rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2020-10-20
rok: 2020
data dokumentu: 2020-10-20
rok: 2020
sygnatury akt.:
KIO 2307/20
KIO 2307/20
KIO 2324/20
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu
16 października 2020 r., w Warszawie, odwołań
wniesionych do Preze
sa Krajowej Izby Odwoławczej:
A) w dniu
14 września 2020 r., przez wykonawcę A. S. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo Inżynieryjne „ARGO” mgr
inż. A. S., ul. Palowicka 98; 44-230 Bełk (KIO 2307/20),
B) w dniu
15 września 2020 r., przez wykonawcę – D. M. prowadzącego działalność
gospodarczą
pod
firmą
ULMAN
D.
M.
,
ul.
Podgórna
14;
43-
190 Mikołów (KIO 2324/20),
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Spółka Restrukturyzacji Kopalń
S.A., ul. Strzelców Bytomskich 207; 41-914 Bytom,
przy udziale:
1) wykonawcy ENERGOKON-PLUS Sp. z o.o.,
ul. Mierosławskiego 3; 41-200
Sosnowiec,
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego
o sygn. akt: KIO 2307/20 -
po stronie odwołującego,
2) wykonawcy D. M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą ULMAN D.
M.
, ul. Podgórna 14; 43-190 Mikołów, zgłaszającego swoje przystąpienie do
postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO 2307/20 - po stronie odwołującego,
3) wykonawcy AKPE GROUP Sp. z o.o., ul. Budowlana 8a/115; 40-301 Katowice
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO
2307/20, 2324/20 - po stronie z
amawiającego,
16 października 2020 r., w Warszawie, odwołań
wniesionych do Preze
sa Krajowej Izby Odwoławczej:
A) w dniu
14 września 2020 r., przez wykonawcę A. S. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo Inżynieryjne „ARGO” mgr
inż. A. S., ul. Palowicka 98; 44-230 Bełk (KIO 2307/20),
B) w dniu
15 września 2020 r., przez wykonawcę – D. M. prowadzącego działalność
gospodarczą
pod
firmą
ULMAN
D.
M.
,
ul.
Podgórna
14;
43-
190 Mikołów (KIO 2324/20),
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Spółka Restrukturyzacji Kopalń
S.A., ul. Strzelców Bytomskich 207; 41-914 Bytom,
przy udziale:
1) wykonawcy ENERGOKON-PLUS Sp. z o.o.,
ul. Mierosławskiego 3; 41-200
Sosnowiec,
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego
o sygn. akt: KIO 2307/20 -
po stronie odwołującego,
2) wykonawcy D. M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą ULMAN D.
M.
, ul. Podgórna 14; 43-190 Mikołów, zgłaszającego swoje przystąpienie do
postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO 2307/20 - po stronie odwołującego,
3) wykonawcy AKPE GROUP Sp. z o.o., ul. Budowlana 8a/115; 40-301 Katowice
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO
2307/20, 2324/20 - po stronie z
amawiającego,
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołania i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej w części I i II zamówienia, odrzucenie oferty wykonawcy
AKPE GROUP Sp. z o.o., ul. Budowlana 8a/115; 40-301 Katowice
w części I i II
zamówienia na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, powtórzenie czynności badania
i oceny ofert w części I i II zamówienia.
2. K
osztami postępowania obciąża zamawiającego Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A.,
ul. Strzelców Bytomskich 207; 41-914 Bytom i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez: A. S.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo
Inżynieryjne „ARGO” mgr inż. A. S., ul. Palowicka 98; 44-230 Bełk (10 000,00 zł)
oraz D. M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą ULMAN D. M., ul.
Podgórna 14; 43-190 Mikołów (10 000,00 zł), tytułem wpisów od odwołań,
2.2.
zasądza od zamawiającego Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A., ul. Strzelców
Bytomskich 207; 41-914 Bytom na rzecz: 1) A. S.
prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo Inżynieryjne „ARGO” mgr
inż. A. S., ul. Palowicka 98; 44-230 Bełk kwotę 13 600,00 zł (słownie: trzynaście
tysięcy sześćset złotych) oraz 2) D. M. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą ULMAN D. M., ul. Podgórna 14; 43-190 Mikołów, kwotę 13 600,00 zł
(słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący:
…………………………
sygn. akt: KIO 2307/20, KIO 2324/20
Uzasadnienie
Zamawiający – Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A., prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego, w trybie przetargu nieograniczonego, którego przedmiotem jest
„Likwidacja obiektów budowlanych SRK S.A. Oddział Centralny Zakład Odwadnia Kopalń -
Część I: „Wykonanie rozbiórki wybranych obiektów budowlanych przy szybie „Gigant” Etap I
i Etap II -
Pompownia "Pstrowski" Zabrze, Część II: „Wykonanie rozbiórki wybranych
obiektów budowlanych przy szybie „Staszic” - Pompownia "Pstrowski" Zabrze, Część III:
„Rozbiórka budynków oraz przebudowa zbiornika powierzchniowego p. poż.- Pompownia
"Dębieńsko" - znak sprawy: ZP- CZOK-0009/20.”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w BZP z dnia 19 maja 2020 roku, pod
numerem 541252-N-2020.
Zamawiający dnia 10 września 2020 roku, poinformował wykonawców o wyniku
prowadzoneg
o postępowania.
KIO 2307/20
Dnia
14 września 2020 roku wykonawca A. S. prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą Przedsiębiorstwo Usługowo Inżynieryjne „ARGO” mgr inż. A. S. (dalej „Odwołujący”)
wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w zakresie części I i II zamówienia.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1. art. 90 ust. 2 i 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty Akpe Group Sp. z o.o.
(dalej „Akpe”), jako oferty
zawierającej rażąco niska cenę, podczas gdy treść udzielonych przez tego
wykonawcę wyjaśnień potwierdza, że jego oferta zawiera cenę rażąco niską z
przyczyn szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu odwołania,
2. art. 7 ust 1 ustawy Pzp, poprzez niezapewn
ienie uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, poprzez zaniechania obligatoryjnych działań przez
z
amawiającego, który to zarzut jest konsekwencją powyższego zarzutu
i w konsekwencji dokonania wyboru,
jako najkorzystniejszej oferty podlegającej
odrzuceniu.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o:
1)
uwzględnienie odwołania w całości,
2)
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty złożonej przez Akpe,
3) odrzucenie oferty wykonawcy Akpe,
4)
powtórzenie czynności badania i oceny ofert oraz wyboru najkorzystniejszej oferty
z udziałem ofert niepodlegających odrzuceniu,
5)
zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego.
Interes odwołującego. Odwołujący wskazał, że jest czynnie legitymowany do wniesienia
odwołania, albowiem jest wykonawcą, który złożył ofertę. Zamawiający błędnie ocenił,
że oferta Akpe nie zawiera ceny rażąco niskiej, w wyniku czego bezpodstawnie zaniechał
odrzucenia jego oferty. W wyniku naruszenia przepisów ustawy interes odwołującego
w uzyska
niu przedmiotowego zamówienia został naruszony, gdyż został on pozbawiony
możliwości uzyskania zamówienia, a tym samym poniósł szkodę majątkową.
Odwołujący wskazał, iż oferta wykonawcy Akpe zawiera cenę rażąco niską w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Oferta Akpe zawiera cenę rażąco niską w stosunku do przedmiotu
zamówienia, które obejmuje rozbiórkę aż 12 obiektów o łącznej kubaturze 22.989,93 m
3
.
Dzieląc zatem wynagrodzenie netto wyłonionego wykonawcy przez ilość metrów
sześciennych, tj. kubaturę obiektów, staje się wątpliwym, by wykonawca, przy szeregu robót
budowlanych i instalacyjnych zdołał wykonać przedmiot zamówienia w sposób prawidłowy
w kwocie 14,70 zł netto za 1 m
3
. Kwota ta jest nierealna dla tego wykonawcy ze względu na
brak jakichkolwiek czynn
ików sprzyjających, albowiem te, wskazane w wyjaśnieniach z dnia
6 sierpnia 2020 r.,
opisane zostały w sposób błędny i stanowią dowolne twierdzenia. Akpe
nie przedstawił w swych wyjaśnieniach okoliczności i dowodów na sprzyjające i dostępne
jedynie temu wy
konawcy warunki wykonania zamówienia, które nie są jednocześnie
dostępne pozostałym wykonawcom działającym na tym samym rynku. Powyższe powoduje,
że nie można przyjąć, by po stronie tego wykonawcy istniały nadzwyczajne okoliczności,
które nie są dostępne pozostałym wykonawcom, a które pozwoliły na obniżenie ceny
w stosunku do cen innych wykonawców i wartości szacunkowej zamówienia. Budżet
z
amawiającego na realizację przedmiotowych zadań wynosił kolejno: część I 1.492.087,11 zł
brutto, część II 209.130,20 zł brutto. W przypadku tego wykonawcy nie jest mowa o cenie
30% poniżej środków przeznaczonych na realizację zadań, lecz kolejno aż 75,2 % oraz
78,05 %, co zdecydowanie nie może pozostać ocenione w kategorii ceny rynkowej,
zapewniającej wykonawcy realny zysk. Przytoczone w pkt. 10 pisma z dnia 06.08.2020 r.
postępowania publiczne, niczym nie popierają obniżenia kosztów Akpe o przeszło 75%.
Pierwsze dwa przykłady dotyczą absolutnie innego rynku, gdyż przedmiot zamówienia
znajduje się w Warszawie, natomiast powołanie się na rozbiórkę budynku D Uniwersytetu
Ekonomicznego w Katowicach jest gołosłowne, gdyż Akpe nie dysponuje wiedzą, jaki wynik
finansowy osiągnął wykonawca tejże rozbiórki oraz czy prawidłowo wykonał przedmiot
zamówienia. Odwołujący wskazał, iż w wyjaśnieniach nie podano konkretnych przykładów
istnienia obiektywnie
właściwych i wyjątkowych tylko dla Akpe czynników wpływających na
obniżenie ceny. Wyszczególniony recykling gruzu na bazie tego wykonawcy jest
abstrakcyjnym twierdzeniem, gdyż wykonawca nie poparł swojej tezy ani przedłożeniem
ważnej decyzji środowiskowej, umożliwiającej dokonanie recyklingu, nie wskazał pod jakim
adresem znajduje się owa baza oraz nie przedstawił konkretnie o jakich „przychodach”
z tytułu obowiązku utylizacji gruzu jest mowa. Dodatkowo Akpe wpisany jest do Bazy Danych
Odpadowych pod numerem 000016158, natomiast z wpisu nie sposób wywnioskować, by
w
ykonawca dysponował zezwoleniem na przetwarzanie. Wykonawca posiada zezwolenie
jedynie na transport i składowanie poszczególnych odpadów, a nie na ich przerób. Zgodnie
z nowelizacją ustawy o odpadach z dnia 14.12.2012 r. zakazanym jest dokonywanie
recyklingu, tj. zmian właściwości fizycznych odpadów bez posiadania ważnej i wiążącej
decyzji środowiskowej zezwalającej. Z wiedzy odwołującego wynika, iż SRK S.A. również na
terenach należących do oddziału KWK „CZOK” decyzjami środowiskowymi na przetwarzanie
odpadów nie dysponuje, dodatkowo zamawiający w s.i.w.z. jednoznacznie wskazał, iż nie
pozwala na przetwarzanie odpadów na swoim terenie.
Odwołujący podniósł, że deklarowana stawka 19,00 zł za jedną roboczogodzinę także nie
ma przełożenia na możliwość analizy kosztów, jakie założył ten wykonawca. Akpe nie
wykazał ilości personelu przeznaczonego do przedmiotowego zadania ani nie określił ram
czasowych realizacji. Nic sposób zatem przyjąć, iż oświadczenie o zastosowaniu stawki
„dopuszczonej przez prawo”, mogło skutkować nieuznaniem oferty wykonawcy za
zawierającą rażąco niską cenę. W wezwaniu zamawiający jasno określił jakie elementy
ce
nowe winien wykazać wykonawca. Niezrozumiałym jest więc, dlaczego oferta tego
wykonawcy nie została odrzucona, skoro wykonawca nie odniósł się w żaden sposób do;
otrzymanego wezwania.
Trudno przyjąć, iż „samowystarczalność” wykonawcy wpływa na
zmniejszenie
kosztów realizacji zamówienia przez Akpe. Wykonawca ten nie wykazał jakie
w związku z tym ponosi oszczędności. Wręcz przeciwnie wydaje się, iż zatrudnianie
pracowników, jak również bieżące utrzymywanie, konserwacja, naprawa sprzętów oraz
pojazdów istotnie zwiększa koszty stałe działalności Akpe. Ponadto wykonawca ten nie
dysponuje własną zwyżką (na którą powołuje się w swoim kosztorysie, wskazując na cenę
20,00 zł netto za 1 motogodzinę), własnym żurawiem 6 t, nie zatrudnia własnego geodety
czy instalator
ów uprawnionych do wykonania projektu przebudowy instalacji sprężonego
powietrza. Nie można zatem przyjąć, iż „samowystarczalność” tego wykonawcy jest
faktyczna
. Zdaniem odwołującego, rozwijając temat szeregu błędów, jakich zamawiający nie
doszukał się analizując kosztorys ofertowy firmy Akpe, odwołujący wskazuje na powtarzalne
w każdej pozycji zaniżanie ilości motogodzin oraz roboczo godzin w stosunku do wyjaśnień
rażąco niskiej ceny z dnia 26.06.2020 r. Odwołujący się ma wrażenie, iż wykonawca sam nie
pot
rafi oszacować ram czasowych realizacji przedmiotowego zadania, gdyż dla przykładu
w pozycji nr 17, dotyczącej przełożenia estakady ciepłowniczej:
w
wyjaśnieniach z dnia 26.06.2020 r. było:
Robocizna: 200 r-
g w kwocie 25,00 zł
Zwyżka: 50 m-g x 190,00 zł,
Żuraw 6t: 30 m-g x 143,00 zł,
w
wyjaśnieniach z dnia 06.08.2020 r. jest natomiast:
Robocizna: 80 r-
g x 19,00 zł
Zwyżka: 20 m-g x 20,00 zł
Żuraw 6t: 10 m-g x 84,00 zł.
Koszty poniesione przez
tego wykonawcę w ramach wykonania zaledwie jednego
z zadań, z niewiadomych przyczyn pomniejszono, aż o 36 434,10 zł, chodź zakres pozostał
niezmienny. Zważywszy, iż firma nie dysponuje własnym żurawiem ani zwyżką, rury stalowe
w ilości 630 kg zobowiązana jest zakupić oraz ułożyć, dla tak znaczącego zaniżenia ceny
rea
lizacji, ciężko jest dopatrzyć się uzasadnienia czy okoliczności sprzyjających. Ponadto dla
powyższego zadania, wykonawca winien wskazać dowód na możliwość wynajęcia zwyżki
w kwocie 20,00 zł netto za 1 godzinę (transport, obsługa, paliwo), gdyż przedstawiona
w wyjaśnieniach cena zdecydowanie jest rażąco niska. Nawet w przypadku posiadania
własnej zwyżki, koszty pracy, amortyzacji i serwisu w kwocie 20,00 zł za 1 godzinę są
odrealnione.
W pozycji nr 18, dotyczącej przebudowy przyłącza wodociągowego, Akpe
s
kraca czasookres z 50 i 30 motogodzin pracy zwyżki i żurawia do łącznie 10 godzin pracy
obu sprzętów w wyjaśnieniach po przeprowadzonej aukcji elektronicznej. Uporczywe
zaniżanie ilości motogodzin pracy sprzętu budowlanego, przedstawia zatem ofertę
wykonaw
cy jako niewiarygodną i nierzetelną. Istotnym elementem realizacji przedmiotowego
zadania jest wykonanie zabezpieczenia istniejącego fundamentu żelbetowego, stanowiącego
podporę pod przewoźną maszynę wyciągową pod nową maszynę wyciągową. Budzącym
wątpliwości jest wykonanie skutecznego zabezpieczenia w kwocie 1.327,71 zł, wówczas,
gdy wyjaśnieniami z dnia 26.06.2020 r. deklarował przeznaczyć 9.736,88 zł. Skąd nagłe
obniżenie cen płyt drogowych z kwoty 110 zł za 1 m
2
do kwoty 10 zł za 1 m
2
.
Przechodząc dalej do tematu manipulacji kosztami poniesionymi w ramach realizacji
przedmiotowego zadania,
odwołujący wskazał, iż na wyszczególnienie zasługuje także cena
1m
3
humusu, która w wyjaśnieniach wykonawcy z dnia 26.06.2020 r. wynosiła 100 zł/1m
3
,
natomiast w dniu 06.08.2020 r. j
uż 1,00 zł/1m
3
. Wykonawca nie przedłożył natomiast
żadnego dowodu na możliwość zakupu (załadunku i transportu) humusu w kwocie około
1,60 zł za 1 tonę. Cena owa jest absolutnie nieosiągalna, nierynkowa, odrealniona. Średnie
rynkowe ceny wynos
zą od 10,00 zł do 20,00 zł za 1 tonę humusu (jako dowód odwołujący
przed
łożył ofertę nr 1).
Odwołujący podniósł ponadto, iż zastanawiającym jest, dlaczego Akpe wskazuje w swoim
kosztorysie koszt transportu (dla Części I i Części II) złomu w ilości łącznej 93,80 Mg,
wówczas, gdy przedmiar robót jasno wskazuje, iż złomu przeznaczonego do przewiezienia
na terenie kopalni jest 237,132 Mg. W tym zakresie koszt wykonawcy został zaniżony
o 3.547,46 zł (z kosztorysu wykonawcy wynika, iż przewiezienie 1 tony złomu wraz
z narzutami wynosi 24,75 zł). Jest to kolejny dowód, utwierdzający odwołującego,
iż Akpe nie oparł swej wyceny na przedmiarze, zaniża ilości lub pomija jego poszczególne
pozycje, co czyni jego ofertę niemożliwą do porównania z innymi ofertami złożonymi w toku
postępowania. Przedstawiona przez Akpe w kalkulacji cena utylizacji szkła jest ceną rażąco
niską (19,50 zł netto) której odzwierciedlenia nie sposób znaleźć w realiach rynkowych. Dla
porównania, inni wykonawcy uczestniczący w postępowaniu przedłożyli oferty utylizacji szkła
na kwoty od 250,00 zł do 500,00 zł za 1 tonę. (jako dowód odwołujący przedłożył ofertę nr 2).
Odwołujący wskazał na brak wykazania niezbędnych kosztów, jakie wykonawca winien
ponieść przy realizacji przedmiotowego zadania, tj. brak kosztu mobilizacji i demobilizacji
maszyn budowlanych. Z kosztorysu firmy Akpe
wynika, iż rozbiórka realizowana będzie przy
użyciu:
a)
koparki wyburzeniowej gąsienicowej o masie 28 ton wraz z osprzętem roboczym,
b)
spycharki gąsienicowej 55kW,
c)
żurawia samochodowego do 6 ton,
d)
zwyżki,
e)
licznego sprzętu pomocniczego tj. spawarka, betoniarka wolnospadowa elektryczna,
gazy techniczne, wyciąg jednomasztowy.
Maszyny wskazane w pkt. a, b wym
agają transportu pojazdami niskopodwoziowymi.
Wykonawca pomin
ął w całości koszty transportu, które wynosić winny minimalnie:
Koparka - o
dległość 25 km x 2 (strony) = 50 km x 50 zł za km = 2 500,00 zł
Spycharka - o
dległość 25 km x 2 (strony) = 50 km x 50 zł za km = 2 500,00 zł
Razem 5 000,00 zł netto, (co wynika ze stawek rynkowych). Koszt transportu reszty
sprzętu niezbędnego do realizacji zadania (choćby transportem własnym) również został
przez w
ykonawcę pominięty.
Ponadto wskazując w kosztorysie na koparkę wyburzeniową o masie 28 ton, wykonawca
przeoczył, iż obiekty przeznaczone do rozbiórki w ramach przedmiotowego zadania mają
wysokość powyżej 10 m. Dla przykładu wysokość budynku łaźni to 20,50 m, dlatego dla
rozbiórki tego obiektu wykonawca winien zastosować maszynę o minimalnym wysięgu
roboczym ramienia 22 met
ry bądź więcej. Koparki wyburzeniowe o wysięgu minimum 22
metry ważą zdecydowanie więcej niż 28 ton, a co za tym idzie ich spalanie oraz transport
jest znacznie droższy niż wskazana powyżej kwota 2.500,00 zł czy 133,00 zł za godzinę.
Maszyny o wysięgu roboczym ramienia powyżej 11 metrów ważą minimalnie 40 ton,
natomiast każdy transport powyżej 35 ton generuje dwukrotnie wyższe koszty.
Pomijając kwestię kosztów, na podkreślenie zasługuje fakt, iż nie sposób jest wyburzyć
mechanicznie obiektu o wysokości 20 czy 16 metrów maszyną 28-mio tonową, co jasno
wskazuje na wprowadzenie z
amawiającego w błąd. Maszyny o wysięgu ramienia minimum
22 metrów, o wadze 28 ton najzwyczajniej na rynku nie istnieją, o czym wykonawca
doskonale powinien wiedzieć. Dodatkowo odwołujący podniósł, iż koparki o większym
wysięgu są uzbrojone jedynie w nożyce do cięcia stali i betonu a wykonawca potrzebuje
dodatkowo przynajmniej jedną koparkę o mniejszym zasięgu, uzbrojoną w łyżkę, która
sukcesywnie będzie porządkować teren wokół koparki o dużym zasięgu lub będzie
w pogotowiu do ewentualnej pomocy np. do wyrównania terenu, na który koparka o dużym
zasięgu będzie musiała wjechać. O dodatkowej koparce i jej transporcie firma Akpe również
nie wspomina.
Odwołujący wskazał na brak wskazania przez Akpe kosztów organizacji zaplecza
budowy, zabezpieczeń przeciwpożarowych, oznakowania i ogrodzenia terenu budowy,
dojazdu pracowników. Wykonawca pominął koszt wynajęcia i transportu pomieszczenia
socjalnego, sanitarnego (oraz jego serwisowania), ogrodzenia terenu budowy, koszty zakupu
gaśnic, kocy przeciwpożarowych, hydronetek, tablic ostrzegawczych, tablic informacyjnych,
szkoleń pracowników, dojazdu pracowników. Dla przedmiotowego zadania powinno przyjąć
się około 2 miesiące realizacji.
Koszt organizacj
i pracy, tj. zaplecza socjalnego, zabezpieczenia bhp i ppoż., wg.
odwołującego to:
Kontener socjalny 400 zł/m-c x 2 miesiące = 800,00 zł netto,
Kontener biurowy 400 zł/m-c x 2 miesiące = 800,00 zł netto,
Toaleta prz
enośna 300 zł/m-c x 2 miesiące = 600,00 zł netto,
Razem = 2 200,00 zł netto.
Zabezp
ieczenie budowy w sprzęt ppoż. - szacowana ilość w postaci 4 gaśnic, 2 koców, 2
h
ydronetek = koszt około 1000 zł netto.
Zabezpieczenie
budowy w energię elektryczną - szacowana ilość agregat prądotwórczy
wraz z paliw
em + dostawa wody= koszt około 1000 zł netto.
Dojazd na teren budowy pracowników.
Samochód 1 szt. = 50 dni *50 km = 2500 km/100x81*4,5zł/l = 900,00 zł netto
Razem = 5 100,00 zł netto.
Zgodnie z zapisami s.i.w.z., pkt 5.3, ust. 1 lit a) wykonawca winien d
ysponować, a także
uwzględnić w kosztach realizacji rozbiórki, koszt zatrudnienia kierownika budowy, co
pominięto w całości. Koszty wykonawcy w związku z zatrudnieniem wymaganej osoby
dozoru wynosić winny minimalnie 8.000,00 zł netto (w zależności od okresu trwania
rozbiórki).
Odwołujący podniósł, wbrew twierdzeniom wykonawcy, pkt 8 pisma z dnia 06.08.2020 r.,
iż ceny uwzględniają wszelkie wymogi s.i.w.z., wykonawca w żadnym miejscu nie wskazał
zawartych w s.i.w.z.:
a)
kosztów nadzoru gestorów sieci tj. Terma Dom Sp. z o.o. (str. nr 27 s.i.w.z.)
b)
kosztów wykonania projektu przebudowy instalacji wodociągowej, c.o. i sprężonego
powietrza (str. 24, 27 s.i.w.z.),
c) k
oszt wykonania projektów branżowych przebudowy instalacji wodociągowej,
ciep
łowniczej, sprężonego powietrza.
Szacowany koszt opracowań - 3x3 500 zł = 10 500,00 zł netto.
Poniżej zestawienie kosztów:
Materiał zasypowy
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje:
16 792,72 zł netto
Demontaż
elementów
stalowych
Koszty które błędnie wzięto
pod uwagę 13 612,89
Łączny koszt jakiego powinien
zostać ujęty: 126 470,28 zł
netto
Przebudowa sieci sprężonego
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 6
000,00 zł netto
Przeniesienie
garażu
i
kontenera
lub
ich
zabezpieczenie
Nie w
zięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 2
000,00 zł netto
Koszty ochrony
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje:
17 600,00 zł netto
Zatrudnienia
kierownika
budowy
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 8
000,00 zł netto
koszt wykonania projektów
branżowych
przebudowy
instalacji
wodociągowej,
ciepłowniczej,
sprężonego
powietrza
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje:
10 500,00 zł netto
Dojazd
na
teren
budowy
pracowników
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 5
000,00 zł netto
Zabezpieczenie
budowy
w
sprzęt ppoż i energie
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 2
000,00 zł netto
Koszty organizacji zaplecza
budowy
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 2
200,00 zł netto
Koszty mobilizacyjne
Nie wzięto pód uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 5
000,00 zł netto
Razem
Koszty, które błędnie wzięto
pod uwagę 13 612,89
Koszty
jakich
brakuje
w kalkulacji 201
563,00 zł
Odwo
łujący wskazał, iż w zestawieniu wzięte pod uwagę zostały wyłącznie koszty
opisane w treści odwołania, nie wzięto natomiast pod uwagę kosztów, wobec których
zachodzi: zaniżanie cen jednostkowych sprzętu, zaniżanie ilości przedmiarowych,
absurdalne zaniżenie cen humusu (1,0 zł) czy płyt drogowych (10,00 zł), czy ceny utylizacji
szkła (19,50 zł).
Akpe wyliczyło, iż z obu części razem uzyskają:
Koszty be
zpośrednie: 251 339,41 zł netto,
Koszt
y pośrednie: 65 800,83 zł netto,
Zysk: 20 884,61 zł netto.
Z powyższych wyliczeń jasno wynika, iż (201 563,00 zł netto - 13 612,89 zł netto
zaniżono) nie ujęto kwoty 187 950,11 zł netto, co znacząco przewyższa koszty pośrednie
i zysk Akpe
, dokładnie o 101 264,67 zł netto, co jest ostatecznym dowodem, popierającym
tezę odwołującego, iż cena ofertowa wykonawcy Akpe jest ceną rażąco niską.
Podsumowując, odwołujący wskazał, iż Akpe nie powołała żadnych dowodów
popierających stawiane tezy. Wartości podane w wyjaśnieniach nie mają żadnego oparcia
ani w dowodach, ani w wyjaśnieniach tego wykonawcy. Zawarte w piśmie z dnia 6 sierpnia
2020 r. wyliczenia są abstrakcyjne, zawierają duże braki, są niepoparte jakimikolwiek
danymi, które byłyby w stanie je uwiarygodnić.
Odwołujący na posiedzeniu złożył pismo procesowe ze stanowiskiem w sprawie wraz
z dowodami, które Izba dopuściła stwierdzając, iż potwierdzają one okoliczności podnoszone
w odwołaniu oraz piśmie procesowym. Dowody zostały podpisane i potwierdzone za
zgodność z oryginałem.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie
odwołania. Zamawiający wskazał, iż Akpe na wezwanie złożyła wyjaśnienia, zawierające
zarówno wyjaśnienia, co do oszczędności metody wykonania zamówienia, rozwiązań
technicznych, kosztów pracy, przewidywanego zysku, które nie potwierdzają,
że zaproponowana cena jest ceną rażąco niską, nie pozwalającą na wygenerowanie zysku.
Wykonawca Akpe
oświadczył ww. dniu 6 sierpnia 2020 r., że ceny wyliczone w kosztorysie
zostały scalone w pozycje dla poszczególnych rodzajów robót w ramach każdego z jego
działów, opracowane zostały na podstawie zmodyfikowanych przedmiarów, ze zmienionymi
podstawami wyceny pozycji przedmiarowych. W przedstawionym kosztorysie wartość robót
w pozycjach dotyczących rozbiórki elementów betonowych, żelbetowych, ceglanych
i stalowych Akpe
wycenił przyjmując za podstawę wyceny kalkulacje własne, zamiast
podanych w przedmiarach podstaw wyceny KNR. Ponadto Akpe
przeanalizował również
zgodność opisu budynków zawartych w projektach rozbiórek z przedmiarami robót i stanem
stwierdzonym na wizji w terenie. Wykonawca
wprowadził korekty do kalkulacji
kosztorysowych, oraz oświadczył, że KNR są informacją pomocniczą dla wykonawców na
zasadzie dobrowolności kosztorysu ofertowego na podstawie podstaw wyceny robót wg.
r
ozporządzenia Ministra Infrastruktury z 18 maja 2004 r.
Zamawiający wskazał, że wartość przedmiotu zamówienia, została oszacowana na
podstawie przedmiarów sporządzonych na zlecenie zamawiającego. Wartość ta została
określona przez zastosowanie w przedmiarach podstaw wycen właściwych dla rozbiórek
metodą ręczną, a nie mechaniczną, np. na rozbiórkę elementów żelbetowych zastosowano
pozycje wg KNR 4-040305-
03, wg której ceny jednostkowe robót są kilkukrotnie wyższe od
cen jednostkowych
właściwych dla metody mechanicznej. Zgodnie z opisem robót wg. ww.
pozycji KNR: Tablica 0305 Rozebranie stropów żelbetowych, belek i podciągów oraz płyt
dachowych, w
yszczególnienie robót:
1.
Doniesienie, zasłanie, rozebranie i odniesienie desek dla zabezpieczenia stropów
niższej kondygnacji (pod rozbieranymi stropami).
2. Doniesienie,
ułożenie, rozebranie i odniesienie bali na pomost roboczy na rozbieranych
stropach.
3. Doniesienie, wykonanie, rozebranie i odniesieni
e materiału drzewnego na
podstemplowanie i pomost pod rozbierane belki i podci
ągi.
4.
Rozebranie konstrukcji stropów żelbetowych (płyty, belki, żebra, wieńce) przy użyciu
klinów i młotów.
5.
Rozebranie belek i podciągów żelbetowych (jako niezależne konstrukcje) przy użyciu
klinów i młotów.
6.
Przecięcie ręczne zbrojenia.
7.
Usunięcie gruzu i zbrojenia na zewnątrz budynku poprzez uprzednio ustawione rynny.
8.
Ułożenie i posegregowanie zbrojenia.
9.
Rozebranie Żelbetowych płyt dachowych przy użyciu klinów i młotów.
Zgodnie z wyjaśnieniami Akpe przeszacowanie kosztów rozbiórki obiektów jest
zjawiskiem bardzo częstym wskutek stosowania niewłaściwych dla rozbiórek
mechanicznych, podstaw wycen w pozycjach kosztorysu. Okoliczność ta została wskazana
w wyjaśnieniach Akpe w pkt. 9 i 10 wyjaśnień.
Zdaniem zamawiającego, odwołujący bezpodstawnie neguje przedstawione w pkt. 10
wyjaśnień rażąco niskiej ceny z dnia 6 sierpnia 2020 przykłady zamówień publicznych na
roboty rozbiórkowe obrazujące nagminność faktu znaczącego przeszacowywania, przez
zamawiających wartości przedmiotu zamówienia. Mianowicie bez znaczenia jest fakt, że jako
przykładowe realizacje przedstawione zostały dwie z Warszawy i jedną z Katowic, gdyż co
zdaje się pomijać odwołujący, w Warszawie ceny usług budowlanych są znacząco wyższe
niż na Śląsku, który jest centrum przemysłowym polski. Z przedstawionego porównania
wynika dysproporcja pomiędzy cenami szacowanymi przez zamawiających i cenami
rynkowymi uzyskanymi
w wyniku postępowań.
Zamawiający wskazuje, iż w zakresie kosztów utylizacji gruzu Akpe wyjaśnił, że na
własnej bazie poddaje go recyklingowi w wyniku, którego powstaje kruszywo, które jest
materiałem sprzedawalnym, co nie tylko pozwala na pominięcie kosztów utylizacji gruzu, ale
generuje przychody. Przekoszenie gruzu umożliwia również jego użycie do zasypu
powstałych niecek po usuniętych elementach. Nie zasługuje również na uwzględnienie brak
przedłożenia decyzji w zakresie przetwarzania odpadów, albowiem zamawiający nie
wymagał tego na etapie składnia ofert. Mając na względzie wyjaśnienia Akpe, zamawiający
uzna
ł, iż w tym przypadku utylizacja gruzu jest zyskiem wykonawcy.
Odnosząc się do zarzutu stawki za jedną roboczogodzinę, zamawiający wskazał,
iż stawka za roboczogodzinę w wysokości 19 zł netto oraz narzuty kosztorysu
w jednoznaczny sposób przedstawiają koszty pracy przy realizacji przedmiotowego zadania.
Podsumowania każdego z działów kosztorysu, jak też podsumowanie całego kosztorysu
w sposób jednoznaczny przedstawiają koszty pracy (robocizny) w cenie poszczególnych
części zadania (działów kosztorysu) jak też w całym zadaniu (cenie ofertowej). W związku
z powyższym stwierdzenie odwołującego „o braku przełożenia na możliwość analizy kosztów
założonych przez AKPE” jest bezpodstawne. Jedynym „elementem kalkulacyjnym”
właściwym dla wyceny robót budowlanych jest kosztorys. W kosztorysie zawarte są również
wysokości kosztów realizacji poszczególnych elementów (R, M, S). Ponadto podawanie
kosztów pracy jednej osoby w skali miesięcznej jest bezcelowe, gdyż równe jest ono
iloczynowi stawki za roboczogodzinę i ilości roboczogodzin miesiącu, a ilość roboczogodzin
jest inna w każdym z miesięcy. W wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny Akpe nadmienił, iż jest
podmiotem samowystarczalnym, tzn. posiada własnych pracowników i zaplecze sprzętowe.
Oczywistym jest, iż ponosi koszty stałe z tym związane, jednak jako podmiot specjalizujący
się w rozbiórkach i wyburzeniach, sprzęt i ludzie mają stałe zatrudnienie. Niepodważalnym
jest, że w takim przypadku koszty pracy sprzętu są niższe niż w przypadku takiej firmy jak
ARGO, która nie posiada własnego zaplecza sprzętowego i ludzkiego i wynajmuje sprzęt,
którego właściciel ponosząc koszty stałe związane z posiadaniem sprzętu dolicza je do cen
najmu oprócz własnej marzy (zysku). Okolicznością wpływająca na obniżenie kosztów
ponoszonych przez Akpe jest z
atrudnianie pracowników posiadających uprawnienia do
obsługi zwyżki. Odnosząc się do kwestii braku zatrudnienia własnego geodety czy
instalatorów uprawnionych do wykonania projektu przebudowy instalacji sprężonego
powietrza, wskazać należy, iż żadna z firm rozbiórkowych startujących w przetargach
ogłaszanych przez SRK S.A. nie posiada na etacie geodety i projektanta Instalatora, gdyż
ich zakres prac w całości zadania jest znikomy. Wykonawca oświadczył że posiada
wykwalifikowanych pracowników i są samowystarczalni i posiada sprzęt typu koparki,
ładowarki, samochody ciężarowe, pracowników. Co do kosztów geodety przyjęta jest
pozycja nr 19 d.1. i 35 d.2.
w części I oraz pozycja kalkulacji 14 d.1. dla części II. Koszty
robocizny związane z robotami instalacyjnymi przyjęte zostały w pozycji kalkulacji pozycja nr
17 d.1. i 18 d.1.
w części I.
W kwestii przyjętej przez Akpe ceny płyt drogowych wskazania wymaga, iż zamawiający
nie
wymagał, aby materiał do zabezpieczenia fundamentów był nowy. Zamawiający nie
określił sposobu zabezpieczenia fundamentu i dopiero na etapie opracowania technologii
wykonawca zobowiązany jest przedstawić konkretny sposób zabezpieczenia fundamentu.
Kluczowym dla z
amawiającego jest efekt w postaci zabezpieczenia płyt fundamentowych.
W związku z powyższym Akpe uprawnione było do przyjęcia w swojej kalkulacji cen płyt
drogowych z demontażu oraz już kilkukrotnie użytych, których koszty są znacznie niższe.
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego ceny humusu, wskazania wymaga, iż Akpe
uprawnione było do przyjęcia w kalkulacji niskiej ceny humusy jeżeli taki jest w jej dyspozycji.
Nie sposób wykluczyć, iż Akpe posiada na bazie zmagazynowany humus, pochodzący
z prowadzonych przez nich uprzednio
robót, który nie jest zagospodarowany na inny cel
i może zostać wykorzystany w toku przedmiotowego postępowania.
Zamawiający podniósł, iż odwołujący zarzuca, że Akpe w swoich kalkulacjach do wywozu
przewidział jedynie 93,8 ton złomu. Nie jest to zgodne z załączonymi wyjaśnieniami. Akpe
przyjął 123 tony + 92 tony (poz. 10 + poz. 30 kosztorysu I części zadania) oraz 1,8 tony (poz.
10 kosztorysu II części zadania ), co daje łącznie 216,8 ton złomu. Wynika z tego, że
odwołujący nie przeanalizował kosztorysów i wysuwa bezpodstawne zarzuty. Zarzut nie
oparcia swej wyceny
ściśle na przedmiarze jest bezzasadny z tego powodu, iż przedmiar
stanowi jedynie element pomocniczy dla wykonawcy ułatwiający mu dokonanie wyceny lecz
nie jest obligatoryjny. Poza tym zgodnie z wyjaśnieniami, Akpe w kosztorysie uwzględnił,
zgodnie z prze
dmiarem, transport na odległość 5 km. Natomiast w warunkach rzeczywistych,
zgodnie z s.i.w.z., w
ykonawca ma złożyć złom na tej samej działce zakładu w odległości 200
m od miejsca wykonywanej rozbiórki, czyli pozycje przedmiarowe zawyżają nakłady
związane z przewozem złomu w związku z czym wykonawca uzyska w tym zakresie
oszczędności.
Koszt zwyżki przyjęty został o wartości 20 złotych netto za motogodzinę. Cena wynajmu
dobowego zwyżki wynoszą 200-250,00 zł na dobę bez operatora. Wykonawca wskazał, iż
jest s
amowystarczalny w zakresie pracowników w swoich zasobach posiada także
operatorów takich maszyn.
Odnoście zarzutu dotyczącego nie uwzględnienia kosztów wykonania przebudowy
przyłącza wodociągowego, wskazania wymaga, iż koszty te zostały skalkulowane w pozycji
18 d.1.
i wynoszą dla przebudowy - robocizna 360 roboczogodzin, czas pracy zwyżki oraz
żurawia 6 t - 5 m-g.
W zakresie kosztów utylizacji szkła, zamawiający wskazał, iż odpad szklany tak jak i gruz
może być towarem przekazywanym podmiotom specjalizującym się w recyklingu i w takim
przypadku kos
zt odbioru i transportu szkła wkalkulowane są w ceny kontraktowe stron,
zgodnie z wyjaśnieniami dla Akpe jest to cena 19 zł netto.
Zamawiający wskazał, iż w przedmiarze robót nie było takiej pozycji jak mobilizacja
sprzętu. W związku z tym Akpe uprawniony był do wkalkulowania ceny mobilizacji sprzętu
w cenach jednostkowych poszczególnych pozycji. Po za tym przyjęcie kosztów transportu
sprzętu w obie strony jest nieuzasadnione, albowiem wykonawcy przewożą sprzęt z budowy
na budowę i właściwym jest policzenie kosztów transportu w jedna stronę. Ponadto ceny
jednostkowe transportu (50 zł/ km) są również znacząco zawyżone. Brak ujęcia kosztów
organizacji
zaplecza budowy, zabezpieczeń ppoż. itd. wg pkt. 2.2 odwołania może wynikać
także z faktu, iż wykonawca uprawniony jest do wkalkulowania tych kosztów w ramach
kosztów pośrednich.
Zarzut dotyczący przeoczenia przez Akpe wysokości obiektów powyżej 10 m.
Zamawiający podniósł, iż Akpe może posiadać i zastosować do realizacji przedmiotowego
zadania ko
parkę mająca wymienne ramię, więc może pracować zarówno z krótkim jak
i
długim ramieniem. Wykonawca nie musi wskazywać wszystkich funkcjonalności własnego
sprzętu. Kosztorys sporządzany jest w celu określenia cen jednostkowych na rozbiórkę
poszczególnych rodzajów konstrukcji (żelbetowych, betonowych, ceglanych i stalowych).
Odnosząc się do zarzutu kosztów nadzoru gestorów sieci Terma Dom, zamawiający
wskazał, iż nie trzeba ich ponosić oraz wkalkulowywać, gdyż w trakcie postępowania
o udzielenie zamówienia firma TERMA DOM Sp. z o.o. dokonała likwidacji węzła i urządzeń
ciepłowniczych.
Koszty wykonania projektów branżowych przebudowy instalacji wodociągowej, c.o.
i sprężonego powietrza. Wg. Prawa Budowlanego zabezpieczenie i przebudowę przyłącza
wodociągowego wewnątrz zakładowego, oraz przebudowę zabezpieczenia przyłącza
ciepłowniczego i instalacji sprężonego powietrza nie wymagają żadnych procedur prawnych
procesu budowlanego. Należy tylko przedłożyć do uzgodnienia zamawiającemu, na etapie
zatwierdzania technologii wykonania robót projektów technicznych, przedstawiających, w jaki
sposób wykonawca zamierza te instalacje zabezpieczyć bądź przebudować. Koszt
przebudowy instalacji sprężonego powietrza jest częścią przełożenia estakady ciepłowniczej
i znajduje się w pozycji nr 17 kosztorysu na I część zadania, w której wyspecyfikowany jest
materiał na wykonanie rurociągu i pozostałe nakłady.
Zasyp niecek może zostać wykonany kruszonym gruzem o frakcji do 63 mm, zgodnie
z wymogami s.i.w.z. Akpe
uprawniony jest do wykorzystania gruz pochodzącego
z przedmiotowych obiektów, po jego uprzednio wywiezieniu na swoją bazę i tam
przekruszeniu. Transport powrotny przekruszonego gruzu zawarty jest w naliczonej cenie
wywozu i utylizacji całości gruzu i przychodów ze sprzedaży nadmiaru przekruszonego
gruzu.
Nie uwzględnienie kosztów kierownika budowy może być wynikiem faktu, iż Akpe ma
zatrudnion
ą na stałe w ramach umowy o pracę osobę z uprawnieniami budowalnymi,
a zatem w ramach przedmiotowego zadania nie ma
konieczności zatrudniania dodatkowej
osoby, a co za tym idzie nie
pociąga to za sobą dodatkowych kosztów, poza kosztami
nadzoru,
które zawarte są w kosztach pośrednich.
Zamawiający wskazał, odnośnie zarzutu zaniżania pozycji kosztorysowych przy użyciu
współczynników korygujących, iż odwołujący pisze o rzekomo „przywołanej” przez AKPE
pozycji KNR 4-06 0118-01.
Zdaniem zamawiającego, wykonawca tej pozycji nie przywołał,
lecz była ona podana jako podstawa wyceny w przedmiarze robót (z dopiskiem analogia)
w pozycjach dotyczących rozbiórki elementów stalowych. W opisie pozycji w przedmiarze
napisane było „Cięcie lekkich konstrukcji stalowych, profili walcowanych, blach grubości do
10 mm i elementów maszyn o gr. do 10 mm. Podstawa wyceny w przedmiarze przyjęta
została niewłaściwie, gdyż opis pozycji wg katalogu jest następujący „cięcie konstrukcji i
urządzeń na złom wsadowy”. Ponadto katalog KNR 4-06 dotyczący „robót remontowo-
modernizacyjnych konstrukcji stalowych i urządzeń przemysłowych” nie powinien być
stosowany przy robotach rozbiórkowych i wyburzeniowych, dla których właściwym jest
katalog KNR 4-04. Po pierwsze, elementy stalowe
nie są cięte na złom wsadowy lecz na
gabaryty transportowe, czyli nakłady wg. przywołanej przez przedmiar pozycji są kilkukrotnie
zawyżone. Po drugie, w pozycji tej uwzględnione jest tylko ciecie ręczne elementów
stalowych palnikami gazowymi. W związku z powyższym Akpe uprawniony był do
zmodyfikowania nakładów katalogowych do nakładów rzeczywistych właściwych dla
rozbiórki elementów stalowych i pocięcia ich na elementy transportowe. Pomniejszenie
nakładów nastąpiło przez wstawienie do robocizny i materiałów mnożnika równego 0,1, gdyż
ok. 10%
elementów wymaga rozbierana i cięcia na elementy transportowe metodą ręczną
przy pomocy
palników gazowych przy jednoczesnym użyciu sprzętu - koparki z osprzętem
wyburzeniowym (nożycami do ciecia stali), która wykona pozostałe 90% zadania. Uzyskana
w ten sposób cena jednostkowa 62,97 zł/t netto jest ceną pozwalającą wykonać rozbiórkę
i c
ięcie na gabaryty transportowe, elementów stalowych przedmiotowych obiektów.
Zamawiający wskazał, iż odwołujący w zestawieniu wyliczył nieujęte przez Akpe koszty w
wysokości 187 950,11 zł. Z zestawienia tego, biorąc pod uwagę powyżej wymienione uwagi
należy usunąć koszty:
-
materiału zasypowego 16 792,72 zł,
-
demontażu elementów stalowych 126 470,28 - 13 612,89 = 112 857,39 zł,
-
przebudowy sieci sprężonego powietrza 6 000 zł.
Po usunięciu tylko trzech ww. kosztów pozostaje kwota na wykonanie prac
niewyspecyfi
kowanych w kosztorysie równa 187 950,11 - 16 792,72 - 112 857,39 - 6 000 =
52 300 zł, czyli kwota mniejsza niż koszty pośrednie w kosztorysie (65 339,41 zł).
Pozycja kosztorysowa nr 1d.
1 i dotycząca rozebrania pokrycia dachowego z papy.
W kosztorysie przy
jęto nakłady robociznę - pracę pracowników oraz koparkę gąsienicową
z osprzętem wyburzeniowym. Zamawiający podniósł, że dopiero przed przystąpieniem do
robót na podstawie zatwierdzonej technologii wykonywania robót wykonawca zobowiązany
jest przedstawić zamawiającemu jakim sposobem będzie dokonywał rozebranie pokrycia
dachowego, w s.i.w.z. 7.2. Zakres obejmuje opracowanie
szczegółowej Technologii
wykonania prac wraz z jej zatwierdzeniem przez Kierownika Ruchu Zakładu Oddziału CZOK.
Nie sposób zatem wykluczyć, iż Akpe dysponuje w tym zakresie własną technologią
umożliwiając szybsze wykonanie określonych prac niż wynika to z KNR.
Brak kosztów zaplecza budowy, zabezpieczeń p- poż., brak pozycji przedmiarowych
opisuj
ący organizację zaplecza budowy, zdaniem zamawiającego, wykonawca uprawniony
był do ujęcia tych kosztów w kosztach pośrednich wynoszących 46% od kosztów
wyliczonych z nakładów Robocizny i Sprzętu skalkulowanych w ofercie.
Zdaniem zamawiającego, w świetle wyżej przedstawionych okoliczności, zamawiający nie
miał podstaw do odrzucenia oferty Akpe, jako zawierającej rażąco niską cenę.
Do postępowania odwoławczego – po stronie odwołującego skuteczne przystąpienie
zgłosili wykonawcy: 1) ENERGOKON-PLUS Sp. z o.o. oraz 2) D. M. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą ULMAN D. M. – oraz po stronie zamawiającego: AKPE GROUP Sp.
z o.o.
KIO 2324/20
Dnia
15 września 2020 roku, wykonawca D. M. prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą ULMAN D. M. (dalej „Odwołujący”) wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej, od czynności zamawiającego polegających na wyborze w części I jako
najkorzystniejszej oferty wykonawcy Akpe Group sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach (dalej:
AKPE), przy wcześniejszym zaniechaniu odrzucenia oferty AKPE z uwagi na niezłożenie
prawidłowych wyjaśnień rażąco niskiej ceny, albowiem zaoferowana przez wykonawcę
AKPE cena była rażąco niska, a w złożonych wyjaśnieniach wykonawca nie wykazał, że
oferowana cena zapewnia prawidłowe wykonania przedmiotu zamówienia, zgodnie z
wymaganiami określonymi przez zamawiającego oraz wynikającymi z odrębnych przepisów,
oraz nie złożył odpowiednich dowodów, dotyczących wyliczenia ceny, co powinno skutkować
odrzuceniem oferty AKPE na podstawie art. 90 ust 3 ustawy Pzp, k
tórego to odrzucenia
oferty
z
amawiający zaniechał, tak jak i zaniechał czynności wszechstronnej
i starannej weryfikacji wyjaśnień AKPE zawartych w piśmie z dnia 6 sierpnia 2020 r., przez
co ocenę wyjaśnień AKPE należy uznać za wadliwą.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4
oraz 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp,
poprzez wybór w części I zamówienia oferty AKPE, która nie
powinna być wybrana jako oferta najkorzystniejsza, oraz poprzez zaniechanie prawidłowej
oceny wy
jaśnień dotyczących zaoferowanej przez wykonawcę ceny oraz zaniechanie
odrzucenia oferty AKPE z uwagi na niezłożenie wyjaśnień dotyczących oferowanej ceny lub
jako oferty zawierającej rażąco niską cenę z powodu przyczyn wskazanych w uzasadnieniu
niniejszeg
o odwołania.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości
i nakazanie z
amawiającemu dokonania następujących czynności w postępowaniu:
1)
unieważnienia czynności polegającej na wyborze oferty najkorzystniejszej,
2)
powtórzenia czynności badania i oceny ofert,
3)
odrzucenia oferty złożonej przez AKPE,
4) wyboru oferty o
dwołującego jako najkorzystniejszej.
Odwołujący wniósł również o zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego
kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych, w tym kosztów
reprezentacji o
dwołującego przez profesjonalnego pełnomocnika na rozprawie przed KIO,
zgodnie z fakturą przedstawioną przez odwołującego na rozprawie.
Interes odwołującego. Odwołujący wskazał, że jest uprawniony do wniesienia odwołania
zgodnie z art. 179 ust. 1 ustawy Pzp
, bowiem ma interes w uzyskaniu zamówienia oraz
może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
Odwołujący legitymuje się interesem w uzyskaniu zamówienia, bowiem złożył ofertę
w po
stępowaniu, nadto oferta odwołującego powinna być wybrana w części I zamówienia,
jako oferta najkorzystniejsza.
Odwołujący wskazał, iż w ocenie odwołującego wyjaśnienia rażąco niskiej ceny zawierają
szereg braków i niespójności. W pozycji nr 1 kosztorysu szczegółowego dotyczącego
rozbiórki pokrycia dachowego z papy, wykonawca przywołuje KNR 404 0509 03. Zgodnie
z normą nakładu czasu pracy wynikającą z tego katalogu, do wykonania rozbiórki pokrycia
o powierzchni jednego metra niezbędny jest nakład pracy wynoszący 0,41 roboczo-godziny.
Wykonawca na niewyjaśnionych zasadach wprowadza do kalkulacji współczynnik redukcji
czasu pracy, który zmniejsza czas pracy aż czterokrotnie. Wykonawca w części pisemnej
złożonych wyjaśnień deklaruje jedynie optymalizację czasu pracy w zakresie rozbiórek
części żelbetowych i ceglanych, brak jest wyjaśnień dotyczących zastosowania innej metody
rozbiórki w zakresie demontażu pokrycia dachu. Ponadto powołując się na konkretny KNR
stanowiący normę, wykonawca nie może samodzielnie zmieniać współczynników
pracochłonności i w dalszym ciągu twierdzić, że kalkulacja opiera się na przywołanym KNR.
Zmiana współczynników pracochłonności sprawia, że podstawą do wyceny staje się
„kalkulacja własna”, a nie przedmiotowa norma. W przypadku oparcia się o własne kalkulacje
koszt wykonania zadania staje się niższy niż koszt wnikający z KNR, zatem wykonawca
winien szczegółowo wyjaśnić przyjęty sposób i technologię prowadzenia prac, które
uzasadniają przyjęcie niższej ceny. Widać zatem wyraźnie, że wykonawca zaniżył koszt
wykonania tego zakresu z 15 137,10 zł, który wynika bezpośrednio z przywołanej przez
niego podstawy KNR, na 11
538,11 zł, bez przedstawienia jakichkolwiek wyjaśnień w tym
zakresie.
Odwołujący wskazał, iż wykonawca do swojej kalkulacji przyjął wykorzystanie 28-tonowej
koparki na gąsienicach, oraz że zastosowanie takiego sprzętu ma skrócić aż czterokrotnie
odrywanie papy ze stropodachu o powierzchni 1210 metrów kwadratowych, co jest o tyle
niemożliwe że tak duży sprzęt nie ma możliwości wjazdu na strop, a wyburzanie stropu
pokrytego papą jest niezgodne z wymogiem bezwzględnej segregacji tych odpadów.
Kolejnym uchybieniem jest pozycja nr 20 w kosztorysie w
ykonawcy dotyczącą tego
samego zakresu robót, lecz na drugim obiekcie. Tutaj wykonawca również wprowadza swój
własny współczynnik redukujący czas pracy aż czterokrotnie, ale w tym przypadku brak jest
zastosowania jakiegokolwiek sprzętu pomocniczego. Mamy więc do czynienia z dwoma
identycznymi zakresami robót, jednak w jednym z nich wykonawca przyjmuje cenę
jednostkowa wynoszącą 8,53 zł w drugiej pozycji cenę 3,12 zł. Oczywiste jest zatem, że do
wykonania takiego zakresu niezbędnych jest 193,93 godzin, które przemnożone przez
deklarowaną przez wykonawcę stawkę godzinową 19,00 zł generują końcową cenę
jednostkową wynoszącą 12,51 zł za demontaż jednego metra pokrycia dachu - w żadnym
przypadku nie jest to zatem deklarowana przez AKPE cena 3,12 zł.
Powyższy dowód w matematyczny i jednoznaczny sposób obrazuje, że w tym przypadku
kosztorys AKPE za
wiera błędy i nieścisłości. Wykonawca nie wyjaśnił w żaden sposób jak
zamierza aż czterokrotnie zoptymalizować czas pracy, a przyjęcie ceny za wykonanie tego
zadania w kwocie 1
479,40 zł jest niezgodne z deklarowaną przez niego stawką godzinową,
oraz co wi
ęcej jest niezgodne z minimalną stawką za pracę wynoszącą w bieżącym roku
17,00 zł, ponieważ aby spełnić przyjętą przez wykonawcę cenę 1 479,40 zł należałoby
przyjąć cenę roboczogodziny na poziomie 4,75 zł zgodnie z poniższą kalkulacją.
Wykonawca powołując się na Katalog KNR 401 1111 02 dotyczący rozszklenia otworów
okiennych, samodzielnie i niezgodnie z tym katalogiem wprowadza współczynnik redukujący
czas pracy aż siedmiokrotnie, natomiast nie wykazuje żadnych okoliczności mających wpływ
na optymalizację tego zakresu. Wykonawca nie wykazał w tej pozycji żadnych dodatkowych
kosztów pracy maszyn lub urządzeń, które mogłyby wpłynąć na tak znaczące przyspieszenie
robót i skalkulował jedynie pracę fizyczną. Tutaj również w sposób matematyczny
udowodnione jest,
że zaoferowana przez wykonawcę kwota nie spełnia deklarowanej przez
niego ceny minimalnej za pracę. Do wykonania takiego zakresu pracy w sposób ręczny, za
kwotę przyjętą przez wykonawcę, wynoszącą razem z narzutami 2 687,18 zł i tym samym
przy cenie jednos
tkowej wynoszącej 3,20 zł, niezbędne jest przyjęcie kosztów pracy na
poziomie około 2,85 zł zgodnie z poniższym przykładem. Widać więc jednoznacznie,
że proceder wprowadzania przez wykonawcę współczynników redukcji czasu pracy stwarza
jedynie pozory przyj
ęcia stawki za pracę w wysokości 19,00 zł za godzinę,
a w rzeczywistości realne stawki są wielokrotnie niższe i są niezgodne z minimalnym
wynagrodzeniem za pracę. Jako że wykonawca przedstawia swój kosztorys w sposób
szczegółowy, widzimy, że nie uwzględnił on w tym zakresie żadnych innych elementów,
technologii, maszyn czy urządzeń które mogłyby tłumaczyć tak drastyczne przyspieszenie
tempa prac. W związku z powyższym nie wyjaśnił w sposób wiarygodny oferowanej przez
siebie rażąco niskiej ceny.
Kolejna nie
ścisłość w pozycji nr 4 dotyczącej transportu i utylizacji szkła. Wykonawca tym
razem powołał się na kalkulację własną, nie można mu zarzucić błędnie przyjętego czasu
pracy. Należy jednak zwrócić uwagę, że przedmiar zamawiającego wyraźnie dotyczy
transportu i utylizacji -
a w tym przypadku brak jest kosztów transportu. Wykonawca zawarł
w swojej kalkulacji jedynie koszt samej utylizacji, bez skalkulowania czasu pracy samochodu
niezbędnego do transportu odpadu w miejsce składowania oraz brak jest kosztu załadunku.
Zamawiający wyraźnie wskazał, w jaki sposób należy sporządzić wyjaśnienia, wskazując
na konieczność podania szczegółowej kalkulacji, a także udowodnienia że przyjęta do
ustalenia ceny oferty wartość kosztów pracy nie jest niższa od minimalnego wynagrodzenia
za pracę albo minimalnej stawki godzinowej.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie
odwołania. Zamawiający wskazał, iż Katalogi Nakładów Rzeczowych nie mają statusu
przepisów bezwzględnie obowiązujących. W chwili obecnej problematyka metod i podstaw
kosztorysowania robót budowlanych nie są objęte żadnymi aktami prawnymi. Dostępne na
rynk
u Katalogi Nakładów Rzeczowych - KNR, Katalogi Scalonych Nakładów Rzeczowych -
KSNR, Kosztory
sowe Normy Nakładów Rzeczowych – KNNR, czy wreszcie indywidualnie
opracowywane normatywy i analizy wykorzystania stosownych czynników produkcji tworzące
jedyną dostępną obecnie i z tego też względu powszechnie stosowaną bazę, nie posiadają
jednak żadnej mocy prawnej i mają wyłącznie charakter fakultatywny. Istniejący wcześniej
obowiązek korzystania z normatywów wspomnianej bazy, został zniesiony poprzez ustawę
o cenach z dnia 5 lipca 2001 r.
, która liberalizując przepisy w sprawach kalkulacji cen
umownych, zdezaktualizowała rozporządzenie z dnia 13 lipca 2001 r., w sprawie metod
kosztorysowania obiektów i robót budowlanych. W powołanej ustawie zabrakło delegacji do
wydania kolejnych rozporządzeń w sprawie metod kosztorysowana oraz określania zasad
opracowywania kosztorysowych norm nakładów rzeczowych. Miało to ścisły związek z art. 2
ust. 1 tejże ustawy, stanowiącym że „ceny towarów i usług uzgadniają strony zawierające
umowę” i ostatecznie przesądziło o swobodzie w doborze metod i podstaw kalkulacji
kosztorysowej na użytek rozliczeń między stronami umów budowlanych.
Zamawiający podkreślił, iż w/w wymienione Katalogi opracowane w większości w latach
osiemdziesiątych XX wieku nie obejmują nowych materiałów budowlanych, nowoczesnych
technologii i metod organizacyjnych, które dynamicznie zaczęły się rozwijać w Polsce pod
koniec lat 90-
tych. Z powyższych względów wprowadzanie współczynników redukcyjnych
jest uzasadnione
w szczególności w przypadku, gdy dane roboty wykonywane są z udziałem
specjalistycznych maszyn i urządzeń, których aktualna wydajności jest wielokrotnie wyższa
niż w przypadku urządzeń dostępnych w czasie tworzenia przedmiotowych Katalogów
Nakładów Rzeczowych.
Wartość przedmiotu zamówienia, została oszacowana przez zamawiającego na
podstawie przedmiarów sporządzonych na zlecenie zamawiającego. Wartość ta została
określona przez zastosowanie w przedmiarach podstaw wycen właściwych dla rozbiórek
metodą ręczną, a nie mechaniczną, np. na rozbiórkę elementów żelbetowych zastosowano
pozycje wg KNR 4-040305-
03, wg której ceny jednostkowe robót są kilkukrotnie wyższe od
cen jednostkowych
właściwych dla metody mechanicznej.
Zgodnie z
wyjaśnieniami AKPE, przeszacowanie kosztów rozbiórki obiektów jest
zjawiskiem bardzo częstym wskutek stosowania niewłaściwych dla rozbiórek
mechanicznych, pods
taw wycen w pozycjach kosztorysu. Okoliczność ta została wskazana
w wyjaśnieniach AKPE w pkt. 9 i 10 wyjaśnień.
Odnosząc się do zarzutu użycia przez AKPE, w celu rozebrania pokrycia dachowego
z papy na betonie,
zamawiający wskazał, że nie jest uprawniony do oceny technologii robót
przyjętej przez wykonawcę. Nie sposób wykluczyć, iż rozebranie pokrycia dachowego przy
użyciu koparki będzie jedynie etapem przejściowym umożliwiającym następnie dokonanie
wymaganej przez z
amawiającego segregacji odpadów w szczególności odseparowania papy
od gruzu.
Odnosząc się do kwestii stawki godzinowej, AKPE w swoich wyjaśnieniach wprost
wskazał, iż przyjął stawkę za roboczogodzinę w wysokości 19,00 zł, tj. stawkę dopuszczoną
przez prawo. Także w każdej pozycji kosztorysu, podstawą kalkulacji jest w/w stawka
w
związku z powyższym nie sposób w tym zakresie zgodzić się z stanowiskiem
odwołującego jakoby koszty pracy przedstawione przez AKPE były niezgodne z prawem.
S
tawka za roboczogodzinę w wysokości 19 zł netto oraz narzuty kosztorysu w jednoznaczny
sposób przedstawiają koszty pracy przy realizacji przedmiotowego zadania. Podsumowania
każdego z działów kosztorysu jak też podsumowanie całego kosztorysu w sposób
jednoznaczny przedstawiają koszty pracy (robocizny) w cenie poszczególnych części
zadania (działów kosztorysu), jak też w całym zadaniu (cenie ofertowej). W związku
z powyższym stwierdzenie odwołującego o braku przełożenia na możliwość analizy kosztów
założonych przez AKPE jest bezpodstawne. Jedynym „elementem kalkulacyjnym”
właściwym dla wyceny robót budowlanych jest kosztorys. W kosztorysie zawarte są również
wysokości kosztów realizacji poszczególnych elementów (R, M, S). Ponadto podawanie
kosztów pracy jednej osoby w skali miesięcznej jest bezcelowe, gdyż równe jest ono
iloczynowi stawki za
roboczogodzinę i ilości roboczogodzin w miesiącu, a ilość
roboczogodzin jest inna w każdym z miesięcy.
Kolejny zarzut odnosi się do pozycji nr 3.d.1 dotyczącej wyceny rozszklenia otworów
okiennych i przyjęcia współczynnika korygującego na poziomie 0,15. Według stanu wiedzy
z
amawiającego pracownik wyposażony w sprzęt ochrony indywidualnej tj. ubranie robocze,
rękawice ochronne oraz okulary ochronne lub przyłbicę ochronną głowy oraz narzędzia
ręczne typu młoty, łom, przecinak jest wystarczającymi narzędziami do rozszklenia otworów
okiennych w trakcie prac rozbiórkowych. Możliwość wprowadzenia przez wykonawcę
współczynników redukcyjnych mogła wynikać z dostosowania nakłady do rzeczywiście
ponoszonych, wstawiając przy podstawie wyceny dopisek „analogia”. Ponadto jest to pozycja
z katalogu KNR 4-
01 i nie powinna być stosowana przy robotach rozbiórkowych. Nakłady,
wg tej pozycji obejmują inny znacznie większy i zarazem bardziej pracochłonny zakres prac.
Mianowicie opis prac wg katalogu jest n
astępujący. Wyszczególnienie robót:
1. Ostrożne wyjęcie szyb niezależnie od rodzajów i grubości szkła z oczyszczeniem
wrębów i posegregowaniem szkła.
Pozycja ta jest adekwatna dla robót remontowych, podczas których ostrożnie demontuje
się szyby okienne w celu ich ponownego wykorzystania. Ponadto ostrożność jest niezbędna
w celu nie uszkodzenia
ram okiennych, których wręby czyści się w celu osadzenia w nich
nowego oszklenia. Natomiast w przypadku robót rozbiórkowych nie występuje konieczność
niezniszczenia o
szklenia jak też ram okiennych i nakłady robocizny są znacząco niższe,
wskutek czego uzasadnione było wprowadzenie współczynnika redukcyjnego 0,15.
Dalszy zarzut odnosi się do transportu i utylizacji szkła w pozycji nr 4d.1 (Kalkulacja
Własna). Wykonawca przyjął cenę 19,50 zł netto za utylizację stłuczki szklanej dla 8,38 ton.
AKPE przyjął za podstawę wyceny kalkulacje własne, zamiast podanych w przedmiarach
podstaw wyceny KNR.
Zamawiający nie żądał wniesienia oferty na utylizację stłuczki
szklanej, a na ty
m etapie postępowania nie sposób wykluczyć, iż wykonawca współpracuje
z podmiotem, który utylizuje szkło za taką cenę.
Zamawiający wskazał, że AKPE oświadczył że nie istnieją podstawy do stwierdzenia,
że zaproponowana cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia ponieważ
minimalizują koszty na przykład utylizacji gruzu który na własnej bazie podają recyklingowi
w wyniku
którego powstaje kruszywo do celów budowlanych które jest materiałem
sprzedawalnym,
co pozwala na pominiecie kosztów utylizacji gruzu oraz generuje w firmie
przychody.
Zdaniem zamawiającego, w świetle wyżej przedstawionych okoliczności, należał uznać,
iż zamawiający nie miał podstaw do odrzucenia oferty Akpe jako zawierającej rażąco niską
cenę.
Do postępowania odwoławczego – po stronie zamawiającego skuteczne przystąpienie
zgłosił wykonawca AKPE GROUP sp. z o.o.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje (KIO 2307/20, KIO 2324/20).
Izba stwierdziła, że nie zachodzą przesłanki do odrzucenia odwołań, o których stanowi
przepis art. 189 ust. 2 ustawy -
Prawo zamówień publicznych.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza kwot określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że odwołujący posiadają interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowanego możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 179 ust. 1
ustawy -
Prawo zamówień publicznych, co uprawniało go do złożenia odwołania.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron, oraz uczestnik
ów postępowania odwoławczego, złożone w pismach
procesowych, jak też podczas rozprawy Izba stwierdziła, iż odwołania zasługują na
uwzględnienie.
Zamawiający w dniu 28 lipca 2020 roku, przeprowadził aukcję elektroniczną, a następnie
pismem z dnia 3 sierpnia 2020 roku,
wezwał przystępującego AKPE do wyjaśnienia
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w tym złożenia dowodów, dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Zamawiający wskazał, że wyjaśnienia
i dowody powinny dotyczyć w szczególności takich elementów jak:
-
oszczędność metody wykonania zamówienia,
-
wybranych rozwiązań technicznych,
-
wyjątkowo sprzyjające warunki wykonania zamówienia dostępnych Wykonawcy,
-
koszty pracy, z zastrzeżeniem, iż ich wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być
niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę,
-
pomoc publiczna udzielona na podstawie odrębnych przepisów,
-
wynikających z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązującym w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie,
-
wy
nikających z przepisów prawa ochrony środowiska,
-
powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Ponadto z
amawiający wskazał, że w wyjaśnieniach należy podać wszelkie obiektywne
czynniki odnoszące się do elementów oferty i mające znaczenie dla należytej realizacji
zamówienia oraz podać elementy oferty mające wpływ na wysokość ceny oraz rodzaje
i wysokość kosztów realizacji poszczególnych elementów.
Zamawiający podkreślił, że wyjaśnienia mają zawierać element kalkulacyjny; ponadto
wymagał, aby wykonawca podał koszty pracy, jakie zostały przyjęte w cenie ofertowej, w tym
miesięcznie na jedną osobę zatrudnioną przy wykonywaniu zamówienia, a także
uzasadnienie dlaczego skalkulowano je w takim wymiarze. Odnośnie kosztów pracy
z
amawiający wymagał, aby wykonawca wykazał i udowodnił, że przyjęta do ustalenia ceny
oferty wartość kosztów pracy (bez względu na formę zatrudnienia - umowa o pracę lub
umowa cywilnoprawna) nie jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, usta
lonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 roku, o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
W odpowiedzi na wezwanie z
amawiającego, przystępujący AKPE w dniu 6 sierpnia 2020
roku,
złożył zamawiającemu wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny.
Izba wskazuje, iż norma z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp, na wzywanego wykonawcę nakłada
obowiązek wykazania, iż zaoferowana cena nie nosi cech rażąco niskiej. Obowiązkiem
wykonawcy, wezwanego do złożenia wyjaśnień jest przedstawienie przekonywujących
wyjaśnień i dowodów na potwierdzenie tego, że cena oferty została skalkulowana w sposób
rzetelny i gwarantuje realizację całego zakresu objętego zamówieniem. Wyjaśnienia
elementów mających wpływ na wysokość ceny muszą być konkretne, wyczerpujące i nie
mogą pozostawiać jakichkolwiek wątpliwości co do rzetelności kalkulacji ceny oferty (vide:
wyrok KIO z dnia 20 kwietnia 2017 r., sygn. akt KIO 681/17).
Przepis art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, jednoznacznie nakazuje z
amawiającemu odrzucić
ofe
rtę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz
z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Przepis ten zawiera zatem odrębnie sformułowane przesłanki
pra
wne nakazujące odrzucenie oferty. Brak wyjaśnień żądanych przez zamawiającego
w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp,
stanowi samodzielną przesłankę odrzucenia oferty,
niezależnie od ustalenia ceny rażąco niskiej, przy czym z brakiem wyjaśnień utożsamia się
z
łożenie wyjaśnień lakonicznych, ogólnikowych.
Zdaniem Izby, n
ależy mieć na uwadze, iż ustawowe pojęcie „wykazania” jest tożsame
z pojęciem „udowodnienia”, a nie „uprawdopodobnienia”. Oznacza to, iż wykonawca
wyjaśniający musi przedstawić wszelkie dowody, które potwierdzą, że możliwe będzie
wykonanie przedmiotu zamówienia za cenę podaną w ofercie. Jednak wyjaśnienia te
i dowody muszą mieć charakter obiektywny, albowiem wprost nakazuje to norma z art. 90
ust. 2 ustawy Pzp
, która ciężar dowodowy w tym zakresie przerzuca na wykonawcę.
Z
opisanym obowiązkiem wykonawcy w pełni skorelowany jest obowiązek zamawiającego
wnikliwej i obiektywnej oceny składanych wyjaśnień. Przyjmuje się bowiem, iż nie tylko
wyjaśnienia, dane i dowody wskazane przez wykonawcę powinny być na tyle konkretne, aby
możliwa była ich weryfikacja oraz ocena wiarygodności, lecz również, iż wykonawcy mają
prawo oczekiwać, że złożone w postępowaniu oferty i wyjaśnienia zostaną ocenione zgodnie
z wyartykułowanymi przez zamawiającego wymaganiami oraz na podstawie ustawy,
w poszanowaniu zasad udzielania zamówień publicznych (wyrok KIO z dnia 25 czerwca
2019 r., sygn. KIO 1036/19; wyrok KIO z 7 czerwca 2016 r., sygn. KIO 846/16; wyrok z dnia
15 października 2018 r,, sygn. KIO 1946/18; wyrok KIO z 31 maja 2017 r., sygn. KIO
1001/17).
N
a tle stosowania ustawy ukształtowano podstawowe przesłanki interpretacyjne:
1)
obowiązek badania poprzez pryzmat realności poczynionych założeń (wyrok KIO
z dnia 7 czerwca 2016 r., sygn. KIO 846/16). C
elem postępowania wyjaśniającego, o którym
mowa w art. 90 ust. 1 i 1a ustawy Pzp
, jest ustalenie, że zaoferowana cena jest realna,
wiarygodna i zapewni prawidłowe wykonanie przedmiotu zamówienia, a procedura
wyjaśniająca musi zmierzać do wyjaśnienia sposobu skalkulowania zaoferowanej ceny,
a także wątpliwych jej kosztów,
2)
obowiązek rozpoznawania każdej sprawy (wyjaśnień) indywidualnie (ad casum)
(wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 25 sierpnia 2015 r., sygn. akt XXIII Ga 1072/15
oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 17 stycznia 2006 r., sygn. akt II Ca
2194/05).
Z orzecznictwa Izby wynika, że zamawiający może sformułować wezwanie do wyjaśnień
w sprawie rażąco niskiej ceny w sposób szczegółowy i zadać wykonawcy pytania dotyczące
konkretnych kosztów czy okoliczności wpływających na cenę oferty, co z pewnością ułatwia
wykonawcy przygotowanie wyjaśnień, a następnie zamawiającemu - ich ocenę (wyrok KIO
z dnia 25 czerwca 2019 r., sygn. akt
KIO 1056/19). Jednakże, przy szczegółowym
sformułowaniu wymagań dotyczących wyjaśnień, zamawiający winien oceniać je przez
pryzmat zasad określonych w wezwaniu - zaniechanie w tym zakresie stanowi naruszenie
przez z
amawiającego ustawy Pzp.
Izba wskazuje, że wyjaśnienia w zakresie ceny oferty lub kosztu, lub ich istotnych części
składowych, powinny zostać rzetelnie opracowane, powinny być konkretne i wyczerpujące.
Stanowią one bowiem podstawę oceny w zakresie prawidłowości ceny oferty, a zatem
powinny rozwiewać wątpliwości zamawiającego, co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w s.i.w.z. lub wynikającymi z odrębnych
przepisów. Tym bardziej, że oferta podlega odrzuceniu zarówno wówczas, gdy wykonawca
w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego do złożenia wyjaśnień, w tym dowodów,
w przedmiocie rażąco niskiej ceny, w ogóle nie złożył wyjaśnień, jak też wówczas, gdy
wykonawca wprawdzie złożył wyjaśnienia, ale są one niepełne, nierzetelne, nie odpowiadają
żądaniu zamawiającego i nie wykazują, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Zgodnie
bowiem z przepisem art. 90 ust. 3 ustawy Pzp
, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przedmiotu zamówienia (wyrok KIO z dnia 26 lipca 2019 r., sygn. akt KIO 1362/19).
W związku w faktem, iż zarzuty odwołań dotyczą takich samych okoliczności prawnych
oraz faktycznych, Krajowa Izba Odwoławcza postanowiła o łącznym odniesieniu się do
stanowisk stron postępowania oraz przystępujących wykonawców w obydwu sprawach. Izba
w całości podzieliła stanowiska prezentowane przez odwołujących się wykonawców.
Ponadto
Izba wskazuje, iż celem udziału wykonawców w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego jest chęć jego pozyskania, co wynika z celu gospodarczego, jaki
przyświeca prowadzeniu określonej działalności gospodarczej. Oczywistym jest,
że działalność gospodarcza prowadzona przez przedsiębiorców w zakresie różnych dziedzin
gospodarki, charakteryzuje się determinantami charakterystycznymi dla danego rodzaju
działalności, którą kreuje również przedmiot zamówienia, co oznacza, że co do zasady, nie
każdy wykonawca/przedsiębiorca będzie miał możliwość wzięcia udziału w każdym
postępowaniu na zdecydowanie różny przedmiot zamówienia. Niemniej, jeżeli dany
wykonawca ukierunkowany jest na realizację zadań w danej branży, to należy przypuszczać,
że jest do tego uprawniony, a w szczególności, że posiada predyspozycje do realizowania
właśnie takich zadań, przy czym predyspozycje te muszą być, co najmniej na poziomie
określonym przez zamawiającego w dokumentacji postępowania.
W przedmiotowym postępowaniu zamawiający opisał przedmiot zamówienia, jako
likwidację obiektów budowlanych, czyli typową robotę budowlaną. W ramach dokumentacji
postępowania zamawiający opisał przedmiot zamówienia za pomocą dokumentacji
technicznej oraz przedmiarów opartych na bazie KNR.
Izba stoi na stanowisku, iż sposób opisania przedmiotu zamówienia przez zamawiającego
nie wykluczał możliwości optymalizacji wykonania zamówienia np. przez obniżanie
współczynników. Jednakże w takim przypadku należy mieć na uwadze, że w przypadku gdy
zamawiający stwierdzi, że będą zachodziły przesłanki do wezwania wykonawcy na
podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty, to
wykonawca, który dokonał takiej optymalizacji przez np. zmniejszenie współczynników,
winien wykazać zamawiającemu, jakie okoliczności faktyczne umożliwiały mu dokonanie
takiej czynności, tzn. jakie wykonawca zastosował oszczędności metody wykonania
zamówienia, jakie wybrał rozwiązania techniczne, jakie miał wyjątkowo sprzyjające warunki
do wykonywania zamówienia, które były jemu dostępne, czy też mógł wskazać na
oryginalność swojego projektu. W przeciwnym razie, w ocenie Izby, wykonawca winien
zastosować się do wytycznych zamawiającego opisanych w dokumentacji technicznej
i przedmiarach.
Przystępujący AKPE, w wyznaczonym przez zamawiającego terminie złożył wyjaśnienia,
jednakże, w ocenie Izby, nie wypełniają one przesłanek opisanych przepisem art. 90 ust. 1
ustawy Pzp
, tym samym wykonawca ten nie wykazał, w rozumieniu przepisu art. 90 ust. 2
ustawy Pzp, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska.
Wszystkie aspekty podnoszone przez odwołujących w odwołaniach oraz na rozprawie
znalazły swoje uzasadnienie. W szczególności Izba wskazuje na fakt, oceniając wyjaśnienia
złożone przez przystępującego AKPE, iż wyjaśnienia te (06.08.2020 r.) nie obaliły
domniemania zamawiającego, co do RNC oferty przystępującego AKPE. Wyjaśnienia mają
charakter bardzo ogólny, w części opisowej odnoszą się one do kilku elementów,
tj. przystępujący AKPE oświadcza, że jest samowystarczalny, jednakże na tę okoliczność
żadnego dowodu nie powołuje, tym samym nie jest wiadomym, jaki faktycznie sprzęt,
posi
adany przez wykonawcę zostanie użyty do realizacji zamówienia. Przystępujący podał,
że minimalizuje koszty utylizacji gruzu, który na własnej bazie poddaje recyklingowi,
jednakże przystępujący nie wykazał czy posiada stosowne pozwolenia na przetwarzanie
od
padów pod adresem siedziby przystępującego. Natomiast odwołujący (2307/20) złożył
dowód z wydruku strony internetowej BDO, z którego wynika, że przystępujący nie posiada
decyzji środowiskowej na przetwarzanie odpadów. Przystępujący okoliczności tej nie
zap
rzeczył, nie przedstawił też dowodu przeciwnego, co oznacza, że wyjaśnienia z dnia
06.08.2020 r.,
nie potwierdziły możliwości optymalizacji kosztów w tym zakresie,
tj. w zakresie możliwości pominięcia kosztów utylizacji czy nawet, jak to podnosił
przystępujący, generowania przychodów ze sprzedaży przetworzonego gruzu. Przystępujący
AKPE w wyjaśnieniach wskazał na fakt, iż inne oferty w tym postępowaniu są bardzo
zbliżone cenowo, jednakże okoliczność ta, w ocenie Izby, nie ma żadnego znaczenia przy
ocenie o
ferty przystępującego w zakresie RNC, albowiem to wykonawca wezwany do
złożenia wyjaśnień ma wykazać, a więc udowodnić, że jego kalkulacja, uwzględniająca jego
indywidualne predyspozycje i możliwości daje mu realną przewagę nad innymi
wykonawcami, a cena o
fertowa jest prawidłowo skalkulowana. Ponadto, w wyjaśnieniach
przystępujący podał, że w cenę ofertową wliczył ryzyko związane z wykonaniem
zamówienia, jednakże nie podał w jakiej wysokości to ryzyko oszacował i w którą pozycję
kosztorysu ją wliczył oraz oświadczył, że ceny uwzględniają wszelkie wymogi s.i.w.z., prawa
oraz zasad sztuki budowlanej, które są oświadczeniami ogólnymi, blankietowymi, żądanymi
praktycznie przez wszystkich zamawiających.
Następnie przystępujący AKPE w wyjaśnieniach podał, że dokonał optymalizacji prac
opisanych przez zamawiającego w przedmiarach, poprzez scalenie niektórych pozycji,
przyjął też kalkulacje własne oraz dokonał korekty w kosztorysach.
Jak już wcześniej Izba wskazywała, dopuszczalne jest optymalizowanie prac będących
p
rzedmiotem zamówienia, co stanowi naturalną konsekwencję walki rynkowej
przedsiębiorców. Jednakże optymalizacja taka musi znaleźć swoje odzwierciedlenie
w wyjaśnieniach wykonawcy składanych zamawiającemu. Przystępujący do wyjaśnień
załączył kosztorysy dla części I i II zamówienia, w których zostały podane określone prace,
ceny za nie oraz współczynniki użyte przez wykonawcę. W żadnym miejscu wyjaśnień
przystępujący nie wykazał, że zaoferowane ceny czy użyte współczynniki wynikają
z obiektywnych możliwości, dostępnych tylko temu wykonawcy.
Reasumując Izba stwierdziła, że przystępujący AKPE nie wykazał realności
zaproponowanej ceny, a zatem stwierdzić należało, że oferta tego wykonawcy, w zakresie
części I i II podlegała odrzuceniu, gdyż ocena złożonych wyjaśnień nie obaliła domniemania
RNC
w ofercie przystępującego AKPE, tym samym wypełniła się przesłanka z art. 90 ust. 3
ustawy Pzp.
Izbę dziwi również okoliczność, wskazywana przez przystępujący AKPE na rozprawie,
że wyjaśnienia składane zamawiającemu na pierwszym etapie postępowania (dotyczące
RNC)
, po złożeniu ofert ale przed aukcją, stanowiły niejako „grę” konkurencyjną wykonawcy,
który składając rzeczone wyjaśnienia nie chciał zdradzić taktyki cenowej przedsiębiorstwa,
stąd ceny, jakie zaproponował w złożonych wyjaśnieniach (kosztorysie) musiały być wyższe,
a zakres prac określonych danymi współczynnikami mógł być większy niż w wyjaśnieniach
składanych zamawiającemu po przeprowadzonej aukcji. Izba zdaje sobie sprawę, że celem
aukcji jest pozyskanie przez
zamawiającego jak najbardziej korzystnych ofert cenowych,
jednakże nie mogą wypaczać sensu i sposobu realizacji zamówienia. Konkurowanie przez
przedsiębiorców cenami jest jak najbardziej pożądane i dopuszczalne. Dziwi jednak, w jaki
sposób wykonawca oszacował np. nakład pracy dla określonej roboty, gdzie w pierwszych
wyjaśnieniach podał współczynnik zgodny z wymaganiami zamawiającego, natomiast po
wygraniu aukcji, w wyjaśnieniach dokonał obniżenia tego współczynnika. Takie działanie
wykonawcy może budzić wątpliwość, co do rzetelności przygotowanej oferty, której treść jest
odpowiednio modyfikowana do sytuacji wykonawcy w postępowaniu.
W zakresie dowodów zgłoszonych, na rozprawie, przez przystępującego Akpe, Izba
wskazuje co następuje:
a)
dowód nr 1 (referencje) - dowód bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie
dotyczy zadania wykonywanego przez przystępującego – dowód oddalony przez Izbę,
b)
dowód nr 2 (zestawienie ofert, jakie zostały złożone dla miasta Opole wraz
z metryką projektu oraz protokołem odbioru końcowego) – dowód oddalony z uwagi
na brak przekazania jego odpisu odwołującemu w sprawie KIO 2324/20 oraz
przystępującemu w sprawie KIO 2307/20,
c)
dowód nr 3 (oferta z dnia 1.10.2020 r. uzyskaną od firmy T-W) – dowód bez znaczenia
dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie dotyczy odpadów o kodzie wskazanym przez
zamawiającego, nadto oferta została przedstawiona przystępującemu po terminie
składania ofert – dowód oddalony przez Izbę,
d)
dowód nr 4 (2 oferty na odbiór oraz odbiór i utylizację szkła okiennego) – dowód bez
znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż w związku z oświadczeniem
przystępującego o sposobie wykonywania prac, szkło (stłuczka) nie będzie odpadem
o kodzie 17 02 02, czyli bez zanieczyszczeń, nadto jedna z ofert została
przedstawiona przystępującemu po terminie składania ofert – dowód oddalony przez
Izbę,
e)
dowód nr 5 (faktury oraz specyfikacja urządzenia – zwyżki) – faktury potwierdzają
cenę za jaką przystępujący wynajmuje urządzenie, jednakże nie zostały one
wykazane zamawiającemu na etapie składanych wyjaśnień – dowód oddalony przez
Izbę,
f)
dowód nr 6 (zestawienie własne wraz z fakturami - dotyczące transportu maszyn) –
faktury potwierdzają cenę, za jaką przystępujący nabywa usługę transportu maszyn i
urządzeń, jednakże nie zostały one wykazane zamawiającemu na etapie składanych
wyjaśnień – dowód oddalony przez Izbę.
Ponadto dowody powyższe nie mogły zostać dopuszczone przez Izbę ze względów
formalnych, gdyż nie zostały potwierdzone za zgodność z oryginałem oraz nie zostały
podpisane.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust.
1 pkt 2, § 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym
i sposobu ich rozliczania (Dz. U. 2018, poz. 972)
, uwzględniając koszty poniesione przez
odwołujących związane z wpisem od odwołań (2 x 10 000,00 zł) oraz wynagrodzeniem
pe
łnomocników (2 x 3 600,00 zł).
Przewodniczący:
…………………………
1.
Uwzględnia odwołania i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej w części I i II zamówienia, odrzucenie oferty wykonawcy
AKPE GROUP Sp. z o.o., ul. Budowlana 8a/115; 40-301 Katowice
w części I i II
zamówienia na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, powtórzenie czynności badania
i oceny ofert w części I i II zamówienia.
2. K
osztami postępowania obciąża zamawiającego Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A.,
ul. Strzelców Bytomskich 207; 41-914 Bytom i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez: A. S.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo
Inżynieryjne „ARGO” mgr inż. A. S., ul. Palowicka 98; 44-230 Bełk (10 000,00 zł)
oraz D. M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą ULMAN D. M., ul.
Podgórna 14; 43-190 Mikołów (10 000,00 zł), tytułem wpisów od odwołań,
2.2.
zasądza od zamawiającego Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A., ul. Strzelców
Bytomskich 207; 41-914 Bytom na rzecz: 1) A. S.
prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo Inżynieryjne „ARGO” mgr
inż. A. S., ul. Palowicka 98; 44-230 Bełk kwotę 13 600,00 zł (słownie: trzynaście
tysięcy sześćset złotych) oraz 2) D. M. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą ULMAN D. M., ul. Podgórna 14; 43-190 Mikołów, kwotę 13 600,00 zł
(słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący:
…………………………
sygn. akt: KIO 2307/20, KIO 2324/20
Uzasadnienie
Zamawiający – Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A., prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego, w trybie przetargu nieograniczonego, którego przedmiotem jest
„Likwidacja obiektów budowlanych SRK S.A. Oddział Centralny Zakład Odwadnia Kopalń -
Część I: „Wykonanie rozbiórki wybranych obiektów budowlanych przy szybie „Gigant” Etap I
i Etap II -
Pompownia "Pstrowski" Zabrze, Część II: „Wykonanie rozbiórki wybranych
obiektów budowlanych przy szybie „Staszic” - Pompownia "Pstrowski" Zabrze, Część III:
„Rozbiórka budynków oraz przebudowa zbiornika powierzchniowego p. poż.- Pompownia
"Dębieńsko" - znak sprawy: ZP- CZOK-0009/20.”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w BZP z dnia 19 maja 2020 roku, pod
numerem 541252-N-2020.
Zamawiający dnia 10 września 2020 roku, poinformował wykonawców o wyniku
prowadzoneg
o postępowania.
KIO 2307/20
Dnia
14 września 2020 roku wykonawca A. S. prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą Przedsiębiorstwo Usługowo Inżynieryjne „ARGO” mgr inż. A. S. (dalej „Odwołujący”)
wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w zakresie części I i II zamówienia.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1. art. 90 ust. 2 i 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty Akpe Group Sp. z o.o.
(dalej „Akpe”), jako oferty
zawierającej rażąco niska cenę, podczas gdy treść udzielonych przez tego
wykonawcę wyjaśnień potwierdza, że jego oferta zawiera cenę rażąco niską z
przyczyn szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu odwołania,
2. art. 7 ust 1 ustawy Pzp, poprzez niezapewn
ienie uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, poprzez zaniechania obligatoryjnych działań przez
z
amawiającego, który to zarzut jest konsekwencją powyższego zarzutu
i w konsekwencji dokonania wyboru,
jako najkorzystniejszej oferty podlegającej
odrzuceniu.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o:
1)
uwzględnienie odwołania w całości,
2)
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty złożonej przez Akpe,
3) odrzucenie oferty wykonawcy Akpe,
4)
powtórzenie czynności badania i oceny ofert oraz wyboru najkorzystniejszej oferty
z udziałem ofert niepodlegających odrzuceniu,
5)
zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego.
Interes odwołującego. Odwołujący wskazał, że jest czynnie legitymowany do wniesienia
odwołania, albowiem jest wykonawcą, który złożył ofertę. Zamawiający błędnie ocenił,
że oferta Akpe nie zawiera ceny rażąco niskiej, w wyniku czego bezpodstawnie zaniechał
odrzucenia jego oferty. W wyniku naruszenia przepisów ustawy interes odwołującego
w uzyska
niu przedmiotowego zamówienia został naruszony, gdyż został on pozbawiony
możliwości uzyskania zamówienia, a tym samym poniósł szkodę majątkową.
Odwołujący wskazał, iż oferta wykonawcy Akpe zawiera cenę rażąco niską w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Oferta Akpe zawiera cenę rażąco niską w stosunku do przedmiotu
zamówienia, które obejmuje rozbiórkę aż 12 obiektów o łącznej kubaturze 22.989,93 m
3
.
Dzieląc zatem wynagrodzenie netto wyłonionego wykonawcy przez ilość metrów
sześciennych, tj. kubaturę obiektów, staje się wątpliwym, by wykonawca, przy szeregu robót
budowlanych i instalacyjnych zdołał wykonać przedmiot zamówienia w sposób prawidłowy
w kwocie 14,70 zł netto za 1 m
3
. Kwota ta jest nierealna dla tego wykonawcy ze względu na
brak jakichkolwiek czynn
ików sprzyjających, albowiem te, wskazane w wyjaśnieniach z dnia
6 sierpnia 2020 r.,
opisane zostały w sposób błędny i stanowią dowolne twierdzenia. Akpe
nie przedstawił w swych wyjaśnieniach okoliczności i dowodów na sprzyjające i dostępne
jedynie temu wy
konawcy warunki wykonania zamówienia, które nie są jednocześnie
dostępne pozostałym wykonawcom działającym na tym samym rynku. Powyższe powoduje,
że nie można przyjąć, by po stronie tego wykonawcy istniały nadzwyczajne okoliczności,
które nie są dostępne pozostałym wykonawcom, a które pozwoliły na obniżenie ceny
w stosunku do cen innych wykonawców i wartości szacunkowej zamówienia. Budżet
z
amawiającego na realizację przedmiotowych zadań wynosił kolejno: część I 1.492.087,11 zł
brutto, część II 209.130,20 zł brutto. W przypadku tego wykonawcy nie jest mowa o cenie
30% poniżej środków przeznaczonych na realizację zadań, lecz kolejno aż 75,2 % oraz
78,05 %, co zdecydowanie nie może pozostać ocenione w kategorii ceny rynkowej,
zapewniającej wykonawcy realny zysk. Przytoczone w pkt. 10 pisma z dnia 06.08.2020 r.
postępowania publiczne, niczym nie popierają obniżenia kosztów Akpe o przeszło 75%.
Pierwsze dwa przykłady dotyczą absolutnie innego rynku, gdyż przedmiot zamówienia
znajduje się w Warszawie, natomiast powołanie się na rozbiórkę budynku D Uniwersytetu
Ekonomicznego w Katowicach jest gołosłowne, gdyż Akpe nie dysponuje wiedzą, jaki wynik
finansowy osiągnął wykonawca tejże rozbiórki oraz czy prawidłowo wykonał przedmiot
zamówienia. Odwołujący wskazał, iż w wyjaśnieniach nie podano konkretnych przykładów
istnienia obiektywnie
właściwych i wyjątkowych tylko dla Akpe czynników wpływających na
obniżenie ceny. Wyszczególniony recykling gruzu na bazie tego wykonawcy jest
abstrakcyjnym twierdzeniem, gdyż wykonawca nie poparł swojej tezy ani przedłożeniem
ważnej decyzji środowiskowej, umożliwiającej dokonanie recyklingu, nie wskazał pod jakim
adresem znajduje się owa baza oraz nie przedstawił konkretnie o jakich „przychodach”
z tytułu obowiązku utylizacji gruzu jest mowa. Dodatkowo Akpe wpisany jest do Bazy Danych
Odpadowych pod numerem 000016158, natomiast z wpisu nie sposób wywnioskować, by
w
ykonawca dysponował zezwoleniem na przetwarzanie. Wykonawca posiada zezwolenie
jedynie na transport i składowanie poszczególnych odpadów, a nie na ich przerób. Zgodnie
z nowelizacją ustawy o odpadach z dnia 14.12.2012 r. zakazanym jest dokonywanie
recyklingu, tj. zmian właściwości fizycznych odpadów bez posiadania ważnej i wiążącej
decyzji środowiskowej zezwalającej. Z wiedzy odwołującego wynika, iż SRK S.A. również na
terenach należących do oddziału KWK „CZOK” decyzjami środowiskowymi na przetwarzanie
odpadów nie dysponuje, dodatkowo zamawiający w s.i.w.z. jednoznacznie wskazał, iż nie
pozwala na przetwarzanie odpadów na swoim terenie.
Odwołujący podniósł, że deklarowana stawka 19,00 zł za jedną roboczogodzinę także nie
ma przełożenia na możliwość analizy kosztów, jakie założył ten wykonawca. Akpe nie
wykazał ilości personelu przeznaczonego do przedmiotowego zadania ani nie określił ram
czasowych realizacji. Nic sposób zatem przyjąć, iż oświadczenie o zastosowaniu stawki
„dopuszczonej przez prawo”, mogło skutkować nieuznaniem oferty wykonawcy za
zawierającą rażąco niską cenę. W wezwaniu zamawiający jasno określił jakie elementy
ce
nowe winien wykazać wykonawca. Niezrozumiałym jest więc, dlaczego oferta tego
wykonawcy nie została odrzucona, skoro wykonawca nie odniósł się w żaden sposób do;
otrzymanego wezwania.
Trudno przyjąć, iż „samowystarczalność” wykonawcy wpływa na
zmniejszenie
kosztów realizacji zamówienia przez Akpe. Wykonawca ten nie wykazał jakie
w związku z tym ponosi oszczędności. Wręcz przeciwnie wydaje się, iż zatrudnianie
pracowników, jak również bieżące utrzymywanie, konserwacja, naprawa sprzętów oraz
pojazdów istotnie zwiększa koszty stałe działalności Akpe. Ponadto wykonawca ten nie
dysponuje własną zwyżką (na którą powołuje się w swoim kosztorysie, wskazując na cenę
20,00 zł netto za 1 motogodzinę), własnym żurawiem 6 t, nie zatrudnia własnego geodety
czy instalator
ów uprawnionych do wykonania projektu przebudowy instalacji sprężonego
powietrza. Nie można zatem przyjąć, iż „samowystarczalność” tego wykonawcy jest
faktyczna
. Zdaniem odwołującego, rozwijając temat szeregu błędów, jakich zamawiający nie
doszukał się analizując kosztorys ofertowy firmy Akpe, odwołujący wskazuje na powtarzalne
w każdej pozycji zaniżanie ilości motogodzin oraz roboczo godzin w stosunku do wyjaśnień
rażąco niskiej ceny z dnia 26.06.2020 r. Odwołujący się ma wrażenie, iż wykonawca sam nie
pot
rafi oszacować ram czasowych realizacji przedmiotowego zadania, gdyż dla przykładu
w pozycji nr 17, dotyczącej przełożenia estakady ciepłowniczej:
w
wyjaśnieniach z dnia 26.06.2020 r. było:
Robocizna: 200 r-
g w kwocie 25,00 zł
Zwyżka: 50 m-g x 190,00 zł,
Żuraw 6t: 30 m-g x 143,00 zł,
w
wyjaśnieniach z dnia 06.08.2020 r. jest natomiast:
Robocizna: 80 r-
g x 19,00 zł
Zwyżka: 20 m-g x 20,00 zł
Żuraw 6t: 10 m-g x 84,00 zł.
Koszty poniesione przez
tego wykonawcę w ramach wykonania zaledwie jednego
z zadań, z niewiadomych przyczyn pomniejszono, aż o 36 434,10 zł, chodź zakres pozostał
niezmienny. Zważywszy, iż firma nie dysponuje własnym żurawiem ani zwyżką, rury stalowe
w ilości 630 kg zobowiązana jest zakupić oraz ułożyć, dla tak znaczącego zaniżenia ceny
rea
lizacji, ciężko jest dopatrzyć się uzasadnienia czy okoliczności sprzyjających. Ponadto dla
powyższego zadania, wykonawca winien wskazać dowód na możliwość wynajęcia zwyżki
w kwocie 20,00 zł netto za 1 godzinę (transport, obsługa, paliwo), gdyż przedstawiona
w wyjaśnieniach cena zdecydowanie jest rażąco niska. Nawet w przypadku posiadania
własnej zwyżki, koszty pracy, amortyzacji i serwisu w kwocie 20,00 zł za 1 godzinę są
odrealnione.
W pozycji nr 18, dotyczącej przebudowy przyłącza wodociągowego, Akpe
s
kraca czasookres z 50 i 30 motogodzin pracy zwyżki i żurawia do łącznie 10 godzin pracy
obu sprzętów w wyjaśnieniach po przeprowadzonej aukcji elektronicznej. Uporczywe
zaniżanie ilości motogodzin pracy sprzętu budowlanego, przedstawia zatem ofertę
wykonaw
cy jako niewiarygodną i nierzetelną. Istotnym elementem realizacji przedmiotowego
zadania jest wykonanie zabezpieczenia istniejącego fundamentu żelbetowego, stanowiącego
podporę pod przewoźną maszynę wyciągową pod nową maszynę wyciągową. Budzącym
wątpliwości jest wykonanie skutecznego zabezpieczenia w kwocie 1.327,71 zł, wówczas,
gdy wyjaśnieniami z dnia 26.06.2020 r. deklarował przeznaczyć 9.736,88 zł. Skąd nagłe
obniżenie cen płyt drogowych z kwoty 110 zł za 1 m
2
do kwoty 10 zł za 1 m
2
.
Przechodząc dalej do tematu manipulacji kosztami poniesionymi w ramach realizacji
przedmiotowego zadania,
odwołujący wskazał, iż na wyszczególnienie zasługuje także cena
1m
3
humusu, która w wyjaśnieniach wykonawcy z dnia 26.06.2020 r. wynosiła 100 zł/1m
3
,
natomiast w dniu 06.08.2020 r. j
uż 1,00 zł/1m
3
. Wykonawca nie przedłożył natomiast
żadnego dowodu na możliwość zakupu (załadunku i transportu) humusu w kwocie około
1,60 zł za 1 tonę. Cena owa jest absolutnie nieosiągalna, nierynkowa, odrealniona. Średnie
rynkowe ceny wynos
zą od 10,00 zł do 20,00 zł za 1 tonę humusu (jako dowód odwołujący
przed
łożył ofertę nr 1).
Odwołujący podniósł ponadto, iż zastanawiającym jest, dlaczego Akpe wskazuje w swoim
kosztorysie koszt transportu (dla Części I i Części II) złomu w ilości łącznej 93,80 Mg,
wówczas, gdy przedmiar robót jasno wskazuje, iż złomu przeznaczonego do przewiezienia
na terenie kopalni jest 237,132 Mg. W tym zakresie koszt wykonawcy został zaniżony
o 3.547,46 zł (z kosztorysu wykonawcy wynika, iż przewiezienie 1 tony złomu wraz
z narzutami wynosi 24,75 zł). Jest to kolejny dowód, utwierdzający odwołującego,
iż Akpe nie oparł swej wyceny na przedmiarze, zaniża ilości lub pomija jego poszczególne
pozycje, co czyni jego ofertę niemożliwą do porównania z innymi ofertami złożonymi w toku
postępowania. Przedstawiona przez Akpe w kalkulacji cena utylizacji szkła jest ceną rażąco
niską (19,50 zł netto) której odzwierciedlenia nie sposób znaleźć w realiach rynkowych. Dla
porównania, inni wykonawcy uczestniczący w postępowaniu przedłożyli oferty utylizacji szkła
na kwoty od 250,00 zł do 500,00 zł za 1 tonę. (jako dowód odwołujący przedłożył ofertę nr 2).
Odwołujący wskazał na brak wykazania niezbędnych kosztów, jakie wykonawca winien
ponieść przy realizacji przedmiotowego zadania, tj. brak kosztu mobilizacji i demobilizacji
maszyn budowlanych. Z kosztorysu firmy Akpe
wynika, iż rozbiórka realizowana będzie przy
użyciu:
a)
koparki wyburzeniowej gąsienicowej o masie 28 ton wraz z osprzętem roboczym,
b)
spycharki gąsienicowej 55kW,
c)
żurawia samochodowego do 6 ton,
d)
zwyżki,
e)
licznego sprzętu pomocniczego tj. spawarka, betoniarka wolnospadowa elektryczna,
gazy techniczne, wyciąg jednomasztowy.
Maszyny wskazane w pkt. a, b wym
agają transportu pojazdami niskopodwoziowymi.
Wykonawca pomin
ął w całości koszty transportu, które wynosić winny minimalnie:
Koparka - o
dległość 25 km x 2 (strony) = 50 km x 50 zł za km = 2 500,00 zł
Spycharka - o
dległość 25 km x 2 (strony) = 50 km x 50 zł za km = 2 500,00 zł
Razem 5 000,00 zł netto, (co wynika ze stawek rynkowych). Koszt transportu reszty
sprzętu niezbędnego do realizacji zadania (choćby transportem własnym) również został
przez w
ykonawcę pominięty.
Ponadto wskazując w kosztorysie na koparkę wyburzeniową o masie 28 ton, wykonawca
przeoczył, iż obiekty przeznaczone do rozbiórki w ramach przedmiotowego zadania mają
wysokość powyżej 10 m. Dla przykładu wysokość budynku łaźni to 20,50 m, dlatego dla
rozbiórki tego obiektu wykonawca winien zastosować maszynę o minimalnym wysięgu
roboczym ramienia 22 met
ry bądź więcej. Koparki wyburzeniowe o wysięgu minimum 22
metry ważą zdecydowanie więcej niż 28 ton, a co za tym idzie ich spalanie oraz transport
jest znacznie droższy niż wskazana powyżej kwota 2.500,00 zł czy 133,00 zł za godzinę.
Maszyny o wysięgu roboczym ramienia powyżej 11 metrów ważą minimalnie 40 ton,
natomiast każdy transport powyżej 35 ton generuje dwukrotnie wyższe koszty.
Pomijając kwestię kosztów, na podkreślenie zasługuje fakt, iż nie sposób jest wyburzyć
mechanicznie obiektu o wysokości 20 czy 16 metrów maszyną 28-mio tonową, co jasno
wskazuje na wprowadzenie z
amawiającego w błąd. Maszyny o wysięgu ramienia minimum
22 metrów, o wadze 28 ton najzwyczajniej na rynku nie istnieją, o czym wykonawca
doskonale powinien wiedzieć. Dodatkowo odwołujący podniósł, iż koparki o większym
wysięgu są uzbrojone jedynie w nożyce do cięcia stali i betonu a wykonawca potrzebuje
dodatkowo przynajmniej jedną koparkę o mniejszym zasięgu, uzbrojoną w łyżkę, która
sukcesywnie będzie porządkować teren wokół koparki o dużym zasięgu lub będzie
w pogotowiu do ewentualnej pomocy np. do wyrównania terenu, na który koparka o dużym
zasięgu będzie musiała wjechać. O dodatkowej koparce i jej transporcie firma Akpe również
nie wspomina.
Odwołujący wskazał na brak wskazania przez Akpe kosztów organizacji zaplecza
budowy, zabezpieczeń przeciwpożarowych, oznakowania i ogrodzenia terenu budowy,
dojazdu pracowników. Wykonawca pominął koszt wynajęcia i transportu pomieszczenia
socjalnego, sanitarnego (oraz jego serwisowania), ogrodzenia terenu budowy, koszty zakupu
gaśnic, kocy przeciwpożarowych, hydronetek, tablic ostrzegawczych, tablic informacyjnych,
szkoleń pracowników, dojazdu pracowników. Dla przedmiotowego zadania powinno przyjąć
się około 2 miesiące realizacji.
Koszt organizacj
i pracy, tj. zaplecza socjalnego, zabezpieczenia bhp i ppoż., wg.
odwołującego to:
Kontener socjalny 400 zł/m-c x 2 miesiące = 800,00 zł netto,
Kontener biurowy 400 zł/m-c x 2 miesiące = 800,00 zł netto,
Toaleta prz
enośna 300 zł/m-c x 2 miesiące = 600,00 zł netto,
Razem = 2 200,00 zł netto.
Zabezp
ieczenie budowy w sprzęt ppoż. - szacowana ilość w postaci 4 gaśnic, 2 koców, 2
h
ydronetek = koszt około 1000 zł netto.
Zabezpieczenie
budowy w energię elektryczną - szacowana ilość agregat prądotwórczy
wraz z paliw
em + dostawa wody= koszt około 1000 zł netto.
Dojazd na teren budowy pracowników.
Samochód 1 szt. = 50 dni *50 km = 2500 km/100x81*4,5zł/l = 900,00 zł netto
Razem = 5 100,00 zł netto.
Zgodnie z zapisami s.i.w.z., pkt 5.3, ust. 1 lit a) wykonawca winien d
ysponować, a także
uwzględnić w kosztach realizacji rozbiórki, koszt zatrudnienia kierownika budowy, co
pominięto w całości. Koszty wykonawcy w związku z zatrudnieniem wymaganej osoby
dozoru wynosić winny minimalnie 8.000,00 zł netto (w zależności od okresu trwania
rozbiórki).
Odwołujący podniósł, wbrew twierdzeniom wykonawcy, pkt 8 pisma z dnia 06.08.2020 r.,
iż ceny uwzględniają wszelkie wymogi s.i.w.z., wykonawca w żadnym miejscu nie wskazał
zawartych w s.i.w.z.:
a)
kosztów nadzoru gestorów sieci tj. Terma Dom Sp. z o.o. (str. nr 27 s.i.w.z.)
b)
kosztów wykonania projektu przebudowy instalacji wodociągowej, c.o. i sprężonego
powietrza (str. 24, 27 s.i.w.z.),
c) k
oszt wykonania projektów branżowych przebudowy instalacji wodociągowej,
ciep
łowniczej, sprężonego powietrza.
Szacowany koszt opracowań - 3x3 500 zł = 10 500,00 zł netto.
Poniżej zestawienie kosztów:
Materiał zasypowy
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje:
16 792,72 zł netto
Demontaż
elementów
stalowych
Koszty które błędnie wzięto
pod uwagę 13 612,89
Łączny koszt jakiego powinien
zostać ujęty: 126 470,28 zł
netto
Przebudowa sieci sprężonego
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 6
000,00 zł netto
Przeniesienie
garażu
i
kontenera
lub
ich
zabezpieczenie
Nie w
zięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 2
000,00 zł netto
Koszty ochrony
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje:
17 600,00 zł netto
Zatrudnienia
kierownika
budowy
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 8
000,00 zł netto
koszt wykonania projektów
branżowych
przebudowy
instalacji
wodociągowej,
ciepłowniczej,
sprężonego
powietrza
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje:
10 500,00 zł netto
Dojazd
na
teren
budowy
pracowników
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 5
000,00 zł netto
Zabezpieczenie
budowy
w
sprzęt ppoż i energie
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 2
000,00 zł netto
Koszty organizacji zaplecza
budowy
Nie wzięto pod uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 2
200,00 zł netto
Koszty mobilizacyjne
Nie wzięto pód uwagę w ogóle
Łączny koszt jakiego brakuje: 5
000,00 zł netto
Razem
Koszty, które błędnie wzięto
pod uwagę 13 612,89
Koszty
jakich
brakuje
w kalkulacji 201
563,00 zł
Odwo
łujący wskazał, iż w zestawieniu wzięte pod uwagę zostały wyłącznie koszty
opisane w treści odwołania, nie wzięto natomiast pod uwagę kosztów, wobec których
zachodzi: zaniżanie cen jednostkowych sprzętu, zaniżanie ilości przedmiarowych,
absurdalne zaniżenie cen humusu (1,0 zł) czy płyt drogowych (10,00 zł), czy ceny utylizacji
szkła (19,50 zł).
Akpe wyliczyło, iż z obu części razem uzyskają:
Koszty be
zpośrednie: 251 339,41 zł netto,
Koszt
y pośrednie: 65 800,83 zł netto,
Zysk: 20 884,61 zł netto.
Z powyższych wyliczeń jasno wynika, iż (201 563,00 zł netto - 13 612,89 zł netto
zaniżono) nie ujęto kwoty 187 950,11 zł netto, co znacząco przewyższa koszty pośrednie
i zysk Akpe
, dokładnie o 101 264,67 zł netto, co jest ostatecznym dowodem, popierającym
tezę odwołującego, iż cena ofertowa wykonawcy Akpe jest ceną rażąco niską.
Podsumowując, odwołujący wskazał, iż Akpe nie powołała żadnych dowodów
popierających stawiane tezy. Wartości podane w wyjaśnieniach nie mają żadnego oparcia
ani w dowodach, ani w wyjaśnieniach tego wykonawcy. Zawarte w piśmie z dnia 6 sierpnia
2020 r. wyliczenia są abstrakcyjne, zawierają duże braki, są niepoparte jakimikolwiek
danymi, które byłyby w stanie je uwiarygodnić.
Odwołujący na posiedzeniu złożył pismo procesowe ze stanowiskiem w sprawie wraz
z dowodami, które Izba dopuściła stwierdzając, iż potwierdzają one okoliczności podnoszone
w odwołaniu oraz piśmie procesowym. Dowody zostały podpisane i potwierdzone za
zgodność z oryginałem.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie
odwołania. Zamawiający wskazał, iż Akpe na wezwanie złożyła wyjaśnienia, zawierające
zarówno wyjaśnienia, co do oszczędności metody wykonania zamówienia, rozwiązań
technicznych, kosztów pracy, przewidywanego zysku, które nie potwierdzają,
że zaproponowana cena jest ceną rażąco niską, nie pozwalającą na wygenerowanie zysku.
Wykonawca Akpe
oświadczył ww. dniu 6 sierpnia 2020 r., że ceny wyliczone w kosztorysie
zostały scalone w pozycje dla poszczególnych rodzajów robót w ramach każdego z jego
działów, opracowane zostały na podstawie zmodyfikowanych przedmiarów, ze zmienionymi
podstawami wyceny pozycji przedmiarowych. W przedstawionym kosztorysie wartość robót
w pozycjach dotyczących rozbiórki elementów betonowych, żelbetowych, ceglanych
i stalowych Akpe
wycenił przyjmując za podstawę wyceny kalkulacje własne, zamiast
podanych w przedmiarach podstaw wyceny KNR. Ponadto Akpe
przeanalizował również
zgodność opisu budynków zawartych w projektach rozbiórek z przedmiarami robót i stanem
stwierdzonym na wizji w terenie. Wykonawca
wprowadził korekty do kalkulacji
kosztorysowych, oraz oświadczył, że KNR są informacją pomocniczą dla wykonawców na
zasadzie dobrowolności kosztorysu ofertowego na podstawie podstaw wyceny robót wg.
r
ozporządzenia Ministra Infrastruktury z 18 maja 2004 r.
Zamawiający wskazał, że wartość przedmiotu zamówienia, została oszacowana na
podstawie przedmiarów sporządzonych na zlecenie zamawiającego. Wartość ta została
określona przez zastosowanie w przedmiarach podstaw wycen właściwych dla rozbiórek
metodą ręczną, a nie mechaniczną, np. na rozbiórkę elementów żelbetowych zastosowano
pozycje wg KNR 4-040305-
03, wg której ceny jednostkowe robót są kilkukrotnie wyższe od
cen jednostkowych
właściwych dla metody mechanicznej. Zgodnie z opisem robót wg. ww.
pozycji KNR: Tablica 0305 Rozebranie stropów żelbetowych, belek i podciągów oraz płyt
dachowych, w
yszczególnienie robót:
1.
Doniesienie, zasłanie, rozebranie i odniesienie desek dla zabezpieczenia stropów
niższej kondygnacji (pod rozbieranymi stropami).
2. Doniesienie,
ułożenie, rozebranie i odniesienie bali na pomost roboczy na rozbieranych
stropach.
3. Doniesienie, wykonanie, rozebranie i odniesieni
e materiału drzewnego na
podstemplowanie i pomost pod rozbierane belki i podci
ągi.
4.
Rozebranie konstrukcji stropów żelbetowych (płyty, belki, żebra, wieńce) przy użyciu
klinów i młotów.
5.
Rozebranie belek i podciągów żelbetowych (jako niezależne konstrukcje) przy użyciu
klinów i młotów.
6.
Przecięcie ręczne zbrojenia.
7.
Usunięcie gruzu i zbrojenia na zewnątrz budynku poprzez uprzednio ustawione rynny.
8.
Ułożenie i posegregowanie zbrojenia.
9.
Rozebranie Żelbetowych płyt dachowych przy użyciu klinów i młotów.
Zgodnie z wyjaśnieniami Akpe przeszacowanie kosztów rozbiórki obiektów jest
zjawiskiem bardzo częstym wskutek stosowania niewłaściwych dla rozbiórek
mechanicznych, podstaw wycen w pozycjach kosztorysu. Okoliczność ta została wskazana
w wyjaśnieniach Akpe w pkt. 9 i 10 wyjaśnień.
Zdaniem zamawiającego, odwołujący bezpodstawnie neguje przedstawione w pkt. 10
wyjaśnień rażąco niskiej ceny z dnia 6 sierpnia 2020 przykłady zamówień publicznych na
roboty rozbiórkowe obrazujące nagminność faktu znaczącego przeszacowywania, przez
zamawiających wartości przedmiotu zamówienia. Mianowicie bez znaczenia jest fakt, że jako
przykładowe realizacje przedstawione zostały dwie z Warszawy i jedną z Katowic, gdyż co
zdaje się pomijać odwołujący, w Warszawie ceny usług budowlanych są znacząco wyższe
niż na Śląsku, który jest centrum przemysłowym polski. Z przedstawionego porównania
wynika dysproporcja pomiędzy cenami szacowanymi przez zamawiających i cenami
rynkowymi uzyskanymi
w wyniku postępowań.
Zamawiający wskazuje, iż w zakresie kosztów utylizacji gruzu Akpe wyjaśnił, że na
własnej bazie poddaje go recyklingowi w wyniku, którego powstaje kruszywo, które jest
materiałem sprzedawalnym, co nie tylko pozwala na pominięcie kosztów utylizacji gruzu, ale
generuje przychody. Przekoszenie gruzu umożliwia również jego użycie do zasypu
powstałych niecek po usuniętych elementach. Nie zasługuje również na uwzględnienie brak
przedłożenia decyzji w zakresie przetwarzania odpadów, albowiem zamawiający nie
wymagał tego na etapie składnia ofert. Mając na względzie wyjaśnienia Akpe, zamawiający
uzna
ł, iż w tym przypadku utylizacja gruzu jest zyskiem wykonawcy.
Odnosząc się do zarzutu stawki za jedną roboczogodzinę, zamawiający wskazał,
iż stawka za roboczogodzinę w wysokości 19 zł netto oraz narzuty kosztorysu
w jednoznaczny sposób przedstawiają koszty pracy przy realizacji przedmiotowego zadania.
Podsumowania każdego z działów kosztorysu, jak też podsumowanie całego kosztorysu
w sposób jednoznaczny przedstawiają koszty pracy (robocizny) w cenie poszczególnych
części zadania (działów kosztorysu) jak też w całym zadaniu (cenie ofertowej). W związku
z powyższym stwierdzenie odwołującego „o braku przełożenia na możliwość analizy kosztów
założonych przez AKPE” jest bezpodstawne. Jedynym „elementem kalkulacyjnym”
właściwym dla wyceny robót budowlanych jest kosztorys. W kosztorysie zawarte są również
wysokości kosztów realizacji poszczególnych elementów (R, M, S). Ponadto podawanie
kosztów pracy jednej osoby w skali miesięcznej jest bezcelowe, gdyż równe jest ono
iloczynowi stawki za roboczogodzinę i ilości roboczogodzin miesiącu, a ilość roboczogodzin
jest inna w każdym z miesięcy. W wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny Akpe nadmienił, iż jest
podmiotem samowystarczalnym, tzn. posiada własnych pracowników i zaplecze sprzętowe.
Oczywistym jest, iż ponosi koszty stałe z tym związane, jednak jako podmiot specjalizujący
się w rozbiórkach i wyburzeniach, sprzęt i ludzie mają stałe zatrudnienie. Niepodważalnym
jest, że w takim przypadku koszty pracy sprzętu są niższe niż w przypadku takiej firmy jak
ARGO, która nie posiada własnego zaplecza sprzętowego i ludzkiego i wynajmuje sprzęt,
którego właściciel ponosząc koszty stałe związane z posiadaniem sprzętu dolicza je do cen
najmu oprócz własnej marzy (zysku). Okolicznością wpływająca na obniżenie kosztów
ponoszonych przez Akpe jest z
atrudnianie pracowników posiadających uprawnienia do
obsługi zwyżki. Odnosząc się do kwestii braku zatrudnienia własnego geodety czy
instalatorów uprawnionych do wykonania projektu przebudowy instalacji sprężonego
powietrza, wskazać należy, iż żadna z firm rozbiórkowych startujących w przetargach
ogłaszanych przez SRK S.A. nie posiada na etacie geodety i projektanta Instalatora, gdyż
ich zakres prac w całości zadania jest znikomy. Wykonawca oświadczył że posiada
wykwalifikowanych pracowników i są samowystarczalni i posiada sprzęt typu koparki,
ładowarki, samochody ciężarowe, pracowników. Co do kosztów geodety przyjęta jest
pozycja nr 19 d.1. i 35 d.2.
w części I oraz pozycja kalkulacji 14 d.1. dla części II. Koszty
robocizny związane z robotami instalacyjnymi przyjęte zostały w pozycji kalkulacji pozycja nr
17 d.1. i 18 d.1.
w części I.
W kwestii przyjętej przez Akpe ceny płyt drogowych wskazania wymaga, iż zamawiający
nie
wymagał, aby materiał do zabezpieczenia fundamentów był nowy. Zamawiający nie
określił sposobu zabezpieczenia fundamentu i dopiero na etapie opracowania technologii
wykonawca zobowiązany jest przedstawić konkretny sposób zabezpieczenia fundamentu.
Kluczowym dla z
amawiającego jest efekt w postaci zabezpieczenia płyt fundamentowych.
W związku z powyższym Akpe uprawnione było do przyjęcia w swojej kalkulacji cen płyt
drogowych z demontażu oraz już kilkukrotnie użytych, których koszty są znacznie niższe.
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego ceny humusu, wskazania wymaga, iż Akpe
uprawnione było do przyjęcia w kalkulacji niskiej ceny humusy jeżeli taki jest w jej dyspozycji.
Nie sposób wykluczyć, iż Akpe posiada na bazie zmagazynowany humus, pochodzący
z prowadzonych przez nich uprzednio
robót, który nie jest zagospodarowany na inny cel
i może zostać wykorzystany w toku przedmiotowego postępowania.
Zamawiający podniósł, iż odwołujący zarzuca, że Akpe w swoich kalkulacjach do wywozu
przewidział jedynie 93,8 ton złomu. Nie jest to zgodne z załączonymi wyjaśnieniami. Akpe
przyjął 123 tony + 92 tony (poz. 10 + poz. 30 kosztorysu I części zadania) oraz 1,8 tony (poz.
10 kosztorysu II części zadania ), co daje łącznie 216,8 ton złomu. Wynika z tego, że
odwołujący nie przeanalizował kosztorysów i wysuwa bezpodstawne zarzuty. Zarzut nie
oparcia swej wyceny
ściśle na przedmiarze jest bezzasadny z tego powodu, iż przedmiar
stanowi jedynie element pomocniczy dla wykonawcy ułatwiający mu dokonanie wyceny lecz
nie jest obligatoryjny. Poza tym zgodnie z wyjaśnieniami, Akpe w kosztorysie uwzględnił,
zgodnie z prze
dmiarem, transport na odległość 5 km. Natomiast w warunkach rzeczywistych,
zgodnie z s.i.w.z., w
ykonawca ma złożyć złom na tej samej działce zakładu w odległości 200
m od miejsca wykonywanej rozbiórki, czyli pozycje przedmiarowe zawyżają nakłady
związane z przewozem złomu w związku z czym wykonawca uzyska w tym zakresie
oszczędności.
Koszt zwyżki przyjęty został o wartości 20 złotych netto za motogodzinę. Cena wynajmu
dobowego zwyżki wynoszą 200-250,00 zł na dobę bez operatora. Wykonawca wskazał, iż
jest s
amowystarczalny w zakresie pracowników w swoich zasobach posiada także
operatorów takich maszyn.
Odnoście zarzutu dotyczącego nie uwzględnienia kosztów wykonania przebudowy
przyłącza wodociągowego, wskazania wymaga, iż koszty te zostały skalkulowane w pozycji
18 d.1.
i wynoszą dla przebudowy - robocizna 360 roboczogodzin, czas pracy zwyżki oraz
żurawia 6 t - 5 m-g.
W zakresie kosztów utylizacji szkła, zamawiający wskazał, iż odpad szklany tak jak i gruz
może być towarem przekazywanym podmiotom specjalizującym się w recyklingu i w takim
przypadku kos
zt odbioru i transportu szkła wkalkulowane są w ceny kontraktowe stron,
zgodnie z wyjaśnieniami dla Akpe jest to cena 19 zł netto.
Zamawiający wskazał, iż w przedmiarze robót nie było takiej pozycji jak mobilizacja
sprzętu. W związku z tym Akpe uprawniony był do wkalkulowania ceny mobilizacji sprzętu
w cenach jednostkowych poszczególnych pozycji. Po za tym przyjęcie kosztów transportu
sprzętu w obie strony jest nieuzasadnione, albowiem wykonawcy przewożą sprzęt z budowy
na budowę i właściwym jest policzenie kosztów transportu w jedna stronę. Ponadto ceny
jednostkowe transportu (50 zł/ km) są również znacząco zawyżone. Brak ujęcia kosztów
organizacji
zaplecza budowy, zabezpieczeń ppoż. itd. wg pkt. 2.2 odwołania może wynikać
także z faktu, iż wykonawca uprawniony jest do wkalkulowania tych kosztów w ramach
kosztów pośrednich.
Zarzut dotyczący przeoczenia przez Akpe wysokości obiektów powyżej 10 m.
Zamawiający podniósł, iż Akpe może posiadać i zastosować do realizacji przedmiotowego
zadania ko
parkę mająca wymienne ramię, więc może pracować zarówno z krótkim jak
i
długim ramieniem. Wykonawca nie musi wskazywać wszystkich funkcjonalności własnego
sprzętu. Kosztorys sporządzany jest w celu określenia cen jednostkowych na rozbiórkę
poszczególnych rodzajów konstrukcji (żelbetowych, betonowych, ceglanych i stalowych).
Odnosząc się do zarzutu kosztów nadzoru gestorów sieci Terma Dom, zamawiający
wskazał, iż nie trzeba ich ponosić oraz wkalkulowywać, gdyż w trakcie postępowania
o udzielenie zamówienia firma TERMA DOM Sp. z o.o. dokonała likwidacji węzła i urządzeń
ciepłowniczych.
Koszty wykonania projektów branżowych przebudowy instalacji wodociągowej, c.o.
i sprężonego powietrza. Wg. Prawa Budowlanego zabezpieczenie i przebudowę przyłącza
wodociągowego wewnątrz zakładowego, oraz przebudowę zabezpieczenia przyłącza
ciepłowniczego i instalacji sprężonego powietrza nie wymagają żadnych procedur prawnych
procesu budowlanego. Należy tylko przedłożyć do uzgodnienia zamawiającemu, na etapie
zatwierdzania technologii wykonania robót projektów technicznych, przedstawiających, w jaki
sposób wykonawca zamierza te instalacje zabezpieczyć bądź przebudować. Koszt
przebudowy instalacji sprężonego powietrza jest częścią przełożenia estakady ciepłowniczej
i znajduje się w pozycji nr 17 kosztorysu na I część zadania, w której wyspecyfikowany jest
materiał na wykonanie rurociągu i pozostałe nakłady.
Zasyp niecek może zostać wykonany kruszonym gruzem o frakcji do 63 mm, zgodnie
z wymogami s.i.w.z. Akpe
uprawniony jest do wykorzystania gruz pochodzącego
z przedmiotowych obiektów, po jego uprzednio wywiezieniu na swoją bazę i tam
przekruszeniu. Transport powrotny przekruszonego gruzu zawarty jest w naliczonej cenie
wywozu i utylizacji całości gruzu i przychodów ze sprzedaży nadmiaru przekruszonego
gruzu.
Nie uwzględnienie kosztów kierownika budowy może być wynikiem faktu, iż Akpe ma
zatrudnion
ą na stałe w ramach umowy o pracę osobę z uprawnieniami budowalnymi,
a zatem w ramach przedmiotowego zadania nie ma
konieczności zatrudniania dodatkowej
osoby, a co za tym idzie nie
pociąga to za sobą dodatkowych kosztów, poza kosztami
nadzoru,
które zawarte są w kosztach pośrednich.
Zamawiający wskazał, odnośnie zarzutu zaniżania pozycji kosztorysowych przy użyciu
współczynników korygujących, iż odwołujący pisze o rzekomo „przywołanej” przez AKPE
pozycji KNR 4-06 0118-01.
Zdaniem zamawiającego, wykonawca tej pozycji nie przywołał,
lecz była ona podana jako podstawa wyceny w przedmiarze robót (z dopiskiem analogia)
w pozycjach dotyczących rozbiórki elementów stalowych. W opisie pozycji w przedmiarze
napisane było „Cięcie lekkich konstrukcji stalowych, profili walcowanych, blach grubości do
10 mm i elementów maszyn o gr. do 10 mm. Podstawa wyceny w przedmiarze przyjęta
została niewłaściwie, gdyż opis pozycji wg katalogu jest następujący „cięcie konstrukcji i
urządzeń na złom wsadowy”. Ponadto katalog KNR 4-06 dotyczący „robót remontowo-
modernizacyjnych konstrukcji stalowych i urządzeń przemysłowych” nie powinien być
stosowany przy robotach rozbiórkowych i wyburzeniowych, dla których właściwym jest
katalog KNR 4-04. Po pierwsze, elementy stalowe
nie są cięte na złom wsadowy lecz na
gabaryty transportowe, czyli nakłady wg. przywołanej przez przedmiar pozycji są kilkukrotnie
zawyżone. Po drugie, w pozycji tej uwzględnione jest tylko ciecie ręczne elementów
stalowych palnikami gazowymi. W związku z powyższym Akpe uprawniony był do
zmodyfikowania nakładów katalogowych do nakładów rzeczywistych właściwych dla
rozbiórki elementów stalowych i pocięcia ich na elementy transportowe. Pomniejszenie
nakładów nastąpiło przez wstawienie do robocizny i materiałów mnożnika równego 0,1, gdyż
ok. 10%
elementów wymaga rozbierana i cięcia na elementy transportowe metodą ręczną
przy pomocy
palników gazowych przy jednoczesnym użyciu sprzętu - koparki z osprzętem
wyburzeniowym (nożycami do ciecia stali), która wykona pozostałe 90% zadania. Uzyskana
w ten sposób cena jednostkowa 62,97 zł/t netto jest ceną pozwalającą wykonać rozbiórkę
i c
ięcie na gabaryty transportowe, elementów stalowych przedmiotowych obiektów.
Zamawiający wskazał, iż odwołujący w zestawieniu wyliczył nieujęte przez Akpe koszty w
wysokości 187 950,11 zł. Z zestawienia tego, biorąc pod uwagę powyżej wymienione uwagi
należy usunąć koszty:
-
materiału zasypowego 16 792,72 zł,
-
demontażu elementów stalowych 126 470,28 - 13 612,89 = 112 857,39 zł,
-
przebudowy sieci sprężonego powietrza 6 000 zł.
Po usunięciu tylko trzech ww. kosztów pozostaje kwota na wykonanie prac
niewyspecyfi
kowanych w kosztorysie równa 187 950,11 - 16 792,72 - 112 857,39 - 6 000 =
52 300 zł, czyli kwota mniejsza niż koszty pośrednie w kosztorysie (65 339,41 zł).
Pozycja kosztorysowa nr 1d.
1 i dotycząca rozebrania pokrycia dachowego z papy.
W kosztorysie przy
jęto nakłady robociznę - pracę pracowników oraz koparkę gąsienicową
z osprzętem wyburzeniowym. Zamawiający podniósł, że dopiero przed przystąpieniem do
robót na podstawie zatwierdzonej technologii wykonywania robót wykonawca zobowiązany
jest przedstawić zamawiającemu jakim sposobem będzie dokonywał rozebranie pokrycia
dachowego, w s.i.w.z. 7.2. Zakres obejmuje opracowanie
szczegółowej Technologii
wykonania prac wraz z jej zatwierdzeniem przez Kierownika Ruchu Zakładu Oddziału CZOK.
Nie sposób zatem wykluczyć, iż Akpe dysponuje w tym zakresie własną technologią
umożliwiając szybsze wykonanie określonych prac niż wynika to z KNR.
Brak kosztów zaplecza budowy, zabezpieczeń p- poż., brak pozycji przedmiarowych
opisuj
ący organizację zaplecza budowy, zdaniem zamawiającego, wykonawca uprawniony
był do ujęcia tych kosztów w kosztach pośrednich wynoszących 46% od kosztów
wyliczonych z nakładów Robocizny i Sprzętu skalkulowanych w ofercie.
Zdaniem zamawiającego, w świetle wyżej przedstawionych okoliczności, zamawiający nie
miał podstaw do odrzucenia oferty Akpe, jako zawierającej rażąco niską cenę.
Do postępowania odwoławczego – po stronie odwołującego skuteczne przystąpienie
zgłosili wykonawcy: 1) ENERGOKON-PLUS Sp. z o.o. oraz 2) D. M. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą ULMAN D. M. – oraz po stronie zamawiającego: AKPE GROUP Sp.
z o.o.
KIO 2324/20
Dnia
15 września 2020 roku, wykonawca D. M. prowadzący działalność gospodarczą pod
firmą ULMAN D. M. (dalej „Odwołujący”) wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej, od czynności zamawiającego polegających na wyborze w części I jako
najkorzystniejszej oferty wykonawcy Akpe Group sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach (dalej:
AKPE), przy wcześniejszym zaniechaniu odrzucenia oferty AKPE z uwagi na niezłożenie
prawidłowych wyjaśnień rażąco niskiej ceny, albowiem zaoferowana przez wykonawcę
AKPE cena była rażąco niska, a w złożonych wyjaśnieniach wykonawca nie wykazał, że
oferowana cena zapewnia prawidłowe wykonania przedmiotu zamówienia, zgodnie z
wymaganiami określonymi przez zamawiającego oraz wynikającymi z odrębnych przepisów,
oraz nie złożył odpowiednich dowodów, dotyczących wyliczenia ceny, co powinno skutkować
odrzuceniem oferty AKPE na podstawie art. 90 ust 3 ustawy Pzp, k
tórego to odrzucenia
oferty
z
amawiający zaniechał, tak jak i zaniechał czynności wszechstronnej
i starannej weryfikacji wyjaśnień AKPE zawartych w piśmie z dnia 6 sierpnia 2020 r., przez
co ocenę wyjaśnień AKPE należy uznać za wadliwą.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4
oraz 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp,
poprzez wybór w części I zamówienia oferty AKPE, która nie
powinna być wybrana jako oferta najkorzystniejsza, oraz poprzez zaniechanie prawidłowej
oceny wy
jaśnień dotyczących zaoferowanej przez wykonawcę ceny oraz zaniechanie
odrzucenia oferty AKPE z uwagi na niezłożenie wyjaśnień dotyczących oferowanej ceny lub
jako oferty zawierającej rażąco niską cenę z powodu przyczyn wskazanych w uzasadnieniu
niniejszeg
o odwołania.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości
i nakazanie z
amawiającemu dokonania następujących czynności w postępowaniu:
1)
unieważnienia czynności polegającej na wyborze oferty najkorzystniejszej,
2)
powtórzenia czynności badania i oceny ofert,
3)
odrzucenia oferty złożonej przez AKPE,
4) wyboru oferty o
dwołującego jako najkorzystniejszej.
Odwołujący wniósł również o zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego
kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych, w tym kosztów
reprezentacji o
dwołującego przez profesjonalnego pełnomocnika na rozprawie przed KIO,
zgodnie z fakturą przedstawioną przez odwołującego na rozprawie.
Interes odwołującego. Odwołujący wskazał, że jest uprawniony do wniesienia odwołania
zgodnie z art. 179 ust. 1 ustawy Pzp
, bowiem ma interes w uzyskaniu zamówienia oraz
może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
Odwołujący legitymuje się interesem w uzyskaniu zamówienia, bowiem złożył ofertę
w po
stępowaniu, nadto oferta odwołującego powinna być wybrana w części I zamówienia,
jako oferta najkorzystniejsza.
Odwołujący wskazał, iż w ocenie odwołującego wyjaśnienia rażąco niskiej ceny zawierają
szereg braków i niespójności. W pozycji nr 1 kosztorysu szczegółowego dotyczącego
rozbiórki pokrycia dachowego z papy, wykonawca przywołuje KNR 404 0509 03. Zgodnie
z normą nakładu czasu pracy wynikającą z tego katalogu, do wykonania rozbiórki pokrycia
o powierzchni jednego metra niezbędny jest nakład pracy wynoszący 0,41 roboczo-godziny.
Wykonawca na niewyjaśnionych zasadach wprowadza do kalkulacji współczynnik redukcji
czasu pracy, który zmniejsza czas pracy aż czterokrotnie. Wykonawca w części pisemnej
złożonych wyjaśnień deklaruje jedynie optymalizację czasu pracy w zakresie rozbiórek
części żelbetowych i ceglanych, brak jest wyjaśnień dotyczących zastosowania innej metody
rozbiórki w zakresie demontażu pokrycia dachu. Ponadto powołując się na konkretny KNR
stanowiący normę, wykonawca nie może samodzielnie zmieniać współczynników
pracochłonności i w dalszym ciągu twierdzić, że kalkulacja opiera się na przywołanym KNR.
Zmiana współczynników pracochłonności sprawia, że podstawą do wyceny staje się
„kalkulacja własna”, a nie przedmiotowa norma. W przypadku oparcia się o własne kalkulacje
koszt wykonania zadania staje się niższy niż koszt wnikający z KNR, zatem wykonawca
winien szczegółowo wyjaśnić przyjęty sposób i technologię prowadzenia prac, które
uzasadniają przyjęcie niższej ceny. Widać zatem wyraźnie, że wykonawca zaniżył koszt
wykonania tego zakresu z 15 137,10 zł, który wynika bezpośrednio z przywołanej przez
niego podstawy KNR, na 11
538,11 zł, bez przedstawienia jakichkolwiek wyjaśnień w tym
zakresie.
Odwołujący wskazał, iż wykonawca do swojej kalkulacji przyjął wykorzystanie 28-tonowej
koparki na gąsienicach, oraz że zastosowanie takiego sprzętu ma skrócić aż czterokrotnie
odrywanie papy ze stropodachu o powierzchni 1210 metrów kwadratowych, co jest o tyle
niemożliwe że tak duży sprzęt nie ma możliwości wjazdu na strop, a wyburzanie stropu
pokrytego papą jest niezgodne z wymogiem bezwzględnej segregacji tych odpadów.
Kolejnym uchybieniem jest pozycja nr 20 w kosztorysie w
ykonawcy dotyczącą tego
samego zakresu robót, lecz na drugim obiekcie. Tutaj wykonawca również wprowadza swój
własny współczynnik redukujący czas pracy aż czterokrotnie, ale w tym przypadku brak jest
zastosowania jakiegokolwiek sprzętu pomocniczego. Mamy więc do czynienia z dwoma
identycznymi zakresami robót, jednak w jednym z nich wykonawca przyjmuje cenę
jednostkowa wynoszącą 8,53 zł w drugiej pozycji cenę 3,12 zł. Oczywiste jest zatem, że do
wykonania takiego zakresu niezbędnych jest 193,93 godzin, które przemnożone przez
deklarowaną przez wykonawcę stawkę godzinową 19,00 zł generują końcową cenę
jednostkową wynoszącą 12,51 zł za demontaż jednego metra pokrycia dachu - w żadnym
przypadku nie jest to zatem deklarowana przez AKPE cena 3,12 zł.
Powyższy dowód w matematyczny i jednoznaczny sposób obrazuje, że w tym przypadku
kosztorys AKPE za
wiera błędy i nieścisłości. Wykonawca nie wyjaśnił w żaden sposób jak
zamierza aż czterokrotnie zoptymalizować czas pracy, a przyjęcie ceny za wykonanie tego
zadania w kwocie 1
479,40 zł jest niezgodne z deklarowaną przez niego stawką godzinową,
oraz co wi
ęcej jest niezgodne z minimalną stawką za pracę wynoszącą w bieżącym roku
17,00 zł, ponieważ aby spełnić przyjętą przez wykonawcę cenę 1 479,40 zł należałoby
przyjąć cenę roboczogodziny na poziomie 4,75 zł zgodnie z poniższą kalkulacją.
Wykonawca powołując się na Katalog KNR 401 1111 02 dotyczący rozszklenia otworów
okiennych, samodzielnie i niezgodnie z tym katalogiem wprowadza współczynnik redukujący
czas pracy aż siedmiokrotnie, natomiast nie wykazuje żadnych okoliczności mających wpływ
na optymalizację tego zakresu. Wykonawca nie wykazał w tej pozycji żadnych dodatkowych
kosztów pracy maszyn lub urządzeń, które mogłyby wpłynąć na tak znaczące przyspieszenie
robót i skalkulował jedynie pracę fizyczną. Tutaj również w sposób matematyczny
udowodnione jest,
że zaoferowana przez wykonawcę kwota nie spełnia deklarowanej przez
niego ceny minimalnej za pracę. Do wykonania takiego zakresu pracy w sposób ręczny, za
kwotę przyjętą przez wykonawcę, wynoszącą razem z narzutami 2 687,18 zł i tym samym
przy cenie jednos
tkowej wynoszącej 3,20 zł, niezbędne jest przyjęcie kosztów pracy na
poziomie około 2,85 zł zgodnie z poniższym przykładem. Widać więc jednoznacznie,
że proceder wprowadzania przez wykonawcę współczynników redukcji czasu pracy stwarza
jedynie pozory przyj
ęcia stawki za pracę w wysokości 19,00 zł za godzinę,
a w rzeczywistości realne stawki są wielokrotnie niższe i są niezgodne z minimalnym
wynagrodzeniem za pracę. Jako że wykonawca przedstawia swój kosztorys w sposób
szczegółowy, widzimy, że nie uwzględnił on w tym zakresie żadnych innych elementów,
technologii, maszyn czy urządzeń które mogłyby tłumaczyć tak drastyczne przyspieszenie
tempa prac. W związku z powyższym nie wyjaśnił w sposób wiarygodny oferowanej przez
siebie rażąco niskiej ceny.
Kolejna nie
ścisłość w pozycji nr 4 dotyczącej transportu i utylizacji szkła. Wykonawca tym
razem powołał się na kalkulację własną, nie można mu zarzucić błędnie przyjętego czasu
pracy. Należy jednak zwrócić uwagę, że przedmiar zamawiającego wyraźnie dotyczy
transportu i utylizacji -
a w tym przypadku brak jest kosztów transportu. Wykonawca zawarł
w swojej kalkulacji jedynie koszt samej utylizacji, bez skalkulowania czasu pracy samochodu
niezbędnego do transportu odpadu w miejsce składowania oraz brak jest kosztu załadunku.
Zamawiający wyraźnie wskazał, w jaki sposób należy sporządzić wyjaśnienia, wskazując
na konieczność podania szczegółowej kalkulacji, a także udowodnienia że przyjęta do
ustalenia ceny oferty wartość kosztów pracy nie jest niższa od minimalnego wynagrodzenia
za pracę albo minimalnej stawki godzinowej.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie
odwołania. Zamawiający wskazał, iż Katalogi Nakładów Rzeczowych nie mają statusu
przepisów bezwzględnie obowiązujących. W chwili obecnej problematyka metod i podstaw
kosztorysowania robót budowlanych nie są objęte żadnymi aktami prawnymi. Dostępne na
rynk
u Katalogi Nakładów Rzeczowych - KNR, Katalogi Scalonych Nakładów Rzeczowych -
KSNR, Kosztory
sowe Normy Nakładów Rzeczowych – KNNR, czy wreszcie indywidualnie
opracowywane normatywy i analizy wykorzystania stosownych czynników produkcji tworzące
jedyną dostępną obecnie i z tego też względu powszechnie stosowaną bazę, nie posiadają
jednak żadnej mocy prawnej i mają wyłącznie charakter fakultatywny. Istniejący wcześniej
obowiązek korzystania z normatywów wspomnianej bazy, został zniesiony poprzez ustawę
o cenach z dnia 5 lipca 2001 r.
, która liberalizując przepisy w sprawach kalkulacji cen
umownych, zdezaktualizowała rozporządzenie z dnia 13 lipca 2001 r., w sprawie metod
kosztorysowania obiektów i robót budowlanych. W powołanej ustawie zabrakło delegacji do
wydania kolejnych rozporządzeń w sprawie metod kosztorysowana oraz określania zasad
opracowywania kosztorysowych norm nakładów rzeczowych. Miało to ścisły związek z art. 2
ust. 1 tejże ustawy, stanowiącym że „ceny towarów i usług uzgadniają strony zawierające
umowę” i ostatecznie przesądziło o swobodzie w doborze metod i podstaw kalkulacji
kosztorysowej na użytek rozliczeń między stronami umów budowlanych.
Zamawiający podkreślił, iż w/w wymienione Katalogi opracowane w większości w latach
osiemdziesiątych XX wieku nie obejmują nowych materiałów budowlanych, nowoczesnych
technologii i metod organizacyjnych, które dynamicznie zaczęły się rozwijać w Polsce pod
koniec lat 90-
tych. Z powyższych względów wprowadzanie współczynników redukcyjnych
jest uzasadnione
w szczególności w przypadku, gdy dane roboty wykonywane są z udziałem
specjalistycznych maszyn i urządzeń, których aktualna wydajności jest wielokrotnie wyższa
niż w przypadku urządzeń dostępnych w czasie tworzenia przedmiotowych Katalogów
Nakładów Rzeczowych.
Wartość przedmiotu zamówienia, została oszacowana przez zamawiającego na
podstawie przedmiarów sporządzonych na zlecenie zamawiającego. Wartość ta została
określona przez zastosowanie w przedmiarach podstaw wycen właściwych dla rozbiórek
metodą ręczną, a nie mechaniczną, np. na rozbiórkę elementów żelbetowych zastosowano
pozycje wg KNR 4-040305-
03, wg której ceny jednostkowe robót są kilkukrotnie wyższe od
cen jednostkowych
właściwych dla metody mechanicznej.
Zgodnie z
wyjaśnieniami AKPE, przeszacowanie kosztów rozbiórki obiektów jest
zjawiskiem bardzo częstym wskutek stosowania niewłaściwych dla rozbiórek
mechanicznych, pods
taw wycen w pozycjach kosztorysu. Okoliczność ta została wskazana
w wyjaśnieniach AKPE w pkt. 9 i 10 wyjaśnień.
Odnosząc się do zarzutu użycia przez AKPE, w celu rozebrania pokrycia dachowego
z papy na betonie,
zamawiający wskazał, że nie jest uprawniony do oceny technologii robót
przyjętej przez wykonawcę. Nie sposób wykluczyć, iż rozebranie pokrycia dachowego przy
użyciu koparki będzie jedynie etapem przejściowym umożliwiającym następnie dokonanie
wymaganej przez z
amawiającego segregacji odpadów w szczególności odseparowania papy
od gruzu.
Odnosząc się do kwestii stawki godzinowej, AKPE w swoich wyjaśnieniach wprost
wskazał, iż przyjął stawkę za roboczogodzinę w wysokości 19,00 zł, tj. stawkę dopuszczoną
przez prawo. Także w każdej pozycji kosztorysu, podstawą kalkulacji jest w/w stawka
w
związku z powyższym nie sposób w tym zakresie zgodzić się z stanowiskiem
odwołującego jakoby koszty pracy przedstawione przez AKPE były niezgodne z prawem.
S
tawka za roboczogodzinę w wysokości 19 zł netto oraz narzuty kosztorysu w jednoznaczny
sposób przedstawiają koszty pracy przy realizacji przedmiotowego zadania. Podsumowania
każdego z działów kosztorysu jak też podsumowanie całego kosztorysu w sposób
jednoznaczny przedstawiają koszty pracy (robocizny) w cenie poszczególnych części
zadania (działów kosztorysu), jak też w całym zadaniu (cenie ofertowej). W związku
z powyższym stwierdzenie odwołującego o braku przełożenia na możliwość analizy kosztów
założonych przez AKPE jest bezpodstawne. Jedynym „elementem kalkulacyjnym”
właściwym dla wyceny robót budowlanych jest kosztorys. W kosztorysie zawarte są również
wysokości kosztów realizacji poszczególnych elementów (R, M, S). Ponadto podawanie
kosztów pracy jednej osoby w skali miesięcznej jest bezcelowe, gdyż równe jest ono
iloczynowi stawki za
roboczogodzinę i ilości roboczogodzin w miesiącu, a ilość
roboczogodzin jest inna w każdym z miesięcy.
Kolejny zarzut odnosi się do pozycji nr 3.d.1 dotyczącej wyceny rozszklenia otworów
okiennych i przyjęcia współczynnika korygującego na poziomie 0,15. Według stanu wiedzy
z
amawiającego pracownik wyposażony w sprzęt ochrony indywidualnej tj. ubranie robocze,
rękawice ochronne oraz okulary ochronne lub przyłbicę ochronną głowy oraz narzędzia
ręczne typu młoty, łom, przecinak jest wystarczającymi narzędziami do rozszklenia otworów
okiennych w trakcie prac rozbiórkowych. Możliwość wprowadzenia przez wykonawcę
współczynników redukcyjnych mogła wynikać z dostosowania nakłady do rzeczywiście
ponoszonych, wstawiając przy podstawie wyceny dopisek „analogia”. Ponadto jest to pozycja
z katalogu KNR 4-
01 i nie powinna być stosowana przy robotach rozbiórkowych. Nakłady,
wg tej pozycji obejmują inny znacznie większy i zarazem bardziej pracochłonny zakres prac.
Mianowicie opis prac wg katalogu jest n
astępujący. Wyszczególnienie robót:
1. Ostrożne wyjęcie szyb niezależnie od rodzajów i grubości szkła z oczyszczeniem
wrębów i posegregowaniem szkła.
Pozycja ta jest adekwatna dla robót remontowych, podczas których ostrożnie demontuje
się szyby okienne w celu ich ponownego wykorzystania. Ponadto ostrożność jest niezbędna
w celu nie uszkodzenia
ram okiennych, których wręby czyści się w celu osadzenia w nich
nowego oszklenia. Natomiast w przypadku robót rozbiórkowych nie występuje konieczność
niezniszczenia o
szklenia jak też ram okiennych i nakłady robocizny są znacząco niższe,
wskutek czego uzasadnione było wprowadzenie współczynnika redukcyjnego 0,15.
Dalszy zarzut odnosi się do transportu i utylizacji szkła w pozycji nr 4d.1 (Kalkulacja
Własna). Wykonawca przyjął cenę 19,50 zł netto za utylizację stłuczki szklanej dla 8,38 ton.
AKPE przyjął za podstawę wyceny kalkulacje własne, zamiast podanych w przedmiarach
podstaw wyceny KNR.
Zamawiający nie żądał wniesienia oferty na utylizację stłuczki
szklanej, a na ty
m etapie postępowania nie sposób wykluczyć, iż wykonawca współpracuje
z podmiotem, który utylizuje szkło za taką cenę.
Zamawiający wskazał, że AKPE oświadczył że nie istnieją podstawy do stwierdzenia,
że zaproponowana cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia ponieważ
minimalizują koszty na przykład utylizacji gruzu który na własnej bazie podają recyklingowi
w wyniku
którego powstaje kruszywo do celów budowlanych które jest materiałem
sprzedawalnym,
co pozwala na pominiecie kosztów utylizacji gruzu oraz generuje w firmie
przychody.
Zdaniem zamawiającego, w świetle wyżej przedstawionych okoliczności, należał uznać,
iż zamawiający nie miał podstaw do odrzucenia oferty Akpe jako zawierającej rażąco niską
cenę.
Do postępowania odwoławczego – po stronie zamawiającego skuteczne przystąpienie
zgłosił wykonawca AKPE GROUP sp. z o.o.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje (KIO 2307/20, KIO 2324/20).
Izba stwierdziła, że nie zachodzą przesłanki do odrzucenia odwołań, o których stanowi
przepis art. 189 ust. 2 ustawy -
Prawo zamówień publicznych.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza kwot określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że odwołujący posiadają interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowanego możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 179 ust. 1
ustawy -
Prawo zamówień publicznych, co uprawniało go do złożenia odwołania.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron, oraz uczestnik
ów postępowania odwoławczego, złożone w pismach
procesowych, jak też podczas rozprawy Izba stwierdziła, iż odwołania zasługują na
uwzględnienie.
Zamawiający w dniu 28 lipca 2020 roku, przeprowadził aukcję elektroniczną, a następnie
pismem z dnia 3 sierpnia 2020 roku,
wezwał przystępującego AKPE do wyjaśnienia
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w tym złożenia dowodów, dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Zamawiający wskazał, że wyjaśnienia
i dowody powinny dotyczyć w szczególności takich elementów jak:
-
oszczędność metody wykonania zamówienia,
-
wybranych rozwiązań technicznych,
-
wyjątkowo sprzyjające warunki wykonania zamówienia dostępnych Wykonawcy,
-
koszty pracy, z zastrzeżeniem, iż ich wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być
niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę,
-
pomoc publiczna udzielona na podstawie odrębnych przepisów,
-
wynikających z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązującym w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie,
-
wy
nikających z przepisów prawa ochrony środowiska,
-
powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Ponadto z
amawiający wskazał, że w wyjaśnieniach należy podać wszelkie obiektywne
czynniki odnoszące się do elementów oferty i mające znaczenie dla należytej realizacji
zamówienia oraz podać elementy oferty mające wpływ na wysokość ceny oraz rodzaje
i wysokość kosztów realizacji poszczególnych elementów.
Zamawiający podkreślił, że wyjaśnienia mają zawierać element kalkulacyjny; ponadto
wymagał, aby wykonawca podał koszty pracy, jakie zostały przyjęte w cenie ofertowej, w tym
miesięcznie na jedną osobę zatrudnioną przy wykonywaniu zamówienia, a także
uzasadnienie dlaczego skalkulowano je w takim wymiarze. Odnośnie kosztów pracy
z
amawiający wymagał, aby wykonawca wykazał i udowodnił, że przyjęta do ustalenia ceny
oferty wartość kosztów pracy (bez względu na formę zatrudnienia - umowa o pracę lub
umowa cywilnoprawna) nie jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, usta
lonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 roku, o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
W odpowiedzi na wezwanie z
amawiającego, przystępujący AKPE w dniu 6 sierpnia 2020
roku,
złożył zamawiającemu wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny.
Izba wskazuje, iż norma z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp, na wzywanego wykonawcę nakłada
obowiązek wykazania, iż zaoferowana cena nie nosi cech rażąco niskiej. Obowiązkiem
wykonawcy, wezwanego do złożenia wyjaśnień jest przedstawienie przekonywujących
wyjaśnień i dowodów na potwierdzenie tego, że cena oferty została skalkulowana w sposób
rzetelny i gwarantuje realizację całego zakresu objętego zamówieniem. Wyjaśnienia
elementów mających wpływ na wysokość ceny muszą być konkretne, wyczerpujące i nie
mogą pozostawiać jakichkolwiek wątpliwości co do rzetelności kalkulacji ceny oferty (vide:
wyrok KIO z dnia 20 kwietnia 2017 r., sygn. akt KIO 681/17).
Przepis art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, jednoznacznie nakazuje z
amawiającemu odrzucić
ofe
rtę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz
z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Przepis ten zawiera zatem odrębnie sformułowane przesłanki
pra
wne nakazujące odrzucenie oferty. Brak wyjaśnień żądanych przez zamawiającego
w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp,
stanowi samodzielną przesłankę odrzucenia oferty,
niezależnie od ustalenia ceny rażąco niskiej, przy czym z brakiem wyjaśnień utożsamia się
z
łożenie wyjaśnień lakonicznych, ogólnikowych.
Zdaniem Izby, n
ależy mieć na uwadze, iż ustawowe pojęcie „wykazania” jest tożsame
z pojęciem „udowodnienia”, a nie „uprawdopodobnienia”. Oznacza to, iż wykonawca
wyjaśniający musi przedstawić wszelkie dowody, które potwierdzą, że możliwe będzie
wykonanie przedmiotu zamówienia za cenę podaną w ofercie. Jednak wyjaśnienia te
i dowody muszą mieć charakter obiektywny, albowiem wprost nakazuje to norma z art. 90
ust. 2 ustawy Pzp
, która ciężar dowodowy w tym zakresie przerzuca na wykonawcę.
Z
opisanym obowiązkiem wykonawcy w pełni skorelowany jest obowiązek zamawiającego
wnikliwej i obiektywnej oceny składanych wyjaśnień. Przyjmuje się bowiem, iż nie tylko
wyjaśnienia, dane i dowody wskazane przez wykonawcę powinny być na tyle konkretne, aby
możliwa była ich weryfikacja oraz ocena wiarygodności, lecz również, iż wykonawcy mają
prawo oczekiwać, że złożone w postępowaniu oferty i wyjaśnienia zostaną ocenione zgodnie
z wyartykułowanymi przez zamawiającego wymaganiami oraz na podstawie ustawy,
w poszanowaniu zasad udzielania zamówień publicznych (wyrok KIO z dnia 25 czerwca
2019 r., sygn. KIO 1036/19; wyrok KIO z 7 czerwca 2016 r., sygn. KIO 846/16; wyrok z dnia
15 października 2018 r,, sygn. KIO 1946/18; wyrok KIO z 31 maja 2017 r., sygn. KIO
1001/17).
N
a tle stosowania ustawy ukształtowano podstawowe przesłanki interpretacyjne:
1)
obowiązek badania poprzez pryzmat realności poczynionych założeń (wyrok KIO
z dnia 7 czerwca 2016 r., sygn. KIO 846/16). C
elem postępowania wyjaśniającego, o którym
mowa w art. 90 ust. 1 i 1a ustawy Pzp
, jest ustalenie, że zaoferowana cena jest realna,
wiarygodna i zapewni prawidłowe wykonanie przedmiotu zamówienia, a procedura
wyjaśniająca musi zmierzać do wyjaśnienia sposobu skalkulowania zaoferowanej ceny,
a także wątpliwych jej kosztów,
2)
obowiązek rozpoznawania każdej sprawy (wyjaśnień) indywidualnie (ad casum)
(wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 25 sierpnia 2015 r., sygn. akt XXIII Ga 1072/15
oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 17 stycznia 2006 r., sygn. akt II Ca
2194/05).
Z orzecznictwa Izby wynika, że zamawiający może sformułować wezwanie do wyjaśnień
w sprawie rażąco niskiej ceny w sposób szczegółowy i zadać wykonawcy pytania dotyczące
konkretnych kosztów czy okoliczności wpływających na cenę oferty, co z pewnością ułatwia
wykonawcy przygotowanie wyjaśnień, a następnie zamawiającemu - ich ocenę (wyrok KIO
z dnia 25 czerwca 2019 r., sygn. akt
KIO 1056/19). Jednakże, przy szczegółowym
sformułowaniu wymagań dotyczących wyjaśnień, zamawiający winien oceniać je przez
pryzmat zasad określonych w wezwaniu - zaniechanie w tym zakresie stanowi naruszenie
przez z
amawiającego ustawy Pzp.
Izba wskazuje, że wyjaśnienia w zakresie ceny oferty lub kosztu, lub ich istotnych części
składowych, powinny zostać rzetelnie opracowane, powinny być konkretne i wyczerpujące.
Stanowią one bowiem podstawę oceny w zakresie prawidłowości ceny oferty, a zatem
powinny rozwiewać wątpliwości zamawiającego, co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w s.i.w.z. lub wynikającymi z odrębnych
przepisów. Tym bardziej, że oferta podlega odrzuceniu zarówno wówczas, gdy wykonawca
w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego do złożenia wyjaśnień, w tym dowodów,
w przedmiocie rażąco niskiej ceny, w ogóle nie złożył wyjaśnień, jak też wówczas, gdy
wykonawca wprawdzie złożył wyjaśnienia, ale są one niepełne, nierzetelne, nie odpowiadają
żądaniu zamawiającego i nie wykazują, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Zgodnie
bowiem z przepisem art. 90 ust. 3 ustawy Pzp
, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przedmiotu zamówienia (wyrok KIO z dnia 26 lipca 2019 r., sygn. akt KIO 1362/19).
W związku w faktem, iż zarzuty odwołań dotyczą takich samych okoliczności prawnych
oraz faktycznych, Krajowa Izba Odwoławcza postanowiła o łącznym odniesieniu się do
stanowisk stron postępowania oraz przystępujących wykonawców w obydwu sprawach. Izba
w całości podzieliła stanowiska prezentowane przez odwołujących się wykonawców.
Ponadto
Izba wskazuje, iż celem udziału wykonawców w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego jest chęć jego pozyskania, co wynika z celu gospodarczego, jaki
przyświeca prowadzeniu określonej działalności gospodarczej. Oczywistym jest,
że działalność gospodarcza prowadzona przez przedsiębiorców w zakresie różnych dziedzin
gospodarki, charakteryzuje się determinantami charakterystycznymi dla danego rodzaju
działalności, którą kreuje również przedmiot zamówienia, co oznacza, że co do zasady, nie
każdy wykonawca/przedsiębiorca będzie miał możliwość wzięcia udziału w każdym
postępowaniu na zdecydowanie różny przedmiot zamówienia. Niemniej, jeżeli dany
wykonawca ukierunkowany jest na realizację zadań w danej branży, to należy przypuszczać,
że jest do tego uprawniony, a w szczególności, że posiada predyspozycje do realizowania
właśnie takich zadań, przy czym predyspozycje te muszą być, co najmniej na poziomie
określonym przez zamawiającego w dokumentacji postępowania.
W przedmiotowym postępowaniu zamawiający opisał przedmiot zamówienia, jako
likwidację obiektów budowlanych, czyli typową robotę budowlaną. W ramach dokumentacji
postępowania zamawiający opisał przedmiot zamówienia za pomocą dokumentacji
technicznej oraz przedmiarów opartych na bazie KNR.
Izba stoi na stanowisku, iż sposób opisania przedmiotu zamówienia przez zamawiającego
nie wykluczał możliwości optymalizacji wykonania zamówienia np. przez obniżanie
współczynników. Jednakże w takim przypadku należy mieć na uwadze, że w przypadku gdy
zamawiający stwierdzi, że będą zachodziły przesłanki do wezwania wykonawcy na
podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty, to
wykonawca, który dokonał takiej optymalizacji przez np. zmniejszenie współczynników,
winien wykazać zamawiającemu, jakie okoliczności faktyczne umożliwiały mu dokonanie
takiej czynności, tzn. jakie wykonawca zastosował oszczędności metody wykonania
zamówienia, jakie wybrał rozwiązania techniczne, jakie miał wyjątkowo sprzyjające warunki
do wykonywania zamówienia, które były jemu dostępne, czy też mógł wskazać na
oryginalność swojego projektu. W przeciwnym razie, w ocenie Izby, wykonawca winien
zastosować się do wytycznych zamawiającego opisanych w dokumentacji technicznej
i przedmiarach.
Przystępujący AKPE, w wyznaczonym przez zamawiającego terminie złożył wyjaśnienia,
jednakże, w ocenie Izby, nie wypełniają one przesłanek opisanych przepisem art. 90 ust. 1
ustawy Pzp
, tym samym wykonawca ten nie wykazał, w rozumieniu przepisu art. 90 ust. 2
ustawy Pzp, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska.
Wszystkie aspekty podnoszone przez odwołujących w odwołaniach oraz na rozprawie
znalazły swoje uzasadnienie. W szczególności Izba wskazuje na fakt, oceniając wyjaśnienia
złożone przez przystępującego AKPE, iż wyjaśnienia te (06.08.2020 r.) nie obaliły
domniemania zamawiającego, co do RNC oferty przystępującego AKPE. Wyjaśnienia mają
charakter bardzo ogólny, w części opisowej odnoszą się one do kilku elementów,
tj. przystępujący AKPE oświadcza, że jest samowystarczalny, jednakże na tę okoliczność
żadnego dowodu nie powołuje, tym samym nie jest wiadomym, jaki faktycznie sprzęt,
posi
adany przez wykonawcę zostanie użyty do realizacji zamówienia. Przystępujący podał,
że minimalizuje koszty utylizacji gruzu, który na własnej bazie poddaje recyklingowi,
jednakże przystępujący nie wykazał czy posiada stosowne pozwolenia na przetwarzanie
od
padów pod adresem siedziby przystępującego. Natomiast odwołujący (2307/20) złożył
dowód z wydruku strony internetowej BDO, z którego wynika, że przystępujący nie posiada
decyzji środowiskowej na przetwarzanie odpadów. Przystępujący okoliczności tej nie
zap
rzeczył, nie przedstawił też dowodu przeciwnego, co oznacza, że wyjaśnienia z dnia
06.08.2020 r.,
nie potwierdziły możliwości optymalizacji kosztów w tym zakresie,
tj. w zakresie możliwości pominięcia kosztów utylizacji czy nawet, jak to podnosił
przystępujący, generowania przychodów ze sprzedaży przetworzonego gruzu. Przystępujący
AKPE w wyjaśnieniach wskazał na fakt, iż inne oferty w tym postępowaniu są bardzo
zbliżone cenowo, jednakże okoliczność ta, w ocenie Izby, nie ma żadnego znaczenia przy
ocenie o
ferty przystępującego w zakresie RNC, albowiem to wykonawca wezwany do
złożenia wyjaśnień ma wykazać, a więc udowodnić, że jego kalkulacja, uwzględniająca jego
indywidualne predyspozycje i możliwości daje mu realną przewagę nad innymi
wykonawcami, a cena o
fertowa jest prawidłowo skalkulowana. Ponadto, w wyjaśnieniach
przystępujący podał, że w cenę ofertową wliczył ryzyko związane z wykonaniem
zamówienia, jednakże nie podał w jakiej wysokości to ryzyko oszacował i w którą pozycję
kosztorysu ją wliczył oraz oświadczył, że ceny uwzględniają wszelkie wymogi s.i.w.z., prawa
oraz zasad sztuki budowlanej, które są oświadczeniami ogólnymi, blankietowymi, żądanymi
praktycznie przez wszystkich zamawiających.
Następnie przystępujący AKPE w wyjaśnieniach podał, że dokonał optymalizacji prac
opisanych przez zamawiającego w przedmiarach, poprzez scalenie niektórych pozycji,
przyjął też kalkulacje własne oraz dokonał korekty w kosztorysach.
Jak już wcześniej Izba wskazywała, dopuszczalne jest optymalizowanie prac będących
p
rzedmiotem zamówienia, co stanowi naturalną konsekwencję walki rynkowej
przedsiębiorców. Jednakże optymalizacja taka musi znaleźć swoje odzwierciedlenie
w wyjaśnieniach wykonawcy składanych zamawiającemu. Przystępujący do wyjaśnień
załączył kosztorysy dla części I i II zamówienia, w których zostały podane określone prace,
ceny za nie oraz współczynniki użyte przez wykonawcę. W żadnym miejscu wyjaśnień
przystępujący nie wykazał, że zaoferowane ceny czy użyte współczynniki wynikają
z obiektywnych możliwości, dostępnych tylko temu wykonawcy.
Reasumując Izba stwierdziła, że przystępujący AKPE nie wykazał realności
zaproponowanej ceny, a zatem stwierdzić należało, że oferta tego wykonawcy, w zakresie
części I i II podlegała odrzuceniu, gdyż ocena złożonych wyjaśnień nie obaliła domniemania
RNC
w ofercie przystępującego AKPE, tym samym wypełniła się przesłanka z art. 90 ust. 3
ustawy Pzp.
Izbę dziwi również okoliczność, wskazywana przez przystępujący AKPE na rozprawie,
że wyjaśnienia składane zamawiającemu na pierwszym etapie postępowania (dotyczące
RNC)
, po złożeniu ofert ale przed aukcją, stanowiły niejako „grę” konkurencyjną wykonawcy,
który składając rzeczone wyjaśnienia nie chciał zdradzić taktyki cenowej przedsiębiorstwa,
stąd ceny, jakie zaproponował w złożonych wyjaśnieniach (kosztorysie) musiały być wyższe,
a zakres prac określonych danymi współczynnikami mógł być większy niż w wyjaśnieniach
składanych zamawiającemu po przeprowadzonej aukcji. Izba zdaje sobie sprawę, że celem
aukcji jest pozyskanie przez
zamawiającego jak najbardziej korzystnych ofert cenowych,
jednakże nie mogą wypaczać sensu i sposobu realizacji zamówienia. Konkurowanie przez
przedsiębiorców cenami jest jak najbardziej pożądane i dopuszczalne. Dziwi jednak, w jaki
sposób wykonawca oszacował np. nakład pracy dla określonej roboty, gdzie w pierwszych
wyjaśnieniach podał współczynnik zgodny z wymaganiami zamawiającego, natomiast po
wygraniu aukcji, w wyjaśnieniach dokonał obniżenia tego współczynnika. Takie działanie
wykonawcy może budzić wątpliwość, co do rzetelności przygotowanej oferty, której treść jest
odpowiednio modyfikowana do sytuacji wykonawcy w postępowaniu.
W zakresie dowodów zgłoszonych, na rozprawie, przez przystępującego Akpe, Izba
wskazuje co następuje:
a)
dowód nr 1 (referencje) - dowód bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie
dotyczy zadania wykonywanego przez przystępującego – dowód oddalony przez Izbę,
b)
dowód nr 2 (zestawienie ofert, jakie zostały złożone dla miasta Opole wraz
z metryką projektu oraz protokołem odbioru końcowego) – dowód oddalony z uwagi
na brak przekazania jego odpisu odwołującemu w sprawie KIO 2324/20 oraz
przystępującemu w sprawie KIO 2307/20,
c)
dowód nr 3 (oferta z dnia 1.10.2020 r. uzyskaną od firmy T-W) – dowód bez znaczenia
dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie dotyczy odpadów o kodzie wskazanym przez
zamawiającego, nadto oferta została przedstawiona przystępującemu po terminie
składania ofert – dowód oddalony przez Izbę,
d)
dowód nr 4 (2 oferty na odbiór oraz odbiór i utylizację szkła okiennego) – dowód bez
znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż w związku z oświadczeniem
przystępującego o sposobie wykonywania prac, szkło (stłuczka) nie będzie odpadem
o kodzie 17 02 02, czyli bez zanieczyszczeń, nadto jedna z ofert została
przedstawiona przystępującemu po terminie składania ofert – dowód oddalony przez
Izbę,
e)
dowód nr 5 (faktury oraz specyfikacja urządzenia – zwyżki) – faktury potwierdzają
cenę za jaką przystępujący wynajmuje urządzenie, jednakże nie zostały one
wykazane zamawiającemu na etapie składanych wyjaśnień – dowód oddalony przez
Izbę,
f)
dowód nr 6 (zestawienie własne wraz z fakturami - dotyczące transportu maszyn) –
faktury potwierdzają cenę, za jaką przystępujący nabywa usługę transportu maszyn i
urządzeń, jednakże nie zostały one wykazane zamawiającemu na etapie składanych
wyjaśnień – dowód oddalony przez Izbę.
Ponadto dowody powyższe nie mogły zostać dopuszczone przez Izbę ze względów
formalnych, gdyż nie zostały potwierdzone za zgodność z oryginałem oraz nie zostały
podpisane.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust.
1 pkt 2, § 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym
i sposobu ich rozliczania (Dz. U. 2018, poz. 972)
, uwzględniając koszty poniesione przez
odwołujących związane z wpisem od odwołań (2 x 10 000,00 zł) oraz wynagrodzeniem
pe
łnomocników (2 x 3 600,00 zł).
Przewodniczący:
…………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 2974/20 z dnia 2020-12-03
- Sygn. akt KIO 2911/20 z dnia 2020-11-25
- Sygn. akt KIO 2822/20 z dnia 2020-11-20
- Sygn. akt KIO 2760/20 z dnia 2020-11-19
- Sygn. akt KIO 2729/20, 1 z dnia 2020-11-13
