rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2017-07-14
rok: 2017
data dokumentu: 2017-07-14
rok: 2017
sygnatury akt.:
KIO 1355/17
KIO 1355/17
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lipca 2017 r., w Warszawie, odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 lipca 2017 r. przez wykonawcę
C. S. A., (...)
w postępowaniu prowadzonym przez
Dyrektora Urzędu Morskiego w S., (...)
przy udziale:
A. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
S. R. N. S.A. (...) oraz
H. S. T. A., (...),
B. wykonawcy
R. S. S.A. (...)
zgłaszających swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 lipca 2017 r. przez wykonawcę
C. S. A., (...)
w postępowaniu prowadzonym przez
Dyrektora Urzędu Morskiego w S., (...)
przy udziale:
A. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
S. R. N. S.A. (...) oraz
H. S. T. A., (...),
B. wykonawcy
R. S. S.A. (...)
zgłaszających swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie,
,
2. kosztami postępowania obciąża C. S.A. i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez C. S.A.
tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od C. S.A. kwotę 3 567 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące pięćset
sześćdziesiąt siedem złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015, poz. 2164 ze zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Szczecinie.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 1355/17
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający
–
Dyrektor
Urzędu
Morskiego
w
S.
prowadzi
postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego na „budowę dwóch wielozadaniowych jednostek
pływających” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
4 marca 2017 r. pod numerem 2017/S 045-082231. Wartość zamówienia jest większa niż
kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Zarzuty i żądania odwołania:
Odwołujący – C. S.A. wniósł odwołanie od czynności odrzucenia oferty Odwołującego
i unieważnienia postępowania wskazanym czynnościom zarzucając naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a
ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług poprzez przyjęcie, że oferta
Odwołującego zawiera błąd w obliczeniu ceny, co stanowi konsekwencję wadliwego
przyjęcia przez Zamawiającego że dostawa statku lodołamacza pełnomorskiego (PKWIU ex
30.11.33.0), o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od towarów i
usług, ażeby mogła zostać objęta stawką VAT w wysokości o %, musi dotyczyć statku
lodołamacza pełnomorskiego wykorzystywanego w celach przemysłowych lub handlowych,
podczas gdy zgodnie z prawidłową interpretacją ww. przepisu ustawy o podatku od towarów
i usług dostawa każdego lodołamacza pełnomorskiego (PKWiU ex 30.11.33.0) objęta jest
stawką VAT w wysokości 0%, a oferta Odwołującego nie zawiera błędu w obliczeniu ceny,
2. art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 14k §1 i §3 ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa poprzez wadliwe przyjęcie, że oferta
wykonawcy zawiera błąd w obliczeniu ceny, podczas gdy stanowisko Dyrektora Krajowej
Informacji Skarbowej z dnia 26 kwietnia 2017 r. wyrażone w formie interpretacji
indywidualnej, zgodnie z którym dostawa statków będących przedmiotem postępowania jest
objęta stawką 0% VAT jest dla zamawiającego wiążące, a co za tym idzie Zamawiający
powinien przyjąć, że dostawa statków będących przedmiotem postępowania objęta jest
stawką 0% VAT, a w konsekwencji oferta Odwołującego nie zawiera błędu w obliczeniu
ceny, ewentualnie, w razie nieuwzględnienia przez Izbę ww. zarzutów:
3. art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1 pkt b
ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług poprzez przyjęcie, że statki
będące przedmiotem postępowania nie są używanymi na morzu statkami ratowniczymi
morskimi i do dostawy tych statków nie znajduje zastosowania stawka podatku VAT 0%,
a w konsekwencji poprzez przyjęcie, że oferta złożona przez Odwołującego zawiera błąd
w obliczeniu ceny lub kosztu i podlega odrzuceniu, podczas gdy przedmiotowe statki są
używanymi na morzu statkami ratowniczymi morskimi i do dostawy tych statków znajduje
zastosowanie stawka podatku VAT 0%, a w konsekwencji oferta Odwołującego nie zawiera
błędu w obliczeniu ceny lub kosztu i nie powinna zostać odrzucona, oraz:
4. art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez przyjęcie, że cena
najkorzystniejszej oferty złożonej w postępowaniu przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia i unieważnienie przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, podczas gdy oferta złożona przez
Odwołującego nie przekraczała tej kwoty, a co za tym idzie powinna zostać wybrana jako
najkorzystniejsza, a w konsekwencji nie zostały spełnione przesłanki do unieważnienia
postępowania,
5. art. 7 ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej w przedmiotowym
postępowaniu, podczas gdy oferta Odwołującego była ofertą najkorzystniejszą zgodnie
z przejętymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia kryteriami oceny ofert, a co za
tym idzie powinna zostać wybrana przez Zamawiającego.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności w postaci unieważnienia przedmiotowego postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego oraz odrzucenia oferty Odwołującego,
2. powtórzenia czynność badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
a w konsekwencji nakazanie Zamawiającemu dokonania czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej,
3. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania przed
Krajową Izbą Odwoławczą.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że zaoferował wykonanie przedmiotowego
zamówienia za kwotę 230.900.000 zł, w tym VAT według stawki 0%. Oferta złożona przez
Odwołującego była ofertą najkorzystniejszą w rozumieniu art. 91 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych. Zamawiający uznał jednak, że stawka VAT 0% przyjęta przez
Odwołującego jest stawką nieprawidłową, odrzucił więc ofertę Odwołującego na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych uznając, że zawiera ona błąd
w obliczeniu ceny lub kosztu. Zamawiający odrzucił także ofertę złożoną przez D. S. G.
Pozostałe oferty, złożone przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia S. R. N. S. A. i H. S. T. A. oraz oferta złożona przez spółkę R. S. S.A. zawierały
ceny przekraczające kwotę, jaką Zamawiający zamierzał przeznaczyć na realizację
zamówienia.
Z uwagi na powyższe Zamawiający unieważnieniu postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1
pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Podstawą przyjęcia przez Odwołującego stawki VAT 0% była interpretacja indywidualna
wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 26 kwietnia 2017 r. na
wniosek Odwołującego złożony w związku z zamiarem złożenia oferty w niniejszym
postępowaniu. We wniosku o wydanie interpretacji podniesiono, że C. S.A. zamierza wziąć
udział
w
przetargu
na
dostawę
statku
do
Urzędu
Morskiego
w
S.,
a przedmiotem dostawy ma być statek wielozadaniowy z podstawową funkcją lodołamacza
pełnomorskiego. Poza tym Odwołujący wskazał, że statek może być wykorzystywany m. in.
do holowania morskiego, ratownictwa morskiego, gaszenia pożarów, zwalczania rozlewów,
obsługi oznakowania nawigacyjnego, tj. do szeroko rozumianych celów ratowniczych.
Ponadto C. S.A. we wniosku o interpretację zaznaczył, że stawka 0% ma zastosowanie gdy
zostaną spełnione dwa warunki łącznie: 1) jednostka pływająca ma być używana do żeglugi
na pełnym morzu, 2) jednostka pływająca ma być używana do przewożenia odpłatnie
pasażerów lub do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów. Jednocześnie C. S.A.
powołał się na to, iż w ustawie wprost podane są kategorie jednostek pływających, które
należy traktować jako spełniające te warunki i tym samym opodatkowane VAT według stawki
0%. Jako podstawę prawną zastosowania stawki podatku VAT w wysokości 0% podał
w pierwszej kolejności art. 83 ust. 1 pkt 1 lit a ustawy o podatku od towarów i usług zgodnie
z którym: 1. Stawkę podatku w wysokości 0% stosuje się do:
1) dostaw:
a) jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie
pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, w tym
w szczególności:
- pełnomorskich liniowców pasażerskich, pełnomorskich statków wycieczkowych i tym
podobnych jednostek pływających do przewozu osób; pełnomorskich promów wszelkiego
typu (PKWiU ex 30.11.21.0),
- pełnomorskich tankowców do przewozu ropy naftowej, produktów przerobu ropy naftowej,
chemikaliów oraz gazów skroplonych (PKWiU ex 30.11.22.0),
- pełnomorskich chłodniowców, z wyłączeniem tankowców (PKWiU ex 30.11.23.0),
- pozostałych statków pełnomorskich do przewozu ładunków suchych (stałych),
z wyłączeniem barek morskich bez napędu (PKWiU ex 30.11.24.0),
- pełnomorskich statków rybackich, pełnomorskich statków przetwórni oraz pełnomorskich
pozostałych jednostek pływających do przetwarzania lub konserwowania produktów
rybołówstwa (PKWiU ex 30.11.31.0),
- pchaczy pełnomorskich i holowników pełnomorskich (PKWiU ex 30.11.32.0),
- pełnomorskich lodołamaczy (PKWiU ex 30.11.33.0).
Z uwagi na fakt, że statek który ma być przedmiotem dostawy, jest lodołamaczem
pełnomorskim, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od towarów
i usług, C. S.A. w treści zapytania przedstawił stanowisko, zgodne z którym zasadnym jest
zastosowanie stawki podatku od towarów i usług w wysokości 0%. Niezależnie od
powyższego we wniosku o wydanie interpretacji Odwołujący wskazał, że przeznaczenie
statku także uzasadnia zastosowanie do jego dostawy stawki VAT 0%. Statek poza
podstawową funkcją lodołamacza, będzie mógł być wykorzystywany do ratownictwa
morskiego czy holowania morskiego. Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od
towarów i usług stawkę 0% stosuje się także do używanych na pełnym morzu statków
ratowniczych morskich i łodzi ratunkowych.
Odwołujący wskazał więc we wniosku o wydanie interpretacji dwie niezależne podstawy
prawne zastosowania stawki podatku obrotowego w wysokości 0%. W odpowiedzi na
wniosek organ podatkowy stwierdził, że „w świetle obowiązującego stanu prawnego
stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego
jest prawidłowe”. Zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej planowana po dniu
1 stycznia 2017 r. dostawa pełnomorskiego lodołamacza sklasyfikowanego w grupowaniu
PKWiU 30.11.33.0 będzie opodatkowana stawką podatku 0%. Tym samym organ w całości
podzielił stanowisko zaprezentowane przez C. S.A. we wniosku o wydanie interpretacji.
Powyższego stanowiska Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nie podzielił Zamawiający
stwierdzając, że statek nie będzie przez niego wykorzystywany w celach przemysłowych,
toteż nie zostały spełnione przesłanki zastosowania preferencyjnej stawki podatku VAT.
Zamawiający przed odrzuceniem oferty znał treść zarówno samego zapytania ze strony
Odwołującego, jak i treść ww. interpretacji podatkowej, ponieważ ww. interpretacja została
mu przedstawiona wraz z wyjaśnieniami wykonawcy odnośnie do wysokości zaoferowanej
ceny.
Obecnie obowiązujące brzmienie art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług
zostało nadane ustawą z dnia 6 lipca 2016 roku o aktywizacji przemysłu okrętowego
i przemysłów komplementarnych. Zgodnie z brzmieniem art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy
o podatku od towarów i usług w wersji sprzed nowelizacji. Uzasadnienie do zmiany ww.
przepisu zawiera druk sejmowy nr 557 z 31 maja 2017 r. W uzasadnieniu do nowelizacji
stwierdzono m. in. że: proponowane rozwiązania pozwolą na jak najszersze skorzystanie
z możliwości zastosowania stawki podatku VAT w wysokości 0% jednocześnie pozostając
w zgodzie z prawem UE. W treści projektu ustawy przewiduje się szersze niż dotychczasowe
stosowanie 0% stawki w zakresie podatku od towarów i usług w odniesieniu do szeroko
rozumianej produkcji okrętowej i komplementarnej. Przy budowie nowych jednostek
pływających należy możliwie rozszerzyć katalog rodzajów jednostek, do których będzie
można stosować stawkę preferencyjną VAT.
Intencją polskiego ustawodawcy było rozszerzenie katalogu jednostek pływających objętych
stawką 0% VAT do granic, które wyznacza art. 148 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28
listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Polski
ustawodawca stwierdził bowiem, że ww. katalog w poprzednim stanie prawnym był węższy
aniżeli to na co zezwala sama dyrektywa. Aktualne brzmienie art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy
o podatku od towarów i usług umiejscowiło statek lodołamacz pełnomorski jako statek
zakwalifikowany w grupie PKWiU 30.11.33.0, co potwierdza, że tak w poprzednim jak
i obecnym stanie prawnym powinien być on opodatkowany stawką 0% VAT. Przyjęcie
odmiennego poglądu pozostawałoby w sprzeczności z wykładnią autentyczną (wynikającą
wprost z treści ww. uzasadnienia) art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Nie sposób bowiem przyjąć, że skoro ustawodawca zamierzał rozszerzyć katalog statków
objętych stawką 0% VAT, to przepis w istocie wprowadził zawężenie katalogu tych statków
jedynie do takich, które mogą być wykorzystywane do celów „handlowych i przemysłowych”
oraz do połowów. Taką zaś interpretację zaprezentował Zamawiający odrzucając ofertę
Odwołującego.
Z przytoczonego art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że
stawka podatku VAT ma zastosowanie do dostaw jednostek pływających, jeżeli spełnione
zostaną łącznie dwa warunki: 1) jednostka pływająca ma być używana do żeglugi na pełnym
morzu, 2) jednostka pływająca ma być używana do przewożenia odpłatnie pasażerów lub do
celów handlowych, przemysłowych lub do połowów. Jednocześnie ustawa o VAT wymienia
wprost przykładowe kategorie jednostek pływających, które należy traktować jako
spełniające te warunki i tym samym opodatkowane podatkiem VAT według stawki 0%. Jedną
z takich kategorii stanowią lodołamacze pełnomorskie. Dyrektor Krajowej Informacji
Skarbowej w interpretacji z 26 kwietnia 2017 roku uznał przestawione powyżej stanowisko za
prawidłowe.
Zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów
publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie,
pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego, tzw. interpretację indywidualną.
Interpretacja taka jest specyficznym aktem stosowania prawa, niebędącym ani decyzją
administracyjną, ani postanowieniem. Zgodnie z doktryną i orzecznictwem organów
podatkowych, sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego, celem
interpretacji indywidualnej jest złagodzenie ryzyka związanego z realizacją przez podatnika
czy płatnika praw i obowiązków wynikających z ustaw podatkowych, zwłaszcza obowiązku
samoobliczenia i wpłacenia należnego podatku.
Zgodnie z Ordynacją podatkową organem właściwym w sprawach interpretowania prawa
podatkowego jest Minister Finansów lub uprawnione przez niego podmioty. Tym samymżaden inny podmiot, w tym Zamawiający w toku postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego nie jest uprawniony do dokonywania sprzecznej z ustaleniami zawartymi
w interpretacji podatkowej weryfikacji poprawności zastosowania przepisów prawa
podatkowego przez podatnika.
Po stronie podmiotu ubiegającego się o wydanie interpretacji indywidualnej nie powinny
występować żadne negatywne konsekwencje związane z zastosowaniem się do
przedstawionego w interpretacji indywidualnej stanu faktycznego. W myśl art. 14k Ordynacji
podatkowej zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą, stwierdzeniem
jej wygaśnięcia lub przez doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego
orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego przedmiotową interpretację indywidualną
nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej
w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Ochrona prawna nie przysługiwałaby zatem
w sytuacji, gdyby zastosowany stan faktyczny odbiegał od tego przedstawionego we wniosku
o wydanie interpretacji indywidualnej bądź, gdy interpretacja zostałaby zmieniona przez
organ lub uchylona przez sąd administracyjny. Należy również podkreślić, że ochrona
przysługująca wnioskującemu o wydanie interpretacji indywidualnej nie obejmuje jedynie
gałęzi prawa jaką jest prawo podatkowe, ale ma zastosowanie także w innych dziedzinach
prawa, jak np. w prawie zamówień publicznych, gdzie zastosowanie się do indywidualnej
interpretacji podatkowej nie może mieć negatywnych skutków w postaci m. in. odrzucenia
oferty.
Tym samym, zważywszy na przysługującą wnioskującemu prawną ochroną przed
negatywnymi konsekwencjami zastosowania się do wydanej interpretacji indywidualnej, jak
również biorąc pod uwagę, że Zamawiający nie ma uprawnień do dokonywania wiążącej
i sprzecznej z interpretacją podatkową wykładni materialnych przepisów prawa
podatkowego, odrzucenie oferty Odwołującego jako niezgodnej z przepisami prawa nie
może być uznane za prawidłowe. W niniejszym postępowaniu o udzielenie zamówienia
Zamawiający nie określił, jaka stawka podatku VAT winna być zastosowana przy dostawie
przedmiotowych statków. Wykonawca w celu sporządzenia stworzenia oferty wystąpił do
organu podatkowego o interpretację przepisów ustawy o VAT i na jej podstawie przyjął
stawkę 0% VAT. Stan faktyczny wskazany jako podstawa wydania interpretacji indywidualnej
był całkowicie zgodny z zaistniałym stanem faktycznym oraz zawierał, jak i odpowiadał,
warunkom wymaganym przez Zamawiającego od wykonawców w stosunku do oferowanego
przedmiotu dostawy. Co więcej wykonawca wyraźnie wskazał we wniosku, że dostawa
następować będzie do Urzędu Morskiego. Dyrektor KIS wiedział więc, wydając
przedmiotową interpretację, że statek nie będzie wykorzystywany do celów handlowych czy
przemysłowych (Urząd Morski jest organem administracji, z definicji nie prowadzi
działalności handlowej czy przemysłowej). Tym samym Zamawiający błędnie dokonał
wykładni przepisów oraz wykroczył poza swoje uprawnienia, dokonując wykładni przepisów
prawa podatkowego sprzecznie z interpretacją Dyrektora KIS, co skutkowało błędnym
zastosowaniem art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych, a w konsekwencji
wadliwym odrzuceniem oferty Odwołującego. Interpretacja podatkowa wydana na wniosek
C. S.A. może być zastosowana przez Zamawiającego w razie zaistnienia wątpliwości
związanych z obowiązkiem podatkowym wynikających z ustawy o podatku od towarów
i usług. Jeżeli bowiem interpretacja przepisów podatkowych dokonana przez upoważnione
organy podatkowe jest taka, jak wskazana w wydanej interpretacji, to przy niezmiennym
stanie faktycznym, obejmuje ona swoją ochroną wszystkich uczestników transakcji.
We wniosku o wydanie interpretacji Odwołujący podał dwie niezależne podstawy prawne,
które uzasadniają objęcie dostawy przedmiotowego statku stawką 0% VAT. Odwołujący
wskazał, że statek niezależnie do tego, że może pełnić funkcję lodołamacza, może być
wykorzystywany także do ratownictwa morskiego, a co za tym idzie, powinien zostać
zakwalifikowany jako statek ratowniczy na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy
o podatku od towarów i usług. Ewentualnie Odwołujący podnosi, że statki będące
przedmiotem postępowania są statkami ratowniczymi, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1
ppkt b ustawy o podatku od towarów i usług, więc ich dostawa jest objęta preferencyjną
stawką VAT 0%. W uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego Zamawiający stwierdził,że: „podstawową działalnością Urzędu Morskiego w S. jest zapewnienie bezpieczeństważeglugi i ochrona środowiska morskiego”.
Wymagane przez Zamawiającego właściwości techniczne statku zostały wyspecyfikowane
w cz. III specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zamawiający wymagał dostarczenia
statku z funkcją lodołamacza. To, że statek jest lodołamaczem nie przesądza, że nie może
być wykorzystywany jako statek ratowniczy. Z punktu widzenia budowy statku możliwość
wykonywania zadań lodołamacza sprowadza się przede wszystkim do odmiennej konstrukcji
dziobu, która zapewnia statkowi możliwość kruszenia lodu. Tym samym, funkcje
lodołamacza można skutecznie zaaplikować do wielu typów statków, w tym m. in. do statków
ratowniczych. Zgodnie z pkt 0.1 cz. III specyfikacji istotnych warunków zamówienia (opis
techniczny) statki będące przedmiotem postępowania mają wykonywać (oprócz funkcji
lodołamacza) następujące funkcje: holownika morskiego, jednostki ratownictwa morskiego,
jednostki do gaszenia pożarów, jednostki do zwalczania rozlewów, jednostki do obsługi
oznakowania nawigacyjnego, jednostki do prowadzenia prac hydrograficznych. Jak wynika
z powyższego, większość funkcji, które mają zapewnić jednostki będące przedmiotem
postępowania sprowadza się do szeroko rozumianej funkcji ratowniczej. Znajduje to
potwierdzenie także w pkt 2 cz. III specyfikacji istotnych warunków zamówienia, która opisuje
wymagane wyposażenie dodatkowe statku. Zgodnie z ppkt 2.3 statki muszą być
wyposażone w zaawansowane urządzenia ratunkowe dla 20 osób w tym m. in. w łódź
ratowniczą MOD, żurawnik do opuszczania łodzi ratowniczej, dwie 20-osobowe tratwy
ratunkowe dla załogi, osiem 20-osobowych tratw ratunkowych dla rozbitków, koła ratunkowe,
pławki świetlno-dymne, pasy ratunkowe, wyrzutnię linki ratunkowej, pirotechnikę i in. zgodnie
z wymaganiami SOLAS oraz uznanego towarzystwa klasyfikacyjnego.
Zasadnicza cześć wyposażenia przedmiotowych statków to wyposażenie właściwe
wyłącznie dla statków ratowniczych. Co istotne, pojęcie statku ratowniczego nie zostało
zdefiniowane w sposób wiążący w żadnym akcie prawnym. Z uwagi na powyższe, za statek
ratowniczy należy uznać każdy statek, którego zasadniczą funkcją jest udzielanie pomocy
oraz zapewnienie bezpieczeństwa na morzu. Biorąc pod uwagę określoną przez
Zamawiającego specyfikację techniczną statku (cz. III specyfikacji istotnych warunków
zamówienia) należy stwierdzić, że stopień zaawansowania w wykonywaniu czynności
ratowniczych przez przedmiotowe statki jest na tyle duży, że mogą one bez wątpienia być
określane mianem statków ratowniczych. Tym samym uzasadnione jest twierdzenie, że
statki będące przedmiotem postępowania są statkami ratowniczymi w rozumieniu art. 83 ust.
1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie powinny być objęte
stawką 0% VAT.
Zarówno lodołamacz pełnomorski, jak i używany na pełnym morzu statek ratowniczy
zakwalifikowane zostały do tej samej grupy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, tj. do
grupy 30.11.33.0 i należą do kategorii „innych statków”.
Niezależnie od tego, że statki będące przedmiotem postępowania z punktu widzenia
przedmiotowego (tj. z uwagi na ich specyfikację techniczną) powinny być określane mianem
statków ratowniczych, to w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy statki te będą de
facto wykorzystywane do pełnienia takich właśnie funkcji.
Uzasadniając odrzucenie oferty Odwołującego Zamawiający stwierdził jednocześnie, że
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 marca 1991 roku o obszarach morskich
Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej Dyrektor Urzędu Morskiego jest terenowym
organem administracji morskiej oraz że podstawową działalnością Urzędu Morskiego
w S. jest zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi i ochrona środowiska morskiego. Powyższe
potwierdza treść § 5 Statutu Urzędu Morskiego w S. (załącznik do zarządzenia nr 12 Ministra
Infrastruktury z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Morskiemu w S.)
zgodnie z którym do podstawowych zadań zamawiającego należą sprawy: 1.
bezpieczeństwa żeglugi morskiej; 2. ochrony portów morskich i żeglugi morskiej, w tym
zadania związane z wykonywaniem zadań obronnych oraz zadań o charakterze
niemilitarnym, w szczególności zapobieganie aktom terroru oraz likwidacji skutków
zaistniałych
zdarzeń;
3.
korzystania
z
dróg
morskich
oraz
portów
i przystani morskich; 4. bezpieczeństwa związanego z badaniami, rozpoznawaniem
i eksploatacją zasobów mineralnych dna morskiego; 5. ochrony środowiska morskiego przed
zanieczyszczeniem wskutek korzystania z morza oraz przez zatapianie odpadów i innych
substancji w zakresie nieuregulowanym przepisami Prawa geologicznego i górniczego; 6.
nadzoru nad ratowaniem życia;
Wobec powyższego jako niewątpliwy jawi się fakt, że zasadniczy zakres działalności
Zamawiającego zawiera się w szeroko rozumianym ratownictwie morskim oraz zapewnieniu
bezpieczeństwa żeglugi morskiej. W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, że statki nabyte
przez Zamawiającego w przedmiotowym postępowaniu będą wykorzystywane do
wykonywania statutowych funkcji Zamawiającego. Skoro więc ww. statki mają zapewnić
efektywne realizowanie funkcji ratowniczej, muszą być w istocie statkami ratowniczymi.
Zamawiający jako organ administracji nie jest uprawniony do prowadzenia innej działalności
niż działalności określona statutem nadanym przez Ministra Infrastruktury, co prowadzi do
wniosku, że nie będzie uprawniony do wykorzystywania statków będących przedmiotem
postępowania w innym sposób niż do szeroko rozumianego ratownictwa morskiego.
Jednocześnie Zamawiający stwierdził, że cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę,
którą zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie niniejszego zamówienia, tj. 231.000.000 zł
brutto. W przypadku, gdyby Zamawiający postąpił zgodnie z ustawą Prawo zamówień
publicznych i nie odrzucił oferty Odwołującego, jedyną ofertą, która zawiera się w ww.
kwocie, byłaby oferta złożona przez Odwołującego, a co za tym idzie, przesłanki
unieważnienia postępowania nie zostałyby spełnione. W tym stanie rzeczy Zamawiający
naruszył także art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych. W konsekwencji
zamawiający naruszył także 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej.
II Odpowiedź Zamawiającego
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania w całości
i zasądzenie od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kosztów postępowania przed
Krajową Izbą Odwoławczą.
Zgodnie z treścią art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych oferta podlegać
winna odrzuceniu, jeżeli zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu. Ustawa nie definiuje
pojęcia „błąd w obliczeniu ceny”, niemniej jednak przyjmuje się, iż błędem w obliczeniu ceny
jest błąd polegający na przyjęciu niewłaściwych danych do jej obliczenia, wynikający np. z
nieprawidłowego ustalenia stanu faktycznego. Tak więc błąd w obliczeniu ceny oferty ma
miejsce wówczas, gdy wykonawca oblicza cenę oferty inaczej, niż zostało to ustalone przez
zamawiającego. Takich uchybień Zamawiający nie mógł poprawić i powinien był odrzucić
ofertę na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych. W tym miejscu
należy podnieść, że to wykonawca powinien był ustalić odpowiednią stawkę podatku na
podstawie obowiązujących przepisów podatkowych. Niewłaściwe jej przyjęcie zawsze
skutkowało odrzuceniem oferty.
W treści punktu 20.1 specyfikacji istotnych warunków zamówienia wskazano, że podana
w ofercie cena musi być wyrażona w złotych polskich. Cena musi uwzględniać
wynagrodzenie wykonawcy za wykonanie całego przedmiotu zamówienia opisanego i być
wskazana w następujący sposób: cena (brutto) = wartość netto + kwota należnego podatku
VAT. Zamawiający nie określił stawki podatku VAT. Przyjmuje się, że błędem w obliczeniu
ceny jest m.in. przyjęcie do obliczenia ceny błędnej stawki podatku od towarów i usług.
Przyjęcie przez wykonawcę nieprawidłowej stawki podatku VAT, w sytuacji, gdy
Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia nie określił stawki podatku VAT,
zostawiając określenie prawidłowości tej stawki wykonawcom, stanowiłoby podstawę do
odrzucenia oferty na podstawie art 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych
Oferta z nieprawidłową – 0% stawką podatku od towarów i usług – zawiera błąd w obliczeniu
ceny i jako taka podlegała odrzuceniu na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy
Prawo zamówień publicznych w związku z regulacją punktu 20.1 specyfikacji istotnych
warunków zamówienia.
Zamawiający pozyskał specjalistyczne opracowanie sporządzone przez renomowanego
eksperta w dziedzinie prawa podatkowego w przedmiocie możliwości zastosowania stawki
0% VAT przy dostawie przedmiotowych wielozadaniowych jednostek pływających oraz
dotyczącą znaczenia interpretacji indywidualnej prawa podatkowego przedstawionej przez
jednego z wykonawców. Wnioski przedmiotowej opinii jednoznacznie potwierdzają
nieprawidłowość argumentacji podnoszonej przez Odwołującego oraz wadliwość wydanej
w sprawie interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oraz brak uzasadnienia dla
możliwości zastosowania stawki VAT 0% w postępowaniu.
Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o podatku od towarów i usług stawkę podatku
w wysokości 0% stosuje się do dostaw:
a) jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie
pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, w tym
w szczególności:
- pełnomorskich liniowców pasażerskich, pełnomorskich statków wycieczkowych i tym
podobnych jednostek pływających do przewozu osób – pełnomorskich promów wszelkiego
typu (PKWiU ex 30.11.21.0),
- pełnomorskich tankowców do przewozu ropy naftowej, produktów przerobu ropy naftowej,
chemikaliów oraz gazów skroplonych (PKWiU ex 30.11.22.0),
- pełnomorskich chłodniowców, z wyłączeniem tankowców (PKWiU ex 30.11.23.0),
- pozostałych statków pełnomorskich do przewozu ładunków suchych (stałych), z
wyłączeniem barek morskich bez napędu (PKWIU ex 30.11.24.0),
- pełnomorskich statków rybackich, pełnomorskich statków przetwórni oraz pełnomorskich
pozostałych jednostek pływających do przetwarzania lub konserwowania produktów
rybołówstwa (PKWiU ex 30.11.31.0),
- pchaczy pełnomorskich i holowników pełnomorskich (PKWiU ex 30.11.32.0),
- pełnomorskich lodołamaczy (PKWiU ex 30.11.33.0),
b) używanych na morzu statków ratowniczych morskich i łodzi ratunkowych (PKWiU ex
30.11.33.0).
W treści odwołania Wykonawca podniósł, iż analiza porównawcza obecnej i wcześniejszej
treści przepisu art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług uzasadniają
przyjęcie, iż po nowelizacji przepisów nastąpiło rozszerzenie możliwości preferencyjnego
stosowania stawki podatku VAT, gdyż głównym celem nowelizacji pozostawać miałoby
rozszerzenie możliwości zastosowania stawki VAT 0% na jednostki pływające. Wykonawca
przyjął zatem, że do dostawy lodołamacza po nowelizacji ustawy o VAT możliwe będzie
zawsze (bez względu na sposób wykorzystania) zastosowanie preferencyjnej stawki VAT.
Przedmiotowa interpretacja pozostaje błędna, pomija bowiem zarówno jednoznaczną treść
obowiązującego obecnie przepisu, jak też poprzednio obowiązujące obostrzenia
funkcjonalne, a także wnioski wynikające z uzasadnienia ustawy nowelizującej.
Jednoznaczna treść przepisu art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, że stawka 0% VAT
ma zastosowanie do dostawy jednostek pływających: używanych do żeglugi na pełnym
morzu i przewożących odpłatnie pasażerów lub używanych do celów handlowych,
przemysłowych lub do połowów, w tym w szczególności pełnomorskich lodołamaczy (PKWiU
ex 30.11.33.0). Analiza językowa zapisów art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od
towarów i usług nie umożliwia przyjęcia innego stanowiska niż przedstawione przez
Zamawiającego w uzasadnieniu decyzji o odrzuceniu oferty Wykonawcy. W związku
z użytym w przepisie spójnikiem „i” wraz z warunkiem używania jednostki do żeglugi na
pełnym morzu, warunkiem zastosowania stawki VAT 0% pozostaje jednoczesne spełnienie
którejkolwiek z wymienionych alternatywnie pozostałych przesłanek: używania statku do
przewożenia odpłatnego pasażerów lub używania statku do celów handlowych,
przemysłowych lub używania statku do połowów. Wyliczenie jednostek pływających zawarte
w powyższym przepisie ma charakter uszczegółowiający i egzemplifikujący pierwszą część
treści tegoż przepisu. Wyliczenie jest bowiem poprzedzone zwrotem „w tym
w szczególności”. Wszystkie jednostki wymienione w poszczególnych tiret przepisu litery „a”,
aby możliwe było zastosowanie przy ich dostawie stawki 0% VAT, muszą spełniać warunki
wskazane w pierwszej części przepisu. Dla zastosowania stawki 0% VAT nie wystarczy
zatem, aby dana jednostka pływająca była wymieniona w przykładowym katalogu zawartym
w art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od towarów i usług. Wbrew stanowisku
zaprezentowanemu przez Wykonawcę, nie pozostaje możliwe przyjęcie, że przed wejściem
w życie ustawy nowelizującej dostawa wszystkich lodołamaczy pełnomorskich objęta była
preferencyjną stawką VAT 0%. Poprzednia treść przepisu upoważniała bowiem do
zastosowania tejże stawki podatku wyłącznie w jednym przypadku – dla dostaw
dokonywanych na rzecz armatorów morskich. Dostawa tego rodzaju jednostek nie podlegała
zatem wówczas w nieograniczonym zakresie stawce VAT 0%, a przykładem braku
możliwości zastosowania stawki preferencyjnej byłaby właśnie dostawa takiej jednostki na
rzecz Dyrektora Urzędu Morskiego, który nie jest bowiem armatorem morskim. Zastosowanie
stawki preferencyjnej zależne jest obecnie od sposobu wykorzystania jednostki (złagodzono
jedynie dotychczasowy obowiązek w zakresie konieczności dostawy armatorowi morskiemu).
Odwołujący, cytując uzasadnienie ustawy nowelizującej, pominął bowiem uzasadnienie, że
istotą tej preferencji jest używanie danej jednostki do określonych celów.
Powyższe stanowisko potwierdza również treść broszury informacyjnej wydanej przez
Ministerstwo Finansów pn. „Wyjaśnienie w zakresie opodatkowania stawką podatku VAT
w wysokości 0% dostawy towarów i świadczenia usług dotyczących niektórych jednostek
pływających”, wynika, że istotnym kryterium do zastosowania stawki VAT 0% ma być użycie
statku do działalności gospodarczej na pełnym morzu, tj. uprawianie żeglugi statkiem
morskim w opisanych celach.
Nie budzi wątpliwości okoliczność, że jednostki pływające pozostające przedmiotem
zamówienia, nie będą używane w żadnym ze wskazanych w ustawie celów. Wyklucza to
zarówno ich konstrukcja jak i fakt, iż Zamawiającym pozostaje organ administracji
państwowej.
Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej
Polskiej i administracji morskiej, Dyrektor Urzędu Morskiego jest terenowym organem
administracji morskiej. Podstawową działalnością Urzędu Morskiego w S. jest zapewnianie
bezpieczeństwa żeglugi i ochrona środowiska morskiego. Na podstawie treści zapisów § 5
Statutu Urzędu Morskiego w S., stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 12 Ministra
Infrastruktury z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Morskiemu w
Szczecinie, brak jest podstaw do przyjęcia, iż Zamawiający prowadzi działalność handlową
lub przemysłową w rozumieniu powyższych definicji.
Jednostka pływająca będąca przedmiotem zamówienia nie może być używana do
przewożenia odpłatnie pasażerów oraz do połowów, gdyż jej cechy techniczno-konstrukcyjne
uniemożliwiają wykorzystywanie jednostki do takiego celu. Nie jest również możliwe jej
użycie do celów handlowych. Przymiotnik „handlowy” utworzony został od słowa handel
i definiuje „działalność polegającą na kupnie, sprzedaży lub wymianie towarów i usług”.
Konstrukcja i cechy przedmiotowej jednostki pływającej wykluczają, aby przy jej pomocy
mogła być prowadzona tego rodzaju działalność. Przymiotnik „przemysłowy” został
utworzony od słowa „przemysł”, które to pojęcie oznacza „produkcję materialną polegającą
na wydobywaniu z ziemi bogactw naturalnych i wytwarzaniu produktów w sposób masowy
przy użyciu urządzeń mechanicznych”. Przy użyciu jednostki pływającej stanowiącej
przedmiot zamówienia, nie jest możliwe wydobywanie z ziemi (z szelfu) bogactw
naturalnych. Nie można również wytwarzać przy jej pomocy żadnych produktów, zatem
jednostka nie spełnia żadnych celów przemysłowych. Opis techniczny oraz treść specyfikacji
istotnych warunków zamówienia jednoznacznie wskazują na dedykowaną wyłącznie dla
potrzeb Zamawiającego jednostkę wielozadaniową, której celem pozostaje zapewnienie
możliwości realizacji wyłącznie ustawowych zadań Urzędu Morskiego.
Zatem jednostki pływające stanowiące przedmiot zamówienia nie spełniają cech wskazanych
w początkowej części przepisu art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od towarów
i usług, a zarzuty odwołania w zakresie naruszenia przedmiotowego przepisu pozostają
pozbawione podstaw.
Nieuzasadniony pozostaje zarzut ewentualny podniesiony Odwołującego w zakresie
możliwości zastosowania w sprawie regulacji art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt b ustawy o podatku od
towarów i usług. Powołany przepis stanowi podstawę do zastosowania stawki VAT 0% dla
dostawy używanych na morzu statków ratowniczych morskich i łodzi ratunkowych (PKWiU ex
30.11.33.0). Przepis powyższy stanowi o jednostkach pływających „używanych” do
określonych celów. Nie jest zatem możliwe przyjęcie, iż przepis dotyczy dostawy jednostki
pływającej, w zakresie której istnieje jedynie potencjalna i hipotetyczna możliwość pełnienia
ww. funkcji, bądź też wypełniania tych celów. Jeśli zatem jednostka nie będzie
wykorzystywana przez Zamawiającego jako statek ratowniczy morski, to nie pozostanie
możliwe uznanie, iż jest to „używany na morzu statek ratowniczy morski lub łódź ratunkowa
(PKWiU ex 30.11.33.0)”, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 ppktb ustawy o podatku od
towarów i usług.
Zamawiający jednoznacznie zaprzecza, by jednostki stanowiące przedmiot zamówienia
miały realizować wskazane cele, tj. być używane na morzu jako statek ratowniczy lub łódź
ratunkowa. Zamawiający nie rozważa możliwości używania przedmiotem jednostki
w charakterze statku ratowniczego morskiego. Powyższe wynika zarówno z zamierzonego
sposobu zarejestrowania jednostek, jak i z funkcji pełnionych przez Zamawiającego, tj.
ustawowych zadań nałożonych na Dyrektora Urzędu Morskiego.
Podnieść należy, że zamierzony sposób zarejestrowania obu zamawianych jednostek
pływających w Polskim Rejestrze Statków wyrażony został jednoznacznie w treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Statki będą bowiem zarejestrowane jako
„LODOŁAMACZ PEŁNOMORSKI *KM OIL RECOVERY VESSEL TUG FIRE FIGHTING
SHIP 1 SPECIAL PURPOSE SHIP 1 LI IWS AUT NAV1 DPI ECO REC *PRM DF”.
Zgodnie z zasadami klasyfikacji i rejestracji statków w Polskim Rejestrze Statków,
oznaczenie powyższego sposobu rejestracji wskazuje, że będzie on używany jako statek
typu:
- OIL RECCA/ERY VESSEL – oznacza statek do zwalczania rozlewów olejowych,
- TUG - oznacza holownik,
- FIRE FIGHTING SHIP – oznacza statek pożarniczy z wyróżnikiem 1, tj. przeznaczony do
prowadzenia akcji gaśniczej i ratowniczej przy małych pożarach, w bliskiej odległości odźródła ognia i przez krótki czas,
- SPECIAL PURPOSE SHIP – oznacza statek specjalistyczny,
- LI – wskazuje na klasę lodową i oznacza możliwość żeglugi w ciężkich warunkach
lodowych, w asyście lodołamaczy, jeżeli jest to konieczne,
- IWS – oznacza przystosowanie do przeglądu na wodzie części podwodnej kadłuba,
- AUT – oznacza bezwachtową pracę maszynowni i jednoosobową obsługę mostku,
- l\JAVi – dotyczy jednoosobowego prowadzenia wachty na mostku,
- DPI – wskazuje, że nieutrzymanie pozycji statku może nastąpić w przypadku pojedynczego
uszkodzenia, redundancja elementów aktywnych i pasywnych systemu napędowego nie jest
wymagana,
- ECO REC – oznacza, że statek spełnia wymagania w zakresie przystosowania go do
bezpiecznego i ekologicznego recyklingu,
- *PRM – to symbol urządzeń maszynowych zbudowanych pod nadzorem PRS, a wskazanie
DF to dodatkowy znak urządzeń maszynowych napędu głównego dla silników na dwa
rodzaje paliwa.
Z przedmiotowych informacji jednoznacznie wynika, że żadna z jednostek nie będzie zatem
rejestrowana jako statek ratowniczy. W odmiennym przypadku, zgodnie z „Przepisami
Klasyfikacji i Budowy Statków Morskich” konieczne pozostawałoby dodanie w zakresie
parametrów rejestracyjnych oznaczenia: „Statek ratowniczy: RESCUE VESSEL”. Pomimo
próby wykazania przez Odwołującego, iż nie istnieje definicja statku ratowniczego,
z powyższych wyjaśnień wynika jednoznacznie, że Polski Rejestr Statków używa odrębnej
kategorii dla tego rodzaju jednostki. Dodatkowym argumentem potwierdzającym brak
możliwości uznania zamawianych jednostek jako statki ratownicze lub łodzie ratunkowe
pozostaje fakt, iż Zamawiający w zakresie własnych zadań ustawowych nie prowadzi na
morzu działań ratowniczych.
Sformułowanie „bezpieczeństwo żeglugi” nie może być intepretowane jako podejmowanie
działań ratowniczych. Przedmiotowe i ustawowe zadanie polega bowiem na organizowaniu
bezkolizyjnego ruchu statków – wydawaniu zaleceń, ostrzeżeń i instrukcji określonego
zachowania się dla celu zapewnienia bieżącego bezpieczeństwa żeglugi i organizacji ruchu
morskiego. Działania ratownicze natomiast polegają na poszukiwaniu i ratowaniu życia na
morzu. Jak wynika z dyspozycji art. 116 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 roku
o bezpieczeństwie morskim, w celu wykonywania tychże zadań powołana została Morska
Służba Poszukiwania i Ratownictwa („Służba SAR”). Jak wynika z regulacji ustawowej,
zadania ratownicze w zakresie morskim zastrzeżone zostały dla Służby SAR i podmiot ten,
a nie Dyrektor Urzędu Morskiego, wykonuje te zadania oraz dysponuje statkami
ratowniczymi.
W związku z powyższymi okolicznościami, brak jest możliwości uznania, że przedmiotem
dostawy w ramach zamówienia będą używane na morzu statki ratownicze morskie lub łodzie
ratunkowe (PKWiU ex 30.11.33.0). Dostawa nie będzie zatem mogła korzystać ze stawki 0%
VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt b ustawy o podatku od towarów i usług.
Wbrew twierdzeniom Odwołującego, Zamawiający nie dokonał czynności sprzecznej
z treścią stanowiska Dyrektora Informacji Skarbowej, wyrażonej w postaci podatkowej
interpretacji indywidualnej udzielonej Wykonawcy.
Na etapie uzyskiwania interpretacji podatkowej dochodzi jedynie do niewiążącej wymiany
poglądów pomiędzy zainteresowanym a organem interpretacyjnym dotyczącej możliwości
zastosowania konkretnych przepisów podatkowych do pewnego, zrealizowanego lub
hipotetycznego, stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna nie jest zatem aktem
stosowania prawa, lecz jest jedynie informacją zawierającą stanowisko organu podatkowego
w kwestii sposobu stosowania prawa. Indywidualna interpretacja podatkowa jest formą
wyrażenia przez organ podatkowy oświadczenia wiedzy, w jaki sposób należy interpretować
i stosować przepisy prawa podatkowego w sytuacji faktycznej, w której znajduje się lub może
się znaleźć osoba zainteresowana. W ramach interpretacji indywidualnej organ podatkowy
jedynie przedstawia swój pogląd w zakresie rozumienia treści przepisów prawa podatkowego
i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do ujętego we wniosku stanu faktycznego już
istniejącego bądź zdarzenia przyszłego. Przedmiotem oceny organu podatkowego nie jest
stan faktyczny, lecz przepis prawny. Samo wydanie interpretacji nie łączy się w zasadzie
z żadnymi skutkami prawnymi. Przepisy prawa podatkowego przewidują bowiem określone
skutki (głównie dla wnioskodawcy, lecz częściowo również dla właściwych względem niego
organów podatkowych) dopiero w związku z zastosowaniem się do interpretacji. Nie
pozostaje natomiast zastosowaniem się do interpretacji złożenie oferty z daną stawką
podatku od towarów i usług. Takie działanie nie rodzi bowiem po stronie Wykonawcyżadnych konsekwencji podatkowych. Nie kreuje ani obowiązku podatkowego, ani tym
bardziej zobowiązania podatkowego. W związku z powyższym, na etapie złożenia oferty
w toku postępowania o zamówienie publiczne, interpretacja indywidualna (dotycząca stawek
podatkowych, z jakimi miałoby być dane zamówienie wykonane), nie wywołuje żadnych
skutków. Interpretacje indywidualne nie są wiążące, ani podatnika (wnioskodawcy), ani
organu podatkowego. Niewiążący charakter wydanej interpretacji powoduje, że prawo
i obowiązek dokonywania wykładni przepisów prawa podatkowego przez inne podmioty
(w tym inne organy) w ramach ich czynności urzędowych istnieje także wówczas, gdy
w danej kwestii została wydana jakaś interpretacja indywidualna (bądź nawet interpretacja
ogólna).
Zamawiający pozostawał upoważniony do dokonania wykładni regulacji prawa podatkowego
niezależnie od faktu przedstawienia przez Odwołującego interpretacji podatkowej. Przyjęcie
bowiem odmiennego poglądu prowadziłoby do absurdalnego wniosku, że nie jest możliwe
rozstrzygnięcie żadnego postępowania w przedmiocie udzielenia zamówienia publicznego,
jeśli zamawiający nie przedstawi interpretacji indywidualnej wskazującej na prawidłową
stawkę podatku. Ocena prawidłowości oferty, w tym ocena prawidłowości obliczenia ceny,
wymaga bowiem dokonania każdorazowo wykładni przepisów podatkowych (regulacji
dotyczących stawek podatku od towarów i usług) i nie wymaga się w tym zakresie
pozyskiwania każdorazowo interpretacji podatkowych. Przyjmuje się, że Zamawiający może
z interpretacji pomocniczo skorzystać, lecz nie pozostaje związany jej treścią. Istotne
znaczenie w sprawie ma również okoliczność, że interpretacja nie jest wydawana na
podstawie i w oparciu o stan faktyczny, jaki wystąpi po przeprowadzeniu postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, lecz informacje przedstawione przez stronę
(wnioskodawcę). W treści wniosku o wydanie interpretacji Wykonawca oświadczył
jednoznacznie, iż „klasa statku jednoznacznie opisuje statek w rejestrze statków jako
Iodołamacz pełnomorski”. Skoro jednak Polski Rejestr Statków zawiera odrębną klasę
RESCUE VESSEL, to sam Wykonawca potwierdził, iż dostawa nie dotyczy statku
ratowniczego. Kwestie związane z wykorzystaniem jednostek, zostały we wniosku o wydanie
interpretacji przez Odwołującego pominięte. Ponadto Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej
nie podzielił w całości stanowiska Wykonawcy zaprezentowanego we wniosku
o interpretację. Odwołujący zwrócił bowiem uwagę w treści wniosku na funkcję ratowniczą
statku, jednakże organ pominął te argumenty jako nie mające zastosowania w sprawie.
Wydana interpretacja jednoznacznie wskazuje tylko na jedną przesłankę uzasadniającą
zastosowanie stawki VAT 0%, tj. art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od towarów
i usług, a nie kwestie związane z rzekomą funkcją ratowniczą.
Kwestie statku ratowniczego podniesione zostały wyłącznie na potrzeby odwołania,
Wykonawca nie odwoływał się bowiem do nich w odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnienia
podstaw zastosowanej stawki VAT w ofercie. W tychże wyjaśnieniach Odwołujący wskazał
bowiem jedynie, że opiera się na wnioskach interpretacji indywidualnej, która jednak nie
zawiera potwierdzenia, że w sprawie mógłby mieć zastosowanie przepis art. 83 ust. 1 pkt 1
lit. b ustawy o podatku od towarów i usług.
Z uwagi na powyższe okoliczności, wobec braku możliwości zastosowania w odniesieniu do
dostawy będącej przedmiotem zamówienia stawki VAT 0%, konieczne pozostawało uznanie,że oferta Wykonawcy zawiera błąd w obliczeniu ceny i podlega odrzuceniu.
W związku z powyższym nie pozostają zasadne również pozostałe zarzuty odwołania.
W szczególności brak jest możliwości dokonania wyboru jako najkorzystniejszej oferty, która
została odrzucona. Zarzut naruszenia przepisu art. 7 ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych nie zasługuje zatem na uwzględnienie.
Analogicznie uznać należy, że Zamawiający nie dokonał również naruszenia przepisów
prawa wskutek dokonania czynności unieważnienia postępowania. Odrzucenie oferty
Odwołującego spowodowało oczywistą konsekwencję, tj. konieczność dokonania wyboru
spośród pozostałych ofert złożonych z postępowaniu o udzielenie zamówienia.
W następstwie powyższego Zamawiający ustalił, że spośród pozostałych ofert, cena
najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą Zamawiający zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie niniejszego zamówienia, co uzasadniało unieważnienie postępowania, zarzut
naruszenia przepisu art. 93 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych również nie
pozostaje zatem zasadny.
III Ustalenia Izby
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba ustaliła, iż stan faktyczny postępowania nie jest sporny między Stronami.
Po zapoznaniu się z przedmiotem sporu oraz argumentacją obu Stron, w oparciu o stan
faktyczny ustalony podczas rozprawy Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
podlega oddaleniu.
Z przepisu art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych wynika, iż Izba uwzględnia
odwołanie, jeśli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy (ustawy Prawo zamówień
publicznych), które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania
o udzielenie zamówienia.
Pojęcie (istotny) wpływ na wynik postępowania odnosi się co do zasady do dokonania
wyboru oferty najkorzystniejszej oraz unieważnienia postępowania.
Zatem odwołanie oddala się w dwóch przypadkach: jeśli nie zasługuje ono na uwzględnienie
jako niezasadne oraz jeśli co prawda jest zasadne, ale stwierdzone naruszenie nie wpływa
na aspekt dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej lub unieważnienia postępowania.
Sytuacja taka zachodzi w niniejszej sprawie.
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego w oparciu o art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo
zamówień publicznych, czyli jako zawierającą błędy w obliczeniu ceny lub kosztu w postaci
nieprawidłowej, zdaniem Zamawiającego, stawki podatku od towarów i usług.
Wskazanie w ofercie nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług jest uważane
w orzecznictwie i piśmiennictwie za jedną z podstawowych okoliczności uzasadniających
zastosowanie wobec oferty sankcji odrzucenia z powołaniem się na przepis art. 89 ust. 1 pkt
6 ustawy Prawo zamówień publicznych. Potwierdzają to uchwały Sądu Najwyższego z dnia
20 października 2011 r. sygn. III CZP 53/11 oraz sygn. III CZP 52/11. W uchwałach tych Sąd
Najwyższy odróżnił również etap oceny przez Zamawiającego poprawności oferty w ramach
procedury ustawy Prawo zamówień publicznych i tym samym poprawności zachowania się
wykonawcy składającego tę ofertę od etapu działania organów podatkowych i dokonywanej
przez nie oceny poprawności zachowania się podatnika naliczającego podatek od towarów i
usług.
Zatem nie ma wątpliwości, że w przypadku stwierdzenia przez Zamawiającego zastosowania
przez Odwołującego nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług – 0% zamiast 23% –
ofertę należało odrzucić.
Kwestią sporną pomiędzy Odwołującym a Zamawiającym oraz popierającymi jego
stanowisko Przystępującymi jest możliwość zastosowania w niniejszej sprawie art. 83 ust. 1
pkt 1 lit. a i/lub lit. b ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a i lit. b ustawy o podatku od towarów i usług stawkę
podatku w wysokości 0% stosuje się do dostaw:
a) jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie
pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, w tym
w szczególności:
- pełnomorskich liniowców pasażerskich, pełnomorskich statków wycieczkowych i tym
podobnych jednostek pływających do przewozu osób – pełnomorskich promów wszelkiego
typu (PKWiU ex 30.11.21.0),
- pełnomorskich tankowców do przewozu ropy naftowej, produktów przerobu ropy naftowej,
chemikaliów oraz gazów skroplonych (PKWiU ex 30.11.22.0),
- pełnomorskich chłodniowców, z wyłączeniem tankowców (PKWiU ex 30.11.23.0),
- pozostałych statków pełnomorskich do przewozu ładunków suchych (stałych),
z wyłączeniem barek morskich bez napędu (PKWIU ex 30.11.24.0),
- pełnomorskich statków rybackich, pełnomorskich statków przetwórni oraz pełnomorskich
pozostałych jednostek pływających do przetwarzania lub konserwowania produktów
rybołówstwa (PKWiU ex 30.11.31.0),
- pchaczy pełnomorskich i holowników pełnomorskich (PKWiU ex 30.11.32.0),
- pełnomorskich lodołamaczy (PKWiU ex 30.11.33.0),
b) używanych na morzu statków ratowniczych morskich i łodzi ratunkowych (PKWiU ex
30.11.33.0).
Zgodnie ze stanowiskiem Zamawiającego, jakkolwiek przedmiotem dostawy są lodołamacze,
do których można zastosować wskazanie „lodołamacz pełnomorski” i klasyfikację PKWiU ex
30.11.33.0, nie będą one używane do żeglugi na pełnym morzu w celu odpłatnego przewozu
pasażerów, celach handlowych lub przemysłowych ani do połowów, a także nie będą
używanymi na morzu statkami ratowniczymi morskimi lub łodziami ratunkowymi.
Trudno więc założyć, zgodnie z doświadczeniem życiowym, że organ podatkowy – wobec
takiej postawy przyszłego właściciela jednostek pływających co do ich przeznaczenia (czy
dokładniej – braku przeznaczenia w celach wskazanych w art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy
o podatku od towarów i usług) – przyjmie interpretację, zgodnie z którą taki cel Urzędowi
Morskiemu narzuci, w szczególności jeśli skutkowało to będzie rezygnacją z poboru podatku.
Tym bardziej, że – jak słusznie podkreślił Zamawiający – wskazane przepisy nie odnoszą się
do hipotetycznej czy sporadycznej możliwości wykorzystania jednostek pływających
w danym celu, ale ich „używania” – czyli co do zasady zwykłego (głównego) sposobu ich
wykorzystywania, a sposób ten zależy wyłącznie od Zamawiającego.
W związku z powyższym oświadczenie Zamawiającego co do przyszłego sposobu
wykorzystania jednostek pływających ma zasadnicze znaczenie i jest wiążące.
Należy więc przyjąć, że nie zachodzą przesłanki konieczne zastosowania art. 83 ust. 1 pkt 1
lit. a i lit. b ustawy o podatku od towarów i usług, czyli używanie jednostek do żeglugi na
pełnym morzu w celu odpłatnego przewozu pasażerów, celach handlowych lub
przemysłowych, połowów oraz ratownictwa morskiego, a tym samym zastosowanie ww.
przepisów. Tym samym, również w opinii Izby, zastosowanie ma stawka podatku od towarów
i usług w wysokości 23%, a nie 0% i Zamawiający zasadnie i zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 6
ustawy Prawo zamówień publicznych odrzucił ofertę jako zawierającą błąd w obliczeniu
ceny.
Należy również zaaprobować działanie Zamawiającego podjęte w trakcie badania ofert,
polegające na wezwaniu wszystkich wykonawców do wyjaśnień treści oferty w zakresie
stawki podatku VAT. W trakcie tych wyjaśnień Odwołujący powołał się na uzyskaną
interpretację indywidualną z 26 kwietnia 2017 r.
Co do samej interpretacji indywidualnej uzyskanej przez Odwołującego – nie w gestii Izby
jest ocena, czy Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej dokonał tam poprawnej wykładni
przepisu lub wystarczająco wnikliwie zapoznał się ze stanem faktycznym przedstawionym
przez podatnika. Natomiast, w ocenie Izby, z treści stanowiska Dyrektora Krajowej Informacji
Skarbowej wynika, że (niezależnie od statusu Zamawiającego jako organu administracji
publicznej) przyjął on stan faktyczny, zgodnie z którym zamawiane jednostki pływające będą
używane w celu odpłatnego przewozu pasażerów, celach handlowych, przemysłowych lub
do połowów. Wskazuje na to stwierdzenie: „niezależnie od faktu, że statek ten będzie
wykorzystywany także do realizacji innych celów, tj. do holowania morskiego, ratownictwa
morskiego, gaszenia pożarów, zwalczania rozlewów, obsługi oznakowania nawigacyjnego
oraz prowadzenia prac hydrograficznych”, a także zupełny brak odniesienia się w treści
interpretacji do przyczyn, dla których Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że
pomimo jasnej treści samego przepisu, jednostki podlegałyby opodatkowaniu stawką 0%,
pomimo że nie będą używane do odpłatnego przewozu pasażerów, celów handlowych,
przemysłowych lub do połowów.
W interpretacji wskazano także, że jeśli w przyszłości zostanie ustalony inny stan faktyczny
niż przedstawiony we wniosku, interpretacja nie wywoła żadnych skutków prawnych.
Odwołujący w stanie faktycznym opisanym we wniosku wskazywał na funkcję lodołamacza
jako podstawową oraz ww. funkcje holowania, ratownictwa itd. jako dodatkowe, nie wskazał
natomiast na brak ww. funkcji gospodarczych. Nie wiadomo więc, czy organ podatkowy
w przyszłości oceni, że stan faktyczny został podany prawidłowo, a tym samym, czy
interpretacja będzie chroniła go jako podatnika, a tym samym i Zamawiającego.
Niezależnie jednak od powyższego, nawet gdyby uznać, że uzyskanie interpretacji
indywidualnej na pewno będzie miało skutek „ekskulpujący” podatnika i pozwoli mu bez
negatywnych konsekwencji naliczyć podatek w stawce 0%, nie zmienia to oceny zaistniałej
sytuacji pod kątem uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, a także
przejrzystości postępowania, czyli głównych zasad systemu zamówień publicznych (art. 7
ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych), a także podstawowego celu stosowania
zamówień publicznych, czyli prawidłowego wybrania oferty najkorzystniejszej (w tym
najkorzystniejszej ekonomicznie).
Z porównania cen ofert wynika bowiem, że spośród czterech ofert złożonych
w postępowaniu, oferta Odwołującego była najdroższa w kwocie netto, a fakt, że jej cena
brutto była najniższa, wynikał wyłącznie z faktu zastosowania stawki VAT 0%, podczas gdy
inni wykonawcy zastosowali stawkę 23% (w tym w stosunku do jednej miała miejsce sytuacja
opisana w art. 91 ust. 3a ustawy Prawo zamówień publicznych i stawkę tę ustalił
Zamawiający).
Tym samym, gdyby wszyscy wykonawcy mieli możliwość zastosowania stawki podatku 0%,
trzy oferty byłyby tańsze od oferty Odwołującego i mieściłyby się w kwocie przeznaczonej
przez Zamawiającego na realizację zamówienia – wynik postępowania byłby więc inny.
Dopuszczenie do sytuacji, w której Zamawiający wybrałby ofertę nie będącą ofertą
najkorzystniejszą, doprowadziłoby więc do sytuacji naruszenia uczciwej konkurencji oraz
zniweczyło cel postępowania (wybór oferty najkorzystniejszej), co, zdaniem Izby jest
niedopuszczalne.
Tym samym, przy przyjęciu, że oferta Odwołującego jest poprawna i nie można zarzucić jej
błędu w obliczeniu ceny, w ocenie Izby, w postępowaniu dochodzi do sytuacji, w której
musiałoby być ono unieważnione na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo zamówień
publicznych jako obarczone niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Wada ta jest, w ocenie Izby, niemożliwa do usunięcia, gdyż Zamawiający nie może zmienić
wskazanych w ofertach stawek podatku od towarów i usług, które, dodatkowo, w opinii
każdego z wykonawców wyrażonej w wyjaśnieniach treści ofert oraz w postępowaniu
odwoławczym, zostały w ofertach prawidłowo ustalone.
Umowa podlegająca unieważnieniu, to – co do zasady – umowa, w stosunku do której
zachodzą okoliczności wskazane w art. 146 ustawy Prawo zamówień publicznych. Zgodnie
z ust. 6 tego artykułu unieważnienie umowy może nastąpić w przypadku dokonania przez
zamawiającego czynności lub zaniechania czynności z naruszeniem przepisu ustawy (Prawo
zamówień publicznych), które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania, czyli
wybór oferty najkorzystniejszej lub unieważnienie postępowania.
W opinii Izby także sama możliwość skorzystania przez Odwołującego w niniejszym
postępowaniu przetargowym z potencjalnej ochrony zapewnianej przez fakt uzyskania
interpretacji indywidualnej (niezależnie od wyrażonej wcześniej wątpliwości co do pewności
tej późniejszej ochrony) i uznanie jego prawa do wskazania stawki VAT 0%, podczas gdy
inni wykonawcy musieliby wskazać stawkę 23%, naruszałaby uczciwą konkurencję pomiędzy
wykonawcami.
W niniejszym przypadku, zdaniem Izby, nie można także zarzucić innym wykonawcom faktu
niezwrócenia się przez nich o taką interpretację i tym samym zaniechania poprawienia
swojej sytuacji w postępowaniu, gdyż już sama treść przepisu art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy
o podatku od towarów i usług nie uzasadniała podjęcia wątpliwości co do możliwości
zastosowania stawki preferencyjnej ze względu na brak sposobu użycia jednostek wskazany
w tym przepisie, a przeciwną wykładnię można uznać za zaskakującą.
Także potencjalne wprowadzenie wykonawców przez Zamawiającego w specyfikacji
istotnych warunków zamówienia w błąd co do celów ratowniczych wykorzystania jednostek
i tym samym możliwości zastosowania stawki VAT 0% – przy ustaleniu wpływu na wybór
oferty najkorzystniejszej – także byłoby podstawą do unieważnienia postępowania zgodnie
z art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo zamówień publicznych (choć rzeczywiście, jak wskazywał
Zamawiający – wskazanie przez Odwołującego na możliwość zastosowania do
zamawianych jednostek art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług było
podnoszone dopiero wtórnie).
Z powyższych powodów przedmiotowe postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
musiałoby zakończyć się jego unieważnieniem, nawet jeśli w oparciu o inną podstawę
prawną, zatem wynik postępowania (unieważnienie) byłby ten sam. Zastosowanie ma więc
przepis art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, który wskazuje a contrario, że
przy braku wpływu ewentualnego naruszenia przepisów na wynik postępowania, odwołanie
oddala się.
Na marginesie, należy zwrócić uwagę Zamawiającemu, iż wobec zaistniałej w postępowaniu
sytuacji, w kolejnym postępowaniu na dostawę przedmiotowych jednostek pływających,
wskazane byłoby wskazanie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia stawki podatku,
którą mają zastosować wykonawcy w ofertach, w tym skorzystanie z możliwości, jaką daje
mu art. 14s ustawy Ordynacja podatkowa i osobiste wystąpienie o interpretację
indywidualną, która (ujawniona wykonawcom przez Zamawiającego) będzie miała
zastosowanie do wszystkich wykonawców biorących udział w postępowaniu.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji oddalając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm.).
Przewodniczący: ……………………..…
1. oddala odwołanie,
,
2. kosztami postępowania obciąża C. S.A. i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez C. S.A.
tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od C. S.A. kwotę 3 567 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące pięćset
sześćdziesiąt siedem złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015, poz. 2164 ze zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Szczecinie.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 1355/17
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający
–
Dyrektor
Urzędu
Morskiego
w
S.
prowadzi
postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego na „budowę dwóch wielozadaniowych jednostek
pływających” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
4 marca 2017 r. pod numerem 2017/S 045-082231. Wartość zamówienia jest większa niż
kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Zarzuty i żądania odwołania:
Odwołujący – C. S.A. wniósł odwołanie od czynności odrzucenia oferty Odwołującego
i unieważnienia postępowania wskazanym czynnościom zarzucając naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a
ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług poprzez przyjęcie, że oferta
Odwołującego zawiera błąd w obliczeniu ceny, co stanowi konsekwencję wadliwego
przyjęcia przez Zamawiającego że dostawa statku lodołamacza pełnomorskiego (PKWIU ex
30.11.33.0), o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od towarów i
usług, ażeby mogła zostać objęta stawką VAT w wysokości o %, musi dotyczyć statku
lodołamacza pełnomorskiego wykorzystywanego w celach przemysłowych lub handlowych,
podczas gdy zgodnie z prawidłową interpretacją ww. przepisu ustawy o podatku od towarów
i usług dostawa każdego lodołamacza pełnomorskiego (PKWiU ex 30.11.33.0) objęta jest
stawką VAT w wysokości 0%, a oferta Odwołującego nie zawiera błędu w obliczeniu ceny,
2. art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 14k §1 i §3 ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa poprzez wadliwe przyjęcie, że oferta
wykonawcy zawiera błąd w obliczeniu ceny, podczas gdy stanowisko Dyrektora Krajowej
Informacji Skarbowej z dnia 26 kwietnia 2017 r. wyrażone w formie interpretacji
indywidualnej, zgodnie z którym dostawa statków będących przedmiotem postępowania jest
objęta stawką 0% VAT jest dla zamawiającego wiążące, a co za tym idzie Zamawiający
powinien przyjąć, że dostawa statków będących przedmiotem postępowania objęta jest
stawką 0% VAT, a w konsekwencji oferta Odwołującego nie zawiera błędu w obliczeniu
ceny, ewentualnie, w razie nieuwzględnienia przez Izbę ww. zarzutów:
3. art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1 pkt b
ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług poprzez przyjęcie, że statki
będące przedmiotem postępowania nie są używanymi na morzu statkami ratowniczymi
morskimi i do dostawy tych statków nie znajduje zastosowania stawka podatku VAT 0%,
a w konsekwencji poprzez przyjęcie, że oferta złożona przez Odwołującego zawiera błąd
w obliczeniu ceny lub kosztu i podlega odrzuceniu, podczas gdy przedmiotowe statki są
używanymi na morzu statkami ratowniczymi morskimi i do dostawy tych statków znajduje
zastosowanie stawka podatku VAT 0%, a w konsekwencji oferta Odwołującego nie zawiera
błędu w obliczeniu ceny lub kosztu i nie powinna zostać odrzucona, oraz:
4. art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez przyjęcie, że cena
najkorzystniejszej oferty złożonej w postępowaniu przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia i unieważnienie przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, podczas gdy oferta złożona przez
Odwołującego nie przekraczała tej kwoty, a co za tym idzie powinna zostać wybrana jako
najkorzystniejsza, a w konsekwencji nie zostały spełnione przesłanki do unieważnienia
postępowania,
5. art. 7 ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej w przedmiotowym
postępowaniu, podczas gdy oferta Odwołującego była ofertą najkorzystniejszą zgodnie
z przejętymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia kryteriami oceny ofert, a co za
tym idzie powinna zostać wybrana przez Zamawiającego.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności w postaci unieważnienia przedmiotowego postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego oraz odrzucenia oferty Odwołującego,
2. powtórzenia czynność badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
a w konsekwencji nakazanie Zamawiającemu dokonania czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej,
3. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania przed
Krajową Izbą Odwoławczą.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że zaoferował wykonanie przedmiotowego
zamówienia za kwotę 230.900.000 zł, w tym VAT według stawki 0%. Oferta złożona przez
Odwołującego była ofertą najkorzystniejszą w rozumieniu art. 91 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych. Zamawiający uznał jednak, że stawka VAT 0% przyjęta przez
Odwołującego jest stawką nieprawidłową, odrzucił więc ofertę Odwołującego na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych uznając, że zawiera ona błąd
w obliczeniu ceny lub kosztu. Zamawiający odrzucił także ofertę złożoną przez D. S. G.
Pozostałe oferty, złożone przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia S. R. N. S. A. i H. S. T. A. oraz oferta złożona przez spółkę R. S. S.A. zawierały
ceny przekraczające kwotę, jaką Zamawiający zamierzał przeznaczyć na realizację
zamówienia.
Z uwagi na powyższe Zamawiający unieważnieniu postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1
pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Podstawą przyjęcia przez Odwołującego stawki VAT 0% była interpretacja indywidualna
wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 26 kwietnia 2017 r. na
wniosek Odwołującego złożony w związku z zamiarem złożenia oferty w niniejszym
postępowaniu. We wniosku o wydanie interpretacji podniesiono, że C. S.A. zamierza wziąć
udział
w
przetargu
na
dostawę
statku
do
Urzędu
Morskiego
w
S.,
a przedmiotem dostawy ma być statek wielozadaniowy z podstawową funkcją lodołamacza
pełnomorskiego. Poza tym Odwołujący wskazał, że statek może być wykorzystywany m. in.
do holowania morskiego, ratownictwa morskiego, gaszenia pożarów, zwalczania rozlewów,
obsługi oznakowania nawigacyjnego, tj. do szeroko rozumianych celów ratowniczych.
Ponadto C. S.A. we wniosku o interpretację zaznaczył, że stawka 0% ma zastosowanie gdy
zostaną spełnione dwa warunki łącznie: 1) jednostka pływająca ma być używana do żeglugi
na pełnym morzu, 2) jednostka pływająca ma być używana do przewożenia odpłatnie
pasażerów lub do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów. Jednocześnie C. S.A.
powołał się na to, iż w ustawie wprost podane są kategorie jednostek pływających, które
należy traktować jako spełniające te warunki i tym samym opodatkowane VAT według stawki
0%. Jako podstawę prawną zastosowania stawki podatku VAT w wysokości 0% podał
w pierwszej kolejności art. 83 ust. 1 pkt 1 lit a ustawy o podatku od towarów i usług zgodnie
z którym: 1. Stawkę podatku w wysokości 0% stosuje się do:
1) dostaw:
a) jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie
pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, w tym
w szczególności:
- pełnomorskich liniowców pasażerskich, pełnomorskich statków wycieczkowych i tym
podobnych jednostek pływających do przewozu osób; pełnomorskich promów wszelkiego
typu (PKWiU ex 30.11.21.0),
- pełnomorskich tankowców do przewozu ropy naftowej, produktów przerobu ropy naftowej,
chemikaliów oraz gazów skroplonych (PKWiU ex 30.11.22.0),
- pełnomorskich chłodniowców, z wyłączeniem tankowców (PKWiU ex 30.11.23.0),
- pozostałych statków pełnomorskich do przewozu ładunków suchych (stałych),
z wyłączeniem barek morskich bez napędu (PKWiU ex 30.11.24.0),
- pełnomorskich statków rybackich, pełnomorskich statków przetwórni oraz pełnomorskich
pozostałych jednostek pływających do przetwarzania lub konserwowania produktów
rybołówstwa (PKWiU ex 30.11.31.0),
- pchaczy pełnomorskich i holowników pełnomorskich (PKWiU ex 30.11.32.0),
- pełnomorskich lodołamaczy (PKWiU ex 30.11.33.0).
Z uwagi na fakt, że statek który ma być przedmiotem dostawy, jest lodołamaczem
pełnomorskim, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od towarów
i usług, C. S.A. w treści zapytania przedstawił stanowisko, zgodne z którym zasadnym jest
zastosowanie stawki podatku od towarów i usług w wysokości 0%. Niezależnie od
powyższego we wniosku o wydanie interpretacji Odwołujący wskazał, że przeznaczenie
statku także uzasadnia zastosowanie do jego dostawy stawki VAT 0%. Statek poza
podstawową funkcją lodołamacza, będzie mógł być wykorzystywany do ratownictwa
morskiego czy holowania morskiego. Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od
towarów i usług stawkę 0% stosuje się także do używanych na pełnym morzu statków
ratowniczych morskich i łodzi ratunkowych.
Odwołujący wskazał więc we wniosku o wydanie interpretacji dwie niezależne podstawy
prawne zastosowania stawki podatku obrotowego w wysokości 0%. W odpowiedzi na
wniosek organ podatkowy stwierdził, że „w świetle obowiązującego stanu prawnego
stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego
jest prawidłowe”. Zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej planowana po dniu
1 stycznia 2017 r. dostawa pełnomorskiego lodołamacza sklasyfikowanego w grupowaniu
PKWiU 30.11.33.0 będzie opodatkowana stawką podatku 0%. Tym samym organ w całości
podzielił stanowisko zaprezentowane przez C. S.A. we wniosku o wydanie interpretacji.
Powyższego stanowiska Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nie podzielił Zamawiający
stwierdzając, że statek nie będzie przez niego wykorzystywany w celach przemysłowych,
toteż nie zostały spełnione przesłanki zastosowania preferencyjnej stawki podatku VAT.
Zamawiający przed odrzuceniem oferty znał treść zarówno samego zapytania ze strony
Odwołującego, jak i treść ww. interpretacji podatkowej, ponieważ ww. interpretacja została
mu przedstawiona wraz z wyjaśnieniami wykonawcy odnośnie do wysokości zaoferowanej
ceny.
Obecnie obowiązujące brzmienie art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług
zostało nadane ustawą z dnia 6 lipca 2016 roku o aktywizacji przemysłu okrętowego
i przemysłów komplementarnych. Zgodnie z brzmieniem art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy
o podatku od towarów i usług w wersji sprzed nowelizacji. Uzasadnienie do zmiany ww.
przepisu zawiera druk sejmowy nr 557 z 31 maja 2017 r. W uzasadnieniu do nowelizacji
stwierdzono m. in. że: proponowane rozwiązania pozwolą na jak najszersze skorzystanie
z możliwości zastosowania stawki podatku VAT w wysokości 0% jednocześnie pozostając
w zgodzie z prawem UE. W treści projektu ustawy przewiduje się szersze niż dotychczasowe
stosowanie 0% stawki w zakresie podatku od towarów i usług w odniesieniu do szeroko
rozumianej produkcji okrętowej i komplementarnej. Przy budowie nowych jednostek
pływających należy możliwie rozszerzyć katalog rodzajów jednostek, do których będzie
można stosować stawkę preferencyjną VAT.
Intencją polskiego ustawodawcy było rozszerzenie katalogu jednostek pływających objętych
stawką 0% VAT do granic, które wyznacza art. 148 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28
listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Polski
ustawodawca stwierdził bowiem, że ww. katalog w poprzednim stanie prawnym był węższy
aniżeli to na co zezwala sama dyrektywa. Aktualne brzmienie art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy
o podatku od towarów i usług umiejscowiło statek lodołamacz pełnomorski jako statek
zakwalifikowany w grupie PKWiU 30.11.33.0, co potwierdza, że tak w poprzednim jak
i obecnym stanie prawnym powinien być on opodatkowany stawką 0% VAT. Przyjęcie
odmiennego poglądu pozostawałoby w sprzeczności z wykładnią autentyczną (wynikającą
wprost z treści ww. uzasadnienia) art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Nie sposób bowiem przyjąć, że skoro ustawodawca zamierzał rozszerzyć katalog statków
objętych stawką 0% VAT, to przepis w istocie wprowadził zawężenie katalogu tych statków
jedynie do takich, które mogą być wykorzystywane do celów „handlowych i przemysłowych”
oraz do połowów. Taką zaś interpretację zaprezentował Zamawiający odrzucając ofertę
Odwołującego.
Z przytoczonego art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że
stawka podatku VAT ma zastosowanie do dostaw jednostek pływających, jeżeli spełnione
zostaną łącznie dwa warunki: 1) jednostka pływająca ma być używana do żeglugi na pełnym
morzu, 2) jednostka pływająca ma być używana do przewożenia odpłatnie pasażerów lub do
celów handlowych, przemysłowych lub do połowów. Jednocześnie ustawa o VAT wymienia
wprost przykładowe kategorie jednostek pływających, które należy traktować jako
spełniające te warunki i tym samym opodatkowane podatkiem VAT według stawki 0%. Jedną
z takich kategorii stanowią lodołamacze pełnomorskie. Dyrektor Krajowej Informacji
Skarbowej w interpretacji z 26 kwietnia 2017 roku uznał przestawione powyżej stanowisko za
prawidłowe.
Zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów
publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie,
pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego, tzw. interpretację indywidualną.
Interpretacja taka jest specyficznym aktem stosowania prawa, niebędącym ani decyzją
administracyjną, ani postanowieniem. Zgodnie z doktryną i orzecznictwem organów
podatkowych, sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego, celem
interpretacji indywidualnej jest złagodzenie ryzyka związanego z realizacją przez podatnika
czy płatnika praw i obowiązków wynikających z ustaw podatkowych, zwłaszcza obowiązku
samoobliczenia i wpłacenia należnego podatku.
Zgodnie z Ordynacją podatkową organem właściwym w sprawach interpretowania prawa
podatkowego jest Minister Finansów lub uprawnione przez niego podmioty. Tym samymżaden inny podmiot, w tym Zamawiający w toku postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego nie jest uprawniony do dokonywania sprzecznej z ustaleniami zawartymi
w interpretacji podatkowej weryfikacji poprawności zastosowania przepisów prawa
podatkowego przez podatnika.
Po stronie podmiotu ubiegającego się o wydanie interpretacji indywidualnej nie powinny
występować żadne negatywne konsekwencje związane z zastosowaniem się do
przedstawionego w interpretacji indywidualnej stanu faktycznego. W myśl art. 14k Ordynacji
podatkowej zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą, stwierdzeniem
jej wygaśnięcia lub przez doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego
orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego przedmiotową interpretację indywidualną
nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej
w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Ochrona prawna nie przysługiwałaby zatem
w sytuacji, gdyby zastosowany stan faktyczny odbiegał od tego przedstawionego we wniosku
o wydanie interpretacji indywidualnej bądź, gdy interpretacja zostałaby zmieniona przez
organ lub uchylona przez sąd administracyjny. Należy również podkreślić, że ochrona
przysługująca wnioskującemu o wydanie interpretacji indywidualnej nie obejmuje jedynie
gałęzi prawa jaką jest prawo podatkowe, ale ma zastosowanie także w innych dziedzinach
prawa, jak np. w prawie zamówień publicznych, gdzie zastosowanie się do indywidualnej
interpretacji podatkowej nie może mieć negatywnych skutków w postaci m. in. odrzucenia
oferty.
Tym samym, zważywszy na przysługującą wnioskującemu prawną ochroną przed
negatywnymi konsekwencjami zastosowania się do wydanej interpretacji indywidualnej, jak
również biorąc pod uwagę, że Zamawiający nie ma uprawnień do dokonywania wiążącej
i sprzecznej z interpretacją podatkową wykładni materialnych przepisów prawa
podatkowego, odrzucenie oferty Odwołującego jako niezgodnej z przepisami prawa nie
może być uznane za prawidłowe. W niniejszym postępowaniu o udzielenie zamówienia
Zamawiający nie określił, jaka stawka podatku VAT winna być zastosowana przy dostawie
przedmiotowych statków. Wykonawca w celu sporządzenia stworzenia oferty wystąpił do
organu podatkowego o interpretację przepisów ustawy o VAT i na jej podstawie przyjął
stawkę 0% VAT. Stan faktyczny wskazany jako podstawa wydania interpretacji indywidualnej
był całkowicie zgodny z zaistniałym stanem faktycznym oraz zawierał, jak i odpowiadał,
warunkom wymaganym przez Zamawiającego od wykonawców w stosunku do oferowanego
przedmiotu dostawy. Co więcej wykonawca wyraźnie wskazał we wniosku, że dostawa
następować będzie do Urzędu Morskiego. Dyrektor KIS wiedział więc, wydając
przedmiotową interpretację, że statek nie będzie wykorzystywany do celów handlowych czy
przemysłowych (Urząd Morski jest organem administracji, z definicji nie prowadzi
działalności handlowej czy przemysłowej). Tym samym Zamawiający błędnie dokonał
wykładni przepisów oraz wykroczył poza swoje uprawnienia, dokonując wykładni przepisów
prawa podatkowego sprzecznie z interpretacją Dyrektora KIS, co skutkowało błędnym
zastosowaniem art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych, a w konsekwencji
wadliwym odrzuceniem oferty Odwołującego. Interpretacja podatkowa wydana na wniosek
C. S.A. może być zastosowana przez Zamawiającego w razie zaistnienia wątpliwości
związanych z obowiązkiem podatkowym wynikających z ustawy o podatku od towarów
i usług. Jeżeli bowiem interpretacja przepisów podatkowych dokonana przez upoważnione
organy podatkowe jest taka, jak wskazana w wydanej interpretacji, to przy niezmiennym
stanie faktycznym, obejmuje ona swoją ochroną wszystkich uczestników transakcji.
We wniosku o wydanie interpretacji Odwołujący podał dwie niezależne podstawy prawne,
które uzasadniają objęcie dostawy przedmiotowego statku stawką 0% VAT. Odwołujący
wskazał, że statek niezależnie do tego, że może pełnić funkcję lodołamacza, może być
wykorzystywany także do ratownictwa morskiego, a co za tym idzie, powinien zostać
zakwalifikowany jako statek ratowniczy na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy
o podatku od towarów i usług. Ewentualnie Odwołujący podnosi, że statki będące
przedmiotem postępowania są statkami ratowniczymi, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1
ppkt b ustawy o podatku od towarów i usług, więc ich dostawa jest objęta preferencyjną
stawką VAT 0%. W uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego Zamawiający stwierdził,że: „podstawową działalnością Urzędu Morskiego w S. jest zapewnienie bezpieczeństważeglugi i ochrona środowiska morskiego”.
Wymagane przez Zamawiającego właściwości techniczne statku zostały wyspecyfikowane
w cz. III specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zamawiający wymagał dostarczenia
statku z funkcją lodołamacza. To, że statek jest lodołamaczem nie przesądza, że nie może
być wykorzystywany jako statek ratowniczy. Z punktu widzenia budowy statku możliwość
wykonywania zadań lodołamacza sprowadza się przede wszystkim do odmiennej konstrukcji
dziobu, która zapewnia statkowi możliwość kruszenia lodu. Tym samym, funkcje
lodołamacza można skutecznie zaaplikować do wielu typów statków, w tym m. in. do statków
ratowniczych. Zgodnie z pkt 0.1 cz. III specyfikacji istotnych warunków zamówienia (opis
techniczny) statki będące przedmiotem postępowania mają wykonywać (oprócz funkcji
lodołamacza) następujące funkcje: holownika morskiego, jednostki ratownictwa morskiego,
jednostki do gaszenia pożarów, jednostki do zwalczania rozlewów, jednostki do obsługi
oznakowania nawigacyjnego, jednostki do prowadzenia prac hydrograficznych. Jak wynika
z powyższego, większość funkcji, które mają zapewnić jednostki będące przedmiotem
postępowania sprowadza się do szeroko rozumianej funkcji ratowniczej. Znajduje to
potwierdzenie także w pkt 2 cz. III specyfikacji istotnych warunków zamówienia, która opisuje
wymagane wyposażenie dodatkowe statku. Zgodnie z ppkt 2.3 statki muszą być
wyposażone w zaawansowane urządzenia ratunkowe dla 20 osób w tym m. in. w łódź
ratowniczą MOD, żurawnik do opuszczania łodzi ratowniczej, dwie 20-osobowe tratwy
ratunkowe dla załogi, osiem 20-osobowych tratw ratunkowych dla rozbitków, koła ratunkowe,
pławki świetlno-dymne, pasy ratunkowe, wyrzutnię linki ratunkowej, pirotechnikę i in. zgodnie
z wymaganiami SOLAS oraz uznanego towarzystwa klasyfikacyjnego.
Zasadnicza cześć wyposażenia przedmiotowych statków to wyposażenie właściwe
wyłącznie dla statków ratowniczych. Co istotne, pojęcie statku ratowniczego nie zostało
zdefiniowane w sposób wiążący w żadnym akcie prawnym. Z uwagi na powyższe, za statek
ratowniczy należy uznać każdy statek, którego zasadniczą funkcją jest udzielanie pomocy
oraz zapewnienie bezpieczeństwa na morzu. Biorąc pod uwagę określoną przez
Zamawiającego specyfikację techniczną statku (cz. III specyfikacji istotnych warunków
zamówienia) należy stwierdzić, że stopień zaawansowania w wykonywaniu czynności
ratowniczych przez przedmiotowe statki jest na tyle duży, że mogą one bez wątpienia być
określane mianem statków ratowniczych. Tym samym uzasadnione jest twierdzenie, że
statki będące przedmiotem postępowania są statkami ratowniczymi w rozumieniu art. 83 ust.
1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie powinny być objęte
stawką 0% VAT.
Zarówno lodołamacz pełnomorski, jak i używany na pełnym morzu statek ratowniczy
zakwalifikowane zostały do tej samej grupy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, tj. do
grupy 30.11.33.0 i należą do kategorii „innych statków”.
Niezależnie od tego, że statki będące przedmiotem postępowania z punktu widzenia
przedmiotowego (tj. z uwagi na ich specyfikację techniczną) powinny być określane mianem
statków ratowniczych, to w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy statki te będą de
facto wykorzystywane do pełnienia takich właśnie funkcji.
Uzasadniając odrzucenie oferty Odwołującego Zamawiający stwierdził jednocześnie, że
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 marca 1991 roku o obszarach morskich
Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej Dyrektor Urzędu Morskiego jest terenowym
organem administracji morskiej oraz że podstawową działalnością Urzędu Morskiego
w S. jest zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi i ochrona środowiska morskiego. Powyższe
potwierdza treść § 5 Statutu Urzędu Morskiego w S. (załącznik do zarządzenia nr 12 Ministra
Infrastruktury z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Morskiemu w S.)
zgodnie z którym do podstawowych zadań zamawiającego należą sprawy: 1.
bezpieczeństwa żeglugi morskiej; 2. ochrony portów morskich i żeglugi morskiej, w tym
zadania związane z wykonywaniem zadań obronnych oraz zadań o charakterze
niemilitarnym, w szczególności zapobieganie aktom terroru oraz likwidacji skutków
zaistniałych
zdarzeń;
3.
korzystania
z
dróg
morskich
oraz
portów
i przystani morskich; 4. bezpieczeństwa związanego z badaniami, rozpoznawaniem
i eksploatacją zasobów mineralnych dna morskiego; 5. ochrony środowiska morskiego przed
zanieczyszczeniem wskutek korzystania z morza oraz przez zatapianie odpadów i innych
substancji w zakresie nieuregulowanym przepisami Prawa geologicznego i górniczego; 6.
nadzoru nad ratowaniem życia;
Wobec powyższego jako niewątpliwy jawi się fakt, że zasadniczy zakres działalności
Zamawiającego zawiera się w szeroko rozumianym ratownictwie morskim oraz zapewnieniu
bezpieczeństwa żeglugi morskiej. W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, że statki nabyte
przez Zamawiającego w przedmiotowym postępowaniu będą wykorzystywane do
wykonywania statutowych funkcji Zamawiającego. Skoro więc ww. statki mają zapewnić
efektywne realizowanie funkcji ratowniczej, muszą być w istocie statkami ratowniczymi.
Zamawiający jako organ administracji nie jest uprawniony do prowadzenia innej działalności
niż działalności określona statutem nadanym przez Ministra Infrastruktury, co prowadzi do
wniosku, że nie będzie uprawniony do wykorzystywania statków będących przedmiotem
postępowania w innym sposób niż do szeroko rozumianego ratownictwa morskiego.
Jednocześnie Zamawiający stwierdził, że cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę,
którą zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie niniejszego zamówienia, tj. 231.000.000 zł
brutto. W przypadku, gdyby Zamawiający postąpił zgodnie z ustawą Prawo zamówień
publicznych i nie odrzucił oferty Odwołującego, jedyną ofertą, która zawiera się w ww.
kwocie, byłaby oferta złożona przez Odwołującego, a co za tym idzie, przesłanki
unieważnienia postępowania nie zostałyby spełnione. W tym stanie rzeczy Zamawiający
naruszył także art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych. W konsekwencji
zamawiający naruszył także 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej.
II Odpowiedź Zamawiającego
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania w całości
i zasądzenie od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kosztów postępowania przed
Krajową Izbą Odwoławczą.
Zgodnie z treścią art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych oferta podlegać
winna odrzuceniu, jeżeli zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu. Ustawa nie definiuje
pojęcia „błąd w obliczeniu ceny”, niemniej jednak przyjmuje się, iż błędem w obliczeniu ceny
jest błąd polegający na przyjęciu niewłaściwych danych do jej obliczenia, wynikający np. z
nieprawidłowego ustalenia stanu faktycznego. Tak więc błąd w obliczeniu ceny oferty ma
miejsce wówczas, gdy wykonawca oblicza cenę oferty inaczej, niż zostało to ustalone przez
zamawiającego. Takich uchybień Zamawiający nie mógł poprawić i powinien był odrzucić
ofertę na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych. W tym miejscu
należy podnieść, że to wykonawca powinien był ustalić odpowiednią stawkę podatku na
podstawie obowiązujących przepisów podatkowych. Niewłaściwe jej przyjęcie zawsze
skutkowało odrzuceniem oferty.
W treści punktu 20.1 specyfikacji istotnych warunków zamówienia wskazano, że podana
w ofercie cena musi być wyrażona w złotych polskich. Cena musi uwzględniać
wynagrodzenie wykonawcy za wykonanie całego przedmiotu zamówienia opisanego i być
wskazana w następujący sposób: cena (brutto) = wartość netto + kwota należnego podatku
VAT. Zamawiający nie określił stawki podatku VAT. Przyjmuje się, że błędem w obliczeniu
ceny jest m.in. przyjęcie do obliczenia ceny błędnej stawki podatku od towarów i usług.
Przyjęcie przez wykonawcę nieprawidłowej stawki podatku VAT, w sytuacji, gdy
Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia nie określił stawki podatku VAT,
zostawiając określenie prawidłowości tej stawki wykonawcom, stanowiłoby podstawę do
odrzucenia oferty na podstawie art 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych
Oferta z nieprawidłową – 0% stawką podatku od towarów i usług – zawiera błąd w obliczeniu
ceny i jako taka podlegała odrzuceniu na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy
Prawo zamówień publicznych w związku z regulacją punktu 20.1 specyfikacji istotnych
warunków zamówienia.
Zamawiający pozyskał specjalistyczne opracowanie sporządzone przez renomowanego
eksperta w dziedzinie prawa podatkowego w przedmiocie możliwości zastosowania stawki
0% VAT przy dostawie przedmiotowych wielozadaniowych jednostek pływających oraz
dotyczącą znaczenia interpretacji indywidualnej prawa podatkowego przedstawionej przez
jednego z wykonawców. Wnioski przedmiotowej opinii jednoznacznie potwierdzają
nieprawidłowość argumentacji podnoszonej przez Odwołującego oraz wadliwość wydanej
w sprawie interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oraz brak uzasadnienia dla
możliwości zastosowania stawki VAT 0% w postępowaniu.
Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o podatku od towarów i usług stawkę podatku
w wysokości 0% stosuje się do dostaw:
a) jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie
pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, w tym
w szczególności:
- pełnomorskich liniowców pasażerskich, pełnomorskich statków wycieczkowych i tym
podobnych jednostek pływających do przewozu osób – pełnomorskich promów wszelkiego
typu (PKWiU ex 30.11.21.0),
- pełnomorskich tankowców do przewozu ropy naftowej, produktów przerobu ropy naftowej,
chemikaliów oraz gazów skroplonych (PKWiU ex 30.11.22.0),
- pełnomorskich chłodniowców, z wyłączeniem tankowców (PKWiU ex 30.11.23.0),
- pozostałych statków pełnomorskich do przewozu ładunków suchych (stałych), z
wyłączeniem barek morskich bez napędu (PKWIU ex 30.11.24.0),
- pełnomorskich statków rybackich, pełnomorskich statków przetwórni oraz pełnomorskich
pozostałych jednostek pływających do przetwarzania lub konserwowania produktów
rybołówstwa (PKWiU ex 30.11.31.0),
- pchaczy pełnomorskich i holowników pełnomorskich (PKWiU ex 30.11.32.0),
- pełnomorskich lodołamaczy (PKWiU ex 30.11.33.0),
b) używanych na morzu statków ratowniczych morskich i łodzi ratunkowych (PKWiU ex
30.11.33.0).
W treści odwołania Wykonawca podniósł, iż analiza porównawcza obecnej i wcześniejszej
treści przepisu art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług uzasadniają
przyjęcie, iż po nowelizacji przepisów nastąpiło rozszerzenie możliwości preferencyjnego
stosowania stawki podatku VAT, gdyż głównym celem nowelizacji pozostawać miałoby
rozszerzenie możliwości zastosowania stawki VAT 0% na jednostki pływające. Wykonawca
przyjął zatem, że do dostawy lodołamacza po nowelizacji ustawy o VAT możliwe będzie
zawsze (bez względu na sposób wykorzystania) zastosowanie preferencyjnej stawki VAT.
Przedmiotowa interpretacja pozostaje błędna, pomija bowiem zarówno jednoznaczną treść
obowiązującego obecnie przepisu, jak też poprzednio obowiązujące obostrzenia
funkcjonalne, a także wnioski wynikające z uzasadnienia ustawy nowelizującej.
Jednoznaczna treść przepisu art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, że stawka 0% VAT
ma zastosowanie do dostawy jednostek pływających: używanych do żeglugi na pełnym
morzu i przewożących odpłatnie pasażerów lub używanych do celów handlowych,
przemysłowych lub do połowów, w tym w szczególności pełnomorskich lodołamaczy (PKWiU
ex 30.11.33.0). Analiza językowa zapisów art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od
towarów i usług nie umożliwia przyjęcia innego stanowiska niż przedstawione przez
Zamawiającego w uzasadnieniu decyzji o odrzuceniu oferty Wykonawcy. W związku
z użytym w przepisie spójnikiem „i” wraz z warunkiem używania jednostki do żeglugi na
pełnym morzu, warunkiem zastosowania stawki VAT 0% pozostaje jednoczesne spełnienie
którejkolwiek z wymienionych alternatywnie pozostałych przesłanek: używania statku do
przewożenia odpłatnego pasażerów lub używania statku do celów handlowych,
przemysłowych lub używania statku do połowów. Wyliczenie jednostek pływających zawarte
w powyższym przepisie ma charakter uszczegółowiający i egzemplifikujący pierwszą część
treści tegoż przepisu. Wyliczenie jest bowiem poprzedzone zwrotem „w tym
w szczególności”. Wszystkie jednostki wymienione w poszczególnych tiret przepisu litery „a”,
aby możliwe było zastosowanie przy ich dostawie stawki 0% VAT, muszą spełniać warunki
wskazane w pierwszej części przepisu. Dla zastosowania stawki 0% VAT nie wystarczy
zatem, aby dana jednostka pływająca była wymieniona w przykładowym katalogu zawartym
w art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od towarów i usług. Wbrew stanowisku
zaprezentowanemu przez Wykonawcę, nie pozostaje możliwe przyjęcie, że przed wejściem
w życie ustawy nowelizującej dostawa wszystkich lodołamaczy pełnomorskich objęta była
preferencyjną stawką VAT 0%. Poprzednia treść przepisu upoważniała bowiem do
zastosowania tejże stawki podatku wyłącznie w jednym przypadku – dla dostaw
dokonywanych na rzecz armatorów morskich. Dostawa tego rodzaju jednostek nie podlegała
zatem wówczas w nieograniczonym zakresie stawce VAT 0%, a przykładem braku
możliwości zastosowania stawki preferencyjnej byłaby właśnie dostawa takiej jednostki na
rzecz Dyrektora Urzędu Morskiego, który nie jest bowiem armatorem morskim. Zastosowanie
stawki preferencyjnej zależne jest obecnie od sposobu wykorzystania jednostki (złagodzono
jedynie dotychczasowy obowiązek w zakresie konieczności dostawy armatorowi morskiemu).
Odwołujący, cytując uzasadnienie ustawy nowelizującej, pominął bowiem uzasadnienie, że
istotą tej preferencji jest używanie danej jednostki do określonych celów.
Powyższe stanowisko potwierdza również treść broszury informacyjnej wydanej przez
Ministerstwo Finansów pn. „Wyjaśnienie w zakresie opodatkowania stawką podatku VAT
w wysokości 0% dostawy towarów i świadczenia usług dotyczących niektórych jednostek
pływających”, wynika, że istotnym kryterium do zastosowania stawki VAT 0% ma być użycie
statku do działalności gospodarczej na pełnym morzu, tj. uprawianie żeglugi statkiem
morskim w opisanych celach.
Nie budzi wątpliwości okoliczność, że jednostki pływające pozostające przedmiotem
zamówienia, nie będą używane w żadnym ze wskazanych w ustawie celów. Wyklucza to
zarówno ich konstrukcja jak i fakt, iż Zamawiającym pozostaje organ administracji
państwowej.
Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej
Polskiej i administracji morskiej, Dyrektor Urzędu Morskiego jest terenowym organem
administracji morskiej. Podstawową działalnością Urzędu Morskiego w S. jest zapewnianie
bezpieczeństwa żeglugi i ochrona środowiska morskiego. Na podstawie treści zapisów § 5
Statutu Urzędu Morskiego w S., stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 12 Ministra
Infrastruktury z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Morskiemu w
Szczecinie, brak jest podstaw do przyjęcia, iż Zamawiający prowadzi działalność handlową
lub przemysłową w rozumieniu powyższych definicji.
Jednostka pływająca będąca przedmiotem zamówienia nie może być używana do
przewożenia odpłatnie pasażerów oraz do połowów, gdyż jej cechy techniczno-konstrukcyjne
uniemożliwiają wykorzystywanie jednostki do takiego celu. Nie jest również możliwe jej
użycie do celów handlowych. Przymiotnik „handlowy” utworzony został od słowa handel
i definiuje „działalność polegającą na kupnie, sprzedaży lub wymianie towarów i usług”.
Konstrukcja i cechy przedmiotowej jednostki pływającej wykluczają, aby przy jej pomocy
mogła być prowadzona tego rodzaju działalność. Przymiotnik „przemysłowy” został
utworzony od słowa „przemysł”, które to pojęcie oznacza „produkcję materialną polegającą
na wydobywaniu z ziemi bogactw naturalnych i wytwarzaniu produktów w sposób masowy
przy użyciu urządzeń mechanicznych”. Przy użyciu jednostki pływającej stanowiącej
przedmiot zamówienia, nie jest możliwe wydobywanie z ziemi (z szelfu) bogactw
naturalnych. Nie można również wytwarzać przy jej pomocy żadnych produktów, zatem
jednostka nie spełnia żadnych celów przemysłowych. Opis techniczny oraz treść specyfikacji
istotnych warunków zamówienia jednoznacznie wskazują na dedykowaną wyłącznie dla
potrzeb Zamawiającego jednostkę wielozadaniową, której celem pozostaje zapewnienie
możliwości realizacji wyłącznie ustawowych zadań Urzędu Morskiego.
Zatem jednostki pływające stanowiące przedmiot zamówienia nie spełniają cech wskazanych
w początkowej części przepisu art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt a ustawy o podatku od towarów
i usług, a zarzuty odwołania w zakresie naruszenia przedmiotowego przepisu pozostają
pozbawione podstaw.
Nieuzasadniony pozostaje zarzut ewentualny podniesiony Odwołującego w zakresie
możliwości zastosowania w sprawie regulacji art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt b ustawy o podatku od
towarów i usług. Powołany przepis stanowi podstawę do zastosowania stawki VAT 0% dla
dostawy używanych na morzu statków ratowniczych morskich i łodzi ratunkowych (PKWiU ex
30.11.33.0). Przepis powyższy stanowi o jednostkach pływających „używanych” do
określonych celów. Nie jest zatem możliwe przyjęcie, iż przepis dotyczy dostawy jednostki
pływającej, w zakresie której istnieje jedynie potencjalna i hipotetyczna możliwość pełnienia
ww. funkcji, bądź też wypełniania tych celów. Jeśli zatem jednostka nie będzie
wykorzystywana przez Zamawiającego jako statek ratowniczy morski, to nie pozostanie
możliwe uznanie, iż jest to „używany na morzu statek ratowniczy morski lub łódź ratunkowa
(PKWiU ex 30.11.33.0)”, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 ppktb ustawy o podatku od
towarów i usług.
Zamawiający jednoznacznie zaprzecza, by jednostki stanowiące przedmiot zamówienia
miały realizować wskazane cele, tj. być używane na morzu jako statek ratowniczy lub łódź
ratunkowa. Zamawiający nie rozważa możliwości używania przedmiotem jednostki
w charakterze statku ratowniczego morskiego. Powyższe wynika zarówno z zamierzonego
sposobu zarejestrowania jednostek, jak i z funkcji pełnionych przez Zamawiającego, tj.
ustawowych zadań nałożonych na Dyrektora Urzędu Morskiego.
Podnieść należy, że zamierzony sposób zarejestrowania obu zamawianych jednostek
pływających w Polskim Rejestrze Statków wyrażony został jednoznacznie w treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Statki będą bowiem zarejestrowane jako
„LODOŁAMACZ PEŁNOMORSKI *KM OIL RECOVERY VESSEL TUG FIRE FIGHTING
SHIP 1 SPECIAL PURPOSE SHIP 1 LI IWS AUT NAV1 DPI ECO REC *PRM DF”.
Zgodnie z zasadami klasyfikacji i rejestracji statków w Polskim Rejestrze Statków,
oznaczenie powyższego sposobu rejestracji wskazuje, że będzie on używany jako statek
typu:
- OIL RECCA/ERY VESSEL – oznacza statek do zwalczania rozlewów olejowych,
- TUG - oznacza holownik,
- FIRE FIGHTING SHIP – oznacza statek pożarniczy z wyróżnikiem 1, tj. przeznaczony do
prowadzenia akcji gaśniczej i ratowniczej przy małych pożarach, w bliskiej odległości odźródła ognia i przez krótki czas,
- SPECIAL PURPOSE SHIP – oznacza statek specjalistyczny,
- LI – wskazuje na klasę lodową i oznacza możliwość żeglugi w ciężkich warunkach
lodowych, w asyście lodołamaczy, jeżeli jest to konieczne,
- IWS – oznacza przystosowanie do przeglądu na wodzie części podwodnej kadłuba,
- AUT – oznacza bezwachtową pracę maszynowni i jednoosobową obsługę mostku,
- l\JAVi – dotyczy jednoosobowego prowadzenia wachty na mostku,
- DPI – wskazuje, że nieutrzymanie pozycji statku może nastąpić w przypadku pojedynczego
uszkodzenia, redundancja elementów aktywnych i pasywnych systemu napędowego nie jest
wymagana,
- ECO REC – oznacza, że statek spełnia wymagania w zakresie przystosowania go do
bezpiecznego i ekologicznego recyklingu,
- *PRM – to symbol urządzeń maszynowych zbudowanych pod nadzorem PRS, a wskazanie
DF to dodatkowy znak urządzeń maszynowych napędu głównego dla silników na dwa
rodzaje paliwa.
Z przedmiotowych informacji jednoznacznie wynika, że żadna z jednostek nie będzie zatem
rejestrowana jako statek ratowniczy. W odmiennym przypadku, zgodnie z „Przepisami
Klasyfikacji i Budowy Statków Morskich” konieczne pozostawałoby dodanie w zakresie
parametrów rejestracyjnych oznaczenia: „Statek ratowniczy: RESCUE VESSEL”. Pomimo
próby wykazania przez Odwołującego, iż nie istnieje definicja statku ratowniczego,
z powyższych wyjaśnień wynika jednoznacznie, że Polski Rejestr Statków używa odrębnej
kategorii dla tego rodzaju jednostki. Dodatkowym argumentem potwierdzającym brak
możliwości uznania zamawianych jednostek jako statki ratownicze lub łodzie ratunkowe
pozostaje fakt, iż Zamawiający w zakresie własnych zadań ustawowych nie prowadzi na
morzu działań ratowniczych.
Sformułowanie „bezpieczeństwo żeglugi” nie może być intepretowane jako podejmowanie
działań ratowniczych. Przedmiotowe i ustawowe zadanie polega bowiem na organizowaniu
bezkolizyjnego ruchu statków – wydawaniu zaleceń, ostrzeżeń i instrukcji określonego
zachowania się dla celu zapewnienia bieżącego bezpieczeństwa żeglugi i organizacji ruchu
morskiego. Działania ratownicze natomiast polegają na poszukiwaniu i ratowaniu życia na
morzu. Jak wynika z dyspozycji art. 116 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 roku
o bezpieczeństwie morskim, w celu wykonywania tychże zadań powołana została Morska
Służba Poszukiwania i Ratownictwa („Służba SAR”). Jak wynika z regulacji ustawowej,
zadania ratownicze w zakresie morskim zastrzeżone zostały dla Służby SAR i podmiot ten,
a nie Dyrektor Urzędu Morskiego, wykonuje te zadania oraz dysponuje statkami
ratowniczymi.
W związku z powyższymi okolicznościami, brak jest możliwości uznania, że przedmiotem
dostawy w ramach zamówienia będą używane na morzu statki ratownicze morskie lub łodzie
ratunkowe (PKWiU ex 30.11.33.0). Dostawa nie będzie zatem mogła korzystać ze stawki 0%
VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 ppkt b ustawy o podatku od towarów i usług.
Wbrew twierdzeniom Odwołującego, Zamawiający nie dokonał czynności sprzecznej
z treścią stanowiska Dyrektora Informacji Skarbowej, wyrażonej w postaci podatkowej
interpretacji indywidualnej udzielonej Wykonawcy.
Na etapie uzyskiwania interpretacji podatkowej dochodzi jedynie do niewiążącej wymiany
poglądów pomiędzy zainteresowanym a organem interpretacyjnym dotyczącej możliwości
zastosowania konkretnych przepisów podatkowych do pewnego, zrealizowanego lub
hipotetycznego, stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna nie jest zatem aktem
stosowania prawa, lecz jest jedynie informacją zawierającą stanowisko organu podatkowego
w kwestii sposobu stosowania prawa. Indywidualna interpretacja podatkowa jest formą
wyrażenia przez organ podatkowy oświadczenia wiedzy, w jaki sposób należy interpretować
i stosować przepisy prawa podatkowego w sytuacji faktycznej, w której znajduje się lub może
się znaleźć osoba zainteresowana. W ramach interpretacji indywidualnej organ podatkowy
jedynie przedstawia swój pogląd w zakresie rozumienia treści przepisów prawa podatkowego
i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do ujętego we wniosku stanu faktycznego już
istniejącego bądź zdarzenia przyszłego. Przedmiotem oceny organu podatkowego nie jest
stan faktyczny, lecz przepis prawny. Samo wydanie interpretacji nie łączy się w zasadzie
z żadnymi skutkami prawnymi. Przepisy prawa podatkowego przewidują bowiem określone
skutki (głównie dla wnioskodawcy, lecz częściowo również dla właściwych względem niego
organów podatkowych) dopiero w związku z zastosowaniem się do interpretacji. Nie
pozostaje natomiast zastosowaniem się do interpretacji złożenie oferty z daną stawką
podatku od towarów i usług. Takie działanie nie rodzi bowiem po stronie Wykonawcyżadnych konsekwencji podatkowych. Nie kreuje ani obowiązku podatkowego, ani tym
bardziej zobowiązania podatkowego. W związku z powyższym, na etapie złożenia oferty
w toku postępowania o zamówienie publiczne, interpretacja indywidualna (dotycząca stawek
podatkowych, z jakimi miałoby być dane zamówienie wykonane), nie wywołuje żadnych
skutków. Interpretacje indywidualne nie są wiążące, ani podatnika (wnioskodawcy), ani
organu podatkowego. Niewiążący charakter wydanej interpretacji powoduje, że prawo
i obowiązek dokonywania wykładni przepisów prawa podatkowego przez inne podmioty
(w tym inne organy) w ramach ich czynności urzędowych istnieje także wówczas, gdy
w danej kwestii została wydana jakaś interpretacja indywidualna (bądź nawet interpretacja
ogólna).
Zamawiający pozostawał upoważniony do dokonania wykładni regulacji prawa podatkowego
niezależnie od faktu przedstawienia przez Odwołującego interpretacji podatkowej. Przyjęcie
bowiem odmiennego poglądu prowadziłoby do absurdalnego wniosku, że nie jest możliwe
rozstrzygnięcie żadnego postępowania w przedmiocie udzielenia zamówienia publicznego,
jeśli zamawiający nie przedstawi interpretacji indywidualnej wskazującej na prawidłową
stawkę podatku. Ocena prawidłowości oferty, w tym ocena prawidłowości obliczenia ceny,
wymaga bowiem dokonania każdorazowo wykładni przepisów podatkowych (regulacji
dotyczących stawek podatku od towarów i usług) i nie wymaga się w tym zakresie
pozyskiwania każdorazowo interpretacji podatkowych. Przyjmuje się, że Zamawiający może
z interpretacji pomocniczo skorzystać, lecz nie pozostaje związany jej treścią. Istotne
znaczenie w sprawie ma również okoliczność, że interpretacja nie jest wydawana na
podstawie i w oparciu o stan faktyczny, jaki wystąpi po przeprowadzeniu postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, lecz informacje przedstawione przez stronę
(wnioskodawcę). W treści wniosku o wydanie interpretacji Wykonawca oświadczył
jednoznacznie, iż „klasa statku jednoznacznie opisuje statek w rejestrze statków jako
Iodołamacz pełnomorski”. Skoro jednak Polski Rejestr Statków zawiera odrębną klasę
RESCUE VESSEL, to sam Wykonawca potwierdził, iż dostawa nie dotyczy statku
ratowniczego. Kwestie związane z wykorzystaniem jednostek, zostały we wniosku o wydanie
interpretacji przez Odwołującego pominięte. Ponadto Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej
nie podzielił w całości stanowiska Wykonawcy zaprezentowanego we wniosku
o interpretację. Odwołujący zwrócił bowiem uwagę w treści wniosku na funkcję ratowniczą
statku, jednakże organ pominął te argumenty jako nie mające zastosowania w sprawie.
Wydana interpretacja jednoznacznie wskazuje tylko na jedną przesłankę uzasadniającą
zastosowanie stawki VAT 0%, tj. art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od towarów
i usług, a nie kwestie związane z rzekomą funkcją ratowniczą.
Kwestie statku ratowniczego podniesione zostały wyłącznie na potrzeby odwołania,
Wykonawca nie odwoływał się bowiem do nich w odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnienia
podstaw zastosowanej stawki VAT w ofercie. W tychże wyjaśnieniach Odwołujący wskazał
bowiem jedynie, że opiera się na wnioskach interpretacji indywidualnej, która jednak nie
zawiera potwierdzenia, że w sprawie mógłby mieć zastosowanie przepis art. 83 ust. 1 pkt 1
lit. b ustawy o podatku od towarów i usług.
Z uwagi na powyższe okoliczności, wobec braku możliwości zastosowania w odniesieniu do
dostawy będącej przedmiotem zamówienia stawki VAT 0%, konieczne pozostawało uznanie,że oferta Wykonawcy zawiera błąd w obliczeniu ceny i podlega odrzuceniu.
W związku z powyższym nie pozostają zasadne również pozostałe zarzuty odwołania.
W szczególności brak jest możliwości dokonania wyboru jako najkorzystniejszej oferty, która
została odrzucona. Zarzut naruszenia przepisu art. 7 ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych nie zasługuje zatem na uwzględnienie.
Analogicznie uznać należy, że Zamawiający nie dokonał również naruszenia przepisów
prawa wskutek dokonania czynności unieważnienia postępowania. Odrzucenie oferty
Odwołującego spowodowało oczywistą konsekwencję, tj. konieczność dokonania wyboru
spośród pozostałych ofert złożonych z postępowaniu o udzielenie zamówienia.
W następstwie powyższego Zamawiający ustalił, że spośród pozostałych ofert, cena
najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą Zamawiający zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie niniejszego zamówienia, co uzasadniało unieważnienie postępowania, zarzut
naruszenia przepisu art. 93 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych również nie
pozostaje zatem zasadny.
III Ustalenia Izby
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba ustaliła, iż stan faktyczny postępowania nie jest sporny między Stronami.
Po zapoznaniu się z przedmiotem sporu oraz argumentacją obu Stron, w oparciu o stan
faktyczny ustalony podczas rozprawy Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
podlega oddaleniu.
Z przepisu art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych wynika, iż Izba uwzględnia
odwołanie, jeśli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy (ustawy Prawo zamówień
publicznych), które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania
o udzielenie zamówienia.
Pojęcie (istotny) wpływ na wynik postępowania odnosi się co do zasady do dokonania
wyboru oferty najkorzystniejszej oraz unieważnienia postępowania.
Zatem odwołanie oddala się w dwóch przypadkach: jeśli nie zasługuje ono na uwzględnienie
jako niezasadne oraz jeśli co prawda jest zasadne, ale stwierdzone naruszenie nie wpływa
na aspekt dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej lub unieważnienia postępowania.
Sytuacja taka zachodzi w niniejszej sprawie.
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego w oparciu o art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo
zamówień publicznych, czyli jako zawierającą błędy w obliczeniu ceny lub kosztu w postaci
nieprawidłowej, zdaniem Zamawiającego, stawki podatku od towarów i usług.
Wskazanie w ofercie nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług jest uważane
w orzecznictwie i piśmiennictwie za jedną z podstawowych okoliczności uzasadniających
zastosowanie wobec oferty sankcji odrzucenia z powołaniem się na przepis art. 89 ust. 1 pkt
6 ustawy Prawo zamówień publicznych. Potwierdzają to uchwały Sądu Najwyższego z dnia
20 października 2011 r. sygn. III CZP 53/11 oraz sygn. III CZP 52/11. W uchwałach tych Sąd
Najwyższy odróżnił również etap oceny przez Zamawiającego poprawności oferty w ramach
procedury ustawy Prawo zamówień publicznych i tym samym poprawności zachowania się
wykonawcy składającego tę ofertę od etapu działania organów podatkowych i dokonywanej
przez nie oceny poprawności zachowania się podatnika naliczającego podatek od towarów i
usług.
Zatem nie ma wątpliwości, że w przypadku stwierdzenia przez Zamawiającego zastosowania
przez Odwołującego nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług – 0% zamiast 23% –
ofertę należało odrzucić.
Kwestią sporną pomiędzy Odwołującym a Zamawiającym oraz popierającymi jego
stanowisko Przystępującymi jest możliwość zastosowania w niniejszej sprawie art. 83 ust. 1
pkt 1 lit. a i/lub lit. b ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a i lit. b ustawy o podatku od towarów i usług stawkę
podatku w wysokości 0% stosuje się do dostaw:
a) jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie
pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, w tym
w szczególności:
- pełnomorskich liniowców pasażerskich, pełnomorskich statków wycieczkowych i tym
podobnych jednostek pływających do przewozu osób – pełnomorskich promów wszelkiego
typu (PKWiU ex 30.11.21.0),
- pełnomorskich tankowców do przewozu ropy naftowej, produktów przerobu ropy naftowej,
chemikaliów oraz gazów skroplonych (PKWiU ex 30.11.22.0),
- pełnomorskich chłodniowców, z wyłączeniem tankowców (PKWiU ex 30.11.23.0),
- pozostałych statków pełnomorskich do przewozu ładunków suchych (stałych),
z wyłączeniem barek morskich bez napędu (PKWIU ex 30.11.24.0),
- pełnomorskich statków rybackich, pełnomorskich statków przetwórni oraz pełnomorskich
pozostałych jednostek pływających do przetwarzania lub konserwowania produktów
rybołówstwa (PKWiU ex 30.11.31.0),
- pchaczy pełnomorskich i holowników pełnomorskich (PKWiU ex 30.11.32.0),
- pełnomorskich lodołamaczy (PKWiU ex 30.11.33.0),
b) używanych na morzu statków ratowniczych morskich i łodzi ratunkowych (PKWiU ex
30.11.33.0).
Zgodnie ze stanowiskiem Zamawiającego, jakkolwiek przedmiotem dostawy są lodołamacze,
do których można zastosować wskazanie „lodołamacz pełnomorski” i klasyfikację PKWiU ex
30.11.33.0, nie będą one używane do żeglugi na pełnym morzu w celu odpłatnego przewozu
pasażerów, celach handlowych lub przemysłowych ani do połowów, a także nie będą
używanymi na morzu statkami ratowniczymi morskimi lub łodziami ratunkowymi.
Trudno więc założyć, zgodnie z doświadczeniem życiowym, że organ podatkowy – wobec
takiej postawy przyszłego właściciela jednostek pływających co do ich przeznaczenia (czy
dokładniej – braku przeznaczenia w celach wskazanych w art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy
o podatku od towarów i usług) – przyjmie interpretację, zgodnie z którą taki cel Urzędowi
Morskiemu narzuci, w szczególności jeśli skutkowało to będzie rezygnacją z poboru podatku.
Tym bardziej, że – jak słusznie podkreślił Zamawiający – wskazane przepisy nie odnoszą się
do hipotetycznej czy sporadycznej możliwości wykorzystania jednostek pływających
w danym celu, ale ich „używania” – czyli co do zasady zwykłego (głównego) sposobu ich
wykorzystywania, a sposób ten zależy wyłącznie od Zamawiającego.
W związku z powyższym oświadczenie Zamawiającego co do przyszłego sposobu
wykorzystania jednostek pływających ma zasadnicze znaczenie i jest wiążące.
Należy więc przyjąć, że nie zachodzą przesłanki konieczne zastosowania art. 83 ust. 1 pkt 1
lit. a i lit. b ustawy o podatku od towarów i usług, czyli używanie jednostek do żeglugi na
pełnym morzu w celu odpłatnego przewozu pasażerów, celach handlowych lub
przemysłowych, połowów oraz ratownictwa morskiego, a tym samym zastosowanie ww.
przepisów. Tym samym, również w opinii Izby, zastosowanie ma stawka podatku od towarów
i usług w wysokości 23%, a nie 0% i Zamawiający zasadnie i zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 6
ustawy Prawo zamówień publicznych odrzucił ofertę jako zawierającą błąd w obliczeniu
ceny.
Należy również zaaprobować działanie Zamawiającego podjęte w trakcie badania ofert,
polegające na wezwaniu wszystkich wykonawców do wyjaśnień treści oferty w zakresie
stawki podatku VAT. W trakcie tych wyjaśnień Odwołujący powołał się na uzyskaną
interpretację indywidualną z 26 kwietnia 2017 r.
Co do samej interpretacji indywidualnej uzyskanej przez Odwołującego – nie w gestii Izby
jest ocena, czy Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej dokonał tam poprawnej wykładni
przepisu lub wystarczająco wnikliwie zapoznał się ze stanem faktycznym przedstawionym
przez podatnika. Natomiast, w ocenie Izby, z treści stanowiska Dyrektora Krajowej Informacji
Skarbowej wynika, że (niezależnie od statusu Zamawiającego jako organu administracji
publicznej) przyjął on stan faktyczny, zgodnie z którym zamawiane jednostki pływające będą
używane w celu odpłatnego przewozu pasażerów, celach handlowych, przemysłowych lub
do połowów. Wskazuje na to stwierdzenie: „niezależnie od faktu, że statek ten będzie
wykorzystywany także do realizacji innych celów, tj. do holowania morskiego, ratownictwa
morskiego, gaszenia pożarów, zwalczania rozlewów, obsługi oznakowania nawigacyjnego
oraz prowadzenia prac hydrograficznych”, a także zupełny brak odniesienia się w treści
interpretacji do przyczyn, dla których Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że
pomimo jasnej treści samego przepisu, jednostki podlegałyby opodatkowaniu stawką 0%,
pomimo że nie będą używane do odpłatnego przewozu pasażerów, celów handlowych,
przemysłowych lub do połowów.
W interpretacji wskazano także, że jeśli w przyszłości zostanie ustalony inny stan faktyczny
niż przedstawiony we wniosku, interpretacja nie wywoła żadnych skutków prawnych.
Odwołujący w stanie faktycznym opisanym we wniosku wskazywał na funkcję lodołamacza
jako podstawową oraz ww. funkcje holowania, ratownictwa itd. jako dodatkowe, nie wskazał
natomiast na brak ww. funkcji gospodarczych. Nie wiadomo więc, czy organ podatkowy
w przyszłości oceni, że stan faktyczny został podany prawidłowo, a tym samym, czy
interpretacja będzie chroniła go jako podatnika, a tym samym i Zamawiającego.
Niezależnie jednak od powyższego, nawet gdyby uznać, że uzyskanie interpretacji
indywidualnej na pewno będzie miało skutek „ekskulpujący” podatnika i pozwoli mu bez
negatywnych konsekwencji naliczyć podatek w stawce 0%, nie zmienia to oceny zaistniałej
sytuacji pod kątem uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, a także
przejrzystości postępowania, czyli głównych zasad systemu zamówień publicznych (art. 7
ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych), a także podstawowego celu stosowania
zamówień publicznych, czyli prawidłowego wybrania oferty najkorzystniejszej (w tym
najkorzystniejszej ekonomicznie).
Z porównania cen ofert wynika bowiem, że spośród czterech ofert złożonych
w postępowaniu, oferta Odwołującego była najdroższa w kwocie netto, a fakt, że jej cena
brutto była najniższa, wynikał wyłącznie z faktu zastosowania stawki VAT 0%, podczas gdy
inni wykonawcy zastosowali stawkę 23% (w tym w stosunku do jednej miała miejsce sytuacja
opisana w art. 91 ust. 3a ustawy Prawo zamówień publicznych i stawkę tę ustalił
Zamawiający).
Tym samym, gdyby wszyscy wykonawcy mieli możliwość zastosowania stawki podatku 0%,
trzy oferty byłyby tańsze od oferty Odwołującego i mieściłyby się w kwocie przeznaczonej
przez Zamawiającego na realizację zamówienia – wynik postępowania byłby więc inny.
Dopuszczenie do sytuacji, w której Zamawiający wybrałby ofertę nie będącą ofertą
najkorzystniejszą, doprowadziłoby więc do sytuacji naruszenia uczciwej konkurencji oraz
zniweczyło cel postępowania (wybór oferty najkorzystniejszej), co, zdaniem Izby jest
niedopuszczalne.
Tym samym, przy przyjęciu, że oferta Odwołującego jest poprawna i nie można zarzucić jej
błędu w obliczeniu ceny, w ocenie Izby, w postępowaniu dochodzi do sytuacji, w której
musiałoby być ono unieważnione na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo zamówień
publicznych jako obarczone niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Wada ta jest, w ocenie Izby, niemożliwa do usunięcia, gdyż Zamawiający nie może zmienić
wskazanych w ofertach stawek podatku od towarów i usług, które, dodatkowo, w opinii
każdego z wykonawców wyrażonej w wyjaśnieniach treści ofert oraz w postępowaniu
odwoławczym, zostały w ofertach prawidłowo ustalone.
Umowa podlegająca unieważnieniu, to – co do zasady – umowa, w stosunku do której
zachodzą okoliczności wskazane w art. 146 ustawy Prawo zamówień publicznych. Zgodnie
z ust. 6 tego artykułu unieważnienie umowy może nastąpić w przypadku dokonania przez
zamawiającego czynności lub zaniechania czynności z naruszeniem przepisu ustawy (Prawo
zamówień publicznych), które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania, czyli
wybór oferty najkorzystniejszej lub unieważnienie postępowania.
W opinii Izby także sama możliwość skorzystania przez Odwołującego w niniejszym
postępowaniu przetargowym z potencjalnej ochrony zapewnianej przez fakt uzyskania
interpretacji indywidualnej (niezależnie od wyrażonej wcześniej wątpliwości co do pewności
tej późniejszej ochrony) i uznanie jego prawa do wskazania stawki VAT 0%, podczas gdy
inni wykonawcy musieliby wskazać stawkę 23%, naruszałaby uczciwą konkurencję pomiędzy
wykonawcami.
W niniejszym przypadku, zdaniem Izby, nie można także zarzucić innym wykonawcom faktu
niezwrócenia się przez nich o taką interpretację i tym samym zaniechania poprawienia
swojej sytuacji w postępowaniu, gdyż już sama treść przepisu art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy
o podatku od towarów i usług nie uzasadniała podjęcia wątpliwości co do możliwości
zastosowania stawki preferencyjnej ze względu na brak sposobu użycia jednostek wskazany
w tym przepisie, a przeciwną wykładnię można uznać za zaskakującą.
Także potencjalne wprowadzenie wykonawców przez Zamawiającego w specyfikacji
istotnych warunków zamówienia w błąd co do celów ratowniczych wykorzystania jednostek
i tym samym możliwości zastosowania stawki VAT 0% – przy ustaleniu wpływu na wybór
oferty najkorzystniejszej – także byłoby podstawą do unieważnienia postępowania zgodnie
z art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo zamówień publicznych (choć rzeczywiście, jak wskazywał
Zamawiający – wskazanie przez Odwołującego na możliwość zastosowania do
zamawianych jednostek art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług było
podnoszone dopiero wtórnie).
Z powyższych powodów przedmiotowe postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
musiałoby zakończyć się jego unieważnieniem, nawet jeśli w oparciu o inną podstawę
prawną, zatem wynik postępowania (unieważnienie) byłby ten sam. Zastosowanie ma więc
przepis art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, który wskazuje a contrario, że
przy braku wpływu ewentualnego naruszenia przepisów na wynik postępowania, odwołanie
oddala się.
Na marginesie, należy zwrócić uwagę Zamawiającemu, iż wobec zaistniałej w postępowaniu
sytuacji, w kolejnym postępowaniu na dostawę przedmiotowych jednostek pływających,
wskazane byłoby wskazanie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia stawki podatku,
którą mają zastosować wykonawcy w ofertach, w tym skorzystanie z możliwości, jaką daje
mu art. 14s ustawy Ordynacja podatkowa i osobiste wystąpienie o interpretację
indywidualną, która (ujawniona wykonawcom przez Zamawiającego) będzie miała
zastosowanie do wszystkich wykonawców biorących udział w postępowaniu.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji oddalając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm.).
Przewodniczący: ……………………..…
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 86/17 z dnia 2017-12-01
- Sygn. akt KIO 1352/17, KIO 1439/17 z dnia 2017-08-07
- Sygn. akt 1313/17 z dnia 2017-08-04
- Sygn. akt KIO 1241/17, KIO 1242/17 z dnia 2017-07-26
- Sygn. akt KIO 1336/17 z dnia 2017-07-25
