rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2017-07-27
rok: 2017
data dokumentu: 2017-07-27
rok: 2017
sygnatury akt.:
KIO 1389/17
KIO 1389/17
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lipca 2017 r. odwołania wniesionego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 lipca 2017 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia:
Konsorcjum – F. S.A., F. S. S.A. ul. (…) w postępowaniu
prowadzonym przez
zamawiającego - Muzeum Historii Żydów P., ul. (…),
przy udziale wykonawcy:
S. P. a. F. S. Sp. z o.o., ul. (…), zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 lipca 2017 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia:
Konsorcjum – F. S.A., F. S. S.A. ul. (…) w postępowaniu
prowadzonym przez
zamawiającego - Muzeum Historii Żydów P., ul. (…),
przy udziale wykonawcy:
S. P. a. F. S. Sp. z o.o., ul. (…), zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
1. Oddala odwołanie;
2. Kosztami postępowania odwoławczego obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia:
Konsorcjum – F. S.A., F. S. S.A. ul. (…) i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr. (słownie:
piętnaście tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia:
Konsorcjum – F. S.A., F. S. S.A. ul. (…), tytułem wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zmianami) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego
w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt: KIO 1389/17
Uzasadnienie
Odwołanie zostały wniesione przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówieni: Konsorcjum - F. S.A. z W. i F. S. S.A. C. P. z M. (Odwołujący) w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na
podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U.2015.2164
ze zm.), (dalej: ustawa Pzp) przez zamawiającego: Muzeum Historii Żydów P.. Przedmiotem
zamówienia jest: „Świadczenie usług obsługi technicznej w budynku Muzeum Historii Żydów
P.”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Dz. Urz. UE - Numer: 2017/S 080-
154309. Wnoszący odwołanie kwestionuje wybór oferty wykonawcy S. P. a. F. S. sp. z o.o. z
siedzibą w P. jako najkorzystniejszej w Postępowaniu, zaniechanie wykluczenia z
Postępowania tego wykonawcy i ewentualnie - zaniechanie wezwania S. do uzupełnienia
dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału. Zdaniem wnoszącego
odwołanie powyższe okoliczności powodują naruszenie:
1. art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22 ust 1 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. 1b pkt 3 oraz w zw. z art.
22d ust. 1 ustawy Pzp – z uwagi na zaniechanie wykluczenia S. z Postępowania, który to
wykonawca nie wykazał spełnienia warunku udziału w Postępowaniu dotyczącego
doświadczenia w wykonaniu lub wykonywaniu co najmniej dwóch usług (zrealizowanych na
podstawie odrębnych umów) obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej każda o powierzchni nie mniejszej niż 18 000 m2 (budynki biurowe
w standardzie A lub B+) ustanowionego w Rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret pierwsze SIWZ,
gdyż powołał się na wykonanie:
a. kompleksowej obsługi technicznej Hoteli W. S., w tym Hotelu P. P., mających wspólnie
powierzchnię 48 849 m2, które to obiekty nie stanowią budynków biurowych w standardzie A
lub B+, a nadto nie mogą być kwalifikowane jako obiekty użyteczności publicznej,
b. kompleksowej obsługi technicznej budynku biurowego S. w P. przy ul. (…), który zgodnie
z informacją podaną przez S. ma powierzchnię większą niż wymagane przez
Zamawiającego w Rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret pierwszym SIWZ 18 000 m2, podczas
gdy, zgodnie z informacją dostępną na stronie internetowej S. sp. z o.o., zrealizowany
dwuetapowo kompleks budynków biurowych stanowiących siedzibę S. ma powierzchnię
całkowitą 8 492 m2 oraz 8 954 m2, a więc mniej niż 18 000 m2,
c. kompleksowej obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt użyteczności
publicznej na rzecz P. Muzeum Żydów P., który to budynek posiada powierzchnię całkowitą
16 374,16 m2;
co oznacza, że S. nie wykazał nawet jednej usługi dotyczącej utrzymania budynków
biurowych o powierzchni co najmniej 18 000 m2, i w związku z tym podlega wykluczeniu,
przy czym na obecnym etapie naprawienie ww. wady w przewidzianym poprzez wykazanie
się przez S. innymi realizowanymi usługami w art. 26 ust. 3 ustawy Pzp trybie uzupełnienia
dokumentów nie jest możliwe, gdyż prowadziłoby to do naruszenia zasady równego
traktowania wykonawców,
2. art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp z uwagi na zaniechanie wykluczenia S. z Postępowania,
który to wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził
Zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że spełnia warunki udziału w
Postępowaniu, względnie w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprowadzające w błąd Zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane, gdyż przedstawił nieodpowiadające rzeczywistości informacje dotyczące
powierzchni obsługiwanych przez siebie budynków biurowych stanowiących siedzibę S. sp. z
o.o. i jednocześnie jego własną siedzibę,
z ostrożności, na wypadek nieuwzględnienia zarzutów powołanych w pkt 1 i 2 powyżej
3. art. 26 ust. 3 w zw. z art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. Ib pkt
3 oraz w zw. z art. 22d ust. 1 ustawy Pzp z uwagi na zaniechanie wezwania S. do
uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w Postępowaniu,
albowiem wykonawca ten nie wykazał warunku udziału w Postępowaniu dotyczącego
doświadczenia w wykonaniu lub wykonywaniu co najmniej dwóch usług obsługi technicznej
nieruchomości stanowiącej obiekt użyteczności publicznej każda o powierzchni nie mniejszej
niż 18 000 m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+) ustanowionego w Rozdziale 5 pkt 1
ppkt 2 lit. a) tiret pierwsze SIWZ. Wskazał jak w punkcie pierwszym na trzy podane w ofercie
obiekty, stwierdzając ponownie, że S. nie wykazał nawet jednej usługi dotyczącej utrzymania
budynków biurowych o powierzchni co najmniej 18 000 m2, i w związku z tym winien z
Postępowania zostać wykluczony.
Podnosząc ww. zarzuty wniósł o: uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie
zamawiającemu: (1) unieważnienie decyzji o wyborze oferty najkorzystniejszej (2)
wykluczenie S. z Postępowania, względnie, na wypadek nieuwzględnienia żądania
określonego powyżej; (3) wezwanie S. do uzupełnienia dokumentów potwierdzających, że S.
spełnia warunek udziału w postępowaniu dotyczący doświadczenia w wykonaniu lub
wykonywaniu co najmniej dwóch usług obsługi technicznej nieruchomości każda o
powierzchni nie mniejszej niż 18 000 m2 dla budynków biurowych w standardzie A lub B+.
Wniósł także o zasądzenie na rzecz Odwołującego kosztów postępowania według norm
przepisanych, w tym kosztów zastępstwa według spisu, który przedłożony zostanie na
rozprawie.
Odwołujący stwierdził, że posiada interes we wniesieniu odwołania, albowiem złożył
w Postępowaniu ofertę zgodną ze wszystkimi wymaganiami, która przez Zamawiającego
została sklasyfikowana na drugim miejscu. Uwzględnienie odwołania i wykluczenie S. z
Postępowania (względnie: wezwanie go do uzupełnienia dokumentów - otwierające
możliwość wykluczenia go w oparciu o uzupełnione dokumenty) doprowadzić może do
wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej, co w sposób bezsprzeczny
dowodzi posiadania interesu, o którym mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu zarzutów odwołania wskazał:
1.1. zarzut niewykazania spełnienia warunku z rozdziału 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) SIWZ
Zamawiający zgodnie z wym. warunkiem wymagał posiadania doświadczenia w zakresie
wykonania lub wykonywania przez wykonawców 3 usług obsługi technicznej nieruchomości
stanowiącej obiekt użyteczności publicznej obejmujących swym zakresem:
co najmniej dwie usługi obsługi technicznej nieruchomości każda o powierzchni nie
mniejszej niż 18 000 m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+) o wartości nie mniejszej
niż 3 000 000,00 zł brutto;
co najmniej jedną usługę obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej o powierzchni wystawienniczej/ekspozycyjnej nie mniejszej niż 4 000
m2 o wartości nie mniejszej niż 1 000 000,00 złotych brutto.
Zamawiający, odpowiadając w dniu 23 maja 2017 r. na pytania nr 12 oraz nr 35 dotyczące
treści specyfikacji, potwierdził, że każda z usług wymienionych w rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit.
a) tiret pierwsze SIWZ (tj. usług dotyczących obsługi technicznej budynków biurowych w
standardzie A lub B+) musiała spełnić dwie przesłanki: 1) musiała mieć powierzchnię nie
mniejszą niż 18 000 m2; 2) musiała mieć wartość nie mniejszą niż 3 000 000 zł. Tym samym
Zamawiający w sposób jednoznaczny przesądził, że dla wykazania spełnienia warunku
udziału w Postępowaniu nie było możliwe sumowanie powierzchni budynków obsługiwanych
w ramach poszczególnych usług, gdyż każda z nich musiała spełnić wymagania określone w
SIWZ oddzielnie. Tymczasem S. na potwierdzenie spełnienia warunku opisanego w wyżej
przywołanym fragmencie SIWZ powołał się na fakt realizacji następujących usług -
kompleksową obsługę techniczną: (1) Hoteli W. „S.", (2) budynku biurowego siedziby firmy S.
w P., (3) obiektu Muzeum Historii Żydów P. - nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej, który posiada powierzchnię wystawienniczą.
Zdaniem Odwołującego, żadna z usług nie potwierdza wymogu dotyczącego obsługi
technicznej z rozdziału 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret 1 i 2.
(1)
Pierwszej usługa - obsługa techniczna Hoteli Warszawskich „S." - nie dotyczy
obiektów użyteczności publicznej, a także nie dotyczy budynków biurowych w standardzie A
lub B+. W ramach tej usługi, jak wynika z treści przedstawionego przez tego wykonawcę listu
referencyjnego, S. świadczył kompleksową obsługę techniczną trzech hoteli: Hotelu P. P.,
Hotelu M. i Hotelu M. w W.. Pojęcie budynku użyteczności publicznej zostało zdefiniowane
w § 3 pkt 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z
2015 r. poz. 1422; dalej: „Rozporządzenie w sprawie warunków"). Zgodnie z przewidzianą w
tym przepisie definicją, przez budynek użyteczności publicznej należy rozumieć budynek
przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu
religijnego , oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej,
społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług
pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie
kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek
przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej
uznaje się także budynek biurowy lub socjalny. Jednocześnie w § 3 pkt 5 przywołanego
Rozporządzenia w sprawie warunków określona została inna kategoria budynków,
określanych jako budynki zamieszkania zbiorowego. Zgodnie z zapisaną w tym przepisie
definicją, budynkiem zamieszkania zbiorowego jest budynek przeznaczony do okresowego
pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom
wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek
koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego,
zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, w
szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny. Z powyższego wynika, że na
gruncie ww. rozporządzenia hotele nie są klasyfikowane jako budynki użyteczności
publicznej, lecz jako budynki zamieszkania zbiorowego. Tych dwóch kategorii budynków nie
można ze sobą utożsamiać, bowiem zostały one wyraźnie odróżnione przez samego
prawodawcę. Stanowisko dotyczące odrębności znaczeniowej określeń „budynek
użyteczności publicznej" oraz „budynek zamieszkania zbiorowego" potwierdził m.in.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 7 maja 2009 r. sygn. akt II
SA/Kr 457/09. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Administracyjny wskazał, że okoliczność
tego rodzaju, że w budynku są świadczone usługi wynajmu pokoi, nie pozwala na
sklasyfikowanie budynku jako budynku użyteczności publicznej. Obsługiwane przez S.
obiekty hotelowe zarządzane przez spółkę Hotele W. „S." sp. z o.o. z całą pewnością należą
do kategorii budynków zamieszkania zbiorowego. Tym samym, świadczona przez S. obsługa
techniczna tych obiektów nie stanowi wymaganej przez Zamawiającego obsługi obiektów
użyteczności publicznej. Podkreślił, że Zamawiający nie wymagał w przedmiotowym zakresie
wykazania się obsługą jakichkolwiek budynków użyteczności publicznej, lecz wyłącznie
budynków biurowych o określonym standardzie (kategoria A lub B+). Hotele P. P. H., M. i M.
w W. za budynki biurowe w żadnym przypadku uznane być nie mogą. Zgodnie z klasyfikacją
określoną w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej
Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB)(Dz. U. Nr 112, poz. 1316, ze zm.; dalej:
„Rozporządzenie PKOB") budynki biurowe stanowią klasę 1220 w ramach grupy 122 działu
12 (budynki niemieszkalne) sekcji 1 (budynki). Klasa ta obejmuje budynki wykorzystywane
jako miejsce pracy dla działalności biura, sekretariatu lub innych o charakterze
administracyjnym, np. budynki banków, urzędów pocztowych, urzędów, miejskich, gminnych,
ministerstw ftp. lokali administracyjnych. Nie obejmuje ona natomiast biur w budynkach
przeznaczonych głównie do innych celów. W tej samej klasyfikacji budynki hoteli stanowią
klasę 1211 w ramach grupy 121 (hotele i budynki zakwaterowania turystycznego działu 12
(budynki niemieszkalne) sekcji 1 (budynki). Klasa ta obejmuje hotele, motele, gospody,
pensjonaty, podobne budynki oferujące zakwaterowanie, z restauracjami lub bez, a także
samodzielne restauracje i bary. Nie obejmuje ona natomiast restauracji w budynkach
mieszkalnych, schronisk młodzieżowych, schronisk górskich, domków kempingowych,
domków wypoczynkowych, restauracji w centrach handlowych. Funkcja hoteli P. P. Hotel,
MDM i M. nie budzi najmniejszych wątpliwości - są obiektami przeznaczonymi do czasowego
pobytu osób. Z całą pewnością ww. hotele funkcji biurowej nie pełnią - nie stanowią bowiem
miejsca pracy dla działalności biura, sekretariatu czy też o charakterze administracyjnym.
Wobec powyższego ujęta w poz. nr 1 przedstawionego przez S. wykazu wykonanych usług
wymagania określonego w Rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret pierwsze SIWZ dotyczącego
obsługi obiektów użyteczności publicznej ™ budynków biurowych w standardzie A lub B+ nie
spełnia.
(2) Druga usługa - obsługa techniczna budynku biurowego siedziby firmy S. nie potwierdza
spełnienia wymogu powierzchni nie mniejszej niż 18 000 m2. Wskazany w wykazie budynek
zlokalizowany przy ul. (…) w P. niewątpliwie jest budynkiem biurowym według klasyfikacji
Rozporządzenia PKOB. Jest on również niewątpliwie obiektem użyteczności publicznej w
rozumieniu Rozporządzenia w sprawie warunków. Poważne wątpliwości budzi jednak
spełnienie przez ww. budynek (a w istocie kompleks sześciu budynków biurowych)
wymagania dotyczącego powierzchni nie mniejszej, niż 18 000 m2. Wprawdzie przyznać
należy, że S. ujawnił w przedstawionym przez siebie wykazie wykonanych usług, iż
wspomniany budynek ma powierzchnię 18 474,25 m2. Taka sama informacja została
zawarta w przedstawionym przez tego wykonawcę liście referencyjnym wystawionym przez
spółkę należącą do grupy kapitałowej S., tj. przez S. sp. z o.o. z siedzibą w P.. Zdaniem
wykonawcy ww. informacja nie koresponduje z informacją zamieszczoną na stronie
internetowej S. sp. z o.o. w P. pod adresem: ul. (…). Dowód: wydruk ze strony internetowej
S. sp. z o. o. Informacje te wskazują, że stanowiąca siedzibę S. sp. z o.o. (oraz samego
wykonawcy S.) nieruchomość przy ul. (…) stanowi zrealizowany dwuetapowo kompleks
sześciu dwupiętrowych budynków biurowych z garażem podziemnym, połączonych
przestrzennym foyer stanowiącym główną część komunikacyjną. Kompleks ten ma
powierzchnię całkowitą na poziomie 8 492 m2 i 8 954 m2, przy czym informacje dostępne na
stronie internetowej S. sp. z o.o. nie wskazują, z czego wynika fakt podania dwóch wartości
powierzchni dla obiektu. Wydaje się, że poszczególne wartości odnoszą się do powierzchni
budynku po zrealizowaniu poszczególnych etapów inwestycji, w tym sensie, że po realizacji
prac pierwszego etapu obiekt posiadał 8 492 m2, zaś po zakończeniu prac drugiego etapu
jego powierzchnia została zwiększona do wartości 8 954 m2. Takie rozumienie ww. zapisów
koresponduje z informacjami dostępnymi na stronie internetowej U..pl (zawierającej bazę
danych o polskich inwestycjach budowlanych), według których powierzchnia użytkowa
całego zespołu budynków biurowych przy ul. (...) w P. wynosi aktualnie 5 952 m2 (co
dokładnie odpowiada podanej na stronie internetowej S..pl wartości „drugiej" powierzchni
użytkowej budynku - wartość budynku dla drugiego etapu inwestycji). Dowód: wydruk ze
strony internetowej U..pl. Jednakże nawet gdyby przyjąć, że ww. wartości dotyczą
powierzchni budynku zrealizowanej odrębnie w każdym z etapów realizacji inwestycji - co
oznaczałoby, że rzeczywista wielkość powierzchni kompleksu biurowego stanowi sumę obu
podanych wartości ™ nie zmienia to oceny, iż S. wymogu dotyczącego obsług budynków
biurowych o powierzchni 18 000 m2 nie spełnił. Suma ww. wartości (8 492 m2 i 8 954 m2)
jest niższa od wymaganej przez Zamawiającego wartości 18 000 m2 - wynosi ona bowiem
17 446 m2. Wskazuje to, iż przedmiotowa nieruchomość nie spełnia wymagania określonego
w Rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret pierwsze SIWZ. Podniósł, że informacje publikowane na
stronie internetowej nie mają charakteru informacji oficjalnych. Jednakże, biorąc pod uwagę,
iż źródłem i autorem tychże informacji jest sam wystawca listu referencyjnego - S. sp. z o.o. -
informacje te uznać należy za co najmniej wiarygodne. Podniósł także, że Odwołujący nie
ma ani prawnej, ani faktycznej możliwości sprawdzenia faktycznej powierzchni obiektu
biurowego zlokalizowanego przy ul. (...) w P.. Nie posiada on bowiem dostępu fizyczne do
wspomnianej nieruchomości ani też do opisującej ją dokumentacji urzędowej. Okoliczność
dotyczące ww. powierzchni może być zweryfikowana poprzez zapoznanie się dostępnymi S.
dokumentami w postaci: książki obiektu budowlanego (o której mowa w art. 64 Prawa
budowlanego), względnie - projektu budowlanego dla ww. obiektu wraz ze wszystkimi jego
zmianami. Z uwagi na powyższe, a także mając na uwadze, że ww. dokumenty są
niezbędne do ustalenia w sposób bezsprzeczny rzeczywistej powierzchni obiektu
biurowego zlokalizowanego w Pruszkowie przy ul. (…), na podstawie § 24 ust. 1
Rozporządzenia w sprawie Regulaminu wniósł o zobowiązanie S. do przedstawienia ww.
dokumentów.
(3) Trzecia usługa - realizowana przez S. na rzecz Zamawiającego niewątpliwie spełnia
określony w tiret 2 warunek dotyczący powierzchni wystawienniczej na poziomie większym
niż 4 000 m2. Nie spełnia ona jednak wymaganego warunku z dwóch powodów: Po
pierwsze, każda z wymaganych przez Zamawiającego usług miała być realizowana na
podstawie odrębnej umowy - zatem ta sama usługa nie mogła być przez wykonawcę
wykazana celem wykazania warunku w zakresie określonym dla usług, o których mowa w
obu tiretach; Po wtóre, obiekt Muzeum Historii Żydów P. ma powierzchnię 16 374,16 m2, co
nie spełnia wymogu dotyczącego powierzchni na poziomie nie mniejszym niż 18 000 m2. W
tych okolicznościach, wykonawca S. nie spełnił warunku dotyczącego doświadczenia w
zrealizowaniu co najmniej 2 usług obsługi technicznej nieruchomości, każda o powierzchni
nie mniejszej niż 18 000 m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+). Jednocześnie
zauważył, że zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Trybunał Sprawiedliwości
Unii Europejskiej w wyroku z dnia 11 maja 2017 r. sygn. akt C-131/16 A. sp. z o.o. zasada
równego traktowania wykonawców stoi na przeszkodzie temu, by w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego instytucja zamawiająca wezwała oferenta do
dostarczenia oświadczeń lub dokumentów, których dostarczenia wymagała specyfikacja
istotnych warunków zamówienia, a których nie dostarczono w pierwotnym terminie ich
składania. Ewentualne żądanie uzupełnienia dokumentów, ich wyjaśnienia lub sprostowania
nie może zdaniem Trybunału rekompensować braku dokumentu lub informacji, których
przekazanie było wymagane w dokumentacji przetargowej, gdyż instytucja zamawiająca
musi ściśle przestrzegać ustanowionych przez samą siebie kryteriów (podobnie w
uzasadnieniu wyroku z dnia 10 października 2013 r. w sprawie C-336/12 M.). Wobec
powyższego za niedopuszczalną należałoby uznać ewentualną próbę sanowania opisanych
powyżej braków w ofercie S. poprzez wezwanie wykonawcy do uzupełnienia dokumentów -
wykazu wykonanych usług oraz dokumentów potwierdzających należyte ich wykonanie -
wskazujących na wykonanie przez S. innej usługi, na której realizację dotychczas się on nie
powoływał. W konsekwencji, zdaniem Odwołującego nie ma podstaw do stosowania w tym
przypadku procedury sanacyjnej określonej w art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. Tym niemniej, z
daleko posuniętej ostrożności, w przypadku, gdyby Izba prezentowała zdanie przeciwne i
uznała, że ww. procedura może być w stanie faktycznym sprawy stosowana, podnoszę iż
niewykazanie spełnienia warunku udziału w Postępowaniu prowadziłoby - o ile
pozostawałoby to w zgodzie z zasadą równego traktowania wykonawców - do zastosowania
art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. Procedura przewidziana w tym przepisie - w przypadku, gdy nie
koliduje to z innymi regulacjami - ma bowiem charakter obligatoryjny.
1.2. zarzut przekazania informacji wprowadzających w błąd Zamawiającego
Odwołujący podniósł, że w aktualnym stanie prawnym przekazanie przez wykonawcę
informacji wprowadzających w błąd co do okoliczności wskazującej na spełnienie warunku
udziału w Postępowaniu (która to okoliczność co do zasady może mieć istotny wpływ na
decyzje zamawiającego podejmowane w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego), obliguje zamawiającego do wykluczenia wykonawcy z postępowania.
Obowiązek ten powstaje zarówno w przypadku, gdy podanie nieprawdziwych informacji
następuje w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa (art. 24 ust. 1 pkt 16
ustawy Pzp), jak i wówczas, gdy wynika to z lekkomyślności lub ze zwykłego niedbalstwa
(art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy Pzp). W przypadku, gdyby potwierdziło się, że wskazany przez
S. w poz. 2 wykazu wykonanych usług budynek biurowy nie posiadał powierzchni co
najmniej 18 000 m2, nie mogłoby budzić najmniejszych wątpliwości, że ów wykonawca
przekazał Zamawiającemu informacje niezgodne z rzeczywistością - a więc wprowadzające
Zamawiającego w błąd. Nie sposób również w takiej sytuacji byłoby stwierdzić, aby owo
przekazanie nieprawdziwych informacji wynikało z jakichkolwiek innych okoliczności, aniżeli
zamierzone działanie, rażące niedbalstwo, lub co najmniej zwykłe niedbalstwo albo
lekkomyślność. Podkreślił, że wykonawca jest profesjonalistą od wielu lat funkcjonującym na
rynku i uczestniczącym w postępowaniach o udzielenie zamówienia. W myśl art. 355 § 2 w
zw. z art. 14 ustawy Pzp, należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego
działalności określa się przy uwzględnieniu jej zawodowego charakteru. Wskazał na
orzeczenie w sprawie sygn. akt KIO 726/15, podnosząc, że w profesjonalnym obrocie reguły
należytej staranności wymagają upewnienia się, czy stan rzeczy deklarowany w
oświadczeniach składanych zamawiającemu odpowiada rzeczywistości. Brak dochowania
należytej staranności oznacza co najmniej, iż S. dopuścił się co najmniej niedbalstwa. Jak
bowiem słusznie zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 marca 2004 r.
sygn. akt IV CK 151/03: „Niedbalstwo określa się jako niedołożenie należytej staranności, tj.
staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (art. 355 § 1 k.c). Za miernik
należytej staranności uznaje się więc miernik obiektywny, odnoszący się do każdego, kto
znajdzie się w określonej sytuacji, formułowany zatem np. dla profesjonalnego wykonawcy
inwestycji budowlanych, lekarza określonej specjalności, nauczyciela wychowania
fizycznego, kierowcy samochodowego, na podstawie takich dotyczących Ich reguł, jak:
zasady współżycia społecznego, szczegółowe normy prawne, pragmatyki zawodowe,
zwyczaje Itp, Przypisanie określonej osobie niedbalstwa uznaje się za uzasadnione wtedy,
gdy osoba ta zachowała się w określonym miejscu i czasie w sposób odbiegający od
właściwego dla niej miernika należytej staranności." Co więcej, wykonawca jako podmiot
mający swą siedzibę w przedmiotowym budynku i w dodatku prowadzącym od 2010 r. jego
obsługę techniczną niewątpliwie posiada lub co najmniej powinien posiadać (względnie:
mógłby w prosty sposób posiąść) dane dotyczące rzeczywistej powierzchni tego budynku.
Dane tego rodzaju nie stanowią same w sobie tajemnicy przedsiębiorstwa jakiegokolwiek
podmiotu (o czym świadczy chociażby fakt ujawnienia ich -choć zdaniem Odwołującego w
stopniu wysoce zniekształconym - przez S. sp. z o.o. w liście referencyjnym, a nadto na
stronie internetowej, oraz przez samego wykonawcę S. w przedłożonej dokumentacji), ani
też jakiejkolwiek innej prawnie chronionej tajemnicy, stąd też ich pozyskanie nie jest w żaden
sposób utrudnione. Jednocześnie każdy profesjonalista ubiegający się o zamówienia
publiczne w Polsce jest świadomy konsekwencji prawnych wynikających z podania informacji
dotyczących spełnienia warunków udziału w postępowaniu oraz przekazania informacji
niezgodnych z rzeczywistością. Wiedza tego rodzaju ma wśród wykonawców działających na
rynku zamówień publicznych charakter elementarny. Stąd też każdy z wykonawców -
podając zamawiającemu informacje dotyczące spełniania warunków udziału w Postępowaniu
- nawet będąc w najniższym stopniu przygotowanym do wykonywania tego rodzaju
działalności - musi być świadomym tego, że informacje tego rodzaju powinny być
sprawdzone przed ich przekazaniem zamawiającemu. Każdy przedsiębiorca działający na
rynku obsługi technicznej nieruchomości musi również ' wiedzieć, w jaki sposób sprawdzić
prawdziwość informacji dotyczących powierzchni obsługiwanego obiektu - w szczególności
wówczas, gdy taki obiekt obsługuje już 7 pełnych lat kalendarzowych. Brak dokonania w
takich okolicznościach weryfikacji informacji podawanych podmiotowi zamawiającemuświadczy zatem o niedochowaniu minimalnego stopnia oczekiwanej od profesjonalisty
staranności w tym zakresie (zakładając, że podanie takich informacji nie miało charakteru
celowego działania). Tymczasem w orzecznictwie wskazuje się jednoznacznie, że
„niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej
sytuacji ocenia się jako rażące niedbalstwo. O przypisaniu pewnej osobie winy w tej postaci
decyduje więc zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od
miernika staranności minimalnej" (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10
marca 2004 r. sygn. akt IV CK 151/03). Wobec powyższego, w przypadku potwierdzenia się
okoliczności, iż budynek (kompleks budynków) zlokalizowany w P. przy ul. (...) ma
powierzchnię mniejszą, niż 18 000 m2, wykonawca S. winien zostać z Postępowania
wykluczony na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp). Okoliczność ta wyłącza
możliwość wezwania S. do uzupełnienia dokumentów w tym zakresie. Nieprawdziwej
informacji mającej wpływ na wynik postępowania nie można w trybie art. 26 ust. 3 ustawy
zastępować inną informacją, choćby była prawdziwa i również wskazywała na spełnienie
warunku udziału w postępowaniu. Jeżeli wykonawca przedstawia nieprawdziwe informacje,
które są podstawą pozytywnej weryfikacji, nie można jednocześnie twierdzić, że wymagają
one uzupełnienia (por. uzasadnienie wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 lutego
2017 r. sygn. akt KIO 205/17, podobnie w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 stycznia 2017 r.
sygn. akt KIO 2384/16 i szereg innych).
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego przystąpienie zgłosił
wykonawca: S. P. a. F. S. Sp. z o.o. z P., wnosząc o oddalenie odwołania.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie
wniósł o jego oddalenie podnosząc w
szczególności:
Odnośnie pierwszego zarzutu, wskazał na postanowienie w rozdziale 5 ust.1 pkt 2)
specyfikacji i stwierdził, że zamieszczone w Wykazie usługi potwierdzają spełnienie
wymaganych w tym postępowaniu warunków. Pierwsza z usług dotyczy realizowanej na
rzecz: a) Hoteli W. „S." spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.,
kompleksowa obsługa techniczna obiektu o powierzchni 48 849,00 m2, w tym Hotel P. P. - o
powierzchni 20 010,50, obiekt o standardzie B+; Druga na rzecz: b) S. spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w P., kompleksowa obsługa techniczna budynku biurowego o
powierzchni 18 474,25 m2, obiekt o standardzie A, w którym znajduje się powierzchnia
wystawiennicza; Trzecia na rzecz: c) Muzeum Historii Żydów P. P. z siedzibą w W. -
kompleksowa obsługa techniczna nieruchomości stanowiącej obiekt użyteczności publicznej,
który posiada powierzchnię wystawienniczą - powierzchnia całego obiektu 16 374,16 m2,
obiekt o standardzie A. Powyższe potwierdzają dokumenty referencyjne. Podkreślił, że ich
treść nie dawała podstaw do wątpliwości, co do prawdziwości przedłożonych przez
wykonawcę oświadczeń i dokumentów. Podał, że: a) zgodnie z treścią referencji co najmniej
dwie usługi (dwie pierwsze pozycje z wykazu) realizowane były w obiektach użyteczności
publicznej o powierzchni 18 000 m2, a wartość każdej usługi przekraczała 3 000 000,00
miliony złotych brutto, przy czym obiekty te posiadają standard odpowiadający standardom
dla budynku biurowego klasy A lub B+; b) jeden obiekt (budynek Muzeum Historii Żydów P.)
jest obiektem użyteczności publicznej o powierzchni wystawienniczej/ekspozycyjnej nie
mniejszej niż 4 000 m2, a wartość usługi nie była mniejsza niż 1 000 000,00 złotych brutto.
Podobnie jak Odwołujący, wskazał również na definicje pojęć: „obiekt użyteczności
publicznej" oraz „budynku zamieszkania zbiorowego" zawarte w treści rozporządzenia w
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
podkreślając, że w myśl (…) w/w rozporządzenia budynkiem użyteczności publicznej jest
budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości,
kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki
zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym
usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w
transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny
budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności
publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny. (§ 3 ust. 6 Rozporządzenia). Z
kolei budynkiem zamieszkania zbiorowego jest budynek przeznaczony do okresowego
pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom
wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek
koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego,
zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, w
szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny (§ 3 ust. 5 rozporządzenia)”. Dalej
stwierdził: „Wbrew zarzutom odwołania ani wykładnia funkcjonalna, ani wykładnia
systemowa pojęcia budynku zamieszkania zbiorowego oraz pojęcia budynku użyteczności
publicznej nie pozwalają na stwierdzenie, iż pojęcia te są rozłączne, a zatem, że budynki
zamieszkania zbiorowego nie mogą stanowić jednocześnie obiektów użyteczności
publicznej. Zakresy pojęć zdefiniowane w przywołanej regulacji w pewnych określonych
sytuacjach pokrywają się ze sobą. Przykładowo budynkiem użyteczności publicznej jest
budynek przeznaczony na potrzeby turystyki (a wiec np. hotel, motel, pensjonat, dom
wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko), a jednocześnie
hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe,
schronisko, są kwalifikowane jako budynki zamieszkania zbiorowego. Podobnie budynkiem
użyteczności publicznej jest budynek przeznaczony na potrzeby oświaty, wychowania (a
więc np. internat, dom studencki), a jednocześnie internat i dom studencki są kwalifikowane
jako budynki zamieszkania zbiorowego. Tym samym wskazany przez wybranego
wykonawcę referencyjny hotel uznać należy zarówno za budynek użyteczności publicznej
(jako budynek przeznaczony na potrzeby turystyki i usług), jak i za budynek zamieszkania
zbiorowego, co w konsekwencji czyni zarzuty odwołania w tym zakresie niezasadnymi. W
rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, nie wskazano bowiem,
iż budynki zamieszkania zbiorowego nie są budynkami użyteczności publicznej. Analizując
treść definicji obiektu użyteczności publicznej należy wskazać, iż hotel spełnia przesłanki dla
obiektu użyteczności publicznej, gdyż w budynku świadczone są usługi i jest to budynek
przeznaczony na potrzeby turystyki”. Dodatkowo wskazał, że (…) powołane rozporządzenie
zrównuje wymagania szczególne odnoszących się do warunków technicznych budynków dla
budynków użyteczności publicznej oraz budynków zamieszkania zbiorowego (por. § 12 ust
6, § 16 ust 1, § 23 ust 4, § 54 ust 1, § 54 ust 2, § 55 ust 2, § 116 ust. 2, § 121 ust 1, § 155
ust 4, § 157 ust 1, § 179 ust 4, § 186 ust. 2, § 209 ust. 1 pkt 1), § 323 ust 2, § 325 ust. 1, §
326 ust. 1, § 327 ust 2, § 329 ust. 3). Zamawiający w postępowaniu nie doprecyzował, co
rozumie pod pojęciem obiekt użyteczności publicznej, dlatego też nieuprawnionym jest
doprecyzowywanie warunków udziału w postępowaniu po dniu otwarcia ofert. W związku, z
czym Zamawiający nie mógł wyciągać negatywnych konsekwencji w stosunku do
Wykonawcy i nie uznać usług zrealizowanych na rzecz hotelu. Co najmniej dwie usługi
realizowane były w obiektach o powierzchni 18 000 m2' a wartość usługi przekraczała 3 000
000,00 miliony złotych brutto. Wykonawca w dokumentach złożonych w postępowaniu w
sposób jednoznaczny wykazał, iż dwie z przedstawionych usług zrealizowane były w
obiektach o powierzchni większej niż 18 000 m2. Zgodnie z treścią wykazu usług i referencji
obiekty, w których były realizowane usługi mają odpowiednio powierzchnię: a) kompleksowa
obsługa techniczna Hoteli W. „S." spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.,
o powierzchni 48 849,00 m2, w tym Hotel P. P. - o powierzchni 20 010,50 m2; b)
kompleksowa obsługa techniczna budynku biurowego siedziby firmy S. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Pruszkowie, o powierzchni 18 474,25 m2. Nadto każdy z
obiektów wskazanych w wykazie odpowiada standardem budynku biurowego kategorii A lub
B+”. Mając na uwadze powyższe stwierdził, że „Wykonawca w sposób dostateczny wykazał,
iż zrealizował usługi w obiektach powyżej 18 000 m2. Jednocześnie Zamawiający w ślad za żądaniem
Odwołującego
wystąpił
do
wykonawcy
o
przedłożenie
dokumentów
potwierdzających powierzchnię nieruchomości. Wykonawca przedstawił dokumenty, z
których bez żadnych wątpliwości można odczytać powierzchnię obiektu”. Podkreślił, że (…)
Odwołujący swoją wiedzę na temat powierzchni obiektów wskazanych w wykazie czerpie ze
strony internetowej. W ocenie Zamawiającego strona internetowa nie stanowi obiektywnego źródła wiedzy, z którego można bezrefleksyjnie kopiować informację. Każdy z obiektów
posiada standard budynku A lub B+. Zamawiający w warunkach udziału w postępowaniu
wskazał, iż wymaga, aby wykazane obiekty były obiektami użyteczności publicznej, a jedynie
w nawiasie doprecyzował, iż przedmiotowe budynki mają swymi standardami odpowiadać
standardom określonym dla budynków biurowych klasy A lub B+. Dopisek zawarty w
nawiasie dookreśla warunek opisany przez Zamawiającego w zakresie standardu budynku
odwołując się do parametrów istniejących w branży obsługi nieruchomości. Odesłanie do
określonego standardu budynków biurowych nie stanowi jednak -jak interpretuje to
odwołujący - zawężenia tego warunku tylko do budynków biurowych. Warunek udziału jest
spełniony, o ile wykonawca wykaże, że zrealizował usługi w zakresie obsługi budynków
użyteczności publicznej o standardzie odpowiadającym klasie A lub B+ (a nie tylko obsługi
budynków biurowych). Standardy A lub B+definiowane są w piśmiennictwie branżowym.
Według W. R. F. do klasy A można zaliczyć budynki spełniające 13 z 16 kryteriów
wymienionych poniżej [Jońska, 2011, s. 18-19]: 1) idealna jakość wykończenia wnętrz wraz z
kompleksowym serwisem technicznym, 2) najlepsza lokalizacja na konkretnym obszarze,
bezproblemowy dojazd i łatwy dostęp do ośrodków komunikacji miejskiej, 3) klimatyzacja, 4)
podwieszane sufity, 5) wysokość pomieszczenia - minimalnie 2,70 m (licząc od podłogi do
sufitu), możliwość swobodnej aranżacji wnętrza, 6) trzy oddzielne okablowania strukturalne
dla linii telefonicznych, elektronicznych i systemów komputerowych albo system
podnoszonych podłóg, 7) podwójne szyby niskoemisyjne, 8) nowoczesne i szybkobieżne
windy (kryterium mierzone na podstawie czasu oczekiwania na windę, który nie może być
dłuższy niż 30 s), 9) wykładziny podłogowe i wykończenia ścian dobrej jakości, 10)
całkowicie wykończone wnętrza łazienek oraz kuchni, 11) niezawodny i solidny system
telekomunikacyjny, 12) podwójne zasilanie, bądź awaryjny system podtrzymania napięcia,
13) kontrola wilgotności powietrza, 14) parking strzeżony z miejscami przeznaczonymi dla
najemców, 15) wystarczająca liczba miejsc parkingowych na metr kwadratowy powierzchni
wynajmowanej dla budynków zlokalizowanych w centrum i poza nim. Dla obiektów w ścisłym
centrum 1/90 do 1/100m2, centrum 1/70 m2, poza centrum 1/25 do 1/30 m2 (dopuszczalne
1/50 m2). Z kolei budynki klasy B to takie, które zostały wybudowane po 1989 roku i
charakteryzują się następującymi cechami [Jońska, 2011, s. 19—20]: 1) materiały
wykorzystane przy budowie oraz jakość wykonania obiektu są niższe od obiektów klasy A, 2)
oferowana mniejsza ilość usług niż w obiekcie klasy A, 3) niepełny system klimatyzacji, 4)
wskaźnik miejsc parkingowych w stosunku do powierzchni najmu jest niższy niż w przypadku
obiektów klasy A. W. R. F. wyróżnia także budynki klasy B+, czyli nowoczesne budynki, które
spełniają wszystkie kryteria ustalone dla klasy A, ale są położone poza ścisłym centrum
[Jońska, 2011, s. 19—20]. Do klasy B+ można również zaliczyć budynki, które nie spełniają
wszystkich standardów klasy A, ale znajdują się w ścisłym centrum. (Klasyfikacja biurowców
na przykładzie rynku nieruchomości w T., autorstwa D. T., M. O., opublikowane w
Zarządzanie i Finanse Journal of Management and Finance Vol. 12, No. 4/2014)”. Stwierdził, że „Wykonawca w wykazie usług w kolumnie 6 określił klasę każdego ze wskazanych
obiektów. Zgodnie z oświadczeniem Wykonawcy przedmiotowe klasy odpowiadają
warunkom postawionym przez Zamawiającego. Jeden obiekt użyteczności publicznej o
powierzchni wystawienniczej /ekspozycyjnej nie mniejszej niż 4 000 m2 o wartości nie
mniejszej niż 1 000 000,00 złotych brutto. Zamawiający na podstawie wiadomości, które
posiada stwierdził, iż usługa wykazana przez Wykonawcę realizowana na rzecz
Zamawiającego spełnia warunek określony w rozdziale 5 ust. 1 pkt 2) tiret 2 specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. Zgodnie z dokumentacją powykonawczą obiektu, w którym
znajduje się Muzeum Historii żydów P. P. przestrzeń wystawiennicza stanowi około 4 633,98
m2. Dlatego też Zamawiający uznał przedmiotowy warunek za spełniony. Zgodnie z
najlepszą wiedzą Zamawiającego obiekt Muzeum Historii Żydów P. P. ma powierzchnię
całkowitą 18 368,21 m2”.
Odnośnie drugiego zarzutu stwierdził, że w przypadku, gdy złożone oświadczenia i
dokumenty nie budzą wątpliwości co do ich prawdziwości, Zamawiający zobowiązany jest
zgodnie z ustawą Pzp polegać na ich treści. Wykluczenie wykonawcy z postępowania na
podstawie przesłanek określonych w art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy wymaga
szczegółowego wykazania, że wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego
niedbalstwa wprowadził Zamawiającego w błąd przy przedstawieniu informacji, że spełnia
warunki udziału w postępowaniu lub że w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił
informacje wprowadzające w błąd zamawiającego. W prowadzonym postępowaniu, opierając
się na dokumentach i oświadczeniach wykonawcy, które nie budziły wątpliwości, nie
stwierdził, aby do takiej sytuacji doszło, zatem brak było podstaw do wykluczenia wykonawcy
z powyższych powodów. Dodatkowo, wykonawca na żądanie Zamawiającego po dniu
doręczenia przez Odwołującego odwołania, złożył dokumenty zatytułowane „Protokół z
okresowej kontroli stanu technicznego zespołu budynków" wraz z załącznikiem „Wykaz
protokołów okresowych kontroli stanu technicznego obiektu", z których bezsprzecznie
wynika, że obiekt zlokalizowany w P. przy ulicy (...) ma powierzchnię 18 474,25 m2.
Odnośnie zarzutu trzeciego Zamawiający podał, że w przedmiotowym postępowaniu
nie wzywał wykonawcy na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp do dalszego złożenia
dokumentów na potwierdzenie warunku udziału, gdyż na podstawie przedłożonych przez
wykonawcę oświadczeń i dokumentów uznał, że warunki udziału zostały przez wybranego
wykonawcę spełnione i należycie wykazane. Brak zatem było podstaw do wzywania
wykonawcy o składanie dalszych dokumentów. Wezwanie takie byłoby konieczne dopiero w
przypadku ewentualnego uznania, że wykazane usługi nie potwierdzają spełnienia przez
Wykonawcę warunków udziału w postępowaniu, co - jak wyżej wykazano - nie miało miejsca
w przedmiotowej sprawie.
W uzasadnieniu prawnym stanowiska wskazał na § 2 ust. 4 pkt. 2 rozporządzenia
Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich możeżądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia, podnosząc:
„W celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub
kryteriów selekcji dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej zamawiający może żądać następujących dokumentów: /.../ 2. wykazu dostaw lub usług wykonanych, a w
przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonywanych, w okresie ostatnich
3 lat przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z
podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz, których dostawy
lub usługi zostały wykonane, oraz załączeniem dowodów określających czy te dostawy lub
usługi zostały wykonane lub są wykonywane należycie, przy czym dowodami, o których
mowa, są referencie bądź inne dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego
dostawy lub usługi były wykonywane, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych są
wykonywane, a jeżeli z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze wykonawca nie
jest w stanie uzyskać tych dokumentów - oświadczenie wykonawcy; w przypadku świadczeń
okresowych lub ciągłych nadal wykonywanych referencje bądź inne dokumenty
potwierdzające ich należyte wykonywanie powinny być wydane nie wcześniej niż 3 miesiące
przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu;" Zgodnie z poglądem prezentowanym w doktrynie na gruncie poprzednio
obowiązującego rozporządzenia z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów,
jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogą być
składane [KIO w wyr. KIO 527/13) oświadczenia składane przez wykonawcę w formie
wykazu mogą mieć także szerszy zakres, niż wynika to z treści referencji, ale dopóki miedzy
tymi dokumentami nie zachodzi wewnętrzna sprzeczność, zamawiający nie jest uprawniony
do kwestionowania prawdziwości, czy też raczej prawidłowości informacji z nich
wynikających. Jeśli jednak pewne informacje, istotne z punktu widzenia oceny spełniania
warunków udziału w postępowaniu nie znalazły się w wykazie, ale zostały potwierdzone w
dowodach odnoszących się do wykonania określonego zamówienia, to jest to wystarczające
dla dokonania pozytywnej oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu. Nie można
bowiem wyciągać negatywnych konsekwencji jedynie z tego powodu, że pewne informacje
nie zostały przepisane do wykazu robót, dostaw lub usług z dokumentu pochodzącego od
podmiotu, na rzecz którego zostały wykonane. Z kolei w wyroku KIO 1096/13 – KIO
wskazała że, wykaz jest tworzony na potrzeby konkretnego postępowania przez wykonawcę
ubiegającego się o jego udzielenie, dlatego też co do zasady w tym dokumencie należy
poszukiwać potwierdzenia spełniania poszczególnych elementów warunku udziału w
postępowaniu. Niemniej jednak w ostatecznym rozrachunku nieistotne jest w jakim
dokumencie - w wykazie czy referencji - znalazła się informacja potwierdzająca spełnianie
warunku. Zamawiający, ustalając zakres wykazywanych przez wykonawcę prac, powinien
uwzględniać nie tylko treść oświadczenia wykonawcy zawartego w wykazie, ale również
treść dokumentów potwierdzających ich odpowiednie wykonanie. Dokumenty te należy
bowiem czytać łącznie i dopiero po uwzględnieniu ich łącznej treści, zamawiający jest
upoważniony do rozstrzygania o wykazaniu czy też o niewykazaniu spełniania przez
wykonawcę warunku udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia (tak KIO: sygn. akt:
984/11). Dalej podał, że „Zgodnie z utrwaloną linią orzecznicza Krajowej Izby Odwoławczej:
„Dokumentem potwierdzającym posiadanie wiedzy i doświadczenia w wymaganym zakresie
jest przede wszystkim, poza ogólnym oświadczeniem o spełnianiu warunków udziału w
postępowaniu, oświadczenie złożone przez wykonawcę w wykazie dostaw/usług/robót
budowlanych, natomiast załączane do wykazu dowody mają jedynie potwierdzać należyte
wykonanie bądź wykonywanie usług wskazanych i dokładnie opisanych w wykazie.
Wykonawcy, zatem mają obowiązek udowodnić za pomocą - co do zasady poświadczenia,że wskazane zamówienie (usługa/dostawa/robota budowlana), jako całe zadanie zostało
wykonane należycie, natomiast z poświadczenia nie musi wynikać, że poszczególne
elementy
składające
się
na
wykonane/wykonywane
zamówienie
zostały/są
wykonane/wykonywane należycie." (Postanowienie: syg. akt KIO 2309/14). W innym
orzeczeniu KIO wskazała, iż „Zdaniem Izby zamawiający podaje opis sposobu oceny
spełniania warunku, czyli konkretyzuje ten warunek w zakresie elementów dla niego
istotnych, aby następnie -na podstawie informacji podanych w złożonych dokumentach -
stwierdzić, czy wykonawca spełnia w tych aspektach warunek. Ponieważ wykaz jest
tworzony na potrzeby konkretnego postępowania przez wykonawcę ubiegającego się o jego
udzielenie, co do zasady w tym dokumencie należy poszukiwać potwierdzenia spełniania
poszczególnych elementów warunku. Tym niemniej w ostatecznym rozrachunku nieistotne
jest gdzie - w wykazie czy referencji - znalazła się taka informacja potwierdzająca spełnianie
warunku." Reasumując stwierdził, że w przedmiotowym postępowaniu nie powziął
wątpliwości co do prawdziwości złożonych przez wykonawcę oświadczeń i dokumentów,
dlatego tez nie miał on obowiązku dodatkowego badania treści złożonych przez Wykonawcę
oświadczeń.
Odnośnie zarzutu drugiego wskazał na art. 24 ust. 1 pkt. 16) i 17) ustawy Pzp
podnosząc, że Zamawiający wykluczy z postępowania wykonawcę, który: (…) 16. w wyniku
zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy
przedstawieniu informacji, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w
postępowaniu lub obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria, zwane dalej "kryteriami selekcji",
lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić wymaganych dokumentów; 17.
w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd
zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego
w postępowaniu o udzielenie zamówienia". Jego zdaniem w doktrynie oraz orzecznictwie
nadal aktualny jest pogląd ukształtowany na gruncie Ustawy sprzed wejścia w życie ustawy z
dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych
innych ustaw: „Ewolucję w interpretacji przechodził przepis art. 24 ust. 2 pkt 3. Najnowsze
orzecznictwo wskazuje, że przepis ten należy interpretować stosunkowo wąsko. Zdaniem
KIO, podanie nieprawdziwych informacji wiąże się ze świadomym wskazaniem przez
wykonawcę informacji odbiegających od rzeczywistości, które miały na celu wprowadzenie w
błąd przez wykonawcę zamawiającego w celu uzyskania zamówienia publicznego (KIO
64/13). Surowiej traktuje postępowanie wykonawców KIO w wyr. KIO 2262/12). Stwierdza w
nim, że przepis art. 24 ust. 2 pkt 3 nie wiąże przesłanek wykluczenia z winą wykonawcy.
Przyznaje jednocześnie, że art. 45 ust. 2 lit. g dyrektywy 2004/18/WE stanowi, że
wykluczeniu podlega wykonawca, który jest winny poważnego wprowadzenia w błąd, jednak
bez doprecyzowań, które wskazywałyby na postać winy. Nie mówi bowiem ani o zamiarze,
ani o celowości działania wykonawcy. W jeszcze wcześniejszym wyroku KIO podkreślała, że
dla oceny podstaw wykluczenia wykonawców z postępowania istotne znaczenie ma
okoliczność, że określona informacja mająca rzeczywisty wpływ na wynik postępowania jest
obiektywnie niezgodna z rzeczywistością i powyższe nie budzi wątpliwości, przy czym bez
znaczenia dla tej oceny są przyczyny złożenia nieprawdziwych informacji (wyr. KIO KIO
760/12). Ale brak jest podstaw do uznania, że wykonawca podlega wykluczeniu z
postępowania wówczas, gdy zawarł nieprawdziwe informacje w jakichkolwiek innych
dokumentach i oświadczeniach, do których złożenia nie był w ogóle zobowiązany. Nie ulega
wątpliwości, że nieprawdziwe informacje tylko wtedy mogą stanowić podstawę do
wykluczenia, gdy zawarte są w dokumentach wymaganych przez zamawiającego (wyr. KIO z
KIO 491/12). Najbardziej radykalnie podszedł do sprawy SO W. - P. w W. w wyr. z 19.7.2012
r. (IV Ca 683/12, www.uzp.gov.pl). W ocenie sądu powołany przepis ma zastosowanie w
warunkach celowego, zawinionego i zamierzonego zachowania wykonawcy, podjętego z
zamiarem podania nieprawdziwych informacji w celu wprowadzenia zamawiającego w błąd i
wykorzystania tego błędu dla uzyskania zamówienia publicznego. Przy ocenie przesłanki
wykluczenia na podstawie tego przepisu zamawiający powinien uzyskać pewność, że
złożenie nieprawdziwych informacji było działaniem wykonawcy skierowanym na
wprowadzenie zamawiającego w błąd w zamiarze uzyskania zamówienia, a nie skutkiem
omyłki. Zdaniem sądu złożenie nieprawdziwej informacji, o której mowa w powołanym
przepisie, ze skutkiem w postaci wykluczenia z postępowania, to czynność dokonana z winy
umyślnej, nie zaś w wyniku błędu czy niedbalstwa. Warto zaznaczyć, iż wyrok ten został
wydany w wyniku uwzględnienia skargi Prezesa UZP na wyrok KIO." W okolicznościach
przedmiotowej sprawy Zamawiający nie miał jakichkolwiek podstaw do wykluczenia
wykonawcy, ponieważ przedłożone oświadczenia i dokumenty wykazują w sposób
dostateczny spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu; tym bardziej
zatem Zamawiający nie miał podstaw do wykluczania wykonawcy z powodu rzekomej
nieprawdziwości twierdzeń Wykonawcy. Na podstawie przytoczonego powyżej orzecznictwa
oraz poglądu doktryny należy z całą stanowczością stwierdzić, iż wykluczenie Wykonawcy
na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 16) i 17) wymaga niepodważalnych dowodów, które pozwolą
wykazać Zamawiającemu, iż Wykonawca winny jest złożenia nieprawdziwych oświadczeń.
W przedmiotowym stanie faktycznym Zamawiający nie odnajduje dowodów, o których mowa
w zdaniu poprzedzającym.
W zakresie zarzutu trzeciego wskazał, że: zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp: „Jeżeli
wykonawca nie złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1, oświadczeń lub
dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub innych
dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oświadczenia lub dokumenty
są niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego wątpliwości,
zamawiający wzywa do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub do udzielania
wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub
poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne
byłoby unieważnienie postępowania". W przedmiotowym postępowaniu okoliczność taka nie
wystąpiła, zatem Zamawiający nie miał obowiązku wzywania wykonawcy do złożenia
dalszych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnienie warunku udziału w
postępowaniu.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Odwołanie podlega oddaleniu.
Zamawiający w rozdziale 5 ust. 1 pkt 2) specyfikacji istotnych warunków zamówienia
(SIWZ) podał, że „o udzielenie zamówienia mogą się ubiegać wykonawcy, którzy nie
podlegają wykluczeniu oraz spełniają warunki udziału w postępowaniu, dotyczące: (..) 2)
zdolności technicznej lub zawodowej: a) Wykonawca posiada doświadczenie w świadczeniu
usługi obsługi technicznej nieruchomości. W celu potwierdzenia spełnienia warunku
Wykonawca wykaże, że w okresie ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania
ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wykonał a w
przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonuje należycie co najmniej 3
usługi obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt użyteczności publicznej
obejmujące swym zakresem:
> co najmniej dwie usługi obsługi technicznej nieruchomości każda o powierzchni nie
mniejszej niż 18 000 m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+) o wartości nie mniejszej
niż 3 000 000,00 złotych brutto;
> co najmniej jedną usługę obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej o powierzchni wystawienniczej /ekspozycyjnej nie mniejszej niż
4 000 m2 o wartości nie mniejszej niż 1 000 000,00 złotych brutto;
Usługi wykazane przez Wykonawcę wskazane w lit. a- b powyżej były świadczone przez
okres co najmniej 12 miesięcy. Każda przedstawiona w wykazie usługa powinna być
wykonana w ramach odrębnych umów."
Wykonawca S. P. a. F. S. sp. z o.o. [wykonawca S.], którego oferty dotyczą zarzuty,
potwierdził w ofercie wykonanie usług w wymaganym zakresie.
Izba w pierwszej kolejności stwierdza, że w tym postępowaniu Zamawiający nie
zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem „obiekt użyteczności publicznej”. Nie wskazał
także w dokumentacji tego postępowania na powoływane przez Odwołującego przepisy
rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002, poz. 690
ze zm.). Dlatego też nieuprawnionym byłoby powoływanie się wprost na postanowienia
wynikające
z
tego
rozporządzenia,
albowiem
takie
działanie
zmierzałoby
do
doprecyzowywania warunków udziału w postępowaniu z ograniczeniem tylko do pewnych
kategorii obiektów - po dniu otwarcia ofert. Izba zwraca uwagę, że powoływane przez
Odwołującego przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. [zgodnie
z jego § 2 ust.1]: (…) stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy
zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych
spełniających funkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń
budowlanych, z zastrzeżeniem § 207 ust. 2” [ten przepis dotyczy bezpieczeństwa p.poż.].
Tym samym, [nie rozstrzygając czy budynki zamieszkania zbiorowego są budynkami
użyteczności publicznej, czy nie na gruncie tego rozporządzenia] nie można wyłączyć w
niniejszej sprawie z kategorii budynków użyteczności publicznej, przykładowo hotelu
przeznaczonego także na potrzeby turystyki, w którego budynku świadczone są – nie tylko
dla gości hotelu - szeroko rozumiane usługi, w tym gastronomiczne oraz konferencyjne.
Wykonawca S. w dokumentach złożonych w ofercie [oraz w odpowiedzi na wezwanie
do wyjaśnień] wskazał w Wykazie Usług na trzy usługi.
Usługi pod pozycją 1 i 2 potwierdzają wymagane doświadczenie opisane w tirecie
pierwszym: „obsługi technicznej nieruchomości każda o powierzchni nie mniejszej niż 18 000
m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+) o wartości nie mniejszej niż 3 000 000,00
złotych brutto”. Zgodnie z treścią Wykazu i dokumentów referencyjnych, które dotyczą
następujących obiektów:
a) Hoteli W.„S." spółka z o.o. z siedzibą w W., o powierzchni 48 849,00 m2, w tym Hotel P.
P. - o powierzchni 20 010,50 m2;
b) budynku biurowego siedziby firmy S. spółka z o.o. z siedzibą w P., o powierzchni 18
474,25 m2. W tym przypadku dla tego obiektu potwierdzeniem spornej powierzchni był m.in.
Protokół z okresowej kontroli z zespołu budynków oraz książka obiektu budowalnego.
Każdy z obiektów wskazanych spełnia wymaganie z tiretu pierwszego - może być
sklasyfikowany jako obiekt użyteczności publicznej, odpowiadający standardem dla budynku
biurowego klasy A lub B+ o wymaganej powierzchni i wartości świadczonej usługi.
Z kolei usługa z poz. 3 Wykazu - realizowana na rzecz Zamawiającego potwierdza
wymaganie według tiret 2: „obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej o powierzchni wystawienniczej /ekspozycyjnej nie mniejszej niż 4
000 m2 o wartości nie mniejszej niż 1 000 000,00 złotych brutto”. Zgodnie z dokumentacją
powykonawczą obiektu, w którym znajduje się Muzeum Historii Żydów Polskich P. z siedzibą
w W. przestrzeń wystawiennicza stanowi około 4 633,98 m2. Zamawiający podał także, że
obiekt Muzeum Historii Żydów P. P. ma powierzchnię całkowitą 18 368,21 m2, co w
przypadku tego warunku nie było wymagane.
W związku z powyższymi ustaleniami, Izba zgodziła się z Zamawiającym i
Przystępującym po jego stronie wykonawcą, że wymaganie według tiretu pierwszego
dotyczyło obsługi technicznej obiektu użyteczności publicznej, a w nawiasie uwaga [budynki
biurowe klasy A lub B+] precyzowała, że przedmiotowe budynki mają swymi standardami
odpowiadać standardom określonym dla budynków biurowych klasy A lub B+. Izba zwraca
uwagę, że to postanowienie w nawiasie mogło być rozumiane również w ten sposób, że
wykonawca wskazując na obiekt referencyjny biurowiec musi uwzględniać klasę A lub klasę
B+ jako standard dla obiektu. Izba uznała dodatkowo, że dla tego warunku, z uwagi na
zasady obowiązujące w postępowaniu m.in. na gruncie art. 22 ust.1a ustawy Pzp -
najbliższa może być interpretacja, że uwaga zawarta „w nawiasie dookreśla warunek
opisany przez Zamawiającego w zakresie standardu budynku odwołując się do parametrów
istniejących w branży obsługi nieruchomości”. Jednakże sporna uwaga z nawiasu nie mogła
być rozumiana wyłącznie jako ograniczenie wymagania potwierdzającego warunek tylko do
budynków biurowych we wskazanym standardzie. Takie bowiem odesłanie - do określonego
standardu budynków biurowych - nie może stanowić - jak interpretuje Odwołujący -
zawężenia tego warunku tylko do tej kategorii obiektów [budynków biurowych]. Zgodnie ze
wskazanym przepisem ustawy Pzp – art. 22ust.1a.: „Zamawiający określa warunki udziału w
postępowaniu oraz wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny
do przedmiotu zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego
wykonania zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności”.
Trzeba pamiętać, że przedmiotem tego zamówienia jest „Świadczenie usług obsługi
technicznej w budynku Muzeum Historii Żydów P.”. Przede wszystkim – zgodnie ze
Szczegółowym OPZ [zał.1 do SIWZ] (…) utrzymanie budynku w stanie technicznym i
estetycznym poprzez dbanie o budynek Muzeum z należytą starannością”. Tym samym
opisany warunek udziału należało uznać za spełniony, w sytuacji gdy wykonawca wykaże, że
zrealizował usługi w zakresie obsługi budynków użyteczności publicznej o standardzie
odpowiadającym klasie A lub B+ (a nie tylko obsługi budynków biurowych) oraz określonych
parametrach, co do powierzchni i co do wartości usługi. W związku z tym Zamawiający nie
mógł wyciągać negatywnych konsekwencji w stosunku do wykonawcy S. i nie uznać usług
obsługi zrealizowanych na rzecz obiektu hotelowego. Izba jednocześnie – wobec
argumentacji Odwołującego – zgadza się, że
Wikipedia niewątpliwie jest źródłem informacji
m.in. co do społecznego rozumienia pewnych pojęć. Jednakże zastosowanie tego narzędzia
do weryfikacji warunków w przetargu - w sytuacji gdy dane pojęcie,
wobec braku określenia,
wymaga wykładni (wyjaśnienia treści) po złożeniu ofert
- nie może następować w oderwaniu
od przedmiotu zamówienia i zasad w nim określonych m.in. ustawą Pzp
. Odnośnie spornych
powierzchni, Izba zgodziła się z Zamawiającym, że wiedza na temat powierzchni obiektów
wskazanych w Wykazie nie mogła być oparta na informacjach ze strony internetowej. Strona
internetowa nie stanowi obiektywnego źródła wiedzy, z którego można bezrefleksyjnie
kopiować informację. Niezależnie od powyższego w odniesieniu do budynku biurowego w
Pruszkowie potwierdzone zostały w toku rozprawy sporne wymaganie, co do wymaganej
warunkiem powierzchni co najmniej 18.000 m2, a w przypadku warunku według tiretu
drugiego w związku z obiektem z pozycji 3 Wykazu powierzchnia całkowita co najmniej 18
tys. m2 nie była wymagana.
Wobec nieuwzględnienia zarzutu z punktu 1 odwołania dotyczącego nie
potwierdzenia przez wykonawcę S. warunku z rozdziału 5 ust. 1 pkt 2) specyfikacji podlega
oddaleniu także zarzut oparty na naruszeniu art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp, albowiem
przedkładane przez wykonawcę dokumenty potwierdziły spełnianie warunku udziału. Także
nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 26 ust.3 ustawy Pzp, albowiem Zamawiający w
przedmiotowym postępowaniu nie wzywał wykonawcy na tej podstawie do dalszego złożenia
dokumentów na potwierdzenie warunku udziału w postępowaniu, gdyż na podstawie
przedłożonych przez wykonawcę oświadczeń i dokumentów Zamawiający uznał, ze warunki
udziału w postępowaniu zostały przez wybranego wykonawcę spełnione i należycie
wykazane.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust.
9 i ust. 10 ustawy - Prawa zamówień publicznych oraz przepisów rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238. ze zm.).
……………………………………………..
1. Oddala odwołanie;
2. Kosztami postępowania odwoławczego obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia:
Konsorcjum – F. S.A., F. S. S.A. ul. (…) i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr. (słownie:
piętnaście tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia:
Konsorcjum – F. S.A., F. S. S.A. ul. (…), tytułem wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zmianami) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego
w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt: KIO 1389/17
Uzasadnienie
Odwołanie zostały wniesione przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówieni: Konsorcjum - F. S.A. z W. i F. S. S.A. C. P. z M. (Odwołujący) w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na
podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U.2015.2164
ze zm.), (dalej: ustawa Pzp) przez zamawiającego: Muzeum Historii Żydów P.. Przedmiotem
zamówienia jest: „Świadczenie usług obsługi technicznej w budynku Muzeum Historii Żydów
P.”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Dz. Urz. UE - Numer: 2017/S 080-
154309. Wnoszący odwołanie kwestionuje wybór oferty wykonawcy S. P. a. F. S. sp. z o.o. z
siedzibą w P. jako najkorzystniejszej w Postępowaniu, zaniechanie wykluczenia z
Postępowania tego wykonawcy i ewentualnie - zaniechanie wezwania S. do uzupełnienia
dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału. Zdaniem wnoszącego
odwołanie powyższe okoliczności powodują naruszenie:
1. art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22 ust 1 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. 1b pkt 3 oraz w zw. z art.
22d ust. 1 ustawy Pzp – z uwagi na zaniechanie wykluczenia S. z Postępowania, który to
wykonawca nie wykazał spełnienia warunku udziału w Postępowaniu dotyczącego
doświadczenia w wykonaniu lub wykonywaniu co najmniej dwóch usług (zrealizowanych na
podstawie odrębnych umów) obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej każda o powierzchni nie mniejszej niż 18 000 m2 (budynki biurowe
w standardzie A lub B+) ustanowionego w Rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret pierwsze SIWZ,
gdyż powołał się na wykonanie:
a. kompleksowej obsługi technicznej Hoteli W. S., w tym Hotelu P. P., mających wspólnie
powierzchnię 48 849 m2, które to obiekty nie stanowią budynków biurowych w standardzie A
lub B+, a nadto nie mogą być kwalifikowane jako obiekty użyteczności publicznej,
b. kompleksowej obsługi technicznej budynku biurowego S. w P. przy ul. (…), który zgodnie
z informacją podaną przez S. ma powierzchnię większą niż wymagane przez
Zamawiającego w Rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret pierwszym SIWZ 18 000 m2, podczas
gdy, zgodnie z informacją dostępną na stronie internetowej S. sp. z o.o., zrealizowany
dwuetapowo kompleks budynków biurowych stanowiących siedzibę S. ma powierzchnię
całkowitą 8 492 m2 oraz 8 954 m2, a więc mniej niż 18 000 m2,
c. kompleksowej obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt użyteczności
publicznej na rzecz P. Muzeum Żydów P., który to budynek posiada powierzchnię całkowitą
16 374,16 m2;
co oznacza, że S. nie wykazał nawet jednej usługi dotyczącej utrzymania budynków
biurowych o powierzchni co najmniej 18 000 m2, i w związku z tym podlega wykluczeniu,
przy czym na obecnym etapie naprawienie ww. wady w przewidzianym poprzez wykazanie
się przez S. innymi realizowanymi usługami w art. 26 ust. 3 ustawy Pzp trybie uzupełnienia
dokumentów nie jest możliwe, gdyż prowadziłoby to do naruszenia zasady równego
traktowania wykonawców,
2. art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp z uwagi na zaniechanie wykluczenia S. z Postępowania,
który to wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził
Zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że spełnia warunki udziału w
Postępowaniu, względnie w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprowadzające w błąd Zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane, gdyż przedstawił nieodpowiadające rzeczywistości informacje dotyczące
powierzchni obsługiwanych przez siebie budynków biurowych stanowiących siedzibę S. sp. z
o.o. i jednocześnie jego własną siedzibę,
z ostrożności, na wypadek nieuwzględnienia zarzutów powołanych w pkt 1 i 2 powyżej
3. art. 26 ust. 3 w zw. z art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. Ib pkt
3 oraz w zw. z art. 22d ust. 1 ustawy Pzp z uwagi na zaniechanie wezwania S. do
uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w Postępowaniu,
albowiem wykonawca ten nie wykazał warunku udziału w Postępowaniu dotyczącego
doświadczenia w wykonaniu lub wykonywaniu co najmniej dwóch usług obsługi technicznej
nieruchomości stanowiącej obiekt użyteczności publicznej każda o powierzchni nie mniejszej
niż 18 000 m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+) ustanowionego w Rozdziale 5 pkt 1
ppkt 2 lit. a) tiret pierwsze SIWZ. Wskazał jak w punkcie pierwszym na trzy podane w ofercie
obiekty, stwierdzając ponownie, że S. nie wykazał nawet jednej usługi dotyczącej utrzymania
budynków biurowych o powierzchni co najmniej 18 000 m2, i w związku z tym winien z
Postępowania zostać wykluczony.
Podnosząc ww. zarzuty wniósł o: uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie
zamawiającemu: (1) unieważnienie decyzji o wyborze oferty najkorzystniejszej (2)
wykluczenie S. z Postępowania, względnie, na wypadek nieuwzględnienia żądania
określonego powyżej; (3) wezwanie S. do uzupełnienia dokumentów potwierdzających, że S.
spełnia warunek udziału w postępowaniu dotyczący doświadczenia w wykonaniu lub
wykonywaniu co najmniej dwóch usług obsługi technicznej nieruchomości każda o
powierzchni nie mniejszej niż 18 000 m2 dla budynków biurowych w standardzie A lub B+.
Wniósł także o zasądzenie na rzecz Odwołującego kosztów postępowania według norm
przepisanych, w tym kosztów zastępstwa według spisu, który przedłożony zostanie na
rozprawie.
Odwołujący stwierdził, że posiada interes we wniesieniu odwołania, albowiem złożył
w Postępowaniu ofertę zgodną ze wszystkimi wymaganiami, która przez Zamawiającego
została sklasyfikowana na drugim miejscu. Uwzględnienie odwołania i wykluczenie S. z
Postępowania (względnie: wezwanie go do uzupełnienia dokumentów - otwierające
możliwość wykluczenia go w oparciu o uzupełnione dokumenty) doprowadzić może do
wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej, co w sposób bezsprzeczny
dowodzi posiadania interesu, o którym mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu zarzutów odwołania wskazał:
1.1. zarzut niewykazania spełnienia warunku z rozdziału 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) SIWZ
Zamawiający zgodnie z wym. warunkiem wymagał posiadania doświadczenia w zakresie
wykonania lub wykonywania przez wykonawców 3 usług obsługi technicznej nieruchomości
stanowiącej obiekt użyteczności publicznej obejmujących swym zakresem:
co najmniej dwie usługi obsługi technicznej nieruchomości każda o powierzchni nie
mniejszej niż 18 000 m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+) o wartości nie mniejszej
niż 3 000 000,00 zł brutto;
co najmniej jedną usługę obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej o powierzchni wystawienniczej/ekspozycyjnej nie mniejszej niż 4 000
m2 o wartości nie mniejszej niż 1 000 000,00 złotych brutto.
Zamawiający, odpowiadając w dniu 23 maja 2017 r. na pytania nr 12 oraz nr 35 dotyczące
treści specyfikacji, potwierdził, że każda z usług wymienionych w rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit.
a) tiret pierwsze SIWZ (tj. usług dotyczących obsługi technicznej budynków biurowych w
standardzie A lub B+) musiała spełnić dwie przesłanki: 1) musiała mieć powierzchnię nie
mniejszą niż 18 000 m2; 2) musiała mieć wartość nie mniejszą niż 3 000 000 zł. Tym samym
Zamawiający w sposób jednoznaczny przesądził, że dla wykazania spełnienia warunku
udziału w Postępowaniu nie było możliwe sumowanie powierzchni budynków obsługiwanych
w ramach poszczególnych usług, gdyż każda z nich musiała spełnić wymagania określone w
SIWZ oddzielnie. Tymczasem S. na potwierdzenie spełnienia warunku opisanego w wyżej
przywołanym fragmencie SIWZ powołał się na fakt realizacji następujących usług -
kompleksową obsługę techniczną: (1) Hoteli W. „S.", (2) budynku biurowego siedziby firmy S.
w P., (3) obiektu Muzeum Historii Żydów P. - nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej, który posiada powierzchnię wystawienniczą.
Zdaniem Odwołującego, żadna z usług nie potwierdza wymogu dotyczącego obsługi
technicznej z rozdziału 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret 1 i 2.
(1)
Pierwszej usługa - obsługa techniczna Hoteli Warszawskich „S." - nie dotyczy
obiektów użyteczności publicznej, a także nie dotyczy budynków biurowych w standardzie A
lub B+. W ramach tej usługi, jak wynika z treści przedstawionego przez tego wykonawcę listu
referencyjnego, S. świadczył kompleksową obsługę techniczną trzech hoteli: Hotelu P. P.,
Hotelu M. i Hotelu M. w W.. Pojęcie budynku użyteczności publicznej zostało zdefiniowane
w § 3 pkt 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z
2015 r. poz. 1422; dalej: „Rozporządzenie w sprawie warunków"). Zgodnie z przewidzianą w
tym przepisie definicją, przez budynek użyteczności publicznej należy rozumieć budynek
przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu
religijnego , oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej,
społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług
pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie
kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek
przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej
uznaje się także budynek biurowy lub socjalny. Jednocześnie w § 3 pkt 5 przywołanego
Rozporządzenia w sprawie warunków określona została inna kategoria budynków,
określanych jako budynki zamieszkania zbiorowego. Zgodnie z zapisaną w tym przepisie
definicją, budynkiem zamieszkania zbiorowego jest budynek przeznaczony do okresowego
pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom
wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek
koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego,
zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, w
szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny. Z powyższego wynika, że na
gruncie ww. rozporządzenia hotele nie są klasyfikowane jako budynki użyteczności
publicznej, lecz jako budynki zamieszkania zbiorowego. Tych dwóch kategorii budynków nie
można ze sobą utożsamiać, bowiem zostały one wyraźnie odróżnione przez samego
prawodawcę. Stanowisko dotyczące odrębności znaczeniowej określeń „budynek
użyteczności publicznej" oraz „budynek zamieszkania zbiorowego" potwierdził m.in.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 7 maja 2009 r. sygn. akt II
SA/Kr 457/09. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Administracyjny wskazał, że okoliczność
tego rodzaju, że w budynku są świadczone usługi wynajmu pokoi, nie pozwala na
sklasyfikowanie budynku jako budynku użyteczności publicznej. Obsługiwane przez S.
obiekty hotelowe zarządzane przez spółkę Hotele W. „S." sp. z o.o. z całą pewnością należą
do kategorii budynków zamieszkania zbiorowego. Tym samym, świadczona przez S. obsługa
techniczna tych obiektów nie stanowi wymaganej przez Zamawiającego obsługi obiektów
użyteczności publicznej. Podkreślił, że Zamawiający nie wymagał w przedmiotowym zakresie
wykazania się obsługą jakichkolwiek budynków użyteczności publicznej, lecz wyłącznie
budynków biurowych o określonym standardzie (kategoria A lub B+). Hotele P. P. H., M. i M.
w W. za budynki biurowe w żadnym przypadku uznane być nie mogą. Zgodnie z klasyfikacją
określoną w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej
Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB)(Dz. U. Nr 112, poz. 1316, ze zm.; dalej:
„Rozporządzenie PKOB") budynki biurowe stanowią klasę 1220 w ramach grupy 122 działu
12 (budynki niemieszkalne) sekcji 1 (budynki). Klasa ta obejmuje budynki wykorzystywane
jako miejsce pracy dla działalności biura, sekretariatu lub innych o charakterze
administracyjnym, np. budynki banków, urzędów pocztowych, urzędów, miejskich, gminnych,
ministerstw ftp. lokali administracyjnych. Nie obejmuje ona natomiast biur w budynkach
przeznaczonych głównie do innych celów. W tej samej klasyfikacji budynki hoteli stanowią
klasę 1211 w ramach grupy 121 (hotele i budynki zakwaterowania turystycznego działu 12
(budynki niemieszkalne) sekcji 1 (budynki). Klasa ta obejmuje hotele, motele, gospody,
pensjonaty, podobne budynki oferujące zakwaterowanie, z restauracjami lub bez, a także
samodzielne restauracje i bary. Nie obejmuje ona natomiast restauracji w budynkach
mieszkalnych, schronisk młodzieżowych, schronisk górskich, domków kempingowych,
domków wypoczynkowych, restauracji w centrach handlowych. Funkcja hoteli P. P. Hotel,
MDM i M. nie budzi najmniejszych wątpliwości - są obiektami przeznaczonymi do czasowego
pobytu osób. Z całą pewnością ww. hotele funkcji biurowej nie pełnią - nie stanowią bowiem
miejsca pracy dla działalności biura, sekretariatu czy też o charakterze administracyjnym.
Wobec powyższego ujęta w poz. nr 1 przedstawionego przez S. wykazu wykonanych usług
wymagania określonego w Rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret pierwsze SIWZ dotyczącego
obsługi obiektów użyteczności publicznej ™ budynków biurowych w standardzie A lub B+ nie
spełnia.
(2) Druga usługa - obsługa techniczna budynku biurowego siedziby firmy S. nie potwierdza
spełnienia wymogu powierzchni nie mniejszej niż 18 000 m2. Wskazany w wykazie budynek
zlokalizowany przy ul. (…) w P. niewątpliwie jest budynkiem biurowym według klasyfikacji
Rozporządzenia PKOB. Jest on również niewątpliwie obiektem użyteczności publicznej w
rozumieniu Rozporządzenia w sprawie warunków. Poważne wątpliwości budzi jednak
spełnienie przez ww. budynek (a w istocie kompleks sześciu budynków biurowych)
wymagania dotyczącego powierzchni nie mniejszej, niż 18 000 m2. Wprawdzie przyznać
należy, że S. ujawnił w przedstawionym przez siebie wykazie wykonanych usług, iż
wspomniany budynek ma powierzchnię 18 474,25 m2. Taka sama informacja została
zawarta w przedstawionym przez tego wykonawcę liście referencyjnym wystawionym przez
spółkę należącą do grupy kapitałowej S., tj. przez S. sp. z o.o. z siedzibą w P.. Zdaniem
wykonawcy ww. informacja nie koresponduje z informacją zamieszczoną na stronie
internetowej S. sp. z o.o. w P. pod adresem: ul. (…). Dowód: wydruk ze strony internetowej
S. sp. z o. o. Informacje te wskazują, że stanowiąca siedzibę S. sp. z o.o. (oraz samego
wykonawcy S.) nieruchomość przy ul. (…) stanowi zrealizowany dwuetapowo kompleks
sześciu dwupiętrowych budynków biurowych z garażem podziemnym, połączonych
przestrzennym foyer stanowiącym główną część komunikacyjną. Kompleks ten ma
powierzchnię całkowitą na poziomie 8 492 m2 i 8 954 m2, przy czym informacje dostępne na
stronie internetowej S. sp. z o.o. nie wskazują, z czego wynika fakt podania dwóch wartości
powierzchni dla obiektu. Wydaje się, że poszczególne wartości odnoszą się do powierzchni
budynku po zrealizowaniu poszczególnych etapów inwestycji, w tym sensie, że po realizacji
prac pierwszego etapu obiekt posiadał 8 492 m2, zaś po zakończeniu prac drugiego etapu
jego powierzchnia została zwiększona do wartości 8 954 m2. Takie rozumienie ww. zapisów
koresponduje z informacjami dostępnymi na stronie internetowej U..pl (zawierającej bazę
danych o polskich inwestycjach budowlanych), według których powierzchnia użytkowa
całego zespołu budynków biurowych przy ul. (...) w P. wynosi aktualnie 5 952 m2 (co
dokładnie odpowiada podanej na stronie internetowej S..pl wartości „drugiej" powierzchni
użytkowej budynku - wartość budynku dla drugiego etapu inwestycji). Dowód: wydruk ze
strony internetowej U..pl. Jednakże nawet gdyby przyjąć, że ww. wartości dotyczą
powierzchni budynku zrealizowanej odrębnie w każdym z etapów realizacji inwestycji - co
oznaczałoby, że rzeczywista wielkość powierzchni kompleksu biurowego stanowi sumę obu
podanych wartości ™ nie zmienia to oceny, iż S. wymogu dotyczącego obsług budynków
biurowych o powierzchni 18 000 m2 nie spełnił. Suma ww. wartości (8 492 m2 i 8 954 m2)
jest niższa od wymaganej przez Zamawiającego wartości 18 000 m2 - wynosi ona bowiem
17 446 m2. Wskazuje to, iż przedmiotowa nieruchomość nie spełnia wymagania określonego
w Rozdziale 5 pkt 1 ppkt 2 lit. a) tiret pierwsze SIWZ. Podniósł, że informacje publikowane na
stronie internetowej nie mają charakteru informacji oficjalnych. Jednakże, biorąc pod uwagę,
iż źródłem i autorem tychże informacji jest sam wystawca listu referencyjnego - S. sp. z o.o. -
informacje te uznać należy za co najmniej wiarygodne. Podniósł także, że Odwołujący nie
ma ani prawnej, ani faktycznej możliwości sprawdzenia faktycznej powierzchni obiektu
biurowego zlokalizowanego przy ul. (...) w P.. Nie posiada on bowiem dostępu fizyczne do
wspomnianej nieruchomości ani też do opisującej ją dokumentacji urzędowej. Okoliczność
dotyczące ww. powierzchni może być zweryfikowana poprzez zapoznanie się dostępnymi S.
dokumentami w postaci: książki obiektu budowlanego (o której mowa w art. 64 Prawa
budowlanego), względnie - projektu budowlanego dla ww. obiektu wraz ze wszystkimi jego
zmianami. Z uwagi na powyższe, a także mając na uwadze, że ww. dokumenty są
niezbędne do ustalenia w sposób bezsprzeczny rzeczywistej powierzchni obiektu
biurowego zlokalizowanego w Pruszkowie przy ul. (…), na podstawie § 24 ust. 1
Rozporządzenia w sprawie Regulaminu wniósł o zobowiązanie S. do przedstawienia ww.
dokumentów.
(3) Trzecia usługa - realizowana przez S. na rzecz Zamawiającego niewątpliwie spełnia
określony w tiret 2 warunek dotyczący powierzchni wystawienniczej na poziomie większym
niż 4 000 m2. Nie spełnia ona jednak wymaganego warunku z dwóch powodów: Po
pierwsze, każda z wymaganych przez Zamawiającego usług miała być realizowana na
podstawie odrębnej umowy - zatem ta sama usługa nie mogła być przez wykonawcę
wykazana celem wykazania warunku w zakresie określonym dla usług, o których mowa w
obu tiretach; Po wtóre, obiekt Muzeum Historii Żydów P. ma powierzchnię 16 374,16 m2, co
nie spełnia wymogu dotyczącego powierzchni na poziomie nie mniejszym niż 18 000 m2. W
tych okolicznościach, wykonawca S. nie spełnił warunku dotyczącego doświadczenia w
zrealizowaniu co najmniej 2 usług obsługi technicznej nieruchomości, każda o powierzchni
nie mniejszej niż 18 000 m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+). Jednocześnie
zauważył, że zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Trybunał Sprawiedliwości
Unii Europejskiej w wyroku z dnia 11 maja 2017 r. sygn. akt C-131/16 A. sp. z o.o. zasada
równego traktowania wykonawców stoi na przeszkodzie temu, by w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego instytucja zamawiająca wezwała oferenta do
dostarczenia oświadczeń lub dokumentów, których dostarczenia wymagała specyfikacja
istotnych warunków zamówienia, a których nie dostarczono w pierwotnym terminie ich
składania. Ewentualne żądanie uzupełnienia dokumentów, ich wyjaśnienia lub sprostowania
nie może zdaniem Trybunału rekompensować braku dokumentu lub informacji, których
przekazanie było wymagane w dokumentacji przetargowej, gdyż instytucja zamawiająca
musi ściśle przestrzegać ustanowionych przez samą siebie kryteriów (podobnie w
uzasadnieniu wyroku z dnia 10 października 2013 r. w sprawie C-336/12 M.). Wobec
powyższego za niedopuszczalną należałoby uznać ewentualną próbę sanowania opisanych
powyżej braków w ofercie S. poprzez wezwanie wykonawcy do uzupełnienia dokumentów -
wykazu wykonanych usług oraz dokumentów potwierdzających należyte ich wykonanie -
wskazujących na wykonanie przez S. innej usługi, na której realizację dotychczas się on nie
powoływał. W konsekwencji, zdaniem Odwołującego nie ma podstaw do stosowania w tym
przypadku procedury sanacyjnej określonej w art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. Tym niemniej, z
daleko posuniętej ostrożności, w przypadku, gdyby Izba prezentowała zdanie przeciwne i
uznała, że ww. procedura może być w stanie faktycznym sprawy stosowana, podnoszę iż
niewykazanie spełnienia warunku udziału w Postępowaniu prowadziłoby - o ile
pozostawałoby to w zgodzie z zasadą równego traktowania wykonawców - do zastosowania
art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. Procedura przewidziana w tym przepisie - w przypadku, gdy nie
koliduje to z innymi regulacjami - ma bowiem charakter obligatoryjny.
1.2. zarzut przekazania informacji wprowadzających w błąd Zamawiającego
Odwołujący podniósł, że w aktualnym stanie prawnym przekazanie przez wykonawcę
informacji wprowadzających w błąd co do okoliczności wskazującej na spełnienie warunku
udziału w Postępowaniu (która to okoliczność co do zasady może mieć istotny wpływ na
decyzje zamawiającego podejmowane w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego), obliguje zamawiającego do wykluczenia wykonawcy z postępowania.
Obowiązek ten powstaje zarówno w przypadku, gdy podanie nieprawdziwych informacji
następuje w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa (art. 24 ust. 1 pkt 16
ustawy Pzp), jak i wówczas, gdy wynika to z lekkomyślności lub ze zwykłego niedbalstwa
(art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy Pzp). W przypadku, gdyby potwierdziło się, że wskazany przez
S. w poz. 2 wykazu wykonanych usług budynek biurowy nie posiadał powierzchni co
najmniej 18 000 m2, nie mogłoby budzić najmniejszych wątpliwości, że ów wykonawca
przekazał Zamawiającemu informacje niezgodne z rzeczywistością - a więc wprowadzające
Zamawiającego w błąd. Nie sposób również w takiej sytuacji byłoby stwierdzić, aby owo
przekazanie nieprawdziwych informacji wynikało z jakichkolwiek innych okoliczności, aniżeli
zamierzone działanie, rażące niedbalstwo, lub co najmniej zwykłe niedbalstwo albo
lekkomyślność. Podkreślił, że wykonawca jest profesjonalistą od wielu lat funkcjonującym na
rynku i uczestniczącym w postępowaniach o udzielenie zamówienia. W myśl art. 355 § 2 w
zw. z art. 14 ustawy Pzp, należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego
działalności określa się przy uwzględnieniu jej zawodowego charakteru. Wskazał na
orzeczenie w sprawie sygn. akt KIO 726/15, podnosząc, że w profesjonalnym obrocie reguły
należytej staranności wymagają upewnienia się, czy stan rzeczy deklarowany w
oświadczeniach składanych zamawiającemu odpowiada rzeczywistości. Brak dochowania
należytej staranności oznacza co najmniej, iż S. dopuścił się co najmniej niedbalstwa. Jak
bowiem słusznie zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 marca 2004 r.
sygn. akt IV CK 151/03: „Niedbalstwo określa się jako niedołożenie należytej staranności, tj.
staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (art. 355 § 1 k.c). Za miernik
należytej staranności uznaje się więc miernik obiektywny, odnoszący się do każdego, kto
znajdzie się w określonej sytuacji, formułowany zatem np. dla profesjonalnego wykonawcy
inwestycji budowlanych, lekarza określonej specjalności, nauczyciela wychowania
fizycznego, kierowcy samochodowego, na podstawie takich dotyczących Ich reguł, jak:
zasady współżycia społecznego, szczegółowe normy prawne, pragmatyki zawodowe,
zwyczaje Itp, Przypisanie określonej osobie niedbalstwa uznaje się za uzasadnione wtedy,
gdy osoba ta zachowała się w określonym miejscu i czasie w sposób odbiegający od
właściwego dla niej miernika należytej staranności." Co więcej, wykonawca jako podmiot
mający swą siedzibę w przedmiotowym budynku i w dodatku prowadzącym od 2010 r. jego
obsługę techniczną niewątpliwie posiada lub co najmniej powinien posiadać (względnie:
mógłby w prosty sposób posiąść) dane dotyczące rzeczywistej powierzchni tego budynku.
Dane tego rodzaju nie stanowią same w sobie tajemnicy przedsiębiorstwa jakiegokolwiek
podmiotu (o czym świadczy chociażby fakt ujawnienia ich -choć zdaniem Odwołującego w
stopniu wysoce zniekształconym - przez S. sp. z o.o. w liście referencyjnym, a nadto na
stronie internetowej, oraz przez samego wykonawcę S. w przedłożonej dokumentacji), ani
też jakiejkolwiek innej prawnie chronionej tajemnicy, stąd też ich pozyskanie nie jest w żaden
sposób utrudnione. Jednocześnie każdy profesjonalista ubiegający się o zamówienia
publiczne w Polsce jest świadomy konsekwencji prawnych wynikających z podania informacji
dotyczących spełnienia warunków udziału w postępowaniu oraz przekazania informacji
niezgodnych z rzeczywistością. Wiedza tego rodzaju ma wśród wykonawców działających na
rynku zamówień publicznych charakter elementarny. Stąd też każdy z wykonawców -
podając zamawiającemu informacje dotyczące spełniania warunków udziału w Postępowaniu
- nawet będąc w najniższym stopniu przygotowanym do wykonywania tego rodzaju
działalności - musi być świadomym tego, że informacje tego rodzaju powinny być
sprawdzone przed ich przekazaniem zamawiającemu. Każdy przedsiębiorca działający na
rynku obsługi technicznej nieruchomości musi również ' wiedzieć, w jaki sposób sprawdzić
prawdziwość informacji dotyczących powierzchni obsługiwanego obiektu - w szczególności
wówczas, gdy taki obiekt obsługuje już 7 pełnych lat kalendarzowych. Brak dokonania w
takich okolicznościach weryfikacji informacji podawanych podmiotowi zamawiającemuświadczy zatem o niedochowaniu minimalnego stopnia oczekiwanej od profesjonalisty
staranności w tym zakresie (zakładając, że podanie takich informacji nie miało charakteru
celowego działania). Tymczasem w orzecznictwie wskazuje się jednoznacznie, że
„niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej
sytuacji ocenia się jako rażące niedbalstwo. O przypisaniu pewnej osobie winy w tej postaci
decyduje więc zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od
miernika staranności minimalnej" (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10
marca 2004 r. sygn. akt IV CK 151/03). Wobec powyższego, w przypadku potwierdzenia się
okoliczności, iż budynek (kompleks budynków) zlokalizowany w P. przy ul. (...) ma
powierzchnię mniejszą, niż 18 000 m2, wykonawca S. winien zostać z Postępowania
wykluczony na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp). Okoliczność ta wyłącza
możliwość wezwania S. do uzupełnienia dokumentów w tym zakresie. Nieprawdziwej
informacji mającej wpływ na wynik postępowania nie można w trybie art. 26 ust. 3 ustawy
zastępować inną informacją, choćby była prawdziwa i również wskazywała na spełnienie
warunku udziału w postępowaniu. Jeżeli wykonawca przedstawia nieprawdziwe informacje,
które są podstawą pozytywnej weryfikacji, nie można jednocześnie twierdzić, że wymagają
one uzupełnienia (por. uzasadnienie wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 lutego
2017 r. sygn. akt KIO 205/17, podobnie w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 stycznia 2017 r.
sygn. akt KIO 2384/16 i szereg innych).
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego przystąpienie zgłosił
wykonawca: S. P. a. F. S. Sp. z o.o. z P., wnosząc o oddalenie odwołania.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie
wniósł o jego oddalenie podnosząc w
szczególności:
Odnośnie pierwszego zarzutu, wskazał na postanowienie w rozdziale 5 ust.1 pkt 2)
specyfikacji i stwierdził, że zamieszczone w Wykazie usługi potwierdzają spełnienie
wymaganych w tym postępowaniu warunków. Pierwsza z usług dotyczy realizowanej na
rzecz: a) Hoteli W. „S." spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.,
kompleksowa obsługa techniczna obiektu o powierzchni 48 849,00 m2, w tym Hotel P. P. - o
powierzchni 20 010,50, obiekt o standardzie B+; Druga na rzecz: b) S. spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w P., kompleksowa obsługa techniczna budynku biurowego o
powierzchni 18 474,25 m2, obiekt o standardzie A, w którym znajduje się powierzchnia
wystawiennicza; Trzecia na rzecz: c) Muzeum Historii Żydów P. P. z siedzibą w W. -
kompleksowa obsługa techniczna nieruchomości stanowiącej obiekt użyteczności publicznej,
który posiada powierzchnię wystawienniczą - powierzchnia całego obiektu 16 374,16 m2,
obiekt o standardzie A. Powyższe potwierdzają dokumenty referencyjne. Podkreślił, że ich
treść nie dawała podstaw do wątpliwości, co do prawdziwości przedłożonych przez
wykonawcę oświadczeń i dokumentów. Podał, że: a) zgodnie z treścią referencji co najmniej
dwie usługi (dwie pierwsze pozycje z wykazu) realizowane były w obiektach użyteczności
publicznej o powierzchni 18 000 m2, a wartość każdej usługi przekraczała 3 000 000,00
miliony złotych brutto, przy czym obiekty te posiadają standard odpowiadający standardom
dla budynku biurowego klasy A lub B+; b) jeden obiekt (budynek Muzeum Historii Żydów P.)
jest obiektem użyteczności publicznej o powierzchni wystawienniczej/ekspozycyjnej nie
mniejszej niż 4 000 m2, a wartość usługi nie była mniejsza niż 1 000 000,00 złotych brutto.
Podobnie jak Odwołujący, wskazał również na definicje pojęć: „obiekt użyteczności
publicznej" oraz „budynku zamieszkania zbiorowego" zawarte w treści rozporządzenia w
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
podkreślając, że w myśl (…) w/w rozporządzenia budynkiem użyteczności publicznej jest
budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości,
kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki
zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym
usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w
transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny
budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności
publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny. (§ 3 ust. 6 Rozporządzenia). Z
kolei budynkiem zamieszkania zbiorowego jest budynek przeznaczony do okresowego
pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom
wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek
koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego,
zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, w
szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny (§ 3 ust. 5 rozporządzenia)”. Dalej
stwierdził: „Wbrew zarzutom odwołania ani wykładnia funkcjonalna, ani wykładnia
systemowa pojęcia budynku zamieszkania zbiorowego oraz pojęcia budynku użyteczności
publicznej nie pozwalają na stwierdzenie, iż pojęcia te są rozłączne, a zatem, że budynki
zamieszkania zbiorowego nie mogą stanowić jednocześnie obiektów użyteczności
publicznej. Zakresy pojęć zdefiniowane w przywołanej regulacji w pewnych określonych
sytuacjach pokrywają się ze sobą. Przykładowo budynkiem użyteczności publicznej jest
budynek przeznaczony na potrzeby turystyki (a wiec np. hotel, motel, pensjonat, dom
wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko), a jednocześnie
hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe,
schronisko, są kwalifikowane jako budynki zamieszkania zbiorowego. Podobnie budynkiem
użyteczności publicznej jest budynek przeznaczony na potrzeby oświaty, wychowania (a
więc np. internat, dom studencki), a jednocześnie internat i dom studencki są kwalifikowane
jako budynki zamieszkania zbiorowego. Tym samym wskazany przez wybranego
wykonawcę referencyjny hotel uznać należy zarówno za budynek użyteczności publicznej
(jako budynek przeznaczony na potrzeby turystyki i usług), jak i za budynek zamieszkania
zbiorowego, co w konsekwencji czyni zarzuty odwołania w tym zakresie niezasadnymi. W
rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, nie wskazano bowiem,
iż budynki zamieszkania zbiorowego nie są budynkami użyteczności publicznej. Analizując
treść definicji obiektu użyteczności publicznej należy wskazać, iż hotel spełnia przesłanki dla
obiektu użyteczności publicznej, gdyż w budynku świadczone są usługi i jest to budynek
przeznaczony na potrzeby turystyki”. Dodatkowo wskazał, że (…) powołane rozporządzenie
zrównuje wymagania szczególne odnoszących się do warunków technicznych budynków dla
budynków użyteczności publicznej oraz budynków zamieszkania zbiorowego (por. § 12 ust
6, § 16 ust 1, § 23 ust 4, § 54 ust 1, § 54 ust 2, § 55 ust 2, § 116 ust. 2, § 121 ust 1, § 155
ust 4, § 157 ust 1, § 179 ust 4, § 186 ust. 2, § 209 ust. 1 pkt 1), § 323 ust 2, § 325 ust. 1, §
326 ust. 1, § 327 ust 2, § 329 ust. 3). Zamawiający w postępowaniu nie doprecyzował, co
rozumie pod pojęciem obiekt użyteczności publicznej, dlatego też nieuprawnionym jest
doprecyzowywanie warunków udziału w postępowaniu po dniu otwarcia ofert. W związku, z
czym Zamawiający nie mógł wyciągać negatywnych konsekwencji w stosunku do
Wykonawcy i nie uznać usług zrealizowanych na rzecz hotelu. Co najmniej dwie usługi
realizowane były w obiektach o powierzchni 18 000 m2' a wartość usługi przekraczała 3 000
000,00 miliony złotych brutto. Wykonawca w dokumentach złożonych w postępowaniu w
sposób jednoznaczny wykazał, iż dwie z przedstawionych usług zrealizowane były w
obiektach o powierzchni większej niż 18 000 m2. Zgodnie z treścią wykazu usług i referencji
obiekty, w których były realizowane usługi mają odpowiednio powierzchnię: a) kompleksowa
obsługa techniczna Hoteli W. „S." spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.,
o powierzchni 48 849,00 m2, w tym Hotel P. P. - o powierzchni 20 010,50 m2; b)
kompleksowa obsługa techniczna budynku biurowego siedziby firmy S. spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Pruszkowie, o powierzchni 18 474,25 m2. Nadto każdy z
obiektów wskazanych w wykazie odpowiada standardem budynku biurowego kategorii A lub
B+”. Mając na uwadze powyższe stwierdził, że „Wykonawca w sposób dostateczny wykazał,
iż zrealizował usługi w obiektach powyżej 18 000 m2. Jednocześnie Zamawiający w ślad za żądaniem
Odwołującego
wystąpił
do
wykonawcy
o
przedłożenie
dokumentów
potwierdzających powierzchnię nieruchomości. Wykonawca przedstawił dokumenty, z
których bez żadnych wątpliwości można odczytać powierzchnię obiektu”. Podkreślił, że (…)
Odwołujący swoją wiedzę na temat powierzchni obiektów wskazanych w wykazie czerpie ze
strony internetowej. W ocenie Zamawiającego strona internetowa nie stanowi obiektywnego źródła wiedzy, z którego można bezrefleksyjnie kopiować informację. Każdy z obiektów
posiada standard budynku A lub B+. Zamawiający w warunkach udziału w postępowaniu
wskazał, iż wymaga, aby wykazane obiekty były obiektami użyteczności publicznej, a jedynie
w nawiasie doprecyzował, iż przedmiotowe budynki mają swymi standardami odpowiadać
standardom określonym dla budynków biurowych klasy A lub B+. Dopisek zawarty w
nawiasie dookreśla warunek opisany przez Zamawiającego w zakresie standardu budynku
odwołując się do parametrów istniejących w branży obsługi nieruchomości. Odesłanie do
określonego standardu budynków biurowych nie stanowi jednak -jak interpretuje to
odwołujący - zawężenia tego warunku tylko do budynków biurowych. Warunek udziału jest
spełniony, o ile wykonawca wykaże, że zrealizował usługi w zakresie obsługi budynków
użyteczności publicznej o standardzie odpowiadającym klasie A lub B+ (a nie tylko obsługi
budynków biurowych). Standardy A lub B+definiowane są w piśmiennictwie branżowym.
Według W. R. F. do klasy A można zaliczyć budynki spełniające 13 z 16 kryteriów
wymienionych poniżej [Jońska, 2011, s. 18-19]: 1) idealna jakość wykończenia wnętrz wraz z
kompleksowym serwisem technicznym, 2) najlepsza lokalizacja na konkretnym obszarze,
bezproblemowy dojazd i łatwy dostęp do ośrodków komunikacji miejskiej, 3) klimatyzacja, 4)
podwieszane sufity, 5) wysokość pomieszczenia - minimalnie 2,70 m (licząc od podłogi do
sufitu), możliwość swobodnej aranżacji wnętrza, 6) trzy oddzielne okablowania strukturalne
dla linii telefonicznych, elektronicznych i systemów komputerowych albo system
podnoszonych podłóg, 7) podwójne szyby niskoemisyjne, 8) nowoczesne i szybkobieżne
windy (kryterium mierzone na podstawie czasu oczekiwania na windę, który nie może być
dłuższy niż 30 s), 9) wykładziny podłogowe i wykończenia ścian dobrej jakości, 10)
całkowicie wykończone wnętrza łazienek oraz kuchni, 11) niezawodny i solidny system
telekomunikacyjny, 12) podwójne zasilanie, bądź awaryjny system podtrzymania napięcia,
13) kontrola wilgotności powietrza, 14) parking strzeżony z miejscami przeznaczonymi dla
najemców, 15) wystarczająca liczba miejsc parkingowych na metr kwadratowy powierzchni
wynajmowanej dla budynków zlokalizowanych w centrum i poza nim. Dla obiektów w ścisłym
centrum 1/90 do 1/100m2, centrum 1/70 m2, poza centrum 1/25 do 1/30 m2 (dopuszczalne
1/50 m2). Z kolei budynki klasy B to takie, które zostały wybudowane po 1989 roku i
charakteryzują się następującymi cechami [Jońska, 2011, s. 19—20]: 1) materiały
wykorzystane przy budowie oraz jakość wykonania obiektu są niższe od obiektów klasy A, 2)
oferowana mniejsza ilość usług niż w obiekcie klasy A, 3) niepełny system klimatyzacji, 4)
wskaźnik miejsc parkingowych w stosunku do powierzchni najmu jest niższy niż w przypadku
obiektów klasy A. W. R. F. wyróżnia także budynki klasy B+, czyli nowoczesne budynki, które
spełniają wszystkie kryteria ustalone dla klasy A, ale są położone poza ścisłym centrum
[Jońska, 2011, s. 19—20]. Do klasy B+ można również zaliczyć budynki, które nie spełniają
wszystkich standardów klasy A, ale znajdują się w ścisłym centrum. (Klasyfikacja biurowców
na przykładzie rynku nieruchomości w T., autorstwa D. T., M. O., opublikowane w
Zarządzanie i Finanse Journal of Management and Finance Vol. 12, No. 4/2014)”. Stwierdził, że „Wykonawca w wykazie usług w kolumnie 6 określił klasę każdego ze wskazanych
obiektów. Zgodnie z oświadczeniem Wykonawcy przedmiotowe klasy odpowiadają
warunkom postawionym przez Zamawiającego. Jeden obiekt użyteczności publicznej o
powierzchni wystawienniczej /ekspozycyjnej nie mniejszej niż 4 000 m2 o wartości nie
mniejszej niż 1 000 000,00 złotych brutto. Zamawiający na podstawie wiadomości, które
posiada stwierdził, iż usługa wykazana przez Wykonawcę realizowana na rzecz
Zamawiającego spełnia warunek określony w rozdziale 5 ust. 1 pkt 2) tiret 2 specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. Zgodnie z dokumentacją powykonawczą obiektu, w którym
znajduje się Muzeum Historii żydów P. P. przestrzeń wystawiennicza stanowi około 4 633,98
m2. Dlatego też Zamawiający uznał przedmiotowy warunek za spełniony. Zgodnie z
najlepszą wiedzą Zamawiającego obiekt Muzeum Historii Żydów P. P. ma powierzchnię
całkowitą 18 368,21 m2”.
Odnośnie drugiego zarzutu stwierdził, że w przypadku, gdy złożone oświadczenia i
dokumenty nie budzą wątpliwości co do ich prawdziwości, Zamawiający zobowiązany jest
zgodnie z ustawą Pzp polegać na ich treści. Wykluczenie wykonawcy z postępowania na
podstawie przesłanek określonych w art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy wymaga
szczegółowego wykazania, że wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego
niedbalstwa wprowadził Zamawiającego w błąd przy przedstawieniu informacji, że spełnia
warunki udziału w postępowaniu lub że w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił
informacje wprowadzające w błąd zamawiającego. W prowadzonym postępowaniu, opierając
się na dokumentach i oświadczeniach wykonawcy, które nie budziły wątpliwości, nie
stwierdził, aby do takiej sytuacji doszło, zatem brak było podstaw do wykluczenia wykonawcy
z powyższych powodów. Dodatkowo, wykonawca na żądanie Zamawiającego po dniu
doręczenia przez Odwołującego odwołania, złożył dokumenty zatytułowane „Protokół z
okresowej kontroli stanu technicznego zespołu budynków" wraz z załącznikiem „Wykaz
protokołów okresowych kontroli stanu technicznego obiektu", z których bezsprzecznie
wynika, że obiekt zlokalizowany w P. przy ulicy (...) ma powierzchnię 18 474,25 m2.
Odnośnie zarzutu trzeciego Zamawiający podał, że w przedmiotowym postępowaniu
nie wzywał wykonawcy na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp do dalszego złożenia
dokumentów na potwierdzenie warunku udziału, gdyż na podstawie przedłożonych przez
wykonawcę oświadczeń i dokumentów uznał, że warunki udziału zostały przez wybranego
wykonawcę spełnione i należycie wykazane. Brak zatem było podstaw do wzywania
wykonawcy o składanie dalszych dokumentów. Wezwanie takie byłoby konieczne dopiero w
przypadku ewentualnego uznania, że wykazane usługi nie potwierdzają spełnienia przez
Wykonawcę warunków udziału w postępowaniu, co - jak wyżej wykazano - nie miało miejsca
w przedmiotowej sprawie.
W uzasadnieniu prawnym stanowiska wskazał na § 2 ust. 4 pkt. 2 rozporządzenia
Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich możeżądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia, podnosząc:
„W celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub
kryteriów selekcji dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej zamawiający może żądać następujących dokumentów: /.../ 2. wykazu dostaw lub usług wykonanych, a w
przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonywanych, w okresie ostatnich
3 lat przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z
podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz, których dostawy
lub usługi zostały wykonane, oraz załączeniem dowodów określających czy te dostawy lub
usługi zostały wykonane lub są wykonywane należycie, przy czym dowodami, o których
mowa, są referencie bądź inne dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego
dostawy lub usługi były wykonywane, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych są
wykonywane, a jeżeli z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze wykonawca nie
jest w stanie uzyskać tych dokumentów - oświadczenie wykonawcy; w przypadku świadczeń
okresowych lub ciągłych nadal wykonywanych referencje bądź inne dokumenty
potwierdzające ich należyte wykonywanie powinny być wydane nie wcześniej niż 3 miesiące
przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu;" Zgodnie z poglądem prezentowanym w doktrynie na gruncie poprzednio
obowiązującego rozporządzenia z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów,
jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogą być
składane [KIO w wyr. KIO 527/13) oświadczenia składane przez wykonawcę w formie
wykazu mogą mieć także szerszy zakres, niż wynika to z treści referencji, ale dopóki miedzy
tymi dokumentami nie zachodzi wewnętrzna sprzeczność, zamawiający nie jest uprawniony
do kwestionowania prawdziwości, czy też raczej prawidłowości informacji z nich
wynikających. Jeśli jednak pewne informacje, istotne z punktu widzenia oceny spełniania
warunków udziału w postępowaniu nie znalazły się w wykazie, ale zostały potwierdzone w
dowodach odnoszących się do wykonania określonego zamówienia, to jest to wystarczające
dla dokonania pozytywnej oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu. Nie można
bowiem wyciągać negatywnych konsekwencji jedynie z tego powodu, że pewne informacje
nie zostały przepisane do wykazu robót, dostaw lub usług z dokumentu pochodzącego od
podmiotu, na rzecz którego zostały wykonane. Z kolei w wyroku KIO 1096/13 – KIO
wskazała że, wykaz jest tworzony na potrzeby konkretnego postępowania przez wykonawcę
ubiegającego się o jego udzielenie, dlatego też co do zasady w tym dokumencie należy
poszukiwać potwierdzenia spełniania poszczególnych elementów warunku udziału w
postępowaniu. Niemniej jednak w ostatecznym rozrachunku nieistotne jest w jakim
dokumencie - w wykazie czy referencji - znalazła się informacja potwierdzająca spełnianie
warunku. Zamawiający, ustalając zakres wykazywanych przez wykonawcę prac, powinien
uwzględniać nie tylko treść oświadczenia wykonawcy zawartego w wykazie, ale również
treść dokumentów potwierdzających ich odpowiednie wykonanie. Dokumenty te należy
bowiem czytać łącznie i dopiero po uwzględnieniu ich łącznej treści, zamawiający jest
upoważniony do rozstrzygania o wykazaniu czy też o niewykazaniu spełniania przez
wykonawcę warunku udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia (tak KIO: sygn. akt:
984/11). Dalej podał, że „Zgodnie z utrwaloną linią orzecznicza Krajowej Izby Odwoławczej:
„Dokumentem potwierdzającym posiadanie wiedzy i doświadczenia w wymaganym zakresie
jest przede wszystkim, poza ogólnym oświadczeniem o spełnianiu warunków udziału w
postępowaniu, oświadczenie złożone przez wykonawcę w wykazie dostaw/usług/robót
budowlanych, natomiast załączane do wykazu dowody mają jedynie potwierdzać należyte
wykonanie bądź wykonywanie usług wskazanych i dokładnie opisanych w wykazie.
Wykonawcy, zatem mają obowiązek udowodnić za pomocą - co do zasady poświadczenia,że wskazane zamówienie (usługa/dostawa/robota budowlana), jako całe zadanie zostało
wykonane należycie, natomiast z poświadczenia nie musi wynikać, że poszczególne
elementy
składające
się
na
wykonane/wykonywane
zamówienie
zostały/są
wykonane/wykonywane należycie." (Postanowienie: syg. akt KIO 2309/14). W innym
orzeczeniu KIO wskazała, iż „Zdaniem Izby zamawiający podaje opis sposobu oceny
spełniania warunku, czyli konkretyzuje ten warunek w zakresie elementów dla niego
istotnych, aby następnie -na podstawie informacji podanych w złożonych dokumentach -
stwierdzić, czy wykonawca spełnia w tych aspektach warunek. Ponieważ wykaz jest
tworzony na potrzeby konkretnego postępowania przez wykonawcę ubiegającego się o jego
udzielenie, co do zasady w tym dokumencie należy poszukiwać potwierdzenia spełniania
poszczególnych elementów warunku. Tym niemniej w ostatecznym rozrachunku nieistotne
jest gdzie - w wykazie czy referencji - znalazła się taka informacja potwierdzająca spełnianie
warunku." Reasumując stwierdził, że w przedmiotowym postępowaniu nie powziął
wątpliwości co do prawdziwości złożonych przez wykonawcę oświadczeń i dokumentów,
dlatego tez nie miał on obowiązku dodatkowego badania treści złożonych przez Wykonawcę
oświadczeń.
Odnośnie zarzutu drugiego wskazał na art. 24 ust. 1 pkt. 16) i 17) ustawy Pzp
podnosząc, że Zamawiający wykluczy z postępowania wykonawcę, który: (…) 16. w wyniku
zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy
przedstawieniu informacji, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w
postępowaniu lub obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria, zwane dalej "kryteriami selekcji",
lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić wymaganych dokumentów; 17.
w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd
zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego
w postępowaniu o udzielenie zamówienia". Jego zdaniem w doktrynie oraz orzecznictwie
nadal aktualny jest pogląd ukształtowany na gruncie Ustawy sprzed wejścia w życie ustawy z
dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych
innych ustaw: „Ewolucję w interpretacji przechodził przepis art. 24 ust. 2 pkt 3. Najnowsze
orzecznictwo wskazuje, że przepis ten należy interpretować stosunkowo wąsko. Zdaniem
KIO, podanie nieprawdziwych informacji wiąże się ze świadomym wskazaniem przez
wykonawcę informacji odbiegających od rzeczywistości, które miały na celu wprowadzenie w
błąd przez wykonawcę zamawiającego w celu uzyskania zamówienia publicznego (KIO
64/13). Surowiej traktuje postępowanie wykonawców KIO w wyr. KIO 2262/12). Stwierdza w
nim, że przepis art. 24 ust. 2 pkt 3 nie wiąże przesłanek wykluczenia z winą wykonawcy.
Przyznaje jednocześnie, że art. 45 ust. 2 lit. g dyrektywy 2004/18/WE stanowi, że
wykluczeniu podlega wykonawca, który jest winny poważnego wprowadzenia w błąd, jednak
bez doprecyzowań, które wskazywałyby na postać winy. Nie mówi bowiem ani o zamiarze,
ani o celowości działania wykonawcy. W jeszcze wcześniejszym wyroku KIO podkreślała, że
dla oceny podstaw wykluczenia wykonawców z postępowania istotne znaczenie ma
okoliczność, że określona informacja mająca rzeczywisty wpływ na wynik postępowania jest
obiektywnie niezgodna z rzeczywistością i powyższe nie budzi wątpliwości, przy czym bez
znaczenia dla tej oceny są przyczyny złożenia nieprawdziwych informacji (wyr. KIO KIO
760/12). Ale brak jest podstaw do uznania, że wykonawca podlega wykluczeniu z
postępowania wówczas, gdy zawarł nieprawdziwe informacje w jakichkolwiek innych
dokumentach i oświadczeniach, do których złożenia nie był w ogóle zobowiązany. Nie ulega
wątpliwości, że nieprawdziwe informacje tylko wtedy mogą stanowić podstawę do
wykluczenia, gdy zawarte są w dokumentach wymaganych przez zamawiającego (wyr. KIO z
KIO 491/12). Najbardziej radykalnie podszedł do sprawy SO W. - P. w W. w wyr. z 19.7.2012
r. (IV Ca 683/12, www.uzp.gov.pl). W ocenie sądu powołany przepis ma zastosowanie w
warunkach celowego, zawinionego i zamierzonego zachowania wykonawcy, podjętego z
zamiarem podania nieprawdziwych informacji w celu wprowadzenia zamawiającego w błąd i
wykorzystania tego błędu dla uzyskania zamówienia publicznego. Przy ocenie przesłanki
wykluczenia na podstawie tego przepisu zamawiający powinien uzyskać pewność, że
złożenie nieprawdziwych informacji było działaniem wykonawcy skierowanym na
wprowadzenie zamawiającego w błąd w zamiarze uzyskania zamówienia, a nie skutkiem
omyłki. Zdaniem sądu złożenie nieprawdziwej informacji, o której mowa w powołanym
przepisie, ze skutkiem w postaci wykluczenia z postępowania, to czynność dokonana z winy
umyślnej, nie zaś w wyniku błędu czy niedbalstwa. Warto zaznaczyć, iż wyrok ten został
wydany w wyniku uwzględnienia skargi Prezesa UZP na wyrok KIO." W okolicznościach
przedmiotowej sprawy Zamawiający nie miał jakichkolwiek podstaw do wykluczenia
wykonawcy, ponieważ przedłożone oświadczenia i dokumenty wykazują w sposób
dostateczny spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu; tym bardziej
zatem Zamawiający nie miał podstaw do wykluczania wykonawcy z powodu rzekomej
nieprawdziwości twierdzeń Wykonawcy. Na podstawie przytoczonego powyżej orzecznictwa
oraz poglądu doktryny należy z całą stanowczością stwierdzić, iż wykluczenie Wykonawcy
na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 16) i 17) wymaga niepodważalnych dowodów, które pozwolą
wykazać Zamawiającemu, iż Wykonawca winny jest złożenia nieprawdziwych oświadczeń.
W przedmiotowym stanie faktycznym Zamawiający nie odnajduje dowodów, o których mowa
w zdaniu poprzedzającym.
W zakresie zarzutu trzeciego wskazał, że: zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp: „Jeżeli
wykonawca nie złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1, oświadczeń lub
dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub innych
dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oświadczenia lub dokumenty
są niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego wątpliwości,
zamawiający wzywa do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub do udzielania
wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub
poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne
byłoby unieważnienie postępowania". W przedmiotowym postępowaniu okoliczność taka nie
wystąpiła, zatem Zamawiający nie miał obowiązku wzywania wykonawcy do złożenia
dalszych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnienie warunku udziału w
postępowaniu.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Odwołanie podlega oddaleniu.
Zamawiający w rozdziale 5 ust. 1 pkt 2) specyfikacji istotnych warunków zamówienia
(SIWZ) podał, że „o udzielenie zamówienia mogą się ubiegać wykonawcy, którzy nie
podlegają wykluczeniu oraz spełniają warunki udziału w postępowaniu, dotyczące: (..) 2)
zdolności technicznej lub zawodowej: a) Wykonawca posiada doświadczenie w świadczeniu
usługi obsługi technicznej nieruchomości. W celu potwierdzenia spełnienia warunku
Wykonawca wykaże, że w okresie ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania
ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wykonał a w
przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonuje należycie co najmniej 3
usługi obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt użyteczności publicznej
obejmujące swym zakresem:
> co najmniej dwie usługi obsługi technicznej nieruchomości każda o powierzchni nie
mniejszej niż 18 000 m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+) o wartości nie mniejszej
niż 3 000 000,00 złotych brutto;
> co najmniej jedną usługę obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej o powierzchni wystawienniczej /ekspozycyjnej nie mniejszej niż
4 000 m2 o wartości nie mniejszej niż 1 000 000,00 złotych brutto;
Usługi wykazane przez Wykonawcę wskazane w lit. a- b powyżej były świadczone przez
okres co najmniej 12 miesięcy. Każda przedstawiona w wykazie usługa powinna być
wykonana w ramach odrębnych umów."
Wykonawca S. P. a. F. S. sp. z o.o. [wykonawca S.], którego oferty dotyczą zarzuty,
potwierdził w ofercie wykonanie usług w wymaganym zakresie.
Izba w pierwszej kolejności stwierdza, że w tym postępowaniu Zamawiający nie
zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem „obiekt użyteczności publicznej”. Nie wskazał
także w dokumentacji tego postępowania na powoływane przez Odwołującego przepisy
rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002, poz. 690
ze zm.). Dlatego też nieuprawnionym byłoby powoływanie się wprost na postanowienia
wynikające
z
tego
rozporządzenia,
albowiem
takie
działanie
zmierzałoby
do
doprecyzowywania warunków udziału w postępowaniu z ograniczeniem tylko do pewnych
kategorii obiektów - po dniu otwarcia ofert. Izba zwraca uwagę, że powoływane przez
Odwołującego przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. [zgodnie
z jego § 2 ust.1]: (…) stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy
zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych
spełniających funkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń
budowlanych, z zastrzeżeniem § 207 ust. 2” [ten przepis dotyczy bezpieczeństwa p.poż.].
Tym samym, [nie rozstrzygając czy budynki zamieszkania zbiorowego są budynkami
użyteczności publicznej, czy nie na gruncie tego rozporządzenia] nie można wyłączyć w
niniejszej sprawie z kategorii budynków użyteczności publicznej, przykładowo hotelu
przeznaczonego także na potrzeby turystyki, w którego budynku świadczone są – nie tylko
dla gości hotelu - szeroko rozumiane usługi, w tym gastronomiczne oraz konferencyjne.
Wykonawca S. w dokumentach złożonych w ofercie [oraz w odpowiedzi na wezwanie
do wyjaśnień] wskazał w Wykazie Usług na trzy usługi.
Usługi pod pozycją 1 i 2 potwierdzają wymagane doświadczenie opisane w tirecie
pierwszym: „obsługi technicznej nieruchomości każda o powierzchni nie mniejszej niż 18 000
m2 (budynki biurowe w standardzie A lub B+) o wartości nie mniejszej niż 3 000 000,00
złotych brutto”. Zgodnie z treścią Wykazu i dokumentów referencyjnych, które dotyczą
następujących obiektów:
a) Hoteli W.„S." spółka z o.o. z siedzibą w W., o powierzchni 48 849,00 m2, w tym Hotel P.
P. - o powierzchni 20 010,50 m2;
b) budynku biurowego siedziby firmy S. spółka z o.o. z siedzibą w P., o powierzchni 18
474,25 m2. W tym przypadku dla tego obiektu potwierdzeniem spornej powierzchni był m.in.
Protokół z okresowej kontroli z zespołu budynków oraz książka obiektu budowalnego.
Każdy z obiektów wskazanych spełnia wymaganie z tiretu pierwszego - może być
sklasyfikowany jako obiekt użyteczności publicznej, odpowiadający standardem dla budynku
biurowego klasy A lub B+ o wymaganej powierzchni i wartości świadczonej usługi.
Z kolei usługa z poz. 3 Wykazu - realizowana na rzecz Zamawiającego potwierdza
wymaganie według tiret 2: „obsługi technicznej nieruchomości stanowiącej obiekt
użyteczności publicznej o powierzchni wystawienniczej /ekspozycyjnej nie mniejszej niż 4
000 m2 o wartości nie mniejszej niż 1 000 000,00 złotych brutto”. Zgodnie z dokumentacją
powykonawczą obiektu, w którym znajduje się Muzeum Historii Żydów Polskich P. z siedzibą
w W. przestrzeń wystawiennicza stanowi około 4 633,98 m2. Zamawiający podał także, że
obiekt Muzeum Historii Żydów P. P. ma powierzchnię całkowitą 18 368,21 m2, co w
przypadku tego warunku nie było wymagane.
W związku z powyższymi ustaleniami, Izba zgodziła się z Zamawiającym i
Przystępującym po jego stronie wykonawcą, że wymaganie według tiretu pierwszego
dotyczyło obsługi technicznej obiektu użyteczności publicznej, a w nawiasie uwaga [budynki
biurowe klasy A lub B+] precyzowała, że przedmiotowe budynki mają swymi standardami
odpowiadać standardom określonym dla budynków biurowych klasy A lub B+. Izba zwraca
uwagę, że to postanowienie w nawiasie mogło być rozumiane również w ten sposób, że
wykonawca wskazując na obiekt referencyjny biurowiec musi uwzględniać klasę A lub klasę
B+ jako standard dla obiektu. Izba uznała dodatkowo, że dla tego warunku, z uwagi na
zasady obowiązujące w postępowaniu m.in. na gruncie art. 22 ust.1a ustawy Pzp -
najbliższa może być interpretacja, że uwaga zawarta „w nawiasie dookreśla warunek
opisany przez Zamawiającego w zakresie standardu budynku odwołując się do parametrów
istniejących w branży obsługi nieruchomości”. Jednakże sporna uwaga z nawiasu nie mogła
być rozumiana wyłącznie jako ograniczenie wymagania potwierdzającego warunek tylko do
budynków biurowych we wskazanym standardzie. Takie bowiem odesłanie - do określonego
standardu budynków biurowych - nie może stanowić - jak interpretuje Odwołujący -
zawężenia tego warunku tylko do tej kategorii obiektów [budynków biurowych]. Zgodnie ze
wskazanym przepisem ustawy Pzp – art. 22ust.1a.: „Zamawiający określa warunki udziału w
postępowaniu oraz wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny
do przedmiotu zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego
wykonania zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności”.
Trzeba pamiętać, że przedmiotem tego zamówienia jest „Świadczenie usług obsługi
technicznej w budynku Muzeum Historii Żydów P.”. Przede wszystkim – zgodnie ze
Szczegółowym OPZ [zał.1 do SIWZ] (…) utrzymanie budynku w stanie technicznym i
estetycznym poprzez dbanie o budynek Muzeum z należytą starannością”. Tym samym
opisany warunek udziału należało uznać za spełniony, w sytuacji gdy wykonawca wykaże, że
zrealizował usługi w zakresie obsługi budynków użyteczności publicznej o standardzie
odpowiadającym klasie A lub B+ (a nie tylko obsługi budynków biurowych) oraz określonych
parametrach, co do powierzchni i co do wartości usługi. W związku z tym Zamawiający nie
mógł wyciągać negatywnych konsekwencji w stosunku do wykonawcy S. i nie uznać usług
obsługi zrealizowanych na rzecz obiektu hotelowego. Izba jednocześnie – wobec
argumentacji Odwołującego – zgadza się, że
Wikipedia niewątpliwie jest źródłem informacji
m.in. co do społecznego rozumienia pewnych pojęć. Jednakże zastosowanie tego narzędzia
do weryfikacji warunków w przetargu - w sytuacji gdy dane pojęcie,
wobec braku określenia,
wymaga wykładni (wyjaśnienia treści) po złożeniu ofert
- nie może następować w oderwaniu
od przedmiotu zamówienia i zasad w nim określonych m.in. ustawą Pzp
. Odnośnie spornych
powierzchni, Izba zgodziła się z Zamawiającym, że wiedza na temat powierzchni obiektów
wskazanych w Wykazie nie mogła być oparta na informacjach ze strony internetowej. Strona
internetowa nie stanowi obiektywnego źródła wiedzy, z którego można bezrefleksyjnie
kopiować informację. Niezależnie od powyższego w odniesieniu do budynku biurowego w
Pruszkowie potwierdzone zostały w toku rozprawy sporne wymaganie, co do wymaganej
warunkiem powierzchni co najmniej 18.000 m2, a w przypadku warunku według tiretu
drugiego w związku z obiektem z pozycji 3 Wykazu powierzchnia całkowita co najmniej 18
tys. m2 nie była wymagana.
Wobec nieuwzględnienia zarzutu z punktu 1 odwołania dotyczącego nie
potwierdzenia przez wykonawcę S. warunku z rozdziału 5 ust. 1 pkt 2) specyfikacji podlega
oddaleniu także zarzut oparty na naruszeniu art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp, albowiem
przedkładane przez wykonawcę dokumenty potwierdziły spełnianie warunku udziału. Także
nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 26 ust.3 ustawy Pzp, albowiem Zamawiający w
przedmiotowym postępowaniu nie wzywał wykonawcy na tej podstawie do dalszego złożenia
dokumentów na potwierdzenie warunku udziału w postępowaniu, gdyż na podstawie
przedłożonych przez wykonawcę oświadczeń i dokumentów Zamawiający uznał, ze warunki
udziału w postępowaniu zostały przez wybranego wykonawcę spełnione i należycie
wykazane.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust.
9 i ust. 10 ustawy - Prawa zamówień publicznych oraz przepisów rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238. ze zm.).
……………………………………………..
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 86/17 z dnia 2017-12-01
- Sygn. akt KIO 1352/17, KIO 1439/17 z dnia 2017-08-07
- Sygn. akt 1313/17 z dnia 2017-08-04
- Sygn. akt KIO 1374/17 z dnia 2017-07-26
- Sygn. akt KIO 1241/17, KIO 1242/17 z dnia 2017-07-26
