rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2021-11-10
rok: 2021
data dokumentu: 2021-11-10
rok: 2021
sygnatury akt.:
KIO 2827/21
KIO 2827/21
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 listopada 2021 r.
w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 24 września 2021 r. przez
wykonawcę Polski Instytut Rozwoju Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
w
postępowaniu prowadzonym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
w Warszawie
w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 24 września 2021 r. przez
wykonawcę Polski Instytut Rozwoju Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
w
postępowaniu prowadzonym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
w Warszawie
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu modyfikację postanowień
specyfikacji warunków zamówienia poprzez:
a) usunięcie punktu III.2 ppkt 1.1 oraz ppkt 1.3.1 lit. a), b) i c), a także punktu IV.3
ppkt 3.1 oraz ppkt 3.2 SWZ;
b) usunięcie z punktu III.2 ppkt 1.3.2 lit. a) SWZ określenia „z których każde polegało
na doskonaleniu zawodowym rolników”
c) wprowadzenie w punkcie XI ppkt 1.2 SWZ dotyczącym kryterium oceny ofert -
„dodatkowi wykładowcy” liczby osób, która będzie brana pod uwagę w ramach oceny
ofert wraz z podaniem liczby punktów za oferowaną przez wykonawcę liczbę
dodatkowych wykładowców
oraz odpowiednią modyfikację postanowień ogłoszenia o zamówieniu w ww.
zakresie.
2. Kosztami post
ępowania obciąża Zamawiającego – Agencję Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie i:
.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(
słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego –
wykonawcę Polski Instytut Rozwoju Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie tytułem
wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od Zamawiającego – Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
w Warszawie
na rzecz Odwołującego – wykonawcy Polski Instytut Rozwoju
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie kwotę 19 445 zł 60 gr (słownie: dziewiętnaście
tysięcy czterysta czterdzieści pięć złotych sześćdziesiąt groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia
pełnomocnika, dojazdu pełnomocnika na rozprawę oraz noclegu.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1129 z późń. zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
P
rzewodniczący: ……………………………..
Sygn. akt: KIO 2827/21
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie [dalej
„Zamawiający”] prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia w trybie przetargu
nieograniczonego na
wyłonienie Beneficjenta poddziałania 1.1. „Wsparcie dla działań
w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności” w ramach działania „Transfer
wiedzy
i
działalność
informacyjna”
PROW
2014-20
(znak
postępowania:
DDD.65140.1.2021).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu
14 września 2021 r. pod numerem 2021/S 178-464050.
W dniu 24
września 2021 r. wykonawca Polski Instytut Rozwoju Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie [
dalej „Odwołujący”] wniósł odwołanie zarzucając Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 112 ust. 1 i 2 w zw. z art. 114 pkt 1-3 ustawy Pzp oraz art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp
przez poprzez sformułowanie warunków udziału w postępowaniu dotyczących uprawnień do
prowadzenia działalności niezgodnie z przepisami ustawy, co w konsekwencji utrudnia
uczciwą konkurencję i bezzasadnie zawęża krąg potencjalnych wykonawców, mogących
złożyć oferty w przedmiotowym postępowaniu udzielenie zamówienia publicznego;
2. art. 112 ust. 1 w zw. z art. 116 ust. 1, oraz art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp przez poprzez
sformułowanie warunków udziału w postępowaniu dotyczących doświadczenia wykonawcy
poprzez ograniczenie kręgu potencjalnych wykonawców do podmiotów, które realizowały
usługi transferu wiedzy dla rolników, co utrudnia uczciwą konkurencję i bezzasadnie zawęża
krąg potencjalnych wykonawców, mogących złożyć oferty w przedmiotowym postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego;
3. art. 108 i 109 w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp poprzez wprowadzenia dodatkowych,
nieznanych ustawie przesłanek wykluczenia wykonawców;
4. art. 239 ust. 2, art. 240 ust. 1 i 2, 241 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, art. 242 ust. 2 i 247 ust. 1 i 2
w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp poprzez sformułowanie kryteriów oceny ofert opartych na
właściwości wykonawcy, bez wskazania rozpiętości maksymalnej - liczby osób, które będą
brane pod uwagę w kryterium liczba osób skierowanych do realizacji zamówienia;
5.
art. 16 pkt 1 i 3 §2 i §9 Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia
23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów
lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. poz. 2415) poprzez
zażądanie dokumentów niezgodnych z zapisami rozporządzenia na potwierdzenie spełniania
warunków udziału w postępowaniu.
Wobec w
w. zarzutów Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu:
1.
wykreślenia warunku udziału w części dotyczącej uprawnień o treści wskazanej
w specyfikacji;
2.
usunięcia z warunku udziału w postępowaniu w Sekcji III pkt III.1.1. ppkt 1.3.2. lit. a)
Ogłoszenia o zamówieniu oraz w Rozdz. III pkt III.2 ppkt 1.3.2. SWZ sformułowania,
„z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym rolników”;
3.
wykreślenia lub zmiany kryterium oceny ofert „liczba dodatkowych wykładowców” lub
zobowiązanie do określenia maksymalnej liczby jaka będzie brana pod uwagę przy ocenie
ofert wraz z
podaniem liczby punktów za konkretną liczbę wykładowców;
4.
wykreślenia przesłanek wykluczenia wykonawców, które nie wynikają z ustawy;
5.
wykreślenia dokumentów i oświadczeń żądanych niezgodnie z przepisami
Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie
podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. poz. 2415).
W zakresie zarzutu określonego w punkcie 1. petitum odwołania Odwołujący
podniósł, że wskazane w treści specyfikacji w rozdziale Rozdziale III ust. 2 SWZ warunki
udziału nie dotyczą posiadania zezwolenia, licencji, koncesji lub wpisu do działalności
regulowanej. Wymaganie posiadania przez wykonawców prowadzenia działalności
o
oznaczonym kodzie PKD było wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa KIO i jest uznawane
za niedozwolone (KIO 6/14, wyrok SO w Kaliszu IV Ga 29/08).
Odwołujący wskazał, iż wszystkie warunki sformułowane przez Zamawiającego
w rozdziale dotyczącym posiadania uprawnień są niezgodne z ustawą. Nie jest również
dopuszczalnym warunek udziału (który w istocie jest sformułowany jak dodatkowa
przesłanka wykluczenia nieznana ustawie), który stanowi: „Nie podlegają wykluczeniu na
podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 roz
porządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 640/2074
z dnia 17 marca 2014 uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do zintegrowanego systemu zarzadzania i kontroli oraz
warunków odmowy lub wycofania płatności oraz kar administracyjnych mających
zastosowanie do płatności bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady
wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181 z 20.06.2074, str. 48 ze zm.)”.
Za niezgodne z przepisami ustawy należy również uznać ograniczenie kręgu
potencjalnych wykonawców poprzez wskazanie, że w postępowaniu nie mogą wziąć udziału:
„Wykonawcy, którzy nie są podmiotem, który prowadzi działalność gospodarczą w zakresie
produkcji lub obrotu maszynami, urządzeniami, materiałami lub środkami przeznaczonymi
dla rolnictwa, leśnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, z wyjątkiem Państwowego
Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe oraz jednostek doradztwa rolniczego w rozumieniu
ustawy o jednostkach doradztwa rolniczego oraz instytutów badawczych w rozumieniu
ustawy o Instytutach badawczych”.
Odwołujący podniósł, iż nie są to warunki weryfikujące posiadanie uprawnień
w rozumieniu art. 114, nie jest to również dopuszczalne przesłanki wykluczenia, ponieważ
katalog przesłanek wykluczenia jest w ustawie Pzp zamknięty. Wprowadzenia ww. zapisów
wprost narusza art. 114, 108 i 109 w zw. z art. 16 ustawy Pzp.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 2. petitum odwołania Odwołujący podniósł, iż
Zamawiający w treści warunku udziału w postępowaniu w części dotyczącej doświadczenia
wskazał, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się jedynie wykonawcy, którzy w okresie
ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy - w tym okresie, zorganizował tj. przygotował i przeprowadził, co
najmniej 6 działań transferu wiedzy (w szczególności szkolenia, warsztaty, kursy,
demonstracje, konferencje, seminaria lub studia podyplomowe) dla co najmniej 750 osób
łącznie, z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym rolników.
Odwołujący wskazał, że tak sformułowany warunek eliminuje z udziału doświadczone
fi
rmy szkoleniowe, które organizowały szkolenia dla większej liczby osób, ale uczestnicy nie
byli rolnikami. W konsekwencji warunek udziału wyklucza z postępowania podmioty będące
w stanie należycie wykonać zamówienie. Przedmiot zamówienia obejmuje organizację
szkoleń. Analiza opisu przedmiotu zamówienia wskazuje na standardowy dla usług
szkoleniowych zakres tj. rekrutację, wynajem sali, zapewnienie materiałów szkoleniowych
czy wyżywienie dla uczestników. Doświadczenie w wynajmie sali, tworzeniu materiałów
szkoleniowych czy też zapewnienia cateringu dla uczestników będących rolnikami a np.
urzędnikami niczym się nie różni. Jak wynika z Opisu przedmiotu zamówienia (załącznik nr 1
do SWZ) essentialia negotii
usługi stanowiącej przedmiot zamówienia jest w istocie
organizacja szkoleń. Do obowiązków wykonawcy należy m.in.
1) zapewnienie obiektu/hotelu przeznaczonego do organizacji szkoleń lub posiadającego
warunki d
o ich prowadzenia, zapewniającego odpowiednią liczbę miejsc do zakwaterowania
(jeśli dotyczy), przeprowadzenia szkoleń i zapewnienia wyżywienia uczestnikom,
wykładowcom i organizatorom danego szkolenia,
2) zakontraktowanie wykładowców,
3)
zorganizowanie dowozu uczestników do miejsca organizacji szkolenia,
4) zapewnienie odpowiedniego wyposażenia i oznaczenia sal szkoleniowych,
5) zapewnienie obsługi technicznej szkoleń,
6) rekrutacja i rejestracja uczestników szkoleń,
7) zapewnienie zakwate
rowania i wyżywienia uczestnikom szkoleń, etc.
Dysponowanie wykładowcami, spełniających określonego wymagania w zakresie
wykształcenia i doświadczenia, którzy będą prowadzili szkolenia, stanowi odrębny warunek
udziału w postępowaniu. Odpowiednia jakość merytoryczna wykładów zapewniona będzie
zatem poprzez dysponowanie kadrą wykładowców o wymaganych przez Zamawiającego
kwalifikacjach. Zamawiający wprowadzając w warunkach zamówienia zapis ograniczający
możliwość wykazania doświadczenia w zakresie transferu wiedzy w obszarze doskonalenia
zawodowego rolników, dokonał de facto zawężenia dostępu do zamówienia, wykluczając
z możliwości udziału w postępowaniu wykonawców posiadających bogate doświadczenie
w zakresie szkolnictwa, edukacji, i szkoleń, lecz nie realizujących dotąd usług szkoleniowych
stricte dla rolników. Nie ulega jednak wątpliwości, że również takie podmioty posiadają
wiedzę i doświadczenie w organizacji działań transferu wiedzy, pozwalającą na należyte
wykonanie zamówienia. Wymóg stawiany przez Zamawiającego nie jest zatem niczym
uzasadniony i jest irrelewantny dla oceny zdolności wykonawcy do należytego wykonania
zamówienia. Zawężenie dostępu do zamówienia jedynie do podmiotów posiadających
specyficzne doświadczenie w organizacji szkoleń skierowanych do wąskiej, konkretnej grupy
odbiorców (rolników), przy jednoczesnym wykluczeniu innych podmiotów posiadających
bogate doświadczenie w organizacji działań transferu wiedzy, rażąco narusza zasadę
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, jak również proporcjonalności,
wprowadzając sztuczne i nieuzasadnione z punktu widzenia przedmiotu zamówienia
i specyfiki rynku bariery w dostępie do zamówienia, co stanowi naruszenie art. 16 pkt 1 i 3
ustawy Pzp.
Na marginesie Odwołujący wskazał, że „doskonalenie zawodowe rolników” jest
pojęciem niedookreślonym, mogącym obejmować obszerną i różnorodną tematykę oraz
rodzaje działań transferu wiedzy, w związku z czym doświadczenie w realizacji tego rodzaju
działań w żaden sposób nie musi korespondować z kompetencjami wymaganymi do
należytej realizacji szkoleń o konkretnej tematyce, wymagającej wysoko specjalistycznej
wiedzy (którą wykonawca zapewnia poprzez dysponowanie wykładowcami o wymaganych
kwalifikacjach). Co więcej, odbiorcami usług szkoleniowych objętych przedmiotowym
zamówieniem mogą być również osoby niebędące rolnikami (w tym domownicy rolników,
małżonkowie rolników, osoby zatrudnione w rolnictwie, właściciele lasów, wnioskodawcy lub
beneficjenci operacji typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc
w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego Programem
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020), co dodatkowo przemawia za
bezzasadnością i nieadekwatnością omawianego warunku udziału w postępowaniu.
M
ając powyższe na uwadze Odwołujący wniósł o wykreślenie w Ogłoszeniu
o zamówieniu oraz SWZ z opisu omawianego warunku udziału w postępowaniu słów:
„z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym rolników”.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 3. petitum
odwołania Odwołujący podał, że
Zamawiający w przedmiotowym postępowaniu wskazał, że o zamówienie mogą ubiegać się
wykonawcy którzy: Nie podlegają wykluczeniu na podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6
rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014
uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013
w odniesieniu do zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub
wycofania płatności oraz kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności
bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności (Dz.
Urz. UE L 181 z 20.06.2014, str. 48 ze zm.) oraz wykonawcy, którzy nie są podmiotem, który
prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji lub obrotu maszynami,
urządzeniami, materiałami lub środkami przeznaczonymi dla rolnictwa, leśnictwa i przemysłu
rolno-
spożywczego, z wyjątkiem Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe
oraz jednostek doradztwa rolniczego w rozumieniu ustawy o jednostkach doradztwa
rolniczego oraz instytutów badawczych w rozumieniu ustawy o Instytutach badawczych.
Ustawa nie zna takich przesłanek wykluczenia wykonawców dlatego koniecznym
i uzasadnionym jest nakazanie modyfikacji SWZ w tym zakresie. Tak sformu
łowany warunek
udziału w postępowaniu w zakresie doświadczenia nie jest proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia i utrudnia uczciwą konkurencję i równe traktowanie wykonawców.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 4. petitum odwołania Odwołujący podniósł, iż
w ogłoszeniu o zamówieniu oraz SWZ Zamawiający wprowadził kryterium oceny ofert pn.
„dodatkowi wykładowcy” o wadze 60%. Uzasadniał, że brak określenia górnego limitu
dodatkowych wykonawców podlegających punktacji skutkuje niepewnością wykonawców co
do sp
osobu przygotowania oferty najkorzystniejszej pod względem przyjętych kryteriów
oceny ofert. O ile w przypadku ceny, każdy z wykonawców może oszacować koszt realizacji
zamówienia na podstawie opisu przedmiotu zamówienia, o tyle brak jest jakichkolwiek
punk
tów odniesienia w zakresie liczby dodatkowych wykładowców, których zaoferowanie
pozwoli na złożenie oferty konkurencyjnej wobec ofert innych wykonawców. W konsekwencji
każdy z wykonawców zmuszony będzie do złożenia oferty w warunkach niepewności co do
punk
tacji możliwej potencjalnie do pozyskania w ramach kryterium „dodatkowi wykładowcy”
i rzeczywistego wpływu tego kryterium na ocenę ofert w postępowaniu. Jest to o tyle istotne,
że Zamawiający przypisał temu kryterium wagę aż 60% (przy wadze kryterium cenowego na
poziomie 40%). Liczba zaoferowanych dodatkowych wykładowców będzie przy obecnych
zapisach SWZ kluczowym kryterium wyboru wykonawcy. Brak obiektywnego miernika
poziomu pożądanej przez Zamawiającego liczby dodatkowych wykładowców nie pozwala na
rzete
lne skalkulowanie ceny ofertowej i jej optymalizację z punktu widzenia potrzeb
Zamawiającego. Zważyć bowiem należy, że zakontraktowanie (wg nomenklatury używanej
w OPZ) dodatkowych wykładowców wiąże się, co oczywiste, z dodatkowymi kosztami, które
muszą zostać wliczone w zaoferowaną cenę. Taki sposób obliczania punktacji w ramach
kryterium „dodatkowi wykładowcy” nie spełnia zatem wymogu określonego w art. 247 ust. 1
ustawy Pzp nakazującego zamawiającemu określenie wagi poszczególnych kryteriów. Nadto
Odwołujący wskazał, że jest możliwe albo przypisanie konkretnej wagi do kryterium albo
ustalenie przedziału z ustaloną rozpiętością. W tym wypadku określenie wagi kryterium ma
charakter pozorny, gdyż w rzeczywistości nie sposób przewidzieć, jaki wpływ będzie miało
zaoferowanie określonej liczby dodatkowych wykładowców na ocenę oferty. Sposób
obliczania punktacji w ramach kryterium „dodatkowi wykładowcy” w sposób oczywisty może
prowadzić do zaburzenia uczciwej konkurencji w postępowaniu, w szczególności, gdy jeden
(lub kilku) wykonawców zaoferuje nierealną (zawyżoną) w stosunku do rzeczywistych
potrzeb liczbę wykładowców. W praktyce sytuacja taka może prowadzić do wyboru oferty,
która nie jest ofertą najkorzystniejszą z punktu widzenia stosunku jakości do ceny, co
stanowi naruszenie art. 239 ust. 2 ustawy Pzp, a zarazem istoty postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Nietrudno bowiem wyobrazić sobie wybór oferty znacząco droższej
od pozostałych, wyłącznie ze względu na zaoferowanie sztucznie zawyżonej w stosunku do
zakresu zamówienia liczby wykładowców.
Mając na względzie powyższe trudno zrozumieć motywację Zamawiającego i cel, jaki
przyświecał mu przy konstruowaniu omawianego kryterium oceny ofert, tym bardziej że do
należytej realizacji zamówienia wystarczy w istocie dysponowanie przez wykonawcę
wymaganą w ramach warunków udziału w postepowaniu liczbą wykładowców. Nie wiadomo
zatem, jakie znaczenie dla jakości wykonania zamówienia ma liczba wykładowców i w jaki
sposób najwyższa liczba zaoferowanych wykładowców miałaby się przekładać na ofertę
najlepszą jakościowo. Pytanie to jest tym bardziej zasadne, że każdy z dodatkowych
wykładowców powinien spełniać wymagania tożsame, jak wymagania dla wykładowców
wskazywanych w ramach warunków udziału w postępowaniu. W istocie analizowane
kryterium oceny ofert nie jest więc kryterium jakościowym (co stanowi naruszenie art. 242
ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp) oraz nie służy weryfikacji i porównaniu poziomu oferowanego
wykonania zamówienia (co stanowi naruszenie art. 240 ust. 2 ustawy Pzp). Konsekwencją
powyższego jest również naruszenie art. 241 ust. 1 ustawy Pzp (poprzez brak związku
kryterium z przedmiotem zamówienia), gdyż w istocie kryterium to dotyczy właściwości
wykonawcy (wielkości kadry), co stanowi z kolei naruszenie art. 241 ust. 3 ustawy Pzp.
W ocenie Odwołującego liczba osób skierowanych do realizacji jest w istocie
kryterium związanym z właściwościami wykonawcy, który aby otrzymać punkty musi już na
etapie składania oferty dysponować jak największą liczbą personelu. Jakkolwiek katalog
kryteriów wskazany w art. 242 ust. 2 ustawy Pzp nie jest zamknięty, to zamawiający jest
zobligowany do prowadzenia postępowania z poszanowaniem przepisu art. 240.
Odwołujący stwierdził, że możliwość wskazania w ramach kryterium dowolnej liczby
wykładowców o podobnym profilu (z pominięciem wymogu dysponowania zespołami
wykładowców o różnych kompetencjach) czyni omawiane kryterium oceny ofert tym bardziej
nielogicznym i nie związanym z jakościową oceną oferty. Wskazane przez Zamawiającego
kryterium w obecnej formie może niewątpliwie prowadzić do wielu nieprawidłowości
i nadużyć. Przez wzgląd na powyższe Odwołujący wniósł o wykreślenie lub zmianę kryterium
„dodatkowi wykładowcy” na inne, pozwalające na ocenę jakości ofert. Ewentualnie
Odw
ołujący wniósł o zmianę opisu sposobu oceny ofert w ramach kryterium „dodatkowi
wykładowcy” poprzez wskazanie, ile punktów Zamawiający przyzna za konkretną liczbę
dodatkowych wykładowców lub określenie maksymalnej liczby punktowanych wykonawców.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 5. petitum
odwołania Odwołujący wskazał,
iż w Rozdziale IV Wykaz podmiotowych środków dowodowych Zamawiający zażądał od
potencjalnych wykonawców w celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu:
„3. Potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu dotyczących uprawnień do
prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej:
3.1. dokument potwierdzający prowadzenie działalności szkoleniowej zgodnie z wytycznymi
określonymi w Rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.1 lit a. SWZ właściwymi dla podmiotu składającego
ofertę;
3.2 oświadczenie Wykonawcy o posiadaniu numeru identyfikacyjnego producenta lub
wystąpieniu o wpis do ewidencji producentów i nadanie numeru identyfikacyjnego, o którym
mowa w art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji
producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie
płatności.”
Odwołujący podniósł, iż dokumenty wskazane przez Zamawiającego nie potwierdzają
posiadania uprawnień wymaganych przepisami prawa i jako takie winny podlegać usunięciu
z
dokumentacji postępowania i ogłoszenia.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 listopada 2021 r. wniósł
o oddalenie odwołania.
Tytułem wstępu Zamawiający wskazał, że postępowanie prowadzone jest w związku
z wdrażaniem przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa poddziałania 1.1
„Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i umiejętności” w ramach
działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (zgodnie z art. 6 ust. 2 oraz art. 34 ust. 5 ustawy
z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. z 2021 r. poz. 182, 904
i 1603; dalej „ustawa”), tzn. że de facto w ramach Postępowania Wykonawcy ubiegają się
o uzyskanie pomocy finansowej przyznanej na realizację operacji z publicznych środków
krajowych i unijnych, tj. EFRROW. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
(PROW 2014-
2020) został opracowany na podstawie przepisów Unii Europejskiej,
w szc
zególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia
17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski
Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego
rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 oraz aktów delegowanych i wykonawczych Komisji
Europejskiej. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, Program jest wkomponowany
w całościowy system polityki rozwoju kraju, w szczególności poprzez mechanizm Umowy
Partnerstwa, która określa strategię wykorzystania środków unijnych na rzecz realizacji
wspólnych dla UE celów określonych w unijnej strategii wzrostu „Europa 2020 – Strategia na
rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”
z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych danego państwa członkowskiego. Celem głównym
PROW 2014
– 2020 jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie
zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny
obszarów wiejskich. Program będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych
dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020, w tym w szczególności
ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich. Cel
regulacji prawnych nastawiony jest na realne wsparcie podmiotów działających w sektorze
rolnictwa.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 1. petitum odwołania Zamawiający wskazał,
że warunki udziału w postępowaniu określone w Rozdziale III pkt. 1.3.1 SWZ w zakresie
uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej i zawodowej oraz pkt. 1.3.2
SWZ w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej zostały sformułowane zgodzie
z zasadami dotyczącymi udzielania zamówień publicznych oraz wymaganiami określonymi
m.in. w: 1) Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia
17 grudnia 20113 w sprawie wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz
uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE)
nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str.
549, ze zm., dalej „Rozporządzenie 1306”), 2) art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia
delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014 r.
uzupełniającego
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do
zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub wycofania
płatności oraz do kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności bezpośrednich,
wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181
z 20.06.2014, str. 48, ze zm., dalej „Rozporządzenie delegowane”), 3) ustawie z dnia 20
lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego
Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (DZ. U. z 2021 r., poz. 182 i 904),
4) Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 kwietnia 2017 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania
„Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności” oraz
poddziałania „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” w ramach
działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 oraz warunków i trybu jej wypłaty (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1688 oraz z 2021 r. poz. 1520; dalej „Rozporządzenie”).
Kwestionowane Odwołaniem wymagania wypełniają w szczególności obowiązek
wynikający z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów
wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju
Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
(DZ. U. z 2021 r., poz. 182 i 904). Stanowi on, że pomoc jest przyznawana osobie fizycznej,
osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, jeżeli są
spełnione warunki przyznania pomocy określone w przepisach, o których mowa w art. 1 pkt 1
(tj. rozporządzeń PE i Rady (UE) nr 1305/2013, nr 1306/2013 i nr 1303/2013), w przepisach
ustawy oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1(tj. rozporządzeniach
wykonawczych dla po
szczególnych działań realizowanych w ramach PROW na lata 2014-
2020, w tym również str. 4 dla poddziałania 1.1 „Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia
zawodowego i nabywania umiejętności” w ramach działania „Transfer wiedzy i działalność
informacyjna”).
Zamawiający wskazał, że jednym z aktów wykonawczych wydanych na podstawie
art. 45 ust. 1 ww. ustawy jest Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
21 kwietnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej
w ramac
h poddziałania "Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego
i nabywania umiejętności" oraz poddziałania "Wsparcie dla projektów demonstracyjnych
i działań informacyjnych" w ramach działania "Transfer wiedzy i działalność informacyjna"
objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz warunków i trybu
jej wypłaty. Zamawiający przywołał brzmienie § 3 ust. 1 – 3 ww. rozporządzenia.
Zamawiający podniósł, że ukształtowanie przez Zamawiającego warunków udziału
w Postępowaniu pozostaje w zgodzie z zasadami dotyczącymi udzielania zamówień
publicznych powiązanych z istnieniem uzasadnionych potrzeb Zamawiającego, które
stanowią zasadniczą determinantę dla dokonanych przez niego wyborów w zakresie doboru
warunków udziału w postępowaniu oraz kryteriów oceny ofert, jakimi posługuje się przy
wykonywaniu swoich zadań i osiąganiu celów przed nim postawionych. Owe uzasadnione
potrzeby w szczególności zdeterminowane są przez ww. akty prawne regulujące warunki
przyznania pomocy.
Zamawiający uzasadniał, że w Postępowaniu podstawowym celem Zamawiającego
jest wybór beneficjenta pomocy finansowanej z publicznych środków krajowych i unijnych, tj.
EFRROW w sposób minimalizujący ryzyko późniejszego jej zwrotu. Powyższe znajduje
uzasadnienie także w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, która wypowiadając się
w kwestii tego, co determinuje uzasadnienie potrzeb zamawiających, wskazała m.in.
w wyroku z 28 września 2015 r. (KIO 2014/15) na „cel, który dane zamówienie ma
realizować,
warunki
prowadzenia
działalności
przez
zamawiającego,
wszelkie
uwarunkowania i skutki zastosowania określonych rozwiązań (...)”. W konsekwencji należy
uznać, iż nieuprawnione jest dokonywanie takiej oceny, jak to postuluje Odwołujący,
z punktu widzenia wyłącznie dyrektywy zapewnienia konkurencyjności rozumianej w sposób
bezwzględny, tj. mającej mieć takie znaczenie, iż dopuszczeniu winny podlegać wszelkie
podmioty występujące na rynku usług szkoleniowych, które niekoniecznie zapewniają
„uzasadnione potrzeby Zamawiającego”, w szczególności zaś w tym konkretnym przypadku
nie spełniają wymagań wynikających z aktów prawnych regulujących warunki przyznania
pomocy.
Opisane wyżej okoliczności istotne dla ustalenia potrzeb Zamawiającego a także
przyczyn i sposobu ukształtowania wymagań dotyczących warunków udziału
w postępowaniu znajdują uzasadnienie także w ukształtowanej linii orzeczniczej. Na
potwierdzenie powyższego Zamawiający przywołał wyrok KIO z dnia 5 marca 2021 r. sygn.
akt: KIO 418/21. Zgodnie więc z aktualną linią orzeczniczą i stanowiskiem doktryny
Zamawiający, jako gospodarz postępowania, ma prawo do dokonania takiego ustalenia
warunków udziału w postępowaniu, w tym opisu sposobu spełnienia tych warunków, który
wpłynie na krąg wykonawców mogących ubiegać się o zamówienie zawężając go
w mniejszym lub większym stopniu.
Zamawiający wskazał, że uzasadnienie zarzutu oparte jest na zasadniczej tezie,
zgodnie z którą wszystkie kwestionowane warunki udziału w Postępowaniu nie są
warunkami dotyczącymi uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
W ocenie Zamawiającego teza taka jest nieuprawniona przede wszystkim z tej przyczyny, iż
postawiona została w całkowitym oderwaniu od całokształtu regulacji prawnej w zakresie
przedmiotowego działania pomocowego, które ustanawiają szereg ww. warunków uzyskania
tejże pomocy. Konieczność łącznego zastosowania tych przepisów oraz przepisów z zakresu
zamówień publicznych, które mają zastosowanie do wyłonienia beneficjenta pomocy, który
musi spełniać warunki określone tymi pierwszymi, wymaga dokonywania takiej wykładni
przepisów z zakresu zamówień publicznych, aby możliwe było osiągnięcie celów wytycznych
wynikających z regulacji pomocowej. W przeciwnym przypadku, zgodnie z wykładnią
przepisów Pzp proponowaną przez Odwołującego nie byłoby w ogóle możliwe wyłonienie
z zastosowaniem przepisów Pzp beneficjenta pomocy z uwzględnieniem uwarunkowań
wynikających z przepisów pomocowych. Mając na uwadze powyższe w ocenie
Zamawiającego uzasadniona jest taka wykładnia, zgodnie z którą wskazane wyżej przepisy
pomocowe należy rozumieć jak przepisy odrębne dotyczące uprawnień do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, o których mowa w art. 112 ust. 2 pkt 2)
Pzp. Bez spełnienia tych bowiem wymagań nie jest prawnie dopuszczalne wykonywanie
takiej działalności z uwzględnieniem wsparcia finansowego środkami pomocowymi.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 2. petitum
odwołania Zamawiający
podkreślił, iż nie jest objęte zakresem zarzutu kwestionowanie samej liczby osób wskazanej
w przedmiotowym warunku udziału w postępowaniu (pomimo także i jej „wyboldowania”),
lecz, jak wynika z uzasadnienia zarzutu, jedynie zawężenie poprzez ten warunek „dostępu
do zamówienia jedynie do podmiotów posiadających specyficzne doświadczenie
w o
rganizacji szkoleń skierowanych do wąskiej, konkretnej grupy odbiorców (rolników)”
(akapit 4 na str. 11 Odwołania). Zamawiający wskazał, że jednym z aktów wykonawczych
wydanych na podstawie ww. art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu
ro
zwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz
Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata
2014-
2020, jest Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 kwietnia 2017 r.
w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej w ramach
poddziałania "Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania
umiejętności" oraz poddziałania "Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań
informacyjnych" w ra
mach działania "Transfer wiedzy i działalność informacyjna" objętego
Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz warunków i trybu jej
wypłaty. Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2) tego rozporządzenia „Pomoc jest przyznawana osobie
fizycznej, osobie
prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
która spełnia następujące warunki: (…) 2) posiada odpowiednie doświadczenie w organizacji
działań transferu wiedzy dla rolników lub właścicieli lasów;”. Tym samym ustanowienie
sporneg
o wymagania przez Zamawiającego należy uznać za wynikające z realizacji
dyspozycji ww. rozporządzenia stanowiącego wykonanie ustawowej delegacji zawartej
w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich
z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, zgodnie
z którym „minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe warunki lub tryb przyznawania, wypłaty lub zwrotu pomocy w ramach
poszczególnych działań, poddziałań lub typów operacji objętych programem (…)”.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 3. petitum odwołania Zamawiający podał, że
warunki udziału w postępowaniu zostały określone w zgodzie z zasadami dotyczącymi
udzielania zamówień publicznych w powiązaniu z istnieniem uzasadnionych potrzeb
Zamawiającego, które stanowią zasadniczą determinantę dla dokonanych przez niego
wyborów z zakresie doboru warunków wykluczenia wykonawców z postępowania.
Kwestionowane przez Odwołującego „dodatkowe przesłanki wykluczenia” wykonawców
z postępowania odzwierciedlają wymagania określone w art. 63 Rozporządzenia 1306,
art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 Rozporządzenia delegowanego a także w §3 ust. 1 pkt 7) oraz ust. 2
Rozporządzenia. Zamawiający podniósł, iż Odwołujący lakonicznie wskazał jako
uzasadnienie zarzutu jedynie na to, że „ustawa nie zna takich przesłanek wykluczenia
wykonawców, dlatego koniecznym i uzasadnionym jest nakazanie modyfikacji SWZ w tym
zakresie”. Wskazał przy tym na naruszenie art. 108 i 109 w zw. z art. 16 ustawy Pzp. Należy
wobec powyższego wskazać, że Zamawiający nie ustanowił opisanych przez Odwołującego
przesłanek wykluczenia „nieznanych ustawie” i z tego już tylko samego powodu, zarzut tak
postawiony nie może zasługiwać na uwzględnienie. Kwestionowane przez Odwołującego
powyższe postanowienia SWZ nie są bowiem przesłankami wykluczenia, lecz warunkami
udziału w postępowaniu, w przypadku niespełnienia których oferta wykonawcy podlegała
będzie odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy Pzp. Zarzut w tym
zakresie oparty jest najprawdopodobniej na nieporozumieniu. Odwołujący skupił się tu
zapewne na słowie „wykluczeniu” w sformułowaniu: „Nie podlegają wykluczeniu na
podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014
z dnia 11 marca 2014 uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz
warunków odmowy lub wycofania płatności oraz kar administracyjnych mających
zastosowanie do płatności bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady
wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181 z 20.06.2014, str. 48 ze zm.” (Rozdział III, III.2, pkt
1.1). „Wykluczenie” o którym mowa powyżej nie jest tymczasem wykluczeniem w rozumieniu
Pzp, lecz wykluczeniem „ze środka lub rodzaju operacji” w rozumieniu podstawie art. 35 str.
9 ust. 5 oraz ust. 6 wskazanego wyżej rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr
640/2014.
Zamawiający wskazał przy tym, iż z uzasadnienia Odwołania nie wynika, aby
Odwołujący kwestionował dopuszczalność takiego ukształtowania warunków udziału
w postępowaniu, którymi są wskazane w zarzucie postanowienia SWZ (nie zaś, jak twierdzi
Odwołujący, przesłankami wykluczenia Wykonawców z postępowania). Ewentualne zatem
wywody Odwołującego w tym zakresie nie mogą zasługiwać na uwzględnienie jako nie
objęte zakresem zarzutów Odwołania.
W przedmiocie zarzutu zawartego w punkcie 4. petitum
odwołania Zamawiający
podniósł, iż zawarty w Rozdziale XI SWZ opis kryteriów oceny ofert precyzuje w jaki sposób
i
w
oparciu
o
jakie
informacje
będą
oceniane
oferty
oraz
umożliwia
sprawdzenie/zweryfikowane informacji przedstawionych przez Wykonawców w ofercie.
W ramach oceny wskazanego kryterium oceny ofert brana będzie pod uwagę liczba
dodatkowych wykładowców, którzy będą brali udział w realizacji zamówienia (ponad
wymaganą minimalną liczbę wykładowców określoną w warunku udziału w postępowaniu dla
danej części zamówienia).
Zdaniem Zamawiającego wywody Odwołującego dotyczące rzekomej niepewności
wykonawców co do sposobu przygotowania oferty pod względem przyjętych kryteriów oceny
ofert, w ocenie Zamawiającego są przejawem li tylko retoryki na potrzeby Odwołania.
Odwołujący wskazuje na niepewność co do punktacji możliwej do uzyskania i rzeczywistego
wpływu na ocenę ofert w Postępowaniu. W ocenie Zamawiającego wywody te wskazują
dość jednoznacznie na dążenie Odwołującego do wymuszenia na Zamawiającym takiego
ukształtowania kryterium oceny ofert, aby Odwołujący mógł niejako dopasować oferowaną
liczbę wykładowców ponad minimalną liczbę określoną w warunku udziału, aby mógł być
pewnym uzyskania maksymalnej punktacji w tymże kryterium. Żądania Odwołującego
zmierzają zatem wprost do zniweczenia znaczenia pozacenowego kryterium oceny ofert.
W istocie Odwołujący ujawnia to dążenie niemal wprost wskazując, że chodzi mu
o uzyskanie punktów odniesienia w zakresie dodatkowej liczby wykładowców „których
zaoferowanie pozwoli na złożenie oferty konkurencyjnej wobec ofert innych wykonawców”
(ostatni akapit 1 strony uzasadnienia przedmiotowego zarzutu). Tym samym ujawnia on
dążenie do tego, aby przygotować ofertę nie tyle w oparciu o ocenę własnych możliwości,
lecz w oparciu o odniesienia do ofert innych wykonawców. Bezzasadność tego rodzaju
żądań stałaby się szczególnie jaskrawa, gdyby dotyczyła cenowego kryterium oceny ofert.
Wystarczy wyobrazić sobie sytuację, w której Odwołujący żądałby wskazania określonych
przedziałów ceny jakie będą punktowane określoną ilością punktów i ustanowienia jeszcze
do tego poziomu maksymalnego, tak ab
y z góry wiedział jaka oferowana cena pozwoli mu
„mieć pewność, że pozwoli na złożenie oferty konkurencyjnej wobec ofert innych
wykonawców”. Oczywistym jest, że tego rodzaju żądania nie mają jakiegokolwiek związku
z zapewnieniem konkurencyjności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Ich
realizacja prowadzi w sposób oczywisty wprost do stanu, w którym oferty kalkulowane byłyby
wyłącznie „pod kryteria oceny ofert” tak, aby mieć pewność uzyskania maksymalnej
punktacji.
Zamawiający wskazał, iż zupełnie niezrozumiała jest teza Odwołującego, jakoby
przyjęty sposób obliczania punktacji w ramach kryterium „dodatkowi wykładowcy” nie
spełniał wymogu określenia wagi jaką Zamawiający przypisuje temu kryterium (art. 247 ust.
1), podczas gdy waga ta została wskazana w SWZ (60%). Odwołujący usiłuje przenieść
wymóg wskazania wagi, czy też maksymalnej rozpiętości kryterium na rzekomo ustawowe
wymagania wskazania wykonawcy przez Zamawiającego co ma w danym kryterium
zaoferować, aby być pewnym maksymalnej punktacji w odniesieniu do złożonych przez
innych wykonawców ofert.
Odwołujący wskazuje na możliwość zaburzenia konkurencji poprzez wskazywanie
przez wykonawców „nierealnej (zawyżonej)” liczby wykładowców (nota bene - pomijając przy
tym podobny skutek w przypadku
zadośćuczynienia jego żądaniom). Pomija jednak przy
tym, że Zamawiający wprowadził w SWZ mechanizmy ograniczający tego rodzaju tendencje.
Mianowicie, jak wynika już z samego opisu kryterium ocenie w jego ramach będą podlegać
„wykładowcy, którzy będą brali udział w realizacji zamówienia”. W przypadku braku
zaangażowania wykładowców dodatkowych w trakcie realizacji zamówienia, przewidziano
sankcje polegające na zmniejszeniu lub zwrocie przyznanych środków. W § 10 ust. 5 pkt. 3
lit. e) umowy o przyznaniu pomoc
y, która stanowi Załącznik nr 8 do SWZ przewidziano
bowiem, że „w przypadku realizacji operacji niezgodnie z pozacenowymi kryteriami na
podstawie których zdecydowano o wyborze oferty najkorzystniejszej – na etapie płatności
końcowej, za każdą zmianę która miała wpływ na przyznanie punktów, kwotę pomocy do
wypłaty pomniejsza się o 0,05 %, a w przypadku gdy część pomocy została wcześniej
wypłacona – następuje również zwrot 0,05 % wypłaconej pomocy.”
Zdaniem Zamawiającego nie zasługuje na uwzględnienie także teza Odwołującego,
zgodnie z którą Zamawiający miałby naruszyć art. 241 ust. 1 ustawy Pzp poprzez
ustanowienie kryterium oceny ofert niezwiązanego z przedmiotem zamówienia. Nie sposób
uznać, iż tak jest w istocie, skoro kryterium dotyczy liczby wykładowców „biorących udział
w realizacji zamówienia”, czyli prowadzeniu szkoleń, które to szkolenia są właśnie objęte
przedmiotem zamówienia. Odwołujący wskazuje tu na okoliczność, iż wg. niego kryterium to
„w istocie dotyczy właściwości wykonawcy („wielkości kadry”). Z uwagi na wskazaną wyżej
okoliczność nie sposób się z tą tezą zgodzić. Jak już bowiem wskazano, to właśnie
wykładowcy są de facto osobami bezpośrednio świadczącymi prowadzenie szkoleń. Tym
samym kryterium to pozostaje w bezpośrednim związku z przedmiotem zamówienia
i przekłada się wprost na możliwość realizacji i jakość usług świadczonych w ramach
zamówienia. W ocenie Zamawiającego oczywistym jest, iż wielość wykładowców przekłada
się w szczególności chociażby na wieloaspektowość i atrakcyjność prezentowanej w trakcie
szkoleń wiedzy. Oczywistym jest, iż każdy wykładowca dysponuje zróżnicowaną wiedzą,
doświadczeniem, wypracowanymi metodami - zarówno w aspekcie samej przekazywanej
wiedzy, jak i sposobu jej przekazywania. Także doświadczenia własne Zamawiającego
wskazują na to, iż w przypadku szkoleń, czy wykładów prowadzonych przez więcej niż
jednego prelegenta takie okoliczności pozytywnie wpływają na jakość i wieloaspektowość
spojrzeń na dane zagadnienie przekazywanych uczestnikom. W ocenie Zamawiającego
dopuszczalność wprowadzenia tak skonstruowanego kryterium oceny ofert potwierdza także
aktualne orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej (por. wyrok z dnia 10 marca 2020 r., KIO
380/20).
Nie może też umknąć uwadze, iż wbrew twierdzeniom Odwołującego, Zamawiający
nie uczynił w ramach kwestionowanego kryterium przedmiotem punktacji „dysponowania jak
największą ilością personelu” (akapit 4 na str. 3 uzasadnienia zarzutu), lecz ilość
wykładowców, którzy realnie będą brali udział w prowadzeniu wykładów. Tym samym nie
podlega punktacji właściwość wykonawcy, czyli potencjał kadrowy wykonawcy (który może
być przecież w szczególności zdecydowanie większy), lecz wyłącznie związana
bezpośrednio z przedmiotem zamówienia, i mająca opisany wyżej na niego wpływ, ilość
wy
kładowców faktycznie prowadzących zajęcia.
Wskazać należy ponadto, iż sporne kryterium jest też opisane w sposób
jednoznaczny i zrozumiały. Sama zresztą treść uzasadnienia Odwołania wskazuje, iż także
Odwołujący doskonale rozumie co i w jaki sposób jest w jego ramach punktowane. Wskazuje
wprawdzie na to, że „nie rozumie” dlaczego takie kryterium Zamawiający ustanowił i „nie
rozumie” jak ma znaleźć metodę na takie uksztaltowanie swojej oferty, aby mieć pewność
złożenia oferty najkorzystniejszej, lecz zupełnie nie mają tego rodzaju zastrzeżenia żadnego
związku z obowiązkiem Zamawiającego ukształtowania kryteriów w sposób jednoznaczny
i zrozumiały.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 5. petitum odwołania Zamawiający ponownie
powołał się na § 3 ust. 1 rozporządzenia, określający warunki przyznania pomoc
przyznawana jest podmiotowi. Obowiązek posiadania numeru identyfikacyjnego producenta
lub wystąpienie o wpis do ewidencji producentów i nadanie numeru identyfikacyjnego wynika
z art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 18 g
rudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów,
ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U.
z 2021 r. poz. 699 ze zm.), który stanowi, iż „w niefinansowych, we współfinansowanych lub
w finansowanych ze środków Unii Europejskiej mechanizmach administrowanych przez
Agencję lub Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa mogą uczestniczyć podmioty wpisane do
ewidencji producentów”. W związku z powyższym każdy potencjalny Wykonawca
(beneficjent), jeżeli nie posiada numeru identyfikacyjnego, powinien wystąpić o jego nadanie
w myśl przepisów ww. ustawy. Posiadanie numeru identyfikacyjnego oraz figurowanie
w systemie ewidencji producentów zostało wprowadzone w celu prawidłowego zarządzania
i kontrolowania płatności ze środków europejskich dla wszystkich beneficjentów Wspólnej
Polityki Rolnej.
Jak zatem z powyższego wynika nie zasługuje na uwzględnienie teza Odwołującego
stanowiąca jedyne uzasadnienie zarzutu, zgodnie z którą dokumenty wskazane przez
zamawiającego nie potwierdzają posiadania uprawnień wymaganych przepisami prawa
i jako takie winny podlegać usunięciu z dokumentacji postępowania i ogłoszenia.
Wymienione wyżej akty prawne regulujące w szczególności przesłanki powstania
uprawnienia do ubiegania się o pomoc (a więc w konsekwencji o udzielenie przedmiotowego
zamówienia) wprost wskazują na konieczność legitymowania się przez podmioty o tę pomoc
się ubiegające spełnieniem określonych wyżej wymagań.
Zamawiający ponadto zwrócił uwagę na treść art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca
2018 r. Prawo przedsiębiorców i stwierdził, że działalność regulowana to taka działalność,
która jest możliwa do wykonywania przez przedsiębiorcę po jednoczesnym spełnieniu dwóch
przesłanek: 1) spełnieniu warunków przewidzianych przez ustawę, 2) uzyskaniu wpisu do
właściwego rejestru działalności regulowanej. Prawo przedsiębiorców nie definiuje osobno
samego pojęcia „działalność regulowana”, jako kryteria oceny przedstawiając wyłącznie
przywołane powyżej warunki (por. Pietrzak Aldona (red.), Prawo przedsiębiorców.
Komentarz do art. 45, dostępny w LEX). W świetle powyższego w ocenie Zamawiającego
znajduje podstawę jurydyczną taka wykładnia, zgodnie z którą wykonywanie działalności
gospodarczej objętej przedmiotem zamówienia w Postępowaniu przy udziale wsparcia
regulowanego ww. przepisami pomocowymi, które możliwe jest wyłącznie w spełnienia
opisanych w nim warunków, nosi znamiona tożsame do działalności regulowanej
w rozumieniu art. 45 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców. W konsekwencji zaś
w
szczególności uzasadnione wydaje się uznanie za żądanie tożsame z żądaniem wpisu do
rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w § 7 ust. 1 rozporządzenia w sprawie
podmiotowych środków dowodowych, żądania dokumentu potwierdzającego prowadzenie
działalności szkoleniowej zgodnie z wytycznymi określonymi w Rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.1 lit
a. SWZ właściwymi dla podmiotu składającego ofertę.
Z kolei jeśli chodzi o żądanie oświadczenia Wykonawcy o posiadaniu numeru
identyfikacyjnego producenta lub wystąpieniu o wpis do ewidencji producentów i nadanie
numeru identyfikacyjnego, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r.
o krajowym
systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji
wniosków o przyznanie płatności, w ocenie Zamawiającego znajduje ono swoją podstawę
w treści § 10 rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków dowodowych, zgodnie
z którym w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału
w postępowaniu lub kryteriów selekcji zamawiający może, zamiast podmiotowych środków
dowodowych, o których mowa w § 6-9, żądać oświadczenia wykonawcy o spełnianiu
warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron postępowania odwoławczego,
na podstawie zebranego materiału w sprawie oraz oświadczeń i stanowisk Stron,
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których
stanowi art. 528
ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba oceniła, że Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawną przesłankę dopuszczalności odwołania,
o której mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba nie podzieliła stanowiska Zamawiającego jakoby Odwołujący nie wykazał
przesłanek określonych art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Uzasadniając swoje stanowisko
Zamawiający podniósł w szczególności, że Odwołujący nie spełnia obecnie i nie spełniałby
przed zawarciem umowy
w sprawie zamówienia publicznego wymogów postawionych przez
Zamawiającego, przez co pod wątpliwość poddać należy interes Odwołującego w uzyskaniu
zamówienia. Zamawiający akcentował, iż brak możliwości uzyskania przedmiotowego
zamówienia przez Odwołującego nie wynika z ukształtowanych postanowień specyfikacji
warunków zamówienia, lecz z wymogów określonych przepisami prawa, w szczególności
przepisami ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich
z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U.
z 2021 r. poz. 182, 904 i 1603) wraz z aktami wykonawczymi, jak również Programu
Rozwo
ju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020).
Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż w przypadku odwołań wnoszonych
na etapie specyfikacji warunków zamówienia każdy wykonawca deklarujący zainteresowanie
uzyskaniem danego zamówienia posiada interes w jego uzyskaniu. Wystarczające jest także
wskazanie, że naruszenie określonych przepisów prowadzi do powstania po stronie
wykonawcy hipotetycznej szkody w postaci utrudnienia dostępu do zamówienia lub
spowodowania konieczności ubiegania się o udzielenie zamówienia niezgodnie z prawem.
Tym samym pomiędzy objętą odwołaniem czynnością zamawiającego (ukształtowaniem
postanowień SWZ) stanowiącą w opinii wykonawcy naruszenie przepisów ustawy Pzp,
a utrudnieniem w dostępie do zamówienia publicznego, czy też koniecznością złożenia oferty
w warunkach niezgodnych z przepisami prawa, istnieje adekwatny związek przyczynowy,
który został przez Odwołującego w tejże sprawie wykazany.
Zamawiający w dniu 27 września 2021 r. powiadomił wykonawców o wniesionym
odwołaniu. Izba ustaliła, że do postępowania odwoławczego nie zgłoszono przystąpień.
P
rzy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba uwzględniła dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego, w szczególności
ogłoszenie o zamówieniu, specyfikację warunków zamówienia wraz z załącznikami oraz
wyjaśnieniami i modyfikacjami.
Skład orzekający Izby wziął pod uwagę również stanowiska i oświadczenia Stron
z
łożone ustnie oraz pisemnie do protokołu posiedzenia i rozprawy w dniu 5 listopada 2021 r.
Izba
zaliczyła w poczet materiału sprawy dowód złożony przez Odwołującego
stanowiący wydruk ze strony internetowej Zamawiającego dotyczący wyjaśnień treści SWZ
w innym postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego.
Izba ustaliła, co następuje:
Zgodnie z puntem 1 opisu przedmiotu zamówienia (załącznik nr 1 do SWZ),
przedmiotem zamówienia jest usługa kompleksowej organizacji i przeprowadzenia
bezpłatnych szkoleń dla 7 320 osób uczestniczących w szkoleniach. Zamówienie podzielone
jest na 2 części, w następującym zakresie tematycznym:
1)
Część nr 1 zamówienia ‒ Krótkie łańcuchy dostaw żywności
2)
Część nr 2 zamówienia ‒ Nowoczesna technologia uprawy ziemniaka.
Zgodnie z punktem 2 opisu przedmiotu zamówienia, uczestnikami szkolenia, jako
ostateczni odbiorcy
, mogą być: rolnicy, domownicy rolników, małżonkowie rolników, osoby
zatrudnione w rolnictwie, właściciele lasów, wnioskodawcy lub beneficjenci operacji typu
„Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności
gospodarczej
na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2014
–2020.
Celem zamówienia jest nieodpłatna realizacja szkoleń dla 7 320 ostatecznych
odbiorców uczestniczących w tych szkoleniach, w zakresie tematów wymienionych w puncie
1.
W opisie przedmiotu zamówienia Zamawiający opisał zakres zadań i obowiązków
wykonawcy.
Zgodnie z punktem III. 2: Warunki udziału w postępowaniu
1.
O niniejsze zamówienie mogą ubiegać się Wykonawcy spełniający warunki udziału
w postępowaniu, którzy:
1.1.
Nie podlegają wykluczeniu na podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia
delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do
zintegrowa
nego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub wycofania
płatności oraz do kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności bezpośrednich,
wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181
z 20.06.2014, str. 48, ze zm.);
1.2. Nie podlegają wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 108 ust. 1 oraz art. 109
ust. 1 pkt. 1-10 ustawy;
1.3. Spełniają warunki udziału w postępowaniu w zakresie:
1
.3.1 Uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej.
Zamawiający uzna, że Wykonawca spełnia warunek udziału we wskazanym zakresie, jeżeli
Wykonawca wykaże, że:
a) prowadzi działalność szkoleniową tj.:
• prowadzi działalność gospodarczą oznaczoną jednym z następujących kodów PKD:
Dział Grupa Nazwa grupowania
85 85.3 Gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne, z wyłączeniem szkół policealnych
85
85.4 Szkoły policealne oraz wyższe
85 85.5 Pozaszkolne formy edukacji
85 85.6 Działalność wspomagająca edukację
Lub
• prowadzi działalność szkoleniową w oparciu o przepisy ustawy z dnia 22 października 2004
r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 721)
lub
• prowadzi działalność szkoleniową w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r.
Prawo
o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2021 r. poz. 478 j.t.)
lub
• prowadzi działalność szkoleniową w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r.
o instytutach badawczych (Dz.U. z 2020 poz. 1383 ze zm.)
lub
• prowadzi działalność szkoleniową w oparciu o powszechnie obowiązujące przepisy prawa
obowiązujące w miejscu zamieszkania lub siedziby Wykonawcy;
b) nie jest podmiotem, który prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji lub
obrotu maszynami, urządzeniami, materiałami lub środkami przeznaczonymi dla rolnictwa,
leśnictwa i przemysłu rolnospożywczego, z wyjątkiem Państwowego Gospodarstwa Leśnego
Lasy Państwowe oraz jednostek doradztwa rolniczego w rozumieniu ustawy z dnia
22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 721) oraz
instytutów badawczych w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r.
o instytutach badawczych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1383 oraz z 2021 r. poz. 1192);
c) posiada numer identyfikacyjny nadany w trybie przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 2013
r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz
ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2021 r. poz. 699 ze zm.) lub wystąpił
o wpis do ewidencji producentów i nadanie numeru identyfikacyjnego.
Zgodnie z punktem III.2 ppkt 1.3.2 lit. a) SWZ, o niniejsze zamówienie mogą ubiegać
się Wykonawcy spełniający warunki udziału w postępowaniu, którzy spełniają warunki
udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej. Zamawiający
uzna, że Wykonawca spełnia warunek udziału we wskazanym zakresie, jeżeli Wykonawca
wykaże, że: a) w okresie ostatnich trzech (3) lat przed upływem terminu składania ofert,
a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, zorganizował, tj.
przygotował i przeprowadził, co najmniej 6 działań transferu wiedzy (w szczególności
szkolenia, warsztaty, kursy, demonstracje, konferencje, seminaria lub studia podyplomowe),
dla co najmniej 750 osób łącznie, z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym
rolników.
Stosownie do punktu IV.3 ppkt 3.1 oraz ppkt 3.2 SWZ w celu potwierdzenia
spełniania warunków udziału w postępowaniu dotyczących uprawnień do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej lub zawodowej Zamawiający żądał od wykonawców:
-
3.1. dokumentu potwierdzającego prowadzenie działalności szkoleniowej zgodnie
z wytycznymi określonymi w rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.1) lit. a) SWZ właściwymi dla podmiotu
składającego ofertę;
-
3.2. oświadczenia wykonawcy o posiadaniu numeru identyfikacyjnego producenta lub
wystąpienia o wpis do ewidencji producentów i nadania numeru identyfikacyjnego, o którym
mowa w art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji
produc
entów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie
płatności (Dz. U. z 2021 r. poz. 699). W oświadczeniu należy wskazać nazwę i adres
podmiotu posiadającego numer identyfikacyjny producenta oraz numer identyfikacyjny
producenta.
Zgodnie z punktem XI SWZ, kryteriami oceny ofert były: cena o wadze 40% oraz
dodatkowi
wykładowcy o wadze 60%.
Stosownie do punktu XI ppkt 1.2 SWZ: ocenie w ramach kryterium „dodatkowi
wykładowcy” podlegać będą wykładowcy, którzy będą brali udział w realizacji zamówienia,
jako wykładowcy wskazani ponad wymaganą minimalną liczbę wykładowców określoną
w warunku udziału w postępowaniu dla danej części zamówienia.
Zamawiający dopuszcza możliwość powołania się przez Wykonawcę na zdolności
podmiotów udostępniających zasoby w odniesieniu do przedmiotowego kryterium oceny
ofert.
Wykonawca w ramach kryterium oceny ofert „dodatkowi wykładowcy” wskaże
dodatkowy skład wykładowców, którzy będą brali udział w realizacji operacji. Wykładowcy,
wskazani w ramach kryterium
oceny ofert „dodatkowi wykładowcy”, muszą spełniać
wymagania określone w SWZ w rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.2 lit. b 2.1) w zakresie części 1
zamówienia i/lub lit. b 2.2) w zakresie części 2 zamówienia.
L
iczba wykładowców ponad wymagania minimalne określone dla danej części
zamówienia, wskazana w ramach kryterium będzie podlegała porównaniu w stosunku do
oferty, w której wykonawca deklaruje wykonanie operacji przy największej liczbie
wykładowców ponad wymagania minimalne.
Dodatkowi wykładowcy muszą spełniać wymagania określone w SWZ dla
wykładowców wskazywanych w ramach warunków udziału w postępowaniu.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Zarzut naruszenia art. 112 ust. 1 i 2 w zw. z art. 114 pkt 1-3 ustawy Pzp oraz art. 16 pkt 1 i 3
ustawy Pzp -
warunki udziału w postępowaniu dotyczące uprawnień do prowadzenia
działalności, zarzut naruszenia art. 108 i 109 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp
oraz zarzut naruszenia art. 16 pkt 1 i 3 §2 i §9 Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy
i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz
innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy
(Dz. U. poz. 2415)
Istota podniesionych zarzutów sprowadzała się do oceny, czy sformułowane przez
Zamawiającego warunki udziału w postępowaniu, w tym dotyczące uprawnień do
prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej oraz żądane na
potwi
erdzenie ich spełniania dokumenty są zgodne z przepisami ustawy Pzp oraz
rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie
podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 2415) [dalej „rozporządzenie
w sprawie podmiotowych środków dowodowych”].
Tytułem wstępu wskazać należy, że przedmiotowe postępowanie o udzielenie
zamówienia prowadzone jest w związku z wdrażaniem przez Zamawiającego poddziałania
1.1 „Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i umiejętności” w ramach
działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Z powyższego wynika zatem, że w ramach
niniejszego postępowania wykonawcy ubiegają się o uzyskanie pomocy finansowej
przyznanej na realizację operacji z publicznych środków krajowych i unijnych, tj. EFRROW.
Zgodnie z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju
obs
zarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju
Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020
(Dz. U. z 2021 r. poz. 182 ze zm.) [dalej „ustawa PROW”], pomoc w ramach działań,
o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2, jest przyznawana beneficjentowi wyłonionemu
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz.U. poz. 2019 oraz z 2020 r. poz. 288, 1492, 1517, 2275 i 2320
), z wyłączeniem
przepisów dotyczących umów w sprawach zamówień publicznych, z tym że umowę
o przyznaniu pomocy w ramach tych działań zawiera się zgodnie z art. 264, art. 308 ust. 2
i 3, art. 577 i art. 578 tej ustawy. Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, iż wyłonienie
beneficjenta pomocy następuje zgodnie z przepisami ustawy Pzp, z wyłączeniem przepisów
dotyczących umów w sprawie zamówień publicznych (poza wyjątkami określonymi tym
przepisem).
Z kolei zgodnie z
§ 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
21 kwietnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej
w ramach poddziałania „Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego
i nabywania umiejętności” oraz poddziałania „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych
i działań informacyjnych” w ramach działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna”
objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 oraz warunków
i trybu jej wypłaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1688) [dalej „rozporządzenie”], pomoc jest
przyznawana osobie fizycznej, osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej, która spełnia następujące warunki: 1) przedmiotem lub celem
prowadzonej przez nią działalności jest prowadzenie działalności szkoleniowej; 2) posiada
odpowiednie doświadczenie w organizacji działań transferu wiedzy dla rolników lub
właścicieli lasów; 3) dysponuje odpowiednią kadrą dydaktyczną na potrzeby realizacji
operacji, która posiada kwalifikacje odpowiednie do zakresu operacji oraz regularnie je
podnosi; 4) dysponuje odpowiednią bazą dydaktyczno-lokalową na potrzeby realizacji
operacji, wyposażoną w sprzęt niezbędny do realizacji operacji, oraz miejscami, w których
będą odbywać się zajęcia praktyczne, jeżeli program działań szkoleniowych lub
d
emonstracji, o którym mowa w § 5 ust. 1 pkt 9, przewiduje realizację takich zajęć;
5) dysponuje odpowiednią osobą posiadającą doświadczenie w kierowaniu projektem
szkoleniowym; 6) posiada prawo dysponowania nieruchomością do celów realizacji operacji;
7) nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie produkcji lub obrotu maszynami,
urządzeniami, materiałami lub środkami przeznaczonymi dla rolnictwa, leśnictwa i przemysłu
rolno-
spożywczego; 8) posiada numer identyfikacyjny nadany w trybie przepisów o krajowym
systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków
o przyznanie płatności, zwany dalej „numerem identyfikacyjnym”. Tym samym dla przyznania
pomocy finansowej w ramach ww. Programu k
onieczne jest spełnienie dodatkowych
warunków wynikających z ww. przepisów oraz programu PROW.
Stosownie do treści art. 16 ustawy Pzp, zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, przejrzysty oraz proporcjonalny.
Zgodnie z art. 11
2 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający określa warunki udziału
w postępowaniu w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz umożliwiający
ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, w szczególności
wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Stosownie do ust. 2 ww. przepisu,
w warunki udz
iału w postępowaniu mogą dotyczyć: 1) zdolności do występowania w obrocie
gospodarczym; 2) uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub
zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów; 3) sytuacji ekonomicznej lub finansowej;
4) zdoln
ości technicznej lub zawodowej.
W myśl art. 114 ustawy Pzp, w odniesieniu do uprawnień do prowadzenia określonej
działalności gospodarczej lub zawodowej zamawiający może w postępowaniu o udzielenie
zamówienia wymagać udowodnienia posiadania: 1) odpowiedniego zezwolenia, licencji,
koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej lub 2) odpowiedniego zezwolenia,
licencji, koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej, jeżeli ich posiadanie jest
niezbędne do świadczenia określonych usług w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub
miejsce zamieszkania, lub 3) statusu członka danej organizacji, jeżeli członkostwo w tej
organizacji jest niezbędne do świadczenia określonych usług w kraju, w którym wykonawca
ma siedzibę lub miejsce zamieszkania.
Z powyższym przepisem koresponduje rozporządzenie w sprawie podmiotowych
środków dowodowych. Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia w sprawie podmiotowych
środków dowodowych, w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału
w postępowaniu dotyczących wymaganych uprawnień do prowadzenia określonej
działalności gospodarczej lub zawodowej, zamawiający może żądać zezwolenia, licencji,
koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej. Z kolei w ustępie 2 ww. przepisu
wskazano, że w przypadku zamówień na usługi, w celu potwierdzenia spełniania przez
wykonawcę warunków udziału w postępowaniu dotyczących wymaganych uprawnień do
prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, zamawiający może
żądać: 1) odpowiedniego zezwolenia, licencji, koncesji lub potwierdzenia wpisu do rejestru
działalności regulowanej, jeżeli ich posiadanie jest niezbędne do świadczenia określonych
usług w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania; 2) dokumentu
potwierdzającego status członka danej organizacji, jeżeli członkostwo w tej organizacji jest
niezbędne do świadczenia określonych usług w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub
miejsce zamieszkania.
Izba wskazuje, że celem skonkretyzowania warunków udziału w postępowaniu jest
dop
uszczenie do udziału w postępowaniu wykonawców dających rękojmię należytego
wykonania zamówienia. Aby prawidłowo ten cel zrealizować zamawiający musi mieć na
uwadze zasady postępowania, o których mowa w art. 16 ustawy Pzp, a ponadto może
poruszać się w ramach zakreślonych przepisem art. 112 ust.1 i 2 ustawy Pzp. Wymienione
tam obszary, jakich mogą dotyczyć warunki udziału w postępowaniu stanowią katalog
zamknięty, tym samym warunki udziału w postępowaniu nie mogą dotyczyć innych
zakresów, niż wskazane w omawianej regulacji. Innymi słowy, kwalifikacja podmiotowa
wykonawców w ramach warunków udziału w postępowaniu wykraczająca poza powyższe
wyliczenie, stanowi naruszenie ustawy Pzp. Celem przepisu art. 114 ustawy Pzp jest
natomiast weryfikacja, czy wykonawca j
est uprawniony do prowadzenia działalności
gospodarczej bądź wykonywania zawodu objętych zamówieniem.
Jednocześnie w art. 108 i 109 ustawy Pzp ustawodawca określił katalog
obligatoryjnych oraz fakultatywnych
przesłanek wykluczenia wykonawcy z postępowania
o udzielenie zamówienia.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż
sformułowane przez Zamawiającego w punkcie III.2 ppkt 1.1 oraz ppkt 1.3.1 lit. a), b) i c)
SWZ
warunki udziału w postępowaniu, w tym dotyczące uprawnień do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej lub zawodowej oraz żądane na potwierdzenie ich
spełniania dokumenty wskazane w punkcie IV.3 ppkt 3.1 oraz ppkt 3.2 SWZ są niezgodne
z przepisami ustawy Pzp
oraz rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków
dowodowych.
Izba wskazuje, że okolicznością bezsporną miedzy Stronami było to, że
s
formułowany przez Zamawiającego warunek udziału w postępowaniu dotyczący uprawnień
do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej (pkt III.2 ppkt 1.3.1 lit.
a), b) i c) SWZ)
nie dotyczył posiadania zezwolenia, licencji, koncesji lub wpisu do
działalności regulowanej. W konsekwencji żądanie przez Zamawiającego w celu wykazania
omawianego
warunku udziału w postępowaniu dokumentów potwierdzających prowadzenie
działalności szkoleniowej zgodnie z wytycznymi określonymi w rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.1)
lit. a) SWZ oraz oświadczenia wykonawcy o posiadaniu numeru identyfikacyjnego
producenta lub wystąpienia o wpis do ewidencji producentów i nadania numeru
identyfikacyjnego, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym
systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków
o przyznanie płatności (Dz. U. z 2021 r. poz. 699) naruszało art. 114 ustawy Pzp w zw. z § 7
rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków dowodowych. Nie zasługiwała na
aprobatę argumentacja Zamawiającego, który podnosił, iż żądanie od wykonawców
oświadczenia o posiadaniu numeru identyfikacyjnego producenta lub wystąpienia o wpis do
ewidencji producentów i nadania numeru identyfikacyjnego wpisywało się w treść § 10
rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków dowodowych. Wskazać należy, iż ww.
przepis rozporządzenia nie daje podstawy żądania od wykonawców dowolnego
oświadczenia niedotyczącego w istocie spełniania warunku udziału w postępowaniu
w rozumieniu art. 112 ust. 2 ustawy Pzp.
J
ednocześnie w ramach warunków udziału w postępowaniu Zamawiający postawił
wymóg ograniczający możliwość wzięcia udziału w postępowaniu przez wykonawców, którzy
nie podlegają wykluczeniu na podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia
delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do
zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub wycofania
płatności oraz do kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności bezpośrednich,
wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181
z 20.06.2014, str. 48, ze zm.) -
pkt III.2 ppkt 1.1 SWZ, co również w ocenie Izby nie mieści
się w kategorii warunków udziału w postępowaniu określonych art. 112 ust. 2 ustawy Pzp,
czy też przesłanek wykluczenia wynikających z art. 108 i 109 ustawy Pzp.
Izba wskazuje, że okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie jest to, iż podstawą
opisania
warunków udziału w postępowaniu, w tym dotyczących uprawnień do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej lub zawodowej i związanego z nim żądania
doku
mentów nie były przepisy prawa nakładające na wykonawców obowiązek uzyskania
stosownych uprawnień (koncesja, licencja, zezwolenie lub wpis do rejestru działalności
regulowanej) lecz
wymogi wynikające z przepisów ustawy PROW, aktów wykonawczych do
tejże ustawy oraz PROW 2014 – 2020 ustanawiających szereg warunków uzyskania pomocy
finansowej. J
akkolwiek Izba dostrzega specyfikę niniejszego zamówienia publicznego,
to
przyjęcie argumentacji prezentowanej przez Zamawiającego w rzeczywistości
sprowadzałoby się do uznania, iż przy wyborze beneficjenta poddziałania stosowne przepisy
ustawy Pzp doznają wyłączenia, co nie znajduje uzasadnienia w treści samej ustawy Pzp,
jak i art. 34 ust. 5 ustawy PROW. W ocenie Izby nie ma je
dnak przeszkód, aby Zamawiający
osiągnął założone niniejszym postępowaniem o udzielenie zamówienie cele łącząc
konieczność stosowania przepisów ustawy Pzp, które znajdują zastosowanie do wyboru
beneficjenta pomocy oraz przepisów ustawy PROW i programu PROW 2014 – 2020, które
z kolei
określają warunki przyznania pomocy, żądając od wykonawcy (beneficjenta)
stosownych oświadczeń/dokumentów, czy też potwierdzenia spełnienia określonych
wymogów warunkujących uzyskanie pomocy, po wyborze oferty najkorzystniejszej a przed
zawarciem umowy. Dodatkowo Izba wskazuje
, iż Zamawiający na gruncie ustawy Pzp
dysponuje narzędziami chroniącymi go przed nierzetelnymi wykonawcami choćby w postaci
instytucji wadium, z której zamawiający może skutecznie skorzystać m.in. w przypadkach
określonych art. 98 ust. 6 pkt 2 i 3 ustawy Pzp.
Mając na uwadze powyższe Izba uznała, że ww. zarzuty potwierdziły się i nakazała
Zamawiający dokonanie modyfikacji postanowień SWZ poprzez usunięcie punktu III.2 ppkt
1.1 oraz ppkt 1.3.1 lit. a), b) i c), a także punktu IV.3 ppkt 3.1 oraz ppkt 3.2 SWZ wraz
z odpowiednią zmianą postanowień ogłoszenia o zamówieniu.
Zarzut naruszenia art. 112 ust. 1 w zw. z art. 116 ust. 1 oraz art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp
–
warunek
udziału w postępowaniu dotyczący zdolności technicznej lub zawodowej
Istota podniesionego zarzutu sprowadzała się do oceny, czy sformułowany przez
Zamawiającego warunek udziału w postępowaniu dotyczący doświadczenia wykonawcy
skonkretyzowany w punkcie III.2 ppkt 1.3.2 lit. a) SWZ
w sposób nieuprawniony
zawężał krąg wykonawców zdolnych do realizacji niniejszego zamówienia oraz sporządzony
został w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia.
W ramach kwestionowanego warunku udziału w postępowaniu Zamawiający
wymagał, aby potencjalny wykonawca zamówienia legitymował się stosownym
doświadczeniem przy organizacji co najmniej 6 działań transferu wiedzy (w szczególności
szkolenia, warsztaty, kursy, demonstracje, konferencje, seminaria lub studia podyplomowe)
dla co najmniej 750 osób łącznie, z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym
rolników.
Izba wskazuje, że aktualne pozostają przywołane wyżej przepisy prawa wraz
z argumentacją prawną, tym samym niezasadne jest ich powielanie.
Odnosząc się do podniesionego zarzutu po pierwsze stwierdzić należy, iż warunek
udziału w postępowaniu dotyczący doświadczenia wykonawcy sporządzony został w sposób
nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Słusznie podniósł Odwołujący, iż krąg
odbiorców usług szkoleniowych podany w specyfikacji był znacznie szerszy niż określony
w ramach warunku
udziału w postępowaniu. Jak wynika bowiem z punktu 2 opisu
przedmiotu zamówienia stanowiącego załącznik nr 1 do SWZ, grupę docelową szkoleń
stanowili rolnicy, domownicy rolników, małżonkowie rolników, osoby zatrudnione
w rolnictwie, właściciele lasów, wnioskodawcy lub beneficjenci operacji typu „Premie dla
młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej
na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata
2014
–2020. Z powyższego wynika zatem, iż Zamawiający nie zachował odpowiedniej
proporcji pomiędzy warunkiem udziału w postępowaniu – ograniczając dostęp do
zamówienia wyłącznie dla wykonawców posiadających doświadczenie w doskonaleniu
zawodowym rolników, a opisem przedmiotu zamówienia, w ramach którego przewidział
znacznie szerszy krąg odbiorców usług objętych zamówieniem. Dodać również należy, iż
Zamawiający nie przeprowadził żadnej analizy opisu przedmiotu i postawionego warunku
udziału w postępowaniu pod kątem zasady proporcjonalności.
Po drugie
, rację miał również Odwołujący, że sformułowany przez Zamawiającego
warunek udziału w postępowaniu eliminuje z postępowania firmy szkoleniowe, posiadające
doświadczenie w organizacji szkoleń, warsztatów, seminariów itd. dla uczestników
niebędących rolnikami. Zauważyć należy, iż analiza opisu przedmiotu zamówienia wskazuje
na standardowy charakter usług szkoleniowych objętych niniejszym zamówieniem, w ramach
których wykonawca zobowiązany jest m.in. do zapewnienia odpowiedniego obiektu/hotelu,
przeprowadzenia
szkolenia,
zapewnienia
wyżywienia,
dostarczenia
materiałów
szkoleniowych, zakontraktowania wykładowców, transportu dla uczestników, organizatorów
i wykładowców szkolenia itp. – co nie było zresztą podważane przez Zamawiającego. Z kolei
zapewnienie odpowiedniej kadry (wykładowców) posiadającej wymagane przez
Zamawiającego doświadczenie i kwalifikacje stanowiło odrębny warunek udziału
w postępowaniu.
W ocenie Izby Zamawiający nie wszedł w polemikę z Odwołującym i nie wyjaśnił,
dlaczego
ograniczył dostęp do zamówienia do podmiotów posiadających doświadczenie
wyłącznie w doskonaleniu zawodowym rolników. Inaczej rzecz ujmując, Zamawiający nie
podał żadnych argumentów pozwalających przesądzić, iż podmiot, który nie posiada
wymaganego przez Zamawiającego doświadczenia (w doskonaleniu zawodowym rolników),
nie daje rękojmi należytego wykonania niniejszego zamówienia. Izba wskazuje, iż
Zamawiający ograniczył swoje stanowisko w istocie do realizacji wynikającego z § 3 ust. 1
pkt 2) rozporządzenia warunku przyznania pomocy finansowej w ramach poddziałania
„Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności” oraz
poddziałania „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” w ramach
działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020. Zgodnie z tym przepisem, pomoc jest
przyznawana osobie fizycznej, osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej, która m.in. posiada odpowiednie doświadczenie w organizacji działań
transferu wiedzy dla
rolników lub właścicieli lasów. W tym miejscu zauważyć jednak należy,
że Zamawiający uzasadniając opisanie kwestionowanego warunku udziału w postępowaniu
realizacją dyspozycji § 3 ust. 1 pkt 2) rozporządzenia, skonstruował warunek w sposób
węższy niż wynikający z ww. przepisu, ograniczając jego treść do doskonalenia
zawodowego rolników, a zatem z pominięciem właścicieli lasów.
Podsumowując powyższe Izba stwierdziła, iż ww. warunek udziału w postępowaniu
został sformułowany w sposób zawężający do podmiotów posiadających doświadczenie
w doskonaleniu zawodowym rolników, przy wykluczeniu podmiotów legitymujących się
doświadczeniem w organizacji doskonalenia zawodowego innych grup odbiorców, co
narusza zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, a także w sposób
nie
proporcjonalny do przedmiotu niniejszego zamówienia. Z uwagi na powyższe Izba
stwierdziła, iż ww. zarzut potwierdził się i nakazała Zamawiającemu usunięcie z punktu III.2
ppkt 1.3.2 lit. a) SWZ określenia „z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym
rolników” wraz z odpowiednią modyfikacją ogłoszenia o zamówieniu w ww. zakresie.
Zarzut naruszenia art. 239 ust. 2, art. 240 ust. 1 i 2, 241 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, art. 242 ust. 2
i 247 ust. 1 i 2 w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp
– kryterium oceny ofert pn. „dodatkowi
wykładowcy”
Izba wskazuje, iż osią sporu między Stronami postępowania odwoławczego był
przede wszystkim brak określenia górnego limitu dodatkowych wykładowców podlegających
ocenie w ramach pozacenowego
kryteriów oceny ofert, co zdaniem Odwołującego
powodowało, że przewidziane kryterium nie miało charakteru jakościowego, lecz dotyczyło
właściwości wykonawcy (wielkości kadry), jak również mogło prowadzić do wyboru oferty
niebędącej najkorzystniejszą z punktu widzenia jakości do ceny.
Zgodnie z art. 239 ust. 2 ustawy Pzp, najkorzystniejsza oferta to oferta
przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub oferta z najniższą
ceną lub kosztem. W następnych przepisach ustawy Pzp sformułowane zostały zasady
opisania kryteriów oceny ofert. I tak, po myśli art. 240 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający
opisuje
kryteria oceny ofert w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Kryteria oceny ofert i ich
opis nie mogą pozostawiać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru
najkorzystniejszej oferty oraz umożliwiają weryfikację i porównanie poziomu oferowanego
wykonania prz
edmiotu zamówienia na podstawie informacji przedstawianych w ofertach
(ust. 2). Stosownie do art. 241 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, k
ryteria oceny ofert muszą być
związane z przedmiotem zamówienia oraz nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy,
w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej. W art. 242
ust. 2 ustawy Pzp, ustawodawca unormował otwarty katalog jakościowych kryteriów oceny
ofert.
Jednocześnie zgodnie z art. 247 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, w ogłoszeniu o zamówieniu lub
dokumentach zamówienia zamawiający określa wagę, jaką przypisuje każdemu z kryteriów
wybranych do celów ustalenia oferty najkorzystniejszej, z wyjątkiem sytuacji, gdy
najkorzystniejszą ofertę określa się wyłącznie na podstawie ceny. Wagi przypisane każdemu
z kryteriów mogą być wyrażone za pomocą przedziału z odpowiednią rozpiętością
maksymalną.
Jak wynika zatem z powyższych przepisów, celem kryteriów oceny ofert, dobieranych
przez zamawiającego dla konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia, jest wybór
oferty najkorzystniejszej. W
skazać należy, że kryteria oceny ofert powinny preferować rzeczy
istotne dla zamawiającego, związane z przedmiotem zamówienia. Ustalone przez
zamawiającego kryteria pozacenowe winny być uzasadnione nie tylko z punktu widzenia
preferencji zamawiającego, ale także jego uzasadnionych potrzeb. Powyższe oznacza, że
wybrany w oparciu o ustalone kryteria oceny ofert wykonawca, oferuje dla zamawiającego
lepsze wykonanie przedmiotu zam
ówienia w odróżnieniu od innych wykonawców. Ponadto
jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wybór kryteriów
oceny ofert podlega pewnym ograniczeniom, tj. po pierwsze, kryterium musi być związane
z przedmiotem zamówienia, celem stosowania kryterium oceny ofert jest wybór oferty
najkorzystniejszej, zatem wszystkie kryteria muszą być nakierowane na identyfikację tej
oferty, która jest najlepsza, po drugie, wybierając najkorzystniejszą ofertę, zamawiający musi
opierać swoją decyzję na obiektywnych przesłankach i niedozwolone byłoby takie kryterium,
które dawałoby zamawiającemu nieograniczoną swobodę (arbitralnego) wyboru (patrz wyrok
Trybunału z dnia 17 września 2002 r. C-513/99 Concordia Bus). Z kolei w wyroku z dnia
27 października 2005 r. (C-234/03) Trybunał wskazał, że kryteria jakościowe nie mogą być
stosowane w sposób dyskryminujący, muszą być uzasadnione względami interesu
publicznego,
muszą być odpowiednie dla zagwarantowania realizacji celu, któremu służą
i nie mogą wykraczać poza to, co jest konieczne dla jego osiągnięcia.
Zdaniem Izby w rozpoznawanej sprawie
Zamawiający w części sprostał ciężarowi
wykazania, iż kryterium pozacenowe „dodatkowi wykładowcy” będzie służyło wyborowi oferty
najkorzystniejszej w postępowaniu. Nie zostało podważone przez Odwołującego stanowisko
Zamawiającego, który akcentował, że wielość wykładowców w sposób oczywisty przekłada
się w szczególności na wieloaspektowość i atrakcyjność prezentowanej w trakcie szkoleń
wiedzy
oraz że każdy wykładowca dysponuje zróżnicowaną wiedzą, doświadczeniem,
wypracowanymi metodami przekazywania wiedzy,
co pozytywnie wpływa na jakość
i wieloaspektowość spojrzeń na dane zagadnienie przekazywanych uczestnikom, pozostając
tym samym w bezpośrednim związku z przedmiotem zamówienia. Z uwagi na powyższe Izba
nie znalazła podstaw do nakazania Zamawiającemu usunięcia omawianego kryterium.
W ocenie Izby Zamawiający nie wyjaśnił jednak, w jaki sposób nieograniczona liczba
dodatkowych
wykładowców zobowiązanych do udziału w realizacji zamówienia w sposób
faktyczny
będzie przekładała się na wybór oferty najkorzystniejszej w świetle wszystkich
ustanowionych w specyfikacji kryteriów oceny ofert.
Zgodzić należy się z Odwołującym, iż nieokreślenie górnego limitu dodatkowych
wykładowców podlegających punktacji w ramach kryterium oceny ofert powodowało, że
omawiane kryterium oceny ofert nie miało charakteru jakościowego. Brak przewidzenia przez
Zamawiającego punktu odniesienia w zakresie liczby dodatkowych wykładowców, która
w sposób realny przekładałaby się na wybór oferty najlepszej, a w następstwie na jakość
realizacji zamówienia, powodował, że w istocie premiowane były właściwości wykonawcy
dotyczące wielkości kadry, co jest sprzeczne z art. 241 ust. 1 i 3 ustawy Pzp. W ocenie Izby
ustalone przez Zamawiającego kryterium oceny ofert o zasadniczej wadze (60%) nie służyło
weryfikacji poziomu
jakości oferowanego świadczenia, co godzi w art. 240 ust. 2 ustawy Pzp.
Dostrzec również należy, iż sztuczne zawyżenie przez potencjalnych wykonawców
zamówienia liczby dodatkowych wykładowców, nieprzystającej do rzeczywistych potrzeb
Zamawiającego i nie przekładającej się na jakość świadczonych usług, może prowadzić do
wyboru oferty, która nie będzie ofertą najkorzystniejszą z punktu widzenia stosunku jakości
do ceny, co z kolei narusza art. 239 ust. 2 ustawy.
Jednocześnie zaoferowanie zawyżonej
liczby wykładowców oderwanej od przedmiotu zamówienia będzie przekładało się na
oferowaną przez dany podmiot cenę, zwłaszcza, że kryterium cenowemu Zamawiający
przypisał wagę 40%, co w konsekwencji może prowadzić do wybory oferty droższej z uwagi
na sztuczni
e zawyżoną – względem przedmiotu zamówienia - liczbę wykładowców. Ponadto
wskazać należy, iż Zamawiający ustanawiając w specyfikacji warunków zamówienia
określone kryteria oceny ofert winien uczynić to w sposób jednoznaczny, zrozumiały dla
wyko
nawców, jak również powinien unikać konstrukcji stwarzających wykonawcom pole do
nadużyć, w tym do manipulacji kryteriami oceny ofert.
Podsumowując, jakkolwiek Izba w przedmiotowej sprawie uznała za dopuszczalne
ustanowienie ww. kryterium oceny ofert, to jednak
jego opis winien zostać uszczegółowiony
o elementy umożliwiające porównanie oferowanego przez wykonawców poziomu jakości
świadczenia usług. Wobec powyższego Izba uznała ww. zarzut za zasadny i nakazała
Zamawiającemu wprowadzenie w punkcie XI ppkt 1.2 SWZ dotyczącym kryterium oceny
ofert
„dodatkowi wykładowcy” liczby osób, która będzie brana pod uwagę w ramach oceny
ofert wraz z podaniem liczby punktów za oferowaną przez wykonawcę liczbę dodatkowych
wykładowców wraz z odpowiednią modyfikacją ogłoszenia o zamówieniu w ww. zakresie.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557 i 575
ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 i 2 lit. a), b) oraz d) oraz § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437). Wobec po
wyższego Izba zasądziła od
Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 19 445 zł 60 gr stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia
pełnomocnika, dojazdu pełnomocnika na rozprawę oraz noclegu.
Przewodniczący: ……………………………..
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu modyfikację postanowień
specyfikacji warunków zamówienia poprzez:
a) usunięcie punktu III.2 ppkt 1.1 oraz ppkt 1.3.1 lit. a), b) i c), a także punktu IV.3
ppkt 3.1 oraz ppkt 3.2 SWZ;
b) usunięcie z punktu III.2 ppkt 1.3.2 lit. a) SWZ określenia „z których każde polegało
na doskonaleniu zawodowym rolników”
c) wprowadzenie w punkcie XI ppkt 1.2 SWZ dotyczącym kryterium oceny ofert -
„dodatkowi wykładowcy” liczby osób, która będzie brana pod uwagę w ramach oceny
ofert wraz z podaniem liczby punktów za oferowaną przez wykonawcę liczbę
dodatkowych wykładowców
oraz odpowiednią modyfikację postanowień ogłoszenia o zamówieniu w ww.
zakresie.
2. Kosztami post
ępowania obciąża Zamawiającego – Agencję Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie i:
.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(
słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego –
wykonawcę Polski Instytut Rozwoju Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie tytułem
wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od Zamawiającego – Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
w Warszawie
na rzecz Odwołującego – wykonawcy Polski Instytut Rozwoju
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie kwotę 19 445 zł 60 gr (słownie: dziewiętnaście
tysięcy czterysta czterdzieści pięć złotych sześćdziesiąt groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia
pełnomocnika, dojazdu pełnomocnika na rozprawę oraz noclegu.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1129 z późń. zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
P
rzewodniczący: ……………………………..
Sygn. akt: KIO 2827/21
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie [dalej
„Zamawiający”] prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia w trybie przetargu
nieograniczonego na
wyłonienie Beneficjenta poddziałania 1.1. „Wsparcie dla działań
w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności” w ramach działania „Transfer
wiedzy
i
działalność
informacyjna”
PROW
2014-20
(znak
postępowania:
DDD.65140.1.2021).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu
14 września 2021 r. pod numerem 2021/S 178-464050.
W dniu 24
września 2021 r. wykonawca Polski Instytut Rozwoju Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie [
dalej „Odwołujący”] wniósł odwołanie zarzucając Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 112 ust. 1 i 2 w zw. z art. 114 pkt 1-3 ustawy Pzp oraz art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp
przez poprzez sformułowanie warunków udziału w postępowaniu dotyczących uprawnień do
prowadzenia działalności niezgodnie z przepisami ustawy, co w konsekwencji utrudnia
uczciwą konkurencję i bezzasadnie zawęża krąg potencjalnych wykonawców, mogących
złożyć oferty w przedmiotowym postępowaniu udzielenie zamówienia publicznego;
2. art. 112 ust. 1 w zw. z art. 116 ust. 1, oraz art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp przez poprzez
sformułowanie warunków udziału w postępowaniu dotyczących doświadczenia wykonawcy
poprzez ograniczenie kręgu potencjalnych wykonawców do podmiotów, które realizowały
usługi transferu wiedzy dla rolników, co utrudnia uczciwą konkurencję i bezzasadnie zawęża
krąg potencjalnych wykonawców, mogących złożyć oferty w przedmiotowym postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego;
3. art. 108 i 109 w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp poprzez wprowadzenia dodatkowych,
nieznanych ustawie przesłanek wykluczenia wykonawców;
4. art. 239 ust. 2, art. 240 ust. 1 i 2, 241 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, art. 242 ust. 2 i 247 ust. 1 i 2
w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp poprzez sformułowanie kryteriów oceny ofert opartych na
właściwości wykonawcy, bez wskazania rozpiętości maksymalnej - liczby osób, które będą
brane pod uwagę w kryterium liczba osób skierowanych do realizacji zamówienia;
5.
art. 16 pkt 1 i 3 §2 i §9 Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia
23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów
lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. poz. 2415) poprzez
zażądanie dokumentów niezgodnych z zapisami rozporządzenia na potwierdzenie spełniania
warunków udziału w postępowaniu.
Wobec w
w. zarzutów Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu:
1.
wykreślenia warunku udziału w części dotyczącej uprawnień o treści wskazanej
w specyfikacji;
2.
usunięcia z warunku udziału w postępowaniu w Sekcji III pkt III.1.1. ppkt 1.3.2. lit. a)
Ogłoszenia o zamówieniu oraz w Rozdz. III pkt III.2 ppkt 1.3.2. SWZ sformułowania,
„z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym rolników”;
3.
wykreślenia lub zmiany kryterium oceny ofert „liczba dodatkowych wykładowców” lub
zobowiązanie do określenia maksymalnej liczby jaka będzie brana pod uwagę przy ocenie
ofert wraz z
podaniem liczby punktów za konkretną liczbę wykładowców;
4.
wykreślenia przesłanek wykluczenia wykonawców, które nie wynikają z ustawy;
5.
wykreślenia dokumentów i oświadczeń żądanych niezgodnie z przepisami
Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie
podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. poz. 2415).
W zakresie zarzutu określonego w punkcie 1. petitum odwołania Odwołujący
podniósł, że wskazane w treści specyfikacji w rozdziale Rozdziale III ust. 2 SWZ warunki
udziału nie dotyczą posiadania zezwolenia, licencji, koncesji lub wpisu do działalności
regulowanej. Wymaganie posiadania przez wykonawców prowadzenia działalności
o
oznaczonym kodzie PKD było wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa KIO i jest uznawane
za niedozwolone (KIO 6/14, wyrok SO w Kaliszu IV Ga 29/08).
Odwołujący wskazał, iż wszystkie warunki sformułowane przez Zamawiającego
w rozdziale dotyczącym posiadania uprawnień są niezgodne z ustawą. Nie jest również
dopuszczalnym warunek udziału (który w istocie jest sformułowany jak dodatkowa
przesłanka wykluczenia nieznana ustawie), który stanowi: „Nie podlegają wykluczeniu na
podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 roz
porządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 640/2074
z dnia 17 marca 2014 uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do zintegrowanego systemu zarzadzania i kontroli oraz
warunków odmowy lub wycofania płatności oraz kar administracyjnych mających
zastosowanie do płatności bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady
wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181 z 20.06.2074, str. 48 ze zm.)”.
Za niezgodne z przepisami ustawy należy również uznać ograniczenie kręgu
potencjalnych wykonawców poprzez wskazanie, że w postępowaniu nie mogą wziąć udziału:
„Wykonawcy, którzy nie są podmiotem, który prowadzi działalność gospodarczą w zakresie
produkcji lub obrotu maszynami, urządzeniami, materiałami lub środkami przeznaczonymi
dla rolnictwa, leśnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, z wyjątkiem Państwowego
Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe oraz jednostek doradztwa rolniczego w rozumieniu
ustawy o jednostkach doradztwa rolniczego oraz instytutów badawczych w rozumieniu
ustawy o Instytutach badawczych”.
Odwołujący podniósł, iż nie są to warunki weryfikujące posiadanie uprawnień
w rozumieniu art. 114, nie jest to również dopuszczalne przesłanki wykluczenia, ponieważ
katalog przesłanek wykluczenia jest w ustawie Pzp zamknięty. Wprowadzenia ww. zapisów
wprost narusza art. 114, 108 i 109 w zw. z art. 16 ustawy Pzp.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 2. petitum odwołania Odwołujący podniósł, iż
Zamawiający w treści warunku udziału w postępowaniu w części dotyczącej doświadczenia
wskazał, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się jedynie wykonawcy, którzy w okresie
ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy - w tym okresie, zorganizował tj. przygotował i przeprowadził, co
najmniej 6 działań transferu wiedzy (w szczególności szkolenia, warsztaty, kursy,
demonstracje, konferencje, seminaria lub studia podyplomowe) dla co najmniej 750 osób
łącznie, z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym rolników.
Odwołujący wskazał, że tak sformułowany warunek eliminuje z udziału doświadczone
fi
rmy szkoleniowe, które organizowały szkolenia dla większej liczby osób, ale uczestnicy nie
byli rolnikami. W konsekwencji warunek udziału wyklucza z postępowania podmioty będące
w stanie należycie wykonać zamówienie. Przedmiot zamówienia obejmuje organizację
szkoleń. Analiza opisu przedmiotu zamówienia wskazuje na standardowy dla usług
szkoleniowych zakres tj. rekrutację, wynajem sali, zapewnienie materiałów szkoleniowych
czy wyżywienie dla uczestników. Doświadczenie w wynajmie sali, tworzeniu materiałów
szkoleniowych czy też zapewnienia cateringu dla uczestników będących rolnikami a np.
urzędnikami niczym się nie różni. Jak wynika z Opisu przedmiotu zamówienia (załącznik nr 1
do SWZ) essentialia negotii
usługi stanowiącej przedmiot zamówienia jest w istocie
organizacja szkoleń. Do obowiązków wykonawcy należy m.in.
1) zapewnienie obiektu/hotelu przeznaczonego do organizacji szkoleń lub posiadającego
warunki d
o ich prowadzenia, zapewniającego odpowiednią liczbę miejsc do zakwaterowania
(jeśli dotyczy), przeprowadzenia szkoleń i zapewnienia wyżywienia uczestnikom,
wykładowcom i organizatorom danego szkolenia,
2) zakontraktowanie wykładowców,
3)
zorganizowanie dowozu uczestników do miejsca organizacji szkolenia,
4) zapewnienie odpowiedniego wyposażenia i oznaczenia sal szkoleniowych,
5) zapewnienie obsługi technicznej szkoleń,
6) rekrutacja i rejestracja uczestników szkoleń,
7) zapewnienie zakwate
rowania i wyżywienia uczestnikom szkoleń, etc.
Dysponowanie wykładowcami, spełniających określonego wymagania w zakresie
wykształcenia i doświadczenia, którzy będą prowadzili szkolenia, stanowi odrębny warunek
udziału w postępowaniu. Odpowiednia jakość merytoryczna wykładów zapewniona będzie
zatem poprzez dysponowanie kadrą wykładowców o wymaganych przez Zamawiającego
kwalifikacjach. Zamawiający wprowadzając w warunkach zamówienia zapis ograniczający
możliwość wykazania doświadczenia w zakresie transferu wiedzy w obszarze doskonalenia
zawodowego rolników, dokonał de facto zawężenia dostępu do zamówienia, wykluczając
z możliwości udziału w postępowaniu wykonawców posiadających bogate doświadczenie
w zakresie szkolnictwa, edukacji, i szkoleń, lecz nie realizujących dotąd usług szkoleniowych
stricte dla rolników. Nie ulega jednak wątpliwości, że również takie podmioty posiadają
wiedzę i doświadczenie w organizacji działań transferu wiedzy, pozwalającą na należyte
wykonanie zamówienia. Wymóg stawiany przez Zamawiającego nie jest zatem niczym
uzasadniony i jest irrelewantny dla oceny zdolności wykonawcy do należytego wykonania
zamówienia. Zawężenie dostępu do zamówienia jedynie do podmiotów posiadających
specyficzne doświadczenie w organizacji szkoleń skierowanych do wąskiej, konkretnej grupy
odbiorców (rolników), przy jednoczesnym wykluczeniu innych podmiotów posiadających
bogate doświadczenie w organizacji działań transferu wiedzy, rażąco narusza zasadę
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, jak również proporcjonalności,
wprowadzając sztuczne i nieuzasadnione z punktu widzenia przedmiotu zamówienia
i specyfiki rynku bariery w dostępie do zamówienia, co stanowi naruszenie art. 16 pkt 1 i 3
ustawy Pzp.
Na marginesie Odwołujący wskazał, że „doskonalenie zawodowe rolników” jest
pojęciem niedookreślonym, mogącym obejmować obszerną i różnorodną tematykę oraz
rodzaje działań transferu wiedzy, w związku z czym doświadczenie w realizacji tego rodzaju
działań w żaden sposób nie musi korespondować z kompetencjami wymaganymi do
należytej realizacji szkoleń o konkretnej tematyce, wymagającej wysoko specjalistycznej
wiedzy (którą wykonawca zapewnia poprzez dysponowanie wykładowcami o wymaganych
kwalifikacjach). Co więcej, odbiorcami usług szkoleniowych objętych przedmiotowym
zamówieniem mogą być również osoby niebędące rolnikami (w tym domownicy rolników,
małżonkowie rolników, osoby zatrudnione w rolnictwie, właściciele lasów, wnioskodawcy lub
beneficjenci operacji typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc
w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego Programem
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020), co dodatkowo przemawia za
bezzasadnością i nieadekwatnością omawianego warunku udziału w postępowaniu.
M
ając powyższe na uwadze Odwołujący wniósł o wykreślenie w Ogłoszeniu
o zamówieniu oraz SWZ z opisu omawianego warunku udziału w postępowaniu słów:
„z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym rolników”.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 3. petitum
odwołania Odwołujący podał, że
Zamawiający w przedmiotowym postępowaniu wskazał, że o zamówienie mogą ubiegać się
wykonawcy którzy: Nie podlegają wykluczeniu na podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6
rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014
uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013
w odniesieniu do zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub
wycofania płatności oraz kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności
bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności (Dz.
Urz. UE L 181 z 20.06.2014, str. 48 ze zm.) oraz wykonawcy, którzy nie są podmiotem, który
prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji lub obrotu maszynami,
urządzeniami, materiałami lub środkami przeznaczonymi dla rolnictwa, leśnictwa i przemysłu
rolno-
spożywczego, z wyjątkiem Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe
oraz jednostek doradztwa rolniczego w rozumieniu ustawy o jednostkach doradztwa
rolniczego oraz instytutów badawczych w rozumieniu ustawy o Instytutach badawczych.
Ustawa nie zna takich przesłanek wykluczenia wykonawców dlatego koniecznym
i uzasadnionym jest nakazanie modyfikacji SWZ w tym zakresie. Tak sformu
łowany warunek
udziału w postępowaniu w zakresie doświadczenia nie jest proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia i utrudnia uczciwą konkurencję i równe traktowanie wykonawców.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 4. petitum odwołania Odwołujący podniósł, iż
w ogłoszeniu o zamówieniu oraz SWZ Zamawiający wprowadził kryterium oceny ofert pn.
„dodatkowi wykładowcy” o wadze 60%. Uzasadniał, że brak określenia górnego limitu
dodatkowych wykonawców podlegających punktacji skutkuje niepewnością wykonawców co
do sp
osobu przygotowania oferty najkorzystniejszej pod względem przyjętych kryteriów
oceny ofert. O ile w przypadku ceny, każdy z wykonawców może oszacować koszt realizacji
zamówienia na podstawie opisu przedmiotu zamówienia, o tyle brak jest jakichkolwiek
punk
tów odniesienia w zakresie liczby dodatkowych wykładowców, których zaoferowanie
pozwoli na złożenie oferty konkurencyjnej wobec ofert innych wykonawców. W konsekwencji
każdy z wykonawców zmuszony będzie do złożenia oferty w warunkach niepewności co do
punk
tacji możliwej potencjalnie do pozyskania w ramach kryterium „dodatkowi wykładowcy”
i rzeczywistego wpływu tego kryterium na ocenę ofert w postępowaniu. Jest to o tyle istotne,
że Zamawiający przypisał temu kryterium wagę aż 60% (przy wadze kryterium cenowego na
poziomie 40%). Liczba zaoferowanych dodatkowych wykładowców będzie przy obecnych
zapisach SWZ kluczowym kryterium wyboru wykonawcy. Brak obiektywnego miernika
poziomu pożądanej przez Zamawiającego liczby dodatkowych wykładowców nie pozwala na
rzete
lne skalkulowanie ceny ofertowej i jej optymalizację z punktu widzenia potrzeb
Zamawiającego. Zważyć bowiem należy, że zakontraktowanie (wg nomenklatury używanej
w OPZ) dodatkowych wykładowców wiąże się, co oczywiste, z dodatkowymi kosztami, które
muszą zostać wliczone w zaoferowaną cenę. Taki sposób obliczania punktacji w ramach
kryterium „dodatkowi wykładowcy” nie spełnia zatem wymogu określonego w art. 247 ust. 1
ustawy Pzp nakazującego zamawiającemu określenie wagi poszczególnych kryteriów. Nadto
Odwołujący wskazał, że jest możliwe albo przypisanie konkretnej wagi do kryterium albo
ustalenie przedziału z ustaloną rozpiętością. W tym wypadku określenie wagi kryterium ma
charakter pozorny, gdyż w rzeczywistości nie sposób przewidzieć, jaki wpływ będzie miało
zaoferowanie określonej liczby dodatkowych wykładowców na ocenę oferty. Sposób
obliczania punktacji w ramach kryterium „dodatkowi wykładowcy” w sposób oczywisty może
prowadzić do zaburzenia uczciwej konkurencji w postępowaniu, w szczególności, gdy jeden
(lub kilku) wykonawców zaoferuje nierealną (zawyżoną) w stosunku do rzeczywistych
potrzeb liczbę wykładowców. W praktyce sytuacja taka może prowadzić do wyboru oferty,
która nie jest ofertą najkorzystniejszą z punktu widzenia stosunku jakości do ceny, co
stanowi naruszenie art. 239 ust. 2 ustawy Pzp, a zarazem istoty postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Nietrudno bowiem wyobrazić sobie wybór oferty znacząco droższej
od pozostałych, wyłącznie ze względu na zaoferowanie sztucznie zawyżonej w stosunku do
zakresu zamówienia liczby wykładowców.
Mając na względzie powyższe trudno zrozumieć motywację Zamawiającego i cel, jaki
przyświecał mu przy konstruowaniu omawianego kryterium oceny ofert, tym bardziej że do
należytej realizacji zamówienia wystarczy w istocie dysponowanie przez wykonawcę
wymaganą w ramach warunków udziału w postepowaniu liczbą wykładowców. Nie wiadomo
zatem, jakie znaczenie dla jakości wykonania zamówienia ma liczba wykładowców i w jaki
sposób najwyższa liczba zaoferowanych wykładowców miałaby się przekładać na ofertę
najlepszą jakościowo. Pytanie to jest tym bardziej zasadne, że każdy z dodatkowych
wykładowców powinien spełniać wymagania tożsame, jak wymagania dla wykładowców
wskazywanych w ramach warunków udziału w postępowaniu. W istocie analizowane
kryterium oceny ofert nie jest więc kryterium jakościowym (co stanowi naruszenie art. 242
ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp) oraz nie służy weryfikacji i porównaniu poziomu oferowanego
wykonania zamówienia (co stanowi naruszenie art. 240 ust. 2 ustawy Pzp). Konsekwencją
powyższego jest również naruszenie art. 241 ust. 1 ustawy Pzp (poprzez brak związku
kryterium z przedmiotem zamówienia), gdyż w istocie kryterium to dotyczy właściwości
wykonawcy (wielkości kadry), co stanowi z kolei naruszenie art. 241 ust. 3 ustawy Pzp.
W ocenie Odwołującego liczba osób skierowanych do realizacji jest w istocie
kryterium związanym z właściwościami wykonawcy, który aby otrzymać punkty musi już na
etapie składania oferty dysponować jak największą liczbą personelu. Jakkolwiek katalog
kryteriów wskazany w art. 242 ust. 2 ustawy Pzp nie jest zamknięty, to zamawiający jest
zobligowany do prowadzenia postępowania z poszanowaniem przepisu art. 240.
Odwołujący stwierdził, że możliwość wskazania w ramach kryterium dowolnej liczby
wykładowców o podobnym profilu (z pominięciem wymogu dysponowania zespołami
wykładowców o różnych kompetencjach) czyni omawiane kryterium oceny ofert tym bardziej
nielogicznym i nie związanym z jakościową oceną oferty. Wskazane przez Zamawiającego
kryterium w obecnej formie może niewątpliwie prowadzić do wielu nieprawidłowości
i nadużyć. Przez wzgląd na powyższe Odwołujący wniósł o wykreślenie lub zmianę kryterium
„dodatkowi wykładowcy” na inne, pozwalające na ocenę jakości ofert. Ewentualnie
Odw
ołujący wniósł o zmianę opisu sposobu oceny ofert w ramach kryterium „dodatkowi
wykładowcy” poprzez wskazanie, ile punktów Zamawiający przyzna za konkretną liczbę
dodatkowych wykładowców lub określenie maksymalnej liczby punktowanych wykonawców.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 5. petitum
odwołania Odwołujący wskazał,
iż w Rozdziale IV Wykaz podmiotowych środków dowodowych Zamawiający zażądał od
potencjalnych wykonawców w celu spełnienia warunków udziału w postępowaniu:
„3. Potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu dotyczących uprawnień do
prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej:
3.1. dokument potwierdzający prowadzenie działalności szkoleniowej zgodnie z wytycznymi
określonymi w Rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.1 lit a. SWZ właściwymi dla podmiotu składającego
ofertę;
3.2 oświadczenie Wykonawcy o posiadaniu numeru identyfikacyjnego producenta lub
wystąpieniu o wpis do ewidencji producentów i nadanie numeru identyfikacyjnego, o którym
mowa w art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji
producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie
płatności.”
Odwołujący podniósł, iż dokumenty wskazane przez Zamawiającego nie potwierdzają
posiadania uprawnień wymaganych przepisami prawa i jako takie winny podlegać usunięciu
z
dokumentacji postępowania i ogłoszenia.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 listopada 2021 r. wniósł
o oddalenie odwołania.
Tytułem wstępu Zamawiający wskazał, że postępowanie prowadzone jest w związku
z wdrażaniem przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa poddziałania 1.1
„Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i umiejętności” w ramach
działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (zgodnie z art. 6 ust. 2 oraz art. 34 ust. 5 ustawy
z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. z 2021 r. poz. 182, 904
i 1603; dalej „ustawa”), tzn. że de facto w ramach Postępowania Wykonawcy ubiegają się
o uzyskanie pomocy finansowej przyznanej na realizację operacji z publicznych środków
krajowych i unijnych, tj. EFRROW. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
(PROW 2014-
2020) został opracowany na podstawie przepisów Unii Europejskiej,
w szc
zególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia
17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski
Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego
rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 oraz aktów delegowanych i wykonawczych Komisji
Europejskiej. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, Program jest wkomponowany
w całościowy system polityki rozwoju kraju, w szczególności poprzez mechanizm Umowy
Partnerstwa, która określa strategię wykorzystania środków unijnych na rzecz realizacji
wspólnych dla UE celów określonych w unijnej strategii wzrostu „Europa 2020 – Strategia na
rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”
z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych danego państwa członkowskiego. Celem głównym
PROW 2014
– 2020 jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie
zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny
obszarów wiejskich. Program będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych
dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020, w tym w szczególności
ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich. Cel
regulacji prawnych nastawiony jest na realne wsparcie podmiotów działających w sektorze
rolnictwa.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 1. petitum odwołania Zamawiający wskazał,
że warunki udziału w postępowaniu określone w Rozdziale III pkt. 1.3.1 SWZ w zakresie
uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej i zawodowej oraz pkt. 1.3.2
SWZ w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej zostały sformułowane zgodzie
z zasadami dotyczącymi udzielania zamówień publicznych oraz wymaganiami określonymi
m.in. w: 1) Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia
17 grudnia 20113 w sprawie wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz
uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE)
nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str.
549, ze zm., dalej „Rozporządzenie 1306”), 2) art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia
delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014 r.
uzupełniającego
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do
zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub wycofania
płatności oraz do kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności bezpośrednich,
wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181
z 20.06.2014, str. 48, ze zm., dalej „Rozporządzenie delegowane”), 3) ustawie z dnia 20
lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego
Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (DZ. U. z 2021 r., poz. 182 i 904),
4) Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 kwietnia 2017 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania
„Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności” oraz
poddziałania „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” w ramach
działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 oraz warunków i trybu jej wypłaty (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1688 oraz z 2021 r. poz. 1520; dalej „Rozporządzenie”).
Kwestionowane Odwołaniem wymagania wypełniają w szczególności obowiązek
wynikający z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów
wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju
Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
(DZ. U. z 2021 r., poz. 182 i 904). Stanowi on, że pomoc jest przyznawana osobie fizycznej,
osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, jeżeli są
spełnione warunki przyznania pomocy określone w przepisach, o których mowa w art. 1 pkt 1
(tj. rozporządzeń PE i Rady (UE) nr 1305/2013, nr 1306/2013 i nr 1303/2013), w przepisach
ustawy oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1(tj. rozporządzeniach
wykonawczych dla po
szczególnych działań realizowanych w ramach PROW na lata 2014-
2020, w tym również str. 4 dla poddziałania 1.1 „Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia
zawodowego i nabywania umiejętności” w ramach działania „Transfer wiedzy i działalność
informacyjna”).
Zamawiający wskazał, że jednym z aktów wykonawczych wydanych na podstawie
art. 45 ust. 1 ww. ustawy jest Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
21 kwietnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej
w ramac
h poddziałania "Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego
i nabywania umiejętności" oraz poddziałania "Wsparcie dla projektów demonstracyjnych
i działań informacyjnych" w ramach działania "Transfer wiedzy i działalność informacyjna"
objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz warunków i trybu
jej wypłaty. Zamawiający przywołał brzmienie § 3 ust. 1 – 3 ww. rozporządzenia.
Zamawiający podniósł, że ukształtowanie przez Zamawiającego warunków udziału
w Postępowaniu pozostaje w zgodzie z zasadami dotyczącymi udzielania zamówień
publicznych powiązanych z istnieniem uzasadnionych potrzeb Zamawiającego, które
stanowią zasadniczą determinantę dla dokonanych przez niego wyborów w zakresie doboru
warunków udziału w postępowaniu oraz kryteriów oceny ofert, jakimi posługuje się przy
wykonywaniu swoich zadań i osiąganiu celów przed nim postawionych. Owe uzasadnione
potrzeby w szczególności zdeterminowane są przez ww. akty prawne regulujące warunki
przyznania pomocy.
Zamawiający uzasadniał, że w Postępowaniu podstawowym celem Zamawiającego
jest wybór beneficjenta pomocy finansowanej z publicznych środków krajowych i unijnych, tj.
EFRROW w sposób minimalizujący ryzyko późniejszego jej zwrotu. Powyższe znajduje
uzasadnienie także w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, która wypowiadając się
w kwestii tego, co determinuje uzasadnienie potrzeb zamawiających, wskazała m.in.
w wyroku z 28 września 2015 r. (KIO 2014/15) na „cel, który dane zamówienie ma
realizować,
warunki
prowadzenia
działalności
przez
zamawiającego,
wszelkie
uwarunkowania i skutki zastosowania określonych rozwiązań (...)”. W konsekwencji należy
uznać, iż nieuprawnione jest dokonywanie takiej oceny, jak to postuluje Odwołujący,
z punktu widzenia wyłącznie dyrektywy zapewnienia konkurencyjności rozumianej w sposób
bezwzględny, tj. mającej mieć takie znaczenie, iż dopuszczeniu winny podlegać wszelkie
podmioty występujące na rynku usług szkoleniowych, które niekoniecznie zapewniają
„uzasadnione potrzeby Zamawiającego”, w szczególności zaś w tym konkretnym przypadku
nie spełniają wymagań wynikających z aktów prawnych regulujących warunki przyznania
pomocy.
Opisane wyżej okoliczności istotne dla ustalenia potrzeb Zamawiającego a także
przyczyn i sposobu ukształtowania wymagań dotyczących warunków udziału
w postępowaniu znajdują uzasadnienie także w ukształtowanej linii orzeczniczej. Na
potwierdzenie powyższego Zamawiający przywołał wyrok KIO z dnia 5 marca 2021 r. sygn.
akt: KIO 418/21. Zgodnie więc z aktualną linią orzeczniczą i stanowiskiem doktryny
Zamawiający, jako gospodarz postępowania, ma prawo do dokonania takiego ustalenia
warunków udziału w postępowaniu, w tym opisu sposobu spełnienia tych warunków, który
wpłynie na krąg wykonawców mogących ubiegać się o zamówienie zawężając go
w mniejszym lub większym stopniu.
Zamawiający wskazał, że uzasadnienie zarzutu oparte jest na zasadniczej tezie,
zgodnie z którą wszystkie kwestionowane warunki udziału w Postępowaniu nie są
warunkami dotyczącymi uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
W ocenie Zamawiającego teza taka jest nieuprawniona przede wszystkim z tej przyczyny, iż
postawiona została w całkowitym oderwaniu od całokształtu regulacji prawnej w zakresie
przedmiotowego działania pomocowego, które ustanawiają szereg ww. warunków uzyskania
tejże pomocy. Konieczność łącznego zastosowania tych przepisów oraz przepisów z zakresu
zamówień publicznych, które mają zastosowanie do wyłonienia beneficjenta pomocy, który
musi spełniać warunki określone tymi pierwszymi, wymaga dokonywania takiej wykładni
przepisów z zakresu zamówień publicznych, aby możliwe było osiągnięcie celów wytycznych
wynikających z regulacji pomocowej. W przeciwnym przypadku, zgodnie z wykładnią
przepisów Pzp proponowaną przez Odwołującego nie byłoby w ogóle możliwe wyłonienie
z zastosowaniem przepisów Pzp beneficjenta pomocy z uwzględnieniem uwarunkowań
wynikających z przepisów pomocowych. Mając na uwadze powyższe w ocenie
Zamawiającego uzasadniona jest taka wykładnia, zgodnie z którą wskazane wyżej przepisy
pomocowe należy rozumieć jak przepisy odrębne dotyczące uprawnień do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, o których mowa w art. 112 ust. 2 pkt 2)
Pzp. Bez spełnienia tych bowiem wymagań nie jest prawnie dopuszczalne wykonywanie
takiej działalności z uwzględnieniem wsparcia finansowego środkami pomocowymi.
W zakresie zarzutu zawartego w punkcie 2. petitum
odwołania Zamawiający
podkreślił, iż nie jest objęte zakresem zarzutu kwestionowanie samej liczby osób wskazanej
w przedmiotowym warunku udziału w postępowaniu (pomimo także i jej „wyboldowania”),
lecz, jak wynika z uzasadnienia zarzutu, jedynie zawężenie poprzez ten warunek „dostępu
do zamówienia jedynie do podmiotów posiadających specyficzne doświadczenie
w o
rganizacji szkoleń skierowanych do wąskiej, konkretnej grupy odbiorców (rolników)”
(akapit 4 na str. 11 Odwołania). Zamawiający wskazał, że jednym z aktów wykonawczych
wydanych na podstawie ww. art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu
ro
zwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz
Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata
2014-
2020, jest Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 kwietnia 2017 r.
w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej w ramach
poddziałania "Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania
umiejętności" oraz poddziałania "Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań
informacyjnych" w ra
mach działania "Transfer wiedzy i działalność informacyjna" objętego
Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz warunków i trybu jej
wypłaty. Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2) tego rozporządzenia „Pomoc jest przyznawana osobie
fizycznej, osobie
prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
która spełnia następujące warunki: (…) 2) posiada odpowiednie doświadczenie w organizacji
działań transferu wiedzy dla rolników lub właścicieli lasów;”. Tym samym ustanowienie
sporneg
o wymagania przez Zamawiającego należy uznać za wynikające z realizacji
dyspozycji ww. rozporządzenia stanowiącego wykonanie ustawowej delegacji zawartej
w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich
z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, zgodnie
z którym „minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe warunki lub tryb przyznawania, wypłaty lub zwrotu pomocy w ramach
poszczególnych działań, poddziałań lub typów operacji objętych programem (…)”.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 3. petitum odwołania Zamawiający podał, że
warunki udziału w postępowaniu zostały określone w zgodzie z zasadami dotyczącymi
udzielania zamówień publicznych w powiązaniu z istnieniem uzasadnionych potrzeb
Zamawiającego, które stanowią zasadniczą determinantę dla dokonanych przez niego
wyborów z zakresie doboru warunków wykluczenia wykonawców z postępowania.
Kwestionowane przez Odwołującego „dodatkowe przesłanki wykluczenia” wykonawców
z postępowania odzwierciedlają wymagania określone w art. 63 Rozporządzenia 1306,
art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 Rozporządzenia delegowanego a także w §3 ust. 1 pkt 7) oraz ust. 2
Rozporządzenia. Zamawiający podniósł, iż Odwołujący lakonicznie wskazał jako
uzasadnienie zarzutu jedynie na to, że „ustawa nie zna takich przesłanek wykluczenia
wykonawców, dlatego koniecznym i uzasadnionym jest nakazanie modyfikacji SWZ w tym
zakresie”. Wskazał przy tym na naruszenie art. 108 i 109 w zw. z art. 16 ustawy Pzp. Należy
wobec powyższego wskazać, że Zamawiający nie ustanowił opisanych przez Odwołującego
przesłanek wykluczenia „nieznanych ustawie” i z tego już tylko samego powodu, zarzut tak
postawiony nie może zasługiwać na uwzględnienie. Kwestionowane przez Odwołującego
powyższe postanowienia SWZ nie są bowiem przesłankami wykluczenia, lecz warunkami
udziału w postępowaniu, w przypadku niespełnienia których oferta wykonawcy podlegała
będzie odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy Pzp. Zarzut w tym
zakresie oparty jest najprawdopodobniej na nieporozumieniu. Odwołujący skupił się tu
zapewne na słowie „wykluczeniu” w sformułowaniu: „Nie podlegają wykluczeniu na
podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014
z dnia 11 marca 2014 uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz
warunków odmowy lub wycofania płatności oraz kar administracyjnych mających
zastosowanie do płatności bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady
wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181 z 20.06.2014, str. 48 ze zm.” (Rozdział III, III.2, pkt
1.1). „Wykluczenie” o którym mowa powyżej nie jest tymczasem wykluczeniem w rozumieniu
Pzp, lecz wykluczeniem „ze środka lub rodzaju operacji” w rozumieniu podstawie art. 35 str.
9 ust. 5 oraz ust. 6 wskazanego wyżej rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr
640/2014.
Zamawiający wskazał przy tym, iż z uzasadnienia Odwołania nie wynika, aby
Odwołujący kwestionował dopuszczalność takiego ukształtowania warunków udziału
w postępowaniu, którymi są wskazane w zarzucie postanowienia SWZ (nie zaś, jak twierdzi
Odwołujący, przesłankami wykluczenia Wykonawców z postępowania). Ewentualne zatem
wywody Odwołującego w tym zakresie nie mogą zasługiwać na uwzględnienie jako nie
objęte zakresem zarzutów Odwołania.
W przedmiocie zarzutu zawartego w punkcie 4. petitum
odwołania Zamawiający
podniósł, iż zawarty w Rozdziale XI SWZ opis kryteriów oceny ofert precyzuje w jaki sposób
i
w
oparciu
o
jakie
informacje
będą
oceniane
oferty
oraz
umożliwia
sprawdzenie/zweryfikowane informacji przedstawionych przez Wykonawców w ofercie.
W ramach oceny wskazanego kryterium oceny ofert brana będzie pod uwagę liczba
dodatkowych wykładowców, którzy będą brali udział w realizacji zamówienia (ponad
wymaganą minimalną liczbę wykładowców określoną w warunku udziału w postępowaniu dla
danej części zamówienia).
Zdaniem Zamawiającego wywody Odwołującego dotyczące rzekomej niepewności
wykonawców co do sposobu przygotowania oferty pod względem przyjętych kryteriów oceny
ofert, w ocenie Zamawiającego są przejawem li tylko retoryki na potrzeby Odwołania.
Odwołujący wskazuje na niepewność co do punktacji możliwej do uzyskania i rzeczywistego
wpływu na ocenę ofert w Postępowaniu. W ocenie Zamawiającego wywody te wskazują
dość jednoznacznie na dążenie Odwołującego do wymuszenia na Zamawiającym takiego
ukształtowania kryterium oceny ofert, aby Odwołujący mógł niejako dopasować oferowaną
liczbę wykładowców ponad minimalną liczbę określoną w warunku udziału, aby mógł być
pewnym uzyskania maksymalnej punktacji w tymże kryterium. Żądania Odwołującego
zmierzają zatem wprost do zniweczenia znaczenia pozacenowego kryterium oceny ofert.
W istocie Odwołujący ujawnia to dążenie niemal wprost wskazując, że chodzi mu
o uzyskanie punktów odniesienia w zakresie dodatkowej liczby wykładowców „których
zaoferowanie pozwoli na złożenie oferty konkurencyjnej wobec ofert innych wykonawców”
(ostatni akapit 1 strony uzasadnienia przedmiotowego zarzutu). Tym samym ujawnia on
dążenie do tego, aby przygotować ofertę nie tyle w oparciu o ocenę własnych możliwości,
lecz w oparciu o odniesienia do ofert innych wykonawców. Bezzasadność tego rodzaju
żądań stałaby się szczególnie jaskrawa, gdyby dotyczyła cenowego kryterium oceny ofert.
Wystarczy wyobrazić sobie sytuację, w której Odwołujący żądałby wskazania określonych
przedziałów ceny jakie będą punktowane określoną ilością punktów i ustanowienia jeszcze
do tego poziomu maksymalnego, tak ab
y z góry wiedział jaka oferowana cena pozwoli mu
„mieć pewność, że pozwoli na złożenie oferty konkurencyjnej wobec ofert innych
wykonawców”. Oczywistym jest, że tego rodzaju żądania nie mają jakiegokolwiek związku
z zapewnieniem konkurencyjności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Ich
realizacja prowadzi w sposób oczywisty wprost do stanu, w którym oferty kalkulowane byłyby
wyłącznie „pod kryteria oceny ofert” tak, aby mieć pewność uzyskania maksymalnej
punktacji.
Zamawiający wskazał, iż zupełnie niezrozumiała jest teza Odwołującego, jakoby
przyjęty sposób obliczania punktacji w ramach kryterium „dodatkowi wykładowcy” nie
spełniał wymogu określenia wagi jaką Zamawiający przypisuje temu kryterium (art. 247 ust.
1), podczas gdy waga ta została wskazana w SWZ (60%). Odwołujący usiłuje przenieść
wymóg wskazania wagi, czy też maksymalnej rozpiętości kryterium na rzekomo ustawowe
wymagania wskazania wykonawcy przez Zamawiającego co ma w danym kryterium
zaoferować, aby być pewnym maksymalnej punktacji w odniesieniu do złożonych przez
innych wykonawców ofert.
Odwołujący wskazuje na możliwość zaburzenia konkurencji poprzez wskazywanie
przez wykonawców „nierealnej (zawyżonej)” liczby wykładowców (nota bene - pomijając przy
tym podobny skutek w przypadku
zadośćuczynienia jego żądaniom). Pomija jednak przy
tym, że Zamawiający wprowadził w SWZ mechanizmy ograniczający tego rodzaju tendencje.
Mianowicie, jak wynika już z samego opisu kryterium ocenie w jego ramach będą podlegać
„wykładowcy, którzy będą brali udział w realizacji zamówienia”. W przypadku braku
zaangażowania wykładowców dodatkowych w trakcie realizacji zamówienia, przewidziano
sankcje polegające na zmniejszeniu lub zwrocie przyznanych środków. W § 10 ust. 5 pkt. 3
lit. e) umowy o przyznaniu pomoc
y, która stanowi Załącznik nr 8 do SWZ przewidziano
bowiem, że „w przypadku realizacji operacji niezgodnie z pozacenowymi kryteriami na
podstawie których zdecydowano o wyborze oferty najkorzystniejszej – na etapie płatności
końcowej, za każdą zmianę która miała wpływ na przyznanie punktów, kwotę pomocy do
wypłaty pomniejsza się o 0,05 %, a w przypadku gdy część pomocy została wcześniej
wypłacona – następuje również zwrot 0,05 % wypłaconej pomocy.”
Zdaniem Zamawiającego nie zasługuje na uwzględnienie także teza Odwołującego,
zgodnie z którą Zamawiający miałby naruszyć art. 241 ust. 1 ustawy Pzp poprzez
ustanowienie kryterium oceny ofert niezwiązanego z przedmiotem zamówienia. Nie sposób
uznać, iż tak jest w istocie, skoro kryterium dotyczy liczby wykładowców „biorących udział
w realizacji zamówienia”, czyli prowadzeniu szkoleń, które to szkolenia są właśnie objęte
przedmiotem zamówienia. Odwołujący wskazuje tu na okoliczność, iż wg. niego kryterium to
„w istocie dotyczy właściwości wykonawcy („wielkości kadry”). Z uwagi na wskazaną wyżej
okoliczność nie sposób się z tą tezą zgodzić. Jak już bowiem wskazano, to właśnie
wykładowcy są de facto osobami bezpośrednio świadczącymi prowadzenie szkoleń. Tym
samym kryterium to pozostaje w bezpośrednim związku z przedmiotem zamówienia
i przekłada się wprost na możliwość realizacji i jakość usług świadczonych w ramach
zamówienia. W ocenie Zamawiającego oczywistym jest, iż wielość wykładowców przekłada
się w szczególności chociażby na wieloaspektowość i atrakcyjność prezentowanej w trakcie
szkoleń wiedzy. Oczywistym jest, iż każdy wykładowca dysponuje zróżnicowaną wiedzą,
doświadczeniem, wypracowanymi metodami - zarówno w aspekcie samej przekazywanej
wiedzy, jak i sposobu jej przekazywania. Także doświadczenia własne Zamawiającego
wskazują na to, iż w przypadku szkoleń, czy wykładów prowadzonych przez więcej niż
jednego prelegenta takie okoliczności pozytywnie wpływają na jakość i wieloaspektowość
spojrzeń na dane zagadnienie przekazywanych uczestnikom. W ocenie Zamawiającego
dopuszczalność wprowadzenia tak skonstruowanego kryterium oceny ofert potwierdza także
aktualne orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej (por. wyrok z dnia 10 marca 2020 r., KIO
380/20).
Nie może też umknąć uwadze, iż wbrew twierdzeniom Odwołującego, Zamawiający
nie uczynił w ramach kwestionowanego kryterium przedmiotem punktacji „dysponowania jak
największą ilością personelu” (akapit 4 na str. 3 uzasadnienia zarzutu), lecz ilość
wykładowców, którzy realnie będą brali udział w prowadzeniu wykładów. Tym samym nie
podlega punktacji właściwość wykonawcy, czyli potencjał kadrowy wykonawcy (który może
być przecież w szczególności zdecydowanie większy), lecz wyłącznie związana
bezpośrednio z przedmiotem zamówienia, i mająca opisany wyżej na niego wpływ, ilość
wy
kładowców faktycznie prowadzących zajęcia.
Wskazać należy ponadto, iż sporne kryterium jest też opisane w sposób
jednoznaczny i zrozumiały. Sama zresztą treść uzasadnienia Odwołania wskazuje, iż także
Odwołujący doskonale rozumie co i w jaki sposób jest w jego ramach punktowane. Wskazuje
wprawdzie na to, że „nie rozumie” dlaczego takie kryterium Zamawiający ustanowił i „nie
rozumie” jak ma znaleźć metodę na takie uksztaltowanie swojej oferty, aby mieć pewność
złożenia oferty najkorzystniejszej, lecz zupełnie nie mają tego rodzaju zastrzeżenia żadnego
związku z obowiązkiem Zamawiającego ukształtowania kryteriów w sposób jednoznaczny
i zrozumiały.
Odnośnie zarzutu zawartego w punkcie 5. petitum odwołania Zamawiający ponownie
powołał się na § 3 ust. 1 rozporządzenia, określający warunki przyznania pomoc
przyznawana jest podmiotowi. Obowiązek posiadania numeru identyfikacyjnego producenta
lub wystąpienie o wpis do ewidencji producentów i nadanie numeru identyfikacyjnego wynika
z art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 18 g
rudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów,
ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U.
z 2021 r. poz. 699 ze zm.), który stanowi, iż „w niefinansowych, we współfinansowanych lub
w finansowanych ze środków Unii Europejskiej mechanizmach administrowanych przez
Agencję lub Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa mogą uczestniczyć podmioty wpisane do
ewidencji producentów”. W związku z powyższym każdy potencjalny Wykonawca
(beneficjent), jeżeli nie posiada numeru identyfikacyjnego, powinien wystąpić o jego nadanie
w myśl przepisów ww. ustawy. Posiadanie numeru identyfikacyjnego oraz figurowanie
w systemie ewidencji producentów zostało wprowadzone w celu prawidłowego zarządzania
i kontrolowania płatności ze środków europejskich dla wszystkich beneficjentów Wspólnej
Polityki Rolnej.
Jak zatem z powyższego wynika nie zasługuje na uwzględnienie teza Odwołującego
stanowiąca jedyne uzasadnienie zarzutu, zgodnie z którą dokumenty wskazane przez
zamawiającego nie potwierdzają posiadania uprawnień wymaganych przepisami prawa
i jako takie winny podlegać usunięciu z dokumentacji postępowania i ogłoszenia.
Wymienione wyżej akty prawne regulujące w szczególności przesłanki powstania
uprawnienia do ubiegania się o pomoc (a więc w konsekwencji o udzielenie przedmiotowego
zamówienia) wprost wskazują na konieczność legitymowania się przez podmioty o tę pomoc
się ubiegające spełnieniem określonych wyżej wymagań.
Zamawiający ponadto zwrócił uwagę na treść art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca
2018 r. Prawo przedsiębiorców i stwierdził, że działalność regulowana to taka działalność,
która jest możliwa do wykonywania przez przedsiębiorcę po jednoczesnym spełnieniu dwóch
przesłanek: 1) spełnieniu warunków przewidzianych przez ustawę, 2) uzyskaniu wpisu do
właściwego rejestru działalności regulowanej. Prawo przedsiębiorców nie definiuje osobno
samego pojęcia „działalność regulowana”, jako kryteria oceny przedstawiając wyłącznie
przywołane powyżej warunki (por. Pietrzak Aldona (red.), Prawo przedsiębiorców.
Komentarz do art. 45, dostępny w LEX). W świetle powyższego w ocenie Zamawiającego
znajduje podstawę jurydyczną taka wykładnia, zgodnie z którą wykonywanie działalności
gospodarczej objętej przedmiotem zamówienia w Postępowaniu przy udziale wsparcia
regulowanego ww. przepisami pomocowymi, które możliwe jest wyłącznie w spełnienia
opisanych w nim warunków, nosi znamiona tożsame do działalności regulowanej
w rozumieniu art. 45 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców. W konsekwencji zaś
w
szczególności uzasadnione wydaje się uznanie za żądanie tożsame z żądaniem wpisu do
rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w § 7 ust. 1 rozporządzenia w sprawie
podmiotowych środków dowodowych, żądania dokumentu potwierdzającego prowadzenie
działalności szkoleniowej zgodnie z wytycznymi określonymi w Rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.1 lit
a. SWZ właściwymi dla podmiotu składającego ofertę.
Z kolei jeśli chodzi o żądanie oświadczenia Wykonawcy o posiadaniu numeru
identyfikacyjnego producenta lub wystąpieniu o wpis do ewidencji producentów i nadanie
numeru identyfikacyjnego, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r.
o krajowym
systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji
wniosków o przyznanie płatności, w ocenie Zamawiającego znajduje ono swoją podstawę
w treści § 10 rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków dowodowych, zgodnie
z którym w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału
w postępowaniu lub kryteriów selekcji zamawiający może, zamiast podmiotowych środków
dowodowych, o których mowa w § 6-9, żądać oświadczenia wykonawcy o spełnianiu
warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron postępowania odwoławczego,
na podstawie zebranego materiału w sprawie oraz oświadczeń i stanowisk Stron,
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których
stanowi art. 528
ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba oceniła, że Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawną przesłankę dopuszczalności odwołania,
o której mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba nie podzieliła stanowiska Zamawiającego jakoby Odwołujący nie wykazał
przesłanek określonych art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Uzasadniając swoje stanowisko
Zamawiający podniósł w szczególności, że Odwołujący nie spełnia obecnie i nie spełniałby
przed zawarciem umowy
w sprawie zamówienia publicznego wymogów postawionych przez
Zamawiającego, przez co pod wątpliwość poddać należy interes Odwołującego w uzyskaniu
zamówienia. Zamawiający akcentował, iż brak możliwości uzyskania przedmiotowego
zamówienia przez Odwołującego nie wynika z ukształtowanych postanowień specyfikacji
warunków zamówienia, lecz z wymogów określonych przepisami prawa, w szczególności
przepisami ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich
z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U.
z 2021 r. poz. 182, 904 i 1603) wraz z aktami wykonawczymi, jak również Programu
Rozwo
ju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020).
Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż w przypadku odwołań wnoszonych
na etapie specyfikacji warunków zamówienia każdy wykonawca deklarujący zainteresowanie
uzyskaniem danego zamówienia posiada interes w jego uzyskaniu. Wystarczające jest także
wskazanie, że naruszenie określonych przepisów prowadzi do powstania po stronie
wykonawcy hipotetycznej szkody w postaci utrudnienia dostępu do zamówienia lub
spowodowania konieczności ubiegania się o udzielenie zamówienia niezgodnie z prawem.
Tym samym pomiędzy objętą odwołaniem czynnością zamawiającego (ukształtowaniem
postanowień SWZ) stanowiącą w opinii wykonawcy naruszenie przepisów ustawy Pzp,
a utrudnieniem w dostępie do zamówienia publicznego, czy też koniecznością złożenia oferty
w warunkach niezgodnych z przepisami prawa, istnieje adekwatny związek przyczynowy,
który został przez Odwołującego w tejże sprawie wykazany.
Zamawiający w dniu 27 września 2021 r. powiadomił wykonawców o wniesionym
odwołaniu. Izba ustaliła, że do postępowania odwoławczego nie zgłoszono przystąpień.
P
rzy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba uwzględniła dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego, w szczególności
ogłoszenie o zamówieniu, specyfikację warunków zamówienia wraz z załącznikami oraz
wyjaśnieniami i modyfikacjami.
Skład orzekający Izby wziął pod uwagę również stanowiska i oświadczenia Stron
z
łożone ustnie oraz pisemnie do protokołu posiedzenia i rozprawy w dniu 5 listopada 2021 r.
Izba
zaliczyła w poczet materiału sprawy dowód złożony przez Odwołującego
stanowiący wydruk ze strony internetowej Zamawiającego dotyczący wyjaśnień treści SWZ
w innym postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego.
Izba ustaliła, co następuje:
Zgodnie z puntem 1 opisu przedmiotu zamówienia (załącznik nr 1 do SWZ),
przedmiotem zamówienia jest usługa kompleksowej organizacji i przeprowadzenia
bezpłatnych szkoleń dla 7 320 osób uczestniczących w szkoleniach. Zamówienie podzielone
jest na 2 części, w następującym zakresie tematycznym:
1)
Część nr 1 zamówienia ‒ Krótkie łańcuchy dostaw żywności
2)
Część nr 2 zamówienia ‒ Nowoczesna technologia uprawy ziemniaka.
Zgodnie z punktem 2 opisu przedmiotu zamówienia, uczestnikami szkolenia, jako
ostateczni odbiorcy
, mogą być: rolnicy, domownicy rolników, małżonkowie rolników, osoby
zatrudnione w rolnictwie, właściciele lasów, wnioskodawcy lub beneficjenci operacji typu
„Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności
gospodarczej
na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2014
–2020.
Celem zamówienia jest nieodpłatna realizacja szkoleń dla 7 320 ostatecznych
odbiorców uczestniczących w tych szkoleniach, w zakresie tematów wymienionych w puncie
1.
W opisie przedmiotu zamówienia Zamawiający opisał zakres zadań i obowiązków
wykonawcy.
Zgodnie z punktem III. 2: Warunki udziału w postępowaniu
1.
O niniejsze zamówienie mogą ubiegać się Wykonawcy spełniający warunki udziału
w postępowaniu, którzy:
1.1.
Nie podlegają wykluczeniu na podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia
delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do
zintegrowa
nego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub wycofania
płatności oraz do kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności bezpośrednich,
wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181
z 20.06.2014, str. 48, ze zm.);
1.2. Nie podlegają wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 108 ust. 1 oraz art. 109
ust. 1 pkt. 1-10 ustawy;
1.3. Spełniają warunki udziału w postępowaniu w zakresie:
1
.3.1 Uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej.
Zamawiający uzna, że Wykonawca spełnia warunek udziału we wskazanym zakresie, jeżeli
Wykonawca wykaże, że:
a) prowadzi działalność szkoleniową tj.:
• prowadzi działalność gospodarczą oznaczoną jednym z następujących kodów PKD:
Dział Grupa Nazwa grupowania
85 85.3 Gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne, z wyłączeniem szkół policealnych
85
85.4 Szkoły policealne oraz wyższe
85 85.5 Pozaszkolne formy edukacji
85 85.6 Działalność wspomagająca edukację
Lub
• prowadzi działalność szkoleniową w oparciu o przepisy ustawy z dnia 22 października 2004
r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 721)
lub
• prowadzi działalność szkoleniową w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r.
Prawo
o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2021 r. poz. 478 j.t.)
lub
• prowadzi działalność szkoleniową w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r.
o instytutach badawczych (Dz.U. z 2020 poz. 1383 ze zm.)
lub
• prowadzi działalność szkoleniową w oparciu o powszechnie obowiązujące przepisy prawa
obowiązujące w miejscu zamieszkania lub siedziby Wykonawcy;
b) nie jest podmiotem, który prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji lub
obrotu maszynami, urządzeniami, materiałami lub środkami przeznaczonymi dla rolnictwa,
leśnictwa i przemysłu rolnospożywczego, z wyjątkiem Państwowego Gospodarstwa Leśnego
Lasy Państwowe oraz jednostek doradztwa rolniczego w rozumieniu ustawy z dnia
22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 721) oraz
instytutów badawczych w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r.
o instytutach badawczych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1383 oraz z 2021 r. poz. 1192);
c) posiada numer identyfikacyjny nadany w trybie przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 2013
r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz
ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2021 r. poz. 699 ze zm.) lub wystąpił
o wpis do ewidencji producentów i nadanie numeru identyfikacyjnego.
Zgodnie z punktem III.2 ppkt 1.3.2 lit. a) SWZ, o niniejsze zamówienie mogą ubiegać
się Wykonawcy spełniający warunki udziału w postępowaniu, którzy spełniają warunki
udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej. Zamawiający
uzna, że Wykonawca spełnia warunek udziału we wskazanym zakresie, jeżeli Wykonawca
wykaże, że: a) w okresie ostatnich trzech (3) lat przed upływem terminu składania ofert,
a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, zorganizował, tj.
przygotował i przeprowadził, co najmniej 6 działań transferu wiedzy (w szczególności
szkolenia, warsztaty, kursy, demonstracje, konferencje, seminaria lub studia podyplomowe),
dla co najmniej 750 osób łącznie, z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym
rolników.
Stosownie do punktu IV.3 ppkt 3.1 oraz ppkt 3.2 SWZ w celu potwierdzenia
spełniania warunków udziału w postępowaniu dotyczących uprawnień do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej lub zawodowej Zamawiający żądał od wykonawców:
-
3.1. dokumentu potwierdzającego prowadzenie działalności szkoleniowej zgodnie
z wytycznymi określonymi w rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.1) lit. a) SWZ właściwymi dla podmiotu
składającego ofertę;
-
3.2. oświadczenia wykonawcy o posiadaniu numeru identyfikacyjnego producenta lub
wystąpienia o wpis do ewidencji producentów i nadania numeru identyfikacyjnego, o którym
mowa w art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji
produc
entów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie
płatności (Dz. U. z 2021 r. poz. 699). W oświadczeniu należy wskazać nazwę i adres
podmiotu posiadającego numer identyfikacyjny producenta oraz numer identyfikacyjny
producenta.
Zgodnie z punktem XI SWZ, kryteriami oceny ofert były: cena o wadze 40% oraz
dodatkowi
wykładowcy o wadze 60%.
Stosownie do punktu XI ppkt 1.2 SWZ: ocenie w ramach kryterium „dodatkowi
wykładowcy” podlegać będą wykładowcy, którzy będą brali udział w realizacji zamówienia,
jako wykładowcy wskazani ponad wymaganą minimalną liczbę wykładowców określoną
w warunku udziału w postępowaniu dla danej części zamówienia.
Zamawiający dopuszcza możliwość powołania się przez Wykonawcę na zdolności
podmiotów udostępniających zasoby w odniesieniu do przedmiotowego kryterium oceny
ofert.
Wykonawca w ramach kryterium oceny ofert „dodatkowi wykładowcy” wskaże
dodatkowy skład wykładowców, którzy będą brali udział w realizacji operacji. Wykładowcy,
wskazani w ramach kryterium
oceny ofert „dodatkowi wykładowcy”, muszą spełniać
wymagania określone w SWZ w rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.2 lit. b 2.1) w zakresie części 1
zamówienia i/lub lit. b 2.2) w zakresie części 2 zamówienia.
L
iczba wykładowców ponad wymagania minimalne określone dla danej części
zamówienia, wskazana w ramach kryterium będzie podlegała porównaniu w stosunku do
oferty, w której wykonawca deklaruje wykonanie operacji przy największej liczbie
wykładowców ponad wymagania minimalne.
Dodatkowi wykładowcy muszą spełniać wymagania określone w SWZ dla
wykładowców wskazywanych w ramach warunków udziału w postępowaniu.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Zarzut naruszenia art. 112 ust. 1 i 2 w zw. z art. 114 pkt 1-3 ustawy Pzp oraz art. 16 pkt 1 i 3
ustawy Pzp -
warunki udziału w postępowaniu dotyczące uprawnień do prowadzenia
działalności, zarzut naruszenia art. 108 i 109 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp
oraz zarzut naruszenia art. 16 pkt 1 i 3 §2 i §9 Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy
i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz
innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy
(Dz. U. poz. 2415)
Istota podniesionych zarzutów sprowadzała się do oceny, czy sformułowane przez
Zamawiającego warunki udziału w postępowaniu, w tym dotyczące uprawnień do
prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej oraz żądane na
potwi
erdzenie ich spełniania dokumenty są zgodne z przepisami ustawy Pzp oraz
rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie
podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 2415) [dalej „rozporządzenie
w sprawie podmiotowych środków dowodowych”].
Tytułem wstępu wskazać należy, że przedmiotowe postępowanie o udzielenie
zamówienia prowadzone jest w związku z wdrażaniem przez Zamawiającego poddziałania
1.1 „Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i umiejętności” w ramach
działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Z powyższego wynika zatem, że w ramach
niniejszego postępowania wykonawcy ubiegają się o uzyskanie pomocy finansowej
przyznanej na realizację operacji z publicznych środków krajowych i unijnych, tj. EFRROW.
Zgodnie z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju
obs
zarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju
Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020
(Dz. U. z 2021 r. poz. 182 ze zm.) [dalej „ustawa PROW”], pomoc w ramach działań,
o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2, jest przyznawana beneficjentowi wyłonionemu
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz.U. poz. 2019 oraz z 2020 r. poz. 288, 1492, 1517, 2275 i 2320
), z wyłączeniem
przepisów dotyczących umów w sprawach zamówień publicznych, z tym że umowę
o przyznaniu pomocy w ramach tych działań zawiera się zgodnie z art. 264, art. 308 ust. 2
i 3, art. 577 i art. 578 tej ustawy. Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, iż wyłonienie
beneficjenta pomocy następuje zgodnie z przepisami ustawy Pzp, z wyłączeniem przepisów
dotyczących umów w sprawie zamówień publicznych (poza wyjątkami określonymi tym
przepisem).
Z kolei zgodnie z
§ 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
21 kwietnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej
w ramach poddziałania „Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego
i nabywania umiejętności” oraz poddziałania „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych
i działań informacyjnych” w ramach działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna”
objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 oraz warunków
i trybu jej wypłaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1688) [dalej „rozporządzenie”], pomoc jest
przyznawana osobie fizycznej, osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej, która spełnia następujące warunki: 1) przedmiotem lub celem
prowadzonej przez nią działalności jest prowadzenie działalności szkoleniowej; 2) posiada
odpowiednie doświadczenie w organizacji działań transferu wiedzy dla rolników lub
właścicieli lasów; 3) dysponuje odpowiednią kadrą dydaktyczną na potrzeby realizacji
operacji, która posiada kwalifikacje odpowiednie do zakresu operacji oraz regularnie je
podnosi; 4) dysponuje odpowiednią bazą dydaktyczno-lokalową na potrzeby realizacji
operacji, wyposażoną w sprzęt niezbędny do realizacji operacji, oraz miejscami, w których
będą odbywać się zajęcia praktyczne, jeżeli program działań szkoleniowych lub
d
emonstracji, o którym mowa w § 5 ust. 1 pkt 9, przewiduje realizację takich zajęć;
5) dysponuje odpowiednią osobą posiadającą doświadczenie w kierowaniu projektem
szkoleniowym; 6) posiada prawo dysponowania nieruchomością do celów realizacji operacji;
7) nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie produkcji lub obrotu maszynami,
urządzeniami, materiałami lub środkami przeznaczonymi dla rolnictwa, leśnictwa i przemysłu
rolno-
spożywczego; 8) posiada numer identyfikacyjny nadany w trybie przepisów o krajowym
systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków
o przyznanie płatności, zwany dalej „numerem identyfikacyjnym”. Tym samym dla przyznania
pomocy finansowej w ramach ww. Programu k
onieczne jest spełnienie dodatkowych
warunków wynikających z ww. przepisów oraz programu PROW.
Stosownie do treści art. 16 ustawy Pzp, zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, przejrzysty oraz proporcjonalny.
Zgodnie z art. 11
2 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający określa warunki udziału
w postępowaniu w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz umożliwiający
ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, w szczególności
wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Stosownie do ust. 2 ww. przepisu,
w warunki udz
iału w postępowaniu mogą dotyczyć: 1) zdolności do występowania w obrocie
gospodarczym; 2) uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub
zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów; 3) sytuacji ekonomicznej lub finansowej;
4) zdoln
ości technicznej lub zawodowej.
W myśl art. 114 ustawy Pzp, w odniesieniu do uprawnień do prowadzenia określonej
działalności gospodarczej lub zawodowej zamawiający może w postępowaniu o udzielenie
zamówienia wymagać udowodnienia posiadania: 1) odpowiedniego zezwolenia, licencji,
koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej lub 2) odpowiedniego zezwolenia,
licencji, koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej, jeżeli ich posiadanie jest
niezbędne do świadczenia określonych usług w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub
miejsce zamieszkania, lub 3) statusu członka danej organizacji, jeżeli członkostwo w tej
organizacji jest niezbędne do świadczenia określonych usług w kraju, w którym wykonawca
ma siedzibę lub miejsce zamieszkania.
Z powyższym przepisem koresponduje rozporządzenie w sprawie podmiotowych
środków dowodowych. Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia w sprawie podmiotowych
środków dowodowych, w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału
w postępowaniu dotyczących wymaganych uprawnień do prowadzenia określonej
działalności gospodarczej lub zawodowej, zamawiający może żądać zezwolenia, licencji,
koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej. Z kolei w ustępie 2 ww. przepisu
wskazano, że w przypadku zamówień na usługi, w celu potwierdzenia spełniania przez
wykonawcę warunków udziału w postępowaniu dotyczących wymaganych uprawnień do
prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, zamawiający może
żądać: 1) odpowiedniego zezwolenia, licencji, koncesji lub potwierdzenia wpisu do rejestru
działalności regulowanej, jeżeli ich posiadanie jest niezbędne do świadczenia określonych
usług w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania; 2) dokumentu
potwierdzającego status członka danej organizacji, jeżeli członkostwo w tej organizacji jest
niezbędne do świadczenia określonych usług w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub
miejsce zamieszkania.
Izba wskazuje, że celem skonkretyzowania warunków udziału w postępowaniu jest
dop
uszczenie do udziału w postępowaniu wykonawców dających rękojmię należytego
wykonania zamówienia. Aby prawidłowo ten cel zrealizować zamawiający musi mieć na
uwadze zasady postępowania, o których mowa w art. 16 ustawy Pzp, a ponadto może
poruszać się w ramach zakreślonych przepisem art. 112 ust.1 i 2 ustawy Pzp. Wymienione
tam obszary, jakich mogą dotyczyć warunki udziału w postępowaniu stanowią katalog
zamknięty, tym samym warunki udziału w postępowaniu nie mogą dotyczyć innych
zakresów, niż wskazane w omawianej regulacji. Innymi słowy, kwalifikacja podmiotowa
wykonawców w ramach warunków udziału w postępowaniu wykraczająca poza powyższe
wyliczenie, stanowi naruszenie ustawy Pzp. Celem przepisu art. 114 ustawy Pzp jest
natomiast weryfikacja, czy wykonawca j
est uprawniony do prowadzenia działalności
gospodarczej bądź wykonywania zawodu objętych zamówieniem.
Jednocześnie w art. 108 i 109 ustawy Pzp ustawodawca określił katalog
obligatoryjnych oraz fakultatywnych
przesłanek wykluczenia wykonawcy z postępowania
o udzielenie zamówienia.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż
sformułowane przez Zamawiającego w punkcie III.2 ppkt 1.1 oraz ppkt 1.3.1 lit. a), b) i c)
SWZ
warunki udziału w postępowaniu, w tym dotyczące uprawnień do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej lub zawodowej oraz żądane na potwierdzenie ich
spełniania dokumenty wskazane w punkcie IV.3 ppkt 3.1 oraz ppkt 3.2 SWZ są niezgodne
z przepisami ustawy Pzp
oraz rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków
dowodowych.
Izba wskazuje, że okolicznością bezsporną miedzy Stronami było to, że
s
formułowany przez Zamawiającego warunek udziału w postępowaniu dotyczący uprawnień
do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej (pkt III.2 ppkt 1.3.1 lit.
a), b) i c) SWZ)
nie dotyczył posiadania zezwolenia, licencji, koncesji lub wpisu do
działalności regulowanej. W konsekwencji żądanie przez Zamawiającego w celu wykazania
omawianego
warunku udziału w postępowaniu dokumentów potwierdzających prowadzenie
działalności szkoleniowej zgodnie z wytycznymi określonymi w rozdz. III.2 pkt 1 ppkt 1.3.1)
lit. a) SWZ oraz oświadczenia wykonawcy o posiadaniu numeru identyfikacyjnego
producenta lub wystąpienia o wpis do ewidencji producentów i nadania numeru
identyfikacyjnego, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym
systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków
o przyznanie płatności (Dz. U. z 2021 r. poz. 699) naruszało art. 114 ustawy Pzp w zw. z § 7
rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków dowodowych. Nie zasługiwała na
aprobatę argumentacja Zamawiającego, który podnosił, iż żądanie od wykonawców
oświadczenia o posiadaniu numeru identyfikacyjnego producenta lub wystąpienia o wpis do
ewidencji producentów i nadania numeru identyfikacyjnego wpisywało się w treść § 10
rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków dowodowych. Wskazać należy, iż ww.
przepis rozporządzenia nie daje podstawy żądania od wykonawców dowolnego
oświadczenia niedotyczącego w istocie spełniania warunku udziału w postępowaniu
w rozumieniu art. 112 ust. 2 ustawy Pzp.
J
ednocześnie w ramach warunków udziału w postępowaniu Zamawiający postawił
wymóg ograniczający możliwość wzięcia udziału w postępowaniu przez wykonawców, którzy
nie podlegają wykluczeniu na podstawie art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia
delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do
zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub wycofania
płatności oraz do kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności bezpośrednich,
wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności (Dz. Urz. UE L 181
z 20.06.2014, str. 48, ze zm.) -
pkt III.2 ppkt 1.1 SWZ, co również w ocenie Izby nie mieści
się w kategorii warunków udziału w postępowaniu określonych art. 112 ust. 2 ustawy Pzp,
czy też przesłanek wykluczenia wynikających z art. 108 i 109 ustawy Pzp.
Izba wskazuje, że okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie jest to, iż podstawą
opisania
warunków udziału w postępowaniu, w tym dotyczących uprawnień do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej lub zawodowej i związanego z nim żądania
doku
mentów nie były przepisy prawa nakładające na wykonawców obowiązek uzyskania
stosownych uprawnień (koncesja, licencja, zezwolenie lub wpis do rejestru działalności
regulowanej) lecz
wymogi wynikające z przepisów ustawy PROW, aktów wykonawczych do
tejże ustawy oraz PROW 2014 – 2020 ustanawiających szereg warunków uzyskania pomocy
finansowej. J
akkolwiek Izba dostrzega specyfikę niniejszego zamówienia publicznego,
to
przyjęcie argumentacji prezentowanej przez Zamawiającego w rzeczywistości
sprowadzałoby się do uznania, iż przy wyborze beneficjenta poddziałania stosowne przepisy
ustawy Pzp doznają wyłączenia, co nie znajduje uzasadnienia w treści samej ustawy Pzp,
jak i art. 34 ust. 5 ustawy PROW. W ocenie Izby nie ma je
dnak przeszkód, aby Zamawiający
osiągnął założone niniejszym postępowaniem o udzielenie zamówienie cele łącząc
konieczność stosowania przepisów ustawy Pzp, które znajdują zastosowanie do wyboru
beneficjenta pomocy oraz przepisów ustawy PROW i programu PROW 2014 – 2020, które
z kolei
określają warunki przyznania pomocy, żądając od wykonawcy (beneficjenta)
stosownych oświadczeń/dokumentów, czy też potwierdzenia spełnienia określonych
wymogów warunkujących uzyskanie pomocy, po wyborze oferty najkorzystniejszej a przed
zawarciem umowy. Dodatkowo Izba wskazuje
, iż Zamawiający na gruncie ustawy Pzp
dysponuje narzędziami chroniącymi go przed nierzetelnymi wykonawcami choćby w postaci
instytucji wadium, z której zamawiający może skutecznie skorzystać m.in. w przypadkach
określonych art. 98 ust. 6 pkt 2 i 3 ustawy Pzp.
Mając na uwadze powyższe Izba uznała, że ww. zarzuty potwierdziły się i nakazała
Zamawiający dokonanie modyfikacji postanowień SWZ poprzez usunięcie punktu III.2 ppkt
1.1 oraz ppkt 1.3.1 lit. a), b) i c), a także punktu IV.3 ppkt 3.1 oraz ppkt 3.2 SWZ wraz
z odpowiednią zmianą postanowień ogłoszenia o zamówieniu.
Zarzut naruszenia art. 112 ust. 1 w zw. z art. 116 ust. 1 oraz art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp
–
warunek
udziału w postępowaniu dotyczący zdolności technicznej lub zawodowej
Istota podniesionego zarzutu sprowadzała się do oceny, czy sformułowany przez
Zamawiającego warunek udziału w postępowaniu dotyczący doświadczenia wykonawcy
skonkretyzowany w punkcie III.2 ppkt 1.3.2 lit. a) SWZ
w sposób nieuprawniony
zawężał krąg wykonawców zdolnych do realizacji niniejszego zamówienia oraz sporządzony
został w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia.
W ramach kwestionowanego warunku udziału w postępowaniu Zamawiający
wymagał, aby potencjalny wykonawca zamówienia legitymował się stosownym
doświadczeniem przy organizacji co najmniej 6 działań transferu wiedzy (w szczególności
szkolenia, warsztaty, kursy, demonstracje, konferencje, seminaria lub studia podyplomowe)
dla co najmniej 750 osób łącznie, z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym
rolników.
Izba wskazuje, że aktualne pozostają przywołane wyżej przepisy prawa wraz
z argumentacją prawną, tym samym niezasadne jest ich powielanie.
Odnosząc się do podniesionego zarzutu po pierwsze stwierdzić należy, iż warunek
udziału w postępowaniu dotyczący doświadczenia wykonawcy sporządzony został w sposób
nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Słusznie podniósł Odwołujący, iż krąg
odbiorców usług szkoleniowych podany w specyfikacji był znacznie szerszy niż określony
w ramach warunku
udziału w postępowaniu. Jak wynika bowiem z punktu 2 opisu
przedmiotu zamówienia stanowiącego załącznik nr 1 do SWZ, grupę docelową szkoleń
stanowili rolnicy, domownicy rolników, małżonkowie rolników, osoby zatrudnione
w rolnictwie, właściciele lasów, wnioskodawcy lub beneficjenci operacji typu „Premie dla
młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej
na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata
2014
–2020. Z powyższego wynika zatem, iż Zamawiający nie zachował odpowiedniej
proporcji pomiędzy warunkiem udziału w postępowaniu – ograniczając dostęp do
zamówienia wyłącznie dla wykonawców posiadających doświadczenie w doskonaleniu
zawodowym rolników, a opisem przedmiotu zamówienia, w ramach którego przewidział
znacznie szerszy krąg odbiorców usług objętych zamówieniem. Dodać również należy, iż
Zamawiający nie przeprowadził żadnej analizy opisu przedmiotu i postawionego warunku
udziału w postępowaniu pod kątem zasady proporcjonalności.
Po drugie
, rację miał również Odwołujący, że sformułowany przez Zamawiającego
warunek udziału w postępowaniu eliminuje z postępowania firmy szkoleniowe, posiadające
doświadczenie w organizacji szkoleń, warsztatów, seminariów itd. dla uczestników
niebędących rolnikami. Zauważyć należy, iż analiza opisu przedmiotu zamówienia wskazuje
na standardowy charakter usług szkoleniowych objętych niniejszym zamówieniem, w ramach
których wykonawca zobowiązany jest m.in. do zapewnienia odpowiedniego obiektu/hotelu,
przeprowadzenia
szkolenia,
zapewnienia
wyżywienia,
dostarczenia
materiałów
szkoleniowych, zakontraktowania wykładowców, transportu dla uczestników, organizatorów
i wykładowców szkolenia itp. – co nie było zresztą podważane przez Zamawiającego. Z kolei
zapewnienie odpowiedniej kadry (wykładowców) posiadającej wymagane przez
Zamawiającego doświadczenie i kwalifikacje stanowiło odrębny warunek udziału
w postępowaniu.
W ocenie Izby Zamawiający nie wszedł w polemikę z Odwołującym i nie wyjaśnił,
dlaczego
ograniczył dostęp do zamówienia do podmiotów posiadających doświadczenie
wyłącznie w doskonaleniu zawodowym rolników. Inaczej rzecz ujmując, Zamawiający nie
podał żadnych argumentów pozwalających przesądzić, iż podmiot, który nie posiada
wymaganego przez Zamawiającego doświadczenia (w doskonaleniu zawodowym rolników),
nie daje rękojmi należytego wykonania niniejszego zamówienia. Izba wskazuje, iż
Zamawiający ograniczył swoje stanowisko w istocie do realizacji wynikającego z § 3 ust. 1
pkt 2) rozporządzenia warunku przyznania pomocy finansowej w ramach poddziałania
„Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności” oraz
poddziałania „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” w ramach
działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020. Zgodnie z tym przepisem, pomoc jest
przyznawana osobie fizycznej, osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej, która m.in. posiada odpowiednie doświadczenie w organizacji działań
transferu wiedzy dla
rolników lub właścicieli lasów. W tym miejscu zauważyć jednak należy,
że Zamawiający uzasadniając opisanie kwestionowanego warunku udziału w postępowaniu
realizacją dyspozycji § 3 ust. 1 pkt 2) rozporządzenia, skonstruował warunek w sposób
węższy niż wynikający z ww. przepisu, ograniczając jego treść do doskonalenia
zawodowego rolników, a zatem z pominięciem właścicieli lasów.
Podsumowując powyższe Izba stwierdziła, iż ww. warunek udziału w postępowaniu
został sformułowany w sposób zawężający do podmiotów posiadających doświadczenie
w doskonaleniu zawodowym rolników, przy wykluczeniu podmiotów legitymujących się
doświadczeniem w organizacji doskonalenia zawodowego innych grup odbiorców, co
narusza zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, a także w sposób
nie
proporcjonalny do przedmiotu niniejszego zamówienia. Z uwagi na powyższe Izba
stwierdziła, iż ww. zarzut potwierdził się i nakazała Zamawiającemu usunięcie z punktu III.2
ppkt 1.3.2 lit. a) SWZ określenia „z których każde polegało na doskonaleniu zawodowym
rolników” wraz z odpowiednią modyfikacją ogłoszenia o zamówieniu w ww. zakresie.
Zarzut naruszenia art. 239 ust. 2, art. 240 ust. 1 i 2, 241 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, art. 242 ust. 2
i 247 ust. 1 i 2 w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy Pzp
– kryterium oceny ofert pn. „dodatkowi
wykładowcy”
Izba wskazuje, iż osią sporu między Stronami postępowania odwoławczego był
przede wszystkim brak określenia górnego limitu dodatkowych wykładowców podlegających
ocenie w ramach pozacenowego
kryteriów oceny ofert, co zdaniem Odwołującego
powodowało, że przewidziane kryterium nie miało charakteru jakościowego, lecz dotyczyło
właściwości wykonawcy (wielkości kadry), jak również mogło prowadzić do wyboru oferty
niebędącej najkorzystniejszą z punktu widzenia jakości do ceny.
Zgodnie z art. 239 ust. 2 ustawy Pzp, najkorzystniejsza oferta to oferta
przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub oferta z najniższą
ceną lub kosztem. W następnych przepisach ustawy Pzp sformułowane zostały zasady
opisania kryteriów oceny ofert. I tak, po myśli art. 240 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający
opisuje
kryteria oceny ofert w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Kryteria oceny ofert i ich
opis nie mogą pozostawiać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru
najkorzystniejszej oferty oraz umożliwiają weryfikację i porównanie poziomu oferowanego
wykonania prz
edmiotu zamówienia na podstawie informacji przedstawianych w ofertach
(ust. 2). Stosownie do art. 241 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, k
ryteria oceny ofert muszą być
związane z przedmiotem zamówienia oraz nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy,
w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej. W art. 242
ust. 2 ustawy Pzp, ustawodawca unormował otwarty katalog jakościowych kryteriów oceny
ofert.
Jednocześnie zgodnie z art. 247 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, w ogłoszeniu o zamówieniu lub
dokumentach zamówienia zamawiający określa wagę, jaką przypisuje każdemu z kryteriów
wybranych do celów ustalenia oferty najkorzystniejszej, z wyjątkiem sytuacji, gdy
najkorzystniejszą ofertę określa się wyłącznie na podstawie ceny. Wagi przypisane każdemu
z kryteriów mogą być wyrażone za pomocą przedziału z odpowiednią rozpiętością
maksymalną.
Jak wynika zatem z powyższych przepisów, celem kryteriów oceny ofert, dobieranych
przez zamawiającego dla konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia, jest wybór
oferty najkorzystniejszej. W
skazać należy, że kryteria oceny ofert powinny preferować rzeczy
istotne dla zamawiającego, związane z przedmiotem zamówienia. Ustalone przez
zamawiającego kryteria pozacenowe winny być uzasadnione nie tylko z punktu widzenia
preferencji zamawiającego, ale także jego uzasadnionych potrzeb. Powyższe oznacza, że
wybrany w oparciu o ustalone kryteria oceny ofert wykonawca, oferuje dla zamawiającego
lepsze wykonanie przedmiotu zam
ówienia w odróżnieniu od innych wykonawców. Ponadto
jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wybór kryteriów
oceny ofert podlega pewnym ograniczeniom, tj. po pierwsze, kryterium musi być związane
z przedmiotem zamówienia, celem stosowania kryterium oceny ofert jest wybór oferty
najkorzystniejszej, zatem wszystkie kryteria muszą być nakierowane na identyfikację tej
oferty, która jest najlepsza, po drugie, wybierając najkorzystniejszą ofertę, zamawiający musi
opierać swoją decyzję na obiektywnych przesłankach i niedozwolone byłoby takie kryterium,
które dawałoby zamawiającemu nieograniczoną swobodę (arbitralnego) wyboru (patrz wyrok
Trybunału z dnia 17 września 2002 r. C-513/99 Concordia Bus). Z kolei w wyroku z dnia
27 października 2005 r. (C-234/03) Trybunał wskazał, że kryteria jakościowe nie mogą być
stosowane w sposób dyskryminujący, muszą być uzasadnione względami interesu
publicznego,
muszą być odpowiednie dla zagwarantowania realizacji celu, któremu służą
i nie mogą wykraczać poza to, co jest konieczne dla jego osiągnięcia.
Zdaniem Izby w rozpoznawanej sprawie
Zamawiający w części sprostał ciężarowi
wykazania, iż kryterium pozacenowe „dodatkowi wykładowcy” będzie służyło wyborowi oferty
najkorzystniejszej w postępowaniu. Nie zostało podważone przez Odwołującego stanowisko
Zamawiającego, który akcentował, że wielość wykładowców w sposób oczywisty przekłada
się w szczególności na wieloaspektowość i atrakcyjność prezentowanej w trakcie szkoleń
wiedzy
oraz że każdy wykładowca dysponuje zróżnicowaną wiedzą, doświadczeniem,
wypracowanymi metodami przekazywania wiedzy,
co pozytywnie wpływa na jakość
i wieloaspektowość spojrzeń na dane zagadnienie przekazywanych uczestnikom, pozostając
tym samym w bezpośrednim związku z przedmiotem zamówienia. Z uwagi na powyższe Izba
nie znalazła podstaw do nakazania Zamawiającemu usunięcia omawianego kryterium.
W ocenie Izby Zamawiający nie wyjaśnił jednak, w jaki sposób nieograniczona liczba
dodatkowych
wykładowców zobowiązanych do udziału w realizacji zamówienia w sposób
faktyczny
będzie przekładała się na wybór oferty najkorzystniejszej w świetle wszystkich
ustanowionych w specyfikacji kryteriów oceny ofert.
Zgodzić należy się z Odwołującym, iż nieokreślenie górnego limitu dodatkowych
wykładowców podlegających punktacji w ramach kryterium oceny ofert powodowało, że
omawiane kryterium oceny ofert nie miało charakteru jakościowego. Brak przewidzenia przez
Zamawiającego punktu odniesienia w zakresie liczby dodatkowych wykładowców, która
w sposób realny przekładałaby się na wybór oferty najlepszej, a w następstwie na jakość
realizacji zamówienia, powodował, że w istocie premiowane były właściwości wykonawcy
dotyczące wielkości kadry, co jest sprzeczne z art. 241 ust. 1 i 3 ustawy Pzp. W ocenie Izby
ustalone przez Zamawiającego kryterium oceny ofert o zasadniczej wadze (60%) nie służyło
weryfikacji poziomu
jakości oferowanego świadczenia, co godzi w art. 240 ust. 2 ustawy Pzp.
Dostrzec również należy, iż sztuczne zawyżenie przez potencjalnych wykonawców
zamówienia liczby dodatkowych wykładowców, nieprzystającej do rzeczywistych potrzeb
Zamawiającego i nie przekładającej się na jakość świadczonych usług, może prowadzić do
wyboru oferty, która nie będzie ofertą najkorzystniejszą z punktu widzenia stosunku jakości
do ceny, co z kolei narusza art. 239 ust. 2 ustawy.
Jednocześnie zaoferowanie zawyżonej
liczby wykładowców oderwanej od przedmiotu zamówienia będzie przekładało się na
oferowaną przez dany podmiot cenę, zwłaszcza, że kryterium cenowemu Zamawiający
przypisał wagę 40%, co w konsekwencji może prowadzić do wybory oferty droższej z uwagi
na sztuczni
e zawyżoną – względem przedmiotu zamówienia - liczbę wykładowców. Ponadto
wskazać należy, iż Zamawiający ustanawiając w specyfikacji warunków zamówienia
określone kryteria oceny ofert winien uczynić to w sposób jednoznaczny, zrozumiały dla
wyko
nawców, jak również powinien unikać konstrukcji stwarzających wykonawcom pole do
nadużyć, w tym do manipulacji kryteriami oceny ofert.
Podsumowując, jakkolwiek Izba w przedmiotowej sprawie uznała za dopuszczalne
ustanowienie ww. kryterium oceny ofert, to jednak
jego opis winien zostać uszczegółowiony
o elementy umożliwiające porównanie oferowanego przez wykonawców poziomu jakości
świadczenia usług. Wobec powyższego Izba uznała ww. zarzut za zasadny i nakazała
Zamawiającemu wprowadzenie w punkcie XI ppkt 1.2 SWZ dotyczącym kryterium oceny
ofert
„dodatkowi wykładowcy” liczby osób, która będzie brana pod uwagę w ramach oceny
ofert wraz z podaniem liczby punktów za oferowaną przez wykonawcę liczbę dodatkowych
wykładowców wraz z odpowiednią modyfikacją ogłoszenia o zamówieniu w ww. zakresie.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557 i 575
ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 i 2 lit. a), b) oraz d) oraz § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437). Wobec po
wyższego Izba zasądziła od
Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 19 445 zł 60 gr stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia
pełnomocnika, dojazdu pełnomocnika na rozprawę oraz noclegu.
Przewodniczący: ……………………………..
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1104/22 z dnia 2022-05-13
- Sygn. akt KIO 1006/22, KIO 991/22 z dnia 2022-05-09
- Sygn. akt KIO 971/22 z dnia 2022-04-25
- Sygn. akt KIO 835/22, KIO 846/22 z dnia 2022-04-15
- Sygn. akt KIO 700/22 z dnia 2022-03-31