rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2022-11-25
rok: 2022
data dokumentu: 2022-11-25
rok: 2022
sygnatury akt.:
KIO 2938/22
KIO 2938/22
Komisja w składzie:
Przewodniczący: Rafał Malinowski Członkowie: Jolanta Markowska, Małgorzata Matecka Protokolant: Tomasz Skowroński
Przewodniczący: Rafał Malinowski Członkowie: Jolanta Markowska, Małgorzata Matecka Protokolant: Tomasz Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawi
e w dniu 22 listopada 2022 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 listopada 2022 r. przez
wykonawcę P. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług
Komunalnych DROGOS P. K.
z siedzibą w Pilichowicach, w postępowaniu prowadzonym
przez zamawiającego Gminę Gierałtowice
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Konsorcjum
firm w składzie: L. T. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Handlowo-
Usługowe Danama L. T. oraz A. P. prowadząca działalność
gospodarczą pod firmą AMP A. P. z siedzibą lidera w Imielinie, zgłaszających przystąpienie
do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
e w dniu 22 listopada 2022 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 listopada 2022 r. przez
wykonawcę P. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług
Komunalnych DROGOS P. K.
z siedzibą w Pilichowicach, w postępowaniu prowadzonym
przez zamawiającego Gminę Gierałtowice
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Konsorcjum
firm w składzie: L. T. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Handlowo-
Usługowe Danama L. T. oraz A. P. prowadząca działalność
gospodarczą pod firmą AMP A. P. z siedzibą lidera w Imielinie, zgłaszających przystąpienie
do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1.
Oddala odwołanie w całości.
2.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego i zalicza w poczet
kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł (słownie: siedem tysięcy pięćset
złotych, zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
3.
Zasądza od odwołującego wykonawcy P. K. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą Zakład Usług Komunalnych DROGOS P. K. z siedzibą w Pilichowicach na
rzecz zamawiaj
ącego Gminy Gierałtowice kwotę 3 600 zł (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych, zero groszy).
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14
dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………
……………………
……………………
Sygn. akt:
KIO 2938/22
Uzasadnienie
Gmina Giera
łtowice, dalej jako: „Zamawiający”, prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710), dalej jako: „ustawa PZP”, którego
przedmio
tem jest zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników przy obiektach gminnych i
przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie 2022/2023, numer postępowania:
TP/12/2022.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowanie w Biuletynie Zamówień
Publicznych z dnia 3 października 2022 r. pod numerem 2022/BZP 00374269/01.
W dniu 7 listopada do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie wykonawcy
P. K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Komunalnych
DROGOS P. K. z sied
zibą w Pilichowicach, w którym zarzucił on Zamawiającemu
naruszenie:
1. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy PZP w zw. z art. 108 ust. 1 pkt 5 i w zw. z art. 218 ust.
1 ustawy PZP poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty złożonej przez Konsorcjum
DANAMA i oferty wykonawcy O.
jako złożonych przez wykonawców, którzy podlegają
wykluczeniu z postępowania z uwagi na zawarcie porozumienia mającego na celu
zakłócenie konkurencji,
2. art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP w zw. z art. 218 ust. 1 ustawy PZP w zw. z art. 3 oraz
art. 15c ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z
art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty wykon
awców Konsorcjum DANAMA i O., pomimo że oferty ww.
wykon
awców zostały złożone w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji.
3. art. 239 ust. 1 w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy PZP poprzez wybranie jako
najkorzystniejszej oferty Konsorcjum DANAMA, pomimo iż oferta ta podlega
odrzuceniu, co stanowi jednocześnie naruszenie zasady zachowania uczciwej
konkurencji, równego traktowania wykonawców oraz przejrzystości.
W związku z postawionymi zarzutami Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i
nakazanie Zamawiającemu dokonania określonych czynności zgodnie z żądaniem
odwołania.
Stanowisko Odwołującego:
Argumentując postawione zarzuty Odwołujący przedstawił stan faktyczny sprawy, który
ostatecznie sprowadzał się do braku uzupełnienia przez wykonawcę O. podmiotowych
środków dowodowych i odrzucenia jego oferty, co otworzyło drogę do uzyskania zamówienia
przez konsorcjum DANAMA. Odwołujący podkreślił, że taka sama sytuacja miała miejsce w
postępowaniu prowadzonym w ubiegłym roku.
Zdaniem Odwołującego brak jest racjonalnego wytłumaczenia, z jakich powodów
wykonawca O.
, który złożył w postępowaniu najkorzystniejszą ofertę, nie złożył
podmiotowych środków dowodowych. Powyższe jest szczególnie znamienne wobec faktu, że
wykonawca O.
, nie podjął nawet próby złożenia wymaganych przez Zamawiającego
dokumentów, ani ich uzupełnienia, tym bardziej wobec powtórzenia się schematu działania w
obecnym i zeszłorocznym postępowaniu.
Następnie Odwołujący przedstawił szczegółową analizę istniejących pomiędzy wykonawcami
biorącymi udział w postępowaniu oraz innymi osobami relacji rodzinno-towarzyskich, z której
wywiódł wniosek, że wysoce prawdopodobne jest, iż wykonawca O. i Lider Konsorcjum
DANAMA znają się i pozostają w kontaktach towarzyskich.
Zdaniem Odwołującego okoliczności faktyczne sprawy, w tym przede wszystkim
powtarzający się od ubiegłego roku ewidentny schemat działania, polegający na niezłożeniu i
nieuzupełnieniu dokumentów przez wykonawcę O., który złożył najkorzystniejszą ofertę, co
otwierało drogę do uzyskania zamówienia Konsorcjum DANAMA, które złożyło droższą,
drugą w kolejności ofertę, wskazują jasno, że oferty wykonawców O. i Konsorcjum DANAMA
zostały przygotowane w porozumieniu w celu ograniczenia konkurencji na lokalnym rynku
usług odpowiadających przedmiotowi zamówienia, a wykonawcy ci zawarli porozumienie
ogr
aniczające konkurencję, polegające na uzgadnianiu warunków ofert składanych w
następujących po sobie postępowaniach. Porozumienie to miałoby według Odwołującego
polegać na tym, że w przypadku korzystnego dla tych przedsiębiorców rankingu ofert
podejmą oni działania mające na celu doprowadzenie do wyboru oferty tego z ww.
wykonawców, który zaoferował wyższą cenę.
Jednocześnie działanie takie stanowi zdaniem Odwołującego również naruszenie art. 218
ust. 1 ustawy PZP, bowiem wykonawcy ci
formalnie złożyli dwie oferty, jednakże uzgodnili
warunki ich składania i podtrzymywania, co powoduje, że doszło do naruszenia reguły, która
dozwala jednemu wykonawcy złożyć jedną samodzielną formalnie i materialnie ofertę.
Stanowisko Zamawiającego:
Pismem z dnia 21 listopada 2
022 r. Zamawiający złożył do akt sprawy odpowiedź na
odwołanie, wnosząc o jego oddalenie. W pierwszej kolejności Zamawiający zwrócił uwagę
na pewne szczegóły dotyczące stanu faktycznego postępowań, na które uwagę zwracał
Odwołujący, wskazując że nie były one identyczne. Dopiero na skutek poprawy oczywistej
omyłki rachunkowej oferta konsorcjum DANAMA stała się drugą w kolejności
najkorzystniejszą ofertą w postępowaniu pn. Zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników
przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie 2021/2022.
Nas
tępnie Zamawiający zwrócił uwagę na opublikowane w dniu 31 października
postępowanie w Gminie Chełm Śląski, którego przedmiotem jest zimowe utrzymanie dróg,
chodników i placów. Z informacji z otwarcia ofert w tym postępowaniu, datowanej na 8
listopada 2022
r., wynika że jedyną ofertę złożył wykonawca O. . Zdaniem Zamawiającego to
postępowanie jest bardziej atrakcyjne dla wykonawcy O., z uwagi na miejsce realizowania
umowy. Z tego względu uzasadnionym jest wniosek, że rezygnacja ze złożenia
podmiotowy
ch środków dowodowych w postępowaniu w Gminie Gierałtowice, nastąpiła na
skutek wysokiego prawdopodobieństwa uzyskania zamówienia w Gminie Chełm Śląski, w
której wykonawca ten ma siedzibę.
Zamawiający dodał, że wykonawca O. uzyskał również inne zamówienia, co mogłoby
uzasadniać brak uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych w postępowaniu
prowadzonym przez Gminę Gierałtowice.
Jak dalej wskazywał Zamawiający, z istnienia powiązań rodzinnych, czy towarzyskich nie
należy wywodzić zawarcia niedozwolonego porozumienia między dwoma podmiotami
uczestniczącymi w danym postępowaniu. Zdaniem Zamawiającego ocena innych
postępowań wskazuje, iż wykonawca Jan O. konkurował z wykonawcą L. T. oraz
wykonawcą A. P. o udzielenie tych samych zamówień publicznych.
W
ocenie Zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. Zimowe
utrzymanie dróg, placów, chodników przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie
Gierałtowice w sezonie 2022/2023 wiarygodne przesłanki, że wykonawcy dopuścili się
zmowy przetargowej nie zachodziły. Zamawiający posiadając wiedzę o okolicznościach
towarzyszących tj. postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w Gminie Chełm
Śląski nie dysponował wiarygodnymi przesłankami stanowiącymi o dopuszczeniu się zmowy
przetargowej, a tym samym dającymi podstawę do odrzucenia ofert wykonawców. Ponadto
w oparciu o powołane przez odwołującego wątpliwości Zamawiający nie byłby w stanie
wykazać zawarcia pomiędzy wykonawcami takiego porozumienia mającego na celu
zakłócenie konkurencji między wykonawcami w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Zamawiający powołał stanowisko KIO wyrażone w wyroku z dnia 20 listopada 2018 r., w
którym Izba wskazała, że podstawa faktyczna domniemania zmowy przetargowej musi
upr
awniać do wniosku, iż wykonawcy pozostawali w nielegalnym porozumieniu, a wniosek
ten musi być zgodny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, nie może też być jedynie
jednym z możliwych wniosków, które można powziąć z zaistniałych okoliczności (KIO
2095/18).
Zamawiający dodał, iż w aktualnie prowadzonym postępowaniu Zamawiający dokonał oceny
działań (zaniechań) wykonawcy J. O. opierając się na informacjach o postępowaniach
znanych
Zamawiającemu
i
umieszczonych
na
platformie
e-
zamówienia
tj.
miniportal.upz.gov.pl. Dokonana analiza
doprowadziła do wniosku, iż w przedmiotowym
postępowaniu nie było podstaw do przyjęcia, iż w przypadku wykonawców J. O. oraz
konsorcjum DANAMA
zachodzą wiarygodne przesłanki, iż wykonawcy dopuścili się zmowy
przetargowej.
P
rzedstawione przez odwołującego wątpliwości dotyczące zawarcia porozumienia mającego
na celu zakłócenie konkurencji nie zostały poparte nawet dowodami pośrednimi, a
wątpliwości te nie są na tyle silne aby dawały jednoznaczną podstawę do stwierdzenia
istnienia zmowy przetargowej, a co najważniejsze nie są jedynym logicznym wyjaśnieniem
dla zaistniałego stanu faktycznego. Zamawiający wskazuje ponadto, iż odwołujący nie
wykazał ponadto, iż celem lub skutkiem zawarcia tego porozumienia było wyeliminowanie,
ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym.
Stanowisko Przystępującego:
Pismem z dnia 23 listopada, złożonym na posiedzeniu, swoje stanowisko w sprawie
przedstawił Przystępujący, wnosząc o oddalenie odwołania. Przystępujący stanowczo
zaprzeczył, iż w niniejszej sprawie zawarł jakiekolwiek porozumienie mające na celu
ograniczenie konkurencji. Przystępujący podkreślił, że nie posiada wiedzy, co było powodem
braku jakiejkolwiek reakcji wykonawcy O. na wezwania Zamaw
iającego oraz, że wykonawcy
ci w istocie konkurują na rynku zamówień publicznych, przytaczając również stosowne
przykłady.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i uczestników postępowania, na
podstawie zgromadzonego w sprawie materi
ału dowodowego, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania na podstawie art. 528 ustawy PZP. Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący posiada
interes we wniesieniu
odwołania wynikający z art. 505 ustawy PZP.
Izba postanowiła dopuścić do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia Konsorcjum firm w składzie: L. T. prowadząca
działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe
Danama L. T. oraz A. P.
prowadząca działalność gospodarczą pod firmą AMP A. P. z
siedzibą lidera w Imielinie, zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie Zamawiającego. Przystąpienie wpłynęło w terminie, a Przystępujący wskazał na
interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której przystąpił. Spełnione zostały
również pozostałe warunki formalne, a zatem zgłoszone przystąpienie należało uznać za
skuteczne.
Izba dokonała ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy,
tj. przede
wszystkim w oparciu o dokumentację przedmiotowego postępowania, której treść
była kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy.
W trakcie po
stępowania odwoławczego złożone zostały również następujące dowody:
1)
Dowody Odwołującego:
a.
Dotyczące postępowania pn. „Zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników
przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie
2021/2022”:
i.
Wezwanie do złożenia podmiotowych środków dowodowych z dnia
26.10.2021 r., informacja z otwarcia ofert, w
ezwanie do uzupełnienia
podmiotowyc
h środków dowodowych z dnia 3.11.2021 r., wezwanie z
dnia 8.11.2021 r. do złożenia dokumentów i oświadczeń Konsorcjum
DANAMA, zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej z
10.11.2021 r., o
świadczenie wykonawcy O. o spełnianiu warunków
udziału w postępowaniu i braku podstaw wykluczenia z dnia
25.10.2021
b.
Kurier Imieliński Gazeta Samorządowa nr 5 (19) maj 2009 r. – zdjęcie na str. 8
c.
Zbiorcze zestawienie ofert z dnia 14.10.2020 r. dla zadania pn. „Zimowe
utrzymanie dr
óg, placów, chodników przy obiektach gminnych i przystanków
w Gminie Gierałtowice w sezonie 2020/2021 r. PN/21/2020,
d.
Wykaz usług złożony przez Konsorcjum DANAMA w postępowaniu
2021/2022,
e.
Informacja z dnia 31.10.2013 r. Zamawiającego Nadleśnictwa Kobiór o
w
yborze oferty najkorzystniejszej w postępowaniu S2710-13/13 BZP 373422-
2013,
f.
Informacja z otwarcia ofert zamawiającego Gmina Chełm Śląski z dnia
27.01.2014 r. w prze
targu na budowę kanalizacji wraz z przepompownią Nr
PS i PP i zasilaniem energetycznym przepompowni
w rejonie ulic Chełmskiej i
Podłuże w Chełmie Śląskim,
g.
Informacja o wyborze oferty najkorzystniejszej w postępowaniu prowadzonym
przez GDDKiA Oddział w Katowicach O/KA.D-3.2421.3.2022.23.NS
2)
Dowody Zamawiającego:
a.
Dotyczące postępowania pn. Zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników
przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie
2021/2022:
i.
Informacja z otwarcia ofert z dnia 25 października 2021 r. oraz
z
awiadomienie o poprawieniu w ofercie oczywistej omyłki rachunkowej
skierowan
e przez Zamawiającego do konsorcjum DANAMA z dnia 27
października 2021 r.
b.
Dotyczące postępowania pn. Zimowe utrzymanie dróg chodników,
przystanków i placów na terenie Gminy Chełm Śląski (nr postępowania
271.2.6.2022):
i.
Specyfikacja warunków zamówienia, informacja o kwocie jaką
Zamawiający Gmina Chełm Śląski zamierza się przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia z dnia 24 października 2022 r., informacja
z otwarcia ofert
z dnia 24 października 2022 r. oraz zawiadomienie o
unieważnieniu postępowania z dnia 25 października 2022 r.
c.
Dotyczące postępowania pn. Zimowe utrzymanie dróg chodników,
przystanków i placów na terenie Gminy Chełm Śląski (nr postępowania
271.2.7.2022):
i. Sp
ecyfikacja warunków zamówienia oraz informacja z otwarcia ofert z
dnia 8 listopada 2022 roku.
d.
Dotyczące postępowania pn. Zimowe utrzymanie dróg chodników,
przystanków i placów na terenie Gminy Chełm Śląski (nr postępowania
271.2.6.2021
):
i.
Ogłoszenie o zamówieniu, informacja z otwarcia ofert z dnia 22
października
2021
roku
oraz
zawiadomienie
o
wyborze
najkorzystniejszej oferty z dnia 29 października 2021 roku.
e.
Informacja o udzieleniu zamówienia dla zadania Patrol autostrady A1 odcinek
E gr. Woj. Łódzkiego – węzeł Rząsawa (bez węzła),
f. Zawiadomienie o wyborze o
ferty najkorzystniejszej z dnia 19 października
2020 r. oraz 29 października 2021 r., publikowane w postępowaniach pn.
„Zimowe utrzymanie dróg, chodników, przystanków i placów na terenie Gminy
Chełm Śląski” prowadzonych w 2020 i 2021 r.,
g.
Ostateczne przedsądowe wezwanie do zaprzestania czynów nieuczciwej
konkurencji oraz naruszenia dóbr osobistych z dnia 15 listopada 2022 roku.
3)
Dowody Przystępującego:
a.
Dotyczące zadania „Budowa zabezpieczeń przeciwhałasowych wzdłuż drogi
krajowej nr 81 w m. Łaziska Górne”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 6 listopada 2018 r., informacja o
wykluczeniu wykonawcy JUSTMAR T. Ma. z dnia 15.01.2019 r., Wyrok
KIO z dnia 5 lutego 2019 r., sygn. akt: KIO 93/19, informacja o
unieważnieniu czynności wykluczenia wykonawcy JUSTMAR M. T. z
dnia 26.02.2019 r. oraz informacja o wyborze oferty najkorzystniejszej
z 26.02.2019 r.
b.
Dotyczące zadania „Modernizacja systemu kanalizacyjnego w rejonie Osiedla
Zimowego”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 22.08.2019 r., zawiadomienie o
wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 15.10.2019 r. oraz Umowa nr
95/2019
c.
Dotyczące zadania „Budowa sieci kanalizacji ul. Azaliowa i Czapli”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 14.08.2017 oraz zawiadomienie o
wyborze oferty najkorzystniejszej z dnia 06.09.2017 r.
d.
Dotyczące zadania „Budowa sieci i kanalizacji deszczowej i sanitarnej w
rejonie ulic Mostowa, Malinowa, Grzybowa, Stawowa”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 28.02.2019 r., o
głoszenie wyników
postępowania z dnia 13.03.2019 r. oraz Umowa nr IRI.272.67.2019
e.
Dotyczące zadania „Budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ulic Wieżowej i
Urbana”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 11.07.2019 r., zawiadomienie o
wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 05.08.2019 r. oraz Umowa nr
62/2019
f.
Dotyczące zadania „Budowa i przebudowa sieci kanalizacji deszczowej w celu
odwodnienia terenów położonych pomiędzy autostradą A4, ul. Rybnicką,
potokiem Doa a ul. Biegusa w Gliwicach
– Etap IV”
i. Informacja z otwarcia ofert oraz zawiadomienie o wyborze oferty
najkorzystniejszej z dnia 21.02.2019
g.
Dotyczące zadania „Przebudowa kanalizacji ogólnospławnej w ulicy Szkolnej
w Katowicach w celu przełączenia odpływów sanitarnych do kolektora
ogólnospławnego”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 06.04.2022 r., zawiadomienie o
wyborze oferty najkorzystniejszej z dnia 22.06.2022 r. oraz Umowa nr
68/2022
h.
Dotyczące zadania „Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Markiefki na odcinku
od ul. Sztygarskiej do ul. Kopalnianej w Katowicach”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 05.04.2022 r., zawiadomienie o
wyborze oferty najkorzystniejszej z dnia 19.05 2022 r. oraz umowa nr
51/2022
i.
Dotyczące zadania „Zimowe utrzymanie dróg, chodników, przystanków i
placów na terenie Gminy Chełm Śląski”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 22.10.2021 r. oraz Zawiadomienie o
wyborze oferty najkorzystniejszej z dnia 29.10.2021 r.
j.
Przykłady konsorcjów oraz odrębnych ofert składanych przez inne firmy.
W
ydając rozstrzygnięcie Izba oparła się tylko na niektórych dowodach, co znajdzie wyraz w
uzasadnieniu orzeczenia.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny sprawy:
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego którego
przedmiotem jest zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników przy obiektach gminnych i
p
rzystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie 2022/2023, numer postępowania:
TP/12/2022.
Zgodnie z informacją z otwarcia ofert z dnia 12.10.2022 r. w postępowaniu zostały złożone
cztery oferty, w tym m. in. Odwołującego i Przystępującego oraz wykonawcy Usługi
Transportowo Drogowo Mostowe J. O.
, opiewające odpowiednio na kwotę 442 152,85 zł,
428
760,00 zł oraz 389 016,00 zł.
Kwota jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia wynosi
470
000,00 zł.
Zamawiający w postępowaniu przewidział zastosowanie obligatoryjnych podstaw
wykluczenia (sekcja IX SWZ).
Zgodnie z sekcją VIII SWZ Zamawiający przewidział warunki udziału w postępowaniu
dotyczące zdolności technicznej lub zawodowej. Zamawiający wymagał wykazania się
wykonaniem minimum dw
óch usług w zakresie zimowego utrzymania dróg o wartości min.
100.000,00 zł brutto każda oraz długości łącznej dróg minimum 35 km w ramach każdego
zadania
. Dodatkowo Zamawiający wymagał by wykonawca dysponował odpowiednim
sprzętem do wykonania zamówienia (punkt 2.4.2 sekcji).
Zgodnie z sekcją XVI punkt 1 SWZ, Zamawiający nie wymagał wniesienia wadium.
Zgodnie z ustalonymi kryteriami oceny ofert, na pierwszym miejscu w rankingu uplasowała
się oferta wykonawcy O. Zamawiający w dniu 13 października 2022 r. wezwał ww.
wykonawcę do złożenia podmiotowych środków dowodowych. Wykonawca nie odpowiedział
na ww. wezwanie Zamawiającego.
W dniu 19 października 2022 r. Zamawiający wezwał wykonawcę O. do uzupełnienia
podmiotowych środków dowodowych na podstawie art. 128 ust. 1 ustawy PZP w terminie do
24 października 2022 r. godz. 10:00. Powyższe wezwanie także pozostało bez odpowiedzi.
Pismem z dnia 24 października 2022 r. Zamawiający wezwał do złożenia dokumentów i
oświadczeń Konsorcjum DANAMA, którego oferta uplasowała się na drugim miejscu w
rankingu ofert. Konsorcjum odpowiedziało na ww. wezwanie przedkładając stosowne
dokumenty.
Następnie pismem z dnia 2 listopada 2022 r. Zamawiający poinformował o
wyborze oferty najkorzystniejszej, którą okazała się oferta Konsorcjum DANAMA.
W 2021 r. Zamawiający prowadził postępowanie pn. Zimowe utrzymanie dróg, placów,
chodników przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie
2021/2022 na lata 2021-
2022. W postępowaniu zostały złożone 4 oferty, w tym oferta
Przys
tępującego oraz oferta wykonawcy Usługi Transportowo Drogowo Mostowe J. O.,
opiewające odpowiednio na 526 480, 00 zł (na skutek stwierdzonej omyłki rachunkowej cena
następnie uległa korekcie na 494 640,00 zł) oraz 456 840,00 zł. W dniu 26.10.2021 r.
Z
amawiający skierował do wykonawcy O. wezwanie do złożenia podmiotowych środków
dowodowych, które pozostało bez odpowiedzi. Następnie pismem z dnia 3.11.2021 r.
Zamawiający wezwał wykonawcę O. do uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych,
na które to wezwanie wykonawca także nie odpowiedział. Wskutek powyższego, po
uprzednim wezwaniu do złożenia odpowiednich dokumentów, za najkorzystniejszą uznana
została oferta Konsorcjum DANAMA.
Izba zważyła, co następuje:
Zasadniczo zarzuty odwołania koncentrowały się na naruszeniu przez Zamawiającego
przepisu art. 108 ust. 1 pkt 5 ustawy PZP, zgodnie z którym wykluczeniu z postępowania
podlega wykonawca,
jeżeli zamawiający może stwierdzić, na podstawie wiarygodnych
przesłanek, że wykonawca zawarł z innymi wykonawcami porozumienie mające na celu
zakłócenie konkurencji, w szczególności jeżeli należąc do tej samej grupy kapitałowej w
rozumieniu ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, złożyli
odrębne oferty, oferty częściowe lub wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
chyba że wykażą, że przygotowali te oferty lub wnioski niezależnie od siebie.
Pojęcie „wiarygodnych przesłanek”, o których mowa w ww. przepisie, pojawia się także w art.
57 ust. 4 lit. d Dyrektywy Parlamentu Europejskiej i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014
r. w sprawie zamówień publicznych uchylającej Dyrektywę 2004/18/WE. Przyjmuje się, że
stwierdzenie
zaistnienia
„wiarygodnych
przesłanek”
równoznaczne
jest
z
uprawdopodobnieniem w wysokim stopniu,
że doszło do naruszenia zakazu porozumień
antykonkurencyjnych.
Nie jest zatem wymagane dysponowanie dowodem bezpośrednim by
można było wykluczyć wykonawcę na tej podstawie. Wystarczającym jest by całokształt
okoliczności sprawy pozwalał na racjonalne i logiczne wyprowadzenie wniosku, że doszło do
zawarcia zmowy przetargowej.
Przy czym skład orzekający w niniejszej sprawie przychyla się do stanowiska
prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że wniosek taki nie może być jedynie jednym z
możliwych wniosków, które można powziąć na skutek analizy zaistniałych w sprawie
okoliczności (tak m.in. wyrok KIO z 20 listopada 2018 r., KIO 2095/18). Przedstawione
dowody poszlakowe muszą stanowić pewien zbiór faktów, z których łącznie można
wyprowadzić jeden tylko wniosek - o zmowie przetargowej, zaś inne wnioski, inne możliwości
uzasadnienia zaistniałych faktów muszą zostać odrzucone, jako sprzeczne z zasadami logiki
i doświadczenia życiowego. Zmowa przetargowa jest jednym z najostrzejszych przejawów
nieuczciwej konkurencji i o ile
nie sposób wymagać od wykonawcy dowodów bezpośrednich
na fakt zaistnienia zmowy, to jednak dowody poszlakowe muszą być na tyle silne, by dawały
podstawę tylko do tego jednego wniosku.
W rozpatrywanej sprawie Odwołujący upatruje „wiarygodnych przesłanek” zaistnienia zmowy
przetargowej tylko i wyłącznie w istnieniu domniemanych powiązań osobistych między
wykonawcami biorącymi udział w postępowaniu, czego skutkiem miałoby być wycofanie się
jednego z nich z udziału w postępowaniu poprzez niezłożenie, a następnie nieuzupełnienie
podmiotowych środków dowodowych. Zdaniem Izby nie jest to jedyny możliwy do
wyprowadzenia wniosek w niniejszej sprawie, a zatem brak jest podstaw do tego by
stwierdzić, w kontekście przedstawionego przez Odwołującego materiału dowodowego, że w
sprawie zaistniały wiarygodne przesłanki świadczące o istnieniu zakazanych porozumień
antykonkurencyjnych.
Skład orzekający zaaprobował stanowisko prezentowane przez Zamawiającego i
Przystępującego, że rezygnacja z dalszego udziału w przetargu przez wykonawcę O. mogła
być efektem czystej kalkulacji, podyktowanej względami biznesowymi. W tym kontekście
należy zwrócić uwagę, że w postępowaniu, którego dotyczy niniejsze postępowanie
odwoławcze, Zamawiający nie żądał wniesienia wadium. Z tego względu brak złożenia, a
następnie uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych nie wiązał się dla wykonawcy z
żadnymi konsekwencjami. Dlatego też wykonawca O. mógł swobodnie, w zasadzie na
każdym etapie postępowania, zmienić strategię biznesową i np. skoncentrować się na
uzyskaniu zamówienia na terenie gminy, w której ma siedzibę ewentualnie przenieść
posiadane przez niego zasoby sprzętowe na potrzeby realizacji innego uzyskanego przez
niego zamówienia.
Odnosząc się do podnoszonych przez Odwołującego kwestii dotyczących rzekomych
powiązań osobistych pomiędzy wykonawcami biorącymi udział w postępowaniu o udzielenie
zamówienia, podkreślić należy, co w zasadzie jest niesporne pomiędzy stronami, że z
samego faktu
istnienia powiązań rodzinnych czy towarzyskich nie należy wywodzić zawarcia
niedozwolonego porozumienia między dwoma podmiotami uczestniczącymi w danym
postępowaniu. Znajomość pomiędzy dwoma przedsiębiorcami działającymi w tej samej
branży na rynku lokalnym nie jest niczym nadzwyczajnym i trzeba taką okoliczność
traktować w kategoriach zwykłej, możliwej do zaistnienia sytuacji. Nierzadko zdarza się, że
wykonawcy tacy konkurują w licznych postępowaniach, w niektórych z nich występują
wspólnie w formie konsorcjów, czasami użyczają sobie zasobów czy też uczestniczą w
realizacji poszczególnych zamówień na zasadach podwykonawstwa. Powyższe zostało
zresztą potwierdzone dowodami przedłożonymi przez Przystępującego, które wskazują na
liczne postępowania, w których wykonawcy objęci zarzutem zmowy przetargowej oraz inne
podmioty, które w swojej argumentacji przytacza Odwołujący, konkurowały ze sobą o
uzyskanie zamówień, wnosząc także środki ochrony prawnej celem podtrzymania szansy na
uzyskanie zamówienia.
Oczywiście istnienie relacji, o których mowa wyżej, może stanowić punkt wyjścia dla
stwierdzenia zaistnienia wiarygodnych przesłanek, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5
ustawy PZP
, jednakże muszą o tym świadczyć pozostałe okoliczności sprawy.
Jedyną okolicznością podnoszoną przez Odwołującego, oprócz ww. relacji rodzinnych i
towarzyskich, jest istnienie „ewidentnego schematu” postępowania wykonawcy O., który
również w ubiegłym roku nie uzupełnił podmiotowych środków dowodowych czym otworzył
drogę do uzyskania zamówienia przez konsorcjum DANAMA. Na potwierdzenie
podnoszonych przez siebie twierdzeń Odwołujący powoływał Decyzję Prezesa UOKiK nr
RWR 5/2021, która jego zdaniem dotyczyła identycznego stanu faktycznego, a zatem mogła
być bezpośrednio odnoszona do stanu faktycznego zaistniałego w rozpatrywanej sprawie. Z
powyższym jednak nie można się zgodzić. W ww. decyzji stan faktyczny sprawy jest zgoła
odmienny. Jak wskazane jest w treści przedmiotowej decyzji na str. 17: „Celowe wycofanie
oferty oznacza
, że wykluczenie z przetargu było korzystniejsze od uzyskania zamówienia.
Przyczyny tej nietypowej sytuacji mogą być różne. Obok działania w ramach zmowy
przetargowej może to być np. zmiana sytuacji na rynku w okresie od sporządzenia oferty do
rozstrzygnięcia przetargu lub wygranie w tym czasie innych przetargów i związany z tym
brak możliwości jednoczesnego wykonania kilku zamówień. Takie sytuacje jednak w
badanych postępowaniach przetargowych nie miały miejsca. Nie zaistniały bowiem
obiektywne okoliczności, które pozwalałaby uznać wycofanie oferty za działanie racjonalne i
zrozumiałe bez założenia, iż stanowiły one element bądź wynik zmowy przetargowej.”
Powyższy fragment nawiązuje do przyjętego na wstępie zapatrywania, że w kontekście
zaistniałych w sprawie okoliczności, wniosek o zaistnieniu zmowy przetargowej, musi być
jedynym logicznym do wyprowadzenia wnioskiem. W sprawie
będącej przedmiotem
odwołania zaistniały bowiem inne obiektywne okoliczności, które pozwalają uznać działanie
wykonawcy O.
za racjonalne i zrozumiałe. Co zostało bowiem wykazane, wykonawca ten 23
września 2022 r. uzyskał zamówienie na rzecz GDDKiA Oddział w Katowicach Rejon w
Częstochowie, którego przedmiotem jest „Patrol autostrady A1 odcinek E gr. woj. Łódzkiego
– węzeł Rząsawa (bez węzła)”. Z kolei 3 października 2022 r., oferta tego wykonawcy
została uznana za najkorzystniejszą w postępowaniu GDDKiA Oddział w Katowicach na
Całoroczne utrzymanie dróg krajowych zarządzanych przez GDDKiA Oddział w Katowicach,
Rejon w Zawierciu
z/s w Ożarowicach, którego wartość wyniosła 117 975 489, 45 zł.
Zau
ważenia wymaga również fakt, że termin do uzupełnienia przez wykonawcę OPITEK
podmiotowych środków dowodowych w postępowaniu w Gierałtowicach (24 października
2022 r. godz.
10:00) zbiega się w czasie z terminem składania ofert w postępowaniu w
Chełmie Śląskim (24 października 2022 r. godz. 10:00), co również może uzasadniać brak
uzupełnienia dokumentów z powodu kalkulacji biznesowych czy też pewnych trudności
organizacyjnych
z powodu zbiegających się terminów. Nie bez znaczenia jest okoliczność,
że to właśnie w Chełmie Śląskim wykonawca O. ma swoją siedzibę.
Argumentem przemawiającym za racjonalnością działania wykonawcy O. jest również fakt,
że złożenie oferty w przedmiotowym postępowaniu nie wiązało się z dużym nakładem sił czy
też środków finansowych. Jedyny wkład merytoryczny polegał tak naprawdę na oszacowaniu
kosztów związanych z realizacją zamówienia i wypełnieniu formularza ofertowego, a wydaje
się, że profesjonalista realizujący tego rodzaju zamówienia na co dzień, nie powinien mieć z
tym
żadnego problemu. Powyższa okoliczność, w połączeniu z brakiem obowiązku złożenia
wadium, świadczy o tym, że wzięcie udziału w przetargu a następnie wycofanie się z niego,
mogło stanowić przejaw ofertowania „na zapas” tak by mieć pewność, że zakontraktowana
b
ędzie odpowiednia ilość zadań do realizacji. Skoro wykonawca uzyskał bardziej atrakcyjne
dla niego zamówienia, a wycofanie się z przetargu nie wiązało się z żadnymi
konsekwencjami, to decyzja taka stanowi przejaw czystej kalkulacji biznesowej.
Podsumowując, zdaniem Izby, w rozpatrywanej sprawie nie zaistniały wiarygodne przesłanki,
na podstawie których Zamawiający mógłby stwierdzić istnienie zmowy przetargowej, a zatem
nie było podstaw do podjęcia przez niego czynności wykluczenia wykonawców z
postępowania. Zarzut naruszenia art. 108 ust. 1 pkt 5 ustawy PZP uznać więc należy za
chybiony.
Konsekwencją oddalenia powyższego zarzutu musi być również uznanie, że pozostałe
przepisy podnoszone przez Odwołującego, także nie zostały przez Zamawiającego
naruszone, a z
atem zarzuty obejmujące je swoją treścią zasługują na oddalenie.
Na marginesie jedynie Izba pragnie skonstatować, że wykazanie przez Odwołującego
ziszczenia się przesłanek wymienionych w art. 108 ust. 1 pkt 5 jest zadaniem trudnym.
Zakres postępowania odwoławczego i środki jakimi dysponuje w jego ramach Odwołujący
jak i Izba nie są tak szerokie jak choćby możliwości organów, które są właściwe w sprawach
ochrony konkurencji. Dlatego też, pomimo oddalenia odwołania w sprawie, Izba nie
wyklucza, że ustalenia organów, które dysponują szerszymi kompetencjami w zakresie
badania zmów przetargowych, mogłyby być inne. Powyższe nie zmienia faktu, że w ramach
postępowania odwoławczego wywód odwołującego i wyciągane na jego podstawie wnioski
są niewystarczające dla jego uwzględnienia. Z tego powodu odwołanie zasługiwało na
oddalenie.
Uwzględniając powyższe, orzeczono jak w sentencji, oddalając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku sprawy na
podstawie art. 575 ustawy PZP oraz w opar
ciu o § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
1.
Oddala odwołanie w całości.
2.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego i zalicza w poczet
kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł (słownie: siedem tysięcy pięćset
złotych, zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
3.
Zasądza od odwołującego wykonawcy P. K. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą Zakład Usług Komunalnych DROGOS P. K. z siedzibą w Pilichowicach na
rzecz zamawiaj
ącego Gminy Gierałtowice kwotę 3 600 zł (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych, zero groszy).
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14
dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………
……………………
……………………
Sygn. akt:
KIO 2938/22
Uzasadnienie
Gmina Giera
łtowice, dalej jako: „Zamawiający”, prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710), dalej jako: „ustawa PZP”, którego
przedmio
tem jest zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników przy obiektach gminnych i
przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie 2022/2023, numer postępowania:
TP/12/2022.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowanie w Biuletynie Zamówień
Publicznych z dnia 3 października 2022 r. pod numerem 2022/BZP 00374269/01.
W dniu 7 listopada do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie wykonawcy
P. K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Komunalnych
DROGOS P. K. z sied
zibą w Pilichowicach, w którym zarzucił on Zamawiającemu
naruszenie:
1. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy PZP w zw. z art. 108 ust. 1 pkt 5 i w zw. z art. 218 ust.
1 ustawy PZP poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty złożonej przez Konsorcjum
DANAMA i oferty wykonawcy O.
jako złożonych przez wykonawców, którzy podlegają
wykluczeniu z postępowania z uwagi na zawarcie porozumienia mającego na celu
zakłócenie konkurencji,
2. art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy PZP w zw. z art. 218 ust. 1 ustawy PZP w zw. z art. 3 oraz
art. 15c ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z
art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty wykon
awców Konsorcjum DANAMA i O., pomimo że oferty ww.
wykon
awców zostały złożone w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji.
3. art. 239 ust. 1 w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy PZP poprzez wybranie jako
najkorzystniejszej oferty Konsorcjum DANAMA, pomimo iż oferta ta podlega
odrzuceniu, co stanowi jednocześnie naruszenie zasady zachowania uczciwej
konkurencji, równego traktowania wykonawców oraz przejrzystości.
W związku z postawionymi zarzutami Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i
nakazanie Zamawiającemu dokonania określonych czynności zgodnie z żądaniem
odwołania.
Stanowisko Odwołującego:
Argumentując postawione zarzuty Odwołujący przedstawił stan faktyczny sprawy, który
ostatecznie sprowadzał się do braku uzupełnienia przez wykonawcę O. podmiotowych
środków dowodowych i odrzucenia jego oferty, co otworzyło drogę do uzyskania zamówienia
przez konsorcjum DANAMA. Odwołujący podkreślił, że taka sama sytuacja miała miejsce w
postępowaniu prowadzonym w ubiegłym roku.
Zdaniem Odwołującego brak jest racjonalnego wytłumaczenia, z jakich powodów
wykonawca O.
, który złożył w postępowaniu najkorzystniejszą ofertę, nie złożył
podmiotowych środków dowodowych. Powyższe jest szczególnie znamienne wobec faktu, że
wykonawca O.
, nie podjął nawet próby złożenia wymaganych przez Zamawiającego
dokumentów, ani ich uzupełnienia, tym bardziej wobec powtórzenia się schematu działania w
obecnym i zeszłorocznym postępowaniu.
Następnie Odwołujący przedstawił szczegółową analizę istniejących pomiędzy wykonawcami
biorącymi udział w postępowaniu oraz innymi osobami relacji rodzinno-towarzyskich, z której
wywiódł wniosek, że wysoce prawdopodobne jest, iż wykonawca O. i Lider Konsorcjum
DANAMA znają się i pozostają w kontaktach towarzyskich.
Zdaniem Odwołującego okoliczności faktyczne sprawy, w tym przede wszystkim
powtarzający się od ubiegłego roku ewidentny schemat działania, polegający na niezłożeniu i
nieuzupełnieniu dokumentów przez wykonawcę O., który złożył najkorzystniejszą ofertę, co
otwierało drogę do uzyskania zamówienia Konsorcjum DANAMA, które złożyło droższą,
drugą w kolejności ofertę, wskazują jasno, że oferty wykonawców O. i Konsorcjum DANAMA
zostały przygotowane w porozumieniu w celu ograniczenia konkurencji na lokalnym rynku
usług odpowiadających przedmiotowi zamówienia, a wykonawcy ci zawarli porozumienie
ogr
aniczające konkurencję, polegające na uzgadnianiu warunków ofert składanych w
następujących po sobie postępowaniach. Porozumienie to miałoby według Odwołującego
polegać na tym, że w przypadku korzystnego dla tych przedsiębiorców rankingu ofert
podejmą oni działania mające na celu doprowadzenie do wyboru oferty tego z ww.
wykonawców, który zaoferował wyższą cenę.
Jednocześnie działanie takie stanowi zdaniem Odwołującego również naruszenie art. 218
ust. 1 ustawy PZP, bowiem wykonawcy ci
formalnie złożyli dwie oferty, jednakże uzgodnili
warunki ich składania i podtrzymywania, co powoduje, że doszło do naruszenia reguły, która
dozwala jednemu wykonawcy złożyć jedną samodzielną formalnie i materialnie ofertę.
Stanowisko Zamawiającego:
Pismem z dnia 21 listopada 2
022 r. Zamawiający złożył do akt sprawy odpowiedź na
odwołanie, wnosząc o jego oddalenie. W pierwszej kolejności Zamawiający zwrócił uwagę
na pewne szczegóły dotyczące stanu faktycznego postępowań, na które uwagę zwracał
Odwołujący, wskazując że nie były one identyczne. Dopiero na skutek poprawy oczywistej
omyłki rachunkowej oferta konsorcjum DANAMA stała się drugą w kolejności
najkorzystniejszą ofertą w postępowaniu pn. Zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników
przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie 2021/2022.
Nas
tępnie Zamawiający zwrócił uwagę na opublikowane w dniu 31 października
postępowanie w Gminie Chełm Śląski, którego przedmiotem jest zimowe utrzymanie dróg,
chodników i placów. Z informacji z otwarcia ofert w tym postępowaniu, datowanej na 8
listopada 2022
r., wynika że jedyną ofertę złożył wykonawca O. . Zdaniem Zamawiającego to
postępowanie jest bardziej atrakcyjne dla wykonawcy O., z uwagi na miejsce realizowania
umowy. Z tego względu uzasadnionym jest wniosek, że rezygnacja ze złożenia
podmiotowy
ch środków dowodowych w postępowaniu w Gminie Gierałtowice, nastąpiła na
skutek wysokiego prawdopodobieństwa uzyskania zamówienia w Gminie Chełm Śląski, w
której wykonawca ten ma siedzibę.
Zamawiający dodał, że wykonawca O. uzyskał również inne zamówienia, co mogłoby
uzasadniać brak uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych w postępowaniu
prowadzonym przez Gminę Gierałtowice.
Jak dalej wskazywał Zamawiający, z istnienia powiązań rodzinnych, czy towarzyskich nie
należy wywodzić zawarcia niedozwolonego porozumienia między dwoma podmiotami
uczestniczącymi w danym postępowaniu. Zdaniem Zamawiającego ocena innych
postępowań wskazuje, iż wykonawca Jan O. konkurował z wykonawcą L. T. oraz
wykonawcą A. P. o udzielenie tych samych zamówień publicznych.
W
ocenie Zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. Zimowe
utrzymanie dróg, placów, chodników przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie
Gierałtowice w sezonie 2022/2023 wiarygodne przesłanki, że wykonawcy dopuścili się
zmowy przetargowej nie zachodziły. Zamawiający posiadając wiedzę o okolicznościach
towarzyszących tj. postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w Gminie Chełm
Śląski nie dysponował wiarygodnymi przesłankami stanowiącymi o dopuszczeniu się zmowy
przetargowej, a tym samym dającymi podstawę do odrzucenia ofert wykonawców. Ponadto
w oparciu o powołane przez odwołującego wątpliwości Zamawiający nie byłby w stanie
wykazać zawarcia pomiędzy wykonawcami takiego porozumienia mającego na celu
zakłócenie konkurencji między wykonawcami w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Zamawiający powołał stanowisko KIO wyrażone w wyroku z dnia 20 listopada 2018 r., w
którym Izba wskazała, że podstawa faktyczna domniemania zmowy przetargowej musi
upr
awniać do wniosku, iż wykonawcy pozostawali w nielegalnym porozumieniu, a wniosek
ten musi być zgodny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, nie może też być jedynie
jednym z możliwych wniosków, które można powziąć z zaistniałych okoliczności (KIO
2095/18).
Zamawiający dodał, iż w aktualnie prowadzonym postępowaniu Zamawiający dokonał oceny
działań (zaniechań) wykonawcy J. O. opierając się na informacjach o postępowaniach
znanych
Zamawiającemu
i
umieszczonych
na
platformie
e-
zamówienia
tj.
miniportal.upz.gov.pl. Dokonana analiza
doprowadziła do wniosku, iż w przedmiotowym
postępowaniu nie było podstaw do przyjęcia, iż w przypadku wykonawców J. O. oraz
konsorcjum DANAMA
zachodzą wiarygodne przesłanki, iż wykonawcy dopuścili się zmowy
przetargowej.
P
rzedstawione przez odwołującego wątpliwości dotyczące zawarcia porozumienia mającego
na celu zakłócenie konkurencji nie zostały poparte nawet dowodami pośrednimi, a
wątpliwości te nie są na tyle silne aby dawały jednoznaczną podstawę do stwierdzenia
istnienia zmowy przetargowej, a co najważniejsze nie są jedynym logicznym wyjaśnieniem
dla zaistniałego stanu faktycznego. Zamawiający wskazuje ponadto, iż odwołujący nie
wykazał ponadto, iż celem lub skutkiem zawarcia tego porozumienia było wyeliminowanie,
ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym.
Stanowisko Przystępującego:
Pismem z dnia 23 listopada, złożonym na posiedzeniu, swoje stanowisko w sprawie
przedstawił Przystępujący, wnosząc o oddalenie odwołania. Przystępujący stanowczo
zaprzeczył, iż w niniejszej sprawie zawarł jakiekolwiek porozumienie mające na celu
ograniczenie konkurencji. Przystępujący podkreślił, że nie posiada wiedzy, co było powodem
braku jakiejkolwiek reakcji wykonawcy O. na wezwania Zamaw
iającego oraz, że wykonawcy
ci w istocie konkurują na rynku zamówień publicznych, przytaczając również stosowne
przykłady.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i uczestników postępowania, na
podstawie zgromadzonego w sprawie materi
ału dowodowego, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania na podstawie art. 528 ustawy PZP. Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący posiada
interes we wniesieniu
odwołania wynikający z art. 505 ustawy PZP.
Izba postanowiła dopuścić do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia Konsorcjum firm w składzie: L. T. prowadząca
działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe
Danama L. T. oraz A. P.
prowadząca działalność gospodarczą pod firmą AMP A. P. z
siedzibą lidera w Imielinie, zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie Zamawiającego. Przystąpienie wpłynęło w terminie, a Przystępujący wskazał na
interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której przystąpił. Spełnione zostały
również pozostałe warunki formalne, a zatem zgłoszone przystąpienie należało uznać za
skuteczne.
Izba dokonała ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy,
tj. przede
wszystkim w oparciu o dokumentację przedmiotowego postępowania, której treść
była kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy.
W trakcie po
stępowania odwoławczego złożone zostały również następujące dowody:
1)
Dowody Odwołującego:
a.
Dotyczące postępowania pn. „Zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników
przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie
2021/2022”:
i.
Wezwanie do złożenia podmiotowych środków dowodowych z dnia
26.10.2021 r., informacja z otwarcia ofert, w
ezwanie do uzupełnienia
podmiotowyc
h środków dowodowych z dnia 3.11.2021 r., wezwanie z
dnia 8.11.2021 r. do złożenia dokumentów i oświadczeń Konsorcjum
DANAMA, zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej z
10.11.2021 r., o
świadczenie wykonawcy O. o spełnianiu warunków
udziału w postępowaniu i braku podstaw wykluczenia z dnia
25.10.2021
b.
Kurier Imieliński Gazeta Samorządowa nr 5 (19) maj 2009 r. – zdjęcie na str. 8
c.
Zbiorcze zestawienie ofert z dnia 14.10.2020 r. dla zadania pn. „Zimowe
utrzymanie dr
óg, placów, chodników przy obiektach gminnych i przystanków
w Gminie Gierałtowice w sezonie 2020/2021 r. PN/21/2020,
d.
Wykaz usług złożony przez Konsorcjum DANAMA w postępowaniu
2021/2022,
e.
Informacja z dnia 31.10.2013 r. Zamawiającego Nadleśnictwa Kobiór o
w
yborze oferty najkorzystniejszej w postępowaniu S2710-13/13 BZP 373422-
2013,
f.
Informacja z otwarcia ofert zamawiającego Gmina Chełm Śląski z dnia
27.01.2014 r. w prze
targu na budowę kanalizacji wraz z przepompownią Nr
PS i PP i zasilaniem energetycznym przepompowni
w rejonie ulic Chełmskiej i
Podłuże w Chełmie Śląskim,
g.
Informacja o wyborze oferty najkorzystniejszej w postępowaniu prowadzonym
przez GDDKiA Oddział w Katowicach O/KA.D-3.2421.3.2022.23.NS
2)
Dowody Zamawiającego:
a.
Dotyczące postępowania pn. Zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników
przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie
2021/2022:
i.
Informacja z otwarcia ofert z dnia 25 października 2021 r. oraz
z
awiadomienie o poprawieniu w ofercie oczywistej omyłki rachunkowej
skierowan
e przez Zamawiającego do konsorcjum DANAMA z dnia 27
października 2021 r.
b.
Dotyczące postępowania pn. Zimowe utrzymanie dróg chodników,
przystanków i placów na terenie Gminy Chełm Śląski (nr postępowania
271.2.6.2022):
i.
Specyfikacja warunków zamówienia, informacja o kwocie jaką
Zamawiający Gmina Chełm Śląski zamierza się przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia z dnia 24 października 2022 r., informacja
z otwarcia ofert
z dnia 24 października 2022 r. oraz zawiadomienie o
unieważnieniu postępowania z dnia 25 października 2022 r.
c.
Dotyczące postępowania pn. Zimowe utrzymanie dróg chodników,
przystanków i placów na terenie Gminy Chełm Śląski (nr postępowania
271.2.7.2022):
i. Sp
ecyfikacja warunków zamówienia oraz informacja z otwarcia ofert z
dnia 8 listopada 2022 roku.
d.
Dotyczące postępowania pn. Zimowe utrzymanie dróg chodników,
przystanków i placów na terenie Gminy Chełm Śląski (nr postępowania
271.2.6.2021
):
i.
Ogłoszenie o zamówieniu, informacja z otwarcia ofert z dnia 22
października
2021
roku
oraz
zawiadomienie
o
wyborze
najkorzystniejszej oferty z dnia 29 października 2021 roku.
e.
Informacja o udzieleniu zamówienia dla zadania Patrol autostrady A1 odcinek
E gr. Woj. Łódzkiego – węzeł Rząsawa (bez węzła),
f. Zawiadomienie o wyborze o
ferty najkorzystniejszej z dnia 19 października
2020 r. oraz 29 października 2021 r., publikowane w postępowaniach pn.
„Zimowe utrzymanie dróg, chodników, przystanków i placów na terenie Gminy
Chełm Śląski” prowadzonych w 2020 i 2021 r.,
g.
Ostateczne przedsądowe wezwanie do zaprzestania czynów nieuczciwej
konkurencji oraz naruszenia dóbr osobistych z dnia 15 listopada 2022 roku.
3)
Dowody Przystępującego:
a.
Dotyczące zadania „Budowa zabezpieczeń przeciwhałasowych wzdłuż drogi
krajowej nr 81 w m. Łaziska Górne”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 6 listopada 2018 r., informacja o
wykluczeniu wykonawcy JUSTMAR T. Ma. z dnia 15.01.2019 r., Wyrok
KIO z dnia 5 lutego 2019 r., sygn. akt: KIO 93/19, informacja o
unieważnieniu czynności wykluczenia wykonawcy JUSTMAR M. T. z
dnia 26.02.2019 r. oraz informacja o wyborze oferty najkorzystniejszej
z 26.02.2019 r.
b.
Dotyczące zadania „Modernizacja systemu kanalizacyjnego w rejonie Osiedla
Zimowego”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 22.08.2019 r., zawiadomienie o
wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 15.10.2019 r. oraz Umowa nr
95/2019
c.
Dotyczące zadania „Budowa sieci kanalizacji ul. Azaliowa i Czapli”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 14.08.2017 oraz zawiadomienie o
wyborze oferty najkorzystniejszej z dnia 06.09.2017 r.
d.
Dotyczące zadania „Budowa sieci i kanalizacji deszczowej i sanitarnej w
rejonie ulic Mostowa, Malinowa, Grzybowa, Stawowa”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 28.02.2019 r., o
głoszenie wyników
postępowania z dnia 13.03.2019 r. oraz Umowa nr IRI.272.67.2019
e.
Dotyczące zadania „Budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ulic Wieżowej i
Urbana”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 11.07.2019 r., zawiadomienie o
wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 05.08.2019 r. oraz Umowa nr
62/2019
f.
Dotyczące zadania „Budowa i przebudowa sieci kanalizacji deszczowej w celu
odwodnienia terenów położonych pomiędzy autostradą A4, ul. Rybnicką,
potokiem Doa a ul. Biegusa w Gliwicach
– Etap IV”
i. Informacja z otwarcia ofert oraz zawiadomienie o wyborze oferty
najkorzystniejszej z dnia 21.02.2019
g.
Dotyczące zadania „Przebudowa kanalizacji ogólnospławnej w ulicy Szkolnej
w Katowicach w celu przełączenia odpływów sanitarnych do kolektora
ogólnospławnego”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 06.04.2022 r., zawiadomienie o
wyborze oferty najkorzystniejszej z dnia 22.06.2022 r. oraz Umowa nr
68/2022
h.
Dotyczące zadania „Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Markiefki na odcinku
od ul. Sztygarskiej do ul. Kopalnianej w Katowicach”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 05.04.2022 r., zawiadomienie o
wyborze oferty najkorzystniejszej z dnia 19.05 2022 r. oraz umowa nr
51/2022
i.
Dotyczące zadania „Zimowe utrzymanie dróg, chodników, przystanków i
placów na terenie Gminy Chełm Śląski”
i. Informacja z otwarcia ofert z dnia 22.10.2021 r. oraz Zawiadomienie o
wyborze oferty najkorzystniejszej z dnia 29.10.2021 r.
j.
Przykłady konsorcjów oraz odrębnych ofert składanych przez inne firmy.
W
ydając rozstrzygnięcie Izba oparła się tylko na niektórych dowodach, co znajdzie wyraz w
uzasadnieniu orzeczenia.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny sprawy:
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego którego
przedmiotem jest zimowe utrzymanie dróg, placów, chodników przy obiektach gminnych i
p
rzystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie 2022/2023, numer postępowania:
TP/12/2022.
Zgodnie z informacją z otwarcia ofert z dnia 12.10.2022 r. w postępowaniu zostały złożone
cztery oferty, w tym m. in. Odwołującego i Przystępującego oraz wykonawcy Usługi
Transportowo Drogowo Mostowe J. O.
, opiewające odpowiednio na kwotę 442 152,85 zł,
428
760,00 zł oraz 389 016,00 zł.
Kwota jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia wynosi
470
000,00 zł.
Zamawiający w postępowaniu przewidział zastosowanie obligatoryjnych podstaw
wykluczenia (sekcja IX SWZ).
Zgodnie z sekcją VIII SWZ Zamawiający przewidział warunki udziału w postępowaniu
dotyczące zdolności technicznej lub zawodowej. Zamawiający wymagał wykazania się
wykonaniem minimum dw
óch usług w zakresie zimowego utrzymania dróg o wartości min.
100.000,00 zł brutto każda oraz długości łącznej dróg minimum 35 km w ramach każdego
zadania
. Dodatkowo Zamawiający wymagał by wykonawca dysponował odpowiednim
sprzętem do wykonania zamówienia (punkt 2.4.2 sekcji).
Zgodnie z sekcją XVI punkt 1 SWZ, Zamawiający nie wymagał wniesienia wadium.
Zgodnie z ustalonymi kryteriami oceny ofert, na pierwszym miejscu w rankingu uplasowała
się oferta wykonawcy O. Zamawiający w dniu 13 października 2022 r. wezwał ww.
wykonawcę do złożenia podmiotowych środków dowodowych. Wykonawca nie odpowiedział
na ww. wezwanie Zamawiającego.
W dniu 19 października 2022 r. Zamawiający wezwał wykonawcę O. do uzupełnienia
podmiotowych środków dowodowych na podstawie art. 128 ust. 1 ustawy PZP w terminie do
24 października 2022 r. godz. 10:00. Powyższe wezwanie także pozostało bez odpowiedzi.
Pismem z dnia 24 października 2022 r. Zamawiający wezwał do złożenia dokumentów i
oświadczeń Konsorcjum DANAMA, którego oferta uplasowała się na drugim miejscu w
rankingu ofert. Konsorcjum odpowiedziało na ww. wezwanie przedkładając stosowne
dokumenty.
Następnie pismem z dnia 2 listopada 2022 r. Zamawiający poinformował o
wyborze oferty najkorzystniejszej, którą okazała się oferta Konsorcjum DANAMA.
W 2021 r. Zamawiający prowadził postępowanie pn. Zimowe utrzymanie dróg, placów,
chodników przy obiektach gminnych i przystanków w Gminie Gierałtowice w sezonie
2021/2022 na lata 2021-
2022. W postępowaniu zostały złożone 4 oferty, w tym oferta
Przys
tępującego oraz oferta wykonawcy Usługi Transportowo Drogowo Mostowe J. O.,
opiewające odpowiednio na 526 480, 00 zł (na skutek stwierdzonej omyłki rachunkowej cena
następnie uległa korekcie na 494 640,00 zł) oraz 456 840,00 zł. W dniu 26.10.2021 r.
Z
amawiający skierował do wykonawcy O. wezwanie do złożenia podmiotowych środków
dowodowych, które pozostało bez odpowiedzi. Następnie pismem z dnia 3.11.2021 r.
Zamawiający wezwał wykonawcę O. do uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych,
na które to wezwanie wykonawca także nie odpowiedział. Wskutek powyższego, po
uprzednim wezwaniu do złożenia odpowiednich dokumentów, za najkorzystniejszą uznana
została oferta Konsorcjum DANAMA.
Izba zważyła, co następuje:
Zasadniczo zarzuty odwołania koncentrowały się na naruszeniu przez Zamawiającego
przepisu art. 108 ust. 1 pkt 5 ustawy PZP, zgodnie z którym wykluczeniu z postępowania
podlega wykonawca,
jeżeli zamawiający może stwierdzić, na podstawie wiarygodnych
przesłanek, że wykonawca zawarł z innymi wykonawcami porozumienie mające na celu
zakłócenie konkurencji, w szczególności jeżeli należąc do tej samej grupy kapitałowej w
rozumieniu ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, złożyli
odrębne oferty, oferty częściowe lub wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
chyba że wykażą, że przygotowali te oferty lub wnioski niezależnie od siebie.
Pojęcie „wiarygodnych przesłanek”, o których mowa w ww. przepisie, pojawia się także w art.
57 ust. 4 lit. d Dyrektywy Parlamentu Europejskiej i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014
r. w sprawie zamówień publicznych uchylającej Dyrektywę 2004/18/WE. Przyjmuje się, że
stwierdzenie
zaistnienia
„wiarygodnych
przesłanek”
równoznaczne
jest
z
uprawdopodobnieniem w wysokim stopniu,
że doszło do naruszenia zakazu porozumień
antykonkurencyjnych.
Nie jest zatem wymagane dysponowanie dowodem bezpośrednim by
można było wykluczyć wykonawcę na tej podstawie. Wystarczającym jest by całokształt
okoliczności sprawy pozwalał na racjonalne i logiczne wyprowadzenie wniosku, że doszło do
zawarcia zmowy przetargowej.
Przy czym skład orzekający w niniejszej sprawie przychyla się do stanowiska
prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że wniosek taki nie może być jedynie jednym z
możliwych wniosków, które można powziąć na skutek analizy zaistniałych w sprawie
okoliczności (tak m.in. wyrok KIO z 20 listopada 2018 r., KIO 2095/18). Przedstawione
dowody poszlakowe muszą stanowić pewien zbiór faktów, z których łącznie można
wyprowadzić jeden tylko wniosek - o zmowie przetargowej, zaś inne wnioski, inne możliwości
uzasadnienia zaistniałych faktów muszą zostać odrzucone, jako sprzeczne z zasadami logiki
i doświadczenia życiowego. Zmowa przetargowa jest jednym z najostrzejszych przejawów
nieuczciwej konkurencji i o ile
nie sposób wymagać od wykonawcy dowodów bezpośrednich
na fakt zaistnienia zmowy, to jednak dowody poszlakowe muszą być na tyle silne, by dawały
podstawę tylko do tego jednego wniosku.
W rozpatrywanej sprawie Odwołujący upatruje „wiarygodnych przesłanek” zaistnienia zmowy
przetargowej tylko i wyłącznie w istnieniu domniemanych powiązań osobistych między
wykonawcami biorącymi udział w postępowaniu, czego skutkiem miałoby być wycofanie się
jednego z nich z udziału w postępowaniu poprzez niezłożenie, a następnie nieuzupełnienie
podmiotowych środków dowodowych. Zdaniem Izby nie jest to jedyny możliwy do
wyprowadzenia wniosek w niniejszej sprawie, a zatem brak jest podstaw do tego by
stwierdzić, w kontekście przedstawionego przez Odwołującego materiału dowodowego, że w
sprawie zaistniały wiarygodne przesłanki świadczące o istnieniu zakazanych porozumień
antykonkurencyjnych.
Skład orzekający zaaprobował stanowisko prezentowane przez Zamawiającego i
Przystępującego, że rezygnacja z dalszego udziału w przetargu przez wykonawcę O. mogła
być efektem czystej kalkulacji, podyktowanej względami biznesowymi. W tym kontekście
należy zwrócić uwagę, że w postępowaniu, którego dotyczy niniejsze postępowanie
odwoławcze, Zamawiający nie żądał wniesienia wadium. Z tego względu brak złożenia, a
następnie uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych nie wiązał się dla wykonawcy z
żadnymi konsekwencjami. Dlatego też wykonawca O. mógł swobodnie, w zasadzie na
każdym etapie postępowania, zmienić strategię biznesową i np. skoncentrować się na
uzyskaniu zamówienia na terenie gminy, w której ma siedzibę ewentualnie przenieść
posiadane przez niego zasoby sprzętowe na potrzeby realizacji innego uzyskanego przez
niego zamówienia.
Odnosząc się do podnoszonych przez Odwołującego kwestii dotyczących rzekomych
powiązań osobistych pomiędzy wykonawcami biorącymi udział w postępowaniu o udzielenie
zamówienia, podkreślić należy, co w zasadzie jest niesporne pomiędzy stronami, że z
samego faktu
istnienia powiązań rodzinnych czy towarzyskich nie należy wywodzić zawarcia
niedozwolonego porozumienia między dwoma podmiotami uczestniczącymi w danym
postępowaniu. Znajomość pomiędzy dwoma przedsiębiorcami działającymi w tej samej
branży na rynku lokalnym nie jest niczym nadzwyczajnym i trzeba taką okoliczność
traktować w kategoriach zwykłej, możliwej do zaistnienia sytuacji. Nierzadko zdarza się, że
wykonawcy tacy konkurują w licznych postępowaniach, w niektórych z nich występują
wspólnie w formie konsorcjów, czasami użyczają sobie zasobów czy też uczestniczą w
realizacji poszczególnych zamówień na zasadach podwykonawstwa. Powyższe zostało
zresztą potwierdzone dowodami przedłożonymi przez Przystępującego, które wskazują na
liczne postępowania, w których wykonawcy objęci zarzutem zmowy przetargowej oraz inne
podmioty, które w swojej argumentacji przytacza Odwołujący, konkurowały ze sobą o
uzyskanie zamówień, wnosząc także środki ochrony prawnej celem podtrzymania szansy na
uzyskanie zamówienia.
Oczywiście istnienie relacji, o których mowa wyżej, może stanowić punkt wyjścia dla
stwierdzenia zaistnienia wiarygodnych przesłanek, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5
ustawy PZP
, jednakże muszą o tym świadczyć pozostałe okoliczności sprawy.
Jedyną okolicznością podnoszoną przez Odwołującego, oprócz ww. relacji rodzinnych i
towarzyskich, jest istnienie „ewidentnego schematu” postępowania wykonawcy O., który
również w ubiegłym roku nie uzupełnił podmiotowych środków dowodowych czym otworzył
drogę do uzyskania zamówienia przez konsorcjum DANAMA. Na potwierdzenie
podnoszonych przez siebie twierdzeń Odwołujący powoływał Decyzję Prezesa UOKiK nr
RWR 5/2021, która jego zdaniem dotyczyła identycznego stanu faktycznego, a zatem mogła
być bezpośrednio odnoszona do stanu faktycznego zaistniałego w rozpatrywanej sprawie. Z
powyższym jednak nie można się zgodzić. W ww. decyzji stan faktyczny sprawy jest zgoła
odmienny. Jak wskazane jest w treści przedmiotowej decyzji na str. 17: „Celowe wycofanie
oferty oznacza
, że wykluczenie z przetargu było korzystniejsze od uzyskania zamówienia.
Przyczyny tej nietypowej sytuacji mogą być różne. Obok działania w ramach zmowy
przetargowej może to być np. zmiana sytuacji na rynku w okresie od sporządzenia oferty do
rozstrzygnięcia przetargu lub wygranie w tym czasie innych przetargów i związany z tym
brak możliwości jednoczesnego wykonania kilku zamówień. Takie sytuacje jednak w
badanych postępowaniach przetargowych nie miały miejsca. Nie zaistniały bowiem
obiektywne okoliczności, które pozwalałaby uznać wycofanie oferty za działanie racjonalne i
zrozumiałe bez założenia, iż stanowiły one element bądź wynik zmowy przetargowej.”
Powyższy fragment nawiązuje do przyjętego na wstępie zapatrywania, że w kontekście
zaistniałych w sprawie okoliczności, wniosek o zaistnieniu zmowy przetargowej, musi być
jedynym logicznym do wyprowadzenia wnioskiem. W sprawie
będącej przedmiotem
odwołania zaistniały bowiem inne obiektywne okoliczności, które pozwalają uznać działanie
wykonawcy O.
za racjonalne i zrozumiałe. Co zostało bowiem wykazane, wykonawca ten 23
września 2022 r. uzyskał zamówienie na rzecz GDDKiA Oddział w Katowicach Rejon w
Częstochowie, którego przedmiotem jest „Patrol autostrady A1 odcinek E gr. woj. Łódzkiego
– węzeł Rząsawa (bez węzła)”. Z kolei 3 października 2022 r., oferta tego wykonawcy
została uznana za najkorzystniejszą w postępowaniu GDDKiA Oddział w Katowicach na
Całoroczne utrzymanie dróg krajowych zarządzanych przez GDDKiA Oddział w Katowicach,
Rejon w Zawierciu
z/s w Ożarowicach, którego wartość wyniosła 117 975 489, 45 zł.
Zau
ważenia wymaga również fakt, że termin do uzupełnienia przez wykonawcę OPITEK
podmiotowych środków dowodowych w postępowaniu w Gierałtowicach (24 października
2022 r. godz.
10:00) zbiega się w czasie z terminem składania ofert w postępowaniu w
Chełmie Śląskim (24 października 2022 r. godz. 10:00), co również może uzasadniać brak
uzupełnienia dokumentów z powodu kalkulacji biznesowych czy też pewnych trudności
organizacyjnych
z powodu zbiegających się terminów. Nie bez znaczenia jest okoliczność,
że to właśnie w Chełmie Śląskim wykonawca O. ma swoją siedzibę.
Argumentem przemawiającym za racjonalnością działania wykonawcy O. jest również fakt,
że złożenie oferty w przedmiotowym postępowaniu nie wiązało się z dużym nakładem sił czy
też środków finansowych. Jedyny wkład merytoryczny polegał tak naprawdę na oszacowaniu
kosztów związanych z realizacją zamówienia i wypełnieniu formularza ofertowego, a wydaje
się, że profesjonalista realizujący tego rodzaju zamówienia na co dzień, nie powinien mieć z
tym
żadnego problemu. Powyższa okoliczność, w połączeniu z brakiem obowiązku złożenia
wadium, świadczy o tym, że wzięcie udziału w przetargu a następnie wycofanie się z niego,
mogło stanowić przejaw ofertowania „na zapas” tak by mieć pewność, że zakontraktowana
b
ędzie odpowiednia ilość zadań do realizacji. Skoro wykonawca uzyskał bardziej atrakcyjne
dla niego zamówienia, a wycofanie się z przetargu nie wiązało się z żadnymi
konsekwencjami, to decyzja taka stanowi przejaw czystej kalkulacji biznesowej.
Podsumowując, zdaniem Izby, w rozpatrywanej sprawie nie zaistniały wiarygodne przesłanki,
na podstawie których Zamawiający mógłby stwierdzić istnienie zmowy przetargowej, a zatem
nie było podstaw do podjęcia przez niego czynności wykluczenia wykonawców z
postępowania. Zarzut naruszenia art. 108 ust. 1 pkt 5 ustawy PZP uznać więc należy za
chybiony.
Konsekwencją oddalenia powyższego zarzutu musi być również uznanie, że pozostałe
przepisy podnoszone przez Odwołującego, także nie zostały przez Zamawiającego
naruszone, a z
atem zarzuty obejmujące je swoją treścią zasługują na oddalenie.
Na marginesie jedynie Izba pragnie skonstatować, że wykazanie przez Odwołującego
ziszczenia się przesłanek wymienionych w art. 108 ust. 1 pkt 5 jest zadaniem trudnym.
Zakres postępowania odwoławczego i środki jakimi dysponuje w jego ramach Odwołujący
jak i Izba nie są tak szerokie jak choćby możliwości organów, które są właściwe w sprawach
ochrony konkurencji. Dlatego też, pomimo oddalenia odwołania w sprawie, Izba nie
wyklucza, że ustalenia organów, które dysponują szerszymi kompetencjami w zakresie
badania zmów przetargowych, mogłyby być inne. Powyższe nie zmienia faktu, że w ramach
postępowania odwoławczego wywód odwołującego i wyciągane na jego podstawie wnioski
są niewystarczające dla jego uwzględnienia. Z tego powodu odwołanie zasługiwało na
oddalenie.
Uwzględniając powyższe, orzeczono jak w sentencji, oddalając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku sprawy na
podstawie art. 575 ustawy PZP oraz w opar
ciu o § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 296/23 z dnia 2023-02-16
- Sygn. akt KIO 344/23 z dnia 2023-02-15
- Sygn. akt KIO 342/23 z dnia 2023-02-15
- Sygn. akt KIO 340/23 z dnia 2023-02-15
- Sygn. akt KIO 332/23 z dnia 2023-02-15
