rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2021-11-02
rok: 2021
data dokumentu: 2021-11-02
rok: 2021
sygnatury akt.:
KIO 2963/21
KIO 2963/21
KIO 2998/21
po rozpoznaniu na rozpr
awie z udziałem stron w dniu 27 października 2021 r. odwołań
wniesionych do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej:
A. w dniu
7 października 2021 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Wrotom sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie oraz
Tom-Marg ZPCH Sp. z o.o.
z siedzibą w Krakowie (KIO 2963/21);
B. w dniu
11 października 2021 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Praxima Krakpol Sp. z o.o., z siedzibą w
Trzebinie oraz ARS Medica Sp. z o.o.
z siedzibą we Wrocławiu (KIO 2998/21),
w postępowaniu prowadzonym przez Szpital Specjalistyczny im. Stefana Żeromskiego
SPZOZ w Krakowie,
przy udziale wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum:
Citonet -
Kraków Sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych S.A.
z siedzibą w Krakowie zgłaszającego przystąpienia do postępowań
odwoławczych o sygn. akt: KIO 2963/21, KIO 2998/21 po stronie zamawiającego,
awie z udziałem stron w dniu 27 października 2021 r. odwołań
wniesionych do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej:
A. w dniu
7 października 2021 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Wrotom sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie oraz
Tom-Marg ZPCH Sp. z o.o.
z siedzibą w Krakowie (KIO 2963/21);
B. w dniu
11 października 2021 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Praxima Krakpol Sp. z o.o., z siedzibą w
Trzebinie oraz ARS Medica Sp. z o.o.
z siedzibą we Wrocławiu (KIO 2998/21),
w postępowaniu prowadzonym przez Szpital Specjalistyczny im. Stefana Żeromskiego
SPZOZ w Krakowie,
przy udziale wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum:
Citonet -
Kraków Sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych S.A.
z siedzibą w Krakowie zgłaszającego przystąpienia do postępowań
odwoławczych o sygn. akt: KIO 2963/21, KIO 2998/21 po stronie zamawiającego,
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie o sygn. akt: KIO 2963/21 oraz odwołanie o sygn. akt: KIO
2998/21 w zakresie zarzutu naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 16 ustawy
Pzp
i
nakazuje
Zamawiającemu
unieważnić
czynność
wyboru
oferty
najkorzystniejszej oraz odrzucić ofertę wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Citonet-Kraków sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie
oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A., z siedzibą w Krakowie na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp.
2.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie o sygn. akt: KIO 2963/21 oraz odwołanie o
sygn. akt KIO 2998/21.
3.
Kosztami postępowania w sprawie o sygn. akt: KIO 2963/21 obciąża zamawiającego
Szpital
Specjalistyczny im. Stefana Żeromskiego SPZOZ w Krakowie i:
3.1 zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum: Wrotom sp. z o.o.,
z siedzibą w Krakowie oraz Tom-Marg ZPCH Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie
tytułem wpisu od odwołania;
3.2
zasądza od zamawiającego na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Wrotom sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie oraz
Tom-
Marg ZPCH Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie kwotę 9 225 zł 00 gr (słownie:
dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia pięć złotych zero groszy) tytułem zwrotu
kosztów wpisu od odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
4.
Kosztami postępowania w sprawie o sygn. akt: KIO 2998/21 obciąża zamawiającego
Szpital
Specjalistyczny im. Stefana Żeromskiego SPZOZ w Krakowie i:
4.1 zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum: Praxima Krakpol
Sp. z o.o., z siedzibą w Trzebinie oraz ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu tytułem wpisu od odwołania;
4.2
zasądza od zamawiającego na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Praxima Krakpol Sp. z o.o., z siedzibą w
Trzebinie oraz ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu kwotę 9 715 zł 00
gr
(słownie: dziewięć tysięcy siedemset piętnaście złotych zero groszy) tytułem
zwrotu kosztów wpisu od odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 z późn. zm.) na niniejszy wyrok –
w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………….
Sygn. akt:
KIO 2963/21
KIO 2998/21
UZASADNIENIE
Sygn. akt: KIO 2963/21
W dniu 7 października 2021 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum Wrotom sp. z
o.o., z siedzibą w Krakowie oraz Tom-Marg ZPCH Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie (dalej
„Odwołujący 1”) zarzucając zamawiającemu Szpitalowi Specjalistycznemu im. Stefana
Żeromskiego SPZOZ w Krakowie (dalej „Zamawiający”) dokonanie czynności niezgodnych z
przepisami ustawy Pzp tj. niezasadnego odrzucenia
oferty Odwołującego 1 jako
zawierającej rażąco niską cenę oraz od wyboru jako najkorzystniejszej oferty Toruńskich
Zakładów Materiałów Opatrunkowych S.A.
Odwołujący 1 zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Prawo
zamówień publicznych poprzez uznanie, że Odwołujący 1 zaproponował rażąco niską cenę
oraz art. 239 ust. 1 ustawy Pzp
przez wybór oferty Toruńskich Zakładów Materiałów
Opatrunkowych S.A. jako przedstawiających najkorzystniejszą ofertę, pomimo, że
przedsiębiorca ten nie przedstawił samodzielnie żadnej oferty w przedmiotowym
postępowaniu o zamówienie publiczne; z ostrożności procesowej, w razie uznania przez
Izbę, że ogłoszenie o wyborze jako najkorzystniejszej oferty Toruńskich Zakładów
Materiałów Opatrunkowych S.A. było prawidłowe, naruszenie treści art. 16 pkt 1 ustawy Pzp
poprzez wybranie jako najkorzystniejszej oferty zawierającej błędy w obliczeniu ceny
polegające na niezastosowaniu w cenie obowiązującego podatku od towarów i usług w
stawce 23%,
co spowodowało naruszenie zasady uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania
wykonawców, w konsekwencji naruszenie treści art. 226 ust. 1 pkt 10 poprzez
wybranie oferty
zawierającej błędy w obliczeniu ceny.
Odwołujący 1 wniósł o uwzględnienie odwołania, nakazanie unieważnienia czynności wyboru
oferty Toruńskich Zakładów Materiałów Opatrunkowych, w przypadku uznania przez Izbę, że
o
głoszenie o wyborze jako najkorzystniejszej oferty Toruńskich Zakładów Materiałów
Opatrunkowych S.A. może się ostać w obrocie prawnym, nakazanie unieważnienia
czynności wyboru oferty Konsorcjum Citonet-Kraków sp. z o.o. oraz Toruńskie Zakłady
Materiałów Opatrunkowych S.A. oraz dokonanie wyboru oferty Odwołującego 1 jako
najkorzystniejszej,
zasądzenia od Zamawiającego na rzecz Odwołującego 1 uiszczonej
opłaty od odwołania oraz kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący 1 wskazał, że pismem datowanym 30
września 2021 r., Zamawiający poinformował wykonawców o wyborze najkorzystniejszej
oferty złożonej przez Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. Odwołujący 1
wskazał, że przedsiębiorca ten nie występował samodzielnie w omawianym postępowaniu.
Zamawiający nie mógł zatem dokonać wyboru jego oferty, gdyż ten nie przedstawił żadnej
indywidualnej oferty.
Wybór ten nie może ostać się w obrocie prawnym, albowiem
naruszyłoby to elementarne zasady procedowania zamówień publicznych poprzez
dokonanie wyboru oferty przedsiębiorcy spoza kręgu wykonawców dopuszczonych do
udziału w procedurze o zamówienie publiczne. Odwołujący 1 wskazał, że w postępowaniu
jako wykonawca procedowało Konsorcjum Citonet-Kraków sp. z o.o. oraz Toruńskie Zakłady
Materiałów Opatrunkowych S.A. Nie można również uznać skarżonego wyboru za oczywistą
omyłkę pisarską. W ocenie Odwołującego 1 pozostawienie w obrocie prawnym dokonanego
przez Zamawiającego wyboru implikuje oczywiste i poważne następstwa prawne.
Ponadto Odwołujący 1 wskazał, że Zamawiający w piśmie datowanym 17 sierpnia 2021 r.,
wezwał Odwołującego 1, na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp do wyjaśnień, albowiem
uznał, że zaproponowana cena jest rażąco niska. Odwołujący 1 przedstawił uzasadnienie
oferowanej ceny. Zawarł w tym uzasadnieniu wszystkie wymagane prawem okoliczności
implikujące podaną cenę. Dla Odwołującego 1, powzięcie przez Zamawiającego podejrzeń,
że proponowana cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzi
wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia jest zaskoczeniem,
albowiem Odwołujący 1 oferuje permanentnie takie właśnie ceny. W orzecznictwie Krajowej
Izby Odwoławczej ugruntował się pogląd, że „Cena rażąco niska to cena nierealna,
niepozwalająca na realizację zamówienia z należytą starannością, wskazująca na zamiar
realizacji zamówienia poniżej kosztów własnych wykonawcy, niepozwalająca na
wygenerowanie przez niego zysku, znacznie odbiegająca od cen rynkowych innych, takich
samych lub podobnych rodzajów zamówień. wskazującą na możliwość wykonania
zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi” (patrz: wyroki KIO o sygn. 992/19, 616/16,
1984/19, 1834/19, 619/19).
Odwołujący 1 przedłożył w załączeniu do odwołania kopie umów
zawartych i realizowanych w ostatnim czasie, w których podane są ceny zbieżne z
oferowanymi w niniejszym zamówieniu publicznym. Odwołujący 1 wskazał, że nie jest i nigdy
nie był przedsiębiorcą działającym charytatywnie. Tom-Marg ZPCH sp. z o.o. funkcjonuje na
rynku od 1989 r.
( dowód; wpis do KRS). W ocenie Odwołującego 1, Zamawiający nie zna
cen rynkowych i dokonuje wyboru ofert, które w zakresie ceny są nierynkowe, narażając
finanse szpitala na zupełnie nieuzasadniony uszczerbek. Odwołujący 1, jak wskazał w
zarzutach, z ostrożności procesowej, odnosi się również do materii zaoferowanej, i uznanej
przez zamawiającego za prawidłową ceny zaproponowanej przez konsorcjum Citonet-
Kraków sp. z o.o. oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w kontekście
naruszenia konkurencyjności podmiotów oraz zarzutu nieprawidłowo obliczonej ceny. Istota
rozstrzygnięcia, aczkolwiek nie werbalizowana przez Zamawiającego w uzasadnieniu,
polega na zastosowaniu przez odwołującego w oferowanej cenie obowiązującego podatku
od towarów i usług w stawce 23% w przeciwieństwie do drugiego oferenta, który podał, że
dysponuje zwolnieniem z tego podatku. Odwołujący 1 wskazał, że Konsorcjum: CITONET-
WARSZAWA sp. z o.o., TORUŃSKIE ZAKŁADY MATERIAŁÓW OPATRUNKOWYCH S.A.
nie dysponują ani razem wzięci, ani każdy z osobna takim zwolnieniem. W dokumentach
omawianego zamówienia publicznego znajduje się pismo Odwołującego 1 datowane 15 lipca
2021
r., w którym poinformował on Zamawiającego, że oferta złożona przez Konsorcjum nie
spełnia ustawowych warunków prawidłowego obliczenia ceny oraz narusza standardy
równego traktowania wykonawców (Dowód: kopia pisma z dnia 15 lipca 2021 r.) Odwołujący
1 wskazał, że obowiązek badania prawidłowości ustalenia przez oferenta ceny, w tym
stosowania w niej podatku od towarów i usług oraz rozważenia, czy brak uwzględnienia tego
podatku w oferowanej cenie narusza standardy uczciwej konkurencji, leży po stronie
zamawiającego. Odwołujący 1 powołał się na wyrok SN o sygn. III CZP 52/11 z dnia 20
października 2011 r.
Ponadto Odwołujący 1 wskazał, że Zamawiający pomimo znanej mu Interpretacji Ogólnej nr
PTI .8101.5.2017.PSG.622 Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 29 grudnia 2017r.
promulgowanej w Dzienniku Urzędowym Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 stycznia
2018r. poz. 5 dokon
ał wyboru, jako najkorzystniejszej cenowo oferty Konsorcjum: CITONET-
WARSZAWA sp. z o.o., TORUŃSKIE ZAKŁADY MATERIAŁÓW OPATRUNKOWYCH S.A. i
uznał, że Konsorcjum to jest zwolnione ze stosowania podatku od towarów i usług przy
wykonywaniu usług prania bielizny szpitalnej. W ocenie Odwołującego 1, takie stanowisko w
sposób oczywisty narusza zasady oceny ofert wskazane ww. wyroku SN. Zamawiający nie
wziął pod uwagę, iż zasady stosowania podatku od towarów i usług przy świadczeniu usług
będących przedmiotem omawianego postępowania o zamówienie publiczne są powszechnie
znane, bowiem wielokrotnie były przedmiotem indywidualnych interpretacji podatkowych
oraz wspomnianej wcześniej interpretacji ogólnej. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
11
marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej
dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej
„podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na
terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5
ust. 1 pkt 1
, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1
pkt 1
, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki
organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w
rozumieniu art. 7 (
…). W treści ustawy jak i w przepisach wykonawczych do niej,
ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź
zwolnienie od podatku. Na podstawie art. 43 ust. 1
pkt 18 ustawy o VAT, zwalnia się od
podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi
usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.
W myśl natomiast art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w
zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami
z
wiązane, świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w
których wykonywana jest działalność lecznicza. Stosownie do art. 43 ust. 17 ustawy,
zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a,
nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z
usługami podstawowymi, jeżeli: a. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej,
zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-
24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub b. ich głównym
celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne
wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego
zwolnienia. W myśl art. 43 ust. 17a ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23,
26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe. W ocenie
Odwołującego 1 z powyższych przepisów wynika, że zwolnieniu od
podatku podlegają usługi opieki medycznej, które spełniają określone warunki — służą
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia i świadczone są przez
konkretne, wymienione przez ustawodawcę podmioty lecznicze lub inne podmioty
wykonujące te usługi na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w
których wykonywana jest działalność lecznicza. Odwołujący 1 wskazał, że powyższe
zwolnienie odnosi się do usług w zakresie opieki medycznej oraz dostawy towarów i usług
ściśle z tymi usługami związanych wykonywanych w ramach działalności leczniczej przez
podmioty lecznicze (pkt 18) oraz świadczonych na rzecz podmiotów leczniczych na terenie
ich przedsiębiorstw, w których wykonywana jest działalność lecznicza (pkt 18a). Zatem,
zwolnienie od podatku usług w zakresie opieki medycznej ma charakter podmiotowo —
przedmiotowy. Na mocy art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z 15 kwietnia 2011 r., o działalności
leczniczej (Dz. U. z 2021 r. poz. 711 ze zm.), podmiot lecznic
zy niebędący przedsiębiorcą to
podmiot leczniczy wymieniony w art. 4 ust. 1 pkt 2, 3 i 7. Z kolei, na podstawie art. 2 ust. 1
pkt 5 ww. ustawy, podmiot
wykonujący działalność leczniczą oznacza podmiot leczniczy, o
którym mowa w art. 4, oraz lekarza, pielęgniarkę lub fizjoterapeutę wykonujących zawód w
ramach działalności leczniczej jako praktykę zawodową, o której mowa w art. 5. Zgodnie z
art. 2 ust. 1
pkt 10 ww. ustawy, świadczenie zdrowotne to działania służące zachowaniu,
ratowaniu, przywracaniu lub popr
awie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z
procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania. W świetle
art. 3 ust. 1 ww. ustawy, działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
Świadczenia te mogą być udzielane za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub
systemów łączności. W myśl art. 4 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, podmiotami leczniczymi są
samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. One i tylko one, zgodnie z obowiązującym
prawem, mogą stosować omawiane zwolnienie z podatku od z tym zastrzeżeniem, iż nie
mogą tego czynić w celu uzyskania dodatkowego dochodu naruszając zasady uczciwej
konkurencji.
Odwołujący wskazał, że przy definiowaniu zwolnienia usług w zakresie opieki
medycznej, oprzeć należy się na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
które wskazuje, że ze zwolnienia będą generalnie korzystać tylko te czynności, które mają
charakter diagnostyczny lub terapeutyczny (leczniczy). Jeśli świadczenie nie będzie służyć
prof
ilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, to wówczas nie
będzie objęte zwolnieniem od podatku VAT. Ponadto, jak wskazuje TSUE, pojęcia dotyczące
zwolnień należy interpretować w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa
od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona
odpłatnie przez podatnika. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
jednoznacznie wynika, że pojęcie „opieka medyczna” odnosi się do świadczeń, które służą
diagnozie, opiece oraz w miarę możliwości leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Cel usługi
medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia. Jeżeli z kontekstu wynika, że
jej głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to
wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania. Innymi słowy, aby świadczenie mogło
podlegać zwolnieniu powinno mieć cel terapeutyczny. Tym samym liczy się nie charakter
usługi, ale jej cel. Ponadto, z orzecznictwa Trybunału wynika, że pojęcia „opieka medyczna” i
„działalność ściśle związana z opieką szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i
medycznym)”, należy interpretować w ten sam sposób w obu przypadkach, ponieważ oba te
przepisy mają na celu uregulowanie ogółu zwolnień z opodatkowania świadczeń
medycznych w ścisłym znaczeniu: które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości,
leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. W rozumieniu art. 13 część A ust. 1 lit: b) VI
Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie ha
rmonizacji przepisów
dotyczących podatków obrotowych — wspólny system podatku od wartości dodanej:
ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. UE L 1977.145.1 ze zm.) (obecnie art.
132 Dyrektywy 2006/112/WE), pojęcia te nie obejmują świadczeń, które nie przedstawiają
żadnego związku z opieką szpitalną nad odbiorcami tych świadczeń ani z opieką medyczną
świadczoną ewentualnie na ich rzecz. Usługi są ściśle związane z opieką szpitalną i
medyczną (leczeniem szpitalnym i medycznym) jedynie wówczas, gdy są rzeczywiście
świadczone jako usługi pomocnicze względem stanowiącej świadczenie główne opieki
szpitalnej nad odbiorcami lub opieki medycznej świadczonej na rzecz odbiorców.
Świadczenie może być uznane za pomocnicze względem świadczenia głównego, jeżeli nie
stanowi celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu skorzystaniu ze
świadczenia głównego usługodawcy. W odniesieniu do świadczeń medycznych Trybunał
stwierdził, że zważywszy na cel zwolnienia przewidzianego w art. 13 część A ust. 1 lit. b)
Szóstej Dyrektywy, jedynie świadczenie usług, które logicznie wpisują się w ramy
dostarczania usług opieki szpitalnej i medycznej i które w procesie świadczenia tych usług
stanowią etap niezbędny, aby osiągnąć cele terapeutyczne, którym te ostatnie służą, mogą
stanowić „działalność ściśle (…) związaną” w rozumieniu tego przepisu. Odwołujący 1
wskazał, że pojęcie działalności „ściśle związanej” z „opieką szpitalną i medyczną” nie
obejmuje świadczeń, które nie przedstawiają żadnego związku z opieką szpitalną nad
odbiorcami tych świadczeń ani z opieką medyczną świadczoną ewentualnie na ich rzecz.
Zatem dokonując ustalenia, czy dana usługa podlega zwolnieniu od podatku VAT, należy
ustalić, czy będzie spełniała wyżej określone warunki. Należy podkreślić, że ani przytoczone
powyżej przepisy Dyrektywy 2006/112/WE, ani orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE
nie dają podstaw do tego, aby zakresem opieki medycznej podlegającej zwolnieniu objąć
wszystkie działania medyczne wynikające z procesu leczenia. Zatem czynności, których
zasadniczym celem nie jest ochrona zdrowia, nie mogą być uznane za świadczenia opieki
medycznej i nie mogą podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług. Jak zauważył
Rzecznik Generalny w sprawie C-
262/08 „Cel usługi medycznej określa, czy powinna ona
korzystać ze zwolnienia; jeżeli z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie jest ochrona,
utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas zwolnienie nie będzie
miało zastosowania”. Ponadto Rzecznik wskazał, że „działalność, którą uznano za części
składowe opieki medycznej (leczenia medycznego), obejmuje: opiekę terapeutyczną jako
część usługi ambulatoryjnej świadczonej przez wykwalifikowane pielęgniarki; leczenie
psychoterapeutyczne świadczone przez wykwalifikowanych psychologów; prowadzenie
badań lekarskich bądź pobieranie krwi lub innych próbek do badania pod kątem
występowania choroby, na rzecz pracodawców lub ubezpieczycieli, albo poświadczanie
zdolności medycznej do odbycia podróży, jeżeli celem tych usług zasadniczo pozostaje
ochrona zdrowia zainteresowanych osób; oraz badania medyczne umożliwiające obserwację
i zbadanie pacjentów, zanim zajdzie konieczność diagnozowania, rozciągnięcia opieki bądź
leczenia potencjalnej choroby, zlecone przez internistów i wykonywane przez zewnętrzne
laboratoria prywatne”. Dodatkowo Rzecznik zauważa, że „usługi są ściśle związane z opieką
szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i medycznym) jedynie wówczas, gdy są one
rzeczywiście świadczone jako usługi pomocnicze względem takiej opieki świadczonej
pacjentom jako świadczenie główne, tylko wówczas jeżeli wpisują się one w logiczny sposób
w ramy świadczenia tejże opieki i stanowią w procesie świadczenia tejże opieki niezbędny
etap, aby osiągnąć cele terapeutyczne, którym służą, gdyż jedynie takie usługi mogą mieć
wpływ na koszty opieki zdrowotnej, która staje się dostępna w drodze zwolnienia od
podatku”. Pojęcie „opieki medycznej” — przewidziane w art. 43 ustawy o podatku od
towarów i usług —obejmuje zatem świadczenia medyczne wykonywane w celu ochrony, w
tym zachowania lub przywrócenia zdrowia osób, a zatem pojęcie to obejmuje zarówno
diagnozę, leczenie, jak i profilaktykę. W ocenie Odwołującego uwzględniając powyższe tezy
orzecznictwa wskazać należy, że opieka medyczna w rozumieniu zespołu czynności
funkcjonalnie skierowanych na utrzymanie bądź przywrócenie dobrego stanu zdrowia
stanowi ciąg czynności — których celem jest utrzymanie bądź przywrócenie dobrego stanu
zdrowia
— obejmujący na wstępie czynności polegające na obserwacji i badaniu, a
na
stępnie ewentualnie na diagnozie i leczeniu. Jednakże, aby wykonywane czynności miały
status opieki medycznej muszą być podejmowane w stosunku do konkretnego pacjenta w
procesie prowadzonej lub planowanej terapii. Należy również wskazać, że jak stwierdził
Trybunał w wyroku z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie C-45/01 Dornier, prawo
wspólnotowe nie zawiera definicji świadczeń „ściśle związanych” z opieką szpitalną i
medyczną, jednak z postanowień przepisów wspólnotowych wynika, że nie obejmuje ona
świadczeń, które nie przedstawiają żadnego związku z opieką szpitalną nad odbiorcami
usług, ani z opieką medyczną, jaką mogliby uzyskać. Świadczenia wchodzą w zakres pojęcia
„działalności ściśle (...) związanej” z opieką szpitalną i medyczną tylko wówczas, gdy są
do
starczane jako usługi pomocnicze względem stanowiącej świadczenie główne opieki
szpitalnej nad ich odbiorcami lub świadczonej na ich rzecz opieki medycznej. Jednocześnie
usługą pomocniczą jest taka usługa, która nie stanowi dla odbiorcy celu samego w sobie, ale
jest środkiem dla lepszego wykorzystania usługi zasadniczej (tak TSUE m.in. w wyroku z
dnia 11 stycznia 2011 r. w sprawie C-76/99 Komisja przeciw Francji). Z kolei w wyroku z dnia
1
grudnia 2005 r. w sprawach połączonych C-394/04 i C-395/04 Diagnostiko & Therapeftiko
Kentro Athinon-
Ygeia AE przeciwko Ypourgos Oikonomikon TSUE wskazał, że jedynie
świadczenie usług, które logicznie wpisują się w ramy dostarczania usług opieki szpitalnej i
medycznej, które w procesie świadczenia tych usług stanowią etap niezbędny, aby osiągnąć
cele terapeutyczne, którym te ostatnie służą, mogą stanowić „działalność ściśle (...)
związaną” w rozumieniu tego przepisu. Jedynie tego rodzaju usługi mogą bowiem wpływać
na koszt opieki zdrowotnej, którą omawiane zwolnienie czyni dostępną dla osób prywatnych.
O zwolnieniu od podatku VAT usług w zakresie opieki medycznej decyduje przede
wszystkim cel, w jakim podjęte zostały świadczenia. Jeśli zatem z okoliczności, w których
dane świadczenie zostało podjęte wynika, że miało ono inny cel niż ochrona (przywrócenie)
zdrowia ludzkiego, zwolnienie nie będzie przysługiwać. Biorąc pod uwagę obowiązujące w
tym zakresie przepisy prawa podatkowego, a także istniejące orzecznictwo TSUE należy
stwierdzić, że usługi prania wykonywane przez Konsorcjum na rzecz podmiotu leczniczego
będące usługami pozostającymi w ścisłym związku z usługą medyczną służącą profilaktyce,
zachowaniu, ratowaniu, przywra
caniu i poprawie zdrowia wykonywaną przez podmiot
leczniczy nie będą objęte zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy
o VAT. Należy bowiem mieć na uwadze przepis art. 43 ust. 17a ustawy o VAT, zgodnie z
którym, zwolnienie o którym mowa w ust. 1 pkt 18a ma zastosowanie do dostawy towarów
lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez
podmioty świadczące usługi podstawowe jeśli nie czynią tego w celu uzyskania
dodatkowego dochodu naruszając zasady uczciwej konkurencji. dowód: interpretacja
indywidualna z dnia 21 czerwca 202 Ir. dotycząca tego samego Konsorcjum
sygn.0111KDIB3-2.4012.191.2021.2.ASZ.
Odwołujący 1 wskazał, że w wyjaśnieniach pisemnych składanych przez Konsorcjum w
omawianym p
ostępowaniu o zamówienie publiczne Konsorcjum twierdziło, że nie działa w
celu uzyskania dodatkowego dochodu. W akt
ach postępowania nie ma śladu badania tej
kwestii przez Zamawiającego. Nie można racjonalnie przyjąć, że członkowie Konsorcjum
będący jeden spółką akcyjną a drugi spółką z ograniczoną odpowiedzialności realizują swe
zadania w innym celu niż zarobkowy. Konotacja słów "zarobek" z tej ustawy oraz "dochód" z
art.
43 ust. 17 lit. b jest taka sama. Chodzi o normalną działalność gospodarczą w celu
osiągnięcia zarobku/dochodu. Przyjęcie wiarygodności subiektywnego oświadczenia
wykonawcy, że nie działa w celu osiągnięcia dodatkowego dochodu musi być uzasadnione.
Zamawiający mając świadomość wagi problemu nie zadał tych pytań. Nie wykonał zatem
rzetelnie swojego obowiązku, o którym mówi ustawa oraz przytoczona uchwała Sądu
Najwyższego. W ocenie Odwołującego 1, Zamawiający nie rozważył również swoistej
konstrukcji konsorcjum Citonet-Krak
ów sp. z o.o. oraz Toruńskich Zakładów Materiałów
Opatrunkowych S.A. Nie można nie zauważyć, że Citonet-Kraków sp. z o.o. jest liderem
Konsorcjum i jest we władaniu pralni przemysłowej natomiast Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych S.A. realizują w swej działalności usługi medyczne podstawowe natomiast
nie dysponują pralnią. Lider Konsorcjum wystawia faktury. Odwołujący 1 podkreślił, że
p
olskie prawo podatkowe nie dopuszcza możliwości wystawiania faktur za inny podmiot
gospodarczy. Zwolnienie przedmiotowe z podatku od towarów i usług wskazane w art. 43
ust. 1
pkt 18a może dotyczyć tylko konkretnego podmiotu gospodarczego. Takim, zgodnie z
art.
43 ust. 17a, może być tylko podmiot realizujący usługi podstawowe. Citonet takim nie
jest. Nie może zatem wystawić faktury bez podatku VAT. Jeśli zaś liderem byłyby Toruńskie
Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. to aczkolwiek są przedsiębiorcą realizującym
zadania medyczne podstawowe, to nie dysponują pralnią i nie wykonują usług prania. Warto
zadać pytanie, jaki cel miało założenie przedmiotowego Konsorcjum? Z jakiego powodu
Citonet dysponujący pralnią przemysłową wiąże się z przedsiębiorcą, który nie może mu w
żaden racjonalny gospodarczo sposób pomóc w realizacji zamówienia na usługę prania?
Odpowiedź jawi tylko jedna, którą musiał zauważyć Zamawiający. Te dwa podmioty
zawiązały konsorcjum celem uzyskania dodatkowego dochodu poprzez zindoktrynowanie
Zamawiającego tezą, że Citonet jako lider Konsorcjum będzie mógł zaproponować cenę bez
podatku VAT, bowiem wykonuje zadanie z pomocą podmiotu realizującego medyczne usługi
podstawowe, nadto nie po to ażeby osiągnąć dodatkowy dochód. W ocenie Odwołującego 1
w
omawianej sytuacji, pomimo przytaczanych interpretacji ogólnej i oraz indywidualnych, a
także wyrazistości obowiązujących przepisów podatkowych jak również przytoczonej
uchwały Sądu Najwyższego, bez wątpienia znanych Zamawiającemu, a nadto rzucającej się
w oczy kombinacji zmierzającej do konkurencyjnego pokrzywdzenia innych oferentów
dokonałby on skarżonego wyboru. Taka decyzja Zamawiającego nie mogłaby się ostać w
obiegu prawnym. To nie jest bowiem jednostkowy prob
lem incydentalnej usługi.
Rozstrzygnięcie KIO w tej sprawie będzie we wszystkich podobnych rzeczowo
zamówieniach publicznych przytaczane jako precedens. Utrzymanie zaś wyboru oferty przez
Zamawiającego utrwali antykonkurencyjny pogląd, że tylko wybrani wykonawcy mogą
startować w procedurze zamówień publicznych.
Sygn. akt: KIO 2998/21
W dniu 11 października 2021 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum Praxima
Krakpol
Sp. z o.o., z siedzibą w Trzebinie oraz ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu (dalej „Odwołujący 2”) zarzucając Zamawiającemu naruszenie:
1)
art. 226 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 16 i 17 stawy Pzp przez wadliwe odrzucenie oferty
Odwołującego 2 jako zawierającej błąd w obliczeniu ceny, mimo, że:
a)
oferta Odwołującego 2 została skalkulowana z zastosowaniem prawidłowych stawek
podatku VAT i nie zawiera błędu a obliczeniu ceny;
b)
do zamówienia, zgodnie z przepisami prawa podatkowego znajdują zastosowanie
różne stawki podatku VAT a nie jedna stawka podatku VAT;
2)
art. 253 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. art. 226 ust. 1 pkt 10 oraz art. 16 i 17 stawy Pzp
poprzez jego niezastosowanie i zaniechanie podania jednoznacznego, zrozumiałego i
wyczerpującego uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia oferty Odwołującego 2,
pomimo,
że podanie uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia oferty jest czynnością
obligatoryjną i stanowi warunkiem sine qua non skutecznego odrzucenia oferty;
3)
art. 239 ust. 1 i 2 w zw. z art. 253 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. art. 226 ust. 1 pkt 10 oraz
art. 16 i 17 u
stawy poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej tj. poprzez wybór jako
najkorzystniejszej w postępowaniu oferty zawierającej błąd polegający na zastosowaniu do
obliczenia ceny ofertowej jednolitej stawki podatku VAT tj. wybór jako najkorzystniejszej
oferty podlegającej odrzuceniu i zaniechanie odrzucenia oferty wybranego wykonawcy mimo,
że oferta ta zawiera błąd w obliczeniu ceny;
4)
zaniechanie wyboru jako najkorzystniejszej w postępowaniu oferty Odwołującego 2 i
wybór jako najkorzystniej w postępowaniu oferty złożonej przez innego wykonawcę, mimo,
że oferta Odwołującego 2 zawiera najkorzystniejszy bilans z oceny kryteriów ustalonych w
postępowaniu i nie zawiera błędu; została sporządzona zgodnie z przepisami prawa
podatkowego oraz zgodnie z wymogami SWZ i tym samym nie ma podstaw odrzucenia
oferty Odwołującego 2 oraz przeszkód do wyboru oferty Odwołującego 2 jako
najkorzystniejszej w postępowaniu.
Odwołujący 2 wniósł o uwzględnienie odwołania w całości oraz nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia i uchylenie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, unieważnienia i
uchylenie czynności odrzucenia oferty Odwołującego 2, ponowne przeprowadzenie
czynności badania i oceny ofert złożonych w postępowaniu, ponowne dokonanie wyboru
oferty najkorzystniejszej w postępowaniu, odrzucenie oferty wykonawcy: Konsorcjum Citonet
– Kraków Sp. z o.o. i Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. jako oferty
zawierającej błąd w obliczeniu ceny; wyboru oferty Odwołującego 2 jako najkorzystniejszej
w postępowaniu, obciążenie kosztami postępowania odwoławczego Zamawiającego, w tym
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego 2 kosztów zastępstwa przed Krajową
Izbą Odwoławczą.
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący 2 wskazał, że Zamawiający prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.:
Świadczenie usług pralniczych wraz z usługami logistycznymi oraz dzierżawą asortymentu
(znak postępowania: ZP/8/2021). Zamawiający w dniu 30.09.2021 r. przekazał i opublikował
informację o wyborze oferty najkorzystniejszej wraz z informacją o odrzuceniu oferty
Odwołującego 2. W ocenie Odwołującego 2, ww. czynności są niezgodne z ustawą Prawo
zamówień publicznych i skutkują bezpodstawnym i wadliwym wyborem oferty
najkorzystniejszej, a
nadto pozbawiają Odwołującego 2 wyboru jego oferty jako
najkorzystniejszej i w konsekwencji możliwości zawarcia umowy.
Odwołujący 2 wskazał, że w decyzji o odrzuceniu jego oferty Zamawiający nie zawarł
uzasadnienia swojego stanowiska.
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego 2
uzasadniając, że: Wykonawca w formularzu ofertowym stanowiącym załącznik nr 2 do SWZ
zastosował, niezgodnie z aktualnie obowiązującymi stawkami podatku Vat w Polsce,
mieszaną stawkę vat dla każdej pozycji oferowanego asortymentu wpisując w kolumnę
stawka Vat określenie: „ 23% i „zw”.” Zamawiający wymagał podania stawki vat w kol 6
formularza ofertowego. Wykonawca powinien podać stawkę adekwatną do świadczonej
usługi zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.
2004 Nr 54 poz. 535), tj. 0% lub 8%, lub 23%.
W związku z powyższym Zamawiający ofertę
odrzucił, na podstawie Art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 11 września 2019r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2021r. poz. 1129).
Odwołujący 2 wskazał, że zgodnie z art. 253 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp informacja o odrzuceniu
oferty powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. W ocenie Odwołującego 2,
zawarte w informacji o odrzuceniu je
go oferty sformułowania, że: wykonawca (…)
zastosował, niezgodnie z aktualnie obowiązującymi stawkami podatku Vat w Polsce,
mieszaną stawkę vat dla każdej pozycji oferowanego asortymentu (…) oraz Wykonawca
powinien podać stawkę adekwatną do świadczonej usługi zgodnie z ustawą z dnia 11 marca
2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 Nr 54 poz. 535), tj. 0% lub 8%, lub 23%
stanowiące jedyne i wyłączne uzasadnienie unieważnienia postępowania nie spełniają
wymogów przywołanego przepisu Ustawy. Uzasadnienie to nie posiada cech pozwalających
zakwalifikować je jako uzasadnienie faktyczne i prawne, o którym mowa w art. 253 ust. 1 pkt
2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zdaniem Odwołującego 2, uzasadnienie faktyczne zawiadomienia o odrzuceniu oferty
p
owinno wyczerpująco obrazować, jakie przyczyny legły u podstaw decyzji Zamawiającego,
tak aby wykonawca, gdy oceny Zamawiającego nie podziela, mógł do wskazanych przez
Zamawiającego uchybień ustosunkować się, wnosząc odwołanie. Wykonawcy nie mogą
domyślać się podstaw decyzji Zamawiającego ani domniemywać zakresu stwierdzonych
przez niego nieprawidłowości. Na Zamawiającym spoczywa obowiązek szczegółowego
przytoczenia w swoim uzasadnieniu faktycznych okoliczności, które wskazują powody
unieważnienia postępowania. Zamawiający zaniechał ww. obowiązków. (podobnie w
wyrokach: wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 stycznia 2010 r. w
sprawie C-406/08 Uniplex; wyrok z dnia 17 czerwca 2015 r., KIO 1117/15; wyrok z dnia 11
maja 2015 r., KIO 885/
15, z dnia 10 lipca 2014 r., KIO 1316/14, wyrok z dnia 9 września
2014 r., KIO 1745/14, z dnia 17 października 2014 r., KIO 2028/14wyrok z dnia 25 maja
2015; KIO 946/15, KIO 947/15; wyrok z dnia 20 lipca 2015 r. KIO 1429/15; wyrok z dnia 19
maja 2014 r.; KIO 866/14; wyrok z dnia 6 marca 2017 r., KIO 351/17).
W ocenie Odwołującego 2, brak należytego sporządzenia uzasadnienia faktycznego
uniemożliwia prawidłową kontrolę ww. rozstrzygnięcia (odrzucenia oferty). W przedmiotowym
postępowaniu Odwołujący 2 nie ma dokładnej wiedzy dlaczego w ocenie Zamawiającego
zastosowana przez Odwołującego 2 stawka podatku VAT jest niezgodna z przepisami prawa
podatkowego. Zamawiający, jako gospodarz postępowania nie dopełnił ciążących na nim
obowiązków i nie wykazał jednoznacznie, zrozumiale, wyczerpująco i precyzyjnie na czym
polega i czego dotyczy ww. błąd w obliczeniu ceny Odwołującego 2 oraz dlaczego mieszane
stawki podatku VAT zastosowane przez Odwołującego 2 do obliczenia ceny są wadliwe.
Zamawiający poprzestał na ogólnikowym sformułowaniu, że do obliczenia ceny ofertowej
należało zastosować jednolitą stawkę podatku oraz, że w postępowaniu nie była dozwolona
wycena poszczególnych pozycji formularza cenowego przy zastosowaniu mieszanej stawki
podatku VAT. Uzasadnieni
e to nie wyjaśnia, dlaczego sposób obliczenia ceny zastosowany
przez Odwołującego 2 jest wadliwy. Odwołujący 2 podkreślił, że Zamawiający nie wskazał w
ww. uzasadnieniu odrzucenia oferty, żadnego postanowienia SWZ lub przepisu prawa
podatkowego, które Odwołujący naruszył przy obliczeniu ceny ofertowej. Zamawiający nie
wyjaśnił również ze względu, na które przepisy prawa podatkowego uznał, że obliczenia
ceny ofertowej znajdowała zastosowanie jednolita stawka podatku VAT. Ponadto
Zamawiający w ww. uzasadnieniu nie podał dlaczego wyjaśnienia Odwołującego 2 co do
podstaw i przyczyn zastosowanej przez niego stawki podatku VAT nie uchyliły wątpliwości
Zamawiającego co do błędu w obliczeniu ceny w ofercie Odwołującego 2 i dlaczego
wątpliwości te zostały rozstrzygnięte na niekorzyść Odwołującego 2.
Wobec powyższego zdaniem Odwołującego 2 uzasadnienie odrzucenia jego oferty jest
wadliwe, gdyż w zakresie podstaw prawnych odrzucenia nie wskazuje, żadnego przepisu
prawa podatkowego, który został naruszony. Odwołujący 2 zaznaczył, że art. 226 ust. 10
ustawy Pzp nie stanowi samodzielnej podstawy odrzucenia oferty z powodu zastosowania
niewłaściwej stawki podatku VAT. Przepis art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp, w przypadku,
gdy błąd polega na zastosowaniu niewłaściwej stawki podatku VAT, ma zastosowanie o ile
występuje w związku z określonym przepisem prawa podatkowego - właściwym przepisem
ustawy o podatku od towarów i usług. Zamawiający nie wskazał ani wprost tj. poprzez
podanie konkretnego przepisu, ani w inny sposób np. poprzez przytoczenie treści
odpowiedniego przepisu, który przepis podatkowego Odwołujący 2 naruszył stosując
mieszaną stawkę podatku VAT do obliczenia ceny ofertowej.
Odwołujący 2 podniósł również, że ww. uzasadnienie odrzucenia oferty jest wadliwe również
dlatego, że nie podaje okoliczności faktycznych, z powodu, których Zamawiający uznał, że
Odwołujący 2 zastosował niewłaściwą stawkę podatku VAT do obliczenia ceny. Zamawiający
nie podał żadnych elementów opisu przedmiotu zamówienia, które uzasadniałby tezę, że
przedmiotem tegoż zamówienia jest jednolite i monolityczne świadczenie podlegające
opodatkowaniu jednej stawce podatku VAT. Zamawiający nie wskazał tez żadnego
postanowienia SWZ, które nakazywały stosować do obliczenia ceny ofertowej jednolitą
s
tawkę podatku VAT. Tym samym zaprezentowana przez Zamawiającego w uzasadnieniu
odrzucenia teza, że do obliczenia ceny oferty znajduje jedna stawka podatku VAT jest
gołosłowne oraz kreuje treść SWZ co do sposobu obliczenia ceny po terminie otwarcia ofert
tj
. po upływie terminu, w którym Zamawiający był uprawniony formułować treść SWZ.
Odwołujący 2 podkreślił, że obowiązek Zamawiającego w zakresie sporządzania i
przekazywania uzasadnienia faktycznego i prawnego ma gwarantować ocenę prawidłowości
działań Zamawiającego i realną możliwość skorzystania ze środków ochrony prawnej.
Odwołujący 2 podkreślił, że Zamawiający w informacji o odrzuceniu oferty Odwołującego 2,
nie przedstawił uzasadnienia tejże czynności w zakresie wymaganym przez przepisy ustawy
Pzp. Zama
wiający nie wskazał jakie konkretnie przepisy prawa podatkowego naruszył
Odwołujący 2 oraz nie wskazał, które postanowienia opisu sposobu obliczenia ceny i opisu
przedmiotu zamówienia wymagały od Odwołującego 2 zastosowania jednolitej stawki
podatku VAT. W
obec powyższego Odwołujący 2 wskazał, że Zamawiający nie wykazał, aby
w sprawie istniały jakiekolwiek podstawy prawne i faktyczne dla odrzucenia oferty
Odwołującego 2. Tym samym ww. odrzucenie jest niezgodne z Prawem zamówień
publicznych i jako takie wymaga uchylenia.
Dalej Odwołujący 2 wskazał, że złożona przez niego oferta nie zawiera błędu, który mógłby
skutkować jej odrzuceniem. W ocenie Odwołującego 2 przepisy ustawy Pzp nie zawierają
definicji legalnej błędu. Wobec powyższego, zgodnie z art. 8 ustawy Pzp błąd należy
rozpatrywać jako wadę oświadczenia woli w rozumieniu ustawy Kodeksu cywilny. Zgodnie z
84 § 2 k.c. można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby
składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie
złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Chodzi tu o błąd co do faktu, polegający na
niezgodnym z rzeczywistością wyobrażeniu o istniejącym stanie rzeczy lub o treści
czynności prawnej. Błędem w obliczeniu ceny, w rozumieniu przepisu art. 226 ust. 1 pkt 10
ustawy Pzp, jest błąd co do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego. Odwołujący 2
powołał się na uchwałę z dnia 6 marca 2012 r., KIO/KD 25/12 oraz na wyrok KIO z dnia 1
października 2012 r. o sygn. akt: KIO 1516/12, 1994/12.
Odwołujący 2 wskazał, że złożona przez niego oferta nie zawiera błędu. Obliczenie ceny
ofertowej zostało przez niego dokonane po uprzedniej analizie treści przedmiotu zamówienia
i kwalifikacji podatkowej zamówienia oraz poszczególnych czynności składających się na
zamówienie zgodnie z wymogami prawa podatkowego. Odwołujący 2 podkreślił, że nie
działał, w mylnym przekonaniu co do stanu faktycznego dotyczącego przedmiotu
zamówienia i zastosował się co do poleceń zwartych w SWZ w zakresie dotyczącym
sposobu obliczenia ceny.
W ocenie Odwołującego 2 treść Specyfikacji Warunków Zamówienia wyklucza uznanie
świadczeń objętych Zamówieniem za jedną usługę, lecz wskazuje na intencje
Zamawiającego, aby zakresem Zamówienia objąć świadczenia różnego rodzaju.
Przesądzają o tym następujące argumenty:
a.
po pierwsze, już sam tytuł Zamówienia wskazuje, że jego przedmiotem są różne
świadczenia. W tytule Zamówienia wskazano bowiem na świadczenie usług pralniczych wraz
z usługami logistycznymi oraz dzierżawą asortymentu. Co za tym idzie sam Zamawiający już
w tytule Zamówienia wyraźnie zaznacza, iż obok usług pralniczych w ramach Zamówienia
występują także usługi dodatkowe, które w ramach usług prania się nie mieszczą.
b.
jednocześnie w załączniku nr 1 do SWZ Zamawiający dokonując opisu przedmiotu
Zamówienia wymienia następujące świadczenia:
-
świadczenie kompleksowych usług pralniczych w zakresie prania, dezynfekcji,
prasowania, maglowania bielizny pościelowej (poszwa, poszewka, prześcieradło, podkład),
kocy, poduszek,
kołder, bielizny operacyjnej, materacy, odzieży ochronnej i innych (np.
firanki, peleryny), czyszczenie chemiczne asortymentu nie nadającego się do prania
wodnego, oraz naprawy krawieckie ww. asortymentu;
-
dzierżawa pościeli szpitalnej łącznie z praniem, dezynfekcją, prasowaniem,
maglowaniem bielizny pościelowej, oraz naprawami krawieckimi wymienionego asortymentu
wraz z oznakowaniem pościeli dzierżawionej na koszt Wykonawcy ewidencjonowania
odbieranej i wydawanej pościeli;
-
transport wewnętrzny i zewnętrzny na poszczególne oddziały /komórki szpitala;
-
najem pomieszczeń w Pawilonie Kuchnia-Pralnia celem przeznaczenia na
prowadzenie Centralnej Sortowni bielizny czystej
– „strefa czysta”, odbioru/transportu
bielizny brudnej -
„strefa brudna”.
Zdani
em Odwołującego 2 przedstawiony przez Zamawiającego opis przedmiotu zamówienia
wskazuje wyraźnie, że poza praniem asortymentu wskazanego przez Zamawiającego,
przedmiotem zamówienia są również świadczenia obejmujące swoim zakresem w
szczególności gospodarkę bielizną szpitalną na terenie Zamawiającego w związku
prowadzeniem centralnej sortowni bielizny w wynajętych pomieszczeniach szpitalnych oraz
jej transportem wewnętrznym. Tego rodzaju czynności w żadnym względzie nie stanowią
elementu usługi prania, gdyż nie mieszczą się nawet w szerokiej wykładni językowej tego
pojęcia. Świadczenia te służą innym celom i zaspokojeniu innych potrzeb Zamawiającego
(gospodarka bielizną na terenie szpitala stanowi odrębne zobowiązanie Wykonawcy,
realizowane na terenie placówki Zamawiającego, a zatem poza pralnią zewnętrzną i nie
warunkują wykonania usługi prania jako takiej). Fakt wykonywania określonych czynności
wewnątrz szpitala wymaga od wykonawcy spełnienia szeregu procedur obowiązujących na
jego terenie, a w szczególności zabezpieczenia do realizacji prac odpowiedniej ilości
personelu posiadającego aktualne badania lekarskie, szczepienia oraz szkolenia z zakresu
profilaktyki zakażeń szpitalnych. Wyszczególnienie wszystkich tych czynności w ramach
jednego Zamówienia nie stanowi wystarczającej przesłanki, aby powyższe czynności uznać
za część usługi prania sklasyfikowanej wg PKWiU 96.01.
W ocenie Odwołującego 2 z ugruntowanej linii orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej, jednoznacznie wynika, iż kompleksowość usług, a zatem możliwość ich
łączenia w jedno świadczenie stanowi wyjątek od reguły i ma zastosowanie w
odosobnionych przypadkach wyraźnie umotywowanych okolicznościami stanu faktycznego,
a co więcej nie może prowadzić do osiągnięcia celów sprzecznych z ustawą. Na gruncie
podatku od towarów i usług obowiązuje bowiem zasada, że każde świadczenie powinno być
uznawane za odrębne i niezależne. Za źródło tej zasady przyjmuje się art. 1 ust. 2 Dyrektywy
Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od
wartości dodanej1, a na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów – art. 2 pkt 1 VI
Dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw
państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od
wartości dodanej, ujednolicona podstawa wymiaru podatku. Takie stanowisko wielokrotnie
potwierdzał też Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE), w tym w jednym z
orzeczeń, na które powołuję się KIO nr KIO 2601/18. Odwołujący 2 powołał się na wyrok
TSUE z dnia 25. lutego 1999 r. sygn. akt: C-349/96.
W
ocenie Odwołującego 2 w przedmiotowej sprawie nie można jednak mówić o jednej
(kompleksowej) usłudze, na którą składają się wszystkie czynności wykonywane przez
wykonawcę na rzecz Zamawiającego. Inny cel i charakter ma bowiem usługa prania bielizny
szpitalnej (zapewnienie czystości), a inny gospodarki bielizną szpitalną na terenie
Zamawiającego obejmująca w szczególności sortowanie tej bielizny, jej reperację, transport
z punktów zdawczo-odbiorczych poszczególnych oddziałów (komórek) Zamawiającego,
mycie i dezynfekcję wyposażenia i powierzchni pomieszczeń Centralnej Sortowni bielizny
znajdującej się na terenie Szpitala oraz środków transportu. Każda z ww. usług może być
świadczona odrębnie i w praktyce generalnie tak właśnie jest świadczona, gdyż czynności
gospodarki bielizną realizowane na terenie szpitali co do zasady nie są objęte zamówieniem
na usługi prania i nie są świadczone przez podmioty zapewniające tego rodzaju usługi. Na
rynku istnieją podmioty zajmujące się usługami prania jako takimi, jak i odrębne od nich
podmioty wyspecjalizowane w świadczeniu tzw. usług pomocniczych (ściśle związanych z
usługami opieki szpitalnej) na rzecz szpitali i na ich terenie. W praktyce zasadniczo usługi
prania kończą się zatem wraz dostarczeniem wypranej bielizny do drzwi szpitala, a
czynności realizowane na terenie samej placówki medycznej przejmuje personel szpitalny
lub wyspecjalizowany personel usługowy, świadczący tzw. usługi pomocnicze do usług
opieki medycznej. Potwierdza to, że poszczególne usługi objęte Zamówieniem mogą być
zlecane i realizowane odrębnie przez niezależne i dowolne podmioty a ich rozdzielenie nie
może być uważane za mające charakter sztuczny. Dlatego uznanie, że świadczenia
gospodarki bielizną tworzą z praniem jednolitą usługę stanowi w ocenie Odwołującego 2
nadużycie i jest całkowicie nieuprawnione.
Bior
ąc pod uwagę powyższe, Odwołujący 2 dokonał odrębnej klasyfikacji świadczeń objętych
zamówieniem, w podziale na:
a)
usługę prania sklasyfikowaną wg PKWiU 96.01
b)
usługę gospodarki bielizną szpitalną, wykonywaną na terenie Zamawiającego i
mieszczącą się w pojęciu usług ściśle związanych z usługami opieki medycznej.
W ocenie Odwołującego 2 identyfikacja kilku różnych świadczeń w ramach jednego
Zamówienia implikuje konieczność ich odrębnej wyceny i zastosowania właściwych dla tych
świadczeń stawek VAT. Nie ma w tym miejscu znaczenia, że Zamawiający narzucił w
formularzu ofertowym wymóg określenia ceny ryczałtowej i w odniesieniu do poszczególnych
sztuk asortymentu.
Z całą pewnością Zamawiający nie może poprzez sam model
kalkulacyjny wynagrodzenia za usługi objęte Zamówieniem podważyć ich odrębności.
Dopuszczenie sytuacji, w której Zamawiający poprzez model kształtowania wynagrodzenia
może oddziaływać na charakter świadczenia i jego kwalifikację podatkową w istocie
zaprzeczałoby celom ustawy podatkowej i stanowiło na dowolne kształtowanie stawek
podatkowych.
Ponadto, w ocenie Odwołującego 2, wykluczenie stosowania dwóch różnych stawek VAT w
sytuacji dopuszczenia możliwości złożenia oferty przez Konsorcjum narusza zasady prawa
podatkowego z jeszcze jednego, aczkolwiek istotnego powodu. W istocie bowiem usługa
realizowana przez dwa odrębne podmioty nie może ze swej natury być uznana za
kompleksową. Każdego konsorcjantów należy bowiem traktować jako odrębnego i
samodzielnego podatnika VAT, który działa jako niezależny przedsiębiorca w zakresie
wykonywanych przez siebie usług. Konsekwentnie, skoro każdy z uczestników konsorcjum
jest oddzielnym podatnikiem VAT, to powinie
n on rozliczyć świadczoną przez siebie usługę
samodzielnie i udokumentować wykonanie usługi wystawioną przez siebie fakturą. Jak
wskazał NSA z jednym z wyroków, sama wola stron umowy, że celem transakcji jest
nabycie usługi kompleksowej, a nie poszczególnych wyodrębnionych świadczeń, nie
decyduje o zakresie opodatkowania VAT. Tym samym opodatkowanie VAT powinno być
zgodne z zakresem świadczeń poszczególnych uczestników konsorcjum.
Odwołujący 2 wskazał, że wykonywanie na rzecz Zamawiającego świadczeń ściśle
związanych z gospodarką bielizną szpitalną na terenie placówki Zamawiającego został w
ramach Konsorcjum dedykowany wyspecjalizowany podmiot tj. Ars Medica Sp. z o. o.,
posiadający status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej,
czego potwierdzeniem jest odpowiedni wpis w Rejestrze Podmiotów Wykonujących
Działalność Leczniczą. Ars Medica Sp. z o.o. rozpoznaje świadczone przez siebie usługi jako
usługi, które w sensie gospodarczym tworzą jedną całość z procesem terapeutycznym oraz
są realizowane z zachowaniem wytycznych i przepisów z zakresu prawa ochrony zdrowia, a
tym samym wypełniają definicję usług ściśle związanych z usługami opieki medycznej, o
których mowa w powołanym wyżej art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług.
Wskazanych cech nie posiada natomiast usługa prania, która jako usługa nazwana, została
objęta odrębnym, właściwym sobie kodem PKWiU, dla którego ustawodawca podatkowy nie
przewidział możliwości zastosowania zwolnienia z VAT. Usługa prania będzie realizowana w
ramach Konsorcjum przez Praxima Krakpol Sp. z o.o.
Odwołujący 2 wskazał, że przypisanie odpowiednich stawek podatku VAT zostało przez
poszczególnych Konsorcjantów dokonane po uprzedniej analizie treści przedmiotu
z
amówienia i kwalifikacji podatkowej poszczególnych czynności składających się na to
Zamówienie zgodnie z wymogami prawa podatkowego. Odwołujący 2 powołał w tym
zakresie treść Interpretacji Ogólnej wydanej przez Ministra Rozwoju i Finansów w dniu 29
grudnia 2017 r., znak: PT1.8101.5.2
017.PSG.622 (dalej: Interpretacja ogólna). Interpretacja
ogólna stanowi akt mający na celu zapewnienie jednolitego stosowania przepisów prawa
podatkowego przez organy podatkowe, zaś przepisy Ordynacji podatkowej (dalej: OP)
wiążą z jej stosowaniem moc ochronną także dla podatników, dlatego respektowanie
wyrażonej w niej wykładni stanowi zasadniczy warunek bezpiecznego prowadzenia
działalności w przedmiocie objętym postępowaniem. Ponadto Odwołujący 2 powołał się na
wyrok NSA z dnia 19 grudnia 2018 r. oraz z
dnia 28 października 2020 r., sygn. akt I FSK
980/19.
W ocenie Odwołującego 2 z uwagi na objęcie zamówieniem obok usług pralniczych również
świadczeń niemieszczących się w pojęciu „prania”, zgodnie z przepisami prawa
podatkowego do wyceny przedmiotu Zam
ówienia należało zastosować dwie różne stawki
VAT-
stawkę 23% w odniesieniu do usług prania oraz zwolnienie z VAT w stosunku do
świadczeń gospodarki bielizną realizowanych na terenie szpitala. Dlatego w ocenie
Odwołującego 2, Zamawiający dokonał wyboru oferty Konsorcjum CITONET-WARSZAWA
sp. z o.o., Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. zawierającej błąd polegający
na zastosowaniu zwolnienia w odniesieniu do wszystkich świadczeń, pomimo braku podstaw
prawnych do takiego działania. Odwołujący 2 zwrócił uwagę, że w istocie usługa prania
stanowi usługę wyraźnie sklasyfikowaną w przepisach prawa podatkowego, dla której
ustawodawca przewidział 23% stawkę VAT. Dla takiej odrębnej usługi nie ma zatem
możliwości stosowania zwolnienia. Powyższy wniosek wynika także z orzecznictwa TSUE
np. w sprawie Idealmed, w którym podkreślono, że zwolnienie usług opieki medycznej i
ściśle związanych jest uzależnione od spełnienia warunku, że usługi są świadczone na
warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa
publicznego. O ile znajduje zatem uzasadnienie stosowanie zwolnienia do czynności
gospodarki bielizną szpitalną, gdyż bez względu na podmiot wykonujący te czynności (szpital
czy też usługodawca zewnętrzny) są one wykonywane w taki sam sposób, przy zachowaniu
tych samych procedur i w ramach procesów szpitalnych, o tyle w przypadku świadczenia
usług prania, świadczonych poza szpitalem uprawniony jest zarzut, iż realizacja tych
czynności obejmuje zakres rodzajowo podobny do pralni i bezpośrednio dla niej
konkurencyjny, a nie do szeroko pojętej działalności szpitalnej.
Izba ustaliła co następuje:
Izba ustaliła, że Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
pn. „Świadczenie usług pralniczych wraz z usługami logistycznymi oraz dzierżawą
asortymentu
” (dalej „Postępowanie”).
Izba ustaliła, że na przedmiot zamówienia składały się następujące elementy:
1.
Świadczenie kompleksowych usług pralniczych w zakresie prania suszenia,
prasowania i poddawania dezynfekcji chemiczno termicznej w procesie prania
zgodnie z obowiązującymi wymogami, w tym wymogami epidemiologicznymi;
2. D
zierżawa pościeli szpitalnej;
3. T
ransport wewnętrzny i zewnętrzny;
4. N
ajem pomieszczeń z przeznaczeniem na prowadzenie centralnej sortowni bielizny.
W rozdziale 21 „Sposób obliczenia ceny” Zamawiający zawarł następujące informacje:
21.1
W ofercie Wykonawca zobowiązany jest podać cenę za wykonanie całego
przedmiotu zamówienia w złotych polskich (PLN), z dokładnością do 1 grosza, tj. do dwóch
miejsc po przecinku.
21.2
W cenie należy uwzględnić wszystkie wymagania określone w niniejszej SWZ oraz
wszelkie koszty, jakie poniesie Wykonawca z tytułu należytej oraz zgodnej z obowiązującymi
przepisami realizacji przedmiotu zamówienia, a także wszystkie potencjalne ryzyka
ekonomiczne, jakie mogą wystąpić przy realizacji przedmiotu zamówienia.
21.3
Rozliczenia między Zamawiającym a Wykonawcą prowadzone będą w złotych
polskich z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
21.4
Wykonawca zobowiązany jest zastosować stawkę VAT zgodnie z obowiązującymi
przepisami ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
21.5
Jeżeli złożona zostanie oferta, której wybór prowadziłby do powstania u
Zamawiającego obowiązku podatkowego zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o podatku od
towarów i usług, dla celów zastosowania kryterium ceny Zamawiający doliczy do
przedstawionej w tej ofercie ceny kwotę podatku od towarów i usług, którą miałby obowiązek
rozliczyć.
21.6
Wykonawca składając ofertę zobowiązany jest:
1)
poinformo
wać Zamawiającego, że wybór jego oferty będzie prowadził do powstania u
Zamawiającego obowiązku podatkowego;
2)
wskazać nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, których dostawa lub świadczenie będą
prowadziły do powstania obowiązku podatkowego;
3)
wskazać wartości towaru lub usługi objętego obowiązkiem podatkowym
Zamawiającego, bez kwoty podatku;
4)
wskazać stawkę podatku od towarów i usług, która zgodnie z wiedzą Wykonawcy,
będzie miała zastosowanie.
Izba ustaliła, że w postępowaniu oferty złożyło trzech wykonawców – Odwołujący 1,
Odwołujący 2 oraz Konsorcjum Citonet.
Izba ustaliła, że Odwołujący 1 w formularzu cenowym podając cenę za realizację
zamówienia, wskazał, że zastosował stawkę VAT 23%.
Izba ustaliła, że Odwołujący 2 w formularzu cenowym podając cenę za realizację
zamówienia, wskazał, że zastosował stawkę VAT 23% oraz „zw”.
Izba ustaliła, że Konsorcjum Citonet w formularzu cenowym podając cenę za realizacje
zamówienia wskazało, że zastosowało stawkę VAT „ZW”.
Izba ustaliła, że Zamawiający pismem z dnia 9 lipca 2021 r. wezwał Odwołującego 1,
Odwołującego 2 oraz Konsorcjum Citonet do złożenia wyjaśnień dotyczących zastosowanej
stawki VAT do usług jakie będą świadczone w ramach realizacji zamówienia.
Izba ustaliła, że pismem z dnia 15 października wyjaśnienia złożył Odwołujący 1.
Wykonawca
odwołał się do art. 43 ustawy VAT, w tym m.in. do art. 43 ust. 1 pkt 18 i 18a
oraz ust. 17. Wykonawca wskazał, że nie ma możliwości zastosowania zwolnienia z art. 43
ust.
1 pkt 18 ustawy o VAT, bowiem usługa prania nie będzie przez nas realizowana w
ramach działalności leczniczej jako podmiotu leczniczego. Zwolnienie z art. 43 ust.1 pkt 18a
również nie ma zastosowania, pomimo że skutek tej usługi znajduje zastosowanie na terenie
zakładu leczniczego i jest niezbędny do realizacji celów zdrowotnych gdyż nie jesteśmy
podmiotem świadczącym usługi podstawowe. Wykonawca wskazał, ze potwierdzeniem
takiego stanowiska jest treść art. 43 ust. 17a ustawy o VAT. Wykonawca wskazał, że nie ma
żadnych wątpliwości, że przepis ten reguluje materię konkurencyjności ogromnie ważną w
zamówieniach publicznych. Ten przepis bezpośrednio związany jest z treścią wspomnianego
wyżej art.1 6 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. Te dwa przepisy powodują, iż
Zamawiający nie może zapominać o ich treści w ramach ogłoszonego postępowania o
zamówieniu publicznym oraz wykonawca musi sobie zdawać sprawę z konsekwencji
proponowania ceny za usługę z jednoczesnym oświadczeniem, że wykonuje usługę, która
nie powoduje zgodnie z prawem obowiązku naliczenia podatku VAT. Każdy z wykonawców
uczestniczących w postępowaniu o zamówienie publiczne czyni to w celu osiągnięcia
dodatkowego dochodu. Proponując zamawiającemu cenę bez podatku VAT, choćby nawet
uzasadnioną treścią art. 43 ust.1 pkt 18 lub 18a ustawy o VAT, w ten sposób uzyskuje
przewagę nad innymi wykonawcami, właśnie tymi, którzy nie mogą zastosować
wspomnianego zwolnienia, gdyż nie prowadzą działalności leczniczej. Właściwie takie
postępowanie wyklucza ogromną większość wykonawców zajmujących się wyłącznie
praniem bielizny szpitalnej oraz wykonujących taką usługę perfekcyjnie, stosując najnowsze
osiągnięcia nauki i praktyki. Naszym zdaniem, intencją ustawodawcy wprowadzającego
cytowane wyżej przepisy, było zrównanie szans wykonawców. Pojęcie uczciwej konkurencji
przestało by istnieć, jeśli przetargi wygrywaliby wykonawcy mogący oferować niższe ceny,
żonglując w tym celu podatkiem VAT. Wykonawca wskazał, że bazą dla jego stanowiska
jest interpretacja ogólna Ministra Rozwoju i Finansów Nr PT1.8101.5.2017.PSG.622 z dnia
29 grudnia 2017 r.
Izba ustaliła, że w dniu 14 lipca 2021 r. wyjaśnienia złożył Odwołujący 2. Treść wyjaśnień
została utajniona przez wykonawcę jako informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.
Podobn
ie, w dniu 14 lipca 2021 r. wyjaśnienia złożyło Konsorcjum Citonet. Treść wyjaśnień
również została utajniona przez wykonawcę jako informację stanowiące tajemnicę
przedsiębiorstwa.
Izba ustaliła, że Zamawiający pismem z dnia 18 sierpnia 2021 r. wezwał Odwołującego 1 do
złożenia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny za realizację zamówienia. Izba ustaliła,
że Odwołujący 1 pismem z dnia 20 sierpnia 2021 r. złożył wyjaśnienia. Wykonawca wskazał:
„Pralnia Wrotom , w której ma być realizowane dla Państwa Szpitala Zamówienie nr
ZP/8/2021 jest zlokalizowana blisko Szpitala co minimalizuje koszty codziennych
transportów z i do pralni. Ponadto pralnia Wrotom dysponuje własną bazą samochodową i
własnymi kierowcami co pozwala ograniczać koszty /np. pośredników/. Obie Firmy
występujące w Konsorcjum od wielu lat świadczą usługi najmu bielizny szpitalnej i hotelowej
,co doprowadziło do powstania stałej sieci dostawców tego asortymentu i pozwoliło uzyskać
korzystne ceny oraz system bonusów. Stwarza to możliwość oferowania dla potencjalnych
z
ainteresowanych dzierżawą bielizny najniższych cen na rynku, dzięki czemu np. koszt
zakupu asortymentu do tego kontraktu nie przekroczy 20% wartości oferty. Pralnia Wrotom,
w której ma być realizowane Zamówienie jest wyposażona w nowoczesne tunele pralnicze
pozwalające ograniczać zużycie mediów (woda, ścieki, energia cieplna i elektryczna) w
procesie prania i dezynfekcji ,co jest istotne przy kalkulacji ceny usługi w planowanym
okresie 36 miesięcy (zapowiadany jest wzrost cen mediów w tym okresie). Ponadto dostawy
energii cieplnej i elektrycznej mamy bezpośrednio od producenta tychże (zlokalizowanego
po sąsiedzku) co daje tą przewagę, że nie ponosimy kosztów przesyłu energii / koszt
przesyłu energii stanowi standardowo od 25-40% kosztów. Pralnia Wrotom wyposażona jest
również w pełni zautomatyzowane linie maglownicze co istotnie obniża koszty pracy i
pozwala na uzyskanie wyższej wydajności .W przypadku jednej linii pozwala to ograniczyć
obsługę z 5 do 3 osób tj. o 40%. Pralnia Wrotom działając na rynku usług pralniczych od
wielu lat (
wcześniej jako PW Profil A Sp. z o.o.) posiada doświadczoną i wykwalifikowaną
załogę, która związana z Firmą umowami o pracę stanowi o stabilności personelu i nie
wymaga szkoleń i przyuczeń co mogłoby stwarzać dodatkowe koszty. Pragnę ponadto
poinformować, iż pralnia Wrotom świadczy usługi dla szpitali, domów pomocy społecznej i
hoteli , posiadając niezależne linie piorące i maglownicze. W całej strukturze prania usługi
dla hoteli /głównie krakowskich /stanowią 40% całości ubioru, a przywołane powyżej
rozwiązania pozwalają świadczyć te usługi na poziomie 2,30 zł netto za 1 kg asortymentu.
Kalkulacja cen przedstawionych w złożonej w dniu 14.06.2021 r. ofercie Przez Konsorcjum
Firm: Wrotom Sp. z o.o. i Tommarg ZPCH Sp. z o.o.
opierała się na tej kalkulacji.
Izba ustaliła, że pismem z dnia 7 października 2021 r. Zamawiający poinformował
wykonawców o wynikach postępowania. Za najkorzystniejszą została uznana ofertą
Konsorcjum Citonet. Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego 1 na podstawie art. 226 ust.
1 pkt 8 ustawy
Pzp, wskazując, że wykonawca w złożonych wyjaśnieniach rażąco niskiej
ceny, nie udowodnił, że złożona oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Zamawiający
wskazał, że wykonawca w złożonych wyjaśnieniach nie przedłożył dowodów na wysuwane
twierdzenia, że oferta została prawidłowo wyceniona , w szczególności nie zostały
uwiarygodnione wyliczenia kosztów: porównania cen transportu między siedzibą wykonawcy
a szpitalem,
dowodów na potwierdzenie dysponowania własną bazą samochodową i
własnymi kierowcami, wyliczenia zużycia mediów/wody, ścieków, energii cieplnej i
elektrycznej w procesie prania i dezynfekcji przez okres 36 miesięcy obniżenia kosztów
pracy w przypadku jednej linii piorącej i maglowniczej, wykazania okresu zatrudnienia
personelu potwierdzającego doświadczenie i kwalifikacje uzasadniające brak kosztów
związanych ze szkoleniami i przyuczaniami pracowników.
Izba ustaliła, że Zamawiający odrzucił również ofertę Odwołującego 2 na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp. Zamawiający wskazał, że wykonawca w formularzu ofertowym
stanowiącym załącznik nr 2 do SWZ zastosował, niezgodnie z aktualnie obowiązującymi
stawkami podatku Vat w Polsce, mieszaną stawkę vat dla każdej pozycji oferowanego
asortymentu wpisując w kolumnę stawka Vat określenie: „23% i „zw”.” Zamawiający
w
ymagał podania stawki vat w kol 6 formularza ofertowego. Wykonawca powinien podać
stawkę adekwatną do świadczonej usługi zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 Nr 54 poz. 535), tj. 0% lub 8%, lub 23%.
Izba z
ważyła co następuje:
W ocenie Izby oba odwołania okazały się zasadne w części tj. w zakresie zarzutu
dotyczącego błędu w obliczeniu ceny w ofercie Konsorcjum Citonet. W pozostałym zakresie,
Izba uznała zarzuty za niezasadne.
Zarzut dotyczący nieprawidłowej stawki VAT w ofertach Konsorcjum Citonet oraz
Odwołującego 2
W ocenie Izby obaj wykonawcy wskazali nieprawidłową stawkę VAT w złożonych ofertach.
Tym samym Zamawiający zasadnie odrzucił ofertę Odwołującego 2 na podstawie art. 226
ust. 10 ustawy Pzp. Z
arzut Odwołującego 2 w tym zakresie Izba uznała za niezasadny.
Na
tomiast zdaniem Izby Zamawiający w sposób nieprawidłowy uznał, że oferta Konsorcjum
Citonet nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp. W ocenie
Izby, Konsorcjum Citoent również w sposób nieprawidłowy określiło stawkę Vat w ofercie, co
winno skutkować odrzuceniem oferty wykonawcy na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy
Pzp.
Na wstępie wskazać należy, że stosownie do art. 16 ustawy Pzp, zamawiający przygotowuje
i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, przejrzysty oraz proporcjonalny.
Stosownie do art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp,
zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera
błędy w obliczeniu ceny lub kosztu.
Art. 239 ust. 1 ustawy Pzp stanowi, że zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia.
Stosownie do art. art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT,
zwalnia się od podatku usługi w
zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami
związane, świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich zakładów leczniczych,
w których wykonywana jest działalność lecznicza.
Art. 43 ust. 17 ustawy o VAT stanowi, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a,
22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i
33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub
świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:
1) nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1
pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
2) ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez
konkurencyjne
wykonywanie
tych
czynności
w stosunku
do
podatników
niekorzystających z takiego zwolnienia.
Art. 43 ust. 17a ustawy o VAT stanowi, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23,
26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe.
Jak wynika z przytoczonych przepisów, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26,
28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe.
Analiza powołanego przepisu prowadzi do jednoznacznego wniosku, że aby
świadczenie usług dodatkowych (czyli jak chce art. 43 ust. 1 pkt 18 a ustawy o VAT – usług
ściśle związanych z usługami służącymi profilaktyce, zachowaniu i ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia) było objęte zwolnieniem, konieczne jest także m.in. aby owe usługi
dodatkowe były dokonywane przez podmioty świadczące usługi podstawowe. Takie
stanowisko potwierdza Ministerstwo Finansów w opinii z dnia 19 marca 2018 r. wydanej w
odpowiedzi na zapytanie nr 6924. W
stanowisku tym Ministerstwo Finansów wprost
wskazało, że zakres zwolnienia określony w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy VAT jest
determinowany przez regulację zawartą w art. 43 ust. 17a, który wskazuje, że zwolnienie, o
którym mowa m.in. w ust. 1 pkt 18a, ma zastosowanie do dostawy towarów i usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe.
Zdaniem Izby, Zamawiający w analizowanej sprawie w odniesieniu do Konsorcjum Citonet
nie dostrzegł, że powyższy wymóg nie został spełniony przez wykonawcę, co uniemożliwia
powołanie się przez tego wykonawcę na zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 18a
ustawy o VAT.
Należy wskazać, że na przedmiot zamówienia składają się usługi pralnicze, prasowanie,
maglowanie wr
az z gospodarką bielizną szpitalną w związku z prowadzeniem centralnej
sortowni bielizny w wynajętych pomieszczeniach szpitalnych. Wykonawca wyłoniony w
postępowaniu nie będzie zatem wykonywał jakichkolwiek usług podstawowych, to jest usług
służących profilaktyce, zachowaniu i ratowaniu przywracaniu i poprawie zdrowia. Izba
zauważa, że w złożonych wyjaśnieniach przez Konsorcjum Citonet w żaden sposób nie
wykazało, że będzie świadczyło na rzecz Zamawiającego jakiekolwiek usługi podstawowe.
W treść wyjaśnień, zastrzeżonych, zdaniem Izby, niezasadnie przez wykonawcę jako
tajemnica przedsiębiorstwa, Konsorcjum Citonet koncentruje swoje wywody wokół
wykazania, iż usługi objęte przedmiotem zamówienia są usługami ściśle związanymi z
usługami podstawowymi. Wykonawca jednak, nie odnosi do zasadniczego wymogu
skorzystania ze zwolnienia o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o Vat tj.
konieczności świadczenia również usług podstawowych na rzecz Zamawiającego.
Konsorcjum Citonet
w treści odwołania zajęło stanowisko, jakoby za prawidłowością
dokonanej przez niego prawnopodatkowej kwalifikacji miała przemawiać interpretacja ogólna
Ministra Rozwoju i Finansów nr PT1.8101.5.2017.PSG.622 z dnia 29 grudnia 2017 r. (Dz. U.
MRiF z 9 stycznia 2018 r. poz. 5)
(„Interpretacja ogólna”). Zdaniem Izby wykonawca dokonał
błędnej wykładni powoływanej przez siebie Interpretacji ogólnej. Owszem, w interpretacji tej
organ
przyznał, że usługi takie jak objęte przedmiotem zamówienia tj. czynności związane z
gospodarką bielizną i odzieżą szpitalną oraz pościelą mogą być uznane za usługi związane z
usługami podstawowymi (usługami służącymi profilaktyce, zachowaniu i ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia).
Jednakże Konsorcjum Citonet nie dostrzegło, iż w dalszej
cz
ęści omawianej interpretacji Minister Rozwoju i Finansów wyraźnie zastrzegł, że ww.
wymienione czynności dodatkowe będą objęte zakresem zwolnienia od podatku, pod
warunkiem, że będą wykonywane na rzecz podmiotu leczniczego na jego terenie przez
odpowiednie podmioty, tj. podmioty świadczące usługi w zakresie opieki medycznej służące
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia (art. 43 ust. 17a
ustawy o VAT).
Również w końcowej części analizowanej interpretacji ogólnej organ po raz
drugi wyraźnie i jednoznacznie podkreślił, że powyższe czynności nie będą także objęte
zwolnieniem od podatku od towarów i usług w sytuacji, gdy podmiot je wykonujący nie
będzie podmiotem wykonującym usług w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce,
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Analiza
przywołanej Interpretacji ogólnej
prowadzi zatem do jednoznacznego wniosku, że świadczenie usług dodatkowych, o których
mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, pozostaje objęte zwolnieniem od podatku VAT,
jedynie w sytuacji, gdy usługi te wykonywane są przez podmioty świadczące usługi
podstawowe (art. 43 ust. 17a ustawy o VAT).
Ponadto Izba wskazuje, że podnoszona przez Konsorcjum Citonet okoliczność, że jeden z
członków jego konsorcjum, to jest Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A., jest
podmiotem leczniczym
uprawnia go do zastosowania zwolnienia nie może i nie stanowi
prawidłowego uzasadnienia do powoływania się na zwolnienie o jakim mowa w art. 43 ust. 1
pkt 18a. Izba podkreśla, że zgodnie ze stanowiskiem Konsorcjum Citonet, w trakcie
realizacji umowy Toru
ńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. nie będą wykonywały
nie tylko
usług podstawowych, ale nawet usług z nimi związanych, tj. usług pralniczych.
Zgodnie bowiem ze stanowiskiem wykonawcy,
usługi pralnicze miał bowiem odpowiadać
drugi konsorcjant odwo
łującego Citonet-Kraków sp. z o.o., zaś Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych miały odpowiadać jedyne za rozliczenia oraz nadzorować świadczenie
usługi. Tymczasem zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT zwolnieniem z podatku VAT
objęte jest świadczenie usług podstawowych i usług dodatkowych wykonywane w ramach
działalności leczniczej przez podmioty lecznicze. W analizowanej sprawie podmiot leczniczy
Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. nie będzie świadczył żadnej z tych
kategorii usług w ramach działalności leczniczej. Nie będą również świadczyć usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi. Wobec powyższego nie ma żadnych podstaw, aby
Konsorcjum powoływało się na zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18 i 18a
ustawy o VAT.
P
odkreślenia wymagało, że identyczne wnioski i rozważania na temat przesłanki
podmiotowej z art. 43 ust. 17a ustawy o VAT zostały szeroko przedstawione w wyroku NSA
z dnia 9 czerwca 2017 r. sygn. akt I FSK 1571/15
. W orzeczeniu tym NSA stwierdził, że dla
zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o
podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), oprócz spełnienia
wymogów wprost w nim tkwiących, niezbędne jest ziszczenie się dodatkowego warunku jego
stosowania, który wynika z art. 43 ust. 17a ustawy. Według tego ostatniego przepisu,
analizowane zwolnienie ma zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi (tj. w przypadku art. 43 ust. 1 pkt 18a - z
wymienionymi na jego wstępie - usługami w zakresie opieki medycznej służącymi
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia), ale tylko wtedy, gdy
są one (te dostawy towarów lub świadczenia usług) dokonywane przez takie podmioty, które
świadczą owe usługi podstawowe. Jeśli zatem te inne usługi nie są ściśle związane z
usługami podstawowymi (czyli wymienionymi we wstępnej części zwolnienia), lub są
świadczone przez inne podmioty niż świadczące usługi podstawowe, wówczas podlegają
o
ne opodatkowaniu w sposób dla nich właściwy.
Należy również podkreślić, że przy interpretacji przepisów art. 43 ust. 1 pkt 18a oraz art. 43
ust. 17a ustawy o VAT
zachować należy ogólną zasadną prawa podatkowego stanowiącą, iż
zwolnienie z podatku
VAT jest wyjątkiem od zasady opodatkowania towarów i usług stawką
podstawo
wą. W tej sytuacji przesłanki zwolnienia powinny być interpretowane w sposób
ścisły, jako wyjątek od wskazywanej zasady. Możliwość zastosowania takiego wyjątku od
ogólnej zasady, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT Konsorcjum Citonet nie
wykazało w treści wyjaśnień złożonych Zamawiającemu w dniu 15 lipca 2021 r.
Zdaniem Izby bezzasadne
okazało się powoływanie się przez Konsorcjum na wyrok NSA
wydany w sprawie o sygn. akt I FSK 2118/16.
Izba stwierdziła, że przedmiotem orzeczenia
była analiza przesłanki związku czynności polegających na sprzątaniu szpitala z usługami
podstawowymi, a wi
ęc przesłanki przedmiotowej zwolnienia, o której mowa w art. 43 ust. 1
pkt 18a ustawy o VAT
. Przedmiotem tych orzeczeń nie były jednak rozważania na temat
przesłanki podmiotowej zwolnienia z art. 43 ust. 17a ustawy o VAT.
Mając na uwadze przytoczone powyżej okoliczności, Izba uznała, że Zamawiający w sposób
nieprawidłowy uznał, że Konsorcjum Citonet wskazało prawidłową stawkę VAT w treści
złożonej oferty. Nie zostało w żaden sposób wykazane przez wykonawcę, iż ma on
możliwość skorzystania ze zwolnienia na jakie powołał się w piśmie z dnia 15 lipca 2021.
Izba w zakresie omawianego zarzutu w pełni zgadza się ze stanowiskiem wyrażonym w
wyroku z dnia 4 października 2021 r. o sygn. akt: KIO 2709/21. Tym samym, zasadny okazał
się zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp. Oferta Konsorcjum Citoent zawiera
błąd w obliczeniu ceny i powinna zostać odrzucona przez Zamawiającego.
Odnosząc się zaś do zarzutu Odwołującego 2 dotyczącego niezasadnego odrzucenia jego
oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy P
zp, Izba uznała zarzut za niezasadny.
Zdaniem Izby ze złożonych przez Odwołującego 2 wyjaśnień nie wynika możliwość
zastosowania zwolnienia,
o którym mowa w art. 43 ust. 18 czy ust. 18a ustawy VAT.
Niezasadny również, zdaniem Izby, okazał się zarzut braku wyczerpującego uzasadnienia
faktycznego dotyczącego odrzucenia oferty Odwołującego 2.
Izba wskazuje, że w decyzji o odrzuceniu oferty Odwołującego 2, Zamawiający wskazał, że
oferta podlega odrzuceniu, gdyż wykonawca w formularzu ofertowym stanowiącym załącznik
nr 2 do SWZ zastosował, niezgodnie z aktualnie obowiązującymi stawkami podatku Vat w
Polsce, mieszaną stawkę vat dla każdej pozycji oferowanego asortymentu wpisując w
kolumnę stawka Vat określenie: „23% i „zw”.” Zamawiający wymagał podania stawki vat w
kol 6 formularza ofertowego. Wykonawca powinien podać stawkę adekwatną do świadczonej
usługi zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004
Nr 54 poz. 535), tj. 0% lub 8%, lub 23%.
Rozstrzygając prawidłowość przyjętej przez Odwołującego 2 stawki VAT, Izba uznała, że bez
znaczenia dla sprawy
są wywody Odwołującego 2 dotyczącego niezasadnego przyjęcia
przez Zamawiającego, iż w przedmiotowym postępowaniu mamy do czynienia ze
świadczeniem kompleksowym podlegającym opodatkowaniu jedną stawką VAT. Zdaniem
Izby, nawet przy
hipotetycznym przyjęciu, iż Odwołującego 2 dokonał w sposób prawidłowy
klasyfikacji świadczeń objętych zamówieniem w podziale na: (a) usługę prania wg PKWiU
96.01 opodatkowaną 23%VAT; oraz (b) usługę gospodarowania bielizną szpitalną
mieszczącą się w pojęciu usług ściśle związanych z usługami opieki medycznej, zwolnioną z
VAT, to i tak ofer
ta Odwołującego 2 podlega odrzucenia na postawie art. 226 ust. 1 pkt 10
ustawy Pzp z uwagi na błąd w obliczeniu ceny. Zdaniem Izby, Odwołujący 2 zastosował w
sposób niezasadny zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 18a w zakresie usługi gospodarowania
bielizną szpitalną. Izba w tym zakresie w pełni podtrzymuje swoją argumentację
przedstawioną powyżej w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt
18a. Zdaniem Izby z treści złożonych wyjaśnień z dnia 14 lipca 2021 r. w żaden sposób nie
wynika, że Odwołujący 2 będzie świadczył na rzecz Zamawiającego usługi podstawowe. W
żaden sposób nie można zgodzić się ze stanowiskiem Odwołującego 2, iż usługę
gospodarowania bielizną szpitalną należy uznać, w sensie gospodarczym, za tworząca jedną
całość z procesem terapeutycznym. Izba stoi na stanowisku, że usługa ta nie mieści się w
kategorii usług podstawowych jakie muszą być świadczone na rzecz zamawiającego w celu
skorzystania ze zwolnienia.
Zdaniem Izby stanowisko Odwołującego 2 co do sposobu wykładni treści Interpretacji
o
gólnej jak i przywołanych przez wykonawcę orzeczeń sądowych uznać należy za błędne.
Jak Izba wskazała powyżej, z treści ww. dokumentów, ich literalnej wykładni wynika, że w
celu skorzystania ze zwolnienia, o jakim mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy Vat konieczne
jest, aby podmiot
świadczył usługi podstawowe na rzecz zamawiającego, czego Odwołujący
2 nie wykonuje. Bez znaczenia dla sprawy są wywody Odwołującego 2 o tym, że uznanie, iż
Interpretacja ogólna wymaga, aby w ramach outsourcingu następowało jednoczesne
delegowanie przez podmiot leczniczy do podmiotu zewnętrznego usług opieki medycznej
powoduje,
że zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 18a nie miałoby zastosowania w obrocie
gospodarczym. Izba wskazuje po pierwsze, iż co do zasady świadczenia podlegają
opodatkowaniu, zaś wszelkie zwolnienia od opodatkowania - jako wyjątek od zasady - należy
interpretować ściśle. Po drugie, przepisy prawa, w tym prawa podatkowego, podlegają w
pierwszej kolejności wykładni literalnej. Takiej wykładni Izba dokonała powyżej. Z treści
spornych przepisów ustawy Vat wynika konieczność świadczenia usług podstawowych na
rzecz zamawiającego. Nie ma zatem potrzeby odwoływania się do innych wykładni prawa, a
tym bardziej interpretowania zwolnień podatkowych w świetle subiektywnych opinii
wykonawcy o możliwości czy braku możliwości zastosowania zwolnienia w obrocie
gospodarczym.
Tym samym, zdaniem Izby,
błąd Odwołującego 2 co do możliwości zastosowania zwolnienia
o jakim mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy VAT w zakresie usługi gospodarowania
bielizną szpitalną stanowi podstawę do odrzucenia oferty wykonawcy na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp.
Odnosząc się do zarzutu braku wyczerpującego uzasadnienia faktycznego powodów
odrzucenia oferty, Izba uznała zarzut za niezasadny. Uzasadnienie odrzucenia oferty
Odwołującego 2, choć lakonicznie, zawiera syntetyczne wskazanie powodów stających za
decyzją Zamawiającego. Okoliczność tą potwierdza treść złożonego odwołania oraz pisma
procesowego Odwołującego 2, w których zawarł on rozbudowaną argumentację odnośnie
zasadności zastosowanych stawek VAT, dokonanej odrębnej klasyfikacji świadczeń objętych
przedmiotem zamówienia oraz podstaw do zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 18a
ustawy VAT
. Zdaniem Izby, wyczerpujące stanowisko wykonawcy zawarte ww. pismach, jak
również mając na uwadze treść wyjaśnień złożonych przez Odwołującego 2 w dniu 14 lipca
2021 r., nie pozostawia wątpliwości, że wykonawca miał wiedzę i świadomość przyczyn
odrzucenia jego oferty.
Przyczyną tą było błędne określenie stawki VAT przez wykonawcę.
Izba ustaliła, że niezależnie od tego czy mamy do czynienia ze świadczeniem
kompleksowym czy nie, to i tak Odwołujący 2 w sposób nieprawidłowy zastosował
zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy Pzp
do części świadczenia objętego przedmiotem
zamówienia, co powoduje, że jego oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 226 ust 1 pkt
10 ustawy Pzp. W tym zakresie wykonawca
przedstawił wyczerpujące stanowisko w
złożonych pismach. Tym samym, nawet jeśliby uznać, iż Zamawiający błędnie ustalił
okoliczności faktyczne leżące u podstaw odrzucenia oferty wykonawcy w zakresie
kompleksowości świadczenia, to takie uchybienia pozostaje bez wpływu na wynik
postępowania, bowiem, zdaniem Izby, Odwołujący 2 w sposób nieuprawnione zastosował
zwolnienie,
o jakim mowa powyżej i jego oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp.
Zarzut dotyczący niezasadnego odrzucenia oferty Odwołującego 1 na podstawie art. 226 ust.
pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp
W ocenie Izby powyższy zarzut podniesiony przez Odwołującego 1 okazał się niezasadny.
Zamawiający prawidłowo ocenił wyjaśnienia Odwołującego 1 złożone w dniu 20 sierpnia
2021 r.
Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 224 ust. 2 ustawy Pzp, w przypadku
gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30% od wartości
zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert
niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający zwraca się
o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z
okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia. W ust. 3 ustawodawca wskazał,
że wyjaśnienia mogą dotyczyć w szczególności: (i) zarządzania procesem produkcji,
świadczonych usług lub metody budowy; (ii) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo
korzystnych warunków dostaw, usług albo związanych z realizacją robót budowlanych; (iii)
oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę; (iv)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o
minimalnym wynagrodzeniu za
pracę lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z
którymi związane jest realizowane zamówienie; (v) zgodności z prawem w rozumieniu
przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej; (vi) zgodności z
przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w
miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; (vii) zgodności z przepisami z zakresu
ochrony środowiska; (viii) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania
części zamówienia podwykonawcy.
Izba wskazuje, że ustawodawca nakłada na wykonawcę w art. 224 ust. 1 i 2 w zw. z art. 224
ust. 5 ustawy Pzp
obowiązek złożenia wyjaśnień, w tym dowodów potwierdzających realność
zaoferowanej ceny lub jej istotnych części składowych, wskazując jednocześnie, że
o
bowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
Nie ulega wątpliwości, że wyjaśnienia wykonawcy składane w trybie art. 224
ust. 2 ustawy Pzp
muszą być oceniane w świetle okoliczności faktycznych konkretnej
sprawy, mając na uwadze przede wszystkim przedmiot zamówienia w danym postępowaniu.
Oczywistym bowiem jest to, iż określone twierdzenia wykonawcy mogą podlegać
obiektywnej weryfikacji względem wymagań wynikających z mających zastosowanie
przepisów prawa czy też na podstawie informacji rynkowych dostępnych wykonawcom,
jednakże takiej obiektywnej wyceny nie można przeprowadzić względem chociażby wiedzy
czy doświadczenia danego wykonawcy.
W analizowanym stanie faktycznym Odwołujący 1 złożył wyjaśnienia dotyczące wyceny
przedmiotu zamówienia. Zdaniem Izby wyjaśnienia wykonawcy są ogólne, nie zawierają
wyliczeń dotyczących obiektywnie weryfikowanych kosztów realizacji zamówienia, a ponadto
Odwołujący 1 nie przedłożył Zamawiającemu żadnych dowodów na wykazanie
prawidłowości przyjętych założeń cenowych.
Nie ulega wątpliwości, że mając na uwadze przedmiot zamówienia, zasadniczym czynnikiem
kształtującym wysokość ceny ofertowej są koszt pracy ludzkiej oraz koszty stałe w postaci
zużycia energii elektrycznej/cieplnej/mediów/wody i koszty transportu. Izba wskazuje, że w
odniesieniu do tych elementów, Odwołujący 1 nie przedłożył żadnych szczegółowych
wyliczeń, na podstawie których Zamawiający miałby możliwość zweryfikować prawidłowość
założeń kalkulacyjnych wykonawcy w okresie 36 miesięcy realizacji zamówienia. Stanowisko
Odwołującego 1 zawarte w wyjaśnieniach ma charakter bardzo ogólny. Wykonawca
ograniczył się do stwierdzenia, iż posiada wykwalifikowaną kadrę, o niskich kosztów przesyłu
energii z uwagi na jej zakup bezpośrednio od producenta, zautomatyzowanych liniach
maglowniczych pozwalających ograniczyć koszty pracy. Odwołujący 1 nie przedstawił na
żadną z powyższych okoliczności dowodów, zaś okoliczność te, w tym wysokość kosztów,
jakie wykonawca szacuje w okresie 36 miesięcy realizacji zamówienia, mogą być
obiektywnie weryfikowalne czy to na podstawie zwartych umów z dostawcami mediów czy
też na podstawie umów o pracę, potwierdzających warunki zatrudnienia. Odwołujący 1
żadnych takich dowodów nie przedstawił. Nie można uznać, że wykonawca wykazał
realność ceny zaproponowanej za realizację zamówienia wyłącznie na podstawie ogólnych
zapewni
eń, że posiada doświadczenie, kadrę i odpowiedni sprzęt do wykonania zamówienia.
Istota weryfikacji wyceny kosztów realizacji zamówienia, wynikająca z art. 224 ustawy Pzp,
polega właśnie na weryfikacji ogólnych zapewnień wykonawcy poprzez przedstawienie
odpowiednich kalkulacji, dowodów, które podlegają analizie przez Zamawiającego. Gdyby
przyjąć odmienne założenie i opierać się wyłącznie na ogólnych zapewnieniach
wykonawców, zbędna byłaby regulacja zawarta w art. 224 ustawy Pzp zobowiązująca
wykonawców do przedstawienia dowodów w zakresie wyliczenia kosztów realizacji
zamówienia.
Odnosząc
się
do
złożonych
wraz
z
odwołaniem
dowodów
w
postaci
zrealizowanych/realizowanych umów, po pierwsze Izba wskazuje, że dowody te uznać
należy za spóźnione. Wykonawca miał obowiązek złożyć takie dokumenty wraz z
wyjaśnieniami z dnia 20 sierpnia 2021 r. Po drugie, Izba wskazuje, że o ile zgodzić można
się z Odwołującym 1, że realizacja innych zamówień przez wykonawcę może stanowić jeden
z dowodów służących wykazaniu realności zaproponowanej ceny, o tyle obowiązkiem
wykon
awcy jest również wykazanie, iż umowy takie są realizowane w sposób rentowny, nie
przynoszą start i nie zagrażają płynności finansowej wykonawcy. Zamawiający musi mieć
bowiem pewność, że kolejne zamówienia nie służą pokrywaniu start z niewłaściwe
wyceniony
ch poprzednich zamówień, pozornie tylko utrzymując wrażenie płynności
finansowej wykonawcy.
Takich zaś okoliczność, Odwołujący 1 nie wykazał zarówno w treści
wyjaśnień z dnia 20 sierpnia 2021 r. jak również w podczas rozprawy.
Mając na uwadze powyższe, Izba uznała, że Zamawiający w sposób prawidłowy ocenił
wyjaśnienia Odwołującego 1. Izba w pełni zgadza się z uzasadnieniem odrzucenia jego
oferty
. Odwołujący 1 w złożonych wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny, nie udowodnił, że
złożona oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Wykonawca nie przedłożył dowodów na
wysuwane twierdzenia, że oferta została prawidłowo wyceniona, w szczególności nie zostały
uwiarygodnione wyliczenia kosztów: porównania cen transportu między siedzibą wykonawcy
a szpitalem,
dowodów na potwierdzenie dysponowania własną bazą samochodową i
własnymi kierowcami, wyliczenia zużycia mediów/wody, ścieków, energii cieplnej i
elektrycznej w procesie prania i dezynfekcji przez okres 36 miesięcy obniżenia kosztów
pracy w przypadku jednej
linii piorącej i maglowniczej, wykazania okresu zatrudnienia
personelu potwierdzającego doświadczenie i kwalifikacje uzasadniające brak kosztów
związanych ze szkoleniami i przyuczaniami pracowników. Tym samym, Izba uznała zarzut
za niezasadny.
Odnosząc się zaś do zarzutu Odwołującego 1 o tym, iż Zamawiający błędnie określił
wykonawcę, którego oferta został wybrana jako najkorzystniejsza, co winno skutkować
unieważnieniem wyboru, Izba nie podziela stanowiska Odwołującego 1. Co prawda
Zamawiający w decyzji z dnia 30 września 2021 r. wskazał, że za najkorzystniejszą została
uznana oferta wykonawcy
Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A., nie zaś
konsorcjum, ale już w dalszej części pisma, stanowiącego uzasadnienie wyboru,
Zamawiający wskazał całe konsorcjum tj. Citonet – Kraków Sp. z o.o. oraz Toruńskie
Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. Zdaniem Izby powyższe uchybienie formalne
Zamawiającego nie ma żadnego wpływu na wynik postępowania. Z akt postępowania
wynika, że oferta została złożona przez Konsorcjum Citonet i ta oferta została wybrana jako
najkorzystniejsza w decyzji z dnia 30 września 2021 r.
Mając na uwadze powyższe, Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania Izba orzekła stosownie do wyniku na podstawie art. 557 oraz art.
574 ustawy z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy §
5 pkt 1 oraz § 7 ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31
grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz w
ysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437).
W niniejszej sprawie Izba
– co wynika z sentencji orzeczenia - częściowo uwzględniła i
częściowo oddaliła odwołanie. W ocenie Izby odwołanie okazało się zasadne w zakresie
jednego zarzutu
i niezasadne w zakresie drugiego zarzutu. Kosztami postępowania należało
zatem obciążyć Zamawiającego i Odwołującego 1 oraz Odwołującego 2 w proporcji 1/2 oraz
1/2, odpowiednio. W sprawie o sygn. akt: KIO 2963/21, na koszty postępowania
odwoławczego składał się wpis uiszczony przez Odwołującego 1 w wysokości 15.000 zł oraz
koszty poniesione przez Odwołującego 1 z tytułu zastępstwa przed Izbą w kwocie 3.600 zł
oraz koszty Zamawiającego z tytułu dojazdu na rozprawę w wysokości 150 zł., czyli łącznie
18.750 z
ł. Odwołujący 1 poniósł dotychczas koszty postępowania odwoławczego w
wysokości 18.600 zł tytułem wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika (15.000
+ 3.600), tymczasem odpowiadał za nie jedynie do wysokości 9.375 zł. Wobec powyższego
Izba zasądziła od Zamawiającego na rzecz Odwołującego 1 kwotę 9.225 zł (18.750 – 9.375),
stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez Odwołującego 1, a
kosztami postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku. W sprawie o sygn. akt:
KIO 29
98/21, na koszty postępowania odwoławczego składał się wpis uiszczony przez
Odwołującego 2 w wysokości 15.000 zł oraz koszty poniesione przez Odwołującego 2 z
tytułu zastępstwa przed Izbą w kwocie 3.600 zł oraz 830.25 zł tytułem kosztów dojazdu na
rozprawę (15.000 zł + 3600 zł+830,25 zł = 19.430,25 zł) oraz koszty Zamawiającego z tytułu
dojazdu na rozprawę w wysokości 150 zł., czyli łącznie 19.580,25 zł. Odwołujący 2 poniósł
dotychczas koszty postępowania odwoławczego w wysokości 19.430,25 zł., tymczasem
od
powiadał za nie jedynie do wysokości 9.790 zł. Wobec powyższego Izba zasądziła od
Zamawiającego na rzecz Odwołującego 2 kwotę 9.640,25 zł (19.430,25 – 9.790), stanowiącą
różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez Odwołującego 2, a kosztami
pos
tępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku.
Przewodniczący: …………………………
1.
Uwzględnia odwołanie o sygn. akt: KIO 2963/21 oraz odwołanie o sygn. akt: KIO
2998/21 w zakresie zarzutu naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 16 ustawy
Pzp
i
nakazuje
Zamawiającemu
unieważnić
czynność
wyboru
oferty
najkorzystniejszej oraz odrzucić ofertę wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Citonet-Kraków sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie
oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A., z siedzibą w Krakowie na
podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp.
2.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie o sygn. akt: KIO 2963/21 oraz odwołanie o
sygn. akt KIO 2998/21.
3.
Kosztami postępowania w sprawie o sygn. akt: KIO 2963/21 obciąża zamawiającego
Szpital
Specjalistyczny im. Stefana Żeromskiego SPZOZ w Krakowie i:
3.1 zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum: Wrotom sp. z o.o.,
z siedzibą w Krakowie oraz Tom-Marg ZPCH Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie
tytułem wpisu od odwołania;
3.2
zasądza od zamawiającego na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Wrotom sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie oraz
Tom-
Marg ZPCH Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie kwotę 9 225 zł 00 gr (słownie:
dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia pięć złotych zero groszy) tytułem zwrotu
kosztów wpisu od odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
4.
Kosztami postępowania w sprawie o sygn. akt: KIO 2998/21 obciąża zamawiającego
Szpital
Specjalistyczny im. Stefana Żeromskiego SPZOZ w Krakowie i:
4.1 zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum: Praxima Krakpol
Sp. z o.o., z siedzibą w Trzebinie oraz ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu tytułem wpisu od odwołania;
4.2
zasądza od zamawiającego na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia konsorcjum: Praxima Krakpol Sp. z o.o., z siedzibą w
Trzebinie oraz ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu kwotę 9 715 zł 00
gr
(słownie: dziewięć tysięcy siedemset piętnaście złotych zero groszy) tytułem
zwrotu kosztów wpisu od odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 z późn. zm.) na niniejszy wyrok –
w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………….
Sygn. akt:
KIO 2963/21
KIO 2998/21
UZASADNIENIE
Sygn. akt: KIO 2963/21
W dniu 7 października 2021 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum Wrotom sp. z
o.o., z siedzibą w Krakowie oraz Tom-Marg ZPCH Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie (dalej
„Odwołujący 1”) zarzucając zamawiającemu Szpitalowi Specjalistycznemu im. Stefana
Żeromskiego SPZOZ w Krakowie (dalej „Zamawiający”) dokonanie czynności niezgodnych z
przepisami ustawy Pzp tj. niezasadnego odrzucenia
oferty Odwołującego 1 jako
zawierającej rażąco niską cenę oraz od wyboru jako najkorzystniejszej oferty Toruńskich
Zakładów Materiałów Opatrunkowych S.A.
Odwołujący 1 zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Prawo
zamówień publicznych poprzez uznanie, że Odwołujący 1 zaproponował rażąco niską cenę
oraz art. 239 ust. 1 ustawy Pzp
przez wybór oferty Toruńskich Zakładów Materiałów
Opatrunkowych S.A. jako przedstawiających najkorzystniejszą ofertę, pomimo, że
przedsiębiorca ten nie przedstawił samodzielnie żadnej oferty w przedmiotowym
postępowaniu o zamówienie publiczne; z ostrożności procesowej, w razie uznania przez
Izbę, że ogłoszenie o wyborze jako najkorzystniejszej oferty Toruńskich Zakładów
Materiałów Opatrunkowych S.A. było prawidłowe, naruszenie treści art. 16 pkt 1 ustawy Pzp
poprzez wybranie jako najkorzystniejszej oferty zawierającej błędy w obliczeniu ceny
polegające na niezastosowaniu w cenie obowiązującego podatku od towarów i usług w
stawce 23%,
co spowodowało naruszenie zasady uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania
wykonawców, w konsekwencji naruszenie treści art. 226 ust. 1 pkt 10 poprzez
wybranie oferty
zawierającej błędy w obliczeniu ceny.
Odwołujący 1 wniósł o uwzględnienie odwołania, nakazanie unieważnienia czynności wyboru
oferty Toruńskich Zakładów Materiałów Opatrunkowych, w przypadku uznania przez Izbę, że
o
głoszenie o wyborze jako najkorzystniejszej oferty Toruńskich Zakładów Materiałów
Opatrunkowych S.A. może się ostać w obrocie prawnym, nakazanie unieważnienia
czynności wyboru oferty Konsorcjum Citonet-Kraków sp. z o.o. oraz Toruńskie Zakłady
Materiałów Opatrunkowych S.A. oraz dokonanie wyboru oferty Odwołującego 1 jako
najkorzystniejszej,
zasądzenia od Zamawiającego na rzecz Odwołującego 1 uiszczonej
opłaty od odwołania oraz kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący 1 wskazał, że pismem datowanym 30
września 2021 r., Zamawiający poinformował wykonawców o wyborze najkorzystniejszej
oferty złożonej przez Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. Odwołujący 1
wskazał, że przedsiębiorca ten nie występował samodzielnie w omawianym postępowaniu.
Zamawiający nie mógł zatem dokonać wyboru jego oferty, gdyż ten nie przedstawił żadnej
indywidualnej oferty.
Wybór ten nie może ostać się w obrocie prawnym, albowiem
naruszyłoby to elementarne zasady procedowania zamówień publicznych poprzez
dokonanie wyboru oferty przedsiębiorcy spoza kręgu wykonawców dopuszczonych do
udziału w procedurze o zamówienie publiczne. Odwołujący 1 wskazał, że w postępowaniu
jako wykonawca procedowało Konsorcjum Citonet-Kraków sp. z o.o. oraz Toruńskie Zakłady
Materiałów Opatrunkowych S.A. Nie można również uznać skarżonego wyboru za oczywistą
omyłkę pisarską. W ocenie Odwołującego 1 pozostawienie w obrocie prawnym dokonanego
przez Zamawiającego wyboru implikuje oczywiste i poważne następstwa prawne.
Ponadto Odwołujący 1 wskazał, że Zamawiający w piśmie datowanym 17 sierpnia 2021 r.,
wezwał Odwołującego 1, na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp do wyjaśnień, albowiem
uznał, że zaproponowana cena jest rażąco niska. Odwołujący 1 przedstawił uzasadnienie
oferowanej ceny. Zawarł w tym uzasadnieniu wszystkie wymagane prawem okoliczności
implikujące podaną cenę. Dla Odwołującego 1, powzięcie przez Zamawiającego podejrzeń,
że proponowana cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzi
wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia jest zaskoczeniem,
albowiem Odwołujący 1 oferuje permanentnie takie właśnie ceny. W orzecznictwie Krajowej
Izby Odwoławczej ugruntował się pogląd, że „Cena rażąco niska to cena nierealna,
niepozwalająca na realizację zamówienia z należytą starannością, wskazująca na zamiar
realizacji zamówienia poniżej kosztów własnych wykonawcy, niepozwalająca na
wygenerowanie przez niego zysku, znacznie odbiegająca od cen rynkowych innych, takich
samych lub podobnych rodzajów zamówień. wskazującą na możliwość wykonania
zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi” (patrz: wyroki KIO o sygn. 992/19, 616/16,
1984/19, 1834/19, 619/19).
Odwołujący 1 przedłożył w załączeniu do odwołania kopie umów
zawartych i realizowanych w ostatnim czasie, w których podane są ceny zbieżne z
oferowanymi w niniejszym zamówieniu publicznym. Odwołujący 1 wskazał, że nie jest i nigdy
nie był przedsiębiorcą działającym charytatywnie. Tom-Marg ZPCH sp. z o.o. funkcjonuje na
rynku od 1989 r.
( dowód; wpis do KRS). W ocenie Odwołującego 1, Zamawiający nie zna
cen rynkowych i dokonuje wyboru ofert, które w zakresie ceny są nierynkowe, narażając
finanse szpitala na zupełnie nieuzasadniony uszczerbek. Odwołujący 1, jak wskazał w
zarzutach, z ostrożności procesowej, odnosi się również do materii zaoferowanej, i uznanej
przez zamawiającego za prawidłową ceny zaproponowanej przez konsorcjum Citonet-
Kraków sp. z o.o. oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w kontekście
naruszenia konkurencyjności podmiotów oraz zarzutu nieprawidłowo obliczonej ceny. Istota
rozstrzygnięcia, aczkolwiek nie werbalizowana przez Zamawiającego w uzasadnieniu,
polega na zastosowaniu przez odwołującego w oferowanej cenie obowiązującego podatku
od towarów i usług w stawce 23% w przeciwieństwie do drugiego oferenta, który podał, że
dysponuje zwolnieniem z tego podatku. Odwołujący 1 wskazał, że Konsorcjum: CITONET-
WARSZAWA sp. z o.o., TORUŃSKIE ZAKŁADY MATERIAŁÓW OPATRUNKOWYCH S.A.
nie dysponują ani razem wzięci, ani każdy z osobna takim zwolnieniem. W dokumentach
omawianego zamówienia publicznego znajduje się pismo Odwołującego 1 datowane 15 lipca
2021
r., w którym poinformował on Zamawiającego, że oferta złożona przez Konsorcjum nie
spełnia ustawowych warunków prawidłowego obliczenia ceny oraz narusza standardy
równego traktowania wykonawców (Dowód: kopia pisma z dnia 15 lipca 2021 r.) Odwołujący
1 wskazał, że obowiązek badania prawidłowości ustalenia przez oferenta ceny, w tym
stosowania w niej podatku od towarów i usług oraz rozważenia, czy brak uwzględnienia tego
podatku w oferowanej cenie narusza standardy uczciwej konkurencji, leży po stronie
zamawiającego. Odwołujący 1 powołał się na wyrok SN o sygn. III CZP 52/11 z dnia 20
października 2011 r.
Ponadto Odwołujący 1 wskazał, że Zamawiający pomimo znanej mu Interpretacji Ogólnej nr
PTI .8101.5.2017.PSG.622 Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 29 grudnia 2017r.
promulgowanej w Dzienniku Urzędowym Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 stycznia
2018r. poz. 5 dokon
ał wyboru, jako najkorzystniejszej cenowo oferty Konsorcjum: CITONET-
WARSZAWA sp. z o.o., TORUŃSKIE ZAKŁADY MATERIAŁÓW OPATRUNKOWYCH S.A. i
uznał, że Konsorcjum to jest zwolnione ze stosowania podatku od towarów i usług przy
wykonywaniu usług prania bielizny szpitalnej. W ocenie Odwołującego 1, takie stanowisko w
sposób oczywisty narusza zasady oceny ofert wskazane ww. wyroku SN. Zamawiający nie
wziął pod uwagę, iż zasady stosowania podatku od towarów i usług przy świadczeniu usług
będących przedmiotem omawianego postępowania o zamówienie publiczne są powszechnie
znane, bowiem wielokrotnie były przedmiotem indywidualnych interpretacji podatkowych
oraz wspomnianej wcześniej interpretacji ogólnej. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
11
marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej
dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej
„podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na
terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5
ust. 1 pkt 1
, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1
pkt 1
, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki
organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w
rozumieniu art. 7 (
…). W treści ustawy jak i w przepisach wykonawczych do niej,
ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź
zwolnienie od podatku. Na podstawie art. 43 ust. 1
pkt 18 ustawy o VAT, zwalnia się od
podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi
usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.
W myśl natomiast art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w
zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami
z
wiązane, świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w
których wykonywana jest działalność lecznicza. Stosownie do art. 43 ust. 17 ustawy,
zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a,
nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z
usługami podstawowymi, jeżeli: a. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej,
zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-
24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub b. ich głównym
celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne
wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego
zwolnienia. W myśl art. 43 ust. 17a ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23,
26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe. W ocenie
Odwołującego 1 z powyższych przepisów wynika, że zwolnieniu od
podatku podlegają usługi opieki medycznej, które spełniają określone warunki — służą
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia i świadczone są przez
konkretne, wymienione przez ustawodawcę podmioty lecznicze lub inne podmioty
wykonujące te usługi na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w
których wykonywana jest działalność lecznicza. Odwołujący 1 wskazał, że powyższe
zwolnienie odnosi się do usług w zakresie opieki medycznej oraz dostawy towarów i usług
ściśle z tymi usługami związanych wykonywanych w ramach działalności leczniczej przez
podmioty lecznicze (pkt 18) oraz świadczonych na rzecz podmiotów leczniczych na terenie
ich przedsiębiorstw, w których wykonywana jest działalność lecznicza (pkt 18a). Zatem,
zwolnienie od podatku usług w zakresie opieki medycznej ma charakter podmiotowo —
przedmiotowy. Na mocy art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z 15 kwietnia 2011 r., o działalności
leczniczej (Dz. U. z 2021 r. poz. 711 ze zm.), podmiot lecznic
zy niebędący przedsiębiorcą to
podmiot leczniczy wymieniony w art. 4 ust. 1 pkt 2, 3 i 7. Z kolei, na podstawie art. 2 ust. 1
pkt 5 ww. ustawy, podmiot
wykonujący działalność leczniczą oznacza podmiot leczniczy, o
którym mowa w art. 4, oraz lekarza, pielęgniarkę lub fizjoterapeutę wykonujących zawód w
ramach działalności leczniczej jako praktykę zawodową, o której mowa w art. 5. Zgodnie z
art. 2 ust. 1
pkt 10 ww. ustawy, świadczenie zdrowotne to działania służące zachowaniu,
ratowaniu, przywracaniu lub popr
awie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z
procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania. W świetle
art. 3 ust. 1 ww. ustawy, działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
Świadczenia te mogą być udzielane za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub
systemów łączności. W myśl art. 4 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, podmiotami leczniczymi są
samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. One i tylko one, zgodnie z obowiązującym
prawem, mogą stosować omawiane zwolnienie z podatku od z tym zastrzeżeniem, iż nie
mogą tego czynić w celu uzyskania dodatkowego dochodu naruszając zasady uczciwej
konkurencji.
Odwołujący wskazał, że przy definiowaniu zwolnienia usług w zakresie opieki
medycznej, oprzeć należy się na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
które wskazuje, że ze zwolnienia będą generalnie korzystać tylko te czynności, które mają
charakter diagnostyczny lub terapeutyczny (leczniczy). Jeśli świadczenie nie będzie służyć
prof
ilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, to wówczas nie
będzie objęte zwolnieniem od podatku VAT. Ponadto, jak wskazuje TSUE, pojęcia dotyczące
zwolnień należy interpretować w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa
od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona
odpłatnie przez podatnika. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
jednoznacznie wynika, że pojęcie „opieka medyczna” odnosi się do świadczeń, które służą
diagnozie, opiece oraz w miarę możliwości leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Cel usługi
medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia. Jeżeli z kontekstu wynika, że
jej głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to
wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania. Innymi słowy, aby świadczenie mogło
podlegać zwolnieniu powinno mieć cel terapeutyczny. Tym samym liczy się nie charakter
usługi, ale jej cel. Ponadto, z orzecznictwa Trybunału wynika, że pojęcia „opieka medyczna” i
„działalność ściśle związana z opieką szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i
medycznym)”, należy interpretować w ten sam sposób w obu przypadkach, ponieważ oba te
przepisy mają na celu uregulowanie ogółu zwolnień z opodatkowania świadczeń
medycznych w ścisłym znaczeniu: które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości,
leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. W rozumieniu art. 13 część A ust. 1 lit: b) VI
Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie ha
rmonizacji przepisów
dotyczących podatków obrotowych — wspólny system podatku od wartości dodanej:
ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. UE L 1977.145.1 ze zm.) (obecnie art.
132 Dyrektywy 2006/112/WE), pojęcia te nie obejmują świadczeń, które nie przedstawiają
żadnego związku z opieką szpitalną nad odbiorcami tych świadczeń ani z opieką medyczną
świadczoną ewentualnie na ich rzecz. Usługi są ściśle związane z opieką szpitalną i
medyczną (leczeniem szpitalnym i medycznym) jedynie wówczas, gdy są rzeczywiście
świadczone jako usługi pomocnicze względem stanowiącej świadczenie główne opieki
szpitalnej nad odbiorcami lub opieki medycznej świadczonej na rzecz odbiorców.
Świadczenie może być uznane za pomocnicze względem świadczenia głównego, jeżeli nie
stanowi celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu skorzystaniu ze
świadczenia głównego usługodawcy. W odniesieniu do świadczeń medycznych Trybunał
stwierdził, że zważywszy na cel zwolnienia przewidzianego w art. 13 część A ust. 1 lit. b)
Szóstej Dyrektywy, jedynie świadczenie usług, które logicznie wpisują się w ramy
dostarczania usług opieki szpitalnej i medycznej i które w procesie świadczenia tych usług
stanowią etap niezbędny, aby osiągnąć cele terapeutyczne, którym te ostatnie służą, mogą
stanowić „działalność ściśle (…) związaną” w rozumieniu tego przepisu. Odwołujący 1
wskazał, że pojęcie działalności „ściśle związanej” z „opieką szpitalną i medyczną” nie
obejmuje świadczeń, które nie przedstawiają żadnego związku z opieką szpitalną nad
odbiorcami tych świadczeń ani z opieką medyczną świadczoną ewentualnie na ich rzecz.
Zatem dokonując ustalenia, czy dana usługa podlega zwolnieniu od podatku VAT, należy
ustalić, czy będzie spełniała wyżej określone warunki. Należy podkreślić, że ani przytoczone
powyżej przepisy Dyrektywy 2006/112/WE, ani orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE
nie dają podstaw do tego, aby zakresem opieki medycznej podlegającej zwolnieniu objąć
wszystkie działania medyczne wynikające z procesu leczenia. Zatem czynności, których
zasadniczym celem nie jest ochrona zdrowia, nie mogą być uznane za świadczenia opieki
medycznej i nie mogą podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług. Jak zauważył
Rzecznik Generalny w sprawie C-
262/08 „Cel usługi medycznej określa, czy powinna ona
korzystać ze zwolnienia; jeżeli z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie jest ochrona,
utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas zwolnienie nie będzie
miało zastosowania”. Ponadto Rzecznik wskazał, że „działalność, którą uznano za części
składowe opieki medycznej (leczenia medycznego), obejmuje: opiekę terapeutyczną jako
część usługi ambulatoryjnej świadczonej przez wykwalifikowane pielęgniarki; leczenie
psychoterapeutyczne świadczone przez wykwalifikowanych psychologów; prowadzenie
badań lekarskich bądź pobieranie krwi lub innych próbek do badania pod kątem
występowania choroby, na rzecz pracodawców lub ubezpieczycieli, albo poświadczanie
zdolności medycznej do odbycia podróży, jeżeli celem tych usług zasadniczo pozostaje
ochrona zdrowia zainteresowanych osób; oraz badania medyczne umożliwiające obserwację
i zbadanie pacjentów, zanim zajdzie konieczność diagnozowania, rozciągnięcia opieki bądź
leczenia potencjalnej choroby, zlecone przez internistów i wykonywane przez zewnętrzne
laboratoria prywatne”. Dodatkowo Rzecznik zauważa, że „usługi są ściśle związane z opieką
szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i medycznym) jedynie wówczas, gdy są one
rzeczywiście świadczone jako usługi pomocnicze względem takiej opieki świadczonej
pacjentom jako świadczenie główne, tylko wówczas jeżeli wpisują się one w logiczny sposób
w ramy świadczenia tejże opieki i stanowią w procesie świadczenia tejże opieki niezbędny
etap, aby osiągnąć cele terapeutyczne, którym służą, gdyż jedynie takie usługi mogą mieć
wpływ na koszty opieki zdrowotnej, która staje się dostępna w drodze zwolnienia od
podatku”. Pojęcie „opieki medycznej” — przewidziane w art. 43 ustawy o podatku od
towarów i usług —obejmuje zatem świadczenia medyczne wykonywane w celu ochrony, w
tym zachowania lub przywrócenia zdrowia osób, a zatem pojęcie to obejmuje zarówno
diagnozę, leczenie, jak i profilaktykę. W ocenie Odwołującego uwzględniając powyższe tezy
orzecznictwa wskazać należy, że opieka medyczna w rozumieniu zespołu czynności
funkcjonalnie skierowanych na utrzymanie bądź przywrócenie dobrego stanu zdrowia
stanowi ciąg czynności — których celem jest utrzymanie bądź przywrócenie dobrego stanu
zdrowia
— obejmujący na wstępie czynności polegające na obserwacji i badaniu, a
na
stępnie ewentualnie na diagnozie i leczeniu. Jednakże, aby wykonywane czynności miały
status opieki medycznej muszą być podejmowane w stosunku do konkretnego pacjenta w
procesie prowadzonej lub planowanej terapii. Należy również wskazać, że jak stwierdził
Trybunał w wyroku z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie C-45/01 Dornier, prawo
wspólnotowe nie zawiera definicji świadczeń „ściśle związanych” z opieką szpitalną i
medyczną, jednak z postanowień przepisów wspólnotowych wynika, że nie obejmuje ona
świadczeń, które nie przedstawiają żadnego związku z opieką szpitalną nad odbiorcami
usług, ani z opieką medyczną, jaką mogliby uzyskać. Świadczenia wchodzą w zakres pojęcia
„działalności ściśle (...) związanej” z opieką szpitalną i medyczną tylko wówczas, gdy są
do
starczane jako usługi pomocnicze względem stanowiącej świadczenie główne opieki
szpitalnej nad ich odbiorcami lub świadczonej na ich rzecz opieki medycznej. Jednocześnie
usługą pomocniczą jest taka usługa, która nie stanowi dla odbiorcy celu samego w sobie, ale
jest środkiem dla lepszego wykorzystania usługi zasadniczej (tak TSUE m.in. w wyroku z
dnia 11 stycznia 2011 r. w sprawie C-76/99 Komisja przeciw Francji). Z kolei w wyroku z dnia
1
grudnia 2005 r. w sprawach połączonych C-394/04 i C-395/04 Diagnostiko & Therapeftiko
Kentro Athinon-
Ygeia AE przeciwko Ypourgos Oikonomikon TSUE wskazał, że jedynie
świadczenie usług, które logicznie wpisują się w ramy dostarczania usług opieki szpitalnej i
medycznej, które w procesie świadczenia tych usług stanowią etap niezbędny, aby osiągnąć
cele terapeutyczne, którym te ostatnie służą, mogą stanowić „działalność ściśle (...)
związaną” w rozumieniu tego przepisu. Jedynie tego rodzaju usługi mogą bowiem wpływać
na koszt opieki zdrowotnej, którą omawiane zwolnienie czyni dostępną dla osób prywatnych.
O zwolnieniu od podatku VAT usług w zakresie opieki medycznej decyduje przede
wszystkim cel, w jakim podjęte zostały świadczenia. Jeśli zatem z okoliczności, w których
dane świadczenie zostało podjęte wynika, że miało ono inny cel niż ochrona (przywrócenie)
zdrowia ludzkiego, zwolnienie nie będzie przysługiwać. Biorąc pod uwagę obowiązujące w
tym zakresie przepisy prawa podatkowego, a także istniejące orzecznictwo TSUE należy
stwierdzić, że usługi prania wykonywane przez Konsorcjum na rzecz podmiotu leczniczego
będące usługami pozostającymi w ścisłym związku z usługą medyczną służącą profilaktyce,
zachowaniu, ratowaniu, przywra
caniu i poprawie zdrowia wykonywaną przez podmiot
leczniczy nie będą objęte zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy
o VAT. Należy bowiem mieć na uwadze przepis art. 43 ust. 17a ustawy o VAT, zgodnie z
którym, zwolnienie o którym mowa w ust. 1 pkt 18a ma zastosowanie do dostawy towarów
lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez
podmioty świadczące usługi podstawowe jeśli nie czynią tego w celu uzyskania
dodatkowego dochodu naruszając zasady uczciwej konkurencji. dowód: interpretacja
indywidualna z dnia 21 czerwca 202 Ir. dotycząca tego samego Konsorcjum
sygn.0111KDIB3-2.4012.191.2021.2.ASZ.
Odwołujący 1 wskazał, że w wyjaśnieniach pisemnych składanych przez Konsorcjum w
omawianym p
ostępowaniu o zamówienie publiczne Konsorcjum twierdziło, że nie działa w
celu uzyskania dodatkowego dochodu. W akt
ach postępowania nie ma śladu badania tej
kwestii przez Zamawiającego. Nie można racjonalnie przyjąć, że członkowie Konsorcjum
będący jeden spółką akcyjną a drugi spółką z ograniczoną odpowiedzialności realizują swe
zadania w innym celu niż zarobkowy. Konotacja słów "zarobek" z tej ustawy oraz "dochód" z
art.
43 ust. 17 lit. b jest taka sama. Chodzi o normalną działalność gospodarczą w celu
osiągnięcia zarobku/dochodu. Przyjęcie wiarygodności subiektywnego oświadczenia
wykonawcy, że nie działa w celu osiągnięcia dodatkowego dochodu musi być uzasadnione.
Zamawiający mając świadomość wagi problemu nie zadał tych pytań. Nie wykonał zatem
rzetelnie swojego obowiązku, o którym mówi ustawa oraz przytoczona uchwała Sądu
Najwyższego. W ocenie Odwołującego 1, Zamawiający nie rozważył również swoistej
konstrukcji konsorcjum Citonet-Krak
ów sp. z o.o. oraz Toruńskich Zakładów Materiałów
Opatrunkowych S.A. Nie można nie zauważyć, że Citonet-Kraków sp. z o.o. jest liderem
Konsorcjum i jest we władaniu pralni przemysłowej natomiast Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych S.A. realizują w swej działalności usługi medyczne podstawowe natomiast
nie dysponują pralnią. Lider Konsorcjum wystawia faktury. Odwołujący 1 podkreślił, że
p
olskie prawo podatkowe nie dopuszcza możliwości wystawiania faktur za inny podmiot
gospodarczy. Zwolnienie przedmiotowe z podatku od towarów i usług wskazane w art. 43
ust. 1
pkt 18a może dotyczyć tylko konkretnego podmiotu gospodarczego. Takim, zgodnie z
art.
43 ust. 17a, może być tylko podmiot realizujący usługi podstawowe. Citonet takim nie
jest. Nie może zatem wystawić faktury bez podatku VAT. Jeśli zaś liderem byłyby Toruńskie
Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. to aczkolwiek są przedsiębiorcą realizującym
zadania medyczne podstawowe, to nie dysponują pralnią i nie wykonują usług prania. Warto
zadać pytanie, jaki cel miało założenie przedmiotowego Konsorcjum? Z jakiego powodu
Citonet dysponujący pralnią przemysłową wiąże się z przedsiębiorcą, który nie może mu w
żaden racjonalny gospodarczo sposób pomóc w realizacji zamówienia na usługę prania?
Odpowiedź jawi tylko jedna, którą musiał zauważyć Zamawiający. Te dwa podmioty
zawiązały konsorcjum celem uzyskania dodatkowego dochodu poprzez zindoktrynowanie
Zamawiającego tezą, że Citonet jako lider Konsorcjum będzie mógł zaproponować cenę bez
podatku VAT, bowiem wykonuje zadanie z pomocą podmiotu realizującego medyczne usługi
podstawowe, nadto nie po to ażeby osiągnąć dodatkowy dochód. W ocenie Odwołującego 1
w
omawianej sytuacji, pomimo przytaczanych interpretacji ogólnej i oraz indywidualnych, a
także wyrazistości obowiązujących przepisów podatkowych jak również przytoczonej
uchwały Sądu Najwyższego, bez wątpienia znanych Zamawiającemu, a nadto rzucającej się
w oczy kombinacji zmierzającej do konkurencyjnego pokrzywdzenia innych oferentów
dokonałby on skarżonego wyboru. Taka decyzja Zamawiającego nie mogłaby się ostać w
obiegu prawnym. To nie jest bowiem jednostkowy prob
lem incydentalnej usługi.
Rozstrzygnięcie KIO w tej sprawie będzie we wszystkich podobnych rzeczowo
zamówieniach publicznych przytaczane jako precedens. Utrzymanie zaś wyboru oferty przez
Zamawiającego utrwali antykonkurencyjny pogląd, że tylko wybrani wykonawcy mogą
startować w procedurze zamówień publicznych.
Sygn. akt: KIO 2998/21
W dniu 11 października 2021 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia konsorcjum Praxima
Krakpol
Sp. z o.o., z siedzibą w Trzebinie oraz ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu (dalej „Odwołujący 2”) zarzucając Zamawiającemu naruszenie:
1)
art. 226 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 16 i 17 stawy Pzp przez wadliwe odrzucenie oferty
Odwołującego 2 jako zawierającej błąd w obliczeniu ceny, mimo, że:
a)
oferta Odwołującego 2 została skalkulowana z zastosowaniem prawidłowych stawek
podatku VAT i nie zawiera błędu a obliczeniu ceny;
b)
do zamówienia, zgodnie z przepisami prawa podatkowego znajdują zastosowanie
różne stawki podatku VAT a nie jedna stawka podatku VAT;
2)
art. 253 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. art. 226 ust. 1 pkt 10 oraz art. 16 i 17 stawy Pzp
poprzez jego niezastosowanie i zaniechanie podania jednoznacznego, zrozumiałego i
wyczerpującego uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia oferty Odwołującego 2,
pomimo,
że podanie uzasadnienia faktycznego i prawnego odrzucenia oferty jest czynnością
obligatoryjną i stanowi warunkiem sine qua non skutecznego odrzucenia oferty;
3)
art. 239 ust. 1 i 2 w zw. z art. 253 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. art. 226 ust. 1 pkt 10 oraz
art. 16 i 17 u
stawy poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej tj. poprzez wybór jako
najkorzystniejszej w postępowaniu oferty zawierającej błąd polegający na zastosowaniu do
obliczenia ceny ofertowej jednolitej stawki podatku VAT tj. wybór jako najkorzystniejszej
oferty podlegającej odrzuceniu i zaniechanie odrzucenia oferty wybranego wykonawcy mimo,
że oferta ta zawiera błąd w obliczeniu ceny;
4)
zaniechanie wyboru jako najkorzystniejszej w postępowaniu oferty Odwołującego 2 i
wybór jako najkorzystniej w postępowaniu oferty złożonej przez innego wykonawcę, mimo,
że oferta Odwołującego 2 zawiera najkorzystniejszy bilans z oceny kryteriów ustalonych w
postępowaniu i nie zawiera błędu; została sporządzona zgodnie z przepisami prawa
podatkowego oraz zgodnie z wymogami SWZ i tym samym nie ma podstaw odrzucenia
oferty Odwołującego 2 oraz przeszkód do wyboru oferty Odwołującego 2 jako
najkorzystniejszej w postępowaniu.
Odwołujący 2 wniósł o uwzględnienie odwołania w całości oraz nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia i uchylenie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, unieważnienia i
uchylenie czynności odrzucenia oferty Odwołującego 2, ponowne przeprowadzenie
czynności badania i oceny ofert złożonych w postępowaniu, ponowne dokonanie wyboru
oferty najkorzystniejszej w postępowaniu, odrzucenie oferty wykonawcy: Konsorcjum Citonet
– Kraków Sp. z o.o. i Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. jako oferty
zawierającej błąd w obliczeniu ceny; wyboru oferty Odwołującego 2 jako najkorzystniejszej
w postępowaniu, obciążenie kosztami postępowania odwoławczego Zamawiającego, w tym
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego 2 kosztów zastępstwa przed Krajową
Izbą Odwoławczą.
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący 2 wskazał, że Zamawiający prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.:
Świadczenie usług pralniczych wraz z usługami logistycznymi oraz dzierżawą asortymentu
(znak postępowania: ZP/8/2021). Zamawiający w dniu 30.09.2021 r. przekazał i opublikował
informację o wyborze oferty najkorzystniejszej wraz z informacją o odrzuceniu oferty
Odwołującego 2. W ocenie Odwołującego 2, ww. czynności są niezgodne z ustawą Prawo
zamówień publicznych i skutkują bezpodstawnym i wadliwym wyborem oferty
najkorzystniejszej, a
nadto pozbawiają Odwołującego 2 wyboru jego oferty jako
najkorzystniejszej i w konsekwencji możliwości zawarcia umowy.
Odwołujący 2 wskazał, że w decyzji o odrzuceniu jego oferty Zamawiający nie zawarł
uzasadnienia swojego stanowiska.
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego 2
uzasadniając, że: Wykonawca w formularzu ofertowym stanowiącym załącznik nr 2 do SWZ
zastosował, niezgodnie z aktualnie obowiązującymi stawkami podatku Vat w Polsce,
mieszaną stawkę vat dla każdej pozycji oferowanego asortymentu wpisując w kolumnę
stawka Vat określenie: „ 23% i „zw”.” Zamawiający wymagał podania stawki vat w kol 6
formularza ofertowego. Wykonawca powinien podać stawkę adekwatną do świadczonej
usługi zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.
2004 Nr 54 poz. 535), tj. 0% lub 8%, lub 23%.
W związku z powyższym Zamawiający ofertę
odrzucił, na podstawie Art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 11 września 2019r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2021r. poz. 1129).
Odwołujący 2 wskazał, że zgodnie z art. 253 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp informacja o odrzuceniu
oferty powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. W ocenie Odwołującego 2,
zawarte w informacji o odrzuceniu je
go oferty sformułowania, że: wykonawca (…)
zastosował, niezgodnie z aktualnie obowiązującymi stawkami podatku Vat w Polsce,
mieszaną stawkę vat dla każdej pozycji oferowanego asortymentu (…) oraz Wykonawca
powinien podać stawkę adekwatną do świadczonej usługi zgodnie z ustawą z dnia 11 marca
2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 Nr 54 poz. 535), tj. 0% lub 8%, lub 23%
stanowiące jedyne i wyłączne uzasadnienie unieważnienia postępowania nie spełniają
wymogów przywołanego przepisu Ustawy. Uzasadnienie to nie posiada cech pozwalających
zakwalifikować je jako uzasadnienie faktyczne i prawne, o którym mowa w art. 253 ust. 1 pkt
2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zdaniem Odwołującego 2, uzasadnienie faktyczne zawiadomienia o odrzuceniu oferty
p
owinno wyczerpująco obrazować, jakie przyczyny legły u podstaw decyzji Zamawiającego,
tak aby wykonawca, gdy oceny Zamawiającego nie podziela, mógł do wskazanych przez
Zamawiającego uchybień ustosunkować się, wnosząc odwołanie. Wykonawcy nie mogą
domyślać się podstaw decyzji Zamawiającego ani domniemywać zakresu stwierdzonych
przez niego nieprawidłowości. Na Zamawiającym spoczywa obowiązek szczegółowego
przytoczenia w swoim uzasadnieniu faktycznych okoliczności, które wskazują powody
unieważnienia postępowania. Zamawiający zaniechał ww. obowiązków. (podobnie w
wyrokach: wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 stycznia 2010 r. w
sprawie C-406/08 Uniplex; wyrok z dnia 17 czerwca 2015 r., KIO 1117/15; wyrok z dnia 11
maja 2015 r., KIO 885/
15, z dnia 10 lipca 2014 r., KIO 1316/14, wyrok z dnia 9 września
2014 r., KIO 1745/14, z dnia 17 października 2014 r., KIO 2028/14wyrok z dnia 25 maja
2015; KIO 946/15, KIO 947/15; wyrok z dnia 20 lipca 2015 r. KIO 1429/15; wyrok z dnia 19
maja 2014 r.; KIO 866/14; wyrok z dnia 6 marca 2017 r., KIO 351/17).
W ocenie Odwołującego 2, brak należytego sporządzenia uzasadnienia faktycznego
uniemożliwia prawidłową kontrolę ww. rozstrzygnięcia (odrzucenia oferty). W przedmiotowym
postępowaniu Odwołujący 2 nie ma dokładnej wiedzy dlaczego w ocenie Zamawiającego
zastosowana przez Odwołującego 2 stawka podatku VAT jest niezgodna z przepisami prawa
podatkowego. Zamawiający, jako gospodarz postępowania nie dopełnił ciążących na nim
obowiązków i nie wykazał jednoznacznie, zrozumiale, wyczerpująco i precyzyjnie na czym
polega i czego dotyczy ww. błąd w obliczeniu ceny Odwołującego 2 oraz dlaczego mieszane
stawki podatku VAT zastosowane przez Odwołującego 2 do obliczenia ceny są wadliwe.
Zamawiający poprzestał na ogólnikowym sformułowaniu, że do obliczenia ceny ofertowej
należało zastosować jednolitą stawkę podatku oraz, że w postępowaniu nie była dozwolona
wycena poszczególnych pozycji formularza cenowego przy zastosowaniu mieszanej stawki
podatku VAT. Uzasadnieni
e to nie wyjaśnia, dlaczego sposób obliczenia ceny zastosowany
przez Odwołującego 2 jest wadliwy. Odwołujący 2 podkreślił, że Zamawiający nie wskazał w
ww. uzasadnieniu odrzucenia oferty, żadnego postanowienia SWZ lub przepisu prawa
podatkowego, które Odwołujący naruszył przy obliczeniu ceny ofertowej. Zamawiający nie
wyjaśnił również ze względu, na które przepisy prawa podatkowego uznał, że obliczenia
ceny ofertowej znajdowała zastosowanie jednolita stawka podatku VAT. Ponadto
Zamawiający w ww. uzasadnieniu nie podał dlaczego wyjaśnienia Odwołującego 2 co do
podstaw i przyczyn zastosowanej przez niego stawki podatku VAT nie uchyliły wątpliwości
Zamawiającego co do błędu w obliczeniu ceny w ofercie Odwołującego 2 i dlaczego
wątpliwości te zostały rozstrzygnięte na niekorzyść Odwołującego 2.
Wobec powyższego zdaniem Odwołującego 2 uzasadnienie odrzucenia jego oferty jest
wadliwe, gdyż w zakresie podstaw prawnych odrzucenia nie wskazuje, żadnego przepisu
prawa podatkowego, który został naruszony. Odwołujący 2 zaznaczył, że art. 226 ust. 10
ustawy Pzp nie stanowi samodzielnej podstawy odrzucenia oferty z powodu zastosowania
niewłaściwej stawki podatku VAT. Przepis art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp, w przypadku,
gdy błąd polega na zastosowaniu niewłaściwej stawki podatku VAT, ma zastosowanie o ile
występuje w związku z określonym przepisem prawa podatkowego - właściwym przepisem
ustawy o podatku od towarów i usług. Zamawiający nie wskazał ani wprost tj. poprzez
podanie konkretnego przepisu, ani w inny sposób np. poprzez przytoczenie treści
odpowiedniego przepisu, który przepis podatkowego Odwołujący 2 naruszył stosując
mieszaną stawkę podatku VAT do obliczenia ceny ofertowej.
Odwołujący 2 podniósł również, że ww. uzasadnienie odrzucenia oferty jest wadliwe również
dlatego, że nie podaje okoliczności faktycznych, z powodu, których Zamawiający uznał, że
Odwołujący 2 zastosował niewłaściwą stawkę podatku VAT do obliczenia ceny. Zamawiający
nie podał żadnych elementów opisu przedmiotu zamówienia, które uzasadniałby tezę, że
przedmiotem tegoż zamówienia jest jednolite i monolityczne świadczenie podlegające
opodatkowaniu jednej stawce podatku VAT. Zamawiający nie wskazał tez żadnego
postanowienia SWZ, które nakazywały stosować do obliczenia ceny ofertowej jednolitą
s
tawkę podatku VAT. Tym samym zaprezentowana przez Zamawiającego w uzasadnieniu
odrzucenia teza, że do obliczenia ceny oferty znajduje jedna stawka podatku VAT jest
gołosłowne oraz kreuje treść SWZ co do sposobu obliczenia ceny po terminie otwarcia ofert
tj
. po upływie terminu, w którym Zamawiający był uprawniony formułować treść SWZ.
Odwołujący 2 podkreślił, że obowiązek Zamawiającego w zakresie sporządzania i
przekazywania uzasadnienia faktycznego i prawnego ma gwarantować ocenę prawidłowości
działań Zamawiającego i realną możliwość skorzystania ze środków ochrony prawnej.
Odwołujący 2 podkreślił, że Zamawiający w informacji o odrzuceniu oferty Odwołującego 2,
nie przedstawił uzasadnienia tejże czynności w zakresie wymaganym przez przepisy ustawy
Pzp. Zama
wiający nie wskazał jakie konkretnie przepisy prawa podatkowego naruszył
Odwołujący 2 oraz nie wskazał, które postanowienia opisu sposobu obliczenia ceny i opisu
przedmiotu zamówienia wymagały od Odwołującego 2 zastosowania jednolitej stawki
podatku VAT. W
obec powyższego Odwołujący 2 wskazał, że Zamawiający nie wykazał, aby
w sprawie istniały jakiekolwiek podstawy prawne i faktyczne dla odrzucenia oferty
Odwołującego 2. Tym samym ww. odrzucenie jest niezgodne z Prawem zamówień
publicznych i jako takie wymaga uchylenia.
Dalej Odwołujący 2 wskazał, że złożona przez niego oferta nie zawiera błędu, który mógłby
skutkować jej odrzuceniem. W ocenie Odwołującego 2 przepisy ustawy Pzp nie zawierają
definicji legalnej błędu. Wobec powyższego, zgodnie z art. 8 ustawy Pzp błąd należy
rozpatrywać jako wadę oświadczenia woli w rozumieniu ustawy Kodeksu cywilny. Zgodnie z
84 § 2 k.c. można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby
składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie
złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Chodzi tu o błąd co do faktu, polegający na
niezgodnym z rzeczywistością wyobrażeniu o istniejącym stanie rzeczy lub o treści
czynności prawnej. Błędem w obliczeniu ceny, w rozumieniu przepisu art. 226 ust. 1 pkt 10
ustawy Pzp, jest błąd co do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego. Odwołujący 2
powołał się na uchwałę z dnia 6 marca 2012 r., KIO/KD 25/12 oraz na wyrok KIO z dnia 1
października 2012 r. o sygn. akt: KIO 1516/12, 1994/12.
Odwołujący 2 wskazał, że złożona przez niego oferta nie zawiera błędu. Obliczenie ceny
ofertowej zostało przez niego dokonane po uprzedniej analizie treści przedmiotu zamówienia
i kwalifikacji podatkowej zamówienia oraz poszczególnych czynności składających się na
zamówienie zgodnie z wymogami prawa podatkowego. Odwołujący 2 podkreślił, że nie
działał, w mylnym przekonaniu co do stanu faktycznego dotyczącego przedmiotu
zamówienia i zastosował się co do poleceń zwartych w SWZ w zakresie dotyczącym
sposobu obliczenia ceny.
W ocenie Odwołującego 2 treść Specyfikacji Warunków Zamówienia wyklucza uznanie
świadczeń objętych Zamówieniem za jedną usługę, lecz wskazuje na intencje
Zamawiającego, aby zakresem Zamówienia objąć świadczenia różnego rodzaju.
Przesądzają o tym następujące argumenty:
a.
po pierwsze, już sam tytuł Zamówienia wskazuje, że jego przedmiotem są różne
świadczenia. W tytule Zamówienia wskazano bowiem na świadczenie usług pralniczych wraz
z usługami logistycznymi oraz dzierżawą asortymentu. Co za tym idzie sam Zamawiający już
w tytule Zamówienia wyraźnie zaznacza, iż obok usług pralniczych w ramach Zamówienia
występują także usługi dodatkowe, które w ramach usług prania się nie mieszczą.
b.
jednocześnie w załączniku nr 1 do SWZ Zamawiający dokonując opisu przedmiotu
Zamówienia wymienia następujące świadczenia:
-
świadczenie kompleksowych usług pralniczych w zakresie prania, dezynfekcji,
prasowania, maglowania bielizny pościelowej (poszwa, poszewka, prześcieradło, podkład),
kocy, poduszek,
kołder, bielizny operacyjnej, materacy, odzieży ochronnej i innych (np.
firanki, peleryny), czyszczenie chemiczne asortymentu nie nadającego się do prania
wodnego, oraz naprawy krawieckie ww. asortymentu;
-
dzierżawa pościeli szpitalnej łącznie z praniem, dezynfekcją, prasowaniem,
maglowaniem bielizny pościelowej, oraz naprawami krawieckimi wymienionego asortymentu
wraz z oznakowaniem pościeli dzierżawionej na koszt Wykonawcy ewidencjonowania
odbieranej i wydawanej pościeli;
-
transport wewnętrzny i zewnętrzny na poszczególne oddziały /komórki szpitala;
-
najem pomieszczeń w Pawilonie Kuchnia-Pralnia celem przeznaczenia na
prowadzenie Centralnej Sortowni bielizny czystej
– „strefa czysta”, odbioru/transportu
bielizny brudnej -
„strefa brudna”.
Zdani
em Odwołującego 2 przedstawiony przez Zamawiającego opis przedmiotu zamówienia
wskazuje wyraźnie, że poza praniem asortymentu wskazanego przez Zamawiającego,
przedmiotem zamówienia są również świadczenia obejmujące swoim zakresem w
szczególności gospodarkę bielizną szpitalną na terenie Zamawiającego w związku
prowadzeniem centralnej sortowni bielizny w wynajętych pomieszczeniach szpitalnych oraz
jej transportem wewnętrznym. Tego rodzaju czynności w żadnym względzie nie stanowią
elementu usługi prania, gdyż nie mieszczą się nawet w szerokiej wykładni językowej tego
pojęcia. Świadczenia te służą innym celom i zaspokojeniu innych potrzeb Zamawiającego
(gospodarka bielizną na terenie szpitala stanowi odrębne zobowiązanie Wykonawcy,
realizowane na terenie placówki Zamawiającego, a zatem poza pralnią zewnętrzną i nie
warunkują wykonania usługi prania jako takiej). Fakt wykonywania określonych czynności
wewnątrz szpitala wymaga od wykonawcy spełnienia szeregu procedur obowiązujących na
jego terenie, a w szczególności zabezpieczenia do realizacji prac odpowiedniej ilości
personelu posiadającego aktualne badania lekarskie, szczepienia oraz szkolenia z zakresu
profilaktyki zakażeń szpitalnych. Wyszczególnienie wszystkich tych czynności w ramach
jednego Zamówienia nie stanowi wystarczającej przesłanki, aby powyższe czynności uznać
za część usługi prania sklasyfikowanej wg PKWiU 96.01.
W ocenie Odwołującego 2 z ugruntowanej linii orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej, jednoznacznie wynika, iż kompleksowość usług, a zatem możliwość ich
łączenia w jedno świadczenie stanowi wyjątek od reguły i ma zastosowanie w
odosobnionych przypadkach wyraźnie umotywowanych okolicznościami stanu faktycznego,
a co więcej nie może prowadzić do osiągnięcia celów sprzecznych z ustawą. Na gruncie
podatku od towarów i usług obowiązuje bowiem zasada, że każde świadczenie powinno być
uznawane za odrębne i niezależne. Za źródło tej zasady przyjmuje się art. 1 ust. 2 Dyrektywy
Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od
wartości dodanej1, a na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów – art. 2 pkt 1 VI
Dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw
państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od
wartości dodanej, ujednolicona podstawa wymiaru podatku. Takie stanowisko wielokrotnie
potwierdzał też Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE), w tym w jednym z
orzeczeń, na które powołuję się KIO nr KIO 2601/18. Odwołujący 2 powołał się na wyrok
TSUE z dnia 25. lutego 1999 r. sygn. akt: C-349/96.
W
ocenie Odwołującego 2 w przedmiotowej sprawie nie można jednak mówić o jednej
(kompleksowej) usłudze, na którą składają się wszystkie czynności wykonywane przez
wykonawcę na rzecz Zamawiającego. Inny cel i charakter ma bowiem usługa prania bielizny
szpitalnej (zapewnienie czystości), a inny gospodarki bielizną szpitalną na terenie
Zamawiającego obejmująca w szczególności sortowanie tej bielizny, jej reperację, transport
z punktów zdawczo-odbiorczych poszczególnych oddziałów (komórek) Zamawiającego,
mycie i dezynfekcję wyposażenia i powierzchni pomieszczeń Centralnej Sortowni bielizny
znajdującej się na terenie Szpitala oraz środków transportu. Każda z ww. usług może być
świadczona odrębnie i w praktyce generalnie tak właśnie jest świadczona, gdyż czynności
gospodarki bielizną realizowane na terenie szpitali co do zasady nie są objęte zamówieniem
na usługi prania i nie są świadczone przez podmioty zapewniające tego rodzaju usługi. Na
rynku istnieją podmioty zajmujące się usługami prania jako takimi, jak i odrębne od nich
podmioty wyspecjalizowane w świadczeniu tzw. usług pomocniczych (ściśle związanych z
usługami opieki szpitalnej) na rzecz szpitali i na ich terenie. W praktyce zasadniczo usługi
prania kończą się zatem wraz dostarczeniem wypranej bielizny do drzwi szpitala, a
czynności realizowane na terenie samej placówki medycznej przejmuje personel szpitalny
lub wyspecjalizowany personel usługowy, świadczący tzw. usługi pomocnicze do usług
opieki medycznej. Potwierdza to, że poszczególne usługi objęte Zamówieniem mogą być
zlecane i realizowane odrębnie przez niezależne i dowolne podmioty a ich rozdzielenie nie
może być uważane za mające charakter sztuczny. Dlatego uznanie, że świadczenia
gospodarki bielizną tworzą z praniem jednolitą usługę stanowi w ocenie Odwołującego 2
nadużycie i jest całkowicie nieuprawnione.
Bior
ąc pod uwagę powyższe, Odwołujący 2 dokonał odrębnej klasyfikacji świadczeń objętych
zamówieniem, w podziale na:
a)
usługę prania sklasyfikowaną wg PKWiU 96.01
b)
usługę gospodarki bielizną szpitalną, wykonywaną na terenie Zamawiającego i
mieszczącą się w pojęciu usług ściśle związanych z usługami opieki medycznej.
W ocenie Odwołującego 2 identyfikacja kilku różnych świadczeń w ramach jednego
Zamówienia implikuje konieczność ich odrębnej wyceny i zastosowania właściwych dla tych
świadczeń stawek VAT. Nie ma w tym miejscu znaczenia, że Zamawiający narzucił w
formularzu ofertowym wymóg określenia ceny ryczałtowej i w odniesieniu do poszczególnych
sztuk asortymentu.
Z całą pewnością Zamawiający nie może poprzez sam model
kalkulacyjny wynagrodzenia za usługi objęte Zamówieniem podważyć ich odrębności.
Dopuszczenie sytuacji, w której Zamawiający poprzez model kształtowania wynagrodzenia
może oddziaływać na charakter świadczenia i jego kwalifikację podatkową w istocie
zaprzeczałoby celom ustawy podatkowej i stanowiło na dowolne kształtowanie stawek
podatkowych.
Ponadto, w ocenie Odwołującego 2, wykluczenie stosowania dwóch różnych stawek VAT w
sytuacji dopuszczenia możliwości złożenia oferty przez Konsorcjum narusza zasady prawa
podatkowego z jeszcze jednego, aczkolwiek istotnego powodu. W istocie bowiem usługa
realizowana przez dwa odrębne podmioty nie może ze swej natury być uznana za
kompleksową. Każdego konsorcjantów należy bowiem traktować jako odrębnego i
samodzielnego podatnika VAT, który działa jako niezależny przedsiębiorca w zakresie
wykonywanych przez siebie usług. Konsekwentnie, skoro każdy z uczestników konsorcjum
jest oddzielnym podatnikiem VAT, to powinie
n on rozliczyć świadczoną przez siebie usługę
samodzielnie i udokumentować wykonanie usługi wystawioną przez siebie fakturą. Jak
wskazał NSA z jednym z wyroków, sama wola stron umowy, że celem transakcji jest
nabycie usługi kompleksowej, a nie poszczególnych wyodrębnionych świadczeń, nie
decyduje o zakresie opodatkowania VAT. Tym samym opodatkowanie VAT powinno być
zgodne z zakresem świadczeń poszczególnych uczestników konsorcjum.
Odwołujący 2 wskazał, że wykonywanie na rzecz Zamawiającego świadczeń ściśle
związanych z gospodarką bielizną szpitalną na terenie placówki Zamawiającego został w
ramach Konsorcjum dedykowany wyspecjalizowany podmiot tj. Ars Medica Sp. z o. o.,
posiadający status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej,
czego potwierdzeniem jest odpowiedni wpis w Rejestrze Podmiotów Wykonujących
Działalność Leczniczą. Ars Medica Sp. z o.o. rozpoznaje świadczone przez siebie usługi jako
usługi, które w sensie gospodarczym tworzą jedną całość z procesem terapeutycznym oraz
są realizowane z zachowaniem wytycznych i przepisów z zakresu prawa ochrony zdrowia, a
tym samym wypełniają definicję usług ściśle związanych z usługami opieki medycznej, o
których mowa w powołanym wyżej art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług.
Wskazanych cech nie posiada natomiast usługa prania, która jako usługa nazwana, została
objęta odrębnym, właściwym sobie kodem PKWiU, dla którego ustawodawca podatkowy nie
przewidział możliwości zastosowania zwolnienia z VAT. Usługa prania będzie realizowana w
ramach Konsorcjum przez Praxima Krakpol Sp. z o.o.
Odwołujący 2 wskazał, że przypisanie odpowiednich stawek podatku VAT zostało przez
poszczególnych Konsorcjantów dokonane po uprzedniej analizie treści przedmiotu
z
amówienia i kwalifikacji podatkowej poszczególnych czynności składających się na to
Zamówienie zgodnie z wymogami prawa podatkowego. Odwołujący 2 powołał w tym
zakresie treść Interpretacji Ogólnej wydanej przez Ministra Rozwoju i Finansów w dniu 29
grudnia 2017 r., znak: PT1.8101.5.2
017.PSG.622 (dalej: Interpretacja ogólna). Interpretacja
ogólna stanowi akt mający na celu zapewnienie jednolitego stosowania przepisów prawa
podatkowego przez organy podatkowe, zaś przepisy Ordynacji podatkowej (dalej: OP)
wiążą z jej stosowaniem moc ochronną także dla podatników, dlatego respektowanie
wyrażonej w niej wykładni stanowi zasadniczy warunek bezpiecznego prowadzenia
działalności w przedmiocie objętym postępowaniem. Ponadto Odwołujący 2 powołał się na
wyrok NSA z dnia 19 grudnia 2018 r. oraz z
dnia 28 października 2020 r., sygn. akt I FSK
980/19.
W ocenie Odwołującego 2 z uwagi na objęcie zamówieniem obok usług pralniczych również
świadczeń niemieszczących się w pojęciu „prania”, zgodnie z przepisami prawa
podatkowego do wyceny przedmiotu Zam
ówienia należało zastosować dwie różne stawki
VAT-
stawkę 23% w odniesieniu do usług prania oraz zwolnienie z VAT w stosunku do
świadczeń gospodarki bielizną realizowanych na terenie szpitala. Dlatego w ocenie
Odwołującego 2, Zamawiający dokonał wyboru oferty Konsorcjum CITONET-WARSZAWA
sp. z o.o., Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. zawierającej błąd polegający
na zastosowaniu zwolnienia w odniesieniu do wszystkich świadczeń, pomimo braku podstaw
prawnych do takiego działania. Odwołujący 2 zwrócił uwagę, że w istocie usługa prania
stanowi usługę wyraźnie sklasyfikowaną w przepisach prawa podatkowego, dla której
ustawodawca przewidział 23% stawkę VAT. Dla takiej odrębnej usługi nie ma zatem
możliwości stosowania zwolnienia. Powyższy wniosek wynika także z orzecznictwa TSUE
np. w sprawie Idealmed, w którym podkreślono, że zwolnienie usług opieki medycznej i
ściśle związanych jest uzależnione od spełnienia warunku, że usługi są świadczone na
warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa
publicznego. O ile znajduje zatem uzasadnienie stosowanie zwolnienia do czynności
gospodarki bielizną szpitalną, gdyż bez względu na podmiot wykonujący te czynności (szpital
czy też usługodawca zewnętrzny) są one wykonywane w taki sam sposób, przy zachowaniu
tych samych procedur i w ramach procesów szpitalnych, o tyle w przypadku świadczenia
usług prania, świadczonych poza szpitalem uprawniony jest zarzut, iż realizacja tych
czynności obejmuje zakres rodzajowo podobny do pralni i bezpośrednio dla niej
konkurencyjny, a nie do szeroko pojętej działalności szpitalnej.
Izba ustaliła co następuje:
Izba ustaliła, że Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
pn. „Świadczenie usług pralniczych wraz z usługami logistycznymi oraz dzierżawą
asortymentu
” (dalej „Postępowanie”).
Izba ustaliła, że na przedmiot zamówienia składały się następujące elementy:
1.
Świadczenie kompleksowych usług pralniczych w zakresie prania suszenia,
prasowania i poddawania dezynfekcji chemiczno termicznej w procesie prania
zgodnie z obowiązującymi wymogami, w tym wymogami epidemiologicznymi;
2. D
zierżawa pościeli szpitalnej;
3. T
ransport wewnętrzny i zewnętrzny;
4. N
ajem pomieszczeń z przeznaczeniem na prowadzenie centralnej sortowni bielizny.
W rozdziale 21 „Sposób obliczenia ceny” Zamawiający zawarł następujące informacje:
21.1
W ofercie Wykonawca zobowiązany jest podać cenę za wykonanie całego
przedmiotu zamówienia w złotych polskich (PLN), z dokładnością do 1 grosza, tj. do dwóch
miejsc po przecinku.
21.2
W cenie należy uwzględnić wszystkie wymagania określone w niniejszej SWZ oraz
wszelkie koszty, jakie poniesie Wykonawca z tytułu należytej oraz zgodnej z obowiązującymi
przepisami realizacji przedmiotu zamówienia, a także wszystkie potencjalne ryzyka
ekonomiczne, jakie mogą wystąpić przy realizacji przedmiotu zamówienia.
21.3
Rozliczenia między Zamawiającym a Wykonawcą prowadzone będą w złotych
polskich z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
21.4
Wykonawca zobowiązany jest zastosować stawkę VAT zgodnie z obowiązującymi
przepisami ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
21.5
Jeżeli złożona zostanie oferta, której wybór prowadziłby do powstania u
Zamawiającego obowiązku podatkowego zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o podatku od
towarów i usług, dla celów zastosowania kryterium ceny Zamawiający doliczy do
przedstawionej w tej ofercie ceny kwotę podatku od towarów i usług, którą miałby obowiązek
rozliczyć.
21.6
Wykonawca składając ofertę zobowiązany jest:
1)
poinformo
wać Zamawiającego, że wybór jego oferty będzie prowadził do powstania u
Zamawiającego obowiązku podatkowego;
2)
wskazać nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, których dostawa lub świadczenie będą
prowadziły do powstania obowiązku podatkowego;
3)
wskazać wartości towaru lub usługi objętego obowiązkiem podatkowym
Zamawiającego, bez kwoty podatku;
4)
wskazać stawkę podatku od towarów i usług, która zgodnie z wiedzą Wykonawcy,
będzie miała zastosowanie.
Izba ustaliła, że w postępowaniu oferty złożyło trzech wykonawców – Odwołujący 1,
Odwołujący 2 oraz Konsorcjum Citonet.
Izba ustaliła, że Odwołujący 1 w formularzu cenowym podając cenę za realizację
zamówienia, wskazał, że zastosował stawkę VAT 23%.
Izba ustaliła, że Odwołujący 2 w formularzu cenowym podając cenę za realizację
zamówienia, wskazał, że zastosował stawkę VAT 23% oraz „zw”.
Izba ustaliła, że Konsorcjum Citonet w formularzu cenowym podając cenę za realizacje
zamówienia wskazało, że zastosowało stawkę VAT „ZW”.
Izba ustaliła, że Zamawiający pismem z dnia 9 lipca 2021 r. wezwał Odwołującego 1,
Odwołującego 2 oraz Konsorcjum Citonet do złożenia wyjaśnień dotyczących zastosowanej
stawki VAT do usług jakie będą świadczone w ramach realizacji zamówienia.
Izba ustaliła, że pismem z dnia 15 października wyjaśnienia złożył Odwołujący 1.
Wykonawca
odwołał się do art. 43 ustawy VAT, w tym m.in. do art. 43 ust. 1 pkt 18 i 18a
oraz ust. 17. Wykonawca wskazał, że nie ma możliwości zastosowania zwolnienia z art. 43
ust.
1 pkt 18 ustawy o VAT, bowiem usługa prania nie będzie przez nas realizowana w
ramach działalności leczniczej jako podmiotu leczniczego. Zwolnienie z art. 43 ust.1 pkt 18a
również nie ma zastosowania, pomimo że skutek tej usługi znajduje zastosowanie na terenie
zakładu leczniczego i jest niezbędny do realizacji celów zdrowotnych gdyż nie jesteśmy
podmiotem świadczącym usługi podstawowe. Wykonawca wskazał, ze potwierdzeniem
takiego stanowiska jest treść art. 43 ust. 17a ustawy o VAT. Wykonawca wskazał, że nie ma
żadnych wątpliwości, że przepis ten reguluje materię konkurencyjności ogromnie ważną w
zamówieniach publicznych. Ten przepis bezpośrednio związany jest z treścią wspomnianego
wyżej art.1 6 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. Te dwa przepisy powodują, iż
Zamawiający nie może zapominać o ich treści w ramach ogłoszonego postępowania o
zamówieniu publicznym oraz wykonawca musi sobie zdawać sprawę z konsekwencji
proponowania ceny za usługę z jednoczesnym oświadczeniem, że wykonuje usługę, która
nie powoduje zgodnie z prawem obowiązku naliczenia podatku VAT. Każdy z wykonawców
uczestniczących w postępowaniu o zamówienie publiczne czyni to w celu osiągnięcia
dodatkowego dochodu. Proponując zamawiającemu cenę bez podatku VAT, choćby nawet
uzasadnioną treścią art. 43 ust.1 pkt 18 lub 18a ustawy o VAT, w ten sposób uzyskuje
przewagę nad innymi wykonawcami, właśnie tymi, którzy nie mogą zastosować
wspomnianego zwolnienia, gdyż nie prowadzą działalności leczniczej. Właściwie takie
postępowanie wyklucza ogromną większość wykonawców zajmujących się wyłącznie
praniem bielizny szpitalnej oraz wykonujących taką usługę perfekcyjnie, stosując najnowsze
osiągnięcia nauki i praktyki. Naszym zdaniem, intencją ustawodawcy wprowadzającego
cytowane wyżej przepisy, było zrównanie szans wykonawców. Pojęcie uczciwej konkurencji
przestało by istnieć, jeśli przetargi wygrywaliby wykonawcy mogący oferować niższe ceny,
żonglując w tym celu podatkiem VAT. Wykonawca wskazał, że bazą dla jego stanowiska
jest interpretacja ogólna Ministra Rozwoju i Finansów Nr PT1.8101.5.2017.PSG.622 z dnia
29 grudnia 2017 r.
Izba ustaliła, że w dniu 14 lipca 2021 r. wyjaśnienia złożył Odwołujący 2. Treść wyjaśnień
została utajniona przez wykonawcę jako informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.
Podobn
ie, w dniu 14 lipca 2021 r. wyjaśnienia złożyło Konsorcjum Citonet. Treść wyjaśnień
również została utajniona przez wykonawcę jako informację stanowiące tajemnicę
przedsiębiorstwa.
Izba ustaliła, że Zamawiający pismem z dnia 18 sierpnia 2021 r. wezwał Odwołującego 1 do
złożenia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny za realizację zamówienia. Izba ustaliła,
że Odwołujący 1 pismem z dnia 20 sierpnia 2021 r. złożył wyjaśnienia. Wykonawca wskazał:
„Pralnia Wrotom , w której ma być realizowane dla Państwa Szpitala Zamówienie nr
ZP/8/2021 jest zlokalizowana blisko Szpitala co minimalizuje koszty codziennych
transportów z i do pralni. Ponadto pralnia Wrotom dysponuje własną bazą samochodową i
własnymi kierowcami co pozwala ograniczać koszty /np. pośredników/. Obie Firmy
występujące w Konsorcjum od wielu lat świadczą usługi najmu bielizny szpitalnej i hotelowej
,co doprowadziło do powstania stałej sieci dostawców tego asortymentu i pozwoliło uzyskać
korzystne ceny oraz system bonusów. Stwarza to możliwość oferowania dla potencjalnych
z
ainteresowanych dzierżawą bielizny najniższych cen na rynku, dzięki czemu np. koszt
zakupu asortymentu do tego kontraktu nie przekroczy 20% wartości oferty. Pralnia Wrotom,
w której ma być realizowane Zamówienie jest wyposażona w nowoczesne tunele pralnicze
pozwalające ograniczać zużycie mediów (woda, ścieki, energia cieplna i elektryczna) w
procesie prania i dezynfekcji ,co jest istotne przy kalkulacji ceny usługi w planowanym
okresie 36 miesięcy (zapowiadany jest wzrost cen mediów w tym okresie). Ponadto dostawy
energii cieplnej i elektrycznej mamy bezpośrednio od producenta tychże (zlokalizowanego
po sąsiedzku) co daje tą przewagę, że nie ponosimy kosztów przesyłu energii / koszt
przesyłu energii stanowi standardowo od 25-40% kosztów. Pralnia Wrotom wyposażona jest
również w pełni zautomatyzowane linie maglownicze co istotnie obniża koszty pracy i
pozwala na uzyskanie wyższej wydajności .W przypadku jednej linii pozwala to ograniczyć
obsługę z 5 do 3 osób tj. o 40%. Pralnia Wrotom działając na rynku usług pralniczych od
wielu lat (
wcześniej jako PW Profil A Sp. z o.o.) posiada doświadczoną i wykwalifikowaną
załogę, która związana z Firmą umowami o pracę stanowi o stabilności personelu i nie
wymaga szkoleń i przyuczeń co mogłoby stwarzać dodatkowe koszty. Pragnę ponadto
poinformować, iż pralnia Wrotom świadczy usługi dla szpitali, domów pomocy społecznej i
hoteli , posiadając niezależne linie piorące i maglownicze. W całej strukturze prania usługi
dla hoteli /głównie krakowskich /stanowią 40% całości ubioru, a przywołane powyżej
rozwiązania pozwalają świadczyć te usługi na poziomie 2,30 zł netto za 1 kg asortymentu.
Kalkulacja cen przedstawionych w złożonej w dniu 14.06.2021 r. ofercie Przez Konsorcjum
Firm: Wrotom Sp. z o.o. i Tommarg ZPCH Sp. z o.o.
opierała się na tej kalkulacji.
Izba ustaliła, że pismem z dnia 7 października 2021 r. Zamawiający poinformował
wykonawców o wynikach postępowania. Za najkorzystniejszą została uznana ofertą
Konsorcjum Citonet. Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego 1 na podstawie art. 226 ust.
1 pkt 8 ustawy
Pzp, wskazując, że wykonawca w złożonych wyjaśnieniach rażąco niskiej
ceny, nie udowodnił, że złożona oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Zamawiający
wskazał, że wykonawca w złożonych wyjaśnieniach nie przedłożył dowodów na wysuwane
twierdzenia, że oferta została prawidłowo wyceniona , w szczególności nie zostały
uwiarygodnione wyliczenia kosztów: porównania cen transportu między siedzibą wykonawcy
a szpitalem,
dowodów na potwierdzenie dysponowania własną bazą samochodową i
własnymi kierowcami, wyliczenia zużycia mediów/wody, ścieków, energii cieplnej i
elektrycznej w procesie prania i dezynfekcji przez okres 36 miesięcy obniżenia kosztów
pracy w przypadku jednej linii piorącej i maglowniczej, wykazania okresu zatrudnienia
personelu potwierdzającego doświadczenie i kwalifikacje uzasadniające brak kosztów
związanych ze szkoleniami i przyuczaniami pracowników.
Izba ustaliła, że Zamawiający odrzucił również ofertę Odwołującego 2 na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp. Zamawiający wskazał, że wykonawca w formularzu ofertowym
stanowiącym załącznik nr 2 do SWZ zastosował, niezgodnie z aktualnie obowiązującymi
stawkami podatku Vat w Polsce, mieszaną stawkę vat dla każdej pozycji oferowanego
asortymentu wpisując w kolumnę stawka Vat określenie: „23% i „zw”.” Zamawiający
w
ymagał podania stawki vat w kol 6 formularza ofertowego. Wykonawca powinien podać
stawkę adekwatną do świadczonej usługi zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 Nr 54 poz. 535), tj. 0% lub 8%, lub 23%.
Izba z
ważyła co następuje:
W ocenie Izby oba odwołania okazały się zasadne w części tj. w zakresie zarzutu
dotyczącego błędu w obliczeniu ceny w ofercie Konsorcjum Citonet. W pozostałym zakresie,
Izba uznała zarzuty za niezasadne.
Zarzut dotyczący nieprawidłowej stawki VAT w ofertach Konsorcjum Citonet oraz
Odwołującego 2
W ocenie Izby obaj wykonawcy wskazali nieprawidłową stawkę VAT w złożonych ofertach.
Tym samym Zamawiający zasadnie odrzucił ofertę Odwołującego 2 na podstawie art. 226
ust. 10 ustawy Pzp. Z
arzut Odwołującego 2 w tym zakresie Izba uznała za niezasadny.
Na
tomiast zdaniem Izby Zamawiający w sposób nieprawidłowy uznał, że oferta Konsorcjum
Citonet nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp. W ocenie
Izby, Konsorcjum Citoent również w sposób nieprawidłowy określiło stawkę Vat w ofercie, co
winno skutkować odrzuceniem oferty wykonawcy na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy
Pzp.
Na wstępie wskazać należy, że stosownie do art. 16 ustawy Pzp, zamawiający przygotowuje
i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców, przejrzysty oraz proporcjonalny.
Stosownie do art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp,
zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera
błędy w obliczeniu ceny lub kosztu.
Art. 239 ust. 1 ustawy Pzp stanowi, że zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia.
Stosownie do art. art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT,
zwalnia się od podatku usługi w
zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami
związane, świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich zakładów leczniczych,
w których wykonywana jest działalność lecznicza.
Art. 43 ust. 17 ustawy o VAT stanowi, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a,
22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i
33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub
świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:
1) nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1
pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
2) ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez
konkurencyjne
wykonywanie
tych
czynności
w stosunku
do
podatników
niekorzystających z takiego zwolnienia.
Art. 43 ust. 17a ustawy o VAT stanowi, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23,
26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe.
Jak wynika z przytoczonych przepisów, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26,
28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe.
Analiza powołanego przepisu prowadzi do jednoznacznego wniosku, że aby
świadczenie usług dodatkowych (czyli jak chce art. 43 ust. 1 pkt 18 a ustawy o VAT – usług
ściśle związanych z usługami służącymi profilaktyce, zachowaniu i ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia) było objęte zwolnieniem, konieczne jest także m.in. aby owe usługi
dodatkowe były dokonywane przez podmioty świadczące usługi podstawowe. Takie
stanowisko potwierdza Ministerstwo Finansów w opinii z dnia 19 marca 2018 r. wydanej w
odpowiedzi na zapytanie nr 6924. W
stanowisku tym Ministerstwo Finansów wprost
wskazało, że zakres zwolnienia określony w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy VAT jest
determinowany przez regulację zawartą w art. 43 ust. 17a, który wskazuje, że zwolnienie, o
którym mowa m.in. w ust. 1 pkt 18a, ma zastosowanie do dostawy towarów i usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi
podstawowe.
Zdaniem Izby, Zamawiający w analizowanej sprawie w odniesieniu do Konsorcjum Citonet
nie dostrzegł, że powyższy wymóg nie został spełniony przez wykonawcę, co uniemożliwia
powołanie się przez tego wykonawcę na zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 18a
ustawy o VAT.
Należy wskazać, że na przedmiot zamówienia składają się usługi pralnicze, prasowanie,
maglowanie wr
az z gospodarką bielizną szpitalną w związku z prowadzeniem centralnej
sortowni bielizny w wynajętych pomieszczeniach szpitalnych. Wykonawca wyłoniony w
postępowaniu nie będzie zatem wykonywał jakichkolwiek usług podstawowych, to jest usług
służących profilaktyce, zachowaniu i ratowaniu przywracaniu i poprawie zdrowia. Izba
zauważa, że w złożonych wyjaśnieniach przez Konsorcjum Citonet w żaden sposób nie
wykazało, że będzie świadczyło na rzecz Zamawiającego jakiekolwiek usługi podstawowe.
W treść wyjaśnień, zastrzeżonych, zdaniem Izby, niezasadnie przez wykonawcę jako
tajemnica przedsiębiorstwa, Konsorcjum Citonet koncentruje swoje wywody wokół
wykazania, iż usługi objęte przedmiotem zamówienia są usługami ściśle związanymi z
usługami podstawowymi. Wykonawca jednak, nie odnosi do zasadniczego wymogu
skorzystania ze zwolnienia o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o Vat tj.
konieczności świadczenia również usług podstawowych na rzecz Zamawiającego.
Konsorcjum Citonet
w treści odwołania zajęło stanowisko, jakoby za prawidłowością
dokonanej przez niego prawnopodatkowej kwalifikacji miała przemawiać interpretacja ogólna
Ministra Rozwoju i Finansów nr PT1.8101.5.2017.PSG.622 z dnia 29 grudnia 2017 r. (Dz. U.
MRiF z 9 stycznia 2018 r. poz. 5)
(„Interpretacja ogólna”). Zdaniem Izby wykonawca dokonał
błędnej wykładni powoływanej przez siebie Interpretacji ogólnej. Owszem, w interpretacji tej
organ
przyznał, że usługi takie jak objęte przedmiotem zamówienia tj. czynności związane z
gospodarką bielizną i odzieżą szpitalną oraz pościelą mogą być uznane za usługi związane z
usługami podstawowymi (usługami służącymi profilaktyce, zachowaniu i ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia).
Jednakże Konsorcjum Citonet nie dostrzegło, iż w dalszej
cz
ęści omawianej interpretacji Minister Rozwoju i Finansów wyraźnie zastrzegł, że ww.
wymienione czynności dodatkowe będą objęte zakresem zwolnienia od podatku, pod
warunkiem, że będą wykonywane na rzecz podmiotu leczniczego na jego terenie przez
odpowiednie podmioty, tj. podmioty świadczące usługi w zakresie opieki medycznej służące
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia (art. 43 ust. 17a
ustawy o VAT).
Również w końcowej części analizowanej interpretacji ogólnej organ po raz
drugi wyraźnie i jednoznacznie podkreślił, że powyższe czynności nie będą także objęte
zwolnieniem od podatku od towarów i usług w sytuacji, gdy podmiot je wykonujący nie
będzie podmiotem wykonującym usług w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce,
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Analiza
przywołanej Interpretacji ogólnej
prowadzi zatem do jednoznacznego wniosku, że świadczenie usług dodatkowych, o których
mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, pozostaje objęte zwolnieniem od podatku VAT,
jedynie w sytuacji, gdy usługi te wykonywane są przez podmioty świadczące usługi
podstawowe (art. 43 ust. 17a ustawy o VAT).
Ponadto Izba wskazuje, że podnoszona przez Konsorcjum Citonet okoliczność, że jeden z
członków jego konsorcjum, to jest Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A., jest
podmiotem leczniczym
uprawnia go do zastosowania zwolnienia nie może i nie stanowi
prawidłowego uzasadnienia do powoływania się na zwolnienie o jakim mowa w art. 43 ust. 1
pkt 18a. Izba podkreśla, że zgodnie ze stanowiskiem Konsorcjum Citonet, w trakcie
realizacji umowy Toru
ńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. nie będą wykonywały
nie tylko
usług podstawowych, ale nawet usług z nimi związanych, tj. usług pralniczych.
Zgodnie bowiem ze stanowiskiem wykonawcy,
usługi pralnicze miał bowiem odpowiadać
drugi konsorcjant odwo
łującego Citonet-Kraków sp. z o.o., zaś Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych miały odpowiadać jedyne za rozliczenia oraz nadzorować świadczenie
usługi. Tymczasem zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT zwolnieniem z podatku VAT
objęte jest świadczenie usług podstawowych i usług dodatkowych wykonywane w ramach
działalności leczniczej przez podmioty lecznicze. W analizowanej sprawie podmiot leczniczy
Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. nie będzie świadczył żadnej z tych
kategorii usług w ramach działalności leczniczej. Nie będą również świadczyć usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi. Wobec powyższego nie ma żadnych podstaw, aby
Konsorcjum powoływało się na zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18 i 18a
ustawy o VAT.
P
odkreślenia wymagało, że identyczne wnioski i rozważania na temat przesłanki
podmiotowej z art. 43 ust. 17a ustawy o VAT zostały szeroko przedstawione w wyroku NSA
z dnia 9 czerwca 2017 r. sygn. akt I FSK 1571/15
. W orzeczeniu tym NSA stwierdził, że dla
zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o
podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), oprócz spełnienia
wymogów wprost w nim tkwiących, niezbędne jest ziszczenie się dodatkowego warunku jego
stosowania, który wynika z art. 43 ust. 17a ustawy. Według tego ostatniego przepisu,
analizowane zwolnienie ma zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle
związanych z usługami podstawowymi (tj. w przypadku art. 43 ust. 1 pkt 18a - z
wymienionymi na jego wstępie - usługami w zakresie opieki medycznej służącymi
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia), ale tylko wtedy, gdy
są one (te dostawy towarów lub świadczenia usług) dokonywane przez takie podmioty, które
świadczą owe usługi podstawowe. Jeśli zatem te inne usługi nie są ściśle związane z
usługami podstawowymi (czyli wymienionymi we wstępnej części zwolnienia), lub są
świadczone przez inne podmioty niż świadczące usługi podstawowe, wówczas podlegają
o
ne opodatkowaniu w sposób dla nich właściwy.
Należy również podkreślić, że przy interpretacji przepisów art. 43 ust. 1 pkt 18a oraz art. 43
ust. 17a ustawy o VAT
zachować należy ogólną zasadną prawa podatkowego stanowiącą, iż
zwolnienie z podatku
VAT jest wyjątkiem od zasady opodatkowania towarów i usług stawką
podstawo
wą. W tej sytuacji przesłanki zwolnienia powinny być interpretowane w sposób
ścisły, jako wyjątek od wskazywanej zasady. Możliwość zastosowania takiego wyjątku od
ogólnej zasady, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT Konsorcjum Citonet nie
wykazało w treści wyjaśnień złożonych Zamawiającemu w dniu 15 lipca 2021 r.
Zdaniem Izby bezzasadne
okazało się powoływanie się przez Konsorcjum na wyrok NSA
wydany w sprawie o sygn. akt I FSK 2118/16.
Izba stwierdziła, że przedmiotem orzeczenia
była analiza przesłanki związku czynności polegających na sprzątaniu szpitala z usługami
podstawowymi, a wi
ęc przesłanki przedmiotowej zwolnienia, o której mowa w art. 43 ust. 1
pkt 18a ustawy o VAT
. Przedmiotem tych orzeczeń nie były jednak rozważania na temat
przesłanki podmiotowej zwolnienia z art. 43 ust. 17a ustawy o VAT.
Mając na uwadze przytoczone powyżej okoliczności, Izba uznała, że Zamawiający w sposób
nieprawidłowy uznał, że Konsorcjum Citonet wskazało prawidłową stawkę VAT w treści
złożonej oferty. Nie zostało w żaden sposób wykazane przez wykonawcę, iż ma on
możliwość skorzystania ze zwolnienia na jakie powołał się w piśmie z dnia 15 lipca 2021.
Izba w zakresie omawianego zarzutu w pełni zgadza się ze stanowiskiem wyrażonym w
wyroku z dnia 4 października 2021 r. o sygn. akt: KIO 2709/21. Tym samym, zasadny okazał
się zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp. Oferta Konsorcjum Citoent zawiera
błąd w obliczeniu ceny i powinna zostać odrzucona przez Zamawiającego.
Odnosząc się zaś do zarzutu Odwołującego 2 dotyczącego niezasadnego odrzucenia jego
oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 ustawy P
zp, Izba uznała zarzut za niezasadny.
Zdaniem Izby ze złożonych przez Odwołującego 2 wyjaśnień nie wynika możliwość
zastosowania zwolnienia,
o którym mowa w art. 43 ust. 18 czy ust. 18a ustawy VAT.
Niezasadny również, zdaniem Izby, okazał się zarzut braku wyczerpującego uzasadnienia
faktycznego dotyczącego odrzucenia oferty Odwołującego 2.
Izba wskazuje, że w decyzji o odrzuceniu oferty Odwołującego 2, Zamawiający wskazał, że
oferta podlega odrzuceniu, gdyż wykonawca w formularzu ofertowym stanowiącym załącznik
nr 2 do SWZ zastosował, niezgodnie z aktualnie obowiązującymi stawkami podatku Vat w
Polsce, mieszaną stawkę vat dla każdej pozycji oferowanego asortymentu wpisując w
kolumnę stawka Vat określenie: „23% i „zw”.” Zamawiający wymagał podania stawki vat w
kol 6 formularza ofertowego. Wykonawca powinien podać stawkę adekwatną do świadczonej
usługi zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004
Nr 54 poz. 535), tj. 0% lub 8%, lub 23%.
Rozstrzygając prawidłowość przyjętej przez Odwołującego 2 stawki VAT, Izba uznała, że bez
znaczenia dla sprawy
są wywody Odwołującego 2 dotyczącego niezasadnego przyjęcia
przez Zamawiającego, iż w przedmiotowym postępowaniu mamy do czynienia ze
świadczeniem kompleksowym podlegającym opodatkowaniu jedną stawką VAT. Zdaniem
Izby, nawet przy
hipotetycznym przyjęciu, iż Odwołującego 2 dokonał w sposób prawidłowy
klasyfikacji świadczeń objętych zamówieniem w podziale na: (a) usługę prania wg PKWiU
96.01 opodatkowaną 23%VAT; oraz (b) usługę gospodarowania bielizną szpitalną
mieszczącą się w pojęciu usług ściśle związanych z usługami opieki medycznej, zwolnioną z
VAT, to i tak ofer
ta Odwołującego 2 podlega odrzucenia na postawie art. 226 ust. 1 pkt 10
ustawy Pzp z uwagi na błąd w obliczeniu ceny. Zdaniem Izby, Odwołujący 2 zastosował w
sposób niezasadny zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 18a w zakresie usługi gospodarowania
bielizną szpitalną. Izba w tym zakresie w pełni podtrzymuje swoją argumentację
przedstawioną powyżej w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt
18a. Zdaniem Izby z treści złożonych wyjaśnień z dnia 14 lipca 2021 r. w żaden sposób nie
wynika, że Odwołujący 2 będzie świadczył na rzecz Zamawiającego usługi podstawowe. W
żaden sposób nie można zgodzić się ze stanowiskiem Odwołującego 2, iż usługę
gospodarowania bielizną szpitalną należy uznać, w sensie gospodarczym, za tworząca jedną
całość z procesem terapeutycznym. Izba stoi na stanowisku, że usługa ta nie mieści się w
kategorii usług podstawowych jakie muszą być świadczone na rzecz zamawiającego w celu
skorzystania ze zwolnienia.
Zdaniem Izby stanowisko Odwołującego 2 co do sposobu wykładni treści Interpretacji
o
gólnej jak i przywołanych przez wykonawcę orzeczeń sądowych uznać należy za błędne.
Jak Izba wskazała powyżej, z treści ww. dokumentów, ich literalnej wykładni wynika, że w
celu skorzystania ze zwolnienia, o jakim mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy Vat konieczne
jest, aby podmiot
świadczył usługi podstawowe na rzecz zamawiającego, czego Odwołujący
2 nie wykonuje. Bez znaczenia dla sprawy są wywody Odwołującego 2 o tym, że uznanie, iż
Interpretacja ogólna wymaga, aby w ramach outsourcingu następowało jednoczesne
delegowanie przez podmiot leczniczy do podmiotu zewnętrznego usług opieki medycznej
powoduje,
że zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 18a nie miałoby zastosowania w obrocie
gospodarczym. Izba wskazuje po pierwsze, iż co do zasady świadczenia podlegają
opodatkowaniu, zaś wszelkie zwolnienia od opodatkowania - jako wyjątek od zasady - należy
interpretować ściśle. Po drugie, przepisy prawa, w tym prawa podatkowego, podlegają w
pierwszej kolejności wykładni literalnej. Takiej wykładni Izba dokonała powyżej. Z treści
spornych przepisów ustawy Vat wynika konieczność świadczenia usług podstawowych na
rzecz zamawiającego. Nie ma zatem potrzeby odwoływania się do innych wykładni prawa, a
tym bardziej interpretowania zwolnień podatkowych w świetle subiektywnych opinii
wykonawcy o możliwości czy braku możliwości zastosowania zwolnienia w obrocie
gospodarczym.
Tym samym, zdaniem Izby,
błąd Odwołującego 2 co do możliwości zastosowania zwolnienia
o jakim mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy VAT w zakresie usługi gospodarowania
bielizną szpitalną stanowi podstawę do odrzucenia oferty wykonawcy na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp.
Odnosząc się do zarzutu braku wyczerpującego uzasadnienia faktycznego powodów
odrzucenia oferty, Izba uznała zarzut za niezasadny. Uzasadnienie odrzucenia oferty
Odwołującego 2, choć lakonicznie, zawiera syntetyczne wskazanie powodów stających za
decyzją Zamawiającego. Okoliczność tą potwierdza treść złożonego odwołania oraz pisma
procesowego Odwołującego 2, w których zawarł on rozbudowaną argumentację odnośnie
zasadności zastosowanych stawek VAT, dokonanej odrębnej klasyfikacji świadczeń objętych
przedmiotem zamówienia oraz podstaw do zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 18a
ustawy VAT
. Zdaniem Izby, wyczerpujące stanowisko wykonawcy zawarte ww. pismach, jak
również mając na uwadze treść wyjaśnień złożonych przez Odwołującego 2 w dniu 14 lipca
2021 r., nie pozostawia wątpliwości, że wykonawca miał wiedzę i świadomość przyczyn
odrzucenia jego oferty.
Przyczyną tą było błędne określenie stawki VAT przez wykonawcę.
Izba ustaliła, że niezależnie od tego czy mamy do czynienia ze świadczeniem
kompleksowym czy nie, to i tak Odwołujący 2 w sposób nieprawidłowy zastosował
zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy Pzp
do części świadczenia objętego przedmiotem
zamówienia, co powoduje, że jego oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 226 ust 1 pkt
10 ustawy Pzp. W tym zakresie wykonawca
przedstawił wyczerpujące stanowisko w
złożonych pismach. Tym samym, nawet jeśliby uznać, iż Zamawiający błędnie ustalił
okoliczności faktyczne leżące u podstaw odrzucenia oferty wykonawcy w zakresie
kompleksowości świadczenia, to takie uchybienia pozostaje bez wpływu na wynik
postępowania, bowiem, zdaniem Izby, Odwołujący 2 w sposób nieuprawnione zastosował
zwolnienie,
o jakim mowa powyżej i jego oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp.
Zarzut dotyczący niezasadnego odrzucenia oferty Odwołującego 1 na podstawie art. 226 ust.
pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp
W ocenie Izby powyższy zarzut podniesiony przez Odwołującego 1 okazał się niezasadny.
Zamawiający prawidłowo ocenił wyjaśnienia Odwołującego 1 złożone w dniu 20 sierpnia
2021 r.
Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 224 ust. 2 ustawy Pzp, w przypadku
gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30% od wartości
zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert
niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający zwraca się
o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z
okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia. W ust. 3 ustawodawca wskazał,
że wyjaśnienia mogą dotyczyć w szczególności: (i) zarządzania procesem produkcji,
świadczonych usług lub metody budowy; (ii) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo
korzystnych warunków dostaw, usług albo związanych z realizacją robót budowlanych; (iii)
oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę; (iv)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o
minimalnym wynagrodzeniu za
pracę lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z
którymi związane jest realizowane zamówienie; (v) zgodności z prawem w rozumieniu
przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej; (vi) zgodności z
przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w
miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; (vii) zgodności z przepisami z zakresu
ochrony środowiska; (viii) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania
części zamówienia podwykonawcy.
Izba wskazuje, że ustawodawca nakłada na wykonawcę w art. 224 ust. 1 i 2 w zw. z art. 224
ust. 5 ustawy Pzp
obowiązek złożenia wyjaśnień, w tym dowodów potwierdzających realność
zaoferowanej ceny lub jej istotnych części składowych, wskazując jednocześnie, że
o
bowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
Nie ulega wątpliwości, że wyjaśnienia wykonawcy składane w trybie art. 224
ust. 2 ustawy Pzp
muszą być oceniane w świetle okoliczności faktycznych konkretnej
sprawy, mając na uwadze przede wszystkim przedmiot zamówienia w danym postępowaniu.
Oczywistym bowiem jest to, iż określone twierdzenia wykonawcy mogą podlegać
obiektywnej weryfikacji względem wymagań wynikających z mających zastosowanie
przepisów prawa czy też na podstawie informacji rynkowych dostępnych wykonawcom,
jednakże takiej obiektywnej wyceny nie można przeprowadzić względem chociażby wiedzy
czy doświadczenia danego wykonawcy.
W analizowanym stanie faktycznym Odwołujący 1 złożył wyjaśnienia dotyczące wyceny
przedmiotu zamówienia. Zdaniem Izby wyjaśnienia wykonawcy są ogólne, nie zawierają
wyliczeń dotyczących obiektywnie weryfikowanych kosztów realizacji zamówienia, a ponadto
Odwołujący 1 nie przedłożył Zamawiającemu żadnych dowodów na wykazanie
prawidłowości przyjętych założeń cenowych.
Nie ulega wątpliwości, że mając na uwadze przedmiot zamówienia, zasadniczym czynnikiem
kształtującym wysokość ceny ofertowej są koszt pracy ludzkiej oraz koszty stałe w postaci
zużycia energii elektrycznej/cieplnej/mediów/wody i koszty transportu. Izba wskazuje, że w
odniesieniu do tych elementów, Odwołujący 1 nie przedłożył żadnych szczegółowych
wyliczeń, na podstawie których Zamawiający miałby możliwość zweryfikować prawidłowość
założeń kalkulacyjnych wykonawcy w okresie 36 miesięcy realizacji zamówienia. Stanowisko
Odwołującego 1 zawarte w wyjaśnieniach ma charakter bardzo ogólny. Wykonawca
ograniczył się do stwierdzenia, iż posiada wykwalifikowaną kadrę, o niskich kosztów przesyłu
energii z uwagi na jej zakup bezpośrednio od producenta, zautomatyzowanych liniach
maglowniczych pozwalających ograniczyć koszty pracy. Odwołujący 1 nie przedstawił na
żadną z powyższych okoliczności dowodów, zaś okoliczność te, w tym wysokość kosztów,
jakie wykonawca szacuje w okresie 36 miesięcy realizacji zamówienia, mogą być
obiektywnie weryfikowalne czy to na podstawie zwartych umów z dostawcami mediów czy
też na podstawie umów o pracę, potwierdzających warunki zatrudnienia. Odwołujący 1
żadnych takich dowodów nie przedstawił. Nie można uznać, że wykonawca wykazał
realność ceny zaproponowanej za realizację zamówienia wyłącznie na podstawie ogólnych
zapewni
eń, że posiada doświadczenie, kadrę i odpowiedni sprzęt do wykonania zamówienia.
Istota weryfikacji wyceny kosztów realizacji zamówienia, wynikająca z art. 224 ustawy Pzp,
polega właśnie na weryfikacji ogólnych zapewnień wykonawcy poprzez przedstawienie
odpowiednich kalkulacji, dowodów, które podlegają analizie przez Zamawiającego. Gdyby
przyjąć odmienne założenie i opierać się wyłącznie na ogólnych zapewnieniach
wykonawców, zbędna byłaby regulacja zawarta w art. 224 ustawy Pzp zobowiązująca
wykonawców do przedstawienia dowodów w zakresie wyliczenia kosztów realizacji
zamówienia.
Odnosząc
się
do
złożonych
wraz
z
odwołaniem
dowodów
w
postaci
zrealizowanych/realizowanych umów, po pierwsze Izba wskazuje, że dowody te uznać
należy za spóźnione. Wykonawca miał obowiązek złożyć takie dokumenty wraz z
wyjaśnieniami z dnia 20 sierpnia 2021 r. Po drugie, Izba wskazuje, że o ile zgodzić można
się z Odwołującym 1, że realizacja innych zamówień przez wykonawcę może stanowić jeden
z dowodów służących wykazaniu realności zaproponowanej ceny, o tyle obowiązkiem
wykon
awcy jest również wykazanie, iż umowy takie są realizowane w sposób rentowny, nie
przynoszą start i nie zagrażają płynności finansowej wykonawcy. Zamawiający musi mieć
bowiem pewność, że kolejne zamówienia nie służą pokrywaniu start z niewłaściwe
wyceniony
ch poprzednich zamówień, pozornie tylko utrzymując wrażenie płynności
finansowej wykonawcy.
Takich zaś okoliczność, Odwołujący 1 nie wykazał zarówno w treści
wyjaśnień z dnia 20 sierpnia 2021 r. jak również w podczas rozprawy.
Mając na uwadze powyższe, Izba uznała, że Zamawiający w sposób prawidłowy ocenił
wyjaśnienia Odwołującego 1. Izba w pełni zgadza się z uzasadnieniem odrzucenia jego
oferty
. Odwołujący 1 w złożonych wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny, nie udowodnił, że
złożona oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Wykonawca nie przedłożył dowodów na
wysuwane twierdzenia, że oferta została prawidłowo wyceniona, w szczególności nie zostały
uwiarygodnione wyliczenia kosztów: porównania cen transportu między siedzibą wykonawcy
a szpitalem,
dowodów na potwierdzenie dysponowania własną bazą samochodową i
własnymi kierowcami, wyliczenia zużycia mediów/wody, ścieków, energii cieplnej i
elektrycznej w procesie prania i dezynfekcji przez okres 36 miesięcy obniżenia kosztów
pracy w przypadku jednej
linii piorącej i maglowniczej, wykazania okresu zatrudnienia
personelu potwierdzającego doświadczenie i kwalifikacje uzasadniające brak kosztów
związanych ze szkoleniami i przyuczaniami pracowników. Tym samym, Izba uznała zarzut
za niezasadny.
Odnosząc się zaś do zarzutu Odwołującego 1 o tym, iż Zamawiający błędnie określił
wykonawcę, którego oferta został wybrana jako najkorzystniejsza, co winno skutkować
unieważnieniem wyboru, Izba nie podziela stanowiska Odwołującego 1. Co prawda
Zamawiający w decyzji z dnia 30 września 2021 r. wskazał, że za najkorzystniejszą została
uznana oferta wykonawcy
Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A., nie zaś
konsorcjum, ale już w dalszej części pisma, stanowiącego uzasadnienie wyboru,
Zamawiający wskazał całe konsorcjum tj. Citonet – Kraków Sp. z o.o. oraz Toruńskie
Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. Zdaniem Izby powyższe uchybienie formalne
Zamawiającego nie ma żadnego wpływu na wynik postępowania. Z akt postępowania
wynika, że oferta została złożona przez Konsorcjum Citonet i ta oferta została wybrana jako
najkorzystniejsza w decyzji z dnia 30 września 2021 r.
Mając na uwadze powyższe, Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania Izba orzekła stosownie do wyniku na podstawie art. 557 oraz art.
574 ustawy z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy §
5 pkt 1 oraz § 7 ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31
grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz w
ysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437).
W niniejszej sprawie Izba
– co wynika z sentencji orzeczenia - częściowo uwzględniła i
częściowo oddaliła odwołanie. W ocenie Izby odwołanie okazało się zasadne w zakresie
jednego zarzutu
i niezasadne w zakresie drugiego zarzutu. Kosztami postępowania należało
zatem obciążyć Zamawiającego i Odwołującego 1 oraz Odwołującego 2 w proporcji 1/2 oraz
1/2, odpowiednio. W sprawie o sygn. akt: KIO 2963/21, na koszty postępowania
odwoławczego składał się wpis uiszczony przez Odwołującego 1 w wysokości 15.000 zł oraz
koszty poniesione przez Odwołującego 1 z tytułu zastępstwa przed Izbą w kwocie 3.600 zł
oraz koszty Zamawiającego z tytułu dojazdu na rozprawę w wysokości 150 zł., czyli łącznie
18.750 z
ł. Odwołujący 1 poniósł dotychczas koszty postępowania odwoławczego w
wysokości 18.600 zł tytułem wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika (15.000
+ 3.600), tymczasem odpowiadał za nie jedynie do wysokości 9.375 zł. Wobec powyższego
Izba zasądziła od Zamawiającego na rzecz Odwołującego 1 kwotę 9.225 zł (18.750 – 9.375),
stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez Odwołującego 1, a
kosztami postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku. W sprawie o sygn. akt:
KIO 29
98/21, na koszty postępowania odwoławczego składał się wpis uiszczony przez
Odwołującego 2 w wysokości 15.000 zł oraz koszty poniesione przez Odwołującego 2 z
tytułu zastępstwa przed Izbą w kwocie 3.600 zł oraz 830.25 zł tytułem kosztów dojazdu na
rozprawę (15.000 zł + 3600 zł+830,25 zł = 19.430,25 zł) oraz koszty Zamawiającego z tytułu
dojazdu na rozprawę w wysokości 150 zł., czyli łącznie 19.580,25 zł. Odwołujący 2 poniósł
dotychczas koszty postępowania odwoławczego w wysokości 19.430,25 zł., tymczasem
od
powiadał za nie jedynie do wysokości 9.790 zł. Wobec powyższego Izba zasądziła od
Zamawiającego na rzecz Odwołującego 2 kwotę 9.640,25 zł (19.430,25 – 9.790), stanowiącą
różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez Odwołującego 2, a kosztami
pos
tępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku.
Przewodniczący: …………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 561/22, KIO 563/22, KIO 573/22, KIO 574/22, KIO 575/22, KIO 577/22, KIO 579/22, KIO 581/22, KIO 587/22, KIO 589/22 z dnia 2022-05-16
- Sygn. akt KIO 1104/22 z dnia 2022-05-13
- Sygn. akt KIO 1006/22, KIO 991/22 z dnia 2022-05-09
- Sygn. akt KIO 971/22 z dnia 2022-04-25
- Sygn. akt KIO 835/22, KIO 846/22 z dnia 2022-04-15
