskazać, że podobny
charakter oraz czasokres realizacji zamówienia wykonanego przez Odwołującego na rzecz
Miasta i Gminy Człopa nie stanowi dowodu na okoliczność, że oferta złożona przez
Odwołującego w niniejszym postępowaniu została skalkulowana w sposób zapewniający
prawidłową realizację zamówienia.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, jak na
wstępie, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Pzp, oraz § 3 pkt 1 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41,
poz. 238).
…………………………………….
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawcę: W. M. prowadzący działalność
gospodarczą
pod
firmą
TEAM-BUD
W.
M.,
ul. Śniadeckich 13A/27, 64-920 Piła,
i:
1) zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: W.
M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą TEAM-BUD W. M., ul. Śniadeckich 13A/27, 64-920 Piła tytułem wpisu od odwołania,
2) zasądza kwotę 3 600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) od
wykonawcy: W. M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą TEAM-
BUD W. M., ul. Śniadeckich 13A/27, 64-920 Piła na rzecz zamawiającego:
Gmina Miejska Wałcz, Plac Wolności 1, 78-600 Wałcz stanowiącą koszty
poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z
2015 r., poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Koszalinie.
………………………………
Sygn. akt: KIO 559/16
Uzasadnienie
Zamawiający: Gmina Miejska Wałcz, prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego pod nazwą: „Przebudowa
drogi ul. Słonecznej w Wałczu". Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie
Zamówień Publicznych pod numerem 27816-2016 w dniu 09.02.2016 r.
Wykonawca W. M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą TEAM-BUD W. M.
w Pile wniósł odwołanie wobec czynności odrzucenia oferty Odwołującego oraz zaniechania
wyboru jego oferty jako najkorzystniejszej.
Zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej zostało przesłane do
odwołującego w dniu 11 kwietnia 2016 r. Oferta Odwołującego została odrzucona na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp, jako zawierająca rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia, a złożone przez wykonawcę wyjaśnienia
potwierdzają zaoferowanie ceny rażąco niskiej.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z
2015 r., poz. 2164), zwanej dalej „Pzp”:
1) art. 89
ust. 1 pkt 4 w zw. z art 90 ust. 3 Pzp, poprzez uznanie, że oferta Odwołującego
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, pomimo złożenia przez
odwołującego wyjaśnień oraz dowodów uwzględniających wszystkie elementy zamówienia,
2) art. 90 ust. 1 Pzp, poprzez zaniechanie ponownego wezwania Odwołującego do złożenia
wyjaśnień, podczas gdy z wykładni literalnej powyższego przepisu, a także z wykładni
celowościowej i prounijnej, dokonywanej w świetle art. 69 ust. 3 Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych,
uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (której termin implementacji do krajowego porządku
prawnego upływa w dniu 18 kwietnia 2016 r.) wynika, że w sytuacji, w której pomimo
złożonych wyjaśnień, okoliczność czy oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny nadal budzi
wątpliwości zamawiającego, należy zwrócić się do wykonawcy o udzielenie dalszych
wyjaśnień.
3) art. 7 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1 Pzp, poprzez zaniechanie wezwania wykonawcy J. K. do
złożenia wyjaśnień w kierunku rażąco niskiej ceny, w sytuacji kiedy wartości cen
jednostkowych wskazane w niektórych pozycjach kosztorysu ofertowego winny wzbudzić
wątpliwości zamawiającego w zakresie ich prawidłowej kalkulacji.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
2) unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego;
3) powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty odwołującego;
4) zasądzenia od Zamawiającego na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania
odwoławczego obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika oraz koszty dojazdu na
rozprawę.
Odwołujący wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny
budownictwa i kosztorysowania na okoliczność analizy kalkulacji oferty Odwołującego pod
kątem zarzutu rażąco niskiej ceny, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań rynku
lokalnego, tj. ofert dostawców, z którymi współpracuje Odwołujący (Infrabet Zakład
Betoniarski
K.
G.
w
Chodzieży,
Bud-System
K.
spółka
jawna
w Krajence, TB Beton sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, Lafarge) oraz oszczędnych metod
wykonania przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wyjaśnił, że złożył ofertę z ceną brutto 130.261,35 zł. Podstawą ustalenia
wynagrodzenia wykonawcy był kosztorys ofertowy uproszczony. Odwołujący dokonał
kalkulacji szczegółowej cen jednostkowych, zgodnie z wymogami SIWZ, tj. m.in. z
doliczeniem narzutów kosztów pośrednich i zysku.
W dniu 21 marca 2016 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp wezwał
Odwołującego do udzielenia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny z uwagi na
wystąpienie przesłanki rażąco niskiej ceny. Cena oferty Odwołującego jest niższa o 30% od
wartości zamówienia. Cena ta nie jest jednak niższa o 30% od średniej arytmetycznej
wszystkich złożonych ofert, która wynosi 148.272,06 zł, a tylko o 13%.
W dniu 29 marca 2016 r. Odwołujący złożył wyjaśnienia, w których przedstawił
uproszczoną kalkulację uwzględniającą główne elementy cenotwórcze, tj. materiał, sprzęt
i siłę roboczą. Odwołujący wyjaśnił, że posiada w swoich zasobach część materiału
wymaganego do realizacji zamówienia, co potwierdza inwentaryzacja za 2015 r. (krawężniki
uliczne, obrzeża chodnikowe 8 szare, jak również kostka brukowa 8cm) co pozwala na
osiągnięcie oszczędności rzędu 15.516,24 zł netto. Odwołujący posiada też własny sprzęt do
robót ziemnych oraz własne środki transportu na potrzeby realizacji przedmiotowego
zamówienia. Uwzględnił także w kalkulacji koszt geodety w kwocie 2.000 zł. Odwołujący
wskazał na sprzyjające warunki wykonania zamówienia, dostępne dla niego w sposób
indywidualny, tj. okoliczność, że zgodnie z ofertą firmy Infrabet Zakład Betoniarski K. G. z
Chodzieży, w cenie dostawy betonu na teren inwestycji zawarty jest nieodpłatnie wywóz
gruzu betonowego oraz jego utylizacja. Skalkulowana przez Odwołującego cena uwzględnia
zysk na poziomie 20.472,94 zł. Do wyjaśnień Odwołujący dołączył oferty, cennik oraz e-
maile z firm: Infrabet z Chodzieży, Joker z Wyrzyska, Jastimpex sp. z o.o. z Jastrowia,
stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.
Pomimo złożonych wyjaśnień i dowodów, Zamawiający pismem z dnia 8 kwietnia
2016 r., odrzucił jego ofertę na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp w zw. z art 90 ust. 3 Pzp,
wskazując, że złożone wyjaśnienia potwierdziły, że oferta zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia. Wątpliwości Zamawiającego wzbudziła zarówno
cena oferty ogółem, jak również poszczególne elementy kosztorysu, mające wpływ na
wysokość ceny oferty. W załączniku nr 3 do ww. pisma Zamawiający zestawił swoją
kalkulację z kalkulacją Odwołującego wraz z określeniem powodów, dla których kalkulacja
Odwołującego jest rażąco niska.
Zarzut ad. 1
Odrzucenie oferty na podstawie art. 89 ust 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp, jeżeli
wykonawca złożył żądane przez zamawiającego wyjaśnienia, wymaga udowodnienia przez
zamawiającego, że zaoferowana cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu
zamówienia. Tymczasem złożone przez Odwołującego wyjaśnienia oraz załączone na ich
poparcie dowody, nie dają podstaw do takiego wniosku. Kalkulacja Odwołującego odnosi się
do głównych czynników cenotwórczych (materiał, sprzęt, siła robocza). Ceny materiałów
uzależnione są od cen rynkowych, z uwzględnieniem realiów rynku lokalnego oraz
współpracy Odwołującego z dostawcami, pozwalającej na negocjowanie korzystnych cen
i uzyskiwanie rabatów handlowych. Cenę pracy sprzętu wyznacza amortyzacja i koszt
paliwa, a wynagrodzenie pracowników nie może być niższe niż wynagrodzenie określone
stosownymi przepisami. Kalkulacja oparta o wskazane elementy pozwala na obiektywne
zobrazowanie wartości całej oferty, jak i cen jednostkowych, przy jednoczesnym
uwzględnieniu wskazanych przez Odwołującego i popartych dowodami okoliczności
umożliwiających redukowanie kosztów oferty. Odwołujący załączył listę płac za luty 2016 r.,
inwentaryzację wg stanu na dzień 31.12.2015 r. stanowiącą załącznik do wyjaśnień z dnia
29.03.2016 r., korektę środków trwałych 2015 r., certyfikat nr 69/5712723 potwierdzający
zawarcie umowy ubezpieczenia koparko-ładowarki znajdującej się w posiadaniu
Odwołującego na podstawie umowy leasingu, certyfikat nr MLK/10002168 potwierdzający
zawarcie umowy ubezpieczenia samochodu ciężarowego marki Scania znajdującej się w
posiadaniu Odwołującego na podstawie umowy leasingu.
Zarzut, iż Odwołujący nie ujął wszystkich materiałów do wykonania zamówienia
w odniesieniu do włazów żeliwnych, pierścieni odciążających, pokryw nastudziennych,
wpustów żeliwnych, materiałów pomocniczych jest nieuzasadniony. Odwołujący nie ujmował
tych wszystkich elementów osobno dlatego, że do wyjaśnień załączył ofertę i cennik firmy
Joker, która zaoferowała kompletne wykonanie studni 1000 mm w cenie 1000 zł za sztukę
(studnia rewizyjna). Odwołujący przedstawił dodatkowo e-mail firmy Joker z dnia 14.04.2016
r. zawierający wyjaśnienie dotyczące elementów składowych studni.
Zdaniem Odwołującego, przyjęta przez Zamawiającego cena jednostkowa podsypki
c-p 1:4 w kwocie 239zł/m
3
jest oderwana od realiów rynkowych. Znajomość rynku usług
budowlanych wskazuje, że cena jednostkowa za m
3
podsypki c-p 1:4 nie może przekraczać
ceny za m
3
betonu. Cena za m
3
betonu zwykłego (B-7,5) według kalkulacji Zamawiającego
wynosi 125,00 zł, natomiast betonu zwykłego C 12/15 (B-15) - 175,00 zł. Przyjęta przez
Odwołującego cena jednostkowa za m
3
podsypki c-p 1:4 w kwocie 100,00 zł uwzględnia
realia rynku usług budowlanych oraz wynika z oferty firmy Infrabet z Chodzieży z dnia
25.03.2016 r. stanowiącej załącznik do wyjaśnień. Odwołujący nie przewiduje niepełnego
transportu, w związku z czym nie było potrzeby kalkulowania dopłaty w tym zakresie.
W ocenie Odwołującego, nieprawdziwy jest zarzut, iż nie uwzględnił on kosztów
zakupu piasku z Jastrowia – „Jastimpex". Odwołujący dołączył do wyjaśnień e-mail z firmy
Jastimpex z dnia 29.03.2016 r. z ofertą na dostawę piasku płukanego 0-2 w kwocie 14,76 zł
brutto za 1 tonę. Odwołujący uwzględnił koszt piasku w pozycji warstwa piasku plus obsypka
rur. Zamawiający mija się z prawdą, twierdząc, że Odwołujący nie uwzględnił w ilości
materiałów masowych współczynnika zwiększającego ilość materiału na zagęszczenie.
Odwołujący wskazał na e-mail Jastimpex z dnia 29.03.2016 r. stanowiący załącznik do
wyjaśnień z dnia 29.03.2016 r.
Przyjęta przez Odwołującego ilość roboczogodzin wynika z doświadczenia w
realizacji podobnych zamówień. Odwołujący podniósł zawyżenie przez Zamawiającego
normy roboczogodzin niezbędnej do realizacji zamówienia, co Zamawiający pośrednio
przyznał, obniżając w kalkulacji ilość roboczogodzin zakładanych wg normy KNR o 30%.
Odwołujący podkreślił, że norma KNR 2580 r-g nie jest adekwatna do realizacji
przedmiotowego zamówienia.
W kosztach sprzętu i transportu Odwołujący wykazał zarówno koszt paliwa, jak
i amortyzację. Koszt robocizny operatorów I kierowców ujęto w kosztach siły roboczej
dlatego, że funkcje operatorów i kierowców wykonywać będą pracownicy Odwołującego. Do
wykonania zadania Odwołujący zamierza desygnować 6 osób, przy czym uwzględniając, że
okres realizacji zamówienia wyniesie ok. 1 miesiąca, szacowany koszt wyniesie łącznie
18.000 zł (1 m-c x 6 osób x 3.000 zł brutto wynagrodzenia).
Odwołujący przyznał, że przedstawiona kalkulacja nie uwzględnia kosztów
pośrednich. Odwołujący wyraźnie wskazał przy tym, że rezerwuje kwotę 5.000 zł netto na
wszelkie nieprzewidziane w kalkulacji koszty.
Zarzut nieuwzględnienia podatku VAT od R, M, S jest niezrozumiały. Odwołujący
dysponuje własnym sprzętem oraz pracownikami. Materiały Odwołujący nabywa z VAT, ale
podatek ten jest niedostrzegalny ekonomicznie. W zakresie cen jednostkowych Zamawiający
nie wymagał doliczenia VAT do cen jednostkowych (rozdział XV ust. 3 Opis sposobu
obliczania ceny SIWZ).
Zarzut ad. 2
Odrzucając ofertę, jako zawierającą rażąco niską cenę, Zamawiający musi mieć
pewność, że nie jest możliwe zrealizowanie zamówienia za zaoferowaną cenę. Jeśli zatem
po złożeniu przez Odwołującego wyjaśnień oraz dowodów, Zamawiający miał dalsze
wątpliwości co do poszczególnych elementów przyjętych w analizie Odwołującego, to mógł
i powinien wskazać, jakich dodatkowych informacji lub dowodów w tym zakresie żąda.Żądanie ponownych wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp jest możliwie o tyle, o ile nie
prowadzi do naruszenia zasad prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia. Nie ma
przeszkód, by Zamawiający prowadził wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny wieloetapowo, aż do uzyskania odpowiedzi na wszystkie pytania
i wątpliwości.
Analizując treść art. 69 ust. 3 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2014/24/UE należy wysnuć tożsamy wniosek. Wykładnia tego przepisu wskazuje,że procedura wyjaśniania ceny rażąco niskiej odbywa się w trybie konsultacji
Zamawiającego z wykonawcą, a odrzucenie oferty z powodu niewystarczających dowodów
i wyjaśnień jest środkiem ostatecznym.
Zarzut ad.3
Odwołujący stwierdził, że z porównania jego kosztorysu z kosztorysem wykonawcy,
którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza, wynika, że wykonawca ten podał
niższe wartości poszczególnych cen jednostkowych w stosunku do cen jednostkowych
przedstawionych w pozycjach kosztorysowych nr 1, 5, 8, 9, 10, 13, 18, 19, 21, 22, 27, 28, 32,
38, 49, 50. W ocenie Odwołującego, Zamawiający winien wszcząć w stosunku do tego
wykonawcy procedurę wyjaśniającą w kierunku rażąco niskiej ceny na podstawie art. 90 ust.
1 Pzp. Zaniechanie wszczęcia wobec wykonawcy J. K. procedury wyjaśniającej, stanowi
naruszenie zasady równego traktowania wykonawców oraz uczciwej konkurencji (art. 7 ust.
1 Pzp.).
Odwołujący wskazał, że w okresie od 22.10.2013 r. do 9.12.2013 r. wykonał
terminowo i z należytą starannością na rzecz Miasta i Gminy Człopa zamówienie
„Przebudowa ul. Podgórnej, utwardzenie terenu działek w m. Człopa" za cenę 149.194,44 zł.
Cena wykonania 1 m
2
tej drogi wyniosła 225 zł/m
2
. W tym przypadku cena wykonania 1 m
2
drogi kształtuje się na wyższym poziomie (279,36 zł/m
2
). Podobny charakter oraz czasokres
realizacji obu ww. zamówień skłania do wniosku, że oferta Odwołującego w niniejszym
postępowaniu osadzona jest w realiach rynkowych. Odwołujący załączył referencje Miasta
i Gminy Człopa z dnia 11.03.2014 r.
Zamawiający pismem z dnia 28 kwietnia 2016 r. złożył odpowiedź na odwołanie.
Wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że zarzuty zawarte w pkt 2 i 3 odwołania leża poza
zakresem rozpoznania przez Krajową Izbę Odwoławczą, gdyż dotyczą czynności, które nie
mieszczą się w granicach zaskarżenia, o których mowa w art. 180 ust. 2 Pzp. Co do zarzutu
dotyczącego czynności odrzucenia oferty, obowiązek wykazania w sposób wyczerpujący,że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy. Zamawiający nie jest
zobowiązany w związku z powyższym do powtórnego wzywania wykonawcy do złożenia
wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp. Zdaniem Zamawiającego, załączone do
odwołania dowody są spóźnione i nie powinny być wzięte pod uwagę w postępowaniu
odwoławczym, w zakresie, w jakim nie stanowiły treści wyjaśnień Odwołującego. Odwołujący
został wezwany do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp, z uwagi na fakt, że cena
oferty jest niższa o 37 % od wartości zamówienia. W wyniku oceny złożonych wyjaśnień
i dowodów Zamawiający uznał, że Odwołujący nie wykazał, że złożona przez niego oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny. Przedstawione wyjaśnienia i dowody wręcz potwierdziły,że zaoferowana cena jest rażąco niska. Zamawiający wyjaśnił, że nie był zobligowany do
stosowania art. 69 ust. 3 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26
lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, gdyż dyrektywa ta nie obowiązywała
w momencie wszczęcia postępowania i do chwili obecnej nie została wdrożona do krajowego
porządku prawnego.
Odnosząc się szczegółowo do stanowiska Odwołującego, Zamawiający stwierdził,że przedstawiony w kalkulacji Odwołującego materiał – gruntocement o Rm=2,5-5,0MPa –
w cenie 100,00zł/m3 (netto) zamiast podsypki cementowo-piaskowej c-p 1:4 przy wykonaniu
nawierzchni z kostki brukowej jest niezgodny z wymaganiami SIWZ. Zamawiający ustalił też,że cena ww. podsypki oferowana przez wskazanego przez Odwołującego dostawcę Infrabet
Zakład Betoniarski z Chodzieży wynosi 239,00zł/m
3
(netto) (e-mail z dnia 30 marca 2016 r.).
Co do materiałów znajdujących się w zasobach Odwołującego, Zamawiający wskazał,że cena tych materiałów jest taka sama jak w przypadku dostawcy – firmy Joker J. J. z
Wyrzyska. W przypadku zasobów własnych należałoby doliczyć koszty transportu, których
Odwołujący nie uwzględnił. Ponadto, Odwołujący nie wykazał, że te materiały są nowe i
nadal są w jego zasobach. Załączona do odwołania wycena studni kanalizacyjnej i wpustu
deszczowego – email firmy Joker J. J. z dnia 14 kwietnia 2016 r. potwierdza brak ujęcia
wszystkich elementów wchodzących w skład kompletu, tj. brakuje elementu dennego z
kinetą i fabrycznie wbetonowanymi kroćcami połączeniowymi z uszczelką oraz w przypadku
wpustu deszczowego – prefabrykowanego osadnika o głębokości 0,5 m i kosza ze stali
ocynkowanej i wysokości 0,59m.
Odwołujący poza nieodpłatną utylizacją gruzu betonowego nie wykazał żadnych
innych oszczędnych metod wykonania zamówienia. W przypadku robót ziemnych
Odwołujący nie wskazał miejsca utylizacji nadmiaru ziemi z wykopu o objętości ok. 162m
3
.
Z załączonej do odwołania kartoteki środków trwałych wynika, że posiada on samochód
ciężarowy IVECO DAILY. Zestawiając ilość transportu oraz konieczną odległość wywozu
(5km) należy wnioskować, że pojawią się przestoje, które wydłużą termin realizacji tych prac
lub Odwołujący będzie zmuszony do wynajęcia dodatkowego transportu, co podwyższy
koszty, których Odwołujący nie ujął w kalkulacji.
Odwołujący nie ujął w cenie oferty pełnego kosztu dostawy piasku od firmy Jastimpex
(email Jastimpex z dnia 22 kwietnia 2016 r.). Z załączonej oferty ww. firmy nie wynika,że cena 14,76 (brutto) za tonę obejmuje również transport piasku.
Podając koszt chudego betonu – B-7,5 przy wykonaniu podbudowy betonowej (poz.
26, 31, 32) Odwołujący nie uwzględnił współczynnika zwiększającego zużycie materiału
z uwagi na zagęszczenie = 1,1. Zgodnie z nakładami wg KNR, całkowita ilość materiału
wynosi 132m
3
, podczas gdy Odwołujący skalkulował tylko 120,2m
3
. Oferta została zaniżona
w tym zakresie o koszt 1475,00zł netto. Wbrew twierdzeniu Odwołującego, beton B15 na
ławę należy przywozić partiami - konieczne jest przewiezienie 7 partii betonu B15 do
wykonania 12,39 m
2
ławy betonowej. Odwołujący nie uwzględnił dodatkowych kwot za
niepełny transport betonu (łącznie 2506,35 zł). Ilość podsypki cementowo-piaskowej 1:4
wynosi 27 m
3
, co stanowi 2,25 kursów. Odwołujący nie uwzględnił niepełnych transportów,
które stanowią koszt, wg dołączonej oferty, równy 315,00zł netto. Łącznie zaniżenie oferty
z tytułu mniejszej ilości chudego betonu oraz niepełnych kursów wynosi 5284,51 zł (brutto).
Ponadto, Odwołujący w kalkulacji nakładów robocizny przyjął czas wykonania
zamówienia na okres 1 miesiąca, tj. 25 dni roboczych, przy obsadzie 6 pracowników, co
stanowi 1200 r-g, podczas gdy wg. kosztorysu inwestorskiego, nakłady robocizny wynoszą
2579 r-g. Odwołujący nie przedstawił metody wykonania lub rozwiązań technicznych, które
umożliwiają obniżenie ilości r-g o ok. 115%. Z wyjaśnień Odwołującego wynika, że założył on
pracę części spośród 6 pracowników, jako operatorów maszyn i kierowców, co dodatkowo
obniża ilość „czystej” robocizny.
Zamawiający wyjaśnił, że nawet przyjmując o 30% wyższą od przeciętnej wydajność
pracy robotników oraz niższe o 30% koszty pośrednie od średnich w województwie
zachodniopomorskim, jak i minimalne ceny transportu i sprzętu za IV kwartał 2015 r. wg
Sekocenbudu, uwzględniając wartość materiałów wg cen podanych przez Odwołującego
i uzyskanych przez Zamawiającego od wskazanych dostawców i konieczną ilość materiałów,
zgodną z nakładami KNR, niedoszacowanie oferty Odwołującego wynosi ok. 37 272,70 zł
(brutto). Przewidziana przez wykonawcę rezerwa w kwocie 5000,00 zł niweluje wskazaną
różnicę zaledwie w 13%.
Dodatkowo Zamawiający wskazał na brak ujęcia w kalkulacji ceny oferty m.in.
kosztów wynagrodzenia kierownika budowy, kierownika robót z branży sanitarnej, kosztów
zaplecza swojego biura, kosztów wymaganych przez STWiOR badań laboratoryjnych,
kosztów opracowania i wdrożenia projektu tymczasowej organizacji ruchu, a także takich
kosztów jak BHP, elektronarzędzia i konieczne do ich pracy materiały, tarcze ścierne itp.,
ubrania i obuwie robocze, przewoźna toaleta, woda do picia itd. Nie są to koszty
nieprzewidywalne, więc nie są pokrywane z rezerwy. Powinny być ujęte w cenie oferty.
Zamawiający załączył do ww. pisma wydruki z korespondencji drogą elektroniczną
z firmą „Infrabet” Zakład Betoniarski z Chodzieży z dnia 30 marca 2016 r. oraz z firmą
„Jastimpex” z Jastrowia z dnia 22 kwietnia 2016 r.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone na rozprawie przez strony
postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że Odwołujący jest uprawniony do wnoszeniaśrodków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp. Zamawiający ustanowił dwa
kryteria oceny ofert: cena 90%, termin udzielonej gwarancji i rękojmi 10%. Gdyby oferta
odwołującego nie została odrzucona, to byłaby ofertą najkorzystniejszą, albowiem
przedstawia najkorzystniejszy bilans w oparciu o ustalone kryteria oceny ofert. Odwołujący
zatem ma interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę w przypadku
potwierdzenia się naruszenia przez Zamawiającego wskazanych w odwołaniu przepisów
ustawy Pzp.
Izba rozpoznała odwołanie w zakresie zarzutów zawartych w odwołaniu, zgodnie
z art. 192 ust. 7 Pzp, zważywszy jednocześnie, że stosownie do art. 180 ust. 2 Pzp,
w postępowaniu o wartości mniejszej niż kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 Pzp, odwołanie nie przysługuje wobec czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej, a w związku z tym zarzut naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1
Pzp, dotyczący oferty wybranej jako najkorzystniejsza w przedmiotowym postępowaniu
złożonej przez wykonawcę J. K., zawarty w pkt 3 odwołania, nie podlegał rozpoznaniu.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny w niniejszej sprawie.
W przedmiotowym postępowaniu zostało złożonych 7 ofert. Oferta Odwołującego
zawiera cenę 130.261,35 zł -najniższą spośród złożonych ofert. Ceny pozostałych ofert
kształtują się następująco: 143 580,35 zł; 145 229,91 zł; 149 888,01 zł; 150 943,92 zł;
152 354,28 zł; 165 646,65 zł. Zamawiający odrzucił 5 ofert, w tym dwie oferty z ceną wyższą
od oferty Odwołującego zostały odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90
ust. 3 Pzp w wyniku oceny wyjaśnień złożonych przez wykonawców w trybie art. 90 ust. 1
Pzp.
W przedmiotowym postępowaniu, zgodnie z postanowieniami SIWZ, Zamawiający
przewidział wynagrodzenie kosztorysowe za realizację przedmiotu zamówienia. Podstawą
ustalenia wynagrodzenia był kosztorys ofertowy uproszczony.
W dniu 21 marca 2016 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp wezwał
Odwołującego do udzielenia wyjaśnień dotyczących wysokości zaoferowanej ceny z uwagi
na fakt, że cena oferty Odwołującego jest niższa o 37% od wartości zamówienia. Średnia
arytmetyczna wszystkich złożonych ofert wynosi 148.272,06 zł. Cena oferty Odwołującego
nie jest niższa o 30% od średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert.
Odwołujący złożył wyjaśnienia pismem z dnia 29 marca 2016 r. Przedstawił w ramach
wyjaśnień ceny materiałów – łącznie 14 pozycji, w tym m.in. piasek – w cenie 12 zł /m
3
(netto) (240 ton), podsypka c-p 100zł/m
3
(netto). Wskazał, że cena wszystkich materiałów
łącznie wyniesie 52 930,60 zł (netto). Odwołujący przedstawił także koszt 6 pracowników, tj.
18 000,00 zł brutto, przyjmując, że zamówienie zrealizuje w czasie jednego miesiąca.
Odwołujący wyjaśnił, że posiada własny sprzęt do robót ziemnych i środki transportu, przy
czym dzienny koszt paliwa i amortyzacji wg założeń Odwołującego wyniesie 300zł, co
łącznie za 25 dni stanowi koszt – 7 500,00 zł netto. Odwołujący przyjął koszt geodety
w wysokości – 2 000,00zł brutto oraz rezerwę na koszty nieprzewidziane
w kwociei – 5 000,00 zł (netto). Odwołujący wyjaśnił ponadto, że posiada w swoich zasobach
część materiału wymaganego do realizacji zamówienia, co potwierdza inwentaryzacja za
2015 r. Są to m.in. krawężniki uliczne, obrzeża chodnikowe szare, jak również kostka
brukowa. Elementy te pozwalają na osiągnięcie oszczędności rzędu 15.516,24 zł netto.
Odwołujący wskazał na sprzyjające warunki wykonania zamówienia - dołączył ofertę firmy
Infrabet Zakład Betoniarski K. G. z Chodzieży, z której wynika, że w cenie dostawy betonu
na teren inwestycji zawarty jest nieodpłatnie wywóz gruzu betonowego oraz jego utylizacja.
Łącznie koszty wykonania zamówienia wyniosą zatem 85 430,60 zł (netto), co przy cenie
oferty (netto) – 105 903,54 zł daje zysk równy 20 472,94 zł (netto), tj. 19,33%.
Do wyjaśnień Odwołujący dołączył ofertę na beton z dnia 25 marca 2016 r., ofertę na
m.in. studnię 100mm kpl. z dnia 28 marca 2016 r., piasek płukany 0-2, rury i kształtki z PVC,
cennik z 26 marca 2016 r. m.in. studnie kpl. 1000mm i studzienki kpl. 500 mm, z firm
Infrabet z Chodzieży, Joker z Wyrzyska, Jastimpex sp. z o.o. z Jastrowia. Dokumenty te
zostały zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa.
Zamawiający przedstawił na rozprawie ofertę z dnia 30 marca 2016 r. firmy
INFRABET „na podsypkę c-p 1:4 na w/w budowę – dla firmy „Team-Bud”-Piła W. M..
Orientacyjna ilość ok. 40m
3
”, z której wynika, że na inwestycję Wałcz ww. firma oferuje
Odwołującemu beton „chudy” 6-9 MPa w cenie 125,00 zł/m
3
, beton (B150 C12/1551/52 w
cenie 175,00 zł/m
3
, podsypkę 1:4 w cenie 239 zł/m
3
, stabilizację gruntu 2,5-5,0 MPa w cenie
109 zł/m
3
. W ofercie zastrzeżono, że przy niepełnym transporcie betonu (poniżej 12m
3
) –
dopłata do brakującego m
3
wynosi 35,00 zł. Firma potwierdziła odbiór od Odwołującego
gruzu betonowego i utylizację bez opłat. Zamawiający uzyskał także ofertę firmy „Jastimpex”
dla Odwołującego na piasek płukany 0-2 – cena 14,76 brutto/tona loco zakład Jastrowie. Za
przewóz do Wałcza – 380,07 brutto/kurs – 25 ton oraz 306,27 brutto/kurs – 14 ton.
Powyższe oferty podważają wiarygodność cen jednostkowych przyjętych przez
Odwołującego do kalkulacji kosztów ww. materiałów wraz z dostawą.
W odpowiedzi na zarzuty Zamawiającego co do zaniżenia kosztów pracowników
Odwołujący wskazał, że wynagrodzenie pracowników podane w wyjaśnieniach w wysokości
3 000,00 zł obejmuje de facto wynagrodzenie w kwocie 2 200,00 zł, a pozostała kwota 800 zł
– stanowi nagrodę za terminową i wydajną pracę. Odwołujący dodał na rozprawie,że osobiście będzie brał udział w wykonywaniu zamówienia wraz z 6 pracownikami. Wyjaśnił
także, że spośród 6 pracowników desygnowanych do realizacji zamówienia - dwóch
pracowników będzie dodatkowo obsługiwać koparkę i samochód ciężarowy. Odwołujący nie
wyjaśnił metody realizacji zamówienia, która pozwalałaby Odwołującemu w tej sytuacji na
wykonanie robót w czasie jednego miesiąca, tj. w ramach ilości roboczogodzin, znacznie
(o118%) niższej niż według KNR.
Odwołujący nie przedstawił i nie wyjaśnił kosztów, które musi ponieść w związku
z użyciem posiadanych materiałów (krawężniki uliczne, obrzeża chodnikowe szare, kostka
brukowa) oraz nie wykazał, czy są to materiały nowe, które mogą być użyte do realizacji
przedmiotu zamówienia. Należy przyjąć, że wskazane przez Odwołującego z tego tytułu
oszczędności rzędu 15.516,24 zł netto muszą być pomniejszone o koszty związane
z użyciem tych materiałów w ramach realizacji inwestycji w Wałczu, których Odwołujący nie
uwzględnił.
Odwołujący przyjął do kalkulacji materiał – gruntocement o Rm=2,5-5,0MPa – w
cenie 100,00zł/m
3
(netto), który nie jest tożsamy z podsypką cementowo-piaskową c-p 1:4
Cena podsypki cementowo-piaskowej c-p 1:4 oferowana przez wskazanego przez
Odwołującego dostawcę Infrabet Zakład Betoniarski z Chodzieży wynosi 239,00zł/m3 (netto)
(odpowiedź email z dnia 30 marca 2016 r. na zapytanie Zamawiającego).
Załączona do odwołania wycena studni kanalizacyjnej i wpustu deszczowego – email
firmy Joker J. J. z dnia 14 kwietnia 2016 r. zawiera wykaz elementów, który nie potwierdza
ujęcia w ofercie wszystkich wymaganych elementów, tj. brakuje elementu dennego z kinetą i
fabrycznie wbetonowanymi kroćcami połączeniowymi z uszczelką oraz w przypadku wpustu
deszczowego – prefabrykowanego osadnika o głębokości 0,5 m i kosza ze stali ocynkowanej
i wysokości 0,59m.
Odwołujący poza nieodpłatną utylizacją gruzu betonowego nie wykazał żadnych
innych oszczędnych metod wykonania przedmiotu zamówienia.
Odwołujący nie ujął w cenie oferty pełnego kosztu dostawy piasku od firmy Jastimpex
(email Jastimpex z dnia 22 kwietnia 2016 r.). Z załączonej oferty ww. firmy nie wynika,że przedstawiona cena za tonę piasku obejmuje również transport do miejsca inwestycji.
Odwołujący zaprzeczył w odwołaniu konieczności uwzględnienia współczynnika
zwiększającego zużycie chudego betonu – B7,5 przy wykonaniu podbudowy betonowej (poz.
26, 31, 32) z uwagi na zagęszczenie = 1,1. Nie wykazał jednak, że powołane przez
Zamawiającego nakłady wg KNR nie mają w tym przypadku zastosowania (całkowita ilość
materiału wynosi 132m
3
, Odwołujący skalkulował - 120,2m
3
). Tym samym należy przyjąć,że oferta została zaniżona w tym zakresie o koszt 1 475,00zł netto. Ponadto, Odwołujący nie
uwzględnił konieczności przywozu partiami betonu B15 na ławę i w tym zakresie nie
skalkulował w ofercie kosztów - łącznie 2 506,35 zł. Odwołujący nie uwzględnił także
niepełnych transportów podsypki cementowo-piaskowej 1:4, której ilość wynosi 27 m
3
, co
stanowi 2,25 kursów - wg dołączonej oferty, koszt ten jest równy 315,00zł netto.
W kalkulacji nakładów robocizny Odwołujący przyjął czas 1 miesiąca na wykonanie
zamówienia, tj. 25 dni roboczych, przy obsadzie 6 pracowników, co stanowi 1200 r-g. Jak
wykazał Zamawiający, wg kosztorysu inwestorskiego (KNR), nakłady robocizny wynoszą
2579 r-g. Odwołujący nie przedstawił żadnej metody wykonania zamówienia, która
umożliwiłaby obniżenie ilości r-g o ok. 115%.
Zamawiający, przyjmując o 30% wyższą od przeciętnej wydajność pracy robotników
oraz niższe o 30% koszty pośrednie od średnich w województwie zachodniopomorskim, jak
również minimalne ceny transportu i sprzętu za IV kwartał 2015 r. wg Sekocenbudu oraz
uwzględniając wartość materiałów wg cen podanych przez Odwołującego i uzyskanych
przez Zamawiającego od wskazanych dostawców i konieczną ilość materiałów, zgodną
z nakładami KNR, obliczył, że niedoszacowanie oferty Odwołującego wynosi ok. 37 272,70 zł
(brutto). Przyjmując nawet wykorzystanie rezerwy w kwocie 5 000,00 zł Odwołujący poniesie
stratę ponad 30 tys zł.
W kalkulacji ceny oferty Odwołujący w ogóle nie przedstawił m.in. kosztów
wynagrodzenia kierownika budowy, kierownika robót z branży sanitarnej, kosztów zaplecza
swojego biura, kosztów wymaganych przez STWiOR badań laboratoryjnych, kosztów
opracowania i wdrożenia projektu tymczasowej organizacji ruchu, a także takich kosztów jak
BHP, elektronarzędzia i konieczne do ich pracy materiały, tarcze ścierne itp., ubrania
i obuwie robocze, przewoźna toaleta, woda do picia itd., które powinny być uwzględnione
w cenie oferty.
Izba nie uwzględniła wniosku Odwołującego o przeprowadzenie dowodu z opinii
biegłego z dziedziny budownictwa i kosztorysowania na okoliczność analizy kalkulacji oferty
Odwołującego pod kątem zarzutu rażąco niskiej ceny, ze szczególnym uwzględnieniem
uwarunkowań rynku lokalnego, tj. ofert dostawców, z którymi współpracuje Odwołujący
(Infrabet Zakład Betoniarski K. G. w Chodzieży, Bud-System K. spółka jawna w Krajence, TB
Beton sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, Lafarge) oraz oszczędnych metod wykonania
przedmiotu zamówienia. W ocenie Izby, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na
rozpoznanie odwołania. Zostały złożone oferty dostawców, cenniki, wskazano ceny średnie
w województwie zachodniopomorskim. W ocenie Izby, uwzględnienie wniosku prowadziłoby
do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania. Ponadto, dowód z opinii biegłego ten nie
może zastępować kompletnych i przekonujących wyjaśnień, które wykonawca ma obowiązek
złożyć
Zamawiającemu
w
toku
postępowania
o udzielenie zamówienia, na wezwania w trybie art. 90 ust. 1 Pzp.
W ustalonym stanie faktycznym Izba zważyła, co następuje.
Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art 90 ust. 3 Pzp poprzez odrzucenie oferty
Odwołującego, pomimo złożenia przez Odwołującego wyjaśnień oraz dowodów dotyczących
złożonej oferty, uwzględniających wszystkie elementy zamówienia.
Na podstawie art. 89 ust 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp, zamawiający odrzuca
ofertę, która zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, przy czym
złożone przez wykonawcę wyjaśnienia prowadzą do oceny, że zaoferowana cena jest rażąco
niska w stosunku do przedmiotu zamówienia. Powołując się na powyższe okoliczności
zamawiający musi wykazać, że dokonana przez niego ocena wyjaśnień ma obiektywne
uzasadnienie faktyczne.
Złożone przez Odwołującego w tym postępowaniu wyjaśnienia oraz załączone
dowody nie dają podstaw do przyjęcia, że zaoferowana cena uwzględnia wszystkie koszty
realizacji zamówienia, a tym samym pozwala na wykonanie przez Odwołującego
zamówienia, zgodnie z wymaganiami SIWZ, w sposób należyty.
Wyjaśnienia złożone przez Odwołującego mają charakter bardzo ogólny,
przedstawiona kalkulacja odnosi się do „głównych” czynników cenotwórczych, jednak nie
obejmuje części istotnych elementów kosztowych. Wyjaśnienia z dnia 29 marca 2016 r.
zostały w części skorygowane przez Odwołującego na rozprawie (np. co do kosztów
robocizny, w tym udziału właściciela firmy Odwołującego w realizacji zadania), co dowodzi,że pierwotne wyjaśnienia Odwołującego są nie w pełni wiarygodne i realistyczne.
Potwierdzają to również oferty załączone do wyjaśnień, w których Odwołujący przedstawił
korzystne ceny, jednak, z treści tych ofert nie wynika, aby zostały uwzględnione koszty
wymaganych materiałów (np. podsypka cementowo-piaskowa c-p 1:4) lub transport tych
materiałów do miejsca inwestycji. Przedstawiona przez Odwołującego oferta firmy Joker J. J.
z dnia 26.03.2016 r. oraz e-mail z 14 kwietnia 2016 r. nie zawiera informacji, iż zaoferowany
Odwołującemu komplet studni obejmuje wszystkie wymagane elementy do budowy studni
rewizyjnej.
Odwołujący twierdząc, że norma zakładana przez KNR 2580 r-g nie jest adekwatna
do realizacji przedmiotowego zamówienia, nie przedstawił żadnej argumentacji lub dowodu
w tym zakresie. Ponadto, skoro Odwołujący koszt robocizny operatorów I kierowców wykazał
w kosztach siły roboczej desygnowanej do realizacji przedmiotu zamówienia, gdyż funkcje
operatorów i kierowców wykonywać będą ci sami pracownicy, to wpłynie to niewątpliwie na
czas realizacji zamówienia (ilość czystej robocizny) i koszty z tego wynikające.
Odwołujący przyznał, że przedstawiona w wyjaśnieniach kalkulacja nie uwzględnia
kosztów pośrednich, jednak zostaną sfinansowane z kwoty 5.000 zł netto zarezerwowanej
dodatkowo na wszelkie nieprzewidziane w kalkulacji koszty. Jednak koszty te nie stanowią
kosztów nieprzewidywalnych, a wobec tego powinny być uwzględnione w cenie oferty.
Zamawiający przedstawił oferty od tego samego dostawcy, z których wynikają inne
koszty niż przyjęte przez Odwołującego do kalkulacji ceny oferty. Przyjęta przez
Zamawiającego cena jednostkowa podsypki c-p 1:4 w kwocie 239zł/m
3
wynika z oferty
uzyskanej przez Zamawiającego od firmy Infrabet Zakład Betoniarski K. G.
z Chodzieży.
Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że Zamawiający dokonał
szczegółowej analizy wyjaśnień złożonych przez Odwołującego. Ocena wyjaśnień nie
została oparta jedynie na różnicy ceny oferty w stosunku do wartości przedmiotu
zamówienia. Zamawiający przyjął dla porównania, w sposób korzystny dla wykonawcy -
o 30%
wyższą od przeciętnej wydajność pracy robotników oraz niższe o 30% koszty
pośrednie od średnich w województwie zachodniopomorskim, jak i minimalne ceny
transportu i sprzętu za IV kwartał 2015 r. wg Sekocenbudu, uwzględniając wartość
materiałów wg cen podanych przez Odwołującego i uzyskanych przez Zamawiającego od
wskazanych dostawców i konieczną ilość materiałów, zgodną z nakładami KNR. Porównanie
ceny oferty Odwołującego z tymi minimalnymi kosztami wskazuje na niedoszacowanie oferty
Odwołującego wynosi o ok. 30 000 zł, uwzględniając 5 tys. (netto) rezerwy na koszty
nieprzewidziane. Zauważyć przy tym należy, że oprócz bezpłatnego odbioru odpadów
betonowych i ich utylizacji Odwołujący nie przedstawił żadnych szczególnych okoliczności,
w tym technologii, metod wykonywania zamówienia, które umożliwiałyby tak znaczne
obniżenie kosztów. Wobec powyższego, zarzut nieuzasadnionego odrzucenia oferty
Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 Pzp Izba uznała za
niezasadny.
Zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp, poprzez zaniechanie ponownego wezwania
Odwołującego do udzielenia wyjaśnień dotyczących elementów oferty, mających wpływ na
wysokość zaoferowanej ceny.
Zgodnie z art. 90 ust. 1 Pzp, w określonych w tym przepisie okolicznościach
zamawiający ma obowiązek wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień, dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Na wykonawcy
spoczywa ciężar dowodu, ze zaoferowana cena nie jest ceną rażąco niską. Co do zasady,
wyjaśnienia powinny obejmować informacje i dowody pozwalające na dokonanie oceny
przez zamawiającego badanej ceny. Nie można wykluczyć jednak sytuacji, gdy złożone
wyjaśnienia, a zatem zawarte w wyjaśnieniach informacje nie są jasne, oczywiste
i wymagają dalszego doprecyzowania lub wyjaśnienia. Wówczas zamawiający powinien
umożliwić wykonawcy dalsze wyjaśnienie powstałych wątpliwości. W tym zakresie wezwanie
do wyjaśnień powinno być ponowione, gdyż odrzucając ofertę zamawiający musi mieć
pewność, że nie jest możliwe zrealizowanie zamówienia za zaoferowaną cenę. Wyłącznie
wątpliwości zamawiającego powstałe po złożeniu przez wykonawcę wyjaśnień oraz
dowodów na ich poparcie, uzasadniają dalsze wyjaśnienia. Nie oznacza to jednak,że zamawiający ma obowiązek prowadzić wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny wieloetapowo w sytuacji, gdy wyjaśnienia zawierają istotne braki
w zakresie uwzględnienia wszystkich elementów kosztów realizacji zamówienia lub gdy
z informacji uzyskanych przez zamawiającego wynika, że przyjęte przez wykonawcę koszty
(ceny jednostkowe) nie znajdują odzwierciedlenia na rynku. Uzupełnianie i korygowanie tych
kosztów w ramach „wieloetapowych” wyjaśnień naruszałoby zasadę uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców. Zważyć należy, że w przedmiotowym postępowaniu
Odwołujący nie przedstawił dowodów, które przeczyłyby ocenie dokonanej przez
Zamawiającego. Odwołujący nie wskazał również jakie wątpliwości powinny podlegać
dalszemu wyjaśnieniu.
Niewątpliwie cena oferty Odwołującego jest najniższą spośród wszystkich złożonych
ofert. Skoro oferty konkurencyjne są odzwierciedleniem cen rynkowych odnoszących się do
przedmiotu zamówienia, to wykazanie, że cena niższa od średniej ceny złożonych ofert, jest
realna, wymaga wykazania przez wykonawcę, że uwzględniając wszystkie elementy
realizacji zamówienia i koszty z tym związane, jest on w stanie obniżyć cenę do określonego
poziomu, poniżej średniej ceny rynkowej. Na marginesie tylko należy wskazać, że podobny
charakter oraz czasokres realizacji zamówienia wykonanego przez Odwołującego na rzecz
Miasta i Gminy Człopa nie stanowi dowodu na okoliczność, że oferta złożona przez
Odwołującego w niniejszym postępowaniu została skalkulowana w sposób zapewniający
prawidłową realizację zamówienia.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, jak na
wstępie, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Pzp, oraz § 3 pkt 1 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41,
poz. 238).
…………………………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 557/16 z dnia 2016-05-04
- Sygn. akt KIO 601/16 z dnia 2016-05-04
- Sygn. akt KIO 553/16 z dnia 2016-04-29
- Sygn. akt KIO 558/16, KIO 561/16, KIO 568/16, KIO 569/16 z dnia 2016-04-28
- Sygn. akt KIO 587/16 z dnia 2016-04-28
