rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2020-09-01
rok: 2020
data dokumentu: 2020-09-01
rok: 2020
sygnatury akt.:
KIO 1763/20
KIO 1763/20
po rozpoznan
iu na rozprawie w dniu 1 września 2020 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Kr
ajowej Izby Odwoławczej w dniu 27 lipca 2020 r. przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum firm w składzie:
Z. W.
, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Z. W. Przedsiębiorstwo
Produkcyjno
Usługowo Handlowe „Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp. z o.o. (partner) z
siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 30-719 Kraków w postępowaniu prowadzonym przez
Dom Pomocy Społecznej im. L.A. Helclów, ul. Helclów 2, 31-148 Kraków
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum
firm w składzie: Murkrak Sp. z o.o. Sp. k. (lider) oraz Z. M., prowadzący działalność
gos
podarczą pod firmą Z. M. Zakład Remontowo-Budowlany M. (partner) z siedzibą dla
lidera: ul. B2 nr 9, 32-
086 Węgrzce
iu na rozprawie w dniu 1 września 2020 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Kr
ajowej Izby Odwoławczej w dniu 27 lipca 2020 r. przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum firm w składzie:
Z. W.
, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Z. W. Przedsiębiorstwo
Produkcyjno
Usługowo Handlowe „Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp. z o.o. (partner) z
siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 30-719 Kraków w postępowaniu prowadzonym przez
Dom Pomocy Społecznej im. L.A. Helclów, ul. Helclów 2, 31-148 Kraków
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum
firm w składzie: Murkrak Sp. z o.o. Sp. k. (lider) oraz Z. M., prowadzący działalność
gos
podarczą pod firmą Z. M. Zakład Remontowo-Budowlany M. (partner) z siedzibą dla
lidera: ul. B2 nr 9, 32-
086 Węgrzce
orzeka:
1.
oddala odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia – konsorcjum firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność gospodarczą pod
KIO 1763/20
firmą Z. W. Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe „Włomex” (lider) oraz
Dynamik Sp. z o.o.
(partner) z siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 30-719 Kraków i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie:
dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia – konsorcjum firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Z. W. Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe
„Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp. z o.o. (partner) z siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30,
30-
719 Kraków z tytułu wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum
firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Z. W.
Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe „Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp.
z o.o.
(partner) z siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 30-719 Kraków na rzecz Domu
Pomocy Społecznej im. L.A. Helclów, ul. Helclów 2, 31-148 Kraków kwotę 313 zł 82 gr
(słownie: trzysta trzynaście złotych osiemdziesiąt dwa grosze ) z tytułu kosztów noclegu.
KIO 1763/20
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia
– przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Krakowie.
Przewodniczący: ………………….…………...
KIO 1763/20
U z a s a d n i e n i e
W odniesieniu do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na
„Zagospodarowanie terenu wraz z przebudowa kanalizacji przy Domu Pomocy Społecznej
im. L. i A. Helclów w Krakowie”, prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego przez
Dom Pomocy Społecznej im. L. i A. Helclów wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie
zamówienia publicznego – konsorcjum firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe „WŁOMEX" Z. W.
oraz DYNAMIK Sp. z o.o. (dalej „odwołujący"), złożył odwołanie, zarzucając zamawiającemu
naruszenie następujących przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843)
[dalej „ustawa Pzp”]:
1. art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3, poprzez bezpodstawne odrzucenie oferty
odwołującego pomimo, że zaoferowana cena oferty jak i cena jej istotnej części
składowej nie są rażąco niskie,
2.
art. 7 ust. 1, poprzez nierówne traktowanie wykonawców w sytuacji, w której przy
zastosowaniu przyjętej przez zamawiającego w uzasadnieniu odrzucenia oferty reguły
oceny sporządzenia kosztorysu ofertowego, również oferty innych wykonawców winny
podlegać odrzuceniu, czego zamawiający zaniechał.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu
powtórzenie czynności badania i oceny ofert oraz unieważnienie czynności odrzucenia oferty
złożonej przez odwołującego.
W ocenie odwołującego zamawiający w sposób dowolny, wbrew treści złożonej przez
odwołującego oferty oraz treści udzielonych wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny uznał,
że oferta odwołującego w części dotyczącej robót sanitarnych zawiera rażąco niski koszt pracy
w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Podał, że z treści załączonego do oferty kosztorysu ofertowego wynika, że na stawkę
każdej roboczogodziny w zakresie robót sanitarnych (Roboty Wod-Kan) składają się
następujące pozycje cenotwórcze: Stawka r-b: 14 zł, Koszty pośrednie: 50,00%, - Zysk: 7%,
Narzut za g
eneralne wykonawstwo: 3%, co oznacza, że w cenie oferty odwołującego ujęty
został łączny koszt roboczogodziny w wysokości 21 zł (stawka r-b + koszty pośrednie).
Zdaniem odwołującego już z samej tej przyczyny nie sposób twierdzić, że cena oferty
w tym zakr
esie jest rażąco niska i nie pokrywa kosztów zatrudnienia (które – jak wskazał
odwołujący – według zamawiającego winny wynosić minimum 14,77 zł).
Uzupełnił, że jako rezerwę dla każdej r-g należy traktować kwotę 1,4 zł stanowiącej
zysk (7%) oraz narzut odw
ołującego za generalnego wykonawcę (3%).
KIO 1763/20
Uznał, że zamawiający w sposób dowolny ustalił, że podana w kosztorysie ofertowym stawka
r-
g tj. 14 zł stanowi kwotę brutto, a tym samym obejmuje całość kosztów pracodawcy z tytułu
zatrudnienia pracownika.
Odwołujący stwierdził, że w treści wyjaśnień RNC wskazywał, że podana w kosztorysie
ofertowym stawka r-
g (14 zł) to kwota netto „na rękę" pracownika – odwołujący wskazywał, że
minimalne wynagrodzenie netto „na rękę" pracownika to 1920,62 zł netto co przy 160 r-g
w miesiącu daje stawkę 12 zł i do tej kwoty porównywana była zaoferowana stawka r-g,
tj. 14 zł.
Podkreślił, że potwierdzeniem była załączona do wyjaśnień RNC oferta podwykonawcy
na wykonanie robót sanitarnych, który wskazał, że do stawki 14 zł netto należy doliczyć
wartość pozostałych wskaźników cenotwórczych, tj. koszty pośrednie (50%) oraz zysk (7%).
Oświadczył, że wskazana w treści wyjaśnień wysokość kosztów pośrednich, tj. 50%
jest tożsama dla wykonawcy jak i Podwykonawcy, a zatem obejmuje pozostałe, poza
wynagrodzeniem na rękę (14 zł), koszty z tytułu zatrudnienia pracownika.
Podniósł, ze w treści SIWZ zamawiający ogólnie określił sposób sporządzenia
kosztorysu ofertowego (pkt III.9 SIWZ)
– wymagał, aby ceny jednostkowe zostały rozbite na
koszty bezpośrednie, tj. m.in. koszty robocizny oraz koszty pośrednie, nie określił, iż koszt r-g
nie może stanowi kwoty netto „na rękę" oraz, że niedopuszczalne jest ujęcie w kosztach
pośrednich r-g pozostałego, poza kwotą „na rękę" kosztu pracodawcy z tytułu zatrudnienia
pracownika.
Uzupełnił, że zamawiający nie powołał się ponadto na jakieś konkretne zasady
kosztorysowania, czy przepisy prawa, jak np. przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury
w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania
planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych
określonych w programie funkcjonalno-użytkowym z dnia 18 maja 2004 r. (Dz.U. Nr 130, poz.
1389).
Jako niekonsekwenc
ję ocenił to, że zamawiający z jednej strony stwierdza, że
minimalna stawka r-
b wynosić winna 14,77 zł, gdy tymczasem, zgodnie z obowiązującymi
przepisami, minimalny łączny koszt pracodawcy z tytułu zatrudnienia pracownika wynosi
3.132,48 zł, co przy przyjętej przez zamawiającego w uzasadnieniu odrzucenia oferty
miesięcznej ilości godzin wynoszącej 176h (22 dni x 8h), daje kwotę 17,80 zł/r-g.
Wskazał, że przyjęty przez niego koszt zatrudnienia w wysokości 21 zł w pełni pokrywa
tę wartość.
Zdaniem odwołującego zamawiający dowolnie określa zasady kosztorysowania, w tym
wskazuje, jakie pozycje kosztowe winny być ujęte w stawce za r-g, a jakie w kosztach
pośrednich za r-g; brak tej konsekwencji widać w akceptacji stawki za r-g za pozostałe roboty,
KIO 1763/20
gdy tymczasem
podana w tym zakresie stawka, tj. 17 zł również nie pokrywałaby całości
minimalnych kosztów pracodawcy z tytułu zatrudnienia pracownika (17,80 zł/r-g).
Wskazał, że tak jak ma to miejsce w odniesieniu do stawki za r-g w wysokości 17 zł,
jak i zakwestionowa
nej stawki 14 zł, na łączne koszty pracodawcy z tytułu zatrudnienia
pracownika nie składa się wyłącznie podana stawka r-g, ale dodatkowo kwota 7 zł (dla stawki
14 zł za r-g), a także kwota 8,5 zł (dla stawki 17 zł za r-g), stanowiące koszty pośrednie dla
k
ażdej roboczogodziny.
Przypomniał, że dla każdej r-g uwzględnił dodatkowo 3% stanowiące zysk generalnego
wykonawcy oraz zysk podwykonawcy w wysokości 7%, co daje łącznie kwotę 1,4 zł.
Stwierdził, że zamawiający w sposób całkowicie bezpodstawny ustalił koszty
odwołującego z tytułu zatrudnienia personelu bez uwzględnienia kwot podanych w pozycji
„koszty pośrednie", jak również pozycjach: „zysk" oraz „zysk generalnego wykonawcy".
Odwołując zwrócił uwagę, że podstawą faktyczną odrzucenia jego oferty stanowiło
zaoferowanie rażąco niskiej ceny r-g za roboty sanitarne (14 zł) – zamawiający nie uznał, że
cena całej oferty jest rażąco niska, ale, że rażąco niska jest cena części składowej,
tj. robocizny za roboty sanitarne.
P
odniósł, że zamawiający nie przedstawił jakiejkolwiek argumentacji świadczącej
o zasadności przyjęcia, że robocizna za roboty sanitarne stanowi istotną część składową
oferty.
Podkreślił, że podstawą odrzucenia oferty może być wyłącznie ustalenie, że cena całej
oferty albo cena istotnej części składowej jest rażąco niska.
S
tanął na stanowisku, że brak jest podstaw do przyjęcia, że cena całej oferty jest
rażąco niska.
Niezależnie od okoliczności, że zamawiający nie wyjaśnił na jakiej podstawie uznaje,
że rzekome zaniżenie wyceny stawki r-g za roboty sanitarne oznacza rażąco niska cenę całej
oferty, odwołujący stwierdził, że cena rażąco niska to cena nie pokrywająca całości kosztów
niezbędnych do należytego wykonania zamówienia – nawet gdyby, z czym odwołujący się nie
zgadza, niedoszacowanie oferty odwołującego wynosiło wskazane przez zamawiającego
0,77 zł na każdej r-g (14,77 zł -14 zł) to łączna wartość tego niedoszacowania wynosiłaby
ok. 4.457 zł (0,77 zł x 5.789 r-h); uwzględniając przyjęty dla każdej r-g za roboty sanitarne zysk
(7% + 3%), nie sposób twierdzić, że powyższe „niedoszacowanie" skutkowałoby wykonaniem
tej części zamówienia (w zakresie kosztów pracy) ze stratą; również zapas z innych pozycji
kosztorysowych mógłby pokryć ewentualną stratę.
Podsumował, że nie sposób twierdzić, że złożone przez odwołującego wyjaśnienia
potwierdziły, że zaoferowana cena jest rażąco niska.
KIO 1763/20
Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, przekazanej Izbie przez zamawiającego w kopii poświadczonej za zgodność
z
oryginałem przy piśmie z dnia 31 lipca 2020 r. – dokumentów przywołanych w dalszej części
uzasadnienia, „Odpowiedzi na odwołanie” – pismo zamawiającego z dnia 25 sierpnia 2020 r.,
Pisma procesowego przystępującego z dnia 28 sierpnia 2020 r., a także oświadczeń
i stanowisk
uczestników, zaprezentowanych w toku rozprawy skład orzekający Izby ustalił
i zważył, co następuje.
Skład orzekający Izby ustalił, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy
ich, skierował odwołanie do rozpoznania na rozprawę.
Skład orzekający Izby ustalił nadto, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów, o których mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp,
czego zamawiający nie kwestionował.
Wypełnione zostały zatem materialnoprawne przesłanki do rozpoznania odwołania,
wynikające z treści art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Zarzut bezpodstawnego odrzucenia oferty odwołującego pomimo, że zaoferowana
cena oferty jak i cena jej istotnej części składowej nie są rażąco niskie, czym zamawiający
narus
zył przepis art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nie potwierdził się.
Skład orzekający Izby ustalił, co następuje.
W rozdziale III „Opis przedmiotu zamówienia” pkt 9 „”Wymagania dotyczące kosztorysu
ofertowego” pkt 1 SIWZ zamawiający wskazał, że kosztorys ofertowy powinien zawierać ceny
jednostkowe podane w szczegółowym rozbiciu na koszty bezpośrednie, tj. koszty robocizny
(R), materiałów (M) i sprzętu (S) oraz koszty pośrednie (Kp) i zysk (Z) wykonawcy oraz koszty
zakupu.
Odwołujący zaoferował cenę w wysokości 1 624 653,12 zł netto, 1 998 323,34 zł brutto
(Formularz oferty
– str. 2).
Zgodnie z kosztorysem na „Zagospodarowanie terenu wraz z przebudową kanalizacji
przy Domu Pomocy Społecznej im. L. i A. Helclów w Krakowie” w zakresie dotyczącym robót
wodno-
kanalizacyjnych (dalej „wod-kan”) odwołujący zastosował stawkę roboczogodziny
w wysokości 14 zł (str. 12 oraz 51 i następne oferty).
Wartość robót wod-kan przy stawce 14 zł za roboczogodzinę odwołujący wycenił na
712
976,65 zł netto, 876 961,28 zł brutto (str. 97 oferty), wartość robocizny na 81 047,19 zł
netto (str. 88 oferty).
KIO 1763/20
Pismem z dnia 9 lipca 2020 r. zamawiający, powołując się na przepis art. 90 ust. 1a pkt
1 w zw. z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wezwał odwołującego do złożenia wyjaśnień m.in. co do
ujętych w kosztorysach kosztów pracy, tj. stawki roboczogodziny wynoszącej 14 zł netto,
wskazując, że ich wartość „nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej zgodnie z Rozporządzeniem Rady
ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz
wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U. z 2019 poz. 1778).”
Zamawiający zastrzegł także, że „Wszystkie przedłożone dokumenty, wyjaśnienia oraz
dowody winny w sposób jednoznaczny potwierdzać wszystkie wymagania i żądania
Zamawiającego określone w wezwaniu do złożenia dowodów”.
Odwołujący, w piśmie z dnia 14 lipca 2020 r., udzielił następującej odpowiedzi:
„Uprzejmie informujemy, że zgodnie z kosztorysem stawka roboczogodziny w robotach
dotyczących prac budowlanych wynosi 18zł + Koszty pośrednie oraz Zysk. Jedynie
w kosztorysie robót sanitarnych stawka roboczogodziny wynosi 14zł + Koszty pośrednie oraz
zysk. Odnosząc się do przedstawionej stawki r-g 14 zł informujemy: Minimalne wynagrodzenie
za pracę ustalone na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o mi
nimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407
oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314) wynosi 2600 zł brutto co daje 1920,62 zł netto, minimalny
czas pracy w ciągu 1-mca 160 r-g, zatem minimalna stawka netto wynosi 12,00 zł/r-g zatem
przyjęta stawka r-g 14 zł jest wyższa od minimalnego wynagrodzenia. Kosztorys robót
sanitarnych był wykonywany przez podwykonawcę, w związku z powyższym dokładamy
wyjaśnienia podwykonawcy Majwer sp. z o.o. wraz z jego ofertą. Dodatkowo chcielibyśmy
nadmienić, że do oferty którą otrzymaliśmy od podwykonawcy doliczyliśmy dodatkowy narzut
w wysokości 3% jako generalny wykonawca.”
Pismem z dnia 22 lipca 2020 r. zamawiający zawiadomił odwołującego o odrzuceniu
jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1
pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, wskazując:
„Przy analizie ww. wyjaśnienia istotne jest rozróżnienie kwestii dotyczącej stawki netto za
prace (tj. tzw. wynagrodzenia pracownika „na rękę") oraz stawki netto za roboczogodzinę ujętej
w koszt
orysie ofertowym (tj. składnika wynagrodzenia Wykonawcy będącego stawką za
roboczogodzinę bez podatku od towarów i usług). W wyjaśnieniu Wykonawca stosuje
określenie „stawka netto” zarówno do kwoty podanej w ofercie jako wynagrodzenie
Wykonawcy za roboczog
odzinę, jak też w odniesieniu do wynagrodzenia pracownika z tytułu
umowy o pracę i dokonuje wyłącznie porównania wartości bezwzględnych obu tych stawek.
Należy podkreślić, że wynagrodzenie Wykonawcy jakie zostanie wypłacone w kwocie netto,
tj. ni
e uwzgledniające podatku od towarów i usług VAT - w analizowanym przypadku
KIO 1763/20
w wysokości 14,00 zł za roboczogodzinę - stanowi dla Wykonawcy jednocześnie całkowitą
kwotę jaką dysponuje na wynagrodzenie brutto pracownika w przeliczeniu na godzinę pracy
w ramach umowy o pracę, w tym w szczególności na podatek dochodowy od osób fizycznych
oraz składki na ubezpieczenie społeczne.
Wobec powyższego, o ile Wykonawca nie posiada refundacji kosztów pracy, a na takie
okoliczności nie wskazywał w swoim wyjaśnieniu, stawka robocizny wskazana w Kosztorysie
Ofertowym w kwocie netto (tj. bez podatku od towarów i usług VAT), stanowi równocześnie
wartość brutto wynagrodzenia za godzinę pracy w ujęciu przepisów prawa pracy.
Zamawiający podał wymóg, aby pracownicy wykonujący określone prace (tj. czynności
związane z fizycznym wykonywaniem robót budowlanych w zakresie robót
ogólnobudowlanych oraz robót ziemnych, instalacji kanalizacji i elektrycznej, robót drogowych
i utwardzania terenu, izolacji fun
damentów) byli zatrudnieni na umowę o pracę.
Minimalne wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 z późn. zm.), którego wysokość określa
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie minimalnego
wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U.
z 2019 poz. 1778) -
wynosi 2 600 zł brutto za miesiąc. Nawet przyjmując, że przeciętny miesiąc
pracy ma -
i to jest maksymalny wymiar w miesiącu - 22 dni robocze, to w takim przypadku
minimalna stawka wynagrodzenia brutto za roboczogodzinę wynosi: 14,77 zł, zgodnie
z poniższą kalkulacją:
2 600 zł brutto / 22 dni / 8 godzin = 14,77 zł / godzinę brutto,
przy czym ww. kalkulacja dotyczy granicznego przypadku (22 dni robocze w miesiącu) i nie
uwzględnia urlopów wypoczynkowych oraz miesięcy, w których liczba dni pracujących jest
mniejsza niż 22, a to skutkuje dalszym wzrostem stawki brutto. Dodatkowo należy podkreślić,
że po stronie pracodawcy (Wykonawcy) dochodzi obowiązek zapłaty pozostałych składek
z tytułu wynagrodzenia za umowę o pracę (tzw. zobowiązania pracodawcy).
Powyższa analiza jednoznacznie wskazuje, że przyjęta przez Wykonawcę w kosztorysie
ofertowym stawka w wysokości 14,00 zł netto (co stanowi równocześnie kwotę brutto na
wynagrodzenie pracownika) jest niższa niż stawka minimalnego wynagrodzenia przysługująca
pracownikowi
zatrudnionemu na umowę o pracę i wynosząca - jak wskazano powyżej - co
najmniej 14,77 zł brutto.
Jednocześnie Zmawiający dokonując oceny ww. wyjaśnień bierze również pod uwagę, iż
Wykonawca nie może, zgodnie z przepisami przyjąć do ustalenia ceny tylko wartości
minimalnego wynagrodzenia za pracę. Byłoby to nie do zaakceptowania na gruncie prawa
pracy, ponieważ mogłoby powodować, że pracownicy nie otrzymywaliby wynagrodzenia
minimalnego (z kwoty tej należałoby bowiem uiszczać również zobowiązania pracodawcy).
Uzasadnione jest stosowanie wykładni systemowej (przepisu art. 90 ust. 1 pkt 1) Pzp),
KIO 1763/20
uwzględniającej zobowiązania pracodawcy wynikające z innych ustaw (m.in. w przypadku
zatrudnienia pracowników na podstawie umowy o pracę wykonawca będzie dodatkowo
zob
owiązany również do zapłaty tzw. kosztów pracodawcy, tj., części składek na
ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) (KIO 150/20).
Do kosztów pracy poza wynagrodzeniem pracowników wlicza się, oprócz składki opłacanej
przez pracodawcę na ubezpieczenie społeczne pracowników, także np. koszty szkolenia
zawodowego oraz inne wydatki (np. wydatki na odzież roboczą - składniki kosztów pracy
zostały wskazane w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1737/2005 z dnia 21.10.2005 r., Dz.U.
UE L 279/11, rysunek 1).
Zamawiający uznał, że w złożonych dokumentach dotyczących Kosztorysu Ofertowego
Roboty Sanitarne została podana stawka roboczogodziny w wysokości 14.00 zł netto (bez
podatku od towarów i usług VAT), zatem stawka nieuwzględniająca tzw. kosztów pracodawcy
tj.:
•
składki na ubezpieczenie społeczne,
•
kosztów związanych z prawem pracownika do minimum 20 dniowego urlopu
wypoczynkowego,
•
nie uwzględniono realiów dotyczących wynagrodzeń przy ciężkich pracach fizycznych
wykwalifikowanych pracowników (KIO 150/20).
Wykonawca w złożonych wyjaśnieniach, nie wykazał w żaden sposób, iż cena oferty pokrywa
koszty wykonanej roboty z uwzględnieniem wszystkich kosztów pracy. Wartość kosztów pracy
przyjęta do ustalenia ceny winna uwzględniać minimalne wynagrodzenie za pracę albo
minimalną stawkę godzinową, ustaloną na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz konieczne koszty
pracodawcy.
Jednocześnie należy podkreślić, że całkowite wydatki związane z zatrudnieniem pracownika
leżące po stronie pracodawcy obejmują również obowiązki wynikające z przepisów prawa
pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym obowiązujących w miejscu, w którym
realizowane jest zamówienie, w tym: urlopy, odprawy emerytalne, rentowe, nagrody
jubileuszowe, pranie odzieży, środki czystości dla pracowników itd. (patrz: KIO 150/20).
Jak wykazano powyżej, w przedmiotowym postępowaniu Wykonawca złożył wyjaśnienia,
w których została podana stawka roboczogodziny w Kosztorysie Ofertowym - Roboty
Sanitarne niższa niż minimalna stawka za godzinę pracy wynikająca z przepisów ustawy
o minimalnym wynagrodzeniu. Określona w kosztorysie kwota 14,00 zł netto za
roboczogodzinę (stawka bez VAT), czyli kwota, jaką dysponować miałby Wykonawca na
pokrycie wszystkich kosztów pracy, w tym co najmniej wynagrodzenia brutto pracownika oraz
pochodnych leżących po stronie pracodawcy, nie jest kwotą wystarczającą na pokrycie tych
KIO 1763/20
kosztów w sposób zapewniający zgodność wysokości wynagrodzenia pracowników
z obowiązującymi przepisami prawa.
Z uwagi na powyższe Zamawiający uznaje, że jakkolwiek "jaśnienia Wykonawcy zostały
złożone w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego, ocena wyjaśnień Wykonawcy
potwierdza, że oferta w zakresie dotyczącym Kosztorysu Ofertowego - Roboty Sanitarne
zawiera rażąco niski koszt pracy w stosunku do przedmiotu zamówienia, określony na
poziomie uniemożliwiającym wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami
wynikającymi z odrębnych przepisów (tu: przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia
za pracę).
Zamawiający dokonując oceny ofert w takim kształcie mógłby narazić się na ewentualne
zarzuty wynikające z obowiązujących przepisów prawa określających wysokość minimalnego
wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177
z późn. zm.).
Przepis art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nakazuje odrzucenie oferty, gdy wykonawca wezwany do
wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na jej cenę nie złożył wyjaśnień albo jeżeli
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.”
Skład orzekający Izby zważył, co następuje.
Art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp brzmi „Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: (…) 4)
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia”.
Zgodnie zaś z przepisem art. 90 ust. 3 ustawy Pzp „Zamawiający odrzuca ofertę
wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze
złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku
do prz
edmiotu zamówienia.”
Nadto zgodnie z przepisem art. 90 ust. 2 ustawy Pzp
„Obowiązek wykazania, że oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.”
W pierwszej kolejności przypomnienia wymaga, na co wskazał przystępujący w swoim
stanowisku pisemnym, że „Istotą kosztorysowania jest określenie i wskazanie „kosztów
wykonawcy” (w tym zakresie kosztów pracodawcy), jakie musi on ponieść, aby należycie
wykonać przedmiot zamówienia, a nie podawanie informacji o wynagrodzeniu „na rękę”
pra
cowników”.
Jak zastrzegł zamawiający w rozdziale XIV „Sposób obliczenia ceny oferty” pkt 2 SIWZ:
„Podana w ofercie cena ofertowa musi być zgodna z kosztorysem ofertowym i uwzględniać
wszystkie wymagania Zamawiającego określone w niniejszej SIWZ oraz obejmować wszelkie
KIO 1763/20
koszty, jakie poniesie Wykonawca z tytułu należytego oraz zgodnego z Umową
i obowiązującymi przepisami wykonania przedmiotu zamówienia.”
To informację o kosztach wykonawcy ma nieść cena ofertowa (zgodna z kosztorysem
ofertowym), ponieważ to koszty wykonawcy (realne koszty) mają gwarantować
zamawiającemu należyte i zgodne z umową i przepisami prawa wykonanie przedmiotu
zamówienia.
Powyższe uzasadnia konieczność ujęcia przy kalkulacji ceny ofertowej wszelkie koszty
– składki, jakie wykonawca (podwykonawca) jako pracodawca musi pokryć.
Podnieść należy, że w § 2 przywołanego przez zamawiającego w wezwaniu do
złożenia wyjaśnień rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego
wynagrodze
nia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U.
z 2019 r. poz. 1778) [dalej „rozporządzenie”] wskazano, że „Od dnia 1 stycznia 2020 r. ustala
się minimalną stawkę godzinową w wysokości 17 zł.”.
W konse
kwencji powyższego odwołujący, udzielając odpowiedzi odnośnie do budzącej
wątpliwości zamawiającego, wskazanej w kosztorysie stawki w wysokości 14 zł, winien
zaprezentować wyjaśnienia, które by referowały do ustalonej przez prawodawcę stawki
minimalnej wyn
oszącej 17 zł – stawki należnej pracownikowi.
Tymczasem odwołujący punktem odniesienia dla swoich wyjaśnień uczynił stawkę
12 zł, uznając ją, wbrew § 2 rozporządzenia, za minimalną (w wyniku własnych wyliczeń
opartych na własnych założeniach, tj. na 160 godzinach pracy w miesiącu).
Podnieść także należy, że wymagania zamawiającego odnoszące się do kosztorysu
ofertowego (rozdział III pkt 9 ppkt 1 SIWZ) nie pozwalały na dowolne ujmowanie kosztów
w ramach cen jednos
tkowych, ponieważ ceny te miały być podane w rozbiciu na:
koszty bezpośrednie, na które składać się miały koszty robocizny, materiałów i sprzętu,
koszty pośrednie,
zysk i koszty zakupu.
Ww. podział przesądza o tym, że koszty robocizny mogły być ujęte wyłącznie
w kosztach bezpośrednich (tym samym nie mogły być ujęte w kosztach pośrednich).
W ocenie składu orzekającego Izby stanowisko odwołującego jakoby niektóre koszty
robocizny, ze względu na brak wskazania w SIWZ przez zamawiającego jakie konkretnie są
to koszty, wykonawca mógł ująć w kosztach pośrednich jest błędne ze względu na ww. podział
kosztów w ramach cen jednostkowych, a nadto fakt, że o kwalifikacji kosztów (nawet przy
braku ich zdefiniowania przez zamawiającego) decyduje ich charakter, tj. – w tym przypadku
– ich oczywisty związek i możliwość przypisania do kosztów robocizny, a nadto funkcjonujące
w praktyce standardy kosztorysowania (przystępujący w swoim stanowisku pisemnym wskazał
KIO 1763/20
„Powszechne Standardy Kosztorysowania” – Warszawskie Centrum Postępu Techniczno-
Organizacyjnego Budownictwa WACETOB Warszawa 2015 r.), czy wreszcie ogólnie dostępne
źródła z dziedziny zarządzania, wskazujące, iż do klasycznych kosztów bezpośrednich zalicza
się: koszty materiałów bezpośrednich np. surowce, materiały podstawowe i pomocnicze,
koszty wynagrodzeń bezpośrednich (związanych z jednostką produkcji), świadczenia na rzecz
pracowników, koszty usług obcych bezpośrednich (związanych z jednostka produkcji), zużycie
narzędzi i oprzyrządowania specjalnego potrzebnego do bezpośredniej produkcji.
Odwołujący, na potrzeby obrony stawki roboczogodziny w wysokości 14 zł, zdaje się
kreować oderwane od praktyki rynku w ogóle i rynku zamówień publicznych w szczególności,
zasady kosztorysowania. Przywołany przez odwołującego na rozprawie „Intercenbud” –
Og
ólnopolska Baza Cen w Budownictwie nie jest zbiorem standardów, czy zasad
kosztorysowania, a jedynie bazą aktualnych i archiwalnych cen materiałów, pracy i najmu oraz
stawek robocizny, pozwalającym na import cen do programów kosztorysowych.
Odwołujący nie wykazał przy tym, powołując się na „Intercenbud”, iżby podawane
przez Intercenbud stawki robocizny obejmowały inne składniki kalkulacyjne. Odwołujący nawet
nie twierdził, że sporządzając kosztorys korzystał z „Intercenbudu”.
Skład orzekający Izby nie podzielił stanowiska odwołującego jakoby ze str. 2
kosztorysu ofertowego odwołującego wynikało, że na stawkę każdej roboczogodziny składają
się koszty pośrednie, zysk i narzut za generalne wykonawstwo, ponieważ na str. 2 kosztorysu
ofertowego (str. 12 ofert
y) odwołujący dla robót wod-kan odrębnie wskazał stawkę
roboczogodziny wynoszącą 14 zł – bez jej powiązania jak w wyjaśnieniach, tj. 14zł + Koszty
pośrednie oraz zysk, odrębnie zaś narzuty (koszty pośrednie, zysk, generalne wykonawstwo,
stawka VAT). Dodatk
owo, skoro obowiązkiem wykonawcy było (rozdział III pkt 9 ppkt 1 SIWZ)
odrębne podanie kosztów bezpośrednich w tym kosztów robocizny od kosztów pośrednich to
trudno oczekiwać, aby wskazane przez odwołującego na str. 12 oferty koszty pośrednie
(50,00%R + 50
,00%S) traktować jako element kosztów robocizny.
Nietrafnie także odwołujący zarzucał zamawiającemu niekonsekwencję co do
minimalnej stawki roboczogodziny (14,77 zł), ponieważ wielkość ta stanowiła jedynie wstępny
element polemiki z założeniami przyjętymi przez odwołującego w odpowiedzi z dnia
14 lipca 2020 r., poszerzonej w dalszej części, tj. „przy czym ww. kalkulacja dotyczy
granicznego przypadku (22 dni robocze w miesiącu) i nie uwzględnia urlopów
wypoczynkowych oraz mi
esięcy, w których liczba dni pracujących jest mniejsza niż 22, a to
skutkuje dalszym wzrostem stawki brutto. Dodatkowo należy podkreślić, że po stronie
pracodawcy (Wykonawcy) dochodzi obowiązek zapłaty pozostałych składek z tytułu
wynagrodzenia za umowę o pracę (tzw. zobowiązania pracodawcy).” „(…) Wykonawca nie
KIO 1763/20
może, zgodnie z przepisami przyjąć do ustalenia ceny tylko wartości minimalnego
wynagrodzenia za pracę. Byłoby to nie do zaakceptowania na gruncie prawa pracy, ponieważ
mogłoby powodować, że pracownicy nie otrzymaliby wynagrodzenia minimalnego (z kwoty
należałoby bowiem uiszczać również zobowiązania pracodawcy)”, „została podana stawka
roboczogodziny w wysokości 14 zł netto (bez podatku od towarów i usług VAT), zatem stawka
nieuwzględniająca tzw. kosztów pracodawcy (…)”, co odwołujący całkowicie pominął.
Skierowanie do odwołującego, pismem z dnia 9 lipca 2020 r., wezwania do złożenia
wyjaśnień spowodowało powstanie domniemania zaoferowania przez odwołującego ceny
rażąco niskiej, które to odwołujący winien – poprzez swoje wyjaśnienia i dowody – obalić
(art. 90 ust. 2 nakładający na wykonawcę obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu), czemu odwołujący nie sprostał.
Jak trafnie podnosił przystępujący w toku rozprawy „ustawodawca w przepisie art. 90
ust. 1 ustawy Pzp uczynił minimalne wynagrodzenie istotnym elementem wyjaśnień ceny
ofertowej, a tym samym elementem domniemania wystąpienia ceny rażąco niskiej” (str. 7
protokołu posiedzenia i rozprawy”).
Uzupełniająco skład orzekający Izby wskazuje, że zamawiający w zawiadomieniu
o odrzuceniu oferty odwołujący podał, że „oferta w zakresie dotyczącym Kosztorysu
Ofertowego
– Roboty Sanitarne zawiera rażąco niski koszt pracy w stosunku do przedmiotu
zamówienia, określony na poziomie uniemożliwiającym wykonanie przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami wynikającymi z odrębnych przepisów (tu: przepisów dotyczących
wynagrodzenia za pracę).”
Wniosek ten nietrafnie odwołujący konfrontuje z rzekomym niedoszacowaniem
wynoszącym jedynie ok. 4 457 zł (str. 4 odwołania), ponieważ błędnie odwołujący przyjął, że
wskazane przez zamawiającego niedoszacowanie wynosiło 0,77 zł (o czym była mowa
w kontekście informacji pominiętych przez odwołującego, a ujętych w zawiadomieniu
o odrzuceniu oferty odwołującego).
W ocenie składu orzekającego Izby nie wymaga szczegółowego uzasadnienia
twierdzenie, że w przypadku robót budowlanych koszty pracy mają istotne znaczenie.
Stwierdzenie, iż wykonawca nie wykazał realnego charakteru tych kosztów uzasadnia
eliminacje takiej oferty.
Ze wskazanych uprzednio względów skład orzekający Izby uznał, że odwołujący nie
obalił domniemania zaoferowania ceny rażąco niskiej, co uzasadniało odrzucenie oferty
odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Biorąc powyższe pod uwagę, skład orzekający Izby uznał, że zarzut się nie potwierdził.
KIO 1763/20
Zarzut nierównego traktowania wykonawców w sytuacji, w której przy zastosowaniu
przyjętej przez zamawiającego w uzasadnieniu odrzucenia oferty reguły oceny sporządzenia
kosztorysu ofertowego, również oferty innych wykonawców winny podlegać odrzuceniu, czego
zamawiający zaniechał, czym naruszył przepis art. 7 ust. 1 ustawy Pzp nie potwierdził się.
Skład orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje.
Odwołujący nie zaprezentował żadnych okoliczności faktycznych, żadnej argumentacji,
która przemawiałaby za zasadnością zarzutu – zarzut odwołujący pozostawił całkowicie
gołosłownym.
Uzupełniająco dostrzec należy, że odwołujący nie sformułował żadnego żądania, które
byłoby konsekwencję tego zarzutu, tj. że żądał nakazania zamawiającemu odrzucenia oferty
któregokolwiek konkurencyjnego wykonawcy.
Biorąc powyższe pod uwagę, skład orzekający Izby uznał, że zarzut się nie potwierdził.
Skoro nie potwierdził się żaden z podniesionych w odwołaniu zarzutów skład
orzekający Izby orzeł jak w sentencji, oddalając odwołanie.
KIO 1763/20
O kosztach
postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp,
§ 3 pkt 2) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972).
Przewodniczący:
..……………………………………...
1.
oddala odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia – konsorcjum firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność gospodarczą pod
KIO 1763/20
firmą Z. W. Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe „Włomex” (lider) oraz
Dynamik Sp. z o.o.
(partner) z siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 30-719 Kraków i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie:
dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia – konsorcjum firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Z. W. Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe
„Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp. z o.o. (partner) z siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30,
30-
719 Kraków z tytułu wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum
firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Z. W.
Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe „Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp.
z o.o.
(partner) z siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 30-719 Kraków na rzecz Domu
Pomocy Społecznej im. L.A. Helclów, ul. Helclów 2, 31-148 Kraków kwotę 313 zł 82 gr
(słownie: trzysta trzynaście złotych osiemdziesiąt dwa grosze ) z tytułu kosztów noclegu.
KIO 1763/20
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia
– przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Krakowie.
Przewodniczący: ………………….…………...
KIO 1763/20
U z a s a d n i e n i e
W odniesieniu do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na
„Zagospodarowanie terenu wraz z przebudowa kanalizacji przy Domu Pomocy Społecznej
im. L. i A. Helclów w Krakowie”, prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego przez
Dom Pomocy Społecznej im. L. i A. Helclów wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie
zamówienia publicznego – konsorcjum firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe „WŁOMEX" Z. W.
oraz DYNAMIK Sp. z o.o. (dalej „odwołujący"), złożył odwołanie, zarzucając zamawiającemu
naruszenie następujących przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843)
[dalej „ustawa Pzp”]:
1. art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3, poprzez bezpodstawne odrzucenie oferty
odwołującego pomimo, że zaoferowana cena oferty jak i cena jej istotnej części
składowej nie są rażąco niskie,
2.
art. 7 ust. 1, poprzez nierówne traktowanie wykonawców w sytuacji, w której przy
zastosowaniu przyjętej przez zamawiającego w uzasadnieniu odrzucenia oferty reguły
oceny sporządzenia kosztorysu ofertowego, również oferty innych wykonawców winny
podlegać odrzuceniu, czego zamawiający zaniechał.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu
powtórzenie czynności badania i oceny ofert oraz unieważnienie czynności odrzucenia oferty
złożonej przez odwołującego.
W ocenie odwołującego zamawiający w sposób dowolny, wbrew treści złożonej przez
odwołującego oferty oraz treści udzielonych wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny uznał,
że oferta odwołującego w części dotyczącej robót sanitarnych zawiera rażąco niski koszt pracy
w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Podał, że z treści załączonego do oferty kosztorysu ofertowego wynika, że na stawkę
każdej roboczogodziny w zakresie robót sanitarnych (Roboty Wod-Kan) składają się
następujące pozycje cenotwórcze: Stawka r-b: 14 zł, Koszty pośrednie: 50,00%, - Zysk: 7%,
Narzut za g
eneralne wykonawstwo: 3%, co oznacza, że w cenie oferty odwołującego ujęty
został łączny koszt roboczogodziny w wysokości 21 zł (stawka r-b + koszty pośrednie).
Zdaniem odwołującego już z samej tej przyczyny nie sposób twierdzić, że cena oferty
w tym zakr
esie jest rażąco niska i nie pokrywa kosztów zatrudnienia (które – jak wskazał
odwołujący – według zamawiającego winny wynosić minimum 14,77 zł).
Uzupełnił, że jako rezerwę dla każdej r-g należy traktować kwotę 1,4 zł stanowiącej
zysk (7%) oraz narzut odw
ołującego za generalnego wykonawcę (3%).
KIO 1763/20
Uznał, że zamawiający w sposób dowolny ustalił, że podana w kosztorysie ofertowym stawka
r-
g tj. 14 zł stanowi kwotę brutto, a tym samym obejmuje całość kosztów pracodawcy z tytułu
zatrudnienia pracownika.
Odwołujący stwierdził, że w treści wyjaśnień RNC wskazywał, że podana w kosztorysie
ofertowym stawka r-
g (14 zł) to kwota netto „na rękę" pracownika – odwołujący wskazywał, że
minimalne wynagrodzenie netto „na rękę" pracownika to 1920,62 zł netto co przy 160 r-g
w miesiącu daje stawkę 12 zł i do tej kwoty porównywana była zaoferowana stawka r-g,
tj. 14 zł.
Podkreślił, że potwierdzeniem była załączona do wyjaśnień RNC oferta podwykonawcy
na wykonanie robót sanitarnych, który wskazał, że do stawki 14 zł netto należy doliczyć
wartość pozostałych wskaźników cenotwórczych, tj. koszty pośrednie (50%) oraz zysk (7%).
Oświadczył, że wskazana w treści wyjaśnień wysokość kosztów pośrednich, tj. 50%
jest tożsama dla wykonawcy jak i Podwykonawcy, a zatem obejmuje pozostałe, poza
wynagrodzeniem na rękę (14 zł), koszty z tytułu zatrudnienia pracownika.
Podniósł, ze w treści SIWZ zamawiający ogólnie określił sposób sporządzenia
kosztorysu ofertowego (pkt III.9 SIWZ)
– wymagał, aby ceny jednostkowe zostały rozbite na
koszty bezpośrednie, tj. m.in. koszty robocizny oraz koszty pośrednie, nie określił, iż koszt r-g
nie może stanowi kwoty netto „na rękę" oraz, że niedopuszczalne jest ujęcie w kosztach
pośrednich r-g pozostałego, poza kwotą „na rękę" kosztu pracodawcy z tytułu zatrudnienia
pracownika.
Uzupełnił, że zamawiający nie powołał się ponadto na jakieś konkretne zasady
kosztorysowania, czy przepisy prawa, jak np. przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury
w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania
planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych
określonych w programie funkcjonalno-użytkowym z dnia 18 maja 2004 r. (Dz.U. Nr 130, poz.
1389).
Jako niekonsekwenc
ję ocenił to, że zamawiający z jednej strony stwierdza, że
minimalna stawka r-
b wynosić winna 14,77 zł, gdy tymczasem, zgodnie z obowiązującymi
przepisami, minimalny łączny koszt pracodawcy z tytułu zatrudnienia pracownika wynosi
3.132,48 zł, co przy przyjętej przez zamawiającego w uzasadnieniu odrzucenia oferty
miesięcznej ilości godzin wynoszącej 176h (22 dni x 8h), daje kwotę 17,80 zł/r-g.
Wskazał, że przyjęty przez niego koszt zatrudnienia w wysokości 21 zł w pełni pokrywa
tę wartość.
Zdaniem odwołującego zamawiający dowolnie określa zasady kosztorysowania, w tym
wskazuje, jakie pozycje kosztowe winny być ujęte w stawce za r-g, a jakie w kosztach
pośrednich za r-g; brak tej konsekwencji widać w akceptacji stawki za r-g za pozostałe roboty,
KIO 1763/20
gdy tymczasem
podana w tym zakresie stawka, tj. 17 zł również nie pokrywałaby całości
minimalnych kosztów pracodawcy z tytułu zatrudnienia pracownika (17,80 zł/r-g).
Wskazał, że tak jak ma to miejsce w odniesieniu do stawki za r-g w wysokości 17 zł,
jak i zakwestionowa
nej stawki 14 zł, na łączne koszty pracodawcy z tytułu zatrudnienia
pracownika nie składa się wyłącznie podana stawka r-g, ale dodatkowo kwota 7 zł (dla stawki
14 zł za r-g), a także kwota 8,5 zł (dla stawki 17 zł za r-g), stanowiące koszty pośrednie dla
k
ażdej roboczogodziny.
Przypomniał, że dla każdej r-g uwzględnił dodatkowo 3% stanowiące zysk generalnego
wykonawcy oraz zysk podwykonawcy w wysokości 7%, co daje łącznie kwotę 1,4 zł.
Stwierdził, że zamawiający w sposób całkowicie bezpodstawny ustalił koszty
odwołującego z tytułu zatrudnienia personelu bez uwzględnienia kwot podanych w pozycji
„koszty pośrednie", jak również pozycjach: „zysk" oraz „zysk generalnego wykonawcy".
Odwołując zwrócił uwagę, że podstawą faktyczną odrzucenia jego oferty stanowiło
zaoferowanie rażąco niskiej ceny r-g za roboty sanitarne (14 zł) – zamawiający nie uznał, że
cena całej oferty jest rażąco niska, ale, że rażąco niska jest cena części składowej,
tj. robocizny za roboty sanitarne.
P
odniósł, że zamawiający nie przedstawił jakiejkolwiek argumentacji świadczącej
o zasadności przyjęcia, że robocizna za roboty sanitarne stanowi istotną część składową
oferty.
Podkreślił, że podstawą odrzucenia oferty może być wyłącznie ustalenie, że cena całej
oferty albo cena istotnej części składowej jest rażąco niska.
S
tanął na stanowisku, że brak jest podstaw do przyjęcia, że cena całej oferty jest
rażąco niska.
Niezależnie od okoliczności, że zamawiający nie wyjaśnił na jakiej podstawie uznaje,
że rzekome zaniżenie wyceny stawki r-g za roboty sanitarne oznacza rażąco niska cenę całej
oferty, odwołujący stwierdził, że cena rażąco niska to cena nie pokrywająca całości kosztów
niezbędnych do należytego wykonania zamówienia – nawet gdyby, z czym odwołujący się nie
zgadza, niedoszacowanie oferty odwołującego wynosiło wskazane przez zamawiającego
0,77 zł na każdej r-g (14,77 zł -14 zł) to łączna wartość tego niedoszacowania wynosiłaby
ok. 4.457 zł (0,77 zł x 5.789 r-h); uwzględniając przyjęty dla każdej r-g za roboty sanitarne zysk
(7% + 3%), nie sposób twierdzić, że powyższe „niedoszacowanie" skutkowałoby wykonaniem
tej części zamówienia (w zakresie kosztów pracy) ze stratą; również zapas z innych pozycji
kosztorysowych mógłby pokryć ewentualną stratę.
Podsumował, że nie sposób twierdzić, że złożone przez odwołującego wyjaśnienia
potwierdziły, że zaoferowana cena jest rażąco niska.
KIO 1763/20
Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, przekazanej Izbie przez zamawiającego w kopii poświadczonej za zgodność
z
oryginałem przy piśmie z dnia 31 lipca 2020 r. – dokumentów przywołanych w dalszej części
uzasadnienia, „Odpowiedzi na odwołanie” – pismo zamawiającego z dnia 25 sierpnia 2020 r.,
Pisma procesowego przystępującego z dnia 28 sierpnia 2020 r., a także oświadczeń
i stanowisk
uczestników, zaprezentowanych w toku rozprawy skład orzekający Izby ustalił
i zważył, co następuje.
Skład orzekający Izby ustalił, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy
ich, skierował odwołanie do rozpoznania na rozprawę.
Skład orzekający Izby ustalił nadto, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów, o których mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp,
czego zamawiający nie kwestionował.
Wypełnione zostały zatem materialnoprawne przesłanki do rozpoznania odwołania,
wynikające z treści art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Zarzut bezpodstawnego odrzucenia oferty odwołującego pomimo, że zaoferowana
cena oferty jak i cena jej istotnej części składowej nie są rażąco niskie, czym zamawiający
narus
zył przepis art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nie potwierdził się.
Skład orzekający Izby ustalił, co następuje.
W rozdziale III „Opis przedmiotu zamówienia” pkt 9 „”Wymagania dotyczące kosztorysu
ofertowego” pkt 1 SIWZ zamawiający wskazał, że kosztorys ofertowy powinien zawierać ceny
jednostkowe podane w szczegółowym rozbiciu na koszty bezpośrednie, tj. koszty robocizny
(R), materiałów (M) i sprzętu (S) oraz koszty pośrednie (Kp) i zysk (Z) wykonawcy oraz koszty
zakupu.
Odwołujący zaoferował cenę w wysokości 1 624 653,12 zł netto, 1 998 323,34 zł brutto
(Formularz oferty
– str. 2).
Zgodnie z kosztorysem na „Zagospodarowanie terenu wraz z przebudową kanalizacji
przy Domu Pomocy Społecznej im. L. i A. Helclów w Krakowie” w zakresie dotyczącym robót
wodno-
kanalizacyjnych (dalej „wod-kan”) odwołujący zastosował stawkę roboczogodziny
w wysokości 14 zł (str. 12 oraz 51 i następne oferty).
Wartość robót wod-kan przy stawce 14 zł za roboczogodzinę odwołujący wycenił na
712
976,65 zł netto, 876 961,28 zł brutto (str. 97 oferty), wartość robocizny na 81 047,19 zł
netto (str. 88 oferty).
KIO 1763/20
Pismem z dnia 9 lipca 2020 r. zamawiający, powołując się na przepis art. 90 ust. 1a pkt
1 w zw. z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wezwał odwołującego do złożenia wyjaśnień m.in. co do
ujętych w kosztorysach kosztów pracy, tj. stawki roboczogodziny wynoszącej 14 zł netto,
wskazując, że ich wartość „nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej zgodnie z Rozporządzeniem Rady
ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz
wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U. z 2019 poz. 1778).”
Zamawiający zastrzegł także, że „Wszystkie przedłożone dokumenty, wyjaśnienia oraz
dowody winny w sposób jednoznaczny potwierdzać wszystkie wymagania i żądania
Zamawiającego określone w wezwaniu do złożenia dowodów”.
Odwołujący, w piśmie z dnia 14 lipca 2020 r., udzielił następującej odpowiedzi:
„Uprzejmie informujemy, że zgodnie z kosztorysem stawka roboczogodziny w robotach
dotyczących prac budowlanych wynosi 18zł + Koszty pośrednie oraz Zysk. Jedynie
w kosztorysie robót sanitarnych stawka roboczogodziny wynosi 14zł + Koszty pośrednie oraz
zysk. Odnosząc się do przedstawionej stawki r-g 14 zł informujemy: Minimalne wynagrodzenie
za pracę ustalone na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o mi
nimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407
oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314) wynosi 2600 zł brutto co daje 1920,62 zł netto, minimalny
czas pracy w ciągu 1-mca 160 r-g, zatem minimalna stawka netto wynosi 12,00 zł/r-g zatem
przyjęta stawka r-g 14 zł jest wyższa od minimalnego wynagrodzenia. Kosztorys robót
sanitarnych był wykonywany przez podwykonawcę, w związku z powyższym dokładamy
wyjaśnienia podwykonawcy Majwer sp. z o.o. wraz z jego ofertą. Dodatkowo chcielibyśmy
nadmienić, że do oferty którą otrzymaliśmy od podwykonawcy doliczyliśmy dodatkowy narzut
w wysokości 3% jako generalny wykonawca.”
Pismem z dnia 22 lipca 2020 r. zamawiający zawiadomił odwołującego o odrzuceniu
jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1
pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, wskazując:
„Przy analizie ww. wyjaśnienia istotne jest rozróżnienie kwestii dotyczącej stawki netto za
prace (tj. tzw. wynagrodzenia pracownika „na rękę") oraz stawki netto za roboczogodzinę ujętej
w koszt
orysie ofertowym (tj. składnika wynagrodzenia Wykonawcy będącego stawką za
roboczogodzinę bez podatku od towarów i usług). W wyjaśnieniu Wykonawca stosuje
określenie „stawka netto” zarówno do kwoty podanej w ofercie jako wynagrodzenie
Wykonawcy za roboczog
odzinę, jak też w odniesieniu do wynagrodzenia pracownika z tytułu
umowy o pracę i dokonuje wyłącznie porównania wartości bezwzględnych obu tych stawek.
Należy podkreślić, że wynagrodzenie Wykonawcy jakie zostanie wypłacone w kwocie netto,
tj. ni
e uwzgledniające podatku od towarów i usług VAT - w analizowanym przypadku
KIO 1763/20
w wysokości 14,00 zł za roboczogodzinę - stanowi dla Wykonawcy jednocześnie całkowitą
kwotę jaką dysponuje na wynagrodzenie brutto pracownika w przeliczeniu na godzinę pracy
w ramach umowy o pracę, w tym w szczególności na podatek dochodowy od osób fizycznych
oraz składki na ubezpieczenie społeczne.
Wobec powyższego, o ile Wykonawca nie posiada refundacji kosztów pracy, a na takie
okoliczności nie wskazywał w swoim wyjaśnieniu, stawka robocizny wskazana w Kosztorysie
Ofertowym w kwocie netto (tj. bez podatku od towarów i usług VAT), stanowi równocześnie
wartość brutto wynagrodzenia za godzinę pracy w ujęciu przepisów prawa pracy.
Zamawiający podał wymóg, aby pracownicy wykonujący określone prace (tj. czynności
związane z fizycznym wykonywaniem robót budowlanych w zakresie robót
ogólnobudowlanych oraz robót ziemnych, instalacji kanalizacji i elektrycznej, robót drogowych
i utwardzania terenu, izolacji fun
damentów) byli zatrudnieni na umowę o pracę.
Minimalne wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 z późn. zm.), którego wysokość określa
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie minimalnego
wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U.
z 2019 poz. 1778) -
wynosi 2 600 zł brutto za miesiąc. Nawet przyjmując, że przeciętny miesiąc
pracy ma -
i to jest maksymalny wymiar w miesiącu - 22 dni robocze, to w takim przypadku
minimalna stawka wynagrodzenia brutto za roboczogodzinę wynosi: 14,77 zł, zgodnie
z poniższą kalkulacją:
2 600 zł brutto / 22 dni / 8 godzin = 14,77 zł / godzinę brutto,
przy czym ww. kalkulacja dotyczy granicznego przypadku (22 dni robocze w miesiącu) i nie
uwzględnia urlopów wypoczynkowych oraz miesięcy, w których liczba dni pracujących jest
mniejsza niż 22, a to skutkuje dalszym wzrostem stawki brutto. Dodatkowo należy podkreślić,
że po stronie pracodawcy (Wykonawcy) dochodzi obowiązek zapłaty pozostałych składek
z tytułu wynagrodzenia za umowę o pracę (tzw. zobowiązania pracodawcy).
Powyższa analiza jednoznacznie wskazuje, że przyjęta przez Wykonawcę w kosztorysie
ofertowym stawka w wysokości 14,00 zł netto (co stanowi równocześnie kwotę brutto na
wynagrodzenie pracownika) jest niższa niż stawka minimalnego wynagrodzenia przysługująca
pracownikowi
zatrudnionemu na umowę o pracę i wynosząca - jak wskazano powyżej - co
najmniej 14,77 zł brutto.
Jednocześnie Zmawiający dokonując oceny ww. wyjaśnień bierze również pod uwagę, iż
Wykonawca nie może, zgodnie z przepisami przyjąć do ustalenia ceny tylko wartości
minimalnego wynagrodzenia za pracę. Byłoby to nie do zaakceptowania na gruncie prawa
pracy, ponieważ mogłoby powodować, że pracownicy nie otrzymywaliby wynagrodzenia
minimalnego (z kwoty tej należałoby bowiem uiszczać również zobowiązania pracodawcy).
Uzasadnione jest stosowanie wykładni systemowej (przepisu art. 90 ust. 1 pkt 1) Pzp),
KIO 1763/20
uwzględniającej zobowiązania pracodawcy wynikające z innych ustaw (m.in. w przypadku
zatrudnienia pracowników na podstawie umowy o pracę wykonawca będzie dodatkowo
zob
owiązany również do zapłaty tzw. kosztów pracodawcy, tj., części składek na
ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) (KIO 150/20).
Do kosztów pracy poza wynagrodzeniem pracowników wlicza się, oprócz składki opłacanej
przez pracodawcę na ubezpieczenie społeczne pracowników, także np. koszty szkolenia
zawodowego oraz inne wydatki (np. wydatki na odzież roboczą - składniki kosztów pracy
zostały wskazane w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1737/2005 z dnia 21.10.2005 r., Dz.U.
UE L 279/11, rysunek 1).
Zamawiający uznał, że w złożonych dokumentach dotyczących Kosztorysu Ofertowego
Roboty Sanitarne została podana stawka roboczogodziny w wysokości 14.00 zł netto (bez
podatku od towarów i usług VAT), zatem stawka nieuwzględniająca tzw. kosztów pracodawcy
tj.:
•
składki na ubezpieczenie społeczne,
•
kosztów związanych z prawem pracownika do minimum 20 dniowego urlopu
wypoczynkowego,
•
nie uwzględniono realiów dotyczących wynagrodzeń przy ciężkich pracach fizycznych
wykwalifikowanych pracowników (KIO 150/20).
Wykonawca w złożonych wyjaśnieniach, nie wykazał w żaden sposób, iż cena oferty pokrywa
koszty wykonanej roboty z uwzględnieniem wszystkich kosztów pracy. Wartość kosztów pracy
przyjęta do ustalenia ceny winna uwzględniać minimalne wynagrodzenie za pracę albo
minimalną stawkę godzinową, ustaloną na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz konieczne koszty
pracodawcy.
Jednocześnie należy podkreślić, że całkowite wydatki związane z zatrudnieniem pracownika
leżące po stronie pracodawcy obejmują również obowiązki wynikające z przepisów prawa
pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym obowiązujących w miejscu, w którym
realizowane jest zamówienie, w tym: urlopy, odprawy emerytalne, rentowe, nagrody
jubileuszowe, pranie odzieży, środki czystości dla pracowników itd. (patrz: KIO 150/20).
Jak wykazano powyżej, w przedmiotowym postępowaniu Wykonawca złożył wyjaśnienia,
w których została podana stawka roboczogodziny w Kosztorysie Ofertowym - Roboty
Sanitarne niższa niż minimalna stawka za godzinę pracy wynikająca z przepisów ustawy
o minimalnym wynagrodzeniu. Określona w kosztorysie kwota 14,00 zł netto za
roboczogodzinę (stawka bez VAT), czyli kwota, jaką dysponować miałby Wykonawca na
pokrycie wszystkich kosztów pracy, w tym co najmniej wynagrodzenia brutto pracownika oraz
pochodnych leżących po stronie pracodawcy, nie jest kwotą wystarczającą na pokrycie tych
KIO 1763/20
kosztów w sposób zapewniający zgodność wysokości wynagrodzenia pracowników
z obowiązującymi przepisami prawa.
Z uwagi na powyższe Zamawiający uznaje, że jakkolwiek "jaśnienia Wykonawcy zostały
złożone w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego, ocena wyjaśnień Wykonawcy
potwierdza, że oferta w zakresie dotyczącym Kosztorysu Ofertowego - Roboty Sanitarne
zawiera rażąco niski koszt pracy w stosunku do przedmiotu zamówienia, określony na
poziomie uniemożliwiającym wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami
wynikającymi z odrębnych przepisów (tu: przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia
za pracę).
Zamawiający dokonując oceny ofert w takim kształcie mógłby narazić się na ewentualne
zarzuty wynikające z obowiązujących przepisów prawa określających wysokość minimalnego
wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177
z późn. zm.).
Przepis art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nakazuje odrzucenie oferty, gdy wykonawca wezwany do
wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na jej cenę nie złożył wyjaśnień albo jeżeli
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.”
Skład orzekający Izby zważył, co następuje.
Art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp brzmi „Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: (…) 4)
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia”.
Zgodnie zaś z przepisem art. 90 ust. 3 ustawy Pzp „Zamawiający odrzuca ofertę
wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze
złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku
do prz
edmiotu zamówienia.”
Nadto zgodnie z przepisem art. 90 ust. 2 ustawy Pzp
„Obowiązek wykazania, że oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.”
W pierwszej kolejności przypomnienia wymaga, na co wskazał przystępujący w swoim
stanowisku pisemnym, że „Istotą kosztorysowania jest określenie i wskazanie „kosztów
wykonawcy” (w tym zakresie kosztów pracodawcy), jakie musi on ponieść, aby należycie
wykonać przedmiot zamówienia, a nie podawanie informacji o wynagrodzeniu „na rękę”
pra
cowników”.
Jak zastrzegł zamawiający w rozdziale XIV „Sposób obliczenia ceny oferty” pkt 2 SIWZ:
„Podana w ofercie cena ofertowa musi być zgodna z kosztorysem ofertowym i uwzględniać
wszystkie wymagania Zamawiającego określone w niniejszej SIWZ oraz obejmować wszelkie
KIO 1763/20
koszty, jakie poniesie Wykonawca z tytułu należytego oraz zgodnego z Umową
i obowiązującymi przepisami wykonania przedmiotu zamówienia.”
To informację o kosztach wykonawcy ma nieść cena ofertowa (zgodna z kosztorysem
ofertowym), ponieważ to koszty wykonawcy (realne koszty) mają gwarantować
zamawiającemu należyte i zgodne z umową i przepisami prawa wykonanie przedmiotu
zamówienia.
Powyższe uzasadnia konieczność ujęcia przy kalkulacji ceny ofertowej wszelkie koszty
– składki, jakie wykonawca (podwykonawca) jako pracodawca musi pokryć.
Podnieść należy, że w § 2 przywołanego przez zamawiającego w wezwaniu do
złożenia wyjaśnień rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego
wynagrodze
nia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U.
z 2019 r. poz. 1778) [dalej „rozporządzenie”] wskazano, że „Od dnia 1 stycznia 2020 r. ustala
się minimalną stawkę godzinową w wysokości 17 zł.”.
W konse
kwencji powyższego odwołujący, udzielając odpowiedzi odnośnie do budzącej
wątpliwości zamawiającego, wskazanej w kosztorysie stawki w wysokości 14 zł, winien
zaprezentować wyjaśnienia, które by referowały do ustalonej przez prawodawcę stawki
minimalnej wyn
oszącej 17 zł – stawki należnej pracownikowi.
Tymczasem odwołujący punktem odniesienia dla swoich wyjaśnień uczynił stawkę
12 zł, uznając ją, wbrew § 2 rozporządzenia, za minimalną (w wyniku własnych wyliczeń
opartych na własnych założeniach, tj. na 160 godzinach pracy w miesiącu).
Podnieść także należy, że wymagania zamawiającego odnoszące się do kosztorysu
ofertowego (rozdział III pkt 9 ppkt 1 SIWZ) nie pozwalały na dowolne ujmowanie kosztów
w ramach cen jednos
tkowych, ponieważ ceny te miały być podane w rozbiciu na:
koszty bezpośrednie, na które składać się miały koszty robocizny, materiałów i sprzętu,
koszty pośrednie,
zysk i koszty zakupu.
Ww. podział przesądza o tym, że koszty robocizny mogły być ujęte wyłącznie
w kosztach bezpośrednich (tym samym nie mogły być ujęte w kosztach pośrednich).
W ocenie składu orzekającego Izby stanowisko odwołującego jakoby niektóre koszty
robocizny, ze względu na brak wskazania w SIWZ przez zamawiającego jakie konkretnie są
to koszty, wykonawca mógł ująć w kosztach pośrednich jest błędne ze względu na ww. podział
kosztów w ramach cen jednostkowych, a nadto fakt, że o kwalifikacji kosztów (nawet przy
braku ich zdefiniowania przez zamawiającego) decyduje ich charakter, tj. – w tym przypadku
– ich oczywisty związek i możliwość przypisania do kosztów robocizny, a nadto funkcjonujące
w praktyce standardy kosztorysowania (przystępujący w swoim stanowisku pisemnym wskazał
KIO 1763/20
„Powszechne Standardy Kosztorysowania” – Warszawskie Centrum Postępu Techniczno-
Organizacyjnego Budownictwa WACETOB Warszawa 2015 r.), czy wreszcie ogólnie dostępne
źródła z dziedziny zarządzania, wskazujące, iż do klasycznych kosztów bezpośrednich zalicza
się: koszty materiałów bezpośrednich np. surowce, materiały podstawowe i pomocnicze,
koszty wynagrodzeń bezpośrednich (związanych z jednostką produkcji), świadczenia na rzecz
pracowników, koszty usług obcych bezpośrednich (związanych z jednostka produkcji), zużycie
narzędzi i oprzyrządowania specjalnego potrzebnego do bezpośredniej produkcji.
Odwołujący, na potrzeby obrony stawki roboczogodziny w wysokości 14 zł, zdaje się
kreować oderwane od praktyki rynku w ogóle i rynku zamówień publicznych w szczególności,
zasady kosztorysowania. Przywołany przez odwołującego na rozprawie „Intercenbud” –
Og
ólnopolska Baza Cen w Budownictwie nie jest zbiorem standardów, czy zasad
kosztorysowania, a jedynie bazą aktualnych i archiwalnych cen materiałów, pracy i najmu oraz
stawek robocizny, pozwalającym na import cen do programów kosztorysowych.
Odwołujący nie wykazał przy tym, powołując się na „Intercenbud”, iżby podawane
przez Intercenbud stawki robocizny obejmowały inne składniki kalkulacyjne. Odwołujący nawet
nie twierdził, że sporządzając kosztorys korzystał z „Intercenbudu”.
Skład orzekający Izby nie podzielił stanowiska odwołującego jakoby ze str. 2
kosztorysu ofertowego odwołującego wynikało, że na stawkę każdej roboczogodziny składają
się koszty pośrednie, zysk i narzut za generalne wykonawstwo, ponieważ na str. 2 kosztorysu
ofertowego (str. 12 ofert
y) odwołujący dla robót wod-kan odrębnie wskazał stawkę
roboczogodziny wynoszącą 14 zł – bez jej powiązania jak w wyjaśnieniach, tj. 14zł + Koszty
pośrednie oraz zysk, odrębnie zaś narzuty (koszty pośrednie, zysk, generalne wykonawstwo,
stawka VAT). Dodatk
owo, skoro obowiązkiem wykonawcy było (rozdział III pkt 9 ppkt 1 SIWZ)
odrębne podanie kosztów bezpośrednich w tym kosztów robocizny od kosztów pośrednich to
trudno oczekiwać, aby wskazane przez odwołującego na str. 12 oferty koszty pośrednie
(50,00%R + 50
,00%S) traktować jako element kosztów robocizny.
Nietrafnie także odwołujący zarzucał zamawiającemu niekonsekwencję co do
minimalnej stawki roboczogodziny (14,77 zł), ponieważ wielkość ta stanowiła jedynie wstępny
element polemiki z założeniami przyjętymi przez odwołującego w odpowiedzi z dnia
14 lipca 2020 r., poszerzonej w dalszej części, tj. „przy czym ww. kalkulacja dotyczy
granicznego przypadku (22 dni robocze w miesiącu) i nie uwzględnia urlopów
wypoczynkowych oraz mi
esięcy, w których liczba dni pracujących jest mniejsza niż 22, a to
skutkuje dalszym wzrostem stawki brutto. Dodatkowo należy podkreślić, że po stronie
pracodawcy (Wykonawcy) dochodzi obowiązek zapłaty pozostałych składek z tytułu
wynagrodzenia za umowę o pracę (tzw. zobowiązania pracodawcy).” „(…) Wykonawca nie
KIO 1763/20
może, zgodnie z przepisami przyjąć do ustalenia ceny tylko wartości minimalnego
wynagrodzenia za pracę. Byłoby to nie do zaakceptowania na gruncie prawa pracy, ponieważ
mogłoby powodować, że pracownicy nie otrzymaliby wynagrodzenia minimalnego (z kwoty
należałoby bowiem uiszczać również zobowiązania pracodawcy)”, „została podana stawka
roboczogodziny w wysokości 14 zł netto (bez podatku od towarów i usług VAT), zatem stawka
nieuwzględniająca tzw. kosztów pracodawcy (…)”, co odwołujący całkowicie pominął.
Skierowanie do odwołującego, pismem z dnia 9 lipca 2020 r., wezwania do złożenia
wyjaśnień spowodowało powstanie domniemania zaoferowania przez odwołującego ceny
rażąco niskiej, które to odwołujący winien – poprzez swoje wyjaśnienia i dowody – obalić
(art. 90 ust. 2 nakładający na wykonawcę obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu), czemu odwołujący nie sprostał.
Jak trafnie podnosił przystępujący w toku rozprawy „ustawodawca w przepisie art. 90
ust. 1 ustawy Pzp uczynił minimalne wynagrodzenie istotnym elementem wyjaśnień ceny
ofertowej, a tym samym elementem domniemania wystąpienia ceny rażąco niskiej” (str. 7
protokołu posiedzenia i rozprawy”).
Uzupełniająco skład orzekający Izby wskazuje, że zamawiający w zawiadomieniu
o odrzuceniu oferty odwołujący podał, że „oferta w zakresie dotyczącym Kosztorysu
Ofertowego
– Roboty Sanitarne zawiera rażąco niski koszt pracy w stosunku do przedmiotu
zamówienia, określony na poziomie uniemożliwiającym wykonanie przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami wynikającymi z odrębnych przepisów (tu: przepisów dotyczących
wynagrodzenia za pracę).”
Wniosek ten nietrafnie odwołujący konfrontuje z rzekomym niedoszacowaniem
wynoszącym jedynie ok. 4 457 zł (str. 4 odwołania), ponieważ błędnie odwołujący przyjął, że
wskazane przez zamawiającego niedoszacowanie wynosiło 0,77 zł (o czym była mowa
w kontekście informacji pominiętych przez odwołującego, a ujętych w zawiadomieniu
o odrzuceniu oferty odwołującego).
W ocenie składu orzekającego Izby nie wymaga szczegółowego uzasadnienia
twierdzenie, że w przypadku robót budowlanych koszty pracy mają istotne znaczenie.
Stwierdzenie, iż wykonawca nie wykazał realnego charakteru tych kosztów uzasadnia
eliminacje takiej oferty.
Ze wskazanych uprzednio względów skład orzekający Izby uznał, że odwołujący nie
obalił domniemania zaoferowania ceny rażąco niskiej, co uzasadniało odrzucenie oferty
odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Biorąc powyższe pod uwagę, skład orzekający Izby uznał, że zarzut się nie potwierdził.
KIO 1763/20
Zarzut nierównego traktowania wykonawców w sytuacji, w której przy zastosowaniu
przyjętej przez zamawiającego w uzasadnieniu odrzucenia oferty reguły oceny sporządzenia
kosztorysu ofertowego, również oferty innych wykonawców winny podlegać odrzuceniu, czego
zamawiający zaniechał, czym naruszył przepis art. 7 ust. 1 ustawy Pzp nie potwierdził się.
Skład orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje.
Odwołujący nie zaprezentował żadnych okoliczności faktycznych, żadnej argumentacji,
która przemawiałaby za zasadnością zarzutu – zarzut odwołujący pozostawił całkowicie
gołosłownym.
Uzupełniająco dostrzec należy, że odwołujący nie sformułował żadnego żądania, które
byłoby konsekwencję tego zarzutu, tj. że żądał nakazania zamawiającemu odrzucenia oferty
któregokolwiek konkurencyjnego wykonawcy.
Biorąc powyższe pod uwagę, skład orzekający Izby uznał, że zarzut się nie potwierdził.
Skoro nie potwierdził się żaden z podniesionych w odwołaniu zarzutów skład
orzekający Izby orzeł jak w sentencji, oddalając odwołanie.
KIO 1763/20
O kosztach
postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp,
§ 3 pkt 2) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972).
Przewodniczący:
..……………………………………...
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1735/20 z dnia 2020-10-08
- Sygn. akt KIO 2140/20 z dnia 2020-09-30
- Sygn. akt KIO 1733/20 z dnia 2020-09-28
- Sygn. akt KIO 1727/20 z dnia 2020-09-28
- Sygn. akt KIO 1390/20 z dnia 2020-09-24
