rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2022-04-27
rok: 2022
data dokumentu: 2022-04-27
rok: 2022
sygnatury akt.:
KIO 1012/22
KIO 1012/22
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2022
r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11 kwietnia 2022 r. przez
wykonawc
ę BIO-EKOS Group sp. z o.o. sp. k. w Nowym Chechle
w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Miasta Tychy – Tyski Zakład Usług
Komunalnych w Tychach
przy udziale wykonawcy Z. F.
, prowadzącego w Tychach działalność gospodarczą pod
nazwą EKO-OGRÓD Z.F. Konserwacja Terenów Zielonych, Z. F., zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11 kwietnia 2022 r. przez
wykonawc
ę BIO-EKOS Group sp. z o.o. sp. k. w Nowym Chechle
w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Miasta Tychy – Tyski Zakład Usług
Komunalnych w Tychach
przy udziale wykonawcy Z. F.
, prowadzącego w Tychach działalność gospodarczą pod
nazwą EKO-OGRÓD Z.F. Konserwacja Terenów Zielonych, Z. F., zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej w zakresie zadania nr 1, oraz powtórzenie
czynności badania i oceny ofert, w tym odrzucenie oferty wykonawcy Z. F.,
prowadzącego w Tychach działalność gospodarczą pod nazwą EKO-OGRÓD Z.F.
Konserwacja Teren
ów Zielonych, Z. F. na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z
art. 224 ust. 6 ustawy Prawo zamówień publicznych z powodu niewykazania przez
wykonawcę, że cena oferty nie jest rażąco niska,
2. kosztami
postępowania obciąża Gminę Miasta Tychy – Tyski Zakład Usług
Komunalnych w Tychach i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr
(słownie: piętnastu tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
BIO-EKOS Group sp. z o.o. sp. k. w Nowym Chechle
tytułem wpisu od
odwołania,
2.2.
zasądza od Gminy Miasta Tychy – Tyski Zakład Usług Komunalnych w
Tychach na rzecz wykonawcy BIO-EKOS Group sp. z o.o. sp. k. w Nowym
Chechle
kwotę 18.600 zł 00 gr (słownie: osiemnastu tysięcy sześciuset złotych
zero
groszy), stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia
11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt: KIO 1012/22
U z a s a d n i e n i e
Gmina Miasta Tychy
– Tyski Zakład Usług Komunalnych w Tychach, zwana dalej
„zamawiającym”, prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie przepisów
ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz.
1129 ze zm.)
, zwanej dalej „ustawą Pzp” lub „Pzp”, którego przedmiotem jest utrzymanie
czystości w parkach i skwerach oraz na terenach administrowanych przez TZUK w Tychach
w 2022 r.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej 13
października 2021 r., nr 2021/S 199-519540.
Wobec
czynności i zaniechań zamawiającego w ww. postępowaniu, w zakresie
zadania nr 1, w dniu 11 kwietnia 2022
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł
odwołanie wykonawca BIO-EKOS Group sp. z o.o. sp. k. w Nowym Chechle, zwany dalej
„odwołującym”.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) art. 224 ust. 1 Pzp w zw. z art. 224 ust. 2 pkt 1 Pzp w zw. z art. 224 ust. 3 Pzp w zw. z art.
224 ust. 6 Pzp w zw. z art. 16 pkt 1, 2 i 3 Pzp poprzez wielokrotne wzywanie wykonawcy Z.
F. EKO-
OGRÓD Z.F. Konserwacja Terenów Zielonych (dalej: „Eko-ogród” lub
„przystępujący”) do złożenia wyjaśnień w przedmiocie zaoferowanej ceny lub kosztu, w tym
przedłożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny, w sytuacji w której pierwsze z kolei
wyjaśnienia wykonawcy Eko-ogród, złożone na skutek wezwania z dnia 22 listopada 2021 r.
wystosowanego przez Zamawiającego, były lakoniczne, nierzetelne, nie wyjaśniały
kompleksowo składników ceny ofertowej wykonawcy i dawały podstawy do przyjęcia, że
cena zaoferowana przez Eko-
ogród była ceną rażąco niską skutkującą koniecznością
odrzucenia oferty Eko-ogrodu
– co czyniło wezwania wystosowane przez Zamawiającego za
bezpodstawne;
2) art. 224 ust. 6 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
wykonawcy Eko-
ogród w sytuacji, w której wyjaśnienia wykonawcy nie uzasadniają podanej
w ofercie ceny ani kosztu, a co za tym idzie
– oferta wykonawcy Eko-ogród podlega
odrzuceniu jako zawierająca niską cenę lub koszt.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1) unieważnienie, w ramach zadania 1 postępowania, czynności wyboru oferty wykonawcy
Eko-
ogród jako oferty najkorzystniejszej,
2) odrzucenia oferty wykonawcy Eko-
ogród,
3) dokonania
ponownej czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem swej oferty,
4) wyboru swej oferty jako najkorzystniejszej.
W uza
sadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że Zamawiający dopuścił się uchybienia
art. 224 ust. 1, ust. 2 pkt 1, ust. 3 oraz ust. 6 Pzp, poprzez wielokrotne, bezpodstawne
wzywanie wykonawcy Eko-
ogród do składania wyjaśnień w przedmiocie zaoferowanej ceny,
w sytuacji, w której Eko-ogród nie wyjaśnił (już po pierwszym wezwaniu z dnia 22 listopada
2021 r.) kompleksowo i rzetelnie zaoferowane
j ceny i kosztu, w związku z czym nie wykazał,
że zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco niską. Zdaniem odwołującego.
świadczą o tym poniższe okoliczności faktyczne.
Odwołujący wskazał, że 22 listopada 2021 r. Zamawiający wezwał Eko-ogród, w trybie
art. 224 ust. 1, art. 224 ust. 2 pkt 1 oraz art. 224 ust. 3 Pzp do złożenia pisemnych wyjaśnień,
w tym przedłożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, zgodności z prawem w rozumieniu
przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, zgodności z
przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia socjalnego. Oprócz powyższego,
Zamawiający zażądał szczegółowych wyjaśnień w stosunku do kosztorysu ofertowego w
odni
esieniu do następujących pozycji kosztorysu ofertowego Eko-ogrodu:
1) nr 1 -
powierzchniowe oczyszczenie terenu, utrzymanie terenów w czystości;
2) nr 2 -
oczyszczanie terenów z psich odchodów, w miesiącach IV-X;
3) nr 4 -
wywóz i utylizacja uszkodzonych betonowych koszy na śmieci;
4) nr 7 -
porządkowaniem terenów po imprezach masowych;
5) nr 13 -
zamiatanie alejek parkowych, chodników i placyków wybrukowanych; w
miesiącach IV-X;
6) nr 14 -
bieżące oczyszczanie powierzchni alejek, chodników i placyków wybrukowanych z
darni, traw i chwastów (V-IX).
Odwołujący wskazał, że 11 marca 2022 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Eko-ogród,
w trybie art. 224 ust. 1, art. 224 ust. 2 pkt 1 oraz art. 224 ust. 3 Pzp do złożenia pisemnych
wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny. Jak wskazał w wezwaniu Zamawiający:
„Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z dnia 22.11.2019 r. dokonał w
terminie wskazanym wezwaniem pisemnych wyjaśnień w dniu 29.11.2021 r. (data wpływu w
dniu 29.11.2021 r.). Jednakże w ocenie Zamawiającego wyjaśnieniu podlegają dodatkowo:
1) w pkt 5) ppkt b) wyjaśnień Wykonawcy została wskazana „utylizacja 1 szt. kosza: 106,00
zł (cennik w załączeniu)” - jednakże w załącznikach Zamawiający nie doszukał się
potwierdzenia wskazanej kwoty;
2) w pkt 8) ppkt a) wyjaśnień Wykonawcy został wskazany koszt „robocizny” ze wskazaniem
ilości godzin, tj. 110, przy czym po przemnożeniu przez podaną kwotę 22,02 zł Zamawiający
nie uzyskał kwoty 2444,22 zł. Ponadto ilość godzin wskazana w przedmiotowym ppkt różni
się od ilości godzin wskazanych w pkt 8) ppkt b) wyjaśnień;
3) w wykazie załączników (dowodów) został wskazany „koszt wypożyczenia busa” -
jednakże w treści wyjaśnień Wykonawcy Zamawiający nie doszukał się przywołania tych
kosztów.”.
Odwołujący wskazał, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie Eko-ogród udzielił
odpowiedzi. W szczególności, w odpowiedzi na pytanie nr 3 (koszt wypożyczenia busa) Eko-
ogród wskazał: „Koszt wypożyczenia busa został ujęty w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29
listopada 2021 r.
”
Następnie odwołujący argumentował, że wyjaśnienia Eko-ogrodu okazały się – z punktu
widzenia Zamawiającego – niewystarczające, toteż Zamawiający, w dniu 24 marca 2022 r.
po raz kolejny wezwał Eko-ogród do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający
sformułował wezwanie w następujący sposób: „[…] Zamawiający zwraca się o wyjaśnienie w
zakresie „kosztów wypożyczenia busa”, które zostały ujęte zgodnie z Państwa
wyjaśnieniami, w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r. - proszę o dokładne
wskazanie wyliczeń w tym zakresie z rozbiciem na koszty związane z ww. pojazdem oraz
pojazdem elektrycznym, o których mowa w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021
r.”
Odwołujący wskazał, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie, pismem z dnia 29 marca
2022 r. Eko-
ogród udzielił następującej odpowiedzi: „W wyjaśnieniach z dnia 29 listopada
2021 r. Wykonawca wskazał, iż koszt samochodu wynosi 2h x 20,00 zł/h, co daje wartość
40,00 zł. Jednocześnie, Wykonawca wskazał, że do prac używany będzie naprzemiennie z
w/w samochodem samochód elektryczny z kiprem nie przekraczający 3,5 t. Pobór prądu
podczas ładowania 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23 zł/100 km. Firma
posiada stacje ładowania i zamontowaną fotovoltaikę. Użycie samochodu elektrycznego
diametralnie zmniejsza koszt wykonania tego
zadania. Mając powyższe na uwadze,
Wykonawca w odpowiedzi na wątpliwości Zamawiającego wyjaśnia:
• koszt wypożyczenie busa wraz z kierowcą to 300,00 zł brutto na dobę. Oznacza to, że
koszt 2h korzystania z busa (300/12) to 25,00 zł.
• koszt paliwa LPG to 3,36 zł za 1 l. zgodnie z ceną z dnia 10.11.2021 r.
• objazd (ilość km do pokonania) to ok. 53 km, co daje łączną wartość ok 14,25 zł.
• w efekcie, praca busem przez 2h wynosi sumę kosztów busa (25,00 zł) i kosztów paliwa
LPG (14,25 zł), czyli 39,25 zł – w zaokrągleniu 40,00 zł .
Oprócz możliwości korzystania z wyżej wskazanego busa, Wykonawca ma w dyspozycji
samochód elektryczny z kiprem. Koszt użytkowania takiego pojazdu jest zdecydowanie
niższy, na co wskazywaliśmy już w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r., gdyż pobór
prądu podczas ładowania wynosi 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23
zł/100 km. Samochodem tym jeździ właściciel firmy (p. Z. F.).
Biorąc pod uwagę wymienne korzystanie z wypożyczonego busa wraz z kierowcą oraz
własnego pojazdu elektrycznego kierowanego przez właściciela Wykonawcy, nawet koszt
40,00 zł jest wskazany nad wyraz, gdyż koszty wykorzystania własnego pojazdu
elektrycznego są zdecydowanie niższe niż koszty wykorzystania wynajmowanego busa i
sumarycznie wpływają na obniżenie całego kosztu korzystania z pojazdu niezbędnego do
wykonania przedmiotu umowy. Do powyższych wyjaśnień dowody zostały złożone wraz z
wyjaśnieniami z dnia 29.11.2021 r. Dodatkowo wykonawca dołącza dowód świadczący o
kosztach paliwa LPG wskazanych w niniejszych wyjaśnieniach.”
Następnie odwołujący wskazał, że powyższe wyjaśnienia ponownie okazały się
niewystarczające dla Zamawiającego, toteż w dniu 30 marca 2022 r. Zamawiający ponownie
wezwał Eko-ogród do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający sformułował
swoje wezwanie w następujący sposób: „[…] Zamawiający zwraca się o doprecyzowanie, w
tym złożenie dowodów w zakresie kosztów przedstawionych przez Państwa w wyjaśnieniach
w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r. oraz z dnia 29 marca 2022 r.
dotyczących pojazdu elektrycznego oraz wypożyczonego pojazdu - busa. W wyjaśnieniach z
dnia 29 marca 2022 r. zostały faktycznie rozpisane koszty dot. ww. busa jednakże nie
zost
ały wskazane koszty pojazdu elektrycznego, które wraz z kosztami poniesionymi na
rzecz busa stanowiłyby sumę kosztów wskazanych w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29
listopada 2021 r. czy sumę kosztów wskazanych w wyjaśnieniach RNC z dnia 29 marca
2022 r. Jedyn
e dane jakie Zamawiający otrzymał to pobór prądu podczas ładowania, które
nie składają się na ww. sumę kosztów pojazdów - wobec powyższego Zamawiający
ostatecznie wzywa Wykonawcę o wyszczególnienie kosztów dotyczących pojazdów wraz z
dostarczeniem dowodu r
ejestracyjnego pojazdu wykazanego w załączniku do wyjaśnień z
dnia 29 listopada 2021 r., tj. wypożyczonego busa.”.
Następnie odwołujący wskazał, że pismem z dnia 1 kwietnia 2022 r. Eko-ogród odniósł
się do wezwania Zamawiającego – w następujący sposób: „Wykonawca wskazuje, że
składane uprzednio wyjaśnienia w sposób precyzyjny określały koszty użycia samochodu.
Po raz kolejny wskazujemy, że: do prac używany będzie naprzemiennie z wypożyczonym
busem, samochód elektryczny z kiprem nie przekraczający 3,5 t. Pobór prądu podczas
ładowania 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23 zł/100 km. Firma posiada
stacje ładowania i zamontowaną fotovoltaikę. Użycie samochodu elektrycznego diametralnie
zmniejsza koszt wykonania tego zadania. W wyjaśnianiach z dnia 29 marca 2022 r.,
jednoznacznie wskazaliśmy koszty użycia wypożyczonego busa i nie są one kwestionowane
przez Zamawiającego. Oznacza to, że już samym busem można wykonać przedmiot umowy
w cenie wskazanej w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. Jednocześnie w
wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. i kolejnych wyjaśnieniach wskazaliśmy na to, że
samochód elektryczny będzie wykorzystywany NAPRZEMIENNIE, co oznacza, że może ona
zastępować wypożyczanego busa. Koszt samochodu elektrycznego, którego właścicielem,
jest wykonawca, który sam będzie nim jeździł oraz koszty związane z energią elektryczną
(wskazane w wyjaśnieniach) powodują, iż samochód elektryczny jest tańszy niż
wypożyczony bus. Skoro Wykonawca będzie tych dwóch pojazdów używał
NAPRZE
MIENNIE, CZYLI NA ZMIANĘ, NIE JEDNOCZEŚNIE, RAZ JEDEN, RAZ DRUGI,
oznacza to, że korzystnie naprzemienne samo w sobie wyklucza możliwość korzystania z
obu pojazdów jednocześnie. W związku z tym, koszty naprzemiennego użytkowania obu
pojazdów nigdy nie przekroczą kwoty wskazanej w uprzednio złożonych wyjaśnieniach
rażąco niskiej ceny. Ponadto Wykonawca wskazuje, że żądanie złożenia dowodu
rejestracyjnego pojazdu, jako potwierdzenia prawidłowej kalkulacji ceny oferty jest
pozbawione jakiejkolwiek podstawy pra
wnej, narusza przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych oraz stoi w sprzeczności zasadami prowadzenia postępowania o udzielnie
publicznego. Artykuł 224 ustawy Prawo zamówień publicznych służy do wyjaśnienia
wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przez Wykonawcę przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia, w
zaoferowanej cenie. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu wyjaśnienia Wykonawcy powinny
być poparte dowodami w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części
składowych. Niemniej jednak, w żadnym miejscu ustawy Prawo zamówień publicznych, nie
ustanowiono zamkniętego czy chociażby przykładowego katalogu oświadczeń lub
dokumentów, które mogą stanowić dowody. Byłoby to niecelowe i zbyteczne ponieważ
wyłącznie Wykonawcy maja wiedzę jakie czynniki cenotwórcze, okoliczności, rozwiązania
czy warunki pozwoliły na zaoferowanie wykonania zamówienia za daną cenę. Załączony do
wyjaśnień koszt wynajmu busa (oferta) stanowi dowód na wykazanie wysokości kosztów
wynajęcia pojazdu przyjęty do kalkulacji ceny oferty, a nie wskazanie konkretnego pojazdu.
w dokumentach zamówienia, zamawiający nie wymagał wskazania jakiegokolwiek pojazdu
poprzez np. wskazanie jego marki czy innych oznaczeń precyzujących pojazdy, którymi
będzie realizowana usługa. Również wykonując dyspozycję wynikającą z art. 224 ust. 4 Pzp,
Zamawiający nie ma możliwości narzucenia Wykonawcy formy wyjaśnień i dowodów, a
wyłącznie jest zobowiązany zażądać wyjaśnień w zakresie co najmniej: zgodności z
przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może
być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych właściwych
dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie oraz zgodności z przepisami z
zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym
realizowane jest zamówienie. Innymi słowy, zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień
publicznych, wyłącznie Wykonawca ma możliwość swobodnego doboru i przedłożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, a
Zamawiający nie może niczego w tym zakresie narzucać Wykonawcy. Ponadto wymaga
podkreślenia, że w żadnym postanowieniu dokumentów zamówienia, opublikowanych na
stronie internetowej prowadzonego postępowania, nie wprowadzono wymogu w tym zakresie
(obowiązek przedłożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, przy pomocy którego realizowane
będzie zamówienie). Przeciwnie, zgodnie z treścią SWZ, Zamawiający nie żądał złożenia
żadnych przedmiotowych środków dowodowych, a co równie istotne nie postawił nawet
warunku
udziału dotyczącego dysponowania określonymi pojazdami. Niemniej jednak, nawet
w sytuacji, w której Zamawiający zamierzałby weryfikować spełnienie warunku udziału
dotyczącego potencjału technicznego (czego nie przewidują dokumenty zamówienia), nie
sposób uznać za prawidłowe żądanie jako podmiotowego środka dowodowego dowodu
rejestracyjnego pojazdu przy pomocy którego realizowane będzie zamówienie. W takiej
sytuacji, Zamawiający byłby bowiem związany postanowieniami Rozporządzenie Ministra
Rozwoju, Pracy i T
echnologii z dnia 23 grudnia 2020 r., w sprawie podmiotowych środków
dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, które w zakresie takiego warunku udziału, pozwala żądać wyłącznie wykazu
narzędzi, wyposażenia zakładu lub urządzeń technicznych dostępnych wykonawcy w celu
wykonania zamówienia publicznego wraz z informacją o podstawie do dysponowania tymi
zasobami. Tym samym, żądanie złożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, przy pomocy
którego realizowane będzie zamówienie, bez uprzedniego wymogu w tym zakresie w
dokumentach zamówienia oraz wyłącznie od jednego Wykonawcy, narusza art. 224 Pzp
oraz stoi w sprzeczności z zasadą przejrzystości i zachowania uczciwej konkurencji oraz
równego traktowania wykonawców. Wszelkie dowody w zakresie jak powyżej są już w
dyspozycji Zamawiającego.”.
Zdaniem odwołującego, już po pierwszych wyjaśnieniach Eko-ogrodu z dnia 29 listopada
2021 r. zaistniały podstawy do odrzucenia oferty Eko-ogrodu z uwagi na brak dokładnych
wyjaśnień pozwalających przyjąć, że na ofercie Eko-ogrodu nie ciąży cena rażąco niska.
Odwołujący wskazał, że wykaże prawdziwość tego twierdzenia na przykładzie okoliczności,
o którą dopytywał Zamawiający – czyli kosztów wykorzystania do realizacji zamówienia
samochodu z silnikiem spalinowym i samochodu elektrycznego.
Odwołujący zwrócił uwagę, że w wezwaniu do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny
Zamawiający domagał się złożenia „pisemnych wyjaśnień w tym przedłożenia dowodów”.
Jak dodatkowo zaznaczył w treści wezwania, „Obowiązkiem Wykonawcy jest zatem
przedstawienie zamawiającemu poszczególnych składników oraz wykazanie indywidualnych
czynników wpływających na to, że Wykonawca mógł zaoferować tak niską cenę”.
Odwołujący podniósł, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie (pismo z dnia 29
listopada 2021 r.) wykonawca Eko-
ogród bardzo ogólnikowo przedstawił koszty związane z
wykorzystaniem samochodu z silnikiem spalinowym oraz samochodu z silnikiem
elektrycznym. Wykonawca wskazał, że związane z tym koszty wynoszą 2 x 20 zł/h, koszty
pośrednie 541,58 zł oraz zysk 1431,71 zł. Zdaniem odwołującego, nie wiadomo, dlaczego
koszt ten wyniósł 20 zł za każdą godzinę, jakie dokładnie wydatki składają się na koszty
pośrednie (i dlaczego wykonawca miałby ponieść je w takiej wysokości) ani na czym oparte
są twierdzenia co do przewidywanego zysku. Według odwołującego, już tylko powyższe
niedoskonałości wyjaśnień przedstawionych przez Eko-ogród dyskwalifikowały wykonawcę z
możliwości ubiegania się o uzyskanie zamówienia publicznego.
Odwołujący zarzucił, że powyższe uchybienia zasadnie wzbudziły u Zamawiającego
wątpliwości, toteż w kolejnym wezwaniu RNC z 11 marca 2022 r. Zamawiający poprosił Eko-
ogród o przywołanie kosztów „wypożyczenia busa”. W odpowiedzi Eko-ogrodu z dnia 15
marca 2022 r. na w/w wezwanie Eko-
ogród lakonicznie wskazał, że „koszt wypożyczenia
busa został ujęty w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r.”. Zdaniem
odwołującego, wykonawca nie uzupełnił ani nie uszczegółowił w żaden sposób
zaprezentowanych przez siebie wyjaśnień, a wyłącznie odesłał do ich pierwotnej wersji.
Zdaniem odwołującego, z niezrozumiałych powodów powyższe działania nie doprowadziły
z
amawiającego do wniosku o konieczności odrzucenia oferty Eko-ogrodu. Zamiast tego,
Zamawiający w dalszym ciągu usiłował doprecyzować wyjaśnienia wykonawcy w obszarze
budzącym wątpliwości, tj. w zakresie kosztów wykorzystania pojazdów (spalinowego oraz
elektrycznego). W wezwaniu z dnia 24 marca Zamawiający specjalnie poprosił o „dokładne
wskazanie wyliczeń w tym zakresie z rozbiciem na koszty związane z ww. pojazdem oraz
pojazdem elektrycznym […]”. Odwołujący podniósł, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie
Eko-
ogród po pierwsze nie przedstawił wyjaśnień co do kosztów związanych z
użytkowaniem pojazdu elektrycznego, a po drugie – przedstawił rozbicie kosztów
związanych z użytkowaniem pojazdu spalinowego (tzn. zamieścił informację, która powinna
znaleźć się w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r.).
Odwołujący wskazał, że powyższe uchybienie spowodowało reakcję Zamawiającego w
postaci kolejnego wezwania (z dnia 30 marca 2022 r.) do przedstawienia kosztów
użytkowania pojazdu elektrycznego. W piśmie z dnia 1 kwietnia 2022 r. nie przedstawił tych
kosztów, lecz powielił przedstawione wcześniej wyliczenia.
Zdaniem odwołującego, Eko-ogród nie zdołał w ogóle przedstawić kosztów użytkowania
samochodu elektrycznego, oraz przedstawił koszty użytkowania samochodu z silnikiem
spalinowym dopiero po dwóch wezwaniach wystosowanych przez Zamawiającego. Obie
informacje powinny znaleźć się w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. Według
odwołującego ich brak dyskwalifikował wykonawcę z ubiegania się o uzyskanie zamówienia i
stał Zamawiającemu na przeszkodzie w generowaniu kolejnych wezwań do złożenia
wyjaśnień RNC.
Odwołujący wywiódł, że zgodnie art. 224 ust. 5 Pzp, w razie przeprowadzenia badania w
zakresie rażąco niskiej ceny, obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Zgodnie z art. 224 ust. 6 Pzp, odrzuceniu, jako oferta z
rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w
wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Zdaniem odwołującego, z powyższych przepisów wynika
obowiązek wykonawcy do przedłożenia rzeczowych, kompletnych, spójnych, rzetelnych i
zgodnych z prawdą wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny. Tak się nie stało, gdyż Eko-
ogród nie przedstawił w swoich pierwotnych wyjaśnieniach kosztów użytkowania samochodu
spalinow
ego (busa) oraz pojazdu elektrycznego. To z kolei oznacza, że Zamawiający nie ma
możliwości sanowania oferty wykonawcy przez ponawianie wezwań do złożenia wyjaśnień,
w których wykonawca miałby szansę na wyjaśnienie czy doprecyzowanie kwestii, które
powinny
znaleźć się w pierwotnym wyjaśnieniu. Według odwołującego uprawnienie
Zamawiającego do ponownego wzywania wykonawcy do złożenia wyjaśnień odnosi się
wyłącznie do sytuacji, w której wykonawca rzetelnie i rzeczowo przedstawia zamawiającemu
wyjaśnienia. Zdaniem odwołującego, w niniejszej sprawie tak jednak się nie stało.
Zamawiający trzykrotnie wzywał Eko-ogród do złożenia wyjaśnień, pomimo braku
jakichkolwiek podstaw do przeprowadzenia tych czynności z uwagi na fakt, że wykonawca
przedkładał nierzetelne wyjaśnienia.
W dalszej części odwołania odwołujący podniósł, że oferta wykonawcy Eko-ogród
zawiera cenę rażąco niską, nie pozwalającą na pokrycie kosztów realizacji zamówienia przez
wykonawcę – o czym miały świadczyć następujące okoliczności.
Odwołujący wskazał, że jak wynikało z kosztorysu ofertowego Eko-ogrodu, wykonawca
zaoferował w trzech pozycjach ofertowych następujące ceny jednostkowe:
1) wywóz nieczystości stałych pozostałych po imprezach masowych – 590 zł/tonę;
2) oczyszczanie terenów ze śmieci wielkogabarytowych – 700 zł/tonę.
Tymczasem jak wynika z cennika zakładu, w którym Eko-ogród ma zamiar
zagospodarowywać odpady (cennik był załącznikiem do wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada
2021 r.), ceny za zagospodarowanie w/w odpadów kształtują się następująco:
1) nieczystości stałe po imprezach masowych – 637,20 zł/tonę;
2) odpady wielkogabarytowe
– 756 zł/tonę.
Zdaniem odwołującego, powyższe oznacza, że Eko-ogród przy świadczeniu w/w usług
Eko-
ogród traci:
1) przy zagospodarowaniu nieczystości stałych po imprezach masowych – 47,20 zł/tonę;
2) przy zagospodarowaniu odpadów wielkogabarytowych – 56 zł/tonę.
Odwołujący wskazał, że strata wynika wyłącznie z kosztów zagospodarowania
odpadów przez podmiot trzeci. Jeżeli uwzględni się pozostałe koszty związane ze
świadczeniem usługi (których nie zdoła pokryć cena zaoferowana przez Eko-ogród), takie jak
transport odpadów, koszty zatrudnienia, zabezpieczenia narzędzi (mioteł, grabi, worków),
paliwa, to okaże się że strata w odniesieniu do jednej tony odpadów jest jeszcze większa.
Powyższe oznacza, że Eko-ogród świadczy usługi za cenę niższą od ponoszonych kosztów,
co stanowi o zaoferowaniu ceny rażąco niskiej.
W dalszej kolejności odwołujący podniósł wątpliwości co do realności ceny
zaoferowanej przez Eko-
ogród w niżej wymienionych pozycjach kosztorysów ofertowych.
Nazwa pozycji kosztorysu
ofertowego
Cena ofertowa Eko-
ogród
Cena ofertowa
Odwołującego
Powierzchniowe oczyszczanie
terenu, utrzymanie terenów w
czystości
0,15 zł
0,20 zł
Opróżnianie koszy na śmieci
wraz z wymianą worków
3,10 zł
3,50 zł
Odwołujący podniósł, że jeśli chodzi o powierzchniowe oczyszczanie terenu, to
stawka zaoferowana przez Eko-
ogród jest o 25% niższa od stawki zaoferowanej przez niego.
Odwołujący wskazał, że jednocześnie, jak wynika z przywołanego wcześniej cennika
załączonego przez Eko-ogród, koszty zagospodarowania odpadów, jakie ponosi Eko-ogród
są o 60% wyższe od kosztów, jakie ponosi on sam. Ponadto odwołujący wskazał, z uwagi na
uzyskiwane rabaty, ponosi koszty paliwa o ok. 2,6% niższe od tych, które ponosi Eko-ogród.
Odwołujący wskazał, że jeśli chodzi o opróżnianie koszy na śmieci wraz z wymianą
worków, to stawka zaoferowana przez Eko-ogród jest o 11% niższa od stawki zaoferowanej
przez ni
ego. Jednocześnie, jak wynika z przywołanego wcześniej cennika załączonego przez
Eko-
ogród, koszty zagospodarowania odpadów, jakie ponosi Eko-ogród są o 60% wyższe od
kosztów, jakie ponosi on. Ponadto odwołujący wskazał, że z uwagi na uzyskiwane rabaty,
ponosi koszty paliwa o ok. 2,6% niższe od tych, które ponosi Eko-ogród.
Powyższe okoliczności miały świadczyć o tym, że Eko-ogród zaoferował w
poszczególnych pozycjach kosztorysowych rażąco niskie ceny, w związku z czym
z
amawiający powinien odrzucić jego ofertę.
Kolejno odwołujący podniósł, że niezrozumiałym jest również na jakiej podstawie w
kalkulacji ceny przyjęta została kwota 2800,00 zł brutto za wynagrodzenie za pracę, jeśli
zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2021 r. minimalne
wynagrodzenia za pracę zostało ustalone w wysokości 3010,00 zł brutto od dnia 1 stycznia
2022 r. Niejasne jest również z czego wynika stawka roboczogodziny w wysokości 16,67 zł
oraz pozostałe narzuty.
Następnie odwołujący podniósł, że w wyjaśnieniach Eko-ogród informuje, że będzie
używał samochodu elektrycznego natomiast przedstawiona oferta w żaden sposób nie
przedstawia pojazdu elektrycznego tylko samoch
ód z silnikiem wysokoprężnym. Ponadto
odwołujący wskazał, z informacji uzyskanych przez niego wynika, że pojazd, na który
powołuje się Eko-ogród został sprzedany, w związku z czym oferta jest nieaktualna.
Dodatkowo, Odwołujący wskazał, że uzyskał u lokalnych dealerów samochodów
ciężarowych elektrycznych informację, iż przeciętny czas oczekiwania na taki samochód to
minimum 6 miesięcy, a cena zakupu to kwota 400.000,00 zł brutto, co nie może być
pominięte w kalkulacji ceny ofertowej. W wezwaniu z dnia 22 listopada 2021 r. Zamawiający
wzywa
ł Wykonawcę do złożenia wyjaśnień w odniesieniu do kosztorysu ofertowego o
wyjaśnienie cen w poszczególnych pozycjach, natomiast Wykonawca w swoich
wyjaśnieniach w większości pozycji nie odnosi się do cen jednostkowych oraz w żadnej z
pozycji nie kalkuluje ryzyka.
Następnie, w odniesieniu do poszczególnych pozycji kosztorysu odwołujący zwrócił
uwagę na następujące okoliczności:
1) wyjaśnienie ceny w pozycji nr 1 - powierzchniowe oczyszczanie terenu, utrzymanie
terenów w czystości:
a) Wykonawca odnosi się do jednorazowego oczyszczania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym,
b) w wyjaśnieniach nie jest wskazana liczba osób wykonujących pracę tylko „robocizna:
40h”, zatem nie jest wiadomym, czy w tych wyliczeniach ujęta jest np. praca kierowcy,
który jest niezbędny do realizacji zamówienia;
c) nie wiadomo z czego wynika kwota 22,02 zł;
d) w wyjaśnieniach nie są ujęte koszty zakupu pojazdu;
2) wyjaśnienia ceny w pozycji nr 2 – oczyszczanie terenów z psich odchodów, w miesiącach
IV-X:
a) Wykonawca odnosi się do jednorazowego oczyszczania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym;
b) w wyjaśnieniach nie jest wskazana liczba osób wykonujących pracę; jest tylko
stwierdzenie „robocizna: 6,5h”, zatem nie wiadomo, czy w tych wyliczeniach ujęta jest np.
praca kierowcy, który jest niezbędny do realizacji zamówienia;
c) nie wiadomo z czego wynika kwota 22,02 zł;
d) błędnie zostało sklasyfikowane unieszkodliwienie odpadów, ponieważ psie odchody
powinny być klasyfikowane jako odpady komunalne o kodzie 20 03 01, a koszt przyjęcia
takich odpadów przez firmę MASTER to kwota 637,20 zł brutto, a nie 540,00 zł;
e) brak kalkulacji kosztów użycia odkurzacza na psie odchody;
3) wyjaśnienia ceny w pozycji nr 4 – wywóz i utylizacja uszkodzonych betonowych koszy na
śmieci:
a) w wyjaśnieniach nie jest wskazana liczba osób wykonujących pracę; jest tylko
stwierdzenie „robocizna: 2h”, zatem nie wiadomo, czy w tych wyliczeniach ujęta jest np.
praca kierowcy, który jest niezbędny;
b) nie wiadomo z czego wynika kwota 22,02 zł;
c) w kalkulacji nie został ujęty koszt załadunku betonowego kosza na śmieci;
5) wyjaśnienia ceny w pozycji nr 7 – porządkowanie terenów po imprezach masowych:
a) wykonawca odnosi się do jednorazowego oczyszczania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym;
b) W
ykonawca wyjaśnia, że „czas jednokrotnego zamiatania: 2,5 MTH + 50% dodatkowo
rezerwa czasu pracy = 4MTH” z naszych wyliczeń 2,5 MTH + 50% = 3,45;
c) wykonawca w wyjaśnieniach wskazuje poszczególne kwoty: 297,27 zł, 2,56 zł, 6,23 zł,
80,00 zł (24,00 zl + 23,76 zł + 32,24 zł), 63,72 zł, 144,29 zł, 43,89 zł, w żadnym wypadku
nie sumuje się to na kwotę 877,96 zł.
6) wyja
śnienia ceny w pozycji nr 13 – zamiatanie alejek parkowych chodników i placyków
wybrukowanych w miesiącach IV-X:
a) wykonawca odnosi się do jednorazowego zamiatania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym;
b) praca operatora powinna by
ć wyliczona z roboczogodzin, a nie MTH;
c) w kalkulacji ujęty jest koszt samochodu, a nie są ujęte koszty pracy kierowcy, osób
wykonujących pracę;
7) wyja
śnienia ceny w pozycji nr 14 – bieżące oczyszczanie powierzchni alejek, chodników i
placyk
ów wybrukowanych z darni, traw i chwastów(V-IX):
a) wykonawca odnosi się do jednorazowego oczyszczania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym;
b) w wyja
śnieniach nie jest wskazana liczba osób wykonujących pracę, jest tylko
stwierdzenie „robocizna: 110”, zatem nie wiadomo czy w tych wyliczeniach ujęta jest np.
praca kierowcy, kt
óry jest niezbędny;
c) nie wiadomo z czego wynika kwota 22,02 zł;
d) Eko-ogr
ód wskazuje błędne wyliczenia – przyjmuje, że robocizna wynosi 110h,
natomiast paliwo zostało wyliczone dla 111h – świadczy o braku rzetelności wyjaśnień;
e) Eko-ogr
ód błędnie sklasyfikował unieszkodliwienie odpadów, ponieważ odpady z
oczyszczania alejek, chodnik
ów i placyków klasyfikowane są jako odpady z czyszczenia
ulic i plac
ów (20 03 03), a koszt przyjęcia takich odpadów przez firmę MASTR to kwota
637,20 zł brutto, a nie 540,00 zł (wynikająca z kosztorysu ofertowego);
f) Wykonawca w wyja
śnieniach nie wskazuje jaki sprzęt będzie używany do wykonywania
prac w związku z czym istnieją wątpliwości czy w kalkulacji został ujęty koszt np. wymiany
szczotek do urządzenia darniującego;
8) odwołujący wskazał, że istnieje wątpliwość, czy Zamawiający przeliczył koszt wynajmu
przedstawionego przez Wykonawcę pojazdu. Biorąc pod uwagę krotność wykonywanych
prac w ciągu roku (156 + 92 = 248 dni) i koszt wypożyczenia pojazdu, otrzymujemy kwotę
74.400,00 zł, a do realizacji całego zamówienia potrzebne są minimum trzy takie pojazdy –
co w ciągu roku daje kwotę – 223.200,00 zł.
9)
odwołujący wskazał, że wykonawca w wyjaśnieniach powołuje się na koszt pojazdu
elektrycznego, nie
przedstawiając dokładnej kalkulacji kosztów ani nie przedstawia żadnych
dowodów na posiadanie takiego pojazdu bądź też oferty zakupowej. Odnosząc się do
kalkulacji wykorzystania pojazdu elektrycznego, Odwołujący przedstawił poniżej własne
wyliczenia w zakresie koszt
ów użytkowania takiego pojazdu.
Odwołujący podniósł, że EKO-OGRÓD w swoich wyjaśnieniach nie wskazał typu i
modelu samochodu elektrycznego, typu ładowarki oraz pojemności akumulatora samochodu
elektrycznego. W wyjaśnieniach RNC z dnia 29 listopada 2021 r. w punktach 3, 4, 5, 6, 7, 8
Odwołujący wskazał, że dostrzegł podstawowe błędy zarówno w jednostkach miar jak i
samych obliczeniach, np. w stwierdzeniu „2000 vat x 3,5h=7500 vat”. Odwołujący wyjaśnił,
że prawidłowe działanie matematyczne to 2000 x 3,5 = 7000, a oprócz tego powinna być
jednostka W (czyli wat, a nie volt), a do tego należy pamiętać, że W x h = Wh.
Odwołujący wskazał także, że podane przez Eko-ogród wartości pozwalają naładować
akumulator o pojemności najwyżej 5kWh, a ciężarowy pojazd elektryczny posiada
akumulator o minimalnej pojemności 34,5 kWh. W punkcie 8 wyjaśnień Eko-ogród wskazuje,
że do wykonywania prac używany będzie samochód elektryczny z „kiprem” przekraczający
3,5 t, natomiast w punktach 3, 4, 5, 6, 7 Eko-
ogród powołuje się na „samochód elektryczny z
„kiprem” nie przekraczający 3,5 t”. Ile zatem EKO-OGRÓD posiada samochodów
elektrycznych do 3,5 t, a ile powyżej 3,5 t wykorzystywanych we wskazanych zadaniach i
jakie są ich koszty?
Odwołujący wskazał, że następnie Eko-ogród zaznacza w wyjaśnieniach, że posiadają
instalację fotowoltaiczną o mocy 35,15 kW. Odwołujący wyjaśniał, że instalacja
fotowoltaiczna o zainstalowanej mocy 35kWp jest w stanie wyprodukować 28 000 kWh/rok.
Jest to wartość teoretyczna, przyjmowana przy najlepszym ustawieniu paneli, kąta padania
promieni słonecznych itp. Zakładając, że realnie firma Eko-ogród zużywa ok. 35000 kWh na
codzienne funkcjonowanie, tj. szatnie pracownicze, zaplecze socjalne, warsztat, biuro itd.
stwierdzić należy, że instalacja fotowoltaiczna nie pokryje kosztów użytkowania samochodu
elektrycznego, zabraknie 7000 kWh, czyli 20%.
Przy podanej ładowarce samochodowej o mocy 2,3 kW, czyli przy domowej ładowarce z
gniazdka jednofazowego, pojedynczy cykl ładowania samochodu elektrycznego „do pełna”
trwa około 15 h. Pozwala nam to obliczyć ładowanie samochodu z takiej ładowarki:
2,3 kW x 15 h = 34,5 kWh
Zakładając, że samochód ładujemy 312 dni w roku – otrzymujemy 34,5 kWh x 312 dni
daje w ciągu roku 10764 kWh.
10764 kWh + 7000 kWh = 17764 kWh
Powyższe obliczenia wskazują, że zabraknie 50,75 % energii elektrycznej z fotowoltaiki.
Odwołujący wskazał, że obliczając na koszty przejazdu samochodem elektrycznym na
podstawie danych dealerów:
Na przykładzie Renault Master Z.E. 33 wg danych podanych na stronie producenta,
zasięg na pełnej baterii to 120 km. Czasy ładowania i koszty:
Stawka 0,83 zł/kW to stawka przedstawiona przez Eko-ogród.
Ładowarka 1-fazowa 2,3 kW x 15 h = 34,5 kWh; 34,5 kWh x 0,83 zł/kW = 28,64 zł/120
km, tj. 23,87 zł/100 km.
Ładowarka 3 fazowa 22 kW x 4,5 h = 99 kWh x 0,83 zł/kW = 82,17 zł/120 km, tj. 68,48
zł/100 km.
Zdaniem odwołującego powyższe wyliczenia rozmijają się znacząco z obliczeniami firmy
Eko-
ogród i opierają się na założeniach względniejszych dla Eko-ogrodu, ponieważ stawka
prądu to cena za kWh bez opłaty stałej, dystrybucyjnej itd. Podana cena jest ceną netto.
Odnosząc się do wartości całego zamówienia odwołujący podniósł, że zadziwiającym jest
fakt,
że wykonawca Eko-ogród wyszacował zamawiającemu całość zamówienia na kwotę
1.475.092,21 zł brutto, po czym złożył ofertę na kwotę 699.158,67 zł brutto. Rodzi się pytanie
czy szacując chciała świadomie wprowadzić Zamawiającego w błąd, czy złożył ofertę z ceną
poni
żej kosztów swojej realizacji.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania. W
odpowiedzi i w
trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego
stanowiska.
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, zachowując termin
ustawowy oraz wykazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść zamawiającego
zgłosił przystąpienie wykonawca Z. F., prowadzący w Tychach działalność gospodarczą
pod nazwą EKO-OGRÓD Z.F. Konserwacja Terenów Zielonych, Z. F. Złożył pismo
procesowe z 22 kwietnia 2022 r.
, w którym wniósł o oddalenie odwołania. W piśmie i w
trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, w tym w
szczególności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji warunków
zamówienia (SWZ), wyjaśnienia treści SWZ, modyfikacje SWZ, informację z otwarcia
ofert, ofertę przystępującego, ofertę odwołującego, wezwanie zamawiającego z 22
listopada 2021 r. skierowane do
przystępującego do złożenia wyjaśnień co do
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny wraz z dowodami, wyjaśnienia
przystępującego z 29 listopada 2021 r. co do ceny ofertowej, kolejne wezwania
zamawiającego skierowane do przystępującego do złożenia wyjaśnień co do
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, odpowiedzi przystępującego,
na ww. wezwania, zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej z 1 kwietnia 2022
r.,
załączniki do odwołania, załączniki do pisma procesowego przystępującego z 22
kwietnia 2022 r.,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia, stanowiska i dokumenty
złożone przez strony i uczestnika postępowania w trakcie posiedzenia i rozprawy,
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Art. 16 ustawy Pzp stanowi, że Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób:
1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
Stosownie do art. 224 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od
wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub
ich istotnych części składowych.
2. W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej
przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych
ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający
zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność
wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzg
lędnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu
postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może
zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
3. Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć w szczególności:
1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług
albo związanych z realizacją robót budowlanych;
3) oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przep
isów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207)
lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane
zamówienie;
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej;
6) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
8) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
4. W przypadku zamówień na roboty budowlane lub usługi, zamawiający jest obowiązany
żądać wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4
i 6.
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
6. Odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z
dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę jeżeli
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Art. 239 ust. 1
ustawy Pzp stanowi, że zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę
na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia.
Ustalono, że przedmiotem zamówienia jest utrzymanie czystości w parkach i
skwerach oraz na terenach administrowanych przez TZUK w Tychach w 2022 r.
Postępowanie zostało podzielone na dwa zadania, przy czym odwołanie dotyczy zadania
oznaczonego numerem 1.
Ustalono także, że do upływu terminu składania ofert do zamawiającego wpłynęły
następujące oferty w zakresie zadania nr 1:
1)
odwołującego z ceną 758.938,67 zł brutto,
2)
przystępującego z ceną 699.158,67 zł brutto,
Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie zamówienia w zakresie zadania nr 1 kwotę
721.400,00
zł brutto.
(por. informacja z otwarcia ofert
i o kwocie przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia, w
dokumentacji postępowania przekazanej przez zamawiającego na nośniku elektronicznym).
Ustalono również, że Zamawiający ustalił wartość szacunkową zamówienia, w
odniesieniu do zadania nr 1 na kwotę 1.002.514,38 zł. Wartość ustalono 30 sierpnia 2021 r.
na podstawie odpowiedzi na prośbę o oszacowanie uzyskanej od 2 wykonawców, w tym
przystępującego oraz umowy z dotychczasowym wykonawcą z 30.04.2020 r. (por. protokół
postępowania, w dokumentacji postępowania przekazanej przez zamawiającego na nośniku
elektronicznym).
Ustalono ponadto
, że zamawiający pismem z 22 listopada 2021 r. działając, na
podstawie trybie art. 224 ust. 1, art. 224 ust. 2 pkt 1 oraz art. 224 ust. 3 Pzp
, wezwał
przystępującego do złożenia pisemnych wyjaśnień, w tym przedłożenia dowodów
dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie zgodności z przepisami
dotyczącymi kosztów pracy, zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w
sprawach dotyczących pomocy publicznej, zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i
zabezpieczenia socjalnego. Zamawiający zażądał także złożenia szczegółowych wyjaśnień
w stosunku do kosztorysu ofertowego w odniesieniu do następujących pozycji kosztorysu
ofertowego Eko-ogrodu:
1) nr 1 -
powierzchniowe oczyszczenie terenu, utrzymanie terenów w czystości;
2) nr 2 -
oczyszczanie terenów z psich odchodów, w miesiącach IV-X;
3) nr 4 -
wywóz i utylizacja uszkodzonych betonowych koszy na śmieci;
4) nr 7 -
porządkowaniem terenów po imprezach masowych;
5) nr 13 -
zamiatanie alejek parkowych, chodników i placyków wybrukowanych; w
miesiącach IV-X;
6) nr 14 -
bieżące oczyszczanie powierzchni alejek, chodników i placyków wybrukowanych z
darni, traw i chwastów (V-IX).
W odpowiedzi na ww. wezwanie przystępujący złożył wyjaśnienia z dnia 29 listopada
2021 r.
Część wyjaśnień została zastrzeżona jako tajemnica przedsiębiorstwa
W dalszej kolejności ustalono, że 11 marca 2022 r. Zamawiający wezwał wykonawcę
Eko-
ogród, w trybie art. 224 ust. 1, art. 224 ust. 2 pkt 1 oraz art. 224 ust. 3 Pzp do złożenia
pisemnych wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny. Jak wskazał w wezwaniu Zamawiający:
„Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z dnia 22.11.2019 r. dokonał w
terminie wskazanym wezwaniem pisemnych wyjaśnień w dniu 29.11.2021 r. (data wpływu w
dniu 29.11.2021 r.). Jednakże w ocenie Zamawiającego wyjaśnieniu podlegają dodatkowo:
1) w pkt 5) ppkt b) wyjaśnień Wykonawcy została wskazana „utylizacja 1 szt. kosza: 106,00
zł (cennik w załączeniu)” - jednakże w załącznikach Zamawiający nie doszukał się
potwierdzenia wskazanej kwoty;
2) w pkt 8) ppkt a) wyjaśnień Wykonawcy został wskazany koszt „robocizny” ze wskazaniem
ilości godzin, tj. 110, przy czym po przemnożeniu przez podaną kwotę 22,02 zł Zamawiający
nie uzyskał kwoty 2444,22 zł. Ponadto ilość godzin wskazana w przedmiotowym ppkt różni
się od ilości godzin wskazanych w pkt 8) ppkt b) wyjaśnień;
3) w wykazie załączników (dowodów) został wskazany „koszt wypożyczenia busa” -
jednakże w treści wyjaśnień Wykonawcy Zamawiający nie doszukał się przywołania tych
kosztów.”
Dalej ustalono, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie Eko-ogród udzielił
odpowiedzi. W szczególności, w odpowiedzi na pytanie nr 3 (koszt wypożyczenia busa) Eko-
ogród wskazał: „Koszt wypożyczenia busa został ujęty w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29
listopada 2021 r.
”
Następnie ustalono, że zamawiający, 24 marca 2022 r. po raz kolejny wezwał Eko-
ogród do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający sformułował wezwanie w
następujący sposób: „[…] Zamawiający zwraca się o wyjaśnienie w zakresie „kosztów
wypożyczenia busa”, które zostały ujęte zgodnie z Państwa wyjaśnieniami, w poz. 7
wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r. - proszę o dokładne wskazanie wyliczeń w tym
zakresie z rozbiciem na koszty z
wiązane z ww. pojazdem oraz pojazdem elektrycznym, o
których mowa w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r.”
W dalszej kolejności ustalono, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie, pismem z
dnia 29 marca 2022 r. Eko-
ogród udzielił następującej odpowiedzi: „W wyjaśnieniach z dnia
29 listopada 2021 r. Wykonawca wskazał, iż koszt samochodu wynosi 2h x 20,00 zł/h, co
daje wartość 40,00 zł. Jednocześnie, Wykonawca wskazał, że do prac używany będzie
naprzemiennie z w/w samochodem samochód elektryczny z kiprem nie przekraczający 3,5 t.
Pobór prądu podczas ładowania 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23
zł/100 km. Firma posiada stacje ładowania i zamontowaną fotovoltaikę. Użycie samochodu
elektrycznego diametralnie zmniejsza koszt wykonania tego
zadania. Mając powyższe na
uwadze, Wykonawca w odpowiedzi na wątpliwości Zamawiającego wyjaśnia:
• koszt wypożyczenie busa wraz z kierowcą to 300,00 zł brutto na dobę. Oznacza to, że
koszt 2h korzystania z busa (300/12) to 25,00 zł.
• koszt paliwa LPG to 3,36 zł za 1 l. zgodnie z ceną z dnia 10.11.2021 r.
• objazd (ilość km do pokonania) to ok. 53 km, co daje łączną wartość ok 14,25 zł.
• w efekcie, praca busem przez 2h wynosi sumę kosztów busa (25,00 zł) i kosztów paliwa
LPG (14,25 zł), czyli 39,25 zł – w zaokrągleniu 40,00 zł .
Oprócz możliwości korzystania z wyżej wskazanego busa, Wykonawca ma w
dyspozycji samochód elektryczny z kiprem. Koszt użytkowania takiego pojazdu jest
zdecydowanie niższy, na co wskazywaliśmy już w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r.,
gdyż pobór prądu podczas ładowania wynosi 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW
= 6,23 zł/100 km. Samochodem tym jeździ właściciel firmy (p. Z. F.).
Biorąc pod uwagę wymienne korzystanie z wypożyczonego busa wraz z kierowcą
oraz własnego pojazdu elektrycznego kierowanego przez właściciela Wykonawcy, nawet
koszt 40,00 zł jest wskazany nad wyraz, gdyż koszty wykorzystania własnego pojazdu
elektrycznego są zdecydowanie niższe niż koszty wykorzystania wynajmowanego busa i
sumarycznie wpływają na obniżenie całego kosztu korzystania z pojazdu niezbędnego do
wykonania przedmiotu umowy. Do powyższych wyjaśnień dowody zostały złożone wraz z
wyjaśnieniami z dnia 29.11.2021 r. Dodatkowo wykonawca dołącza dowód świadczący o
kosztach paliwa LPG wskazanych
w niniejszych wyjaśnieniach.”
Następnie ustalono, że 30 marca 2022 r. Zamawiający ponownie wezwał Eko-ogród
do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający sformułował swoje wezwanie w
następujący sposób: „[…] Zamawiający zwraca się o doprecyzowanie, w tym złożenie
dowodów w zakresie kosztów przedstawionych przez Państwa w wyjaśnieniach w poz. 7
wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r. oraz z dnia 29 marca 2022 r. dotyczących
pojazdu elektrycznego oraz wypożyczonego pojazdu - busa. W wyjaśnieniach z dnia 29
marca 2022 r. zostały faktycznie rozpisane koszty dot. ww. busa jednakże nie zostały
wskazane koszty pojazdu elektrycznego, które wraz z kosztami poniesionymi na rzecz busa
stanowiłyby sumę kosztów wskazanych w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r.
czy sumę kosztów wskazanych w wyjaśnieniach RNC z dnia 29 marca 2022 r. Jedyne dane
jakie Zamawiający otrzymał to pobór prądu podczas ładowania, które nie składają się na ww.
sumę kosztów pojazdów - wobec powyższego Zamawiający ostatecznie wzywa Wykonawcę
o wyszczególnienie kosztów dotyczących pojazdów wraz z dostarczeniem dowodu
rejestracyjnego pojazdu wykazanego w załączniku do wyjaśnień z dnia 29 listopada 2021 r.,
tj. wypożyczonego busa.”.
W dalszej kolejności ustalono, że pismem z dnia 1 kwietnia 2022 r. Eko-ogród odniósł
się do wezwania Zamawiającego – w następujący sposób: „Wykonawca wskazuje, że
składane uprzednio wyjaśnienia w sposób precyzyjny określały koszty użycia samochodu.
Po raz kolejny wskazujemy, że: do prac używany będzie naprzemiennie z wypożyczonym
busem, samochód elektryczny z kiprem nie przekraczający 3,5 t. Pobór prądu podczas
ładowania 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23 zł/100 km. Firma posiada
stacje ładowania i zamontowaną fotovoltaikę. Użycie samochodu elektrycznego diametralnie
zmniejsza koszt wykonania tego zadania. W wyjaśnianiach z dnia 29 marca 2022 r.,
jednoznacznie wskazaliśmy koszty użycia wypożyczonego busa i nie są one kwestionowane
przez Zamawiającego. Oznacza to, że już samym busem można wykonać przedmiot umowy
w cenie wskazanej w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. Jednocześnie w
wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. i kolejnych wyjaśnieniach wskazaliśmy na to, że
samochód elektryczny będzie wykorzystywany NAPRZEMIENNIE, co oznacza, że może ona
zastępować wypożyczanego busa. Koszt samochodu elektrycznego, którego właścicielem,
jest wykonawca, który sam będzie nim jeździł oraz koszty związane z energią elektryczną
(wskazane w wyjaśnieniach) powodują, iż samochód elektryczny jest tańszy niż
wypożyczony bus. Skoro Wykonawca będzie tych dwóch pojazdów używał
NAPRZEMIENNIE, CZYLI NA ZMIANĘ, NIE JEDNOCZEŚNIE, RAZ JEDEN, RAZ DRUGI,
oznacza to, żekorzystnie naprzemienne samo w sobie wyklucza możliwość korzystania z
obu pojazdów jednocześnie. W związku z tym, koszty naprzemiennego użytkowania obu
pojazdów nigdy nie przekroczą kwoty wskazanej w uprzednio złożonych wyjaśnieniach
rażąco niskiej ceny. Ponadto Wykonawca wskazuje, że żądanie złożenia dowodu
rejestracyjnego pojazdu, jako pot
wierdzenia prawidłowej kalkulacji ceny oferty jest
pozbawione jakiejkolwiek podstawy prawnej, narusza przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych oraz stoi w sprzeczności zasadami prowadzenia postępowania o udzielnie
publicznego. Artykuł 224 ustawy Prawo zamówień publicznych służy do wyjaśnienia
wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przez Wykonawcę przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia, w
zaoferowanej cenie. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu wyjaśnienia Wykonawcy powinny
być poparte dowodami w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części
składowych. Niemniej jednak, w żadnym miejscu ustawy Prawo zamówień publicznych, nie
ustanowiono zamkniętego czy chociażby przykładowego katalogu oświadczeń lub
dokumentów, które mogą stanowić dowody. Byłoby to niecelowe i zbyteczne ponieważ
wyłącznie Wykonawcy maja wiedzę jakie czynniki cenotwórcze, okoliczności, rozwiązania
czy warunki pozwoliły na zaoferowanie wykonania zamówienia za daną cenę. Załączony do
wyjaśnień koszt wynajmu busa (oferta) stanowi dowód na wykazanie wysokości kosztów
wynajęcia pojazdu przyjęty do kalkulacji ceny oferty, a nie wskazanie konkretnego pojazdu.
w dokumentach zamówienia, zamawiający nie wymagał wskazania jakiegokolwiek pojazdu
poprzez np. wskazanie jego marki czy innych oznaczeń precyzujących pojazdy, którymi
będzie realizowana usługa. Również wykonując dyspozycję wynikającą z art. 224 ust. 4 Pzp,
Zamawiający nie ma możliwości narzucenia Wykonawcy formy wyjaśnień i dowodów, a
wyłącznie jest zobowiązany zażądać wyjaśnień w zakresie co najmniej: zgodności z
przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może
być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych właściwych
dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie oraz zgodności z przepisami z
zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym
realizowane jest zamówienie. Innymi słowy, zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień
publicznych, wyłącznie Wykonawca ma możliwość swobodnego doboru i przedłożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, a
Zamawiający nie może niczego w tym zakresie narzucać Wykonawcy. Ponadto wymaga
podkreślenia, że w żadnym postanowieniu dokumentów zamówienia, opublikowanych na
stroni
e internetowej prowadzonego postępowania, nie wprowadzono wymogu w tym zakresie
(obowiązek przedłożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, przy pomocy którego realizowane
będzie zamówienie). Przeciwnie, zgodnie z treścią SWZ, Zamawiający nie żądał złożenia
żadnych przedmiotowych środków dowodowych, a co równie istotne nie postawił nawet
warunku udziału dotyczącego dysponowania określonymi pojazdami. Niemniej jednak, nawet
w sytuacji, w której Zamawiający zamierzałby weryfikować spełnienie warunku udziału
dotyc
zącego potencjału technicznego (czego nie przewidują dokumenty zamówienia), nie
sposób uznać za prawidłowe żądanie jako podmiotowego środka dowodowego dowodu
rejestracyjnego pojazdu przy pomocy którego realizowane będzie zamówienie. W takiej
sytuacji, Zama
wiający byłby bowiem związany postanowieniami Rozporządzenie Ministra
Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r., w sprawie podmiotowych środków
dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, które w zakresie takiego warunku udziału, pozwala żądać wyłącznie wykazu
narzędzi, wyposażenia zakładu lub urządzeń technicznych dostępnych wykonawcy w celu
wykonania zamówienia publicznego wraz z informacją o podstawie do dysponowania tymi
zasobami. Tym samym,
żądanie złożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, przy pomocy
którego realizowane będzie zamówienie, bez uprzedniego wymogu w tym zakresie w
dokumentach zamówienia oraz wyłącznie od jednego Wykonawcy, narusza art. 224 Pzp
oraz stoi w sprzeczności z zasadą przejrzystości i zachowania uczciwej konkurencji oraz
równego traktowania wykonawców. Wszelkie dowody w zakresie jak powyżej są już w
dyspozycji Zamawiającego.”
Następnie ustalono, że pismem z 1 kwietnia 2022 r., zamawiający zawiadomił
odwołującego o wyborze oferty przystępującego jako najkorzystniejszej
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdziła, że cena oferty przystępującego odbiegała o ponad 30% od wartości
szacunkowej zamówienia powiększonej o należny podatek VAT. W tej sytuacji zamawiający,
zgodnie z art. 224 ustawy Pzp, miał nie tylko prawo ale i prawny obowiązek wezwać
wykonawcę do złożenia wyjaśnień co do wyliczenia ceny oraz złożenia stosownych
dowodów. Realizując normę wynikającą z ww. przepisu zamawiający skierował do
przystępującego wezwanie do złożenia wyjaśnień w piśmie z dnia 22 listopada 2021 r. W
wezwaniu tym zamawiający nałożył na przystępującego obowiązek wyjaśnienia całej ceny
ofertowej i przedstawienia
dowodów w zakresie wyliczenia tej ceny. Zamawiający w
pierwszej części wezwania wskazał, że przystępujący jest zobowiązany „w szczególności”
złożyć wyjaśnienia i dowody w zakresie zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy,
zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej, zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia
socjalnego.
Powyższe wskazanie nie było zatem katalogiem zamkniętym, no nakazywało
wykazać realność całej ceny. Następnie zaś zamawiający nakazał szczegółowo
wypowiedzieć się jeszcze co do niektórych pozycji kosztorysu.
Jak wynikało z treści art. 224 ust. 5 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Polski ustawodawca
przesądził w przywołanym przepisie, że wykonawca wezwany do złożenia wyjaśnień w trybie
art. 224 ustawy Pzp, ma obowiązek udowodnić zamawiającemu, że jego oferta nie zawiera
ceny rażąco niskiej. Z przepisu tego wynika zatem domniemanie, że wykonawca wezwany
do złożenia wyjaśnień zaoferował cenę rażąco niską. Wyjaśnienia i dowody na ich poparcie,
składane przez wykonawcę w odpowiedzi na wezwanie, muszą zaś obalić owo
domniemanie. Nie ulega również wątpliwości, że udowodnienie realności ceny powinno
nastąpić w toku postępowania o udzielenie zamówienia przed zamawiającym. Jeżeli
wykonawca ciężaru obalenia domniemania rażąco niskiej ceny w postępowaniu przed
zamawiającym nie udźwignie, to jego oferta podlega odrzuceniu. Przepis art. 224 ust. 6
ustawy Pzp stanowi bowiem, że podlega odrzuceniu jako oferta z rażąco niską cena lub
kosztem, oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli
złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Wyjaśnianie lub udowadnianie realności ceny w toku postępowania odwoławczego przed
Izbą jest zatem spóźnione i nieskuteczne.
Izba stwierdziła, że wyjaśnienia przystępującego złożone zamawiającemu w toku
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nie obaliły domniemania zaoferowania
przez wykonawcę rażąco niskiej ceny.
W pierwszej kolejności stwierdzono, że przystępujący w piśmie z dnia 29 listopada
2021
r., stanowiącym reakcję na wezwanie zamawiającego, nie wyjaśnił dostatecznie ani nie
udowodnił kosztów związanych z wykorzystaniem pojazdu elektrycznego lub pojazdu
spalinowego do realizacji
usługi w zakresie pozycji nr 7 kosztorysu. W wyjaśnieniach z dnia
29 listopada
2021 r., co do kosztów użycia pojazdu spalinowego wykonawca ograniczył się
do wskazania
następujących wyliczeń: 2h x 20,00 zł/h, koszty pośrednie 541,58 zł, zysk
1431,72 zł. Jak słusznie podniósł odwołujący taka szczegółowość wyjaśnień okazała się
niewystarczająca. W szczególności w oparciu o takie lakoniczne dane nie sposób było
ustalić, dlaczego koszt został przyjęty na poziomie 20 zł /h, koszty pośrednie na poziomie
541,58 z
ł oraz zysk na poziomie 1431,72 zł. Na okoliczność, iż ww. dane były
niewystarczające do obalenia domniemania rażąco niskiej ceny wskazywał fakt, że
zamawiający zmuszony został do wezwania przystępującego do złożenia ponownych
wy
jaśnień w tym zakresie. Koszty użycia pojazdu spalinowego można było należycie
uzasadnić. Świadczyły o tym wyjaśnienia wykonawcy z dnia 29 marca 2022 r., gdzie zostały
one rozbite z podaniem
wyliczeń obrazujących koszty wypożyczenia wraz z kierowcą,
kosztem paliwa, z podan
ą liczbą km, podano też uzasadnienie dla tych wyliczeń. Dopiero też
w tym dniu wykonawca złożył dowód na okoliczność prawidłowości wyliczeń kosztów paliwa,
choć wyjaśnienia i dowody należało przedstawić już w odpowiedzi na wezwanie z dnia 22
listopada 2021 r.
W dalszej kolejno
ści stwierdzono, że rację ma odwołujący podnosząc w odwołaniu,
że przystępujący, pomimo wezwań zamawiającego nie uzasadnił ani nie udowodnił
prawidłowości kalkulacji kosztów użycia pojazdu elektrycznego do realizacji usługi, w tym w
zakresie pozycji nr 7 k
osztorysu. Przystępujący, odpowiadając na wezwanie zamawiającego
z dnia 22 listopada 2021 r. ujawnił jedynie wartość kosztów ładowania pojazdu, co uczynił
następująco: 200 vat x 3,5 h = 7500 vat x 0,83 zł/KW = 6,23/100 km.
Jak prawidłowo dostrzegł odwołujący, przedstawione wyżej dane obejmowały jedynie
koszty ładowania pojazdu, a nie wszystkie koszty ponoszone przez wykonawcę do
wykorzystania pojazdu przy realizacji
zamówienia. Wykonawca nie podał zamawiającemu
jakiego typu pojazd elektryczny
założył, co uniemożliwiło zamawiającemu zweryfikowanie,
czy deklarowane koszty
ładowania są prawidłowe. Nie podano także zamawiającemu, jak
długą trasę objazdu pojazdu przyjęto do kalkulacji ceny ofertowej. Wobec powyższego nie
wiadomo, ile de facto wyniosą koszty ładowania pojazdu celem wykonania usługi.
Na okoliczność, iż ww. dane były niewystarczające do obalenia domniemania rażąco
niskiej ceny wskazywał fakt, że zamawiający zmuszony został do wezwania przystępującego
do złożenia ponownych wyjaśnień w tym zakresie. Zamawiający w wezwaniu z dnia 24
marca 2022 r.
wyraźnie prosił wykonawcę o dokładne przedstawienie wyliczeń z rozbiciem
na koszty zw. z pojazdem elektrycznym
i ponownie prosił o przedstawienie dowodów. Mimo
to przystępujący dokładniejszych danych nie przedstawił również w wyjaśnieniach z 29
marca 2022 r.
, powtarzając jedynie dane, które były już w posiadaniu zamawiającego w
wy
jaśnieniach z 29 listopada 2021 r. Co więcej, w kolejnym wezwaniu z 30 marca 2022 r.,
zamawiający wprost wytknął omawiane uchybienie przystępującemu, wskazując, że
informacje jakie do tej pory otrzymał dotyczą tylko poboru prądu. Pomimo to kosztów użycia
pojazdu elektrycznego przy realizacji
zamówienia, wykonawca nie podał również
zamawiającemu w ostatnich wyjaśnieniach z dnia 1 kwietnia 2022 r., w których ograniczył się
do zaprezentowania danych,
które przedstawiał od samego początku. Jak słusznie wskazał
od
wołujący, w tej sytuacji należało dojść do wniosku, że koszty użycia pojazdu elektrycznego
nie zostały nigdy wyjaśnione, pomimo wielokrotnych wezwań zamawiającego, jak również w
ogóle nie zostały udowodnione.
Odwołujący słusznie wytknął także przystępującemu, że w swoich wyjaśnieniach
przystępujący nigdy nie wskazał typu i modelu samochodu elektrycznego, typu ładowarki ani
nie podał pojemności akumulatora samochodu elektrycznego. Co więcej, w punkcie 8
wyjaśnień z 29.11.2021 r. przystępujący wskazywał, że do wykonywania prac używany
będzie samochód elektryczny z „kiprem” przekraczający 3,5 t, natomiast w punktach 3, 4, 5,
6, 7 powoływał się na „samochód elektryczny z „kiprem” nie przekraczający 3,5 t.
Wykonawca nie przedstawił także dowodu na fakt posiadania omawianego pojazdu (ów).
Powyższe
również
uniemożliwiało
dokonanie
weryfikacji
kosztów
ładowania
niesprecyzowanego bliżej pojazdu elektrycznego (pojazdów elektrycznych). Dostrzeżenia
wymagało, że przystępujący dopiero w swym piśmie procesowym z 22 kwietnia 2022 r.
ujawnił jakiego typu pojazd elektryczny zamierza skierować do realizacji zamówienia i podjął
w trakcie rozprawy próbę wykazania jego charakterystyki technicznej, a to na poparcie
prawidłowości podawanych wyliczeń zużycia prądu. Powyższe, z przyczyn wskazanych
wcześniej, należało uznać za niedopuszczalne, jako spóźnione. Podkreślenia wymagał
również fakt, że nawet na etapie postępowania odwoławczego przystępujący nie ujawnił
założeń co do czasochłonności użytkowania pojazdu elektrycznego przy realizacji
zamówienia. Nie można się było zatem zgodzić z zamawiającym i przystępującym, że koszty
użycia pojazdu elektrycznego do realizacji zamówienia zostały w dostatecznym stopniu
wyjaśnione, nie mówiąc już o ich udowodnieniu.
W dalszej
kolejności odwołujący podniósł w odwołaniu, że przystępujący zaoferował
w nw. pozycjach ofertowych kosztorysu
następujące ceny jednostkowe:
1) wywóz nieczystości stałych pozostałych po imprezach masowych – 590 zł/tonę;
2) oczyszczanie terenów ze śmieci wielkogabarytowych – 700 zł/tonę.
Odwołujący podniósł, że jak wynika z cennika zakładu, w którym przystępujący miał
zamiar zagospodarowywać odpady, ceny za zagospodarowanie w/w odpadów kształtują się
następująco:
1) nieczystości stałe po imprezach masowych – 637,20 zł/tonę;
2) odpady wielkogabarytowe
– 756 zł/tonę.
Analiza cennika
Master Odpady i Energia sp. z o.o., a więc zakładu, w którym
przystępujący miał zamiar zagospodarowywać odpady, stanowiącego załącznik do
wyjaśnień ceny z dnia 29 listopada 2021 r. prowadziła do wniosku, że twierdzenia
odwołującego odpowiadały stanowi faktycznemu.
Skoro
przystępujący zaoferował w kosztorysie ofertowym ww. stawki niższe, niż
wynikające ze złożonego przez siebie dowodu, to należało dojść do wniosku, że nie sprostał
konieczności wyjaśnienia realności oferowanych przez siebie ww. stawek. Jeśli bowiem
dowód, który złożył sam wykonawca świadczył, że oferuje zamawiającemu stawki niższe od
cennika
przyjęcia i przetwarzania odpadów, to dowód ten z pewnością nie uzasadniał
realności obu stawek. Przystępujący przez złożone przez siebie wyjaśnienia i dowody nie
sprostał zatem ciężarowi obalenia domniemania rażąco niskiej ceny, po myśli art. 224 ust. 6
Pzp.
Dostrzeżenia wymagało, że dopiero po wniesieniu odwołania przystępujący w piśmie
pro
cesowym z dnia 22 kwietnia 2022 r., na etapie postępowania odwoławczego, wyjaśnił, że
uzysk
ał od firmy Master stawki za odbiór m.in. ww. odpadów obniżone względem cennika
przedstawionego wcześniej. Na dowód powyższego złożył pismo firmy Master Odpady i
Energia sp. z o.o.z dnia 11 stycznia 2022 r.
Z treści tego pisma wynikało, że w odpowiedzi
na wniosek
przystępującego z 23 grudnia 2021 r. firma ta obniża mu stawki odbioru m.in.
spornych grup
odpadów. Na uwagę zasługiwał jednakże fakt, że argumentacji, iż
przystępujący uzyskuje jakieś rabaty od przedstawionego przez siebie cennika próżno było
szukać w wyjaśnieniach ceny z 29 listopada 2021 r. Przeciwnie, uzasadniając realność ceny,
w innych pozycjach kosztorysu, wykonawca wprost
powoływał się na załączony cennik.
Składanie pisma Master Odpady i Energia sp. z o.o. z dnia 11 stycznia 2022 r., ponad
osnowę wyjaśnień i załączonych do niego dowodów, należało uznać w tej sytuacji za
spóźnione. Podkreślenia wymagało, że przystępujący w ten sposób podjął próbę
uzasadnienia realności zaoferowanej przez siebie ceny ofertowej dopiero w toku
postępowania odwoławczego. Dopiero też wtedy przedstawił dowód mający uzasadniać
realność stawek odbioru nieczystości stałych pozostałych po imprezach masowych oraz
stawek za
odbiór odpadów wielogabarytowych. Powyższe działania, z przyczyn wskazanych
wcześniej, należało uznać za niedopuszczalne jako spóźnione. Dostrzeżenia wymagało w
tym miejscu, że Izba nie zastępuje zamawiającego, jego komisji przetargowej ani kierownika
i nie prowadzi postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Izba zgodnie z art. 513
ustawy Pzp rozpoznaje odwołanie wobec czynności i zaniechań zamawiającego oceniając
ich zgodność z prawem w granicach zarzutów podniesionych w odwołaniu. Izba w
analizowanej sprawie
oceniała zatem, czy zamawiający w oparciu o wyjaśnienia i złożone
mu dowody
prawidłowo ocenił, że obalają one domniemanie rażąco niskiej ceny czy też nie.
Sk
ładanie dowodów ponad osnowę wyjaśnień, które dopiero na tym etapie miały rozwiewać
wątpliwości co do prawdziwości kalkulacji obu spornych pozycji, świadczyło o zasadności
zarzutu
podniesionego w odwołaniu.
Dostrzeżenia wymagało również, że złożony dowód powstał 11 stycznia 2022 r. w
reakcji na wniosek
przystępującego o obniżenie stawek z 23 grudnia 2021 r. Tymczasem
wykonawca
musiał szacować cenę oferty wcześniej, gdyż termin składania ofert upływał 12
listo
pada 2021 r. Nie mógł zatem wtedy wiedzieć, że Master obniży mu stawki odbioru
spornych kategorii odpadów. Mógł co najwyżej opierać się o jakieś przypuszczenia lub ustne
zapewnienia, jednakże w takim przypadku założenia te należało uzasadnić w odpowiedzi na
wezwanie
zamawiającego. Zamiast tego przystępujący ograniczył się do złożenia cennika, z
którego wynikały stawki przewyższające jego stawki ofertowe. Wobec powyższego zarzut
znalazł potwierdzenie.
W dalszej
kolejności odwołujący podniósł w odwołaniu, że stawki za powierzchniowe
oczyszczanie terenu, utrzymanie terenów w czystości czy opróżnianie koszy na śmieci wraz
z wymianą worków zaoferowane przez przystępującego są niższe stawki odwołującego,
pomimo, iż koszty zagospodarowania odpadów, jakie ponosi przystępujący są wyższe niż
koszty, jakie podnosi
odwołujący. Tak sformułowany zarzut podlegał oddaleniu.
P
rzedmiotem wyjaśnień ceny przystępującego nie były stawki odbioru i zagospodarowania
odpadów dostępne odwołującemu. Formułowanie zarzutu o nierealności stawek
przystępującego jedynie w oparciu o fakt, że ponosi on wyższe koszty odbioru i
zagospodarowania odpadów niż odwołujący, okazało się niewystarczające.
W dalszej
części odwołania odwołujący podniósł, jakoby przystępujący miał założyć w
kalkulacji
kwotę 2800 zł brutto za wynagrodzenia za pracę pracowników, skierowanych do
realizacji zamówienia, podczas gdy minimalne wynagrodzenie za pracę od dnia 1 stycznia
2022 r.
miało wynosić 3010 zł. Tak sformułowany zarzut nie potwierdził się. Uszło uwadze
odwołującego, że w wyjaśnieniach ceny z dnia 29 listopada 2021 r., przystępujący nie
oświadczył, że przyjął w kalkulacji wynagrodzenie za pracę pracowników w kwocie 2800 zł,
lecz „wyższej niż 2800 zł”. W tej sytuacji uznano, że zarzut nie potwierdził się.
W dalszej części odwołania odwołujący podniósł, że w świetle wyjaśnień
przystępującego z dnia 29 listopada 2021 r. nie jest jasne, z czego wynika podawana przez
wykonawcę stawka roboczogodziny w wysokości 16,67 zł oraz pozostałe narzuty.
Ustalono, że w wyjaśnieniach ceny z 29 listopada 2021 r. przystępujący ograniczył
się do ujawnienia, że stawka roboczogodziny przyjęta przez niego do kalkulacji wynosi 22,02
zł/h, przy czym koszt ten dzieli się na wyjściową stawkę roboczogodziny w wysokości 16,67
zł oraz pozostałe koszty. Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu Izba stwierdziła w
wyjaśnieniach ceny przystępujący nie podał, z czego wynika przyjęta przez niego stawka
16,67
zł oraz pozostałe koszty. Wykonawca podjął próbę wyjaśnienia sposobu wyliczenia tej
stawki dopiero w
piśmie procesowym z 22 kwietnia 2022 r., str. 3., co z przyczyn
wskazanych wcześniej, należało uznać za spóźnione.
W kolejnym fragmencie
odwołania odwołujący podniósł, że pojazd spalinowy, na
który powołuje się przystępujący w wyjaśnieniach ceny z dnia 29 listopada 2021 r. został
sprzedany, w związku z czym oferta jest nieaktualna. Ten argument odwołującego należało
uznać za nietrafny. Uszło uwadze odwołującego, że przystępujący nigdzie w wyjaśnieniach
nie
wskazał, że zamiera skierować do realizacji zamówienia właśnie ten konkretnie pojazd.
Wykonawca załączył dowód do wyjaśnień jedynie celem próby wykazania kosztów, jakie
wiążą się z pozyskaniem określonego typu pojazdu. Na takie intencje przystępującego
wskazywa
ła choćby użyta przez niego nazwa załącznika do wyjaśnień a mianowicie „koszt
wypożyczenia busa”. Powyższe świadczyło o intencjach przystępującego, który tym
dowodem
zamierzał uzasadniać koszty ewentualnego wynajęcia pewnego rodzaju busa, a
nie konkretnego egzemplarza pojazdu. W ten sytuacji nieprzydatne przy wyrokowaniu
okazały się dowody nr 1 i nr 2 złożone przez odwołującego na rozprawie. Dowody te
obejmowały bowiem korespondencję mailową ze sprzedawcą busa, o którym była mowa w
dowodzie oraz faktur
ę dokumentującą sprzedaż tego pojazdu i miały świadczyć o
niedostępności tego konkretnie egzemplarza pojazdu. Wobec powyższego zarzut okazał się
nietrafny.
W dalszej
części odwołania odwołujący zakwestionował wyjaśnienia ceny
przystępującego z dnia 29 listopada 2021 r. odnoszące się do pozycji 1, 2, 4, 7, 13, 14
kosztorysu ofertowego.
W zakresie
wyjaśnień co do pozycji nr 1, 2, 4, 13, 14, odwołujący podniósł, że w
wyjaśnieniach nie wskazano liczby osób, jakie miały zostać skierowane do realizacji prac, a
jedynie liczbę roboczogodzin. Izba stwierdziła, że rzeczywiście w wyjaśnieniach dot. ww.
pozycji takiego
elementu zabrakło. Zdaniem Izby świadczyło to o niekompletności wyjaśnień
w stopniu
, który uniemożliwiał zamawiającemu zbadanie czy cena oferty została obliczona z
poszanowaniem
przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Poprzestanie na
podaniu
jedynie zakładanej liczby roboczogodzin, bez wskazania ile osób, będzie te prace
wykonywać, uniemożliwiało bowiem zamawiającemu sprawdzenie, czy wykonawca
skal
kulował w cenie oferty udział wystarczającej liczby osób, która zgodnie z przepisami
prawa pracy i
ubezpieczeń społecznych byłaby w stanie wykonać przedmiot zamówienia w
ww. pozycjach, biorąc pod uwagę przepisy dotyczące czasu i norm pracy, urlopów,
zastępstw itd. Aby ocenić zgodność oferty z przepisami prawa pracy należało wyjaśnić
szacow
aną czasochłonność danego elementu, podać i wyjaśnić liczbę osób wykonujących
zadanie i wymiar ich pracy, oraz p
odać stawkę wynagrodzenia. Uchybienie to uniemożliwiało
także zamawiającemu weryfikację, czy wykonawca w cenie oferty skalkulował choćby np.
koszty kierowców pojazdów.
W dalszej części odwołania odwołujący podniósł, że przystępujący wyjaśniając
realność cen w zakresie pozycji nr 1, 2, 4, 14 kosztorysu ofertowego podał jedynie przyjętą
stawkę roboczogodziny na poziomie 22,02 zł, bez wyjaśnienia, na podstawie jakich założeń
została ona skalkulowana. Analiza wyjaśnień przystępującego z dnia 29 listopada 2021 r.
prowadziła wniosku, że faktycznie tego rodzaju uzasadnienia ani obliczeń dla przyjętej stawki
nie przedstawiono. W tej sytuacji z
godzić się należało z odwołującym, że przystępujący
ograniczył się do wskazania w zakresie ww. pozycji kosztorysu stawek roboczogodziny na
poziomie
22,02 zł, zaniedbując jednak obowiązek wyjaśnienia, jak zostały wyliczone. Zarzut
okazał się zatem trafny.
Stosownie do art. 553 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t. jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), o oddaleniu
odwołania lub jego
uwzględnieniu Izba orzeka w wyroku. W pozostałych przypadkach Izba wydaje
postanowienie
. Orzeczenie Izby, o którym mowa w pkt 1 sentencji, miało charakter
merytoryczny, gdyż odnosiło się do uwzględnienia odwołania. Z kolei orzeczenie Izby
zawarte w pkt 2 sentencji miało charakter formalny, gdyż dotyczyło kosztów postępowania, a
zatem było postanowieniem. O tym, że orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Izby jest
postanowieniem przesądził Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2005 r. III CZP 109/05
(OSN 2006/11/182). Z powołanego przepisu art. 553 ust. 1 ustawy Pzp wynika zakaz
wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze merytorycznym w innej formie aniżeli wyrok.
Z uwagi zatem na zbieg w jednym orzeczeniu rozstrzygnięć o charakterze merytorycznym
(pkt 1 sentencji) i formalnym (pkt 2 sentencji), całe orzeczenie musiało przybrać postać
wyroku.
Zgodnie z przepisem art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp, Krajowa Izba Odwoławcza
uwzględnia odwołanie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, konkursu lub systemu kwalifikowania wykonawców. W analizowanej sprawie
stwierdzone naruszenia art. 224 ust. 6 Pzp, art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp, a
rt. 16 Pzp miały wpływ
na wynik postępowania, gdyż zamawiający wybrał jako najkorzystniejszą ofertę, która
podlegała odrzuceniu.
W świetle art. 554 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp, uwzględniając odwołanie, Izba może jeżeli
umowa nie z
ostała zawarta:
a) nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego albo
b) nakazać unieważnienie czynności zamawiającego, albo
c) nakazać zmianę projektowanego postanowienia umowy albo jego usunięcie, jeżeli jest
niezgodne z przepisami ustawy.
W
konsekwencji Izba nakazała zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej w zakresie zadania nr 1, oraz powtórzenie czynności badania i
oceny ofert, w tym odrzucenie oferty
przystępującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w
zw. z
art. 224 ust. 6 ustawy Prawo zamówień publicznych z powodu niewykazania przez
wykonawcę, że cena oferty nie jest rażąco niska.
Wobec powyższego, na podstawie art. 554 ust. 1 pkt 1 i art. 554 ust. 3 pkt 1 ustawy
Pzp, orzeczono jak w pkt 1 sentencji.
Zgodnie z art. 557 ustawy Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei
w świetle art. 575 ustawy Pzp, strony oraz uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący
sprzeciw
ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie, reguła ponoszenia przez strony kosztów
postępowania odwoławczego stosownie do wyników postępowania odwoławczego oznacza,
że „obowiązuje w nim, analogicznie do procesu cywilnego, zasada odpowiedzialności za
wynik procesu, według której koszty postępowania obciążają ostatecznie stronę
„przegrywającą” sprawę (por. art. 98 § 1 k.p.c.)” Jarosław Jerzykowski, Komentarz do art.192
ustawy -
Prawo zamówień publicznych, w: Dzierżanowski W., Jerzykowski J., Stachowiak M.
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX, 2014, wydanie VI.
W analizowanej sprawie Izba
uwzględniła odwołanie. Odpowiedzialność za wynik
postępowania ponosił zatem zamawiający. Na koszty postępowania składał się wpis od
odwołania uiszczony przez odwołującego w kwocie 15.000 zł, oraz wynagrodzenie
pełnomocnika odwołującego w kwocie 3.600,00 zł, ustalone na podstawie rachunku
złożonego do akt sprawy.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 oraz art. 575 ustawy Pzp oraz w
oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………….…
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej w zakresie zadania nr 1, oraz powtórzenie
czynności badania i oceny ofert, w tym odrzucenie oferty wykonawcy Z. F.,
prowadzącego w Tychach działalność gospodarczą pod nazwą EKO-OGRÓD Z.F.
Konserwacja Teren
ów Zielonych, Z. F. na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z
art. 224 ust. 6 ustawy Prawo zamówień publicznych z powodu niewykazania przez
wykonawcę, że cena oferty nie jest rażąco niska,
2. kosztami
postępowania obciąża Gminę Miasta Tychy – Tyski Zakład Usług
Komunalnych w Tychach i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr
(słownie: piętnastu tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
BIO-EKOS Group sp. z o.o. sp. k. w Nowym Chechle
tytułem wpisu od
odwołania,
2.2.
zasądza od Gminy Miasta Tychy – Tyski Zakład Usług Komunalnych w
Tychach na rzecz wykonawcy BIO-EKOS Group sp. z o.o. sp. k. w Nowym
Chechle
kwotę 18.600 zł 00 gr (słownie: osiemnastu tysięcy sześciuset złotych
zero
groszy), stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia
11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt: KIO 1012/22
U z a s a d n i e n i e
Gmina Miasta Tychy
– Tyski Zakład Usług Komunalnych w Tychach, zwana dalej
„zamawiającym”, prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie przepisów
ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz.
1129 ze zm.)
, zwanej dalej „ustawą Pzp” lub „Pzp”, którego przedmiotem jest utrzymanie
czystości w parkach i skwerach oraz na terenach administrowanych przez TZUK w Tychach
w 2022 r.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej 13
października 2021 r., nr 2021/S 199-519540.
Wobec
czynności i zaniechań zamawiającego w ww. postępowaniu, w zakresie
zadania nr 1, w dniu 11 kwietnia 2022
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł
odwołanie wykonawca BIO-EKOS Group sp. z o.o. sp. k. w Nowym Chechle, zwany dalej
„odwołującym”.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) art. 224 ust. 1 Pzp w zw. z art. 224 ust. 2 pkt 1 Pzp w zw. z art. 224 ust. 3 Pzp w zw. z art.
224 ust. 6 Pzp w zw. z art. 16 pkt 1, 2 i 3 Pzp poprzez wielokrotne wzywanie wykonawcy Z.
F. EKO-
OGRÓD Z.F. Konserwacja Terenów Zielonych (dalej: „Eko-ogród” lub
„przystępujący”) do złożenia wyjaśnień w przedmiocie zaoferowanej ceny lub kosztu, w tym
przedłożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny, w sytuacji w której pierwsze z kolei
wyjaśnienia wykonawcy Eko-ogród, złożone na skutek wezwania z dnia 22 listopada 2021 r.
wystosowanego przez Zamawiającego, były lakoniczne, nierzetelne, nie wyjaśniały
kompleksowo składników ceny ofertowej wykonawcy i dawały podstawy do przyjęcia, że
cena zaoferowana przez Eko-
ogród była ceną rażąco niską skutkującą koniecznością
odrzucenia oferty Eko-ogrodu
– co czyniło wezwania wystosowane przez Zamawiającego za
bezpodstawne;
2) art. 224 ust. 6 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
wykonawcy Eko-
ogród w sytuacji, w której wyjaśnienia wykonawcy nie uzasadniają podanej
w ofercie ceny ani kosztu, a co za tym idzie
– oferta wykonawcy Eko-ogród podlega
odrzuceniu jako zawierająca niską cenę lub koszt.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1) unieważnienie, w ramach zadania 1 postępowania, czynności wyboru oferty wykonawcy
Eko-
ogród jako oferty najkorzystniejszej,
2) odrzucenia oferty wykonawcy Eko-
ogród,
3) dokonania
ponownej czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem swej oferty,
4) wyboru swej oferty jako najkorzystniejszej.
W uza
sadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że Zamawiający dopuścił się uchybienia
art. 224 ust. 1, ust. 2 pkt 1, ust. 3 oraz ust. 6 Pzp, poprzez wielokrotne, bezpodstawne
wzywanie wykonawcy Eko-
ogród do składania wyjaśnień w przedmiocie zaoferowanej ceny,
w sytuacji, w której Eko-ogród nie wyjaśnił (już po pierwszym wezwaniu z dnia 22 listopada
2021 r.) kompleksowo i rzetelnie zaoferowane
j ceny i kosztu, w związku z czym nie wykazał,
że zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco niską. Zdaniem odwołującego.
świadczą o tym poniższe okoliczności faktyczne.
Odwołujący wskazał, że 22 listopada 2021 r. Zamawiający wezwał Eko-ogród, w trybie
art. 224 ust. 1, art. 224 ust. 2 pkt 1 oraz art. 224 ust. 3 Pzp do złożenia pisemnych wyjaśnień,
w tym przedłożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, zgodności z prawem w rozumieniu
przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, zgodności z
przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia socjalnego. Oprócz powyższego,
Zamawiający zażądał szczegółowych wyjaśnień w stosunku do kosztorysu ofertowego w
odni
esieniu do następujących pozycji kosztorysu ofertowego Eko-ogrodu:
1) nr 1 -
powierzchniowe oczyszczenie terenu, utrzymanie terenów w czystości;
2) nr 2 -
oczyszczanie terenów z psich odchodów, w miesiącach IV-X;
3) nr 4 -
wywóz i utylizacja uszkodzonych betonowych koszy na śmieci;
4) nr 7 -
porządkowaniem terenów po imprezach masowych;
5) nr 13 -
zamiatanie alejek parkowych, chodników i placyków wybrukowanych; w
miesiącach IV-X;
6) nr 14 -
bieżące oczyszczanie powierzchni alejek, chodników i placyków wybrukowanych z
darni, traw i chwastów (V-IX).
Odwołujący wskazał, że 11 marca 2022 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Eko-ogród,
w trybie art. 224 ust. 1, art. 224 ust. 2 pkt 1 oraz art. 224 ust. 3 Pzp do złożenia pisemnych
wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny. Jak wskazał w wezwaniu Zamawiający:
„Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z dnia 22.11.2019 r. dokonał w
terminie wskazanym wezwaniem pisemnych wyjaśnień w dniu 29.11.2021 r. (data wpływu w
dniu 29.11.2021 r.). Jednakże w ocenie Zamawiającego wyjaśnieniu podlegają dodatkowo:
1) w pkt 5) ppkt b) wyjaśnień Wykonawcy została wskazana „utylizacja 1 szt. kosza: 106,00
zł (cennik w załączeniu)” - jednakże w załącznikach Zamawiający nie doszukał się
potwierdzenia wskazanej kwoty;
2) w pkt 8) ppkt a) wyjaśnień Wykonawcy został wskazany koszt „robocizny” ze wskazaniem
ilości godzin, tj. 110, przy czym po przemnożeniu przez podaną kwotę 22,02 zł Zamawiający
nie uzyskał kwoty 2444,22 zł. Ponadto ilość godzin wskazana w przedmiotowym ppkt różni
się od ilości godzin wskazanych w pkt 8) ppkt b) wyjaśnień;
3) w wykazie załączników (dowodów) został wskazany „koszt wypożyczenia busa” -
jednakże w treści wyjaśnień Wykonawcy Zamawiający nie doszukał się przywołania tych
kosztów.”.
Odwołujący wskazał, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie Eko-ogród udzielił
odpowiedzi. W szczególności, w odpowiedzi na pytanie nr 3 (koszt wypożyczenia busa) Eko-
ogród wskazał: „Koszt wypożyczenia busa został ujęty w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29
listopada 2021 r.
”
Następnie odwołujący argumentował, że wyjaśnienia Eko-ogrodu okazały się – z punktu
widzenia Zamawiającego – niewystarczające, toteż Zamawiający, w dniu 24 marca 2022 r.
po raz kolejny wezwał Eko-ogród do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający
sformułował wezwanie w następujący sposób: „[…] Zamawiający zwraca się o wyjaśnienie w
zakresie „kosztów wypożyczenia busa”, które zostały ujęte zgodnie z Państwa
wyjaśnieniami, w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r. - proszę o dokładne
wskazanie wyliczeń w tym zakresie z rozbiciem na koszty związane z ww. pojazdem oraz
pojazdem elektrycznym, o których mowa w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021
r.”
Odwołujący wskazał, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie, pismem z dnia 29 marca
2022 r. Eko-
ogród udzielił następującej odpowiedzi: „W wyjaśnieniach z dnia 29 listopada
2021 r. Wykonawca wskazał, iż koszt samochodu wynosi 2h x 20,00 zł/h, co daje wartość
40,00 zł. Jednocześnie, Wykonawca wskazał, że do prac używany będzie naprzemiennie z
w/w samochodem samochód elektryczny z kiprem nie przekraczający 3,5 t. Pobór prądu
podczas ładowania 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23 zł/100 km. Firma
posiada stacje ładowania i zamontowaną fotovoltaikę. Użycie samochodu elektrycznego
diametralnie zmniejsza koszt wykonania tego
zadania. Mając powyższe na uwadze,
Wykonawca w odpowiedzi na wątpliwości Zamawiającego wyjaśnia:
• koszt wypożyczenie busa wraz z kierowcą to 300,00 zł brutto na dobę. Oznacza to, że
koszt 2h korzystania z busa (300/12) to 25,00 zł.
• koszt paliwa LPG to 3,36 zł za 1 l. zgodnie z ceną z dnia 10.11.2021 r.
• objazd (ilość km do pokonania) to ok. 53 km, co daje łączną wartość ok 14,25 zł.
• w efekcie, praca busem przez 2h wynosi sumę kosztów busa (25,00 zł) i kosztów paliwa
LPG (14,25 zł), czyli 39,25 zł – w zaokrągleniu 40,00 zł .
Oprócz możliwości korzystania z wyżej wskazanego busa, Wykonawca ma w dyspozycji
samochód elektryczny z kiprem. Koszt użytkowania takiego pojazdu jest zdecydowanie
niższy, na co wskazywaliśmy już w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r., gdyż pobór
prądu podczas ładowania wynosi 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23
zł/100 km. Samochodem tym jeździ właściciel firmy (p. Z. F.).
Biorąc pod uwagę wymienne korzystanie z wypożyczonego busa wraz z kierowcą oraz
własnego pojazdu elektrycznego kierowanego przez właściciela Wykonawcy, nawet koszt
40,00 zł jest wskazany nad wyraz, gdyż koszty wykorzystania własnego pojazdu
elektrycznego są zdecydowanie niższe niż koszty wykorzystania wynajmowanego busa i
sumarycznie wpływają na obniżenie całego kosztu korzystania z pojazdu niezbędnego do
wykonania przedmiotu umowy. Do powyższych wyjaśnień dowody zostały złożone wraz z
wyjaśnieniami z dnia 29.11.2021 r. Dodatkowo wykonawca dołącza dowód świadczący o
kosztach paliwa LPG wskazanych w niniejszych wyjaśnieniach.”
Następnie odwołujący wskazał, że powyższe wyjaśnienia ponownie okazały się
niewystarczające dla Zamawiającego, toteż w dniu 30 marca 2022 r. Zamawiający ponownie
wezwał Eko-ogród do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający sformułował
swoje wezwanie w następujący sposób: „[…] Zamawiający zwraca się o doprecyzowanie, w
tym złożenie dowodów w zakresie kosztów przedstawionych przez Państwa w wyjaśnieniach
w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r. oraz z dnia 29 marca 2022 r.
dotyczących pojazdu elektrycznego oraz wypożyczonego pojazdu - busa. W wyjaśnieniach z
dnia 29 marca 2022 r. zostały faktycznie rozpisane koszty dot. ww. busa jednakże nie
zost
ały wskazane koszty pojazdu elektrycznego, które wraz z kosztami poniesionymi na
rzecz busa stanowiłyby sumę kosztów wskazanych w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29
listopada 2021 r. czy sumę kosztów wskazanych w wyjaśnieniach RNC z dnia 29 marca
2022 r. Jedyn
e dane jakie Zamawiający otrzymał to pobór prądu podczas ładowania, które
nie składają się na ww. sumę kosztów pojazdów - wobec powyższego Zamawiający
ostatecznie wzywa Wykonawcę o wyszczególnienie kosztów dotyczących pojazdów wraz z
dostarczeniem dowodu r
ejestracyjnego pojazdu wykazanego w załączniku do wyjaśnień z
dnia 29 listopada 2021 r., tj. wypożyczonego busa.”.
Następnie odwołujący wskazał, że pismem z dnia 1 kwietnia 2022 r. Eko-ogród odniósł
się do wezwania Zamawiającego – w następujący sposób: „Wykonawca wskazuje, że
składane uprzednio wyjaśnienia w sposób precyzyjny określały koszty użycia samochodu.
Po raz kolejny wskazujemy, że: do prac używany będzie naprzemiennie z wypożyczonym
busem, samochód elektryczny z kiprem nie przekraczający 3,5 t. Pobór prądu podczas
ładowania 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23 zł/100 km. Firma posiada
stacje ładowania i zamontowaną fotovoltaikę. Użycie samochodu elektrycznego diametralnie
zmniejsza koszt wykonania tego zadania. W wyjaśnianiach z dnia 29 marca 2022 r.,
jednoznacznie wskazaliśmy koszty użycia wypożyczonego busa i nie są one kwestionowane
przez Zamawiającego. Oznacza to, że już samym busem można wykonać przedmiot umowy
w cenie wskazanej w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. Jednocześnie w
wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. i kolejnych wyjaśnieniach wskazaliśmy na to, że
samochód elektryczny będzie wykorzystywany NAPRZEMIENNIE, co oznacza, że może ona
zastępować wypożyczanego busa. Koszt samochodu elektrycznego, którego właścicielem,
jest wykonawca, który sam będzie nim jeździł oraz koszty związane z energią elektryczną
(wskazane w wyjaśnieniach) powodują, iż samochód elektryczny jest tańszy niż
wypożyczony bus. Skoro Wykonawca będzie tych dwóch pojazdów używał
NAPRZE
MIENNIE, CZYLI NA ZMIANĘ, NIE JEDNOCZEŚNIE, RAZ JEDEN, RAZ DRUGI,
oznacza to, że korzystnie naprzemienne samo w sobie wyklucza możliwość korzystania z
obu pojazdów jednocześnie. W związku z tym, koszty naprzemiennego użytkowania obu
pojazdów nigdy nie przekroczą kwoty wskazanej w uprzednio złożonych wyjaśnieniach
rażąco niskiej ceny. Ponadto Wykonawca wskazuje, że żądanie złożenia dowodu
rejestracyjnego pojazdu, jako potwierdzenia prawidłowej kalkulacji ceny oferty jest
pozbawione jakiejkolwiek podstawy pra
wnej, narusza przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych oraz stoi w sprzeczności zasadami prowadzenia postępowania o udzielnie
publicznego. Artykuł 224 ustawy Prawo zamówień publicznych służy do wyjaśnienia
wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przez Wykonawcę przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia, w
zaoferowanej cenie. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu wyjaśnienia Wykonawcy powinny
być poparte dowodami w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części
składowych. Niemniej jednak, w żadnym miejscu ustawy Prawo zamówień publicznych, nie
ustanowiono zamkniętego czy chociażby przykładowego katalogu oświadczeń lub
dokumentów, które mogą stanowić dowody. Byłoby to niecelowe i zbyteczne ponieważ
wyłącznie Wykonawcy maja wiedzę jakie czynniki cenotwórcze, okoliczności, rozwiązania
czy warunki pozwoliły na zaoferowanie wykonania zamówienia za daną cenę. Załączony do
wyjaśnień koszt wynajmu busa (oferta) stanowi dowód na wykazanie wysokości kosztów
wynajęcia pojazdu przyjęty do kalkulacji ceny oferty, a nie wskazanie konkretnego pojazdu.
w dokumentach zamówienia, zamawiający nie wymagał wskazania jakiegokolwiek pojazdu
poprzez np. wskazanie jego marki czy innych oznaczeń precyzujących pojazdy, którymi
będzie realizowana usługa. Również wykonując dyspozycję wynikającą z art. 224 ust. 4 Pzp,
Zamawiający nie ma możliwości narzucenia Wykonawcy formy wyjaśnień i dowodów, a
wyłącznie jest zobowiązany zażądać wyjaśnień w zakresie co najmniej: zgodności z
przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może
być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych właściwych
dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie oraz zgodności z przepisami z
zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym
realizowane jest zamówienie. Innymi słowy, zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień
publicznych, wyłącznie Wykonawca ma możliwość swobodnego doboru i przedłożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, a
Zamawiający nie może niczego w tym zakresie narzucać Wykonawcy. Ponadto wymaga
podkreślenia, że w żadnym postanowieniu dokumentów zamówienia, opublikowanych na
stronie internetowej prowadzonego postępowania, nie wprowadzono wymogu w tym zakresie
(obowiązek przedłożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, przy pomocy którego realizowane
będzie zamówienie). Przeciwnie, zgodnie z treścią SWZ, Zamawiający nie żądał złożenia
żadnych przedmiotowych środków dowodowych, a co równie istotne nie postawił nawet
warunku
udziału dotyczącego dysponowania określonymi pojazdami. Niemniej jednak, nawet
w sytuacji, w której Zamawiający zamierzałby weryfikować spełnienie warunku udziału
dotyczącego potencjału technicznego (czego nie przewidują dokumenty zamówienia), nie
sposób uznać za prawidłowe żądanie jako podmiotowego środka dowodowego dowodu
rejestracyjnego pojazdu przy pomocy którego realizowane będzie zamówienie. W takiej
sytuacji, Zamawiający byłby bowiem związany postanowieniami Rozporządzenie Ministra
Rozwoju, Pracy i T
echnologii z dnia 23 grudnia 2020 r., w sprawie podmiotowych środków
dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, które w zakresie takiego warunku udziału, pozwala żądać wyłącznie wykazu
narzędzi, wyposażenia zakładu lub urządzeń technicznych dostępnych wykonawcy w celu
wykonania zamówienia publicznego wraz z informacją o podstawie do dysponowania tymi
zasobami. Tym samym, żądanie złożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, przy pomocy
którego realizowane będzie zamówienie, bez uprzedniego wymogu w tym zakresie w
dokumentach zamówienia oraz wyłącznie od jednego Wykonawcy, narusza art. 224 Pzp
oraz stoi w sprzeczności z zasadą przejrzystości i zachowania uczciwej konkurencji oraz
równego traktowania wykonawców. Wszelkie dowody w zakresie jak powyżej są już w
dyspozycji Zamawiającego.”.
Zdaniem odwołującego, już po pierwszych wyjaśnieniach Eko-ogrodu z dnia 29 listopada
2021 r. zaistniały podstawy do odrzucenia oferty Eko-ogrodu z uwagi na brak dokładnych
wyjaśnień pozwalających przyjąć, że na ofercie Eko-ogrodu nie ciąży cena rażąco niska.
Odwołujący wskazał, że wykaże prawdziwość tego twierdzenia na przykładzie okoliczności,
o którą dopytywał Zamawiający – czyli kosztów wykorzystania do realizacji zamówienia
samochodu z silnikiem spalinowym i samochodu elektrycznego.
Odwołujący zwrócił uwagę, że w wezwaniu do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny
Zamawiający domagał się złożenia „pisemnych wyjaśnień w tym przedłożenia dowodów”.
Jak dodatkowo zaznaczył w treści wezwania, „Obowiązkiem Wykonawcy jest zatem
przedstawienie zamawiającemu poszczególnych składników oraz wykazanie indywidualnych
czynników wpływających na to, że Wykonawca mógł zaoferować tak niską cenę”.
Odwołujący podniósł, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie (pismo z dnia 29
listopada 2021 r.) wykonawca Eko-
ogród bardzo ogólnikowo przedstawił koszty związane z
wykorzystaniem samochodu z silnikiem spalinowym oraz samochodu z silnikiem
elektrycznym. Wykonawca wskazał, że związane z tym koszty wynoszą 2 x 20 zł/h, koszty
pośrednie 541,58 zł oraz zysk 1431,71 zł. Zdaniem odwołującego, nie wiadomo, dlaczego
koszt ten wyniósł 20 zł za każdą godzinę, jakie dokładnie wydatki składają się na koszty
pośrednie (i dlaczego wykonawca miałby ponieść je w takiej wysokości) ani na czym oparte
są twierdzenia co do przewidywanego zysku. Według odwołującego, już tylko powyższe
niedoskonałości wyjaśnień przedstawionych przez Eko-ogród dyskwalifikowały wykonawcę z
możliwości ubiegania się o uzyskanie zamówienia publicznego.
Odwołujący zarzucił, że powyższe uchybienia zasadnie wzbudziły u Zamawiającego
wątpliwości, toteż w kolejnym wezwaniu RNC z 11 marca 2022 r. Zamawiający poprosił Eko-
ogród o przywołanie kosztów „wypożyczenia busa”. W odpowiedzi Eko-ogrodu z dnia 15
marca 2022 r. na w/w wezwanie Eko-
ogród lakonicznie wskazał, że „koszt wypożyczenia
busa został ujęty w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r.”. Zdaniem
odwołującego, wykonawca nie uzupełnił ani nie uszczegółowił w żaden sposób
zaprezentowanych przez siebie wyjaśnień, a wyłącznie odesłał do ich pierwotnej wersji.
Zdaniem odwołującego, z niezrozumiałych powodów powyższe działania nie doprowadziły
z
amawiającego do wniosku o konieczności odrzucenia oferty Eko-ogrodu. Zamiast tego,
Zamawiający w dalszym ciągu usiłował doprecyzować wyjaśnienia wykonawcy w obszarze
budzącym wątpliwości, tj. w zakresie kosztów wykorzystania pojazdów (spalinowego oraz
elektrycznego). W wezwaniu z dnia 24 marca Zamawiający specjalnie poprosił o „dokładne
wskazanie wyliczeń w tym zakresie z rozbiciem na koszty związane z ww. pojazdem oraz
pojazdem elektrycznym […]”. Odwołujący podniósł, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie
Eko-
ogród po pierwsze nie przedstawił wyjaśnień co do kosztów związanych z
użytkowaniem pojazdu elektrycznego, a po drugie – przedstawił rozbicie kosztów
związanych z użytkowaniem pojazdu spalinowego (tzn. zamieścił informację, która powinna
znaleźć się w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r.).
Odwołujący wskazał, że powyższe uchybienie spowodowało reakcję Zamawiającego w
postaci kolejnego wezwania (z dnia 30 marca 2022 r.) do przedstawienia kosztów
użytkowania pojazdu elektrycznego. W piśmie z dnia 1 kwietnia 2022 r. nie przedstawił tych
kosztów, lecz powielił przedstawione wcześniej wyliczenia.
Zdaniem odwołującego, Eko-ogród nie zdołał w ogóle przedstawić kosztów użytkowania
samochodu elektrycznego, oraz przedstawił koszty użytkowania samochodu z silnikiem
spalinowym dopiero po dwóch wezwaniach wystosowanych przez Zamawiającego. Obie
informacje powinny znaleźć się w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. Według
odwołującego ich brak dyskwalifikował wykonawcę z ubiegania się o uzyskanie zamówienia i
stał Zamawiającemu na przeszkodzie w generowaniu kolejnych wezwań do złożenia
wyjaśnień RNC.
Odwołujący wywiódł, że zgodnie art. 224 ust. 5 Pzp, w razie przeprowadzenia badania w
zakresie rażąco niskiej ceny, obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Zgodnie z art. 224 ust. 6 Pzp, odrzuceniu, jako oferta z
rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w
wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Zdaniem odwołującego, z powyższych przepisów wynika
obowiązek wykonawcy do przedłożenia rzeczowych, kompletnych, spójnych, rzetelnych i
zgodnych z prawdą wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny. Tak się nie stało, gdyż Eko-
ogród nie przedstawił w swoich pierwotnych wyjaśnieniach kosztów użytkowania samochodu
spalinow
ego (busa) oraz pojazdu elektrycznego. To z kolei oznacza, że Zamawiający nie ma
możliwości sanowania oferty wykonawcy przez ponawianie wezwań do złożenia wyjaśnień,
w których wykonawca miałby szansę na wyjaśnienie czy doprecyzowanie kwestii, które
powinny
znaleźć się w pierwotnym wyjaśnieniu. Według odwołującego uprawnienie
Zamawiającego do ponownego wzywania wykonawcy do złożenia wyjaśnień odnosi się
wyłącznie do sytuacji, w której wykonawca rzetelnie i rzeczowo przedstawia zamawiającemu
wyjaśnienia. Zdaniem odwołującego, w niniejszej sprawie tak jednak się nie stało.
Zamawiający trzykrotnie wzywał Eko-ogród do złożenia wyjaśnień, pomimo braku
jakichkolwiek podstaw do przeprowadzenia tych czynności z uwagi na fakt, że wykonawca
przedkładał nierzetelne wyjaśnienia.
W dalszej części odwołania odwołujący podniósł, że oferta wykonawcy Eko-ogród
zawiera cenę rażąco niską, nie pozwalającą na pokrycie kosztów realizacji zamówienia przez
wykonawcę – o czym miały świadczyć następujące okoliczności.
Odwołujący wskazał, że jak wynikało z kosztorysu ofertowego Eko-ogrodu, wykonawca
zaoferował w trzech pozycjach ofertowych następujące ceny jednostkowe:
1) wywóz nieczystości stałych pozostałych po imprezach masowych – 590 zł/tonę;
2) oczyszczanie terenów ze śmieci wielkogabarytowych – 700 zł/tonę.
Tymczasem jak wynika z cennika zakładu, w którym Eko-ogród ma zamiar
zagospodarowywać odpady (cennik był załącznikiem do wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada
2021 r.), ceny za zagospodarowanie w/w odpadów kształtują się następująco:
1) nieczystości stałe po imprezach masowych – 637,20 zł/tonę;
2) odpady wielkogabarytowe
– 756 zł/tonę.
Zdaniem odwołującego, powyższe oznacza, że Eko-ogród przy świadczeniu w/w usług
Eko-
ogród traci:
1) przy zagospodarowaniu nieczystości stałych po imprezach masowych – 47,20 zł/tonę;
2) przy zagospodarowaniu odpadów wielkogabarytowych – 56 zł/tonę.
Odwołujący wskazał, że strata wynika wyłącznie z kosztów zagospodarowania
odpadów przez podmiot trzeci. Jeżeli uwzględni się pozostałe koszty związane ze
świadczeniem usługi (których nie zdoła pokryć cena zaoferowana przez Eko-ogród), takie jak
transport odpadów, koszty zatrudnienia, zabezpieczenia narzędzi (mioteł, grabi, worków),
paliwa, to okaże się że strata w odniesieniu do jednej tony odpadów jest jeszcze większa.
Powyższe oznacza, że Eko-ogród świadczy usługi za cenę niższą od ponoszonych kosztów,
co stanowi o zaoferowaniu ceny rażąco niskiej.
W dalszej kolejności odwołujący podniósł wątpliwości co do realności ceny
zaoferowanej przez Eko-
ogród w niżej wymienionych pozycjach kosztorysów ofertowych.
Nazwa pozycji kosztorysu
ofertowego
Cena ofertowa Eko-
ogród
Cena ofertowa
Odwołującego
Powierzchniowe oczyszczanie
terenu, utrzymanie terenów w
czystości
0,15 zł
0,20 zł
Opróżnianie koszy na śmieci
wraz z wymianą worków
3,10 zł
3,50 zł
Odwołujący podniósł, że jeśli chodzi o powierzchniowe oczyszczanie terenu, to
stawka zaoferowana przez Eko-
ogród jest o 25% niższa od stawki zaoferowanej przez niego.
Odwołujący wskazał, że jednocześnie, jak wynika z przywołanego wcześniej cennika
załączonego przez Eko-ogród, koszty zagospodarowania odpadów, jakie ponosi Eko-ogród
są o 60% wyższe od kosztów, jakie ponosi on sam. Ponadto odwołujący wskazał, z uwagi na
uzyskiwane rabaty, ponosi koszty paliwa o ok. 2,6% niższe od tych, które ponosi Eko-ogród.
Odwołujący wskazał, że jeśli chodzi o opróżnianie koszy na śmieci wraz z wymianą
worków, to stawka zaoferowana przez Eko-ogród jest o 11% niższa od stawki zaoferowanej
przez ni
ego. Jednocześnie, jak wynika z przywołanego wcześniej cennika załączonego przez
Eko-
ogród, koszty zagospodarowania odpadów, jakie ponosi Eko-ogród są o 60% wyższe od
kosztów, jakie ponosi on. Ponadto odwołujący wskazał, że z uwagi na uzyskiwane rabaty,
ponosi koszty paliwa o ok. 2,6% niższe od tych, które ponosi Eko-ogród.
Powyższe okoliczności miały świadczyć o tym, że Eko-ogród zaoferował w
poszczególnych pozycjach kosztorysowych rażąco niskie ceny, w związku z czym
z
amawiający powinien odrzucić jego ofertę.
Kolejno odwołujący podniósł, że niezrozumiałym jest również na jakiej podstawie w
kalkulacji ceny przyjęta została kwota 2800,00 zł brutto za wynagrodzenie za pracę, jeśli
zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2021 r. minimalne
wynagrodzenia za pracę zostało ustalone w wysokości 3010,00 zł brutto od dnia 1 stycznia
2022 r. Niejasne jest również z czego wynika stawka roboczogodziny w wysokości 16,67 zł
oraz pozostałe narzuty.
Następnie odwołujący podniósł, że w wyjaśnieniach Eko-ogród informuje, że będzie
używał samochodu elektrycznego natomiast przedstawiona oferta w żaden sposób nie
przedstawia pojazdu elektrycznego tylko samoch
ód z silnikiem wysokoprężnym. Ponadto
odwołujący wskazał, z informacji uzyskanych przez niego wynika, że pojazd, na który
powołuje się Eko-ogród został sprzedany, w związku z czym oferta jest nieaktualna.
Dodatkowo, Odwołujący wskazał, że uzyskał u lokalnych dealerów samochodów
ciężarowych elektrycznych informację, iż przeciętny czas oczekiwania na taki samochód to
minimum 6 miesięcy, a cena zakupu to kwota 400.000,00 zł brutto, co nie może być
pominięte w kalkulacji ceny ofertowej. W wezwaniu z dnia 22 listopada 2021 r. Zamawiający
wzywa
ł Wykonawcę do złożenia wyjaśnień w odniesieniu do kosztorysu ofertowego o
wyjaśnienie cen w poszczególnych pozycjach, natomiast Wykonawca w swoich
wyjaśnieniach w większości pozycji nie odnosi się do cen jednostkowych oraz w żadnej z
pozycji nie kalkuluje ryzyka.
Następnie, w odniesieniu do poszczególnych pozycji kosztorysu odwołujący zwrócił
uwagę na następujące okoliczności:
1) wyjaśnienie ceny w pozycji nr 1 - powierzchniowe oczyszczanie terenu, utrzymanie
terenów w czystości:
a) Wykonawca odnosi się do jednorazowego oczyszczania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym,
b) w wyjaśnieniach nie jest wskazana liczba osób wykonujących pracę tylko „robocizna:
40h”, zatem nie jest wiadomym, czy w tych wyliczeniach ujęta jest np. praca kierowcy,
który jest niezbędny do realizacji zamówienia;
c) nie wiadomo z czego wynika kwota 22,02 zł;
d) w wyjaśnieniach nie są ujęte koszty zakupu pojazdu;
2) wyjaśnienia ceny w pozycji nr 2 – oczyszczanie terenów z psich odchodów, w miesiącach
IV-X:
a) Wykonawca odnosi się do jednorazowego oczyszczania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym;
b) w wyjaśnieniach nie jest wskazana liczba osób wykonujących pracę; jest tylko
stwierdzenie „robocizna: 6,5h”, zatem nie wiadomo, czy w tych wyliczeniach ujęta jest np.
praca kierowcy, który jest niezbędny do realizacji zamówienia;
c) nie wiadomo z czego wynika kwota 22,02 zł;
d) błędnie zostało sklasyfikowane unieszkodliwienie odpadów, ponieważ psie odchody
powinny być klasyfikowane jako odpady komunalne o kodzie 20 03 01, a koszt przyjęcia
takich odpadów przez firmę MASTER to kwota 637,20 zł brutto, a nie 540,00 zł;
e) brak kalkulacji kosztów użycia odkurzacza na psie odchody;
3) wyjaśnienia ceny w pozycji nr 4 – wywóz i utylizacja uszkodzonych betonowych koszy na
śmieci:
a) w wyjaśnieniach nie jest wskazana liczba osób wykonujących pracę; jest tylko
stwierdzenie „robocizna: 2h”, zatem nie wiadomo, czy w tych wyliczeniach ujęta jest np.
praca kierowcy, który jest niezbędny;
b) nie wiadomo z czego wynika kwota 22,02 zł;
c) w kalkulacji nie został ujęty koszt załadunku betonowego kosza na śmieci;
5) wyjaśnienia ceny w pozycji nr 7 – porządkowanie terenów po imprezach masowych:
a) wykonawca odnosi się do jednorazowego oczyszczania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym;
b) W
ykonawca wyjaśnia, że „czas jednokrotnego zamiatania: 2,5 MTH + 50% dodatkowo
rezerwa czasu pracy = 4MTH” z naszych wyliczeń 2,5 MTH + 50% = 3,45;
c) wykonawca w wyjaśnieniach wskazuje poszczególne kwoty: 297,27 zł, 2,56 zł, 6,23 zł,
80,00 zł (24,00 zl + 23,76 zł + 32,24 zł), 63,72 zł, 144,29 zł, 43,89 zł, w żadnym wypadku
nie sumuje się to na kwotę 877,96 zł.
6) wyja
śnienia ceny w pozycji nr 13 – zamiatanie alejek parkowych chodników i placyków
wybrukowanych w miesiącach IV-X:
a) wykonawca odnosi się do jednorazowego zamiatania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym;
b) praca operatora powinna by
ć wyliczona z roboczogodzin, a nie MTH;
c) w kalkulacji ujęty jest koszt samochodu, a nie są ujęte koszty pracy kierowcy, osób
wykonujących pracę;
7) wyja
śnienia ceny w pozycji nr 14 – bieżące oczyszczanie powierzchni alejek, chodników i
placyk
ów wybrukowanych z darni, traw i chwastów(V-IX):
a) wykonawca odnosi się do jednorazowego oczyszczania całej powierzchni terenu, a nie
ceny jednostkowej jaką zaoferował w kosztorysie ofertowym;
b) w wyja
śnieniach nie jest wskazana liczba osób wykonujących pracę, jest tylko
stwierdzenie „robocizna: 110”, zatem nie wiadomo czy w tych wyliczeniach ujęta jest np.
praca kierowcy, kt
óry jest niezbędny;
c) nie wiadomo z czego wynika kwota 22,02 zł;
d) Eko-ogr
ód wskazuje błędne wyliczenia – przyjmuje, że robocizna wynosi 110h,
natomiast paliwo zostało wyliczone dla 111h – świadczy o braku rzetelności wyjaśnień;
e) Eko-ogr
ód błędnie sklasyfikował unieszkodliwienie odpadów, ponieważ odpady z
oczyszczania alejek, chodnik
ów i placyków klasyfikowane są jako odpady z czyszczenia
ulic i plac
ów (20 03 03), a koszt przyjęcia takich odpadów przez firmę MASTR to kwota
637,20 zł brutto, a nie 540,00 zł (wynikająca z kosztorysu ofertowego);
f) Wykonawca w wyja
śnieniach nie wskazuje jaki sprzęt będzie używany do wykonywania
prac w związku z czym istnieją wątpliwości czy w kalkulacji został ujęty koszt np. wymiany
szczotek do urządzenia darniującego;
8) odwołujący wskazał, że istnieje wątpliwość, czy Zamawiający przeliczył koszt wynajmu
przedstawionego przez Wykonawcę pojazdu. Biorąc pod uwagę krotność wykonywanych
prac w ciągu roku (156 + 92 = 248 dni) i koszt wypożyczenia pojazdu, otrzymujemy kwotę
74.400,00 zł, a do realizacji całego zamówienia potrzebne są minimum trzy takie pojazdy –
co w ciągu roku daje kwotę – 223.200,00 zł.
9)
odwołujący wskazał, że wykonawca w wyjaśnieniach powołuje się na koszt pojazdu
elektrycznego, nie
przedstawiając dokładnej kalkulacji kosztów ani nie przedstawia żadnych
dowodów na posiadanie takiego pojazdu bądź też oferty zakupowej. Odnosząc się do
kalkulacji wykorzystania pojazdu elektrycznego, Odwołujący przedstawił poniżej własne
wyliczenia w zakresie koszt
ów użytkowania takiego pojazdu.
Odwołujący podniósł, że EKO-OGRÓD w swoich wyjaśnieniach nie wskazał typu i
modelu samochodu elektrycznego, typu ładowarki oraz pojemności akumulatora samochodu
elektrycznego. W wyjaśnieniach RNC z dnia 29 listopada 2021 r. w punktach 3, 4, 5, 6, 7, 8
Odwołujący wskazał, że dostrzegł podstawowe błędy zarówno w jednostkach miar jak i
samych obliczeniach, np. w stwierdzeniu „2000 vat x 3,5h=7500 vat”. Odwołujący wyjaśnił,
że prawidłowe działanie matematyczne to 2000 x 3,5 = 7000, a oprócz tego powinna być
jednostka W (czyli wat, a nie volt), a do tego należy pamiętać, że W x h = Wh.
Odwołujący wskazał także, że podane przez Eko-ogród wartości pozwalają naładować
akumulator o pojemności najwyżej 5kWh, a ciężarowy pojazd elektryczny posiada
akumulator o minimalnej pojemności 34,5 kWh. W punkcie 8 wyjaśnień Eko-ogród wskazuje,
że do wykonywania prac używany będzie samochód elektryczny z „kiprem” przekraczający
3,5 t, natomiast w punktach 3, 4, 5, 6, 7 Eko-
ogród powołuje się na „samochód elektryczny z
„kiprem” nie przekraczający 3,5 t”. Ile zatem EKO-OGRÓD posiada samochodów
elektrycznych do 3,5 t, a ile powyżej 3,5 t wykorzystywanych we wskazanych zadaniach i
jakie są ich koszty?
Odwołujący wskazał, że następnie Eko-ogród zaznacza w wyjaśnieniach, że posiadają
instalację fotowoltaiczną o mocy 35,15 kW. Odwołujący wyjaśniał, że instalacja
fotowoltaiczna o zainstalowanej mocy 35kWp jest w stanie wyprodukować 28 000 kWh/rok.
Jest to wartość teoretyczna, przyjmowana przy najlepszym ustawieniu paneli, kąta padania
promieni słonecznych itp. Zakładając, że realnie firma Eko-ogród zużywa ok. 35000 kWh na
codzienne funkcjonowanie, tj. szatnie pracownicze, zaplecze socjalne, warsztat, biuro itd.
stwierdzić należy, że instalacja fotowoltaiczna nie pokryje kosztów użytkowania samochodu
elektrycznego, zabraknie 7000 kWh, czyli 20%.
Przy podanej ładowarce samochodowej o mocy 2,3 kW, czyli przy domowej ładowarce z
gniazdka jednofazowego, pojedynczy cykl ładowania samochodu elektrycznego „do pełna”
trwa około 15 h. Pozwala nam to obliczyć ładowanie samochodu z takiej ładowarki:
2,3 kW x 15 h = 34,5 kWh
Zakładając, że samochód ładujemy 312 dni w roku – otrzymujemy 34,5 kWh x 312 dni
daje w ciągu roku 10764 kWh.
10764 kWh + 7000 kWh = 17764 kWh
Powyższe obliczenia wskazują, że zabraknie 50,75 % energii elektrycznej z fotowoltaiki.
Odwołujący wskazał, że obliczając na koszty przejazdu samochodem elektrycznym na
podstawie danych dealerów:
Na przykładzie Renault Master Z.E. 33 wg danych podanych na stronie producenta,
zasięg na pełnej baterii to 120 km. Czasy ładowania i koszty:
Stawka 0,83 zł/kW to stawka przedstawiona przez Eko-ogród.
Ładowarka 1-fazowa 2,3 kW x 15 h = 34,5 kWh; 34,5 kWh x 0,83 zł/kW = 28,64 zł/120
km, tj. 23,87 zł/100 km.
Ładowarka 3 fazowa 22 kW x 4,5 h = 99 kWh x 0,83 zł/kW = 82,17 zł/120 km, tj. 68,48
zł/100 km.
Zdaniem odwołującego powyższe wyliczenia rozmijają się znacząco z obliczeniami firmy
Eko-
ogród i opierają się na założeniach względniejszych dla Eko-ogrodu, ponieważ stawka
prądu to cena za kWh bez opłaty stałej, dystrybucyjnej itd. Podana cena jest ceną netto.
Odnosząc się do wartości całego zamówienia odwołujący podniósł, że zadziwiającym jest
fakt,
że wykonawca Eko-ogród wyszacował zamawiającemu całość zamówienia na kwotę
1.475.092,21 zł brutto, po czym złożył ofertę na kwotę 699.158,67 zł brutto. Rodzi się pytanie
czy szacując chciała świadomie wprowadzić Zamawiającego w błąd, czy złożył ofertę z ceną
poni
żej kosztów swojej realizacji.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania. W
odpowiedzi i w
trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego
stanowiska.
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, zachowując termin
ustawowy oraz wykazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść zamawiającego
zgłosił przystąpienie wykonawca Z. F., prowadzący w Tychach działalność gospodarczą
pod nazwą EKO-OGRÓD Z.F. Konserwacja Terenów Zielonych, Z. F. Złożył pismo
procesowe z 22 kwietnia 2022 r.
, w którym wniósł o oddalenie odwołania. W piśmie i w
trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, w tym w
szczególności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji warunków
zamówienia (SWZ), wyjaśnienia treści SWZ, modyfikacje SWZ, informację z otwarcia
ofert, ofertę przystępującego, ofertę odwołującego, wezwanie zamawiającego z 22
listopada 2021 r. skierowane do
przystępującego do złożenia wyjaśnień co do
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny wraz z dowodami, wyjaśnienia
przystępującego z 29 listopada 2021 r. co do ceny ofertowej, kolejne wezwania
zamawiającego skierowane do przystępującego do złożenia wyjaśnień co do
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, odpowiedzi przystępującego,
na ww. wezwania, zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej z 1 kwietnia 2022
r.,
załączniki do odwołania, załączniki do pisma procesowego przystępującego z 22
kwietnia 2022 r.,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia, stanowiska i dokumenty
złożone przez strony i uczestnika postępowania w trakcie posiedzenia i rozprawy,
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Art. 16 ustawy Pzp stanowi, że Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób:
1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
Stosownie do art. 224 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od
wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub
ich istotnych części składowych.
2. W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej
przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych
ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający
zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność
wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzg
lędnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu
postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może
zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
3. Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć w szczególności:
1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług
albo związanych z realizacją robót budowlanych;
3) oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przep
isów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207)
lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane
zamówienie;
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej;
6) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
8) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
4. W przypadku zamówień na roboty budowlane lub usługi, zamawiający jest obowiązany
żądać wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4
i 6.
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
6. Odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z
dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę jeżeli
zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Art. 239 ust. 1
ustawy Pzp stanowi, że zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę
na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia.
Ustalono, że przedmiotem zamówienia jest utrzymanie czystości w parkach i
skwerach oraz na terenach administrowanych przez TZUK w Tychach w 2022 r.
Postępowanie zostało podzielone na dwa zadania, przy czym odwołanie dotyczy zadania
oznaczonego numerem 1.
Ustalono także, że do upływu terminu składania ofert do zamawiającego wpłynęły
następujące oferty w zakresie zadania nr 1:
1)
odwołującego z ceną 758.938,67 zł brutto,
2)
przystępującego z ceną 699.158,67 zł brutto,
Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie zamówienia w zakresie zadania nr 1 kwotę
721.400,00
zł brutto.
(por. informacja z otwarcia ofert
i o kwocie przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia, w
dokumentacji postępowania przekazanej przez zamawiającego na nośniku elektronicznym).
Ustalono również, że Zamawiający ustalił wartość szacunkową zamówienia, w
odniesieniu do zadania nr 1 na kwotę 1.002.514,38 zł. Wartość ustalono 30 sierpnia 2021 r.
na podstawie odpowiedzi na prośbę o oszacowanie uzyskanej od 2 wykonawców, w tym
przystępującego oraz umowy z dotychczasowym wykonawcą z 30.04.2020 r. (por. protokół
postępowania, w dokumentacji postępowania przekazanej przez zamawiającego na nośniku
elektronicznym).
Ustalono ponadto
, że zamawiający pismem z 22 listopada 2021 r. działając, na
podstawie trybie art. 224 ust. 1, art. 224 ust. 2 pkt 1 oraz art. 224 ust. 3 Pzp
, wezwał
przystępującego do złożenia pisemnych wyjaśnień, w tym przedłożenia dowodów
dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie zgodności z przepisami
dotyczącymi kosztów pracy, zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w
sprawach dotyczących pomocy publicznej, zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i
zabezpieczenia socjalnego. Zamawiający zażądał także złożenia szczegółowych wyjaśnień
w stosunku do kosztorysu ofertowego w odniesieniu do następujących pozycji kosztorysu
ofertowego Eko-ogrodu:
1) nr 1 -
powierzchniowe oczyszczenie terenu, utrzymanie terenów w czystości;
2) nr 2 -
oczyszczanie terenów z psich odchodów, w miesiącach IV-X;
3) nr 4 -
wywóz i utylizacja uszkodzonych betonowych koszy na śmieci;
4) nr 7 -
porządkowaniem terenów po imprezach masowych;
5) nr 13 -
zamiatanie alejek parkowych, chodników i placyków wybrukowanych; w
miesiącach IV-X;
6) nr 14 -
bieżące oczyszczanie powierzchni alejek, chodników i placyków wybrukowanych z
darni, traw i chwastów (V-IX).
W odpowiedzi na ww. wezwanie przystępujący złożył wyjaśnienia z dnia 29 listopada
2021 r.
Część wyjaśnień została zastrzeżona jako tajemnica przedsiębiorstwa
W dalszej kolejności ustalono, że 11 marca 2022 r. Zamawiający wezwał wykonawcę
Eko-
ogród, w trybie art. 224 ust. 1, art. 224 ust. 2 pkt 1 oraz art. 224 ust. 3 Pzp do złożenia
pisemnych wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny. Jak wskazał w wezwaniu Zamawiający:
„Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z dnia 22.11.2019 r. dokonał w
terminie wskazanym wezwaniem pisemnych wyjaśnień w dniu 29.11.2021 r. (data wpływu w
dniu 29.11.2021 r.). Jednakże w ocenie Zamawiającego wyjaśnieniu podlegają dodatkowo:
1) w pkt 5) ppkt b) wyjaśnień Wykonawcy została wskazana „utylizacja 1 szt. kosza: 106,00
zł (cennik w załączeniu)” - jednakże w załącznikach Zamawiający nie doszukał się
potwierdzenia wskazanej kwoty;
2) w pkt 8) ppkt a) wyjaśnień Wykonawcy został wskazany koszt „robocizny” ze wskazaniem
ilości godzin, tj. 110, przy czym po przemnożeniu przez podaną kwotę 22,02 zł Zamawiający
nie uzyskał kwoty 2444,22 zł. Ponadto ilość godzin wskazana w przedmiotowym ppkt różni
się od ilości godzin wskazanych w pkt 8) ppkt b) wyjaśnień;
3) w wykazie załączników (dowodów) został wskazany „koszt wypożyczenia busa” -
jednakże w treści wyjaśnień Wykonawcy Zamawiający nie doszukał się przywołania tych
kosztów.”
Dalej ustalono, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie Eko-ogród udzielił
odpowiedzi. W szczególności, w odpowiedzi na pytanie nr 3 (koszt wypożyczenia busa) Eko-
ogród wskazał: „Koszt wypożyczenia busa został ujęty w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29
listopada 2021 r.
”
Następnie ustalono, że zamawiający, 24 marca 2022 r. po raz kolejny wezwał Eko-
ogród do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający sformułował wezwanie w
następujący sposób: „[…] Zamawiający zwraca się o wyjaśnienie w zakresie „kosztów
wypożyczenia busa”, które zostały ujęte zgodnie z Państwa wyjaśnieniami, w poz. 7
wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r. - proszę o dokładne wskazanie wyliczeń w tym
zakresie z rozbiciem na koszty z
wiązane z ww. pojazdem oraz pojazdem elektrycznym, o
których mowa w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r.”
W dalszej kolejności ustalono, że w odpowiedzi na powyższe wezwanie, pismem z
dnia 29 marca 2022 r. Eko-
ogród udzielił następującej odpowiedzi: „W wyjaśnieniach z dnia
29 listopada 2021 r. Wykonawca wskazał, iż koszt samochodu wynosi 2h x 20,00 zł/h, co
daje wartość 40,00 zł. Jednocześnie, Wykonawca wskazał, że do prac używany będzie
naprzemiennie z w/w samochodem samochód elektryczny z kiprem nie przekraczający 3,5 t.
Pobór prądu podczas ładowania 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23
zł/100 km. Firma posiada stacje ładowania i zamontowaną fotovoltaikę. Użycie samochodu
elektrycznego diametralnie zmniejsza koszt wykonania tego
zadania. Mając powyższe na
uwadze, Wykonawca w odpowiedzi na wątpliwości Zamawiającego wyjaśnia:
• koszt wypożyczenie busa wraz z kierowcą to 300,00 zł brutto na dobę. Oznacza to, że
koszt 2h korzystania z busa (300/12) to 25,00 zł.
• koszt paliwa LPG to 3,36 zł za 1 l. zgodnie z ceną z dnia 10.11.2021 r.
• objazd (ilość km do pokonania) to ok. 53 km, co daje łączną wartość ok 14,25 zł.
• w efekcie, praca busem przez 2h wynosi sumę kosztów busa (25,00 zł) i kosztów paliwa
LPG (14,25 zł), czyli 39,25 zł – w zaokrągleniu 40,00 zł .
Oprócz możliwości korzystania z wyżej wskazanego busa, Wykonawca ma w
dyspozycji samochód elektryczny z kiprem. Koszt użytkowania takiego pojazdu jest
zdecydowanie niższy, na co wskazywaliśmy już w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r.,
gdyż pobór prądu podczas ładowania wynosi 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW
= 6,23 zł/100 km. Samochodem tym jeździ właściciel firmy (p. Z. F.).
Biorąc pod uwagę wymienne korzystanie z wypożyczonego busa wraz z kierowcą
oraz własnego pojazdu elektrycznego kierowanego przez właściciela Wykonawcy, nawet
koszt 40,00 zł jest wskazany nad wyraz, gdyż koszty wykorzystania własnego pojazdu
elektrycznego są zdecydowanie niższe niż koszty wykorzystania wynajmowanego busa i
sumarycznie wpływają na obniżenie całego kosztu korzystania z pojazdu niezbędnego do
wykonania przedmiotu umowy. Do powyższych wyjaśnień dowody zostały złożone wraz z
wyjaśnieniami z dnia 29.11.2021 r. Dodatkowo wykonawca dołącza dowód świadczący o
kosztach paliwa LPG wskazanych
w niniejszych wyjaśnieniach.”
Następnie ustalono, że 30 marca 2022 r. Zamawiający ponownie wezwał Eko-ogród
do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający sformułował swoje wezwanie w
następujący sposób: „[…] Zamawiający zwraca się o doprecyzowanie, w tym złożenie
dowodów w zakresie kosztów przedstawionych przez Państwa w wyjaśnieniach w poz. 7
wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r. oraz z dnia 29 marca 2022 r. dotyczących
pojazdu elektrycznego oraz wypożyczonego pojazdu - busa. W wyjaśnieniach z dnia 29
marca 2022 r. zostały faktycznie rozpisane koszty dot. ww. busa jednakże nie zostały
wskazane koszty pojazdu elektrycznego, które wraz z kosztami poniesionymi na rzecz busa
stanowiłyby sumę kosztów wskazanych w poz. 7 wyjaśnień RNC z dnia 29 listopada 2021 r.
czy sumę kosztów wskazanych w wyjaśnieniach RNC z dnia 29 marca 2022 r. Jedyne dane
jakie Zamawiający otrzymał to pobór prądu podczas ładowania, które nie składają się na ww.
sumę kosztów pojazdów - wobec powyższego Zamawiający ostatecznie wzywa Wykonawcę
o wyszczególnienie kosztów dotyczących pojazdów wraz z dostarczeniem dowodu
rejestracyjnego pojazdu wykazanego w załączniku do wyjaśnień z dnia 29 listopada 2021 r.,
tj. wypożyczonego busa.”.
W dalszej kolejności ustalono, że pismem z dnia 1 kwietnia 2022 r. Eko-ogród odniósł
się do wezwania Zamawiającego – w następujący sposób: „Wykonawca wskazuje, że
składane uprzednio wyjaśnienia w sposób precyzyjny określały koszty użycia samochodu.
Po raz kolejny wskazujemy, że: do prac używany będzie naprzemiennie z wypożyczonym
busem, samochód elektryczny z kiprem nie przekraczający 3,5 t. Pobór prądu podczas
ładowania 2000 vat x 3,5h =7500vat -7,5KW x 0,83 zł/KW = 6,23 zł/100 km. Firma posiada
stacje ładowania i zamontowaną fotovoltaikę. Użycie samochodu elektrycznego diametralnie
zmniejsza koszt wykonania tego zadania. W wyjaśnianiach z dnia 29 marca 2022 r.,
jednoznacznie wskazaliśmy koszty użycia wypożyczonego busa i nie są one kwestionowane
przez Zamawiającego. Oznacza to, że już samym busem można wykonać przedmiot umowy
w cenie wskazanej w wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. Jednocześnie w
wyjaśnieniach z dnia 29 listopada 2021 r. i kolejnych wyjaśnieniach wskazaliśmy na to, że
samochód elektryczny będzie wykorzystywany NAPRZEMIENNIE, co oznacza, że może ona
zastępować wypożyczanego busa. Koszt samochodu elektrycznego, którego właścicielem,
jest wykonawca, który sam będzie nim jeździł oraz koszty związane z energią elektryczną
(wskazane w wyjaśnieniach) powodują, iż samochód elektryczny jest tańszy niż
wypożyczony bus. Skoro Wykonawca będzie tych dwóch pojazdów używał
NAPRZEMIENNIE, CZYLI NA ZMIANĘ, NIE JEDNOCZEŚNIE, RAZ JEDEN, RAZ DRUGI,
oznacza to, żekorzystnie naprzemienne samo w sobie wyklucza możliwość korzystania z
obu pojazdów jednocześnie. W związku z tym, koszty naprzemiennego użytkowania obu
pojazdów nigdy nie przekroczą kwoty wskazanej w uprzednio złożonych wyjaśnieniach
rażąco niskiej ceny. Ponadto Wykonawca wskazuje, że żądanie złożenia dowodu
rejestracyjnego pojazdu, jako pot
wierdzenia prawidłowej kalkulacji ceny oferty jest
pozbawione jakiejkolwiek podstawy prawnej, narusza przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych oraz stoi w sprzeczności zasadami prowadzenia postępowania o udzielnie
publicznego. Artykuł 224 ustawy Prawo zamówień publicznych służy do wyjaśnienia
wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przez Wykonawcę przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia, w
zaoferowanej cenie. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu wyjaśnienia Wykonawcy powinny
być poparte dowodami w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części
składowych. Niemniej jednak, w żadnym miejscu ustawy Prawo zamówień publicznych, nie
ustanowiono zamkniętego czy chociażby przykładowego katalogu oświadczeń lub
dokumentów, które mogą stanowić dowody. Byłoby to niecelowe i zbyteczne ponieważ
wyłącznie Wykonawcy maja wiedzę jakie czynniki cenotwórcze, okoliczności, rozwiązania
czy warunki pozwoliły na zaoferowanie wykonania zamówienia za daną cenę. Załączony do
wyjaśnień koszt wynajmu busa (oferta) stanowi dowód na wykazanie wysokości kosztów
wynajęcia pojazdu przyjęty do kalkulacji ceny oferty, a nie wskazanie konkretnego pojazdu.
w dokumentach zamówienia, zamawiający nie wymagał wskazania jakiegokolwiek pojazdu
poprzez np. wskazanie jego marki czy innych oznaczeń precyzujących pojazdy, którymi
będzie realizowana usługa. Również wykonując dyspozycję wynikającą z art. 224 ust. 4 Pzp,
Zamawiający nie ma możliwości narzucenia Wykonawcy formy wyjaśnień i dowodów, a
wyłącznie jest zobowiązany zażądać wyjaśnień w zakresie co najmniej: zgodności z
przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może
być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych właściwych
dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie oraz zgodności z przepisami z
zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym
realizowane jest zamówienie. Innymi słowy, zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień
publicznych, wyłącznie Wykonawca ma możliwość swobodnego doboru i przedłożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, a
Zamawiający nie może niczego w tym zakresie narzucać Wykonawcy. Ponadto wymaga
podkreślenia, że w żadnym postanowieniu dokumentów zamówienia, opublikowanych na
stroni
e internetowej prowadzonego postępowania, nie wprowadzono wymogu w tym zakresie
(obowiązek przedłożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, przy pomocy którego realizowane
będzie zamówienie). Przeciwnie, zgodnie z treścią SWZ, Zamawiający nie żądał złożenia
żadnych przedmiotowych środków dowodowych, a co równie istotne nie postawił nawet
warunku udziału dotyczącego dysponowania określonymi pojazdami. Niemniej jednak, nawet
w sytuacji, w której Zamawiający zamierzałby weryfikować spełnienie warunku udziału
dotyc
zącego potencjału technicznego (czego nie przewidują dokumenty zamówienia), nie
sposób uznać za prawidłowe żądanie jako podmiotowego środka dowodowego dowodu
rejestracyjnego pojazdu przy pomocy którego realizowane będzie zamówienie. W takiej
sytuacji, Zama
wiający byłby bowiem związany postanowieniami Rozporządzenie Ministra
Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r., w sprawie podmiotowych środków
dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, które w zakresie takiego warunku udziału, pozwala żądać wyłącznie wykazu
narzędzi, wyposażenia zakładu lub urządzeń technicznych dostępnych wykonawcy w celu
wykonania zamówienia publicznego wraz z informacją o podstawie do dysponowania tymi
zasobami. Tym samym,
żądanie złożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, przy pomocy
którego realizowane będzie zamówienie, bez uprzedniego wymogu w tym zakresie w
dokumentach zamówienia oraz wyłącznie od jednego Wykonawcy, narusza art. 224 Pzp
oraz stoi w sprzeczności z zasadą przejrzystości i zachowania uczciwej konkurencji oraz
równego traktowania wykonawców. Wszelkie dowody w zakresie jak powyżej są już w
dyspozycji Zamawiającego.”
Następnie ustalono, że pismem z 1 kwietnia 2022 r., zamawiający zawiadomił
odwołującego o wyborze oferty przystępującego jako najkorzystniejszej
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdziła, że cena oferty przystępującego odbiegała o ponad 30% od wartości
szacunkowej zamówienia powiększonej o należny podatek VAT. W tej sytuacji zamawiający,
zgodnie z art. 224 ustawy Pzp, miał nie tylko prawo ale i prawny obowiązek wezwać
wykonawcę do złożenia wyjaśnień co do wyliczenia ceny oraz złożenia stosownych
dowodów. Realizując normę wynikającą z ww. przepisu zamawiający skierował do
przystępującego wezwanie do złożenia wyjaśnień w piśmie z dnia 22 listopada 2021 r. W
wezwaniu tym zamawiający nałożył na przystępującego obowiązek wyjaśnienia całej ceny
ofertowej i przedstawienia
dowodów w zakresie wyliczenia tej ceny. Zamawiający w
pierwszej części wezwania wskazał, że przystępujący jest zobowiązany „w szczególności”
złożyć wyjaśnienia i dowody w zakresie zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy,
zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej, zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia
socjalnego.
Powyższe wskazanie nie było zatem katalogiem zamkniętym, no nakazywało
wykazać realność całej ceny. Następnie zaś zamawiający nakazał szczegółowo
wypowiedzieć się jeszcze co do niektórych pozycji kosztorysu.
Jak wynikało z treści art. 224 ust. 5 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Polski ustawodawca
przesądził w przywołanym przepisie, że wykonawca wezwany do złożenia wyjaśnień w trybie
art. 224 ustawy Pzp, ma obowiązek udowodnić zamawiającemu, że jego oferta nie zawiera
ceny rażąco niskiej. Z przepisu tego wynika zatem domniemanie, że wykonawca wezwany
do złożenia wyjaśnień zaoferował cenę rażąco niską. Wyjaśnienia i dowody na ich poparcie,
składane przez wykonawcę w odpowiedzi na wezwanie, muszą zaś obalić owo
domniemanie. Nie ulega również wątpliwości, że udowodnienie realności ceny powinno
nastąpić w toku postępowania o udzielenie zamówienia przed zamawiającym. Jeżeli
wykonawca ciężaru obalenia domniemania rażąco niskiej ceny w postępowaniu przed
zamawiającym nie udźwignie, to jego oferta podlega odrzuceniu. Przepis art. 224 ust. 6
ustawy Pzp stanowi bowiem, że podlega odrzuceniu jako oferta z rażąco niską cena lub
kosztem, oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli
złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Wyjaśnianie lub udowadnianie realności ceny w toku postępowania odwoławczego przed
Izbą jest zatem spóźnione i nieskuteczne.
Izba stwierdziła, że wyjaśnienia przystępującego złożone zamawiającemu w toku
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nie obaliły domniemania zaoferowania
przez wykonawcę rażąco niskiej ceny.
W pierwszej kolejności stwierdzono, że przystępujący w piśmie z dnia 29 listopada
2021
r., stanowiącym reakcję na wezwanie zamawiającego, nie wyjaśnił dostatecznie ani nie
udowodnił kosztów związanych z wykorzystaniem pojazdu elektrycznego lub pojazdu
spalinowego do realizacji
usługi w zakresie pozycji nr 7 kosztorysu. W wyjaśnieniach z dnia
29 listopada
2021 r., co do kosztów użycia pojazdu spalinowego wykonawca ograniczył się
do wskazania
następujących wyliczeń: 2h x 20,00 zł/h, koszty pośrednie 541,58 zł, zysk
1431,72 zł. Jak słusznie podniósł odwołujący taka szczegółowość wyjaśnień okazała się
niewystarczająca. W szczególności w oparciu o takie lakoniczne dane nie sposób było
ustalić, dlaczego koszt został przyjęty na poziomie 20 zł /h, koszty pośrednie na poziomie
541,58 z
ł oraz zysk na poziomie 1431,72 zł. Na okoliczność, iż ww. dane były
niewystarczające do obalenia domniemania rażąco niskiej ceny wskazywał fakt, że
zamawiający zmuszony został do wezwania przystępującego do złożenia ponownych
wy
jaśnień w tym zakresie. Koszty użycia pojazdu spalinowego można było należycie
uzasadnić. Świadczyły o tym wyjaśnienia wykonawcy z dnia 29 marca 2022 r., gdzie zostały
one rozbite z podaniem
wyliczeń obrazujących koszty wypożyczenia wraz z kierowcą,
kosztem paliwa, z podan
ą liczbą km, podano też uzasadnienie dla tych wyliczeń. Dopiero też
w tym dniu wykonawca złożył dowód na okoliczność prawidłowości wyliczeń kosztów paliwa,
choć wyjaśnienia i dowody należało przedstawić już w odpowiedzi na wezwanie z dnia 22
listopada 2021 r.
W dalszej kolejno
ści stwierdzono, że rację ma odwołujący podnosząc w odwołaniu,
że przystępujący, pomimo wezwań zamawiającego nie uzasadnił ani nie udowodnił
prawidłowości kalkulacji kosztów użycia pojazdu elektrycznego do realizacji usługi, w tym w
zakresie pozycji nr 7 k
osztorysu. Przystępujący, odpowiadając na wezwanie zamawiającego
z dnia 22 listopada 2021 r. ujawnił jedynie wartość kosztów ładowania pojazdu, co uczynił
następująco: 200 vat x 3,5 h = 7500 vat x 0,83 zł/KW = 6,23/100 km.
Jak prawidłowo dostrzegł odwołujący, przedstawione wyżej dane obejmowały jedynie
koszty ładowania pojazdu, a nie wszystkie koszty ponoszone przez wykonawcę do
wykorzystania pojazdu przy realizacji
zamówienia. Wykonawca nie podał zamawiającemu
jakiego typu pojazd elektryczny
założył, co uniemożliwiło zamawiającemu zweryfikowanie,
czy deklarowane koszty
ładowania są prawidłowe. Nie podano także zamawiającemu, jak
długą trasę objazdu pojazdu przyjęto do kalkulacji ceny ofertowej. Wobec powyższego nie
wiadomo, ile de facto wyniosą koszty ładowania pojazdu celem wykonania usługi.
Na okoliczność, iż ww. dane były niewystarczające do obalenia domniemania rażąco
niskiej ceny wskazywał fakt, że zamawiający zmuszony został do wezwania przystępującego
do złożenia ponownych wyjaśnień w tym zakresie. Zamawiający w wezwaniu z dnia 24
marca 2022 r.
wyraźnie prosił wykonawcę o dokładne przedstawienie wyliczeń z rozbiciem
na koszty zw. z pojazdem elektrycznym
i ponownie prosił o przedstawienie dowodów. Mimo
to przystępujący dokładniejszych danych nie przedstawił również w wyjaśnieniach z 29
marca 2022 r.
, powtarzając jedynie dane, które były już w posiadaniu zamawiającego w
wy
jaśnieniach z 29 listopada 2021 r. Co więcej, w kolejnym wezwaniu z 30 marca 2022 r.,
zamawiający wprost wytknął omawiane uchybienie przystępującemu, wskazując, że
informacje jakie do tej pory otrzymał dotyczą tylko poboru prądu. Pomimo to kosztów użycia
pojazdu elektrycznego przy realizacji
zamówienia, wykonawca nie podał również
zamawiającemu w ostatnich wyjaśnieniach z dnia 1 kwietnia 2022 r., w których ograniczył się
do zaprezentowania danych,
które przedstawiał od samego początku. Jak słusznie wskazał
od
wołujący, w tej sytuacji należało dojść do wniosku, że koszty użycia pojazdu elektrycznego
nie zostały nigdy wyjaśnione, pomimo wielokrotnych wezwań zamawiającego, jak również w
ogóle nie zostały udowodnione.
Odwołujący słusznie wytknął także przystępującemu, że w swoich wyjaśnieniach
przystępujący nigdy nie wskazał typu i modelu samochodu elektrycznego, typu ładowarki ani
nie podał pojemności akumulatora samochodu elektrycznego. Co więcej, w punkcie 8
wyjaśnień z 29.11.2021 r. przystępujący wskazywał, że do wykonywania prac używany
będzie samochód elektryczny z „kiprem” przekraczający 3,5 t, natomiast w punktach 3, 4, 5,
6, 7 powoływał się na „samochód elektryczny z „kiprem” nie przekraczający 3,5 t.
Wykonawca nie przedstawił także dowodu na fakt posiadania omawianego pojazdu (ów).
Powyższe
również
uniemożliwiało
dokonanie
weryfikacji
kosztów
ładowania
niesprecyzowanego bliżej pojazdu elektrycznego (pojazdów elektrycznych). Dostrzeżenia
wymagało, że przystępujący dopiero w swym piśmie procesowym z 22 kwietnia 2022 r.
ujawnił jakiego typu pojazd elektryczny zamierza skierować do realizacji zamówienia i podjął
w trakcie rozprawy próbę wykazania jego charakterystyki technicznej, a to na poparcie
prawidłowości podawanych wyliczeń zużycia prądu. Powyższe, z przyczyn wskazanych
wcześniej, należało uznać za niedopuszczalne, jako spóźnione. Podkreślenia wymagał
również fakt, że nawet na etapie postępowania odwoławczego przystępujący nie ujawnił
założeń co do czasochłonności użytkowania pojazdu elektrycznego przy realizacji
zamówienia. Nie można się było zatem zgodzić z zamawiającym i przystępującym, że koszty
użycia pojazdu elektrycznego do realizacji zamówienia zostały w dostatecznym stopniu
wyjaśnione, nie mówiąc już o ich udowodnieniu.
W dalszej
kolejności odwołujący podniósł w odwołaniu, że przystępujący zaoferował
w nw. pozycjach ofertowych kosztorysu
następujące ceny jednostkowe:
1) wywóz nieczystości stałych pozostałych po imprezach masowych – 590 zł/tonę;
2) oczyszczanie terenów ze śmieci wielkogabarytowych – 700 zł/tonę.
Odwołujący podniósł, że jak wynika z cennika zakładu, w którym przystępujący miał
zamiar zagospodarowywać odpady, ceny za zagospodarowanie w/w odpadów kształtują się
następująco:
1) nieczystości stałe po imprezach masowych – 637,20 zł/tonę;
2) odpady wielkogabarytowe
– 756 zł/tonę.
Analiza cennika
Master Odpady i Energia sp. z o.o., a więc zakładu, w którym
przystępujący miał zamiar zagospodarowywać odpady, stanowiącego załącznik do
wyjaśnień ceny z dnia 29 listopada 2021 r. prowadziła do wniosku, że twierdzenia
odwołującego odpowiadały stanowi faktycznemu.
Skoro
przystępujący zaoferował w kosztorysie ofertowym ww. stawki niższe, niż
wynikające ze złożonego przez siebie dowodu, to należało dojść do wniosku, że nie sprostał
konieczności wyjaśnienia realności oferowanych przez siebie ww. stawek. Jeśli bowiem
dowód, który złożył sam wykonawca świadczył, że oferuje zamawiającemu stawki niższe od
cennika
przyjęcia i przetwarzania odpadów, to dowód ten z pewnością nie uzasadniał
realności obu stawek. Przystępujący przez złożone przez siebie wyjaśnienia i dowody nie
sprostał zatem ciężarowi obalenia domniemania rażąco niskiej ceny, po myśli art. 224 ust. 6
Pzp.
Dostrzeżenia wymagało, że dopiero po wniesieniu odwołania przystępujący w piśmie
pro
cesowym z dnia 22 kwietnia 2022 r., na etapie postępowania odwoławczego, wyjaśnił, że
uzysk
ał od firmy Master stawki za odbiór m.in. ww. odpadów obniżone względem cennika
przedstawionego wcześniej. Na dowód powyższego złożył pismo firmy Master Odpady i
Energia sp. z o.o.z dnia 11 stycznia 2022 r.
Z treści tego pisma wynikało, że w odpowiedzi
na wniosek
przystępującego z 23 grudnia 2021 r. firma ta obniża mu stawki odbioru m.in.
spornych grup
odpadów. Na uwagę zasługiwał jednakże fakt, że argumentacji, iż
przystępujący uzyskuje jakieś rabaty od przedstawionego przez siebie cennika próżno było
szukać w wyjaśnieniach ceny z 29 listopada 2021 r. Przeciwnie, uzasadniając realność ceny,
w innych pozycjach kosztorysu, wykonawca wprost
powoływał się na załączony cennik.
Składanie pisma Master Odpady i Energia sp. z o.o. z dnia 11 stycznia 2022 r., ponad
osnowę wyjaśnień i załączonych do niego dowodów, należało uznać w tej sytuacji za
spóźnione. Podkreślenia wymagało, że przystępujący w ten sposób podjął próbę
uzasadnienia realności zaoferowanej przez siebie ceny ofertowej dopiero w toku
postępowania odwoławczego. Dopiero też wtedy przedstawił dowód mający uzasadniać
realność stawek odbioru nieczystości stałych pozostałych po imprezach masowych oraz
stawek za
odbiór odpadów wielogabarytowych. Powyższe działania, z przyczyn wskazanych
wcześniej, należało uznać za niedopuszczalne jako spóźnione. Dostrzeżenia wymagało w
tym miejscu, że Izba nie zastępuje zamawiającego, jego komisji przetargowej ani kierownika
i nie prowadzi postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Izba zgodnie z art. 513
ustawy Pzp rozpoznaje odwołanie wobec czynności i zaniechań zamawiającego oceniając
ich zgodność z prawem w granicach zarzutów podniesionych w odwołaniu. Izba w
analizowanej sprawie
oceniała zatem, czy zamawiający w oparciu o wyjaśnienia i złożone
mu dowody
prawidłowo ocenił, że obalają one domniemanie rażąco niskiej ceny czy też nie.
Sk
ładanie dowodów ponad osnowę wyjaśnień, które dopiero na tym etapie miały rozwiewać
wątpliwości co do prawdziwości kalkulacji obu spornych pozycji, świadczyło o zasadności
zarzutu
podniesionego w odwołaniu.
Dostrzeżenia wymagało również, że złożony dowód powstał 11 stycznia 2022 r. w
reakcji na wniosek
przystępującego o obniżenie stawek z 23 grudnia 2021 r. Tymczasem
wykonawca
musiał szacować cenę oferty wcześniej, gdyż termin składania ofert upływał 12
listo
pada 2021 r. Nie mógł zatem wtedy wiedzieć, że Master obniży mu stawki odbioru
spornych kategorii odpadów. Mógł co najwyżej opierać się o jakieś przypuszczenia lub ustne
zapewnienia, jednakże w takim przypadku założenia te należało uzasadnić w odpowiedzi na
wezwanie
zamawiającego. Zamiast tego przystępujący ograniczył się do złożenia cennika, z
którego wynikały stawki przewyższające jego stawki ofertowe. Wobec powyższego zarzut
znalazł potwierdzenie.
W dalszej
kolejności odwołujący podniósł w odwołaniu, że stawki za powierzchniowe
oczyszczanie terenu, utrzymanie terenów w czystości czy opróżnianie koszy na śmieci wraz
z wymianą worków zaoferowane przez przystępującego są niższe stawki odwołującego,
pomimo, iż koszty zagospodarowania odpadów, jakie ponosi przystępujący są wyższe niż
koszty, jakie podnosi
odwołujący. Tak sformułowany zarzut podlegał oddaleniu.
P
rzedmiotem wyjaśnień ceny przystępującego nie były stawki odbioru i zagospodarowania
odpadów dostępne odwołującemu. Formułowanie zarzutu o nierealności stawek
przystępującego jedynie w oparciu o fakt, że ponosi on wyższe koszty odbioru i
zagospodarowania odpadów niż odwołujący, okazało się niewystarczające.
W dalszej
części odwołania odwołujący podniósł, jakoby przystępujący miał założyć w
kalkulacji
kwotę 2800 zł brutto za wynagrodzenia za pracę pracowników, skierowanych do
realizacji zamówienia, podczas gdy minimalne wynagrodzenie za pracę od dnia 1 stycznia
2022 r.
miało wynosić 3010 zł. Tak sformułowany zarzut nie potwierdził się. Uszło uwadze
odwołującego, że w wyjaśnieniach ceny z dnia 29 listopada 2021 r., przystępujący nie
oświadczył, że przyjął w kalkulacji wynagrodzenie za pracę pracowników w kwocie 2800 zł,
lecz „wyższej niż 2800 zł”. W tej sytuacji uznano, że zarzut nie potwierdził się.
W dalszej części odwołania odwołujący podniósł, że w świetle wyjaśnień
przystępującego z dnia 29 listopada 2021 r. nie jest jasne, z czego wynika podawana przez
wykonawcę stawka roboczogodziny w wysokości 16,67 zł oraz pozostałe narzuty.
Ustalono, że w wyjaśnieniach ceny z 29 listopada 2021 r. przystępujący ograniczył
się do ujawnienia, że stawka roboczogodziny przyjęta przez niego do kalkulacji wynosi 22,02
zł/h, przy czym koszt ten dzieli się na wyjściową stawkę roboczogodziny w wysokości 16,67
zł oraz pozostałe koszty. Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu Izba stwierdziła w
wyjaśnieniach ceny przystępujący nie podał, z czego wynika przyjęta przez niego stawka
16,67
zł oraz pozostałe koszty. Wykonawca podjął próbę wyjaśnienia sposobu wyliczenia tej
stawki dopiero w
piśmie procesowym z 22 kwietnia 2022 r., str. 3., co z przyczyn
wskazanych wcześniej, należało uznać za spóźnione.
W kolejnym fragmencie
odwołania odwołujący podniósł, że pojazd spalinowy, na
który powołuje się przystępujący w wyjaśnieniach ceny z dnia 29 listopada 2021 r. został
sprzedany, w związku z czym oferta jest nieaktualna. Ten argument odwołującego należało
uznać za nietrafny. Uszło uwadze odwołującego, że przystępujący nigdzie w wyjaśnieniach
nie
wskazał, że zamiera skierować do realizacji zamówienia właśnie ten konkretnie pojazd.
Wykonawca załączył dowód do wyjaśnień jedynie celem próby wykazania kosztów, jakie
wiążą się z pozyskaniem określonego typu pojazdu. Na takie intencje przystępującego
wskazywa
ła choćby użyta przez niego nazwa załącznika do wyjaśnień a mianowicie „koszt
wypożyczenia busa”. Powyższe świadczyło o intencjach przystępującego, który tym
dowodem
zamierzał uzasadniać koszty ewentualnego wynajęcia pewnego rodzaju busa, a
nie konkretnego egzemplarza pojazdu. W ten sytuacji nieprzydatne przy wyrokowaniu
okazały się dowody nr 1 i nr 2 złożone przez odwołującego na rozprawie. Dowody te
obejmowały bowiem korespondencję mailową ze sprzedawcą busa, o którym była mowa w
dowodzie oraz faktur
ę dokumentującą sprzedaż tego pojazdu i miały świadczyć o
niedostępności tego konkretnie egzemplarza pojazdu. Wobec powyższego zarzut okazał się
nietrafny.
W dalszej
części odwołania odwołujący zakwestionował wyjaśnienia ceny
przystępującego z dnia 29 listopada 2021 r. odnoszące się do pozycji 1, 2, 4, 7, 13, 14
kosztorysu ofertowego.
W zakresie
wyjaśnień co do pozycji nr 1, 2, 4, 13, 14, odwołujący podniósł, że w
wyjaśnieniach nie wskazano liczby osób, jakie miały zostać skierowane do realizacji prac, a
jedynie liczbę roboczogodzin. Izba stwierdziła, że rzeczywiście w wyjaśnieniach dot. ww.
pozycji takiego
elementu zabrakło. Zdaniem Izby świadczyło to o niekompletności wyjaśnień
w stopniu
, który uniemożliwiał zamawiającemu zbadanie czy cena oferty została obliczona z
poszanowaniem
przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Poprzestanie na
podaniu
jedynie zakładanej liczby roboczogodzin, bez wskazania ile osób, będzie te prace
wykonywać, uniemożliwiało bowiem zamawiającemu sprawdzenie, czy wykonawca
skal
kulował w cenie oferty udział wystarczającej liczby osób, która zgodnie z przepisami
prawa pracy i
ubezpieczeń społecznych byłaby w stanie wykonać przedmiot zamówienia w
ww. pozycjach, biorąc pod uwagę przepisy dotyczące czasu i norm pracy, urlopów,
zastępstw itd. Aby ocenić zgodność oferty z przepisami prawa pracy należało wyjaśnić
szacow
aną czasochłonność danego elementu, podać i wyjaśnić liczbę osób wykonujących
zadanie i wymiar ich pracy, oraz p
odać stawkę wynagrodzenia. Uchybienie to uniemożliwiało
także zamawiającemu weryfikację, czy wykonawca w cenie oferty skalkulował choćby np.
koszty kierowców pojazdów.
W dalszej części odwołania odwołujący podniósł, że przystępujący wyjaśniając
realność cen w zakresie pozycji nr 1, 2, 4, 14 kosztorysu ofertowego podał jedynie przyjętą
stawkę roboczogodziny na poziomie 22,02 zł, bez wyjaśnienia, na podstawie jakich założeń
została ona skalkulowana. Analiza wyjaśnień przystępującego z dnia 29 listopada 2021 r.
prowadziła wniosku, że faktycznie tego rodzaju uzasadnienia ani obliczeń dla przyjętej stawki
nie przedstawiono. W tej sytuacji z
godzić się należało z odwołującym, że przystępujący
ograniczył się do wskazania w zakresie ww. pozycji kosztorysu stawek roboczogodziny na
poziomie
22,02 zł, zaniedbując jednak obowiązek wyjaśnienia, jak zostały wyliczone. Zarzut
okazał się zatem trafny.
Stosownie do art. 553 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t. jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), o oddaleniu
odwołania lub jego
uwzględnieniu Izba orzeka w wyroku. W pozostałych przypadkach Izba wydaje
postanowienie
. Orzeczenie Izby, o którym mowa w pkt 1 sentencji, miało charakter
merytoryczny, gdyż odnosiło się do uwzględnienia odwołania. Z kolei orzeczenie Izby
zawarte w pkt 2 sentencji miało charakter formalny, gdyż dotyczyło kosztów postępowania, a
zatem było postanowieniem. O tym, że orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Izby jest
postanowieniem przesądził Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2005 r. III CZP 109/05
(OSN 2006/11/182). Z powołanego przepisu art. 553 ust. 1 ustawy Pzp wynika zakaz
wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze merytorycznym w innej formie aniżeli wyrok.
Z uwagi zatem na zbieg w jednym orzeczeniu rozstrzygnięć o charakterze merytorycznym
(pkt 1 sentencji) i formalnym (pkt 2 sentencji), całe orzeczenie musiało przybrać postać
wyroku.
Zgodnie z przepisem art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp, Krajowa Izba Odwoławcza
uwzględnia odwołanie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, konkursu lub systemu kwalifikowania wykonawców. W analizowanej sprawie
stwierdzone naruszenia art. 224 ust. 6 Pzp, art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp, a
rt. 16 Pzp miały wpływ
na wynik postępowania, gdyż zamawiający wybrał jako najkorzystniejszą ofertę, która
podlegała odrzuceniu.
W świetle art. 554 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp, uwzględniając odwołanie, Izba może jeżeli
umowa nie z
ostała zawarta:
a) nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego albo
b) nakazać unieważnienie czynności zamawiającego, albo
c) nakazać zmianę projektowanego postanowienia umowy albo jego usunięcie, jeżeli jest
niezgodne z przepisami ustawy.
W
konsekwencji Izba nakazała zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej w zakresie zadania nr 1, oraz powtórzenie czynności badania i
oceny ofert, w tym odrzucenie oferty
przystępującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w
zw. z
art. 224 ust. 6 ustawy Prawo zamówień publicznych z powodu niewykazania przez
wykonawcę, że cena oferty nie jest rażąco niska.
Wobec powyższego, na podstawie art. 554 ust. 1 pkt 1 i art. 554 ust. 3 pkt 1 ustawy
Pzp, orzeczono jak w pkt 1 sentencji.
Zgodnie z art. 557 ustawy Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei
w świetle art. 575 ustawy Pzp, strony oraz uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący
sprzeciw
ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie, reguła ponoszenia przez strony kosztów
postępowania odwoławczego stosownie do wyników postępowania odwoławczego oznacza,
że „obowiązuje w nim, analogicznie do procesu cywilnego, zasada odpowiedzialności za
wynik procesu, według której koszty postępowania obciążają ostatecznie stronę
„przegrywającą” sprawę (por. art. 98 § 1 k.p.c.)” Jarosław Jerzykowski, Komentarz do art.192
ustawy -
Prawo zamówień publicznych, w: Dzierżanowski W., Jerzykowski J., Stachowiak M.
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX, 2014, wydanie VI.
W analizowanej sprawie Izba
uwzględniła odwołanie. Odpowiedzialność za wynik
postępowania ponosił zatem zamawiający. Na koszty postępowania składał się wpis od
odwołania uiszczony przez odwołującego w kwocie 15.000 zł, oraz wynagrodzenie
pełnomocnika odwołującego w kwocie 3.600,00 zł, ustalone na podstawie rachunku
złożonego do akt sprawy.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 oraz art. 575 ustawy Pzp oraz w
oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………….…
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1965/22 z dnia 2022-08-09
- Sygn. akt KIO 1895/22 z dnia 2022-08-09
- Sygn. akt KIO 1602/22 z dnia 2022-07-07
- Sygn. akt KIO 1581/22 z dnia 2022-07-06
- Sygn. akt KIO 1575/22 z dnia 2022-06-30
