rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-05-15
rok: 2023
data dokumentu: 2023-05-15
rok: 2023
sygnatury akt.:
KIO 1191/23
KIO 1191/23
Komisja w składzie:
0: Przewodnicz
0: Przewodnicz
ący: Katarzyna Poprawa
Protokolant:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 maja
2023 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 kwietnia 2023 roku przez
Odwołującego: J. Z.o prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą:
Przedsiębiorstwo
Budowlano
-
Montażowe
"BUDMONT"
J.
Z.
ul. Miodowa 8, 87 - 800
Włocławek w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego:
Gmin
ę Bobrowniki, ul. Nieszawska 10, 87 - 617 Bobrowniki
Protokolant:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 maja
2023 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 kwietnia 2023 roku przez
Odwołującego: J. Z.o prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą:
Przedsiębiorstwo
Budowlano
-
Montażowe
"BUDMONT"
J.
Z.
ul. Miodowa 8, 87 - 800
Włocławek w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego:
Gmin
ę Bobrowniki, ul. Nieszawska 10, 87 - 617 Bobrowniki
orzeka:
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności badania i oceny ofert w tym odrzucenie
oferty złożonej przez wykonawcę U. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Toruniu ul. Bolesława Chrobrego 151, 87-100 Toruń na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8
w związku z art. 224 ust. 6 oraz art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo zamówień
publicznych,
2.
kosztami postępowania obciąża Zamawiającego: Gminę Bobrowniki i:
2.1. zalicza w poc
zet kosztów postępowania odwoławczego: kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
t
ytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od Zmawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 14 476 zł 60 gr (słownie:
czternaście tysięcy czterysta siedemdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione przez Odwołującego
z tytułu wpisu od odwołania, kosztów związanych z dojazdem na rozprawę,
wynagrodzenia pełnomocnika, oraz opłaty skarbowej.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 poz. 1710 z późń. zm.) na niniejszy wyrok –
w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 1191/23
Uzasadnienie
Zamawiający – Gmina Bobrowniki prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na
zadanie pn.: „Przebudowa polegająca na termomodernizacji Przedszkola
Samorządowego w Bobrownikach na terenie działki 175, obręb ewidencyjny Bobrowniki,
gmina
Bobrowniki” zwane dalej „Postępowaniem”, Nr postępowania: RGG.ZP.271. 1 .2023.
Postępowanie prowadzone jest w trybie podstawowym bez negocjacji, zgodnie z ustawą
z dnia 11 września 2019 r. - Prawo Zamówień Publicznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 1710 zm.
1812, 1933, 2185)
, zwanej dalej „ustawą Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
zamieszczone w Biuletynie Zamówień publicznych Nr ogłoszenia: 2023/BZP 00123259/01
z dnia 7 marca 2023 r.
W dniu
28 kwietnia 2023 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej zostało
wniesione odwołanie przez wykonawcę J. Z. prowadzącego działalność gospodarczą pod
firmą: Przedsiębiorstwo Budowlano - Montażowe "BUDMONT" J. Z. ul. Miodowa 8, 87 - 800
Włocławek od niezgodnych z prawem czynności i zaniechań Zamawiającego polegających
na:
1) dokonaniu wyboru jako najkorzystniejszej oferty U. sp. z o. o. (dalej jako Wykonawca);
2) nieprawid
łowym badaniu i ocenie oferty złożonej przez Wykonawcę i uznaniu, że:
a) oferta nie zawiera ceny ra
żąco niskiej;
b) Wykonawca sprosta
ł obowiązkowi wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej
ceny;
c) oferta jest zgodna z warunkami zam
ówienia;
3) zaniechaniu przez Zamawiaj
ącego odrzucenia oferty Wykonawcy pomimo, że jego
oferta powinna by
ć odrzucona, gdyż zawiera rażąco niską ceną, a Wykonawca nie
obali
ł domniemania rażąco niskiej ceny, albowiem złożone przez niego wyjaśnienia
dotycz
ące rażąco niskiej ceny są lakoniczne, ogólnikowe, sprzeczne z powszechnie
obowi
ązującymi przepisami oraz nie zostały poparte jakimikolwiek dowodami, co
wi
ęcej zawarte w nich treści wprost wskazują̨ na okoliczność́ zaoferowania przez
Wykonawc
ę rażąco niskiej ceny oraz pominięcie przez Wykonawcę istotnych
element
ów jakie powinny być wykonane, co powoduje, że oferta jest niezgodna z
warunkami zam
ówienia;
4) zaniechaniu wyboru jako najkorzystniejszej oferty Odwo
łującego.
Powyższym czynnościom i zaniechaniom Zamawiającego Odwołujący zarzucił naruszenie:
1) art. 224 ust. 6 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt. 8 Pzp oraz art. 224 ust. 1-3, 5 Pzp
oraz art. 16 pkt 1 Pzp oraz art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty
złożonej przez Wykonawcą w sytuacji, gdy:
a)
Wykonawca złożył nierzetelne, wybiórcze, ogólnikowe i lakoniczne wyjaśnienia,
a przede wszystkim nie przedstawił dowodów uzasadniających podniesione przez
siebie twierdzenia w zakr
esie ceny, a tym samym nie wykazał, że jego oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny;
b)
Wykonawca nie skalkulował pełnego zakresu przedmiotu zamówienia i nie jest
on w stanie wykonać przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
przez Zamawiającego, w szczególności z uwagi na konieczność zapewnienia
pracownikom praw pracowniczych, uwzględnienia wynikających z SWZ kosztów
praco
wniczych, a także wykonania wszystkich prac wyspecyfikowanych przez
Zamawiającego;
c)
oferta ta zawiera rażąco niską cenę̨ w stosunku do przedmiotu zamówienia,
a Wykonawca nie udźwignął ciążącego na nim ciężaru udowodnienia, iż oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny, a tym samym oferta winna zostać odrzucona
Zamawiający tym samym wbrew dyspozycji art. 224 Pzp jedynie formalnie dopełnił
procedury wyjaśniającej, nie przeprowadzając pogłębionej merytorycznej analizy
wyjaśnień́ złożonych przez Wykonawcę, mimo iż Wykonawca nie udźwignął
spoczywającego na nim ciężaru dowodu, a tym samym nie obalił domniemania,
że cena oferty jest rażąco niska.
2)
(ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia zarzutów wskazanych w pkt 1) art. 16 pkt 1
Pzp w zw. z art. 17 ust. 2 Pzp
poprzez udzielenie zamówienia wykonawcy, którego
wybór jest niezgodny z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, a tym samym
zamawiający narusza nakaz udzielenia zamówienia wykonawcy wybranemu zgodnie
z
przepisami ustawy i narusza jedną z podstawowych zasad udzielania zamówień.
W zwi
ązku z powyższym Odwołujący wniósł o:
1) uwzgl
ędnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
a) uniewa
żnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
b) powt
órzenie czynności badania i oceny ofert,
c) odrzucenie oferty Wykonawcy,
d) wyboru oferty Odwo
łującego jako najkorzystniejszej,
2) zas
ądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwo
ławczego, w tym kosztów zastępstwa przez pełnomocnika oraz kosztów opłaty
skarbowej od pe
łnomocnictwa w wysokości 17 zł, a także kosztów dojazdu do KIO
zgodnie z przedstawionym zestawieniem koszt
ów i załącznikami do niego,
3) przeprowadzenie nast
ępujących dowodów:
a) zamówienie 2023/ZO/BYD/002315 z dnia 21.03.2023 – na fakt realnych cen
materiałów budowlanych niezbędnych do wykonania zamówienia i ich zaniżeniem
przez Wykonawcę
b) oferta P. sp. z. o. o.
– na fakt realnych cen paneli dachowych niezbędnych
do wykonania zamówienia i ich zaniżeniem przez Wykonawcę
c)
pismo Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania sp. z o. o. z dnia 14.12.2022 – na
fakt realnych cen związanych z odbiorem i utylizacją materiałów budowlanych i ich
zaniżeniem przez Wykonawcę
d) oferta Groneko na utylizację papy - na fakt realnych cen związanych z odbiorem
i utylizacją materiałów budowlanych i ich zaniżeniem przez Wykonawcę.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania, ponieważ jego
oferta może zostać wybrana jako oferta najkorzystniejsza w prowadzonym przez
Zamawiającego postępowaniu.
Z informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej wynika bowiem, że oferta Odwołującego jest
drugą ofertą w rankingu ofert. W przypadku odrzucenia oferty Wykonawcy oferta
Odwołującego może zostać wybrana jako najkorzystniejsza. Jednakże ze względu
na zaniechania
Zamawiającego Odwołujący utracił prawo do uzyskania zamówienia,
co w konsekwencji oznacza
brak możliwości uzyskania zysku z wykonania przedmiotowego
zamówienia.
Mając powyższe na uwadze zasadnym jest uznanie, iż Odwołujący ma interes w uzyskaniu
zamówienia, gdyż może on ponieść szkodę w postaci nieuzyskania możliwości realizacji
zamówienia publicznego będącego przedmiotem niniejszego postępowania, a co za tym
idzie uzyskania
zysku wkalkulowanego w złożoną ofertę. Odwołujący wykazał zatem,
że Zamawiający dokonał albo zaniechał dokonania określonej czynności wbrew przepisom
ustawy, czego normalnym
następstwem w okolicznościach danej sprawy jest poniesienie
lub możliwość poniesienia szkody przez wnoszącego odwołanie.
Odwołujący przedstawił następujący stan faktyczny sprawy.
Pismem z dnia 27.03.2023 r. Wykonawca został wezwany przez Zamawiającego
do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny. W wezwaniu zostało wskazane,
że Zamawiający oczekuje:
1)
Udzielenie wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny w szczególności w zakresie:
1. Zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metod budowy,
2. Wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw,
usług albo związanych z realizacją robót budowlanych,
3. Oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez Wykonawcę,
4. Zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy,
5. Zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej,
6. Zgodności oferty z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, prawa pracy i
zabezpieczenia społecznego,
7. Zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska,
8. Wypełnienie obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części
zamówienia podwykonawcy.
2)
przedłożenia dowodów wykazujących poprawność wyliczeń i mających wpływ na
wysokość zaoferowanej niskiej ceny.
W odpowiedzi na we
zwanie Wykonawca złożył dwustronicowe pismo z dnia 4
kwietnia 2023 r., do
którego nie zostały załączone jakiekolwiek dowody. Nie została również
podjęta jakakolwiek próba wyjaśnienia sposobu wyliczenia ceny. Pismo to sprowadza się
jedynie
do wskazania, że:
1)
wpływ na sposób kalkulacji oferty miały nieścisłości względem przedmiaru a projektu –
jako główny element Wykonawca wskazał to, że w projekcie jest panel na rąbek stojący
a w przedmiarze jest pokrycie miedziane,
2) o
koliczności, które sprzyjają złożeniu korzystnej oferty to spadający popyt na materiały
budowlane co jednoznacznie przekłada się na dostępność tychże materiałów i silniejszą
pozycję negocjacyjną,
3) j
est wiele nieścisłości i wątpliwości odnośnie inwestycji, które Wykonawca proponuje
omówić na spotkaniu.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że tak złożone wyjaśnienia w zasadzie
nie wyjaśniają niczego. Są ogólnikowe i lakoniczne i nie pozwalają na jakąkolwiek
weryfikację poprawności kalkulacji dokonanej przez Wykonawca. Wyjaśnienia złożone przez
Wykonawca nie zostały przedstawione w sposób wyczerpujący, nie czyniły zadość
wymaganiom Zamawiającego wskazanym w treści wezwania z dnia 27 marca 2023 r., w
szczególności
w zakresie przedstawienia szczegółowych wyliczeń oraz złożenia dowodów, a ich ocena
została przeprowadzona przez Zamawiającego z uchybieniem należytej staranności.
Złożone przez Wykonawca wyjaśnienia cechują się dużym stopniem ogólności, zawierają
lakoniczne stwierdzenia, często formułowane przez wykonawców ubiegających się o
udzielenie zamówienia publicznego w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego, których
jednak
nie można uznać za sprostanie obowiązkowi wynikającemu z art. 224 Pzp (poprzedni
art. 90 ust. 2 Pzp2004).
W wyjaśnieniach Wykonawca nie poruszył żadnej z 8 kwestii, o które zapytał go
Zamawiający w piśmie z dnia 27 marca 2023 r.
Z wyjaśnień tych nie wynika:
1)
jaki czas na wykonanie poszczególnych zadań wchodzących w zakres przedmiotu
zamówienia przewidział Wykonawca,
2) jakie wynagrodzenie otrzymują pracownicy dedykowani do realizacji zadań w ramach
zamówienia,
3) jaki będzie koszt wynagrodzeń pracowników niezbędny do wykonania tych zadań,
4) jaki będzie zysk założony przez Wykonawca z realizacji poszczególnych zadań,
5) jakie koszty wzięto pod uwagę przy wycenie – w tym zakresie jest tylko lakoniczne
stwierdzenie o kosztach koniecznych do poniesienia.
Co ważne – Wykonawca poza ogólnikowymi twierdzeniami nie zawierającymi jakichkolwiek
obliczeń czy też danych liczbowych nie przedstawił Zamawiającemu jakichkolwiek dowodów.
W piśmie z dnia 4 kwietnia 2023 r do Wykonawca wskazał:
„Kwota naszej oferty nie jest rażąco niska, jeśli uwzględni się nieścisłości względem
przedmiar a projekt. Główna rozbieżność to kwestia dachu - w projekcie pokryciem jest panel
na rąbek stojący natomiast w przedmiarze jest pokrycie miedziane. Jest ono co najmniej
czterokrotnie droższym sposobem wykonania. Różnica w kosztach realizacji pomiędzy tymi
materiałami może wynieść nawet 300 tys. zł.”
Przytaczanie przez Wykonawcę ww. okoliczności jako okoliczności mającej wpływ
na wysokości zaoferowanej ceny jest całkowicie błędne i chybione. Zamawiający
w odpowiedziach do p
rzetargu określił jednoznacznie, iż pokrycie dachu wykonane ma
zostać z blachy na rąbek stojący, nie zaś z blachy miedzianej. W związku z powyższym
powoływanie się przez Wykonawcę na ten fakt, w kontekście jakoby inni oferenci nie
uwzględnili tego w swoich wycenach jest błędne. Wszyscy oferenci wiedzieli z czego ma być
wykonane
pokrycie dachowe. Ponadto nie jest prawdą by w przedmiarach Zamawiającego
było uwzględnione pokrycie dachowe miedziane. Pozycja nr 30 oraz nr 31 przedmiaru
Zamawiającego poniżej:
Wy
jaśnienia oferenta w kwestii dotyczącej zarówno materiału z jakiego ma zostać wykonane
pokrycie dachowe jak również w kwestii różnicy w cenach pomiędzy obydwoma rodzajami
pokryć dachowych są gołosłowne, nie poparte żadnymi dowodami.
Jednocześnie należy wskazać, że z uwagi na treść złożonych wyjaśnień Zamawiający
nie
miał podstaw do tego, aby wzywać Wykonawca do dalszych uzupełnień lub wyjaśnień,
gdyż stopień ogólnikowości wyjaśnień był tak daleko idący, że dalsze wezwania stanowiłyby
naruszenie zasady jednokrotnego wzywania wykonawców do złożenia wyjaśnień w zakresie
rażąco niskiej ceny.
Błędy w przedstawionym kosztorysie oraz brak ujęcia w ofercie całego przedmiotu
zamówienia
A)
Uwagi ogólne
Poza wyjaśnieniami z dnia 04.04.2023 r. Wykonawca przesłał do Zamawiającego dodatkowo
pismo z dnia 18.04.2023 r. wraz z kosztorysem szczegółowym. Jest to jedyny załącznik.
Dowodów wykazujących prawidłowość przyjętych w kosztorysie wartości robót, materiałów
lub kosztów nie załączono.
P
rzesłanie przez Wykonawcę kosztorysu szczegółowego nie tylko nie wyjaśniło wątpliwości
w
zakresie rażąco niskiej ceny, lecz wręcz potwierdziło, że oferta wykonawcy skalkulowana
jest
wadliwie, gdyż:
e)
pomija elementy, które były wyszczególnione przez Zamawiającego, co powoduje,
że oferta jest niezgodna z warunkami zamówienia tj.:
i. zaoferowanie wykonania pokrycia dachu z blachy miedzianej zamiast z blachy
na
rąbek stojący
ii. brak uwzględnienia niezbędnych materiałów dekarskich
iii.
błędne zaoferowanie ocieplenia styropianem o gr 5 cm, podczas gdy Zamawiający
wymagał ocieplenia styropianem o gr 15 cm.
f)
w kalkulacji przyjmuje inne elementy lub wartości niż wskazane przez
Zamawiającego, co powoduje, że oferta jest niezgodna z warunkami zamówienia tj.:
i. inny niż wymagany materiał do izolacji ścian fundamentowych
g)
kalkulacja w niektórych miejscach zawiera sprzeczne obliczenia, co wprost wskazuje
na to, że nie została sporządzona rzetelnie, lecz w sposób mający na celu jej
dopasowanie
do wcześniej złożonej przez Wykonawcę oferty np.:
i. nierealne ceny styropianu
ii. zaniżone stawki opłat za wysypisko
iii. rozbieżności w deklarowanym, a wycenionym sposobie wykonania wykopow.
iv. zaniżona ilość roboczogodzin.
Wskazane nieprawidłowości w złożonym przez Wykonawcę kosztorysie
szczegółowym powinny skutkować odrzuceniem oferty z uwagi na to, że jest ona niezgodna
z warunkami
zamówienia. Stanowisko to znajduje poparcie w orzecznictwie KIO, w którym
wskazuje się, że nie budzi wątpliwości, że cena oferty, w tym sposób jej budowania, jest
"treścią oferty", nie jedynie tzw. formalną, ale tzw. merytoryczną, której dotyczy dyspozycja
art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp2004 (obecnie art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
). Tym samym niezgodność
wyceny oferty ze
sposobem wskazanym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
powoduje konsekwencje wskazane w art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp2004 ((obecnie art. 226 ust. 1
pkt 5 Pzp),
czyli konieczność odrzucenia tak sporządzonej oferty (wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 15 stycznia 2021 r., KIO 3324/20).
B) Zaoferowanie wykonania pokrycia dachu z blachy miedzianej zamiast z blachy
na rąbek stojący
Wykonawca pomimo kwestionowania przedmiar
ów Zamawiającego oraz twierdzeń,
że wykona on pokrycie dachu z blachy na rąbek stojący tak jak wymagał tego Zamawiający,
w załączonych przez siebie do wyjaśnieniach do przetargu z dnia 18.04.2023r w pozycjach
kosztorysowych nr
30 i nr 31 przedłożonego kosztorysu zakłada, że będzie realizował jednak
pokrycie dachu
z blachy miedzianej oraz gwoździ miedzianych. Wynika to wprost z
materiałów które ujął w kosztorysie tj. blacha miedziana 0,50 mm, gwoździe miedziane.
Z przedłożonego przez oferenta kosztorysu wynika, że zamierza on wykonać,
pomimo składania innych deklaracji, pokrycie dachu z miedzi, a nie z blachy na rąbek
stojący, co jest niezgodnie z wymaganiami Zamawiającego, a tym samym powoduje, że
oferta jest niezgodna z warunkami
zamówienia. Nie można uznać tego za pomyłkę ze
względu na fakt, że przedłożony kosztorys jest jedynym dokumentem złożonym przez
Wykonawcę na potwierdzenie prawidłowości wykonania zadania za zaoferowaną przez
niego w ofercie przetargowej cenę.
C) Brak u
względnienia niezbędnych materiałów dekarskich
Ww. pozycjach kosztorysowych Wykonawca
nie uwzględnia również szeregu innych
materiałów dekarskich niezbędnych dla prawidłowego wykonania robót, co zaś uwzględnione
jest w przedmiarach Zamawiającego.
Wykonawc
a nigdzie w swojej wycenie nie przyjął do realizacji wykonania ław kominiarskich,
płotków śniegowych oraz wyłazu dachowego. Zgodnie z zapisem widniejącym w projekcie
technicznym na stronie nr 10 wykonawca zobowiązany jest do wykonania tych prac,
niezależnie od tego, iż wymienione są one także przedmiarach robot.
„3.CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA - STAN PROJEKTOWANY
3.1.ROBOTY BUDOWLANE -
ZEWNĘTRZNE:
PRACE DEKARSKIE
• Zdemontować pokrycie dachu z blachodachówki wraz ze wszystkimi obróbkami
blacharskimi oraz
instalacją odgromową.
• Rozebrać kominy do poziomu pokrycia dachu i wymurować nowe z cegły pełnej
w kolorze szaro/stalowym z bocznymi wylotami wentylacyjnymi.
• Na kominach zamontować czapy kominowe z betonowej płyty o grubości około 8 cm
i
wystającej poza obrys głowicy komina od 5 do 8 cm z każdej strony z kapinosami
po obwodzie.
• Usunąć stare łaty drewniane, do których przykręcona były blachodachówka.
• Zamontować nowy ruszt pod pokrycie z blachy panelowej, mocując do deskowanego
dachu
drewniane kontrłaty, na których rozpiąć warstwę wstępnego krycia z membrany
dachowej i prostopadle przytwierdzić łaty w rozstawie dla paneli dachowych, ustalonej
przez producenta.
• Zamontować nowe pokrycie dachu z paneli dachowych na rąbek stojący w kolorze
grafitowym.
• Zamontować nowe obróbki blacharskie kominów, murków ogniowych pasów
nadrynnowych, podrynnowych gzymsów, rynny i rury spustowe z blachy ocynkowanej,
powlekanej w kolorze pokrycia dachu oraz płotki przeciwśniegowe.
• Zamontować nową instalację odgromową na dachu.
• W pomieszczeniu nr 36 zamontować dwa okna połaciowe o wymiarach 70X110.
• Zamontować zgodnie z projektem wyłaz dachowy wraz z ławą kominiarską.
Wykonawca w kosztorysie w pozycji nr 30 wycenił materiał potrzebny do realizacji 1 m2
pokrycia
dachowego na kwotę jednostkową netto 57,78,- zł./ na m2. Mnożąc ilość m2
z omawianej pozycji
przez kwotę jednostkową m2 daje to sumę 13 814,04,- zł. (239,08m2
x 57,78,-
zł. = 13 814,04,- zł.).
Analogiczna sytuacja dotyczy pozycji kosztorysowej nr 31
w której materiał do realizacji
pokrycia dachowego w
ynosi także 13 814,04,- zł. (239,08m2 x 57,78,- zł. = 13 814,04,- zł.).
Oznacza to, że Wykonawca na materiał niezbędny do realizację ułożenia pokrycia
dachowego
wraz z niezbędnymi akcesoriami przeznaczył jedynie kwotę w wysokości 27
628,08,-
zł. Kwota ta nie pokryje w żaden sposób zakupu materiałów dekarskich
niezbędnych do prawidłowej realizacji zadania. W załączeniu przesyłamy wycenę materiałów
dekarskich do
niniejszego postępowania przetargowego, gdzie kwota jest zdecydowanie
wyższa niż ta którą zaoferował U. Sp. z o.o. w kosztorysie. Wykonawca nie przedstawił
żadnych dowodów, z których wynika, że może nabyć materiały po cenach jakie deklaruje w
kosztorysie, a które to ceny zdecydowanie odbiegają od cen rynkowych.
Wykonawca sam myli się w swoich wyjaśnieniach - przykładowo na ostatniej stronie
odpowiedzi z dnia 18.04.2023 r. w której przedstawił wyliczenia dotyczące szacowanych
przez
siebie kosztów wykonania inwestycji koszt materiałów wycenił na 80,- zł/m2 czyli na
łączną kwotę 38 252,80,- zł. (239,08m2 x 2 strony dachu = 478,16 m2 x 80,- zł. = 38 252,80,-
zł.), podczas, gdy jak wynika z powyższej części w pozycjach 30 i 31 kosztorysu wylicza ten
koszt
na 27 628,08 zł.
Poniżej wskazuję, na pozycje przedmiaru Zamawiającego nr 30 i nr 31 uwzględniające
zarówno wykonanie dachu z blachy na rąbek stojący jak również ujmujące materiały
dekarskie
niezbędne podczas realizacji prac, których Wykonawca nie ujął w swojej ofercie
przetargowej.
Zamawiający montaż wyłazu dachowego opisał zarówno w projekcie technicznym na stronie
nr
10 jak i w przekazanych przedmiarach robót. Zamawiający w pozycji 29 przyjął obmiar
w ilości 3 sztuk. Wymieniona ilość rozbita jest na 2 elementy, tj. osadzenie 2 sztuk okien
i 1 sztuki
wyłazu. Wykonawca zaś w pozycji 29 załączonego przez siebie kosztorysu przyjął
jedynie
montaż 2 sztuk okien natomiast nigdzie nie uwzględnił konieczności zamontowania
wyłazu dachowego, co również powoduje, że oferta jest niezgodna z warunkami
zamówienia.
Poniżej pozycja nr 29 przedmiaru robót załączonego przez Zamawiającego uwzględniająca
konieczność zamontowania wyłazu dachowego.
Poniżej pozycja nr 29 kosztorysu Wykonawcy nie uwzględniająca zamontowania wyłazu
dac
howego, a jedynie uwzględniająca montaż 2 sztuk okien połaciowych.
D) Błędne zaoferowanie ocieplenia styropianem o gr 5 cm, podczas gdy Zamawiający
wymagał ocieplenia styropianem o gr 15 cm.
Z
kosztorysu złożonego przez Wykonawcę wynika, iż chce on ocieplić budynek niezgodnie
z wymaganiami Zamawiającego styropianem gr. 5 cm, czyli niezgodnie z wymaganiami
Zamawiającego. Zamawiający w SWZ oraz załącznikach określił, iż ściany zewnętrznych
kondygnacji nadziemnych z użyciem ocieplone mają zostać styropianem o gr. 15cm.
Opisane jest to zarówno na stronie nr 11 projektu technicznego jak i ujęte w pozycji nr 68
przedmiaru robót.
„3.2. POZOSTAŁE PRACE BUDOWLANE I TERMOMODERNIZACJA.
• Rozebrać izolację termiczną ściany frontowej od ul. Kościelnej do głębokości strefy
przemarzania wraz z cokołem z płytek elewacyjnych.
• Rozebrać opaskę betonową na poziomie gruntu wzdłuż ściany szczytowej od strony
wjazdu oraz od narożnika budynku do schodów od strony zaplecza.
• Odkopać ściany fundamentowe po obwodzie budynków do głębokości strefy
przemarzania po uprzednim rozebraniu nawierzchni utwardzonej chodnika od strony ul.
Kościelnej.
• Wykopy oraz izolację termiczną ścian fundamentowych od strony zaplecza wykonywać
odcinkami na długości 2,00 m, po czym wykonać zasypanie wykopów z jednoczesnym
mechanicznym zagęszczaniem.
• Wykonać termoizolację ścian fundamentowych do głębokości strefy przemarzania
z
użyciem styropianu grafitowego EPS 040 gr. 12 cm, zabezpieczonego na powierzchni
stykającej się z gruntem warstwą bazową z podwójnej siatki z włókna szklanego i zaprawy
oraz folią kubełkową.
• Cokół budynku ponad gruntem wykończyć płytki klinkierowe 240 x 60 x 10 mm.
• Fragment ściany oporowej od strony zaplecza między schodami a kotłownią zaizolować
termicznie jak cokół budynku i obłożyć płytkami klinkierowymi 240 x 60 x 10 mm.
• Płytki przykleić elastyczną, mrozoodporną zaprawą klejową i wykończyć elastyczną
zaprawą do spoinowania klinkieru szerokości 8 - 9 mm.
• Po wykonaniu izolacji termicznej ścian fundamentowych, wykopy zasypać z
jednoczesnym zagęszczaniem mechanicznym i odtworzyć nawierzchnie rozebranego
chodnika
w ul. Kościelnej.
• Schody zewnętrzne od strony zaplecza rozebrać i wykonać nowe z podestem i zejściami
na trzy strony z kostk
i brukowej grub. 6 cm zamkniętej obrzeżem chodnikowym 8x30 cm.
• Wzdłuż ściany szczytowej od strony wjazdu i zaplecza wykonać opaskę z kostki betonowe
grubości 6 cm na podsypce cementowo - piaskowej na szerokość 60 cm, zamkniętą
obrzeżem chodnikowym 8x30 cm.
• Naprawić i uzupełnić tynki na elewacji budynków (ok. 30% całkowitej powierzchni).
• Skuć węgarki i tynk w nadprożach, aby zapewnić ocieplenie ościeży otworów okiennych
i drzwiowych po obwodzie, styropianem grub. min. 5 cm /dot. wszystkich okien i drzwi
zewnętrznych budynku.
• Na okres robót zdemontować oprawy oświetlenia zewnętrznego budynku oraz monitoring,
po czym
ponownie je zamontować.
• Zabezpieczyć i przesunąć jednostki zewnętrzne klimatyzatorów na konstrukcjach
wsporczych o grubość projektowanego ocieplenia.
• Wykonać termoizolację ścian zewnętrznych kondygnacji nadziemnych z użyciem
styropianu grafitowego EPS
040 gr. 15 cm wraz z ociepleniem ościeży okien i drzwi.
• Nad wszystkimi drzwiami wejściowymi do budynku zamontować zadaszenia z
poliwęglanu.
• Pod oknami zamontować nowe parapety zewnętrzne z blachy stalowej powlekanej
w kolorze grafitowym.
• Gzyms od strony zaplecza między II i III kondygnacją zabezpieczyć od góry obróbką
blacharską.
• Drabinę stalową przy kominie po likwidacji ognisk korozji zabezpieczyć podkładem
gruntującym i pomalować szybkoschnącą emalią poliuretanową lub podobną.
• Pionową instalację odgromową zamontować w rurkach osłonowych w warstwie
ocieplającej.
• Część naziemną instalacji odgromowej z podziemną połączyć przy pomocy złącz
kontrolnych w puszkach uziomowych i wykonać pomiary ochronne.
• Pomalować elewacje zgodnie z kolorystyką.”
W pozycji kosztorysowej nr 68 pomimo tego, że w opisie zarówno pozycji kosztorysowej
jak i
materiału dla zmylenia widnieje opis styropian gr. 15cm to Wykonawca chce wykonać
ocieplenie
styropianem gr. 5 cm o czym świadczy przyjęta przez oferenta norma materiału
niezbędnego do wykonania, która wynosi 0,05275 m3 styropianu na wykonanie 1 m2
ocieple
nia ścian. Prawidłowa norma przy realizacji ocieplenia styropianem gr.15 cm winna
wynosić tak jak przyjął to prawidłowo w swoich przedmiarach Zamawiający 0,155 m3
styropianu na ocieplenie 1 m2 ścian.
Powyższe odstępstwo Wykonawcy od wymagań Zamawiającego powoduje, że łączna ilość
styropianu przyjęta w kosztorysie przez oferenta wynosi 40,563 m3 styropianu zaś winna
wynosić 119,189 m3.
E) Nierealne ceny styropianu
Wykonawca przyjął w swojej wycenie nierealną ceną zakupu styropianu w kwocie 30,- zł. za
m3. Cena ta
nie została wykazana jakimikolwiek dowodami.
Co ważne – wyjaśniania Wykonawcy zawierają w tym zakresie daleko idące rozbieżności.
Wykonawca w pozycji kosz
torysowej nr 70 oraz w pozycji kosztorysowej nr 104 przyjął
wycenę styropianu na poziomie 250,- zł. za m3.
Oferent przyjął zatem mniejszą ilość styropianu aż o 78,626 m3, a także zaniżył cenę
jednostkową zakupu m3 styropianu o 220,- zł.
Przy prawidłowym wyliczeniu wyglądało to by tak:
119,189 m3 x 250,-
zł. = 29 797,25,- zł. Tak wygląda prawidłowe wyliczenie
40,563 m3 x 30,-
zł. = 1 216,89,- zł. Wyliczenie zaniżone przez Wykonawcę.
Powyższe dało zaniżenie przez oferenta przedmiotowej pozycji kosztorysowej nr 68
tylko w pozycji materiałowej styropianu o kwotę 28 580,36,- złotych.
(29 797,25,-
zł. – 1 216,89,- zł. = 28 580,36,- złotych.)
Trzeba także mieć na uwadze, że nie ma żadnej możliwości by zakupić styropian w podanej
przez oferenta cenie. Nie udowodn
ił on tego załączając jakiekolwiek dowody oraz nie
wskazał, że może ma taki styropian na stanie magazynowym (nawet gdyby, to musiałby go
wbudować w cenie zaniżonej do cen rynkowych jakieś 6 lub 7 krotnie).
Poniżej pozycja kosztorysowa nr 68 kosztorysu przedłożonego przez oferenta
uwzględniająca zastosowanie podczas dociepleniowych styropianu o gr. 5cm pomimo
zastosowania mylącego opisu, że docieplenie wykonywane będzie przy użyciu styropianu gr.
15 cm.
F) Zaniżone stawki opłat za wysypisko.
W kosztorysie
sowim oferent w pozycjach kosztorysowych dotyczące opłat na wysypisku
za
przyjęcie odpadów zadeklarował zdecydowanie zaniżone stawki. Opłaty za utylizację
odpadów są znacznie wyższe. Są to pozycje kosztorysowe od pozycji nr 82 do pozycji nr 87:
• Poz. nr 82: przyjęta przez oferenta cena 10,- zł.za tonę (kora i drewno)
• Poz. nr 83: przyjęta przez oferenta cena 10,- zł.za tonę (odpady metalowe)
• Poz. nr 84: przyjęta przez oferenta cena 30,- zł.za tonę (gruz ceglany)
• Poz. nr 85: przyjęta przez oferenta cena 100,- zł.za tonę (gruz zmieszany)
• Poz. nr 86: przyjęta przez oferenta cena 20,- zł.za tonę (inne budowlane)
• Poz. nr 87: przyjęta przez oferenta cena 300,- zł.za tonę (papa)
W załączeniu Odwołujący przedstawia ceny z wysypiska w Toruniu:
Ad/ do poz. nr 82: 750,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 83: nie mam ceny,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 84: 50,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 85: 500,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 86: 50,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 87: 700,-
zł. za tonę (Włocławek Groneko)
Wykonawca w zamieszczonej na ostatniej stronie odpowiedzi z dnia 18 kwietnia 2023r w
której przedstawił wyliczenia dotyczące szacowanych przez siebie kosztów wykonania
inwestycji
koszt utylizacji odpadów wycenił na 20 0000,- zł. natomiast w przedłożonym
kosztorysie zsumow
ane koszty opłat na wysypisku wynoszą 3 314,87,- zł. Oznacza to, że
Wykonawca
zutylizować będzie musiał odpady budowlane ponosząc straty. Oferent sam
sobie przeczy
podając dwie różne wartości w kosztorysie i w tabeli z szacowanymi przez
siebie kosztami wykonania budowy.
G) Rozbieżności w deklarowanym a wycenionym sposobie wykonania wykopów.
Oferent w pi
śmie z dnia 18.04.2023r twierdzi, iż wykonanie wykopów będzie odbywało się
przy pomocy sprz
ętu mechanicznego, a nie w sposób ręczny tak jak przewiduje to przedmiar
robot za
łączony przez Zamawiającego. Jednak oferent przy kalkulacji przedmiotowych robot
w pozycji kosztorysowej nr 100 pos
ługuje się tą samą normą co Zamawiający, pomimo
jej kwestionowania.
Pomimo twierdzenia, iż prace te będzie wykonywał przy użyciu sprzętu to jednak w
nakładach nie wykazuje on żadnego sprzętu do wykonania przedmiotowych prac.
Bior
ąc powyższe pod uwagę Wykonawca uwzględnia w swoim kosztorysie
tak jak Zamawiaj
ący ręczne wykonanie wykopów z tym zastrzeżeniem, iż zmienia on nakłady
robocizny i przyjmuje,
że wykonanie m3 wykopu zajmie mu nie 4,2 r-g na m3 wykopu
tak jak przewiduje to norma lecz 1 r-g na m3 wykopu.
Po pierwsze Wykonawca sam sobie przeczy, bo twierdzi,
że nie będzie prac tych
wykonywa
ł ręcznie lecz sprzętem, ale w celu zaniżenia wyceny zmienia nakłady robocizny.
Zabieg ten ma obni
żyć cenę jednostkową wykonania m3 wykopu, jednak nawet gdyby
przyj
ąć, że jest to prawidłowe czemu wyraźnie trzeba zaprzeczyć to i tak cena wykonania m3
wykopu przy
przyjętej przez oferenta stawce do kosztorysowania wynosiłaby 30,- złotych za
wykonanie
1 m3 wykopu co jest ceną niższą niż ta podana przez oferenta w piśmie z dnia
18.04.2023 r
w którą oferent określił na 40,- zł. za m3.
„Wykopy pod docieplenie ścian fundamentowych - przyjęta podstawa dotyczy ręcznego
wykopania co przekłada się na koszt jednostkowy 120 zł / m3. Cena rynkowa wykopu
przy użyciu sprzętu budowlanego przy obiekcie to koszt ok 40 zł /m3. Dodatkowo zostało
założone zabezpieczenie wykopu które przy takiej głębokości jest zbędne przy właściwym
wyprofilowaniu skarpy.”
Trzeba jednak zauważyć, że oferent na poparcie poprawności swoich twierdzeń nie załącza
do
odpowiedzi żadnych dowodów.
W pozycji
kosztorysowa nr 101 Wykonawca przyjął obmiar 0.
H) Inny niż wymagany materiał do izolacji ścian fundamentowych
W pozycji kosztorysowa nr 110 oferent przyjął w nakładach do izolacji ścian
fundamentowych
inny materiał niż wymagany przez Zamawiającego opisany zarówno na
stronie nr 10 projektu
technicznego jak w załączonych przez Zamawiającego przedmiarach
robot.
„3.2. POZOSTAŁE PRACE BUDOWLANE I TERMOMODERNIZACJA.
• Rozebrać izolację termiczną ściany frontowej od ul. Kościelnej do głębokości strefy
przemarzania wraz z cokołem z płytek elewacyjnych.
• Rozebrać opaskę betonową na poziomie gruntu wzdłuż ściany szczytowej od stron
wjazdu oraz od narożnika budynku do schodów od strony zaplecza.
• Odkopać ściany fundamentowe po obwodzie budynków do głębokości strefy
przemarzania po uprzednim rozebraniu nawierzchni utwardzonej chodnika od strony ul.
Kościelnej.
• Wykopy oraz izolację termiczną ścian fundamentowych od strony zaplecza wykonywać
odcinkami na długości 2,00 m, po czym wykonać zasypanie wykopów z jednoczesnym
mechanicznym zagęszczaniem.
• Wykonać termoizolację ścian fundamentowych do głębokości strefy przemarzania
z
użyciem styropianu grafitowego EPS 040 gr. 12 cm, zabezpieczonego na powierzchni
stykającej się z gruntem warstwą bazową z podwójnej siatki z włókna szklanego i zaprawy
oraz folią kubełkową.
• Cokół budynku ponad gruntem wykończyć płytki klinkierowe 240 x 60 x 10 mm.
• Fragment ściany oporowej od strony zaplecza między schodami a kotłownią zaizolować
termicznie jak
cokół budynku i obłożyć płytkami klinkierowymi 240 x 60 x 10 mm.
• Płytki przykleić elastyczną, mrozoodporną zaprawą klejową i wykończyć elastyczną
zaprawą do spoinowania klinkieru szerokości 8 - 9 mm.
• Po wykonaniu izolacji termicznej ścian fundamentowych, wykopy zasypać z
jednoczesnym zagęszczaniem mechanicznym i odtworzyć nawierzchnie rozebranego
chodnika
w ul. Kościelnej.
• Schody zewnętrzne od strony zaplecza rozebrać i wykonać nowe z podestem i zejściami
na trzy strony z kostki brukowej grub. 6 cm za
mkniętej obrzeżem chodnikowym 8x30 cm.”
W materiałach winna być zatem folia kubełkowa, a oferent przyjął Maty ICODREN 10 Szybki
Drenaż SBS pomimo po raz kolejny zastosowania mylnego opisu w kosztorysie.
W pozycji kosztorysowa nr 111 oferent nie
przyjął w nakładach materiałowych dostawy
piasku
na ochronę izolacji czego wymagał Zamawiający, a sam oferent uwzględnił to jedynie
w opisie,
ale nie uwzględnił w nakładach materiałowych.
I)
Zaniżona ilość roboczogodzin
Ponadto po zsumowaniu z kosztorysu Wykonawcy roboczogodzin przewidzianych
na realizację zadania wynika, że pomimo przedstawienia przez siebie kosztorysu
na wykonanie przedmiotowych prac zgodnego z normami przewidzianymi przez
Zamawiającego to ingerował on bardzo mocno w nakłady robocizny w poszczególnych
pozycjach kosztorysowych.
Daje to początkowe złudne wrażenie, że Wykonawca wykonał wycenę w sposób
prawidłowych zgodnie z przedmiarem robót załączonym do SWZ przez Zamawiającego co
podkreśla w swoim piśmie z dnia 18.04.2023r. Po bliższej analizie stwierdzić należy, że jest
to jednak wrażenie bardzo mylne. Oferent w ten sposób doprowadził do sytuacji, iż z
początkowej ilości roboczogodzin potrzebnej dla prawidłowego zrealizowania inwestycji
wynoszącej według Zamawiającego 12 378,19 roboczogodzin (suma z nakładów
Zamawiającego) w swoim kosztorysie przewidział na wykonanie zadania jedynie 7 088,07
roboczogodzin.
Jest to bardzo duża dysproporcja, gdyż oferent zaniżając nakłady robocizny poszczególnych
pozycji kosztorysowych według tylko sobie znanego klucza przyjął, iż zrealizuje zadanie
w 57,26% ilości czasu pracy jakie wyliczył Zamawiający do prawidłowego wykonania
zadania.
Gdyby oferent, nie zmieniał nakładów robocizny przewidzianych na wykonanie zadania,
to ilość roboczogodzin wynikająca z kosztorysu winna wynosić 12 378,19 roboczogodzin.
Wtedy jednak okazałoby się, że stawka roboczogodziny u oferenta wynosi 17,18,- złotego
i jest ona niższa niż minimalne obowiązujące wynagrodzenie za pracę. Dlatego oferent
dopasować musiał kosztorys do zaoferowanej przez siebie ceny zmieniając w sposób
nieuprawniony nakłady w normach kosztorysowych.
Nie jest dopusz
czalne sytuacja, w której Wykonawca dowolnie zmienia nakłady robocizny
w
katalogach norm, które wykonane zostały zgodnie z polskimi normami, tak by dopasować
kosztorys do zaoferowanej przez siebie w przetargu kwoty, co ma miejsce w tym przypadku.
Działanie takie powoduje bowiem, że oferta jest niezgodna z warunkami zamówienia i staje
się nieporównywalna z innymi ofertami.
Wykonawca oprócz kosztorysu, w którym drastycznie pozamieniał nakłady robocizny,
nie
przedstawił w odpowiedzi żadnych dowodów mogących potwierdzić, iż zaoferowana
przez niego
cena jest ceną wiarygodną, za którą jest w stanie zrealizować zamówienie w
sposób wymagany przez Zamawiającego, zgodny z SWZ nie ponosząc przy tym straty
finansowej.
Wykonawca w przesłanym kosztorysie do Zamawiającego dokonał ingerencji w
Katalogi
Nakładów Rzeczowych poprzez zmianę normy nakładów rzeczowych czynników
produkcji.
Zmienianie katalogów norm są niezgodne z zasadami ogólnymi i szczegółowymi, w
pozycjach
tych w których dokonano zaniżeń nakładów czynników produkcji brak jest dopisku
„analiza indywidualna”. Takie postępowanie jest niedopuszczalne i zupełnie wypacza ideę
stosowania
katalogów nakładów rzeczowych.
Powyższe powoduje to, że Wykonawca nie tylko nie jest w stanie wykonać zamówienia
zgodnie z SWZ oraz
odpowiedziami Zamawiającego udzielonymi do przedmiotowego
postępowania przetargowego, ale też nie ma zamiaru wykonać zamówienia zgodnie
z nim
co jednoznacznie wynika z przedłożonego kosztorysu.
J) Pozostałe błędy
Ponadto poz
a gołosłownymi twierdzeniami oferent nie przedstawił żaden dowodów
na
potwierdzenie przytoczonych w wyjaśnieniach twierdzeń dotyczących cen jednostkowych
składających się na wyliczoną przez siebie wartość, np. nie wiadomo skąd bierze się podana
przez oferenta cena 110-
120 zł. za wykonanie docieplenia (wraz z rusztowaniem).
Nie
przedstawiono sposobu jej wyliczenia (szczególnie że nie może być to jak pisze
Wykonawca
koszt wykonania docieplenia, a prawdopodobnie jedynie robocizny). Sposób
jej wyliczenia nie
poparty został żadnymi dowodami.
Wykonawca opisuje, że posiada własne rusztowania – twierdzenia nie poparte żadnymi
dowodami. Może będzie musiał ponosić koszt ich wynajmu, a tylko twierdzi, że je ma.
Oferent zmienia nakłady robocizny w większości pozycji kosztorysowych według sobie tylko
znanej zasady, ponadto pozycje kosztorysowe nie zawierają materiałów niezbędnych
dla
prawidłowego wykonania zadania. Można mieć wrażenie, że oferent robi to w taki
sposób, by dopasować kosztorys, a w szczególności jego wartość końcową do złożonej
oferty przetargowej.
Kosztorys co przyznaje sam oferent wykonywany był przez niego dopiero po złożeniu oferty
przetargowej. Oferent odwrócił kolejność dokonywania jakiejkolwiek rzetelnej wyceny robót.
Najpierw w
inien on sporządzić rzetelny kosztorys uwzględniający zakres robót objęty
zamówieniem.
W tym przypadku oferent najpierw złożył ofertę przetargową, a po otwarciu ofert kiedy
okazało się, że cena którą zaproponował jest rażąco niska, nie tylko w stosunku do
szacunkowej wartości zamówienia ale także w porównaniu do ofert złożonych przez
pozostałych oferentów (cena w ofercie Wykonawcy odstaje zdecydowanie od cen
zaproponowanych przez pozostałych oferentów) na wezwanie Zamawiającego wykonuje on
kosztorys na pierwszy rzut oka na
podstawie przedmiarów, w tym poszczególnych norm
kosztorysowych załączonych przez Zamawiającego (do których miał zastrzeżenia), a kiedy
okazuje się że nie ma możliwości wykonania kosztorysu w sposób rzetelny tak by uzyskać w
nim zaoferowa
ną w przetargu cenę oferent dokonuje desperackich zmian w nakładach
robocizny prawie we wszystkich pozycjach
kosztorysowych zaniżając te nakłady po to by
uzyskać na końcu oczekiwaną wartość tożsamą z wartością złożonej oferty.
Reasumując zasadne jest uznanie, że Zamawiający wbrew dyspozycji art. 224 Pzp jedynie
formalnie dopełnił procedury wyjaśniającej, nie przeprowadzając pogłębionej merytorycznej
analizy
wyjaśnień́ złożonych przez Wykonawca, mimo iż Wykonawca nie udźwignął
spoczywającego na nim ciężaru dowodu, a tym samym nie obalił domniemania, że cena
oferty jest rażąco niska.
Należy zatem stwierdzić, że niniejsze odwołanie jest w pełni uzasadnione, w związku z czym
Odwołujący wnosi jak na wstępie.
Pismem z dnia 11 maja 2023 roku
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w
k
tórej wniósł o oddalenie odwołania w całości i obciążenie Odwołującego kosztami
postępowania odwoławczego. Zamawiający wyjaśnił, że w toku postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego wezwał wykonawcę U. Sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu do złożenia
wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający wziął jednak pod uwagę, że ww. wykonawca
posiada pozycję na rynku i wieloletnie doświadczenie, a przedstawiając ofertę cenową
musiał brać pod uwagę całość kosztów niezbędnych do wykonania zamówienia. Wykonawca
złożył wyjaśnienia ceny ustosunkowując się do każdego zapytania dotyczącego rażąco
niskiej ceny
, a Zamawiający uznał je za wystarczające, aby Wykonawca mógł brać udział w
dalszej części postępowania. Wykonawca w sposób należyty i dostateczny wyjaśnił, że
posiada możliwości wykonania przedmiotu zamówienia w zaoferowanej przez siebie cenie,
przedstawiając kosztorys materiałów oraz robocizny do wykonania przedmiotu zamówienia.
Zamawiaj
ący wybrał ofertę ww. Wykonawcy działając w myśl art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy z
dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1634).
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron, na podstawie zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego oraz oświadczeń i stanowisk złożonych ustnie
do protokołu, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła co następuje:
Izba stwierdziła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 ustawy Pzp.
Izba ustaliła, że Odwołujący przekazał w ustawowym terminie kopię odwołania
Zamawiającemu. Izba uznała, że Odwołujący wykazał interes w uzyskaniu zamówienia
oraz możliwość poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez
Zamawiającego przepisów ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawne przesłanki
dopuszczalności odwołania, o których mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Zgodnie z tym
przepisem środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy,
uczestnikowi konkursu, a t
akże innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu
danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
Izba ustaliła i zważyła:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła
że odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba wskazuje, że rozpoznając zarzuty podniesione w odwołaniu ocenia czynności
podjęte przez Zamawiającego, odpowiadając na pytanie czy Zamawiający poprzez
wykonanie konkretnych czynności w postępowaniu, lub poprzez zaniechanie czynności, do
których wykonania był zobowiązany na podstawie ustawy, naruszył przepisy prawa
zamówień publicznych. W analizowanym stanie faktycznym w ocenie Izby, Zamawiający
naruszył przepisy prawa zamówień publicznych w zakresie podnoszonym w odwołaniu.
Izba za zas
adny uznała zarzut naruszenia art. 224 ust. 6 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1
pkt. 8 Pzp oraz art. 224 ust. 1-3, 5 Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp oraz art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
złożonej przez Wykonawcę U. Sp. z o.o.
Przywołując treść przepisów ustawy Pzp, których naruszenie zarzucił Odwołujący, Izba
wskazuje, iż zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską
ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym
terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie
ceny lub kosztu.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżelizawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 224 ust. 1-3 i 5 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego
co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda
od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub
kosztu, lub ich istotnych części składowych.
2. W przyp
adku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej
przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych
ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający
zwraca
się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność
wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu
postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może
zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
3. Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć w szczególności:
1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług
albo związanych z realizacją robót budowlanych;
3) oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
4)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta
do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz.
2207) lub przep
isów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest
realizowane
zamówienie;
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej;
6)
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
8) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
(…)
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
Zgodnie z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równe traktowanie wykonawców;
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść jest
niezgodna z warunkami zamówienia.
Izba podkreśla, że w zakresie możliwości uznania ceny oferty lub jej elementów
sk
ładowych za rażąco niskie wskazać należy za ugruntowaną linią orzeczniczą Krajowej Izby
Odwoławczej i sądów, że za rażąco niską cenę należy uznać taką cenę, która jest
niewiarygodna dla wykonania przedmiotu zamówienia i jest całkowicie oderwana od realiów
rynkowych. Jednakże ocena tej okoliczności zawsze powinna być dokonana z
uwzględnieniem przedmiotu zamówienia, jego specyfiki i towarzyszących mu realiów
rynkowych, w oparciu
o dostępne Zamawiającemu informacje, które uzyskał w wyniku
przedstawienia przez
wezwanego wykonawcę wyjaśnień.
Jednocześnie w sytuacji, w której wykonawca zostaje wezwany przez Zamawiającego
do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny powstaje domniemanie istnienia takiej
ceny w ofercie
wykonawcy. Domniemanie rażąco niskiej ceny może zostać przez
wy
konawcę obalone poprzez złożenie stosownych wyjaśnieniach i dowodów. W ramach
złożonych wyjaśnień, Wykonawca winien podać Zamawiającemu wszystkie informacje
dotyczące kalkulacji zaoferowanej ceny, w tym informacje dotyczące sposobu kalkulacji,
uwarunkowań w jakich dokonywał kalkulacji, szczególnych przesłanek warunkujących
przyjęty sposób kalkulacji (jeśli takie zaistniały) oraz innych istotnych elementów mających
wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, jak np. korzystne upusty, sprzyjające w oparciu o
konkretne informacje warunki finansowe, uzyskane specjalne oferty, -
a dowodzące
możliwości zrealizowania zamówienia za zaoferowaną cenę, na poziomie znacznie niższym,
niż pozostali wykonawcy ubiegający się o zamówienie. Wyjaśnienia wykonawcy stanowiące
informacj
e w zakresie ceny powinny umożliwić Zamawiającemu podjęcie decyzji, co do
przyjęcia bądź odrzucenia oferty.
Podkreślenia wymaga, że Zamawiający informacje dotyczące indywidualnych
elementów kalkulacji danej ceny jak również okoliczności, które wpływają na daną kalkulację
uzyskuje od danego wykonawcy w wyniku wezwania do złożenia wyjaśnień w określonym,
wskazanym przez Zamawiającego zakresie i terminie. Tym samym wykonawca składający
wyjaśnienia Zamawiającemu, winien wskazać wszystkie okoliczności, które stanowiły
podstawę dokonanej wyceny. Wyjaśnienia winny być jasne, konkretne i spójne. Winny
być adekwatne do przedmiotu zamówienia, uwzględniać jego założenia oraz specyfikę
właściwą np. dla danej branży. Ponadto winny wskazywać okoliczności i podstawę obniżenia
przez wykonawcę ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. Tym samym wykonawca
składający wyjaśnienia Zamawiającemu, już w ramach swoich wyjaśnień winien wskazać
na te okoliczności, które stanowiły podstawę dokonanej wyceny, bowiem to na wykonawcy
sp
oczywa obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, wynikający
z art. 224 pkt 5 Pzp. W treści tego artykułu, ustawodawca wprowadził odwrócony ciężar
dowodu. Oznacza to, że w odniesieniu do oceny wystąpienia ceny rażąco niskiej (lub rażąco
niskiego kosztu) to wykonawca musi wykazać (za pomocą wyjaśnień lub stosownych
dokumentów), że taka cena nie wystąpiła. Jeżeli wykonawca nie wykaże, że złożona przez
niego oferta nie zawier
a ceny rażąco niskiej, jego oferta będzie podlegała odrzuceniu.
Izba podziela stanowisko wypracowane w dotychczasowym orzecznictwie Izby i
sądów powszechnych, wskazujące że Izba może ocenić i stwierdzić jedynie czy wyjaśnienia
w przedmiocie elementów zaoferowanej ceny były wystarczające, a ich ocena dokonana
przez Zam
awiającego prawidłowa. Konsekwencją utrzymywanej wykładni przepisów jest
słuszne stanowisko w sprawie, odnoszące się do konieczności odrzucenia oferty, w
przypadku
gdy złożone wyjaśnienia cenowe były zbyt niekonkretne, lakoniczne i generalnie
nie wykazyw
ały możliwości zaoferowania przez danego wykonawcę ceny tak niskiej. Mając
na uwadze brzmienie art. 224 ust. 5 ustawy zachowuje swoją aktualność wyrok Sądu
Okręgowego w Warszawie z dnia 30 lipca 2014 r. (sygn. akt XXIII Ga 1293/14), w którym
pokreślono znaczenie staranności wykonawcy w składaniu wyjaśnień, a także wskazano
na konieczność uznania, że cena ofertowa jest ceną rażąco niską, w przypadku braku
przedstawienia przez wykonawcę takich wyjaśnień, które wykażą że oferowana przezeń
cena rażąco niską nie jest. Podane tezy odnoszące się do wymaganej zawartości i "jakości"
wyjaśnień składanych Zamawiającemu zostały sformułowane przez orzecznictwo jeszcze
na gruncie uprzednio obowiązujących przepisów. Natomiast w obowiązującym na dzień
wszczęcia przedmiotowego postępowania stanie prawnym ustawodawca właściwie
przesądził ich słuszność, wprost wskazując ww. przepisie ustawy, że to wykonawca powinien
wykazać Zamawiającemu, że cena jego oferty lub cena istotnej części składowej oferty nie
jest rażąco niska, i musi wykazać to na etapie postępowania o udzielenie zamówienia. Tym
samym
jak najbardziej aktualna i wymagająca podkreślenia jest wyrażana w orzecznictwie
Krajowej Izby Odwoławczej i sądów powszechnych teza o wymaganej staranności
wykonawcy
w składaniu wyjaśnień ceny, a tym samym ryzyku jakie ponosi wykonawca w
przypadku uznani
a, że wyjaśnienia są niewystarczające do wykazania realnego charakteru
jego ceny.
Izba wskazuje, że nie istnieje jeden optymalny i właściwy kształt czy sposób
dowodzenia okoliczności związanych z kalkulacją ceny dokonanej przez wykonawcę i
sposobu prezent
owania okoliczności umożliwiających mu jej zaoferowanie. Sposób
wykazania,
że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny zależy od indywidualnych okoliczności
sprawy, zwłaszcza w związku z rodzajem podawanych informacji, będzie można ocenić i
przyjąć konieczny sposób i stopień uwiarygodnienia podawanych danych. Niewątpliwie
można natomiast sformułować jeden generalny postulat, który przy ocenie wyjaśnień
wykonawców powinien być bezwzględnie egzekwowany - wyjaśnienia powinny być
konkretne, jasne, spójne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia. Stosowanie
ogólników traktujących o doświadczeniu wykonawcy, jego znakomitej organizacji produkcji,
optymalizacji kosztów, wdrożeniu niezwykle nowoczesnych i energooszczędnych technologii,
posiadaniu wykwalifikowanej acz taniej kadry, korzystnych warunkach finansowych
pozyskanych
od dostawców, położeniu siedziby etc… przeważnie nic nie wnosi do sprawy i
nie niesie informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach ekonomicznych. Jako
taka, może być traktowana jedynie jako dopełnienie i tło dla bardziej konkretnych i
wymiernych danych podawanych w ramach wyjaśnień, a nie jako ich podstawa czy
zasadnicza treść.
Informacje podawane w wyjaśnieniach powinny być więc konkretne, tak aby możliwe
było ich przynajmniej przybliżone przełożenie na uchwytne i wymierne wartości
ekonomiczne, a także możliwa była ich weryfikacja oraz ocena wiarygodności.
Odnośnie kwestii dotyczącej składanych przez wykonawców wraz z wyjaśnieniami
dowodów Izba wskazuje, że z samego braku dowodu nie można jeszcze wywodzić, że cena
jest rażąco niska, a w takiej sytuacji przedmiotem oceny pozostają wówczas wyjaśnienia
samego wykonawcy. Podkreślenia jednak wymaga fakt, że jeżeli wykonawca powołuje
się na właściwe tylko jemu okoliczności powodujące możliwość znacznego obniżenia ceny
oferty (np. upusty dedykowane tylko temu wykonawcy, szczególne oferty jakie uzyskał
wykonawca odnośnie świadczonych usług czy realizowanych etc…) i możliwe jest wsparcie
tej argumentacji dowodem, to wówczas taki dowód powinien być złożony Zamawiającemu,
aby uczynić wyjaśnienia przekonującymi dla Zamawiającego, a jednocześnie pełnymi.
Zaznaczenia wymaga, że o tym czy, dany dowód jest możliwy do uzyskania
decydować będzie charakter okoliczności powoływanych przez wykonawcę. Jeżeli są one
obiektywnie możliwe do stwierdzenia w postaci zaświadczeń, oświadczeń, ofert, umów i
innych informacji wytworzonych przez podmioty niezależne od wykonawcy to wówczas taki
dokument będzie miał walor dowodowy, wykraczający poza samą treść wyjaśnień
wykonawcy
(np. zaświadczenie o zwolnieniu podmiotowym, uzyskanych upustach od
dostawców, i inne wpływające na cenę). Pamiętać należy, że to wykonawca został
zobowiązany do wykazania, że oferowana przez niego cena nie jest rażąco niska, tym
samym załączenie dowodów do składanych wyjaśnień odnośnie okoliczności, które nie są
zależne od wykonawcy, a które udało mu się pozyskać (wynegocjować, ustalić, wypracować
w kontaktach gospodarczych
i innych formach etc…) na potrzeby wyceny danego
zamówienia jest w zasadzie niezbędne i konieczne, aby owo wykazanie realności
zaoferowanej ceny było rzeczywiste.
To wykonawca musi wykazać rzeczywistość i realność zaoferowanej ceny w postępowaniu.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, w ocenie Izby
wyjaśnienia ceny złożone przez Wykonawcę nie potwierdziły, że zaoferowana cena nie jest
rażąco niska. Podkreślenia wymaga, że w wyjaśnieniach ceny Wykonawca winien odnieść
się do wszystkich okoliczności wskazanych przez Zamawiającego w wezwaniu do
wyjaśnienia ceny.
Zamawiający wymagał w wezwaniu z dnia 27 marca 2023 r. aby Wykonawca złożył
wyjaśnień w zakresie:
1. z
arządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metod budowy,
2. w
ybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw,
usług albo związanych z realizacją robót budowlanych,
3. o
ryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez Wykonawcę,
4. z
godności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy,
5. z
godności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej,
6. z
godności oferty z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, prawa pracy i
zabezpieczenia społecznego,
7. z
godności z przepisami z zakresu ochrony środowiska,
8. w
ypełnienie obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części
zamówienia podwykonawcy,
a także przedłożył dowody wykazujące poprawność wyliczeń i mających wpływ na wysokość
zaoferowanej niskiej ceny.
Nie można zgodzić się z Zamawiającym, że Wykonawca ustosunkował się do
każdego zapytania dotyczącego rażąco niskiej ceny. Taka okoliczność nie znajduje
potwierdzenia ani
w treści wyjaśnień z dnia 4 kwietnia 2023 roku ani z dnia 18 kwietnia 2023
roku.
W
ocenie Izby, wyjaśnienia ceny złożone przez Wykonawcę są bardzo ogólne,
lakoniczne i niekompletne. Brak jest w nich jakiejkolwiek argumentacji i wyjaśnienia
zaoferowanej ceny.
Nie przedstawiają żadnej możliwej do wychwycenia wartości
ekonomicznej. Nie zost
ały również poparte żadnymi dowodami, uzasadniającymi
zaoferowan
ą cenę. Treść wyjaśnień z 4 oraz z 18 kwietnia 2023 roku jest chaotyczna i
wewnętrznie sprzeczna. Wykonawca buduje argumentację dotyczącą przewagi cenowej nad
innymi ofertami,
odwołując się do nieścisłości w dokumentacji technicznej w zakresie
pokrycia dachowego,
pomijając całkowicie okoliczność, że kwestia pokrycia dachowego
została doprecyzowana przez Zamawiającego w wyjaśnieniach treści SWZ. Następnie,
w wyjaśnieniach z dnia 18 kwietnia 2023 r. w załączonym kosztorysie wskazuje jako materiał
do wykonania pokrycia dachowego blachę miedzianą, której zastosowanie zostało przez
Zamawiającego wyeliminowane. Okoliczność spadającego popytu na materiały budowlane
(jak twierdzi wykonawca)
, co przełożyło się na złożenie korzystnej oferty, nie została niczym
poparta.
Wykonawca nie wykazał na jakiej podstawie kalkulował poszczególne elementy
składające się na przedmiot zamówienia. Powyższe stanowisko wraz z informacją
o nieścisłości w dokumentacji i propozycją spotkania w celu omówienia tych nieścisłości oraz
oświadczeniu, że złożona oferta jest w zgodności z przepisami dot. kosztów pracy
oraz w zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego
i pozostałymi przepisami stanowi w zasadzie całość wyjaśnień ceny, udzielonych pismem
z dnia 4 kwietnia 2023 roku.
W kolejnych wyjaśnieniach ceny z dnia 18 kwietnia 2023 r. (złożonych na wezwanie
Zamawiającego z dnia 12 kwietnia 2023 roku) Wykonawca wskazał, że dokonał zmian
w nakładach poszczególnych pozycji, bez żadnego wyjaśnienia podstaw takiego działania,
uzasadnio
nego przykładowo przyjętymi rozwiązaniami technicznymi czy wyjątkowo
korzystnymi dostawami lub usługami związanymi z realizacją robót budowlanych.
Wykonawca odniósł się do kosztów rusztowania, bez wskazania sposobu wyliczenia
przyjętych wartości ani podstaw przyjętych do wyceny. W zakresie wykopów Wykonawca
wskazał, że przyjął podstawę dotyczącą mechanicznego ich wykopania, jednakże
okoliczność ta nie znajduje potwierdzenia w przedłożonym kosztorysie, gdzie wskazana jest
norma dla
ręcznego wykonania wykopów, przy czym Wykonawca w żaden sposób nie
uzasadnił na jakiej podstawie zmniejszył nakłady robocizny w stosunku do wskazanych
przez Zamawiającego w przedmiarze.
Podsumowując powyższe, w ocenie Izby Wykonawca nie sprostał ciążącemu na nim
obowiązkowi wykazania, że cena zaoferowana w ofercie nie jest rażąco niska. Złożone
wyjaśnienia ceny są bardzo ogólne, lakoniczne, niekompletne i wewnętrznie sprzeczne.
N
ie zawierają żadnych informacji nt. struktury kosztów – źródeł optymalizacji cen,
nie
zawierają informacji o źródłach pochodzenia kosztów zaprezentowanych w ofercie,
ani nie wskazują na jakąkolwiek wartość ekonomiczną mogącą mieć przełożenie na cenę
oferty.
Wykonawca powołuje się na korzystne ceny, których wysokość w żaden sposób
nie została wykazana. Takie zapewnienie należy uznać za gołosłowne i niewiarygodne,
zwłaszcza jeżeli dotyczy to oferty z najniższą ceną. Tym bardziej, że Odwołujący wykazał
poprzez załączone do odwołania dowody w postaci ofert, że ceny przyjęte w kosztorysie
Wykonawcy
nie są cenami realnymi, za które możliwy jest zakup wskazanych materiałów
i usług. Dotyczy to w szczególności takich elementów cenowych jak: cena styropianu, cena
paneli dachowych, materiałów budowlanych czy utylizacji odpadów. Również oświadczenie
o uwzględnieniu w cenie oferty wszelkich kosztów realizacji umowy w tym kosztów
pracowniczych i
ubezpieczenia, nie znajduje żadnego uzasadnienia w treści złożonych
wyjaśnień ceny. Wykonawca nie uzasadnił również na jakiej podstawie i dlaczego zaniżył
ilość roboczogodzin, w stosunku do określonej przez Zamawiającego w przedmiarze, co jak
trafnie zauwa
żył Odwołujący, może sugerować, że dostosował On kosztorys do
zaoferowanej przez siebie ceny
zmieniając w sposób nieuprawniony nakłady w normach
kosztorysowych,
na potrzeby wyjaśnienia zaoferowanej ceny. Tym bardziej wydaje się to
zasadne,
że Wykonawca nie złożył kosztorysu łącznie z ofertą, ale w odpowiedzi na drugie
wezwanie Zamawiającego do wyjaśnienia ceny.
Izba podkreśla, że dla oceny, że wykonawca udzielił wyjaśnień w zakresie rażąco
niskiej ceny,
nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz wyjaśnień
odpowiednio umotywowanych, przekonujących, że zaproponowana oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny (por. uzasadnienia wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie wydane: 5
stycznia 2007 r. sy
gn. akt V Ca 2214/06, 13 lutego 2014 r. sygn. akt V Ca 3765/13 (dotyczył
wyroku Izby z 22 października 2013 r. sygn. akt KIO 2354/13) oraz 17 lutego 2014 r. sygn.
akt V Ca 3547/13 (dotyczył wyroku Izby z 7 października 2013 r. sygn. akt: KIO 2216/13, KIO
2221/13).
Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 8 czerwca 2006 r. sygn. akt V Ca
459/06 wskazał ponadto, że postępowanie wyjaśniające ma utwierdzić zamawiającego,
że dokonana przez niego wstępna ocena oferty jest prawidłowa lub nie. Jeśli lektura
wyjaśnień pozostawia istotne wątpliwości co do tego, że wykonanie przedmiotu zamówienia
za cenę wskazaną w ofercie jest możliwe, zamawiający jest zobowiązany do odrzucenia
oferty.
W
powyższych okolicznościach, w których Wykonawca nie udzielił wystarczających
wyjaśnień w stosunku do żadnego z pytań zawartych w wezwaniu do wyjaśnienia ceny,
stanowisko Zamawiaj
ącego o uznaniu ich za wystarczające oraz o odniesieniu się przez
Wykonawcę do każdego zapytania wymaganego w wezwaniu i uznaniu, że Wykonawca
w sposób należyty i dostateczny wyjaśnił, że posiada możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia w zaoferowanej cenie, wydaje się co najmniej nieuzasadnione.
Co więcej, wyjaśnienia wykonawcy z dnia 18 kwietnia 2023 roku i załączony do nich
kosztorys
potwierdziły w sposób niepozostawiający żadnych wątpliwości, że treść oferty
Wykonawcy
jest niezgodna z warunkami zamówienia. Dotyczy to takich elementów
warunków zamówienia jak:
- rodzaj zaoferowanego pokrycia dachowego (Zamawiaj
ący wymagał paneli dachowych
z blachy stalowej
, ocynkowanych na rąbek stojący w kolorze grafitowym grub. 0,5 mm.
a Wykonawca
zaoferował blachę miedzianą – poz. 30 i 31 kosztorysu Wykonawcy),
- brak zaoferowania
niezbędnych materiałów dekarskich takich jak: ławy kominowe, płotki
śniegowe, wyłaz dachowy, wymaganych projektem str. 10,
-
niewłaściwa grubość styropianu do ocieplenia (Zamawiający wymagał styropianu
o grubości 15 cm – projekt str. 11 i poz. 68 przedmiaru, natomiast Wykonawca
zaofer
ował styropian o grubości 5 cm – co wynika z przyjętej normy materiału 0,05275
m3
na wykonanie 1 m2 ocieplenia ścian,
-
brak zaoferowania wymaganego umocnienia ścian wykopu (poz. 101 kosztorysu),
-
inny niż wymagany materiał izolacji ścian fundamentowych (Zamawiający wymagał folii
kubełkowej a Wykonawca zaoferował maty ICODREN 10 Szybki Drenaż SBB – poz. 110
kosztorysu).
Z uwagi na powyższe, zarzuty podniesione w odwołaniu należy uznać za
potwierdzone, a zatem zasadne.
Izba nie rozpoznała zarzutu podniesionego przez Odwołującego jako zarzut ewentualny,
który winien być rozpoznany w przypadku nieuwzględnienia zarzutów wskazanych w pkt 1
odwołania. Izba uwzględniła zarzuty podniesione przez Odwołującego w pkt 1 odwołania,
a zatem rozpoznanie zarzutu ewentualnego
było bezprzedmiotowe.
W ocenie Izby Wykonawca U.
nie udźwignął ciążącego na nim obowiązku wykazania,
że zaoferowana przez niego cena nie jest rażąco niska. Ponadto treść oferty tegoż
wykonawcy j
est niezgodna z warunkami zamówienia, co prowadzi w konsekwencji
do obowiązku odrzucenia jej z postępowania przez Zamawiającego.
W tych okolicznościach zarzuty odwołania należało uznać za zasadne.
Wobec powyższego należało orzec jak w sentencji.
O ko
sztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557 i 575
ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 i 2 a), b), d) oraz § 7 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozl
iczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia
2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: …………………………
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności badania i oceny ofert w tym odrzucenie
oferty złożonej przez wykonawcę U. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Toruniu ul. Bolesława Chrobrego 151, 87-100 Toruń na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8
w związku z art. 224 ust. 6 oraz art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo zamówień
publicznych,
2.
kosztami postępowania obciąża Zamawiającego: Gminę Bobrowniki i:
2.1. zalicza w poc
zet kosztów postępowania odwoławczego: kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
t
ytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od Zmawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 14 476 zł 60 gr (słownie:
czternaście tysięcy czterysta siedemdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione przez Odwołującego
z tytułu wpisu od odwołania, kosztów związanych z dojazdem na rozprawę,
wynagrodzenia pełnomocnika, oraz opłaty skarbowej.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 poz. 1710 z późń. zm.) na niniejszy wyrok –
w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 1191/23
Uzasadnienie
Zamawiający – Gmina Bobrowniki prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na
zadanie pn.: „Przebudowa polegająca na termomodernizacji Przedszkola
Samorządowego w Bobrownikach na terenie działki 175, obręb ewidencyjny Bobrowniki,
gmina
Bobrowniki” zwane dalej „Postępowaniem”, Nr postępowania: RGG.ZP.271. 1 .2023.
Postępowanie prowadzone jest w trybie podstawowym bez negocjacji, zgodnie z ustawą
z dnia 11 września 2019 r. - Prawo Zamówień Publicznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 1710 zm.
1812, 1933, 2185)
, zwanej dalej „ustawą Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
zamieszczone w Biuletynie Zamówień publicznych Nr ogłoszenia: 2023/BZP 00123259/01
z dnia 7 marca 2023 r.
W dniu
28 kwietnia 2023 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej zostało
wniesione odwołanie przez wykonawcę J. Z. prowadzącego działalność gospodarczą pod
firmą: Przedsiębiorstwo Budowlano - Montażowe "BUDMONT" J. Z. ul. Miodowa 8, 87 - 800
Włocławek od niezgodnych z prawem czynności i zaniechań Zamawiającego polegających
na:
1) dokonaniu wyboru jako najkorzystniejszej oferty U. sp. z o. o. (dalej jako Wykonawca);
2) nieprawid
łowym badaniu i ocenie oferty złożonej przez Wykonawcę i uznaniu, że:
a) oferta nie zawiera ceny ra
żąco niskiej;
b) Wykonawca sprosta
ł obowiązkowi wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej
ceny;
c) oferta jest zgodna z warunkami zam
ówienia;
3) zaniechaniu przez Zamawiaj
ącego odrzucenia oferty Wykonawcy pomimo, że jego
oferta powinna by
ć odrzucona, gdyż zawiera rażąco niską ceną, a Wykonawca nie
obali
ł domniemania rażąco niskiej ceny, albowiem złożone przez niego wyjaśnienia
dotycz
ące rażąco niskiej ceny są lakoniczne, ogólnikowe, sprzeczne z powszechnie
obowi
ązującymi przepisami oraz nie zostały poparte jakimikolwiek dowodami, co
wi
ęcej zawarte w nich treści wprost wskazują̨ na okoliczność́ zaoferowania przez
Wykonawc
ę rażąco niskiej ceny oraz pominięcie przez Wykonawcę istotnych
element
ów jakie powinny być wykonane, co powoduje, że oferta jest niezgodna z
warunkami zam
ówienia;
4) zaniechaniu wyboru jako najkorzystniejszej oferty Odwo
łującego.
Powyższym czynnościom i zaniechaniom Zamawiającego Odwołujący zarzucił naruszenie:
1) art. 224 ust. 6 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt. 8 Pzp oraz art. 224 ust. 1-3, 5 Pzp
oraz art. 16 pkt 1 Pzp oraz art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty
złożonej przez Wykonawcą w sytuacji, gdy:
a)
Wykonawca złożył nierzetelne, wybiórcze, ogólnikowe i lakoniczne wyjaśnienia,
a przede wszystkim nie przedstawił dowodów uzasadniających podniesione przez
siebie twierdzenia w zakr
esie ceny, a tym samym nie wykazał, że jego oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny;
b)
Wykonawca nie skalkulował pełnego zakresu przedmiotu zamówienia i nie jest
on w stanie wykonać przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
przez Zamawiającego, w szczególności z uwagi na konieczność zapewnienia
pracownikom praw pracowniczych, uwzględnienia wynikających z SWZ kosztów
praco
wniczych, a także wykonania wszystkich prac wyspecyfikowanych przez
Zamawiającego;
c)
oferta ta zawiera rażąco niską cenę̨ w stosunku do przedmiotu zamówienia,
a Wykonawca nie udźwignął ciążącego na nim ciężaru udowodnienia, iż oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny, a tym samym oferta winna zostać odrzucona
Zamawiający tym samym wbrew dyspozycji art. 224 Pzp jedynie formalnie dopełnił
procedury wyjaśniającej, nie przeprowadzając pogłębionej merytorycznej analizy
wyjaśnień́ złożonych przez Wykonawcę, mimo iż Wykonawca nie udźwignął
spoczywającego na nim ciężaru dowodu, a tym samym nie obalił domniemania,
że cena oferty jest rażąco niska.
2)
(ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia zarzutów wskazanych w pkt 1) art. 16 pkt 1
Pzp w zw. z art. 17 ust. 2 Pzp
poprzez udzielenie zamówienia wykonawcy, którego
wybór jest niezgodny z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, a tym samym
zamawiający narusza nakaz udzielenia zamówienia wykonawcy wybranemu zgodnie
z
przepisami ustawy i narusza jedną z podstawowych zasad udzielania zamówień.
W zwi
ązku z powyższym Odwołujący wniósł o:
1) uwzgl
ędnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
a) uniewa
żnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
b) powt
órzenie czynności badania i oceny ofert,
c) odrzucenie oferty Wykonawcy,
d) wyboru oferty Odwo
łującego jako najkorzystniejszej,
2) zas
ądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwo
ławczego, w tym kosztów zastępstwa przez pełnomocnika oraz kosztów opłaty
skarbowej od pe
łnomocnictwa w wysokości 17 zł, a także kosztów dojazdu do KIO
zgodnie z przedstawionym zestawieniem koszt
ów i załącznikami do niego,
3) przeprowadzenie nast
ępujących dowodów:
a) zamówienie 2023/ZO/BYD/002315 z dnia 21.03.2023 – na fakt realnych cen
materiałów budowlanych niezbędnych do wykonania zamówienia i ich zaniżeniem
przez Wykonawcę
b) oferta P. sp. z. o. o.
– na fakt realnych cen paneli dachowych niezbędnych
do wykonania zamówienia i ich zaniżeniem przez Wykonawcę
c)
pismo Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania sp. z o. o. z dnia 14.12.2022 – na
fakt realnych cen związanych z odbiorem i utylizacją materiałów budowlanych i ich
zaniżeniem przez Wykonawcę
d) oferta Groneko na utylizację papy - na fakt realnych cen związanych z odbiorem
i utylizacją materiałów budowlanych i ich zaniżeniem przez Wykonawcę.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania, ponieważ jego
oferta może zostać wybrana jako oferta najkorzystniejsza w prowadzonym przez
Zamawiającego postępowaniu.
Z informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej wynika bowiem, że oferta Odwołującego jest
drugą ofertą w rankingu ofert. W przypadku odrzucenia oferty Wykonawcy oferta
Odwołującego może zostać wybrana jako najkorzystniejsza. Jednakże ze względu
na zaniechania
Zamawiającego Odwołujący utracił prawo do uzyskania zamówienia,
co w konsekwencji oznacza
brak możliwości uzyskania zysku z wykonania przedmiotowego
zamówienia.
Mając powyższe na uwadze zasadnym jest uznanie, iż Odwołujący ma interes w uzyskaniu
zamówienia, gdyż może on ponieść szkodę w postaci nieuzyskania możliwości realizacji
zamówienia publicznego będącego przedmiotem niniejszego postępowania, a co za tym
idzie uzyskania
zysku wkalkulowanego w złożoną ofertę. Odwołujący wykazał zatem,
że Zamawiający dokonał albo zaniechał dokonania określonej czynności wbrew przepisom
ustawy, czego normalnym
następstwem w okolicznościach danej sprawy jest poniesienie
lub możliwość poniesienia szkody przez wnoszącego odwołanie.
Odwołujący przedstawił następujący stan faktyczny sprawy.
Pismem z dnia 27.03.2023 r. Wykonawca został wezwany przez Zamawiającego
do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny. W wezwaniu zostało wskazane,
że Zamawiający oczekuje:
1)
Udzielenie wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny w szczególności w zakresie:
1. Zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metod budowy,
2. Wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw,
usług albo związanych z realizacją robót budowlanych,
3. Oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez Wykonawcę,
4. Zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy,
5. Zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej,
6. Zgodności oferty z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, prawa pracy i
zabezpieczenia społecznego,
7. Zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska,
8. Wypełnienie obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części
zamówienia podwykonawcy.
2)
przedłożenia dowodów wykazujących poprawność wyliczeń i mających wpływ na
wysokość zaoferowanej niskiej ceny.
W odpowiedzi na we
zwanie Wykonawca złożył dwustronicowe pismo z dnia 4
kwietnia 2023 r., do
którego nie zostały załączone jakiekolwiek dowody. Nie została również
podjęta jakakolwiek próba wyjaśnienia sposobu wyliczenia ceny. Pismo to sprowadza się
jedynie
do wskazania, że:
1)
wpływ na sposób kalkulacji oferty miały nieścisłości względem przedmiaru a projektu –
jako główny element Wykonawca wskazał to, że w projekcie jest panel na rąbek stojący
a w przedmiarze jest pokrycie miedziane,
2) o
koliczności, które sprzyjają złożeniu korzystnej oferty to spadający popyt na materiały
budowlane co jednoznacznie przekłada się na dostępność tychże materiałów i silniejszą
pozycję negocjacyjną,
3) j
est wiele nieścisłości i wątpliwości odnośnie inwestycji, które Wykonawca proponuje
omówić na spotkaniu.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że tak złożone wyjaśnienia w zasadzie
nie wyjaśniają niczego. Są ogólnikowe i lakoniczne i nie pozwalają na jakąkolwiek
weryfikację poprawności kalkulacji dokonanej przez Wykonawca. Wyjaśnienia złożone przez
Wykonawca nie zostały przedstawione w sposób wyczerpujący, nie czyniły zadość
wymaganiom Zamawiającego wskazanym w treści wezwania z dnia 27 marca 2023 r., w
szczególności
w zakresie przedstawienia szczegółowych wyliczeń oraz złożenia dowodów, a ich ocena
została przeprowadzona przez Zamawiającego z uchybieniem należytej staranności.
Złożone przez Wykonawca wyjaśnienia cechują się dużym stopniem ogólności, zawierają
lakoniczne stwierdzenia, często formułowane przez wykonawców ubiegających się o
udzielenie zamówienia publicznego w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego, których
jednak
nie można uznać za sprostanie obowiązkowi wynikającemu z art. 224 Pzp (poprzedni
art. 90 ust. 2 Pzp2004).
W wyjaśnieniach Wykonawca nie poruszył żadnej z 8 kwestii, o które zapytał go
Zamawiający w piśmie z dnia 27 marca 2023 r.
Z wyjaśnień tych nie wynika:
1)
jaki czas na wykonanie poszczególnych zadań wchodzących w zakres przedmiotu
zamówienia przewidział Wykonawca,
2) jakie wynagrodzenie otrzymują pracownicy dedykowani do realizacji zadań w ramach
zamówienia,
3) jaki będzie koszt wynagrodzeń pracowników niezbędny do wykonania tych zadań,
4) jaki będzie zysk założony przez Wykonawca z realizacji poszczególnych zadań,
5) jakie koszty wzięto pod uwagę przy wycenie – w tym zakresie jest tylko lakoniczne
stwierdzenie o kosztach koniecznych do poniesienia.
Co ważne – Wykonawca poza ogólnikowymi twierdzeniami nie zawierającymi jakichkolwiek
obliczeń czy też danych liczbowych nie przedstawił Zamawiającemu jakichkolwiek dowodów.
W piśmie z dnia 4 kwietnia 2023 r do Wykonawca wskazał:
„Kwota naszej oferty nie jest rażąco niska, jeśli uwzględni się nieścisłości względem
przedmiar a projekt. Główna rozbieżność to kwestia dachu - w projekcie pokryciem jest panel
na rąbek stojący natomiast w przedmiarze jest pokrycie miedziane. Jest ono co najmniej
czterokrotnie droższym sposobem wykonania. Różnica w kosztach realizacji pomiędzy tymi
materiałami może wynieść nawet 300 tys. zł.”
Przytaczanie przez Wykonawcę ww. okoliczności jako okoliczności mającej wpływ
na wysokości zaoferowanej ceny jest całkowicie błędne i chybione. Zamawiający
w odpowiedziach do p
rzetargu określił jednoznacznie, iż pokrycie dachu wykonane ma
zostać z blachy na rąbek stojący, nie zaś z blachy miedzianej. W związku z powyższym
powoływanie się przez Wykonawcę na ten fakt, w kontekście jakoby inni oferenci nie
uwzględnili tego w swoich wycenach jest błędne. Wszyscy oferenci wiedzieli z czego ma być
wykonane
pokrycie dachowe. Ponadto nie jest prawdą by w przedmiarach Zamawiającego
było uwzględnione pokrycie dachowe miedziane. Pozycja nr 30 oraz nr 31 przedmiaru
Zamawiającego poniżej:
Wy
jaśnienia oferenta w kwestii dotyczącej zarówno materiału z jakiego ma zostać wykonane
pokrycie dachowe jak również w kwestii różnicy w cenach pomiędzy obydwoma rodzajami
pokryć dachowych są gołosłowne, nie poparte żadnymi dowodami.
Jednocześnie należy wskazać, że z uwagi na treść złożonych wyjaśnień Zamawiający
nie
miał podstaw do tego, aby wzywać Wykonawca do dalszych uzupełnień lub wyjaśnień,
gdyż stopień ogólnikowości wyjaśnień był tak daleko idący, że dalsze wezwania stanowiłyby
naruszenie zasady jednokrotnego wzywania wykonawców do złożenia wyjaśnień w zakresie
rażąco niskiej ceny.
Błędy w przedstawionym kosztorysie oraz brak ujęcia w ofercie całego przedmiotu
zamówienia
A)
Uwagi ogólne
Poza wyjaśnieniami z dnia 04.04.2023 r. Wykonawca przesłał do Zamawiającego dodatkowo
pismo z dnia 18.04.2023 r. wraz z kosztorysem szczegółowym. Jest to jedyny załącznik.
Dowodów wykazujących prawidłowość przyjętych w kosztorysie wartości robót, materiałów
lub kosztów nie załączono.
P
rzesłanie przez Wykonawcę kosztorysu szczegółowego nie tylko nie wyjaśniło wątpliwości
w
zakresie rażąco niskiej ceny, lecz wręcz potwierdziło, że oferta wykonawcy skalkulowana
jest
wadliwie, gdyż:
e)
pomija elementy, które były wyszczególnione przez Zamawiającego, co powoduje,
że oferta jest niezgodna z warunkami zamówienia tj.:
i. zaoferowanie wykonania pokrycia dachu z blachy miedzianej zamiast z blachy
na
rąbek stojący
ii. brak uwzględnienia niezbędnych materiałów dekarskich
iii.
błędne zaoferowanie ocieplenia styropianem o gr 5 cm, podczas gdy Zamawiający
wymagał ocieplenia styropianem o gr 15 cm.
f)
w kalkulacji przyjmuje inne elementy lub wartości niż wskazane przez
Zamawiającego, co powoduje, że oferta jest niezgodna z warunkami zamówienia tj.:
i. inny niż wymagany materiał do izolacji ścian fundamentowych
g)
kalkulacja w niektórych miejscach zawiera sprzeczne obliczenia, co wprost wskazuje
na to, że nie została sporządzona rzetelnie, lecz w sposób mający na celu jej
dopasowanie
do wcześniej złożonej przez Wykonawcę oferty np.:
i. nierealne ceny styropianu
ii. zaniżone stawki opłat za wysypisko
iii. rozbieżności w deklarowanym, a wycenionym sposobie wykonania wykopow.
iv. zaniżona ilość roboczogodzin.
Wskazane nieprawidłowości w złożonym przez Wykonawcę kosztorysie
szczegółowym powinny skutkować odrzuceniem oferty z uwagi na to, że jest ona niezgodna
z warunkami
zamówienia. Stanowisko to znajduje poparcie w orzecznictwie KIO, w którym
wskazuje się, że nie budzi wątpliwości, że cena oferty, w tym sposób jej budowania, jest
"treścią oferty", nie jedynie tzw. formalną, ale tzw. merytoryczną, której dotyczy dyspozycja
art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp2004 (obecnie art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
). Tym samym niezgodność
wyceny oferty ze
sposobem wskazanym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
powoduje konsekwencje wskazane w art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp2004 ((obecnie art. 226 ust. 1
pkt 5 Pzp),
czyli konieczność odrzucenia tak sporządzonej oferty (wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 15 stycznia 2021 r., KIO 3324/20).
B) Zaoferowanie wykonania pokrycia dachu z blachy miedzianej zamiast z blachy
na rąbek stojący
Wykonawca pomimo kwestionowania przedmiar
ów Zamawiającego oraz twierdzeń,
że wykona on pokrycie dachu z blachy na rąbek stojący tak jak wymagał tego Zamawiający,
w załączonych przez siebie do wyjaśnieniach do przetargu z dnia 18.04.2023r w pozycjach
kosztorysowych nr
30 i nr 31 przedłożonego kosztorysu zakłada, że będzie realizował jednak
pokrycie dachu
z blachy miedzianej oraz gwoździ miedzianych. Wynika to wprost z
materiałów które ujął w kosztorysie tj. blacha miedziana 0,50 mm, gwoździe miedziane.
Z przedłożonego przez oferenta kosztorysu wynika, że zamierza on wykonać,
pomimo składania innych deklaracji, pokrycie dachu z miedzi, a nie z blachy na rąbek
stojący, co jest niezgodnie z wymaganiami Zamawiającego, a tym samym powoduje, że
oferta jest niezgodna z warunkami
zamówienia. Nie można uznać tego za pomyłkę ze
względu na fakt, że przedłożony kosztorys jest jedynym dokumentem złożonym przez
Wykonawcę na potwierdzenie prawidłowości wykonania zadania za zaoferowaną przez
niego w ofercie przetargowej cenę.
C) Brak u
względnienia niezbędnych materiałów dekarskich
Ww. pozycjach kosztorysowych Wykonawca
nie uwzględnia również szeregu innych
materiałów dekarskich niezbędnych dla prawidłowego wykonania robót, co zaś uwzględnione
jest w przedmiarach Zamawiającego.
Wykonawc
a nigdzie w swojej wycenie nie przyjął do realizacji wykonania ław kominiarskich,
płotków śniegowych oraz wyłazu dachowego. Zgodnie z zapisem widniejącym w projekcie
technicznym na stronie nr 10 wykonawca zobowiązany jest do wykonania tych prac,
niezależnie od tego, iż wymienione są one także przedmiarach robot.
„3.CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA - STAN PROJEKTOWANY
3.1.ROBOTY BUDOWLANE -
ZEWNĘTRZNE:
PRACE DEKARSKIE
• Zdemontować pokrycie dachu z blachodachówki wraz ze wszystkimi obróbkami
blacharskimi oraz
instalacją odgromową.
• Rozebrać kominy do poziomu pokrycia dachu i wymurować nowe z cegły pełnej
w kolorze szaro/stalowym z bocznymi wylotami wentylacyjnymi.
• Na kominach zamontować czapy kominowe z betonowej płyty o grubości około 8 cm
i
wystającej poza obrys głowicy komina od 5 do 8 cm z każdej strony z kapinosami
po obwodzie.
• Usunąć stare łaty drewniane, do których przykręcona były blachodachówka.
• Zamontować nowy ruszt pod pokrycie z blachy panelowej, mocując do deskowanego
dachu
drewniane kontrłaty, na których rozpiąć warstwę wstępnego krycia z membrany
dachowej i prostopadle przytwierdzić łaty w rozstawie dla paneli dachowych, ustalonej
przez producenta.
• Zamontować nowe pokrycie dachu z paneli dachowych na rąbek stojący w kolorze
grafitowym.
• Zamontować nowe obróbki blacharskie kominów, murków ogniowych pasów
nadrynnowych, podrynnowych gzymsów, rynny i rury spustowe z blachy ocynkowanej,
powlekanej w kolorze pokrycia dachu oraz płotki przeciwśniegowe.
• Zamontować nową instalację odgromową na dachu.
• W pomieszczeniu nr 36 zamontować dwa okna połaciowe o wymiarach 70X110.
• Zamontować zgodnie z projektem wyłaz dachowy wraz z ławą kominiarską.
Wykonawca w kosztorysie w pozycji nr 30 wycenił materiał potrzebny do realizacji 1 m2
pokrycia
dachowego na kwotę jednostkową netto 57,78,- zł./ na m2. Mnożąc ilość m2
z omawianej pozycji
przez kwotę jednostkową m2 daje to sumę 13 814,04,- zł. (239,08m2
x 57,78,-
zł. = 13 814,04,- zł.).
Analogiczna sytuacja dotyczy pozycji kosztorysowej nr 31
w której materiał do realizacji
pokrycia dachowego w
ynosi także 13 814,04,- zł. (239,08m2 x 57,78,- zł. = 13 814,04,- zł.).
Oznacza to, że Wykonawca na materiał niezbędny do realizację ułożenia pokrycia
dachowego
wraz z niezbędnymi akcesoriami przeznaczył jedynie kwotę w wysokości 27
628,08,-
zł. Kwota ta nie pokryje w żaden sposób zakupu materiałów dekarskich
niezbędnych do prawidłowej realizacji zadania. W załączeniu przesyłamy wycenę materiałów
dekarskich do
niniejszego postępowania przetargowego, gdzie kwota jest zdecydowanie
wyższa niż ta którą zaoferował U. Sp. z o.o. w kosztorysie. Wykonawca nie przedstawił
żadnych dowodów, z których wynika, że może nabyć materiały po cenach jakie deklaruje w
kosztorysie, a które to ceny zdecydowanie odbiegają od cen rynkowych.
Wykonawca sam myli się w swoich wyjaśnieniach - przykładowo na ostatniej stronie
odpowiedzi z dnia 18.04.2023 r. w której przedstawił wyliczenia dotyczące szacowanych
przez
siebie kosztów wykonania inwestycji koszt materiałów wycenił na 80,- zł/m2 czyli na
łączną kwotę 38 252,80,- zł. (239,08m2 x 2 strony dachu = 478,16 m2 x 80,- zł. = 38 252,80,-
zł.), podczas, gdy jak wynika z powyższej części w pozycjach 30 i 31 kosztorysu wylicza ten
koszt
na 27 628,08 zł.
Poniżej wskazuję, na pozycje przedmiaru Zamawiającego nr 30 i nr 31 uwzględniające
zarówno wykonanie dachu z blachy na rąbek stojący jak również ujmujące materiały
dekarskie
niezbędne podczas realizacji prac, których Wykonawca nie ujął w swojej ofercie
przetargowej.
Zamawiający montaż wyłazu dachowego opisał zarówno w projekcie technicznym na stronie
nr
10 jak i w przekazanych przedmiarach robót. Zamawiający w pozycji 29 przyjął obmiar
w ilości 3 sztuk. Wymieniona ilość rozbita jest na 2 elementy, tj. osadzenie 2 sztuk okien
i 1 sztuki
wyłazu. Wykonawca zaś w pozycji 29 załączonego przez siebie kosztorysu przyjął
jedynie
montaż 2 sztuk okien natomiast nigdzie nie uwzględnił konieczności zamontowania
wyłazu dachowego, co również powoduje, że oferta jest niezgodna z warunkami
zamówienia.
Poniżej pozycja nr 29 przedmiaru robót załączonego przez Zamawiającego uwzględniająca
konieczność zamontowania wyłazu dachowego.
Poniżej pozycja nr 29 kosztorysu Wykonawcy nie uwzględniająca zamontowania wyłazu
dac
howego, a jedynie uwzględniająca montaż 2 sztuk okien połaciowych.
D) Błędne zaoferowanie ocieplenia styropianem o gr 5 cm, podczas gdy Zamawiający
wymagał ocieplenia styropianem o gr 15 cm.
Z
kosztorysu złożonego przez Wykonawcę wynika, iż chce on ocieplić budynek niezgodnie
z wymaganiami Zamawiającego styropianem gr. 5 cm, czyli niezgodnie z wymaganiami
Zamawiającego. Zamawiający w SWZ oraz załącznikach określił, iż ściany zewnętrznych
kondygnacji nadziemnych z użyciem ocieplone mają zostać styropianem o gr. 15cm.
Opisane jest to zarówno na stronie nr 11 projektu technicznego jak i ujęte w pozycji nr 68
przedmiaru robót.
„3.2. POZOSTAŁE PRACE BUDOWLANE I TERMOMODERNIZACJA.
• Rozebrać izolację termiczną ściany frontowej od ul. Kościelnej do głębokości strefy
przemarzania wraz z cokołem z płytek elewacyjnych.
• Rozebrać opaskę betonową na poziomie gruntu wzdłuż ściany szczytowej od strony
wjazdu oraz od narożnika budynku do schodów od strony zaplecza.
• Odkopać ściany fundamentowe po obwodzie budynków do głębokości strefy
przemarzania po uprzednim rozebraniu nawierzchni utwardzonej chodnika od strony ul.
Kościelnej.
• Wykopy oraz izolację termiczną ścian fundamentowych od strony zaplecza wykonywać
odcinkami na długości 2,00 m, po czym wykonać zasypanie wykopów z jednoczesnym
mechanicznym zagęszczaniem.
• Wykonać termoizolację ścian fundamentowych do głębokości strefy przemarzania
z
użyciem styropianu grafitowego EPS 040 gr. 12 cm, zabezpieczonego na powierzchni
stykającej się z gruntem warstwą bazową z podwójnej siatki z włókna szklanego i zaprawy
oraz folią kubełkową.
• Cokół budynku ponad gruntem wykończyć płytki klinkierowe 240 x 60 x 10 mm.
• Fragment ściany oporowej od strony zaplecza między schodami a kotłownią zaizolować
termicznie jak cokół budynku i obłożyć płytkami klinkierowymi 240 x 60 x 10 mm.
• Płytki przykleić elastyczną, mrozoodporną zaprawą klejową i wykończyć elastyczną
zaprawą do spoinowania klinkieru szerokości 8 - 9 mm.
• Po wykonaniu izolacji termicznej ścian fundamentowych, wykopy zasypać z
jednoczesnym zagęszczaniem mechanicznym i odtworzyć nawierzchnie rozebranego
chodnika
w ul. Kościelnej.
• Schody zewnętrzne od strony zaplecza rozebrać i wykonać nowe z podestem i zejściami
na trzy strony z kostk
i brukowej grub. 6 cm zamkniętej obrzeżem chodnikowym 8x30 cm.
• Wzdłuż ściany szczytowej od strony wjazdu i zaplecza wykonać opaskę z kostki betonowe
grubości 6 cm na podsypce cementowo - piaskowej na szerokość 60 cm, zamkniętą
obrzeżem chodnikowym 8x30 cm.
• Naprawić i uzupełnić tynki na elewacji budynków (ok. 30% całkowitej powierzchni).
• Skuć węgarki i tynk w nadprożach, aby zapewnić ocieplenie ościeży otworów okiennych
i drzwiowych po obwodzie, styropianem grub. min. 5 cm /dot. wszystkich okien i drzwi
zewnętrznych budynku.
• Na okres robót zdemontować oprawy oświetlenia zewnętrznego budynku oraz monitoring,
po czym
ponownie je zamontować.
• Zabezpieczyć i przesunąć jednostki zewnętrzne klimatyzatorów na konstrukcjach
wsporczych o grubość projektowanego ocieplenia.
• Wykonać termoizolację ścian zewnętrznych kondygnacji nadziemnych z użyciem
styropianu grafitowego EPS
040 gr. 15 cm wraz z ociepleniem ościeży okien i drzwi.
• Nad wszystkimi drzwiami wejściowymi do budynku zamontować zadaszenia z
poliwęglanu.
• Pod oknami zamontować nowe parapety zewnętrzne z blachy stalowej powlekanej
w kolorze grafitowym.
• Gzyms od strony zaplecza między II i III kondygnacją zabezpieczyć od góry obróbką
blacharską.
• Drabinę stalową przy kominie po likwidacji ognisk korozji zabezpieczyć podkładem
gruntującym i pomalować szybkoschnącą emalią poliuretanową lub podobną.
• Pionową instalację odgromową zamontować w rurkach osłonowych w warstwie
ocieplającej.
• Część naziemną instalacji odgromowej z podziemną połączyć przy pomocy złącz
kontrolnych w puszkach uziomowych i wykonać pomiary ochronne.
• Pomalować elewacje zgodnie z kolorystyką.”
W pozycji kosztorysowej nr 68 pomimo tego, że w opisie zarówno pozycji kosztorysowej
jak i
materiału dla zmylenia widnieje opis styropian gr. 15cm to Wykonawca chce wykonać
ocieplenie
styropianem gr. 5 cm o czym świadczy przyjęta przez oferenta norma materiału
niezbędnego do wykonania, która wynosi 0,05275 m3 styropianu na wykonanie 1 m2
ocieple
nia ścian. Prawidłowa norma przy realizacji ocieplenia styropianem gr.15 cm winna
wynosić tak jak przyjął to prawidłowo w swoich przedmiarach Zamawiający 0,155 m3
styropianu na ocieplenie 1 m2 ścian.
Powyższe odstępstwo Wykonawcy od wymagań Zamawiającego powoduje, że łączna ilość
styropianu przyjęta w kosztorysie przez oferenta wynosi 40,563 m3 styropianu zaś winna
wynosić 119,189 m3.
E) Nierealne ceny styropianu
Wykonawca przyjął w swojej wycenie nierealną ceną zakupu styropianu w kwocie 30,- zł. za
m3. Cena ta
nie została wykazana jakimikolwiek dowodami.
Co ważne – wyjaśniania Wykonawcy zawierają w tym zakresie daleko idące rozbieżności.
Wykonawca w pozycji kosz
torysowej nr 70 oraz w pozycji kosztorysowej nr 104 przyjął
wycenę styropianu na poziomie 250,- zł. za m3.
Oferent przyjął zatem mniejszą ilość styropianu aż o 78,626 m3, a także zaniżył cenę
jednostkową zakupu m3 styropianu o 220,- zł.
Przy prawidłowym wyliczeniu wyglądało to by tak:
119,189 m3 x 250,-
zł. = 29 797,25,- zł. Tak wygląda prawidłowe wyliczenie
40,563 m3 x 30,-
zł. = 1 216,89,- zł. Wyliczenie zaniżone przez Wykonawcę.
Powyższe dało zaniżenie przez oferenta przedmiotowej pozycji kosztorysowej nr 68
tylko w pozycji materiałowej styropianu o kwotę 28 580,36,- złotych.
(29 797,25,-
zł. – 1 216,89,- zł. = 28 580,36,- złotych.)
Trzeba także mieć na uwadze, że nie ma żadnej możliwości by zakupić styropian w podanej
przez oferenta cenie. Nie udowodn
ił on tego załączając jakiekolwiek dowody oraz nie
wskazał, że może ma taki styropian na stanie magazynowym (nawet gdyby, to musiałby go
wbudować w cenie zaniżonej do cen rynkowych jakieś 6 lub 7 krotnie).
Poniżej pozycja kosztorysowa nr 68 kosztorysu przedłożonego przez oferenta
uwzględniająca zastosowanie podczas dociepleniowych styropianu o gr. 5cm pomimo
zastosowania mylącego opisu, że docieplenie wykonywane będzie przy użyciu styropianu gr.
15 cm.
F) Zaniżone stawki opłat za wysypisko.
W kosztorysie
sowim oferent w pozycjach kosztorysowych dotyczące opłat na wysypisku
za
przyjęcie odpadów zadeklarował zdecydowanie zaniżone stawki. Opłaty za utylizację
odpadów są znacznie wyższe. Są to pozycje kosztorysowe od pozycji nr 82 do pozycji nr 87:
• Poz. nr 82: przyjęta przez oferenta cena 10,- zł.za tonę (kora i drewno)
• Poz. nr 83: przyjęta przez oferenta cena 10,- zł.za tonę (odpady metalowe)
• Poz. nr 84: przyjęta przez oferenta cena 30,- zł.za tonę (gruz ceglany)
• Poz. nr 85: przyjęta przez oferenta cena 100,- zł.za tonę (gruz zmieszany)
• Poz. nr 86: przyjęta przez oferenta cena 20,- zł.za tonę (inne budowlane)
• Poz. nr 87: przyjęta przez oferenta cena 300,- zł.za tonę (papa)
W załączeniu Odwołujący przedstawia ceny z wysypiska w Toruniu:
Ad/ do poz. nr 82: 750,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 83: nie mam ceny,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 84: 50,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 85: 500,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 86: 50,-
zł. za tonę
Ad/ do poz. nr 87: 700,-
zł. za tonę (Włocławek Groneko)
Wykonawca w zamieszczonej na ostatniej stronie odpowiedzi z dnia 18 kwietnia 2023r w
której przedstawił wyliczenia dotyczące szacowanych przez siebie kosztów wykonania
inwestycji
koszt utylizacji odpadów wycenił na 20 0000,- zł. natomiast w przedłożonym
kosztorysie zsumow
ane koszty opłat na wysypisku wynoszą 3 314,87,- zł. Oznacza to, że
Wykonawca
zutylizować będzie musiał odpady budowlane ponosząc straty. Oferent sam
sobie przeczy
podając dwie różne wartości w kosztorysie i w tabeli z szacowanymi przez
siebie kosztami wykonania budowy.
G) Rozbieżności w deklarowanym a wycenionym sposobie wykonania wykopów.
Oferent w pi
śmie z dnia 18.04.2023r twierdzi, iż wykonanie wykopów będzie odbywało się
przy pomocy sprz
ętu mechanicznego, a nie w sposób ręczny tak jak przewiduje to przedmiar
robot za
łączony przez Zamawiającego. Jednak oferent przy kalkulacji przedmiotowych robot
w pozycji kosztorysowej nr 100 pos
ługuje się tą samą normą co Zamawiający, pomimo
jej kwestionowania.
Pomimo twierdzenia, iż prace te będzie wykonywał przy użyciu sprzętu to jednak w
nakładach nie wykazuje on żadnego sprzętu do wykonania przedmiotowych prac.
Bior
ąc powyższe pod uwagę Wykonawca uwzględnia w swoim kosztorysie
tak jak Zamawiaj
ący ręczne wykonanie wykopów z tym zastrzeżeniem, iż zmienia on nakłady
robocizny i przyjmuje,
że wykonanie m3 wykopu zajmie mu nie 4,2 r-g na m3 wykopu
tak jak przewiduje to norma lecz 1 r-g na m3 wykopu.
Po pierwsze Wykonawca sam sobie przeczy, bo twierdzi,
że nie będzie prac tych
wykonywa
ł ręcznie lecz sprzętem, ale w celu zaniżenia wyceny zmienia nakłady robocizny.
Zabieg ten ma obni
żyć cenę jednostkową wykonania m3 wykopu, jednak nawet gdyby
przyj
ąć, że jest to prawidłowe czemu wyraźnie trzeba zaprzeczyć to i tak cena wykonania m3
wykopu przy
przyjętej przez oferenta stawce do kosztorysowania wynosiłaby 30,- złotych za
wykonanie
1 m3 wykopu co jest ceną niższą niż ta podana przez oferenta w piśmie z dnia
18.04.2023 r
w którą oferent określił na 40,- zł. za m3.
„Wykopy pod docieplenie ścian fundamentowych - przyjęta podstawa dotyczy ręcznego
wykopania co przekłada się na koszt jednostkowy 120 zł / m3. Cena rynkowa wykopu
przy użyciu sprzętu budowlanego przy obiekcie to koszt ok 40 zł /m3. Dodatkowo zostało
założone zabezpieczenie wykopu które przy takiej głębokości jest zbędne przy właściwym
wyprofilowaniu skarpy.”
Trzeba jednak zauważyć, że oferent na poparcie poprawności swoich twierdzeń nie załącza
do
odpowiedzi żadnych dowodów.
W pozycji
kosztorysowa nr 101 Wykonawca przyjął obmiar 0.
H) Inny niż wymagany materiał do izolacji ścian fundamentowych
W pozycji kosztorysowa nr 110 oferent przyjął w nakładach do izolacji ścian
fundamentowych
inny materiał niż wymagany przez Zamawiającego opisany zarówno na
stronie nr 10 projektu
technicznego jak w załączonych przez Zamawiającego przedmiarach
robot.
„3.2. POZOSTAŁE PRACE BUDOWLANE I TERMOMODERNIZACJA.
• Rozebrać izolację termiczną ściany frontowej od ul. Kościelnej do głębokości strefy
przemarzania wraz z cokołem z płytek elewacyjnych.
• Rozebrać opaskę betonową na poziomie gruntu wzdłuż ściany szczytowej od stron
wjazdu oraz od narożnika budynku do schodów od strony zaplecza.
• Odkopać ściany fundamentowe po obwodzie budynków do głębokości strefy
przemarzania po uprzednim rozebraniu nawierzchni utwardzonej chodnika od strony ul.
Kościelnej.
• Wykopy oraz izolację termiczną ścian fundamentowych od strony zaplecza wykonywać
odcinkami na długości 2,00 m, po czym wykonać zasypanie wykopów z jednoczesnym
mechanicznym zagęszczaniem.
• Wykonać termoizolację ścian fundamentowych do głębokości strefy przemarzania
z
użyciem styropianu grafitowego EPS 040 gr. 12 cm, zabezpieczonego na powierzchni
stykającej się z gruntem warstwą bazową z podwójnej siatki z włókna szklanego i zaprawy
oraz folią kubełkową.
• Cokół budynku ponad gruntem wykończyć płytki klinkierowe 240 x 60 x 10 mm.
• Fragment ściany oporowej od strony zaplecza między schodami a kotłownią zaizolować
termicznie jak
cokół budynku i obłożyć płytkami klinkierowymi 240 x 60 x 10 mm.
• Płytki przykleić elastyczną, mrozoodporną zaprawą klejową i wykończyć elastyczną
zaprawą do spoinowania klinkieru szerokości 8 - 9 mm.
• Po wykonaniu izolacji termicznej ścian fundamentowych, wykopy zasypać z
jednoczesnym zagęszczaniem mechanicznym i odtworzyć nawierzchnie rozebranego
chodnika
w ul. Kościelnej.
• Schody zewnętrzne od strony zaplecza rozebrać i wykonać nowe z podestem i zejściami
na trzy strony z kostki brukowej grub. 6 cm za
mkniętej obrzeżem chodnikowym 8x30 cm.”
W materiałach winna być zatem folia kubełkowa, a oferent przyjął Maty ICODREN 10 Szybki
Drenaż SBS pomimo po raz kolejny zastosowania mylnego opisu w kosztorysie.
W pozycji kosztorysowa nr 111 oferent nie
przyjął w nakładach materiałowych dostawy
piasku
na ochronę izolacji czego wymagał Zamawiający, a sam oferent uwzględnił to jedynie
w opisie,
ale nie uwzględnił w nakładach materiałowych.
I)
Zaniżona ilość roboczogodzin
Ponadto po zsumowaniu z kosztorysu Wykonawcy roboczogodzin przewidzianych
na realizację zadania wynika, że pomimo przedstawienia przez siebie kosztorysu
na wykonanie przedmiotowych prac zgodnego z normami przewidzianymi przez
Zamawiającego to ingerował on bardzo mocno w nakłady robocizny w poszczególnych
pozycjach kosztorysowych.
Daje to początkowe złudne wrażenie, że Wykonawca wykonał wycenę w sposób
prawidłowych zgodnie z przedmiarem robót załączonym do SWZ przez Zamawiającego co
podkreśla w swoim piśmie z dnia 18.04.2023r. Po bliższej analizie stwierdzić należy, że jest
to jednak wrażenie bardzo mylne. Oferent w ten sposób doprowadził do sytuacji, iż z
początkowej ilości roboczogodzin potrzebnej dla prawidłowego zrealizowania inwestycji
wynoszącej według Zamawiającego 12 378,19 roboczogodzin (suma z nakładów
Zamawiającego) w swoim kosztorysie przewidział na wykonanie zadania jedynie 7 088,07
roboczogodzin.
Jest to bardzo duża dysproporcja, gdyż oferent zaniżając nakłady robocizny poszczególnych
pozycji kosztorysowych według tylko sobie znanego klucza przyjął, iż zrealizuje zadanie
w 57,26% ilości czasu pracy jakie wyliczył Zamawiający do prawidłowego wykonania
zadania.
Gdyby oferent, nie zmieniał nakładów robocizny przewidzianych na wykonanie zadania,
to ilość roboczogodzin wynikająca z kosztorysu winna wynosić 12 378,19 roboczogodzin.
Wtedy jednak okazałoby się, że stawka roboczogodziny u oferenta wynosi 17,18,- złotego
i jest ona niższa niż minimalne obowiązujące wynagrodzenie za pracę. Dlatego oferent
dopasować musiał kosztorys do zaoferowanej przez siebie ceny zmieniając w sposób
nieuprawniony nakłady w normach kosztorysowych.
Nie jest dopusz
czalne sytuacja, w której Wykonawca dowolnie zmienia nakłady robocizny
w
katalogach norm, które wykonane zostały zgodnie z polskimi normami, tak by dopasować
kosztorys do zaoferowanej przez siebie w przetargu kwoty, co ma miejsce w tym przypadku.
Działanie takie powoduje bowiem, że oferta jest niezgodna z warunkami zamówienia i staje
się nieporównywalna z innymi ofertami.
Wykonawca oprócz kosztorysu, w którym drastycznie pozamieniał nakłady robocizny,
nie
przedstawił w odpowiedzi żadnych dowodów mogących potwierdzić, iż zaoferowana
przez niego
cena jest ceną wiarygodną, za którą jest w stanie zrealizować zamówienie w
sposób wymagany przez Zamawiającego, zgodny z SWZ nie ponosząc przy tym straty
finansowej.
Wykonawca w przesłanym kosztorysie do Zamawiającego dokonał ingerencji w
Katalogi
Nakładów Rzeczowych poprzez zmianę normy nakładów rzeczowych czynników
produkcji.
Zmienianie katalogów norm są niezgodne z zasadami ogólnymi i szczegółowymi, w
pozycjach
tych w których dokonano zaniżeń nakładów czynników produkcji brak jest dopisku
„analiza indywidualna”. Takie postępowanie jest niedopuszczalne i zupełnie wypacza ideę
stosowania
katalogów nakładów rzeczowych.
Powyższe powoduje to, że Wykonawca nie tylko nie jest w stanie wykonać zamówienia
zgodnie z SWZ oraz
odpowiedziami Zamawiającego udzielonymi do przedmiotowego
postępowania przetargowego, ale też nie ma zamiaru wykonać zamówienia zgodnie
z nim
co jednoznacznie wynika z przedłożonego kosztorysu.
J) Pozostałe błędy
Ponadto poz
a gołosłownymi twierdzeniami oferent nie przedstawił żaden dowodów
na
potwierdzenie przytoczonych w wyjaśnieniach twierdzeń dotyczących cen jednostkowych
składających się na wyliczoną przez siebie wartość, np. nie wiadomo skąd bierze się podana
przez oferenta cena 110-
120 zł. za wykonanie docieplenia (wraz z rusztowaniem).
Nie
przedstawiono sposobu jej wyliczenia (szczególnie że nie może być to jak pisze
Wykonawca
koszt wykonania docieplenia, a prawdopodobnie jedynie robocizny). Sposób
jej wyliczenia nie
poparty został żadnymi dowodami.
Wykonawca opisuje, że posiada własne rusztowania – twierdzenia nie poparte żadnymi
dowodami. Może będzie musiał ponosić koszt ich wynajmu, a tylko twierdzi, że je ma.
Oferent zmienia nakłady robocizny w większości pozycji kosztorysowych według sobie tylko
znanej zasady, ponadto pozycje kosztorysowe nie zawierają materiałów niezbędnych
dla
prawidłowego wykonania zadania. Można mieć wrażenie, że oferent robi to w taki
sposób, by dopasować kosztorys, a w szczególności jego wartość końcową do złożonej
oferty przetargowej.
Kosztorys co przyznaje sam oferent wykonywany był przez niego dopiero po złożeniu oferty
przetargowej. Oferent odwrócił kolejność dokonywania jakiejkolwiek rzetelnej wyceny robót.
Najpierw w
inien on sporządzić rzetelny kosztorys uwzględniający zakres robót objęty
zamówieniem.
W tym przypadku oferent najpierw złożył ofertę przetargową, a po otwarciu ofert kiedy
okazało się, że cena którą zaproponował jest rażąco niska, nie tylko w stosunku do
szacunkowej wartości zamówienia ale także w porównaniu do ofert złożonych przez
pozostałych oferentów (cena w ofercie Wykonawcy odstaje zdecydowanie od cen
zaproponowanych przez pozostałych oferentów) na wezwanie Zamawiającego wykonuje on
kosztorys na pierwszy rzut oka na
podstawie przedmiarów, w tym poszczególnych norm
kosztorysowych załączonych przez Zamawiającego (do których miał zastrzeżenia), a kiedy
okazuje się że nie ma możliwości wykonania kosztorysu w sposób rzetelny tak by uzyskać w
nim zaoferowa
ną w przetargu cenę oferent dokonuje desperackich zmian w nakładach
robocizny prawie we wszystkich pozycjach
kosztorysowych zaniżając te nakłady po to by
uzyskać na końcu oczekiwaną wartość tożsamą z wartością złożonej oferty.
Reasumując zasadne jest uznanie, że Zamawiający wbrew dyspozycji art. 224 Pzp jedynie
formalnie dopełnił procedury wyjaśniającej, nie przeprowadzając pogłębionej merytorycznej
analizy
wyjaśnień́ złożonych przez Wykonawca, mimo iż Wykonawca nie udźwignął
spoczywającego na nim ciężaru dowodu, a tym samym nie obalił domniemania, że cena
oferty jest rażąco niska.
Należy zatem stwierdzić, że niniejsze odwołanie jest w pełni uzasadnione, w związku z czym
Odwołujący wnosi jak na wstępie.
Pismem z dnia 11 maja 2023 roku
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w
k
tórej wniósł o oddalenie odwołania w całości i obciążenie Odwołującego kosztami
postępowania odwoławczego. Zamawiający wyjaśnił, że w toku postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego wezwał wykonawcę U. Sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu do złożenia
wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Zamawiający wziął jednak pod uwagę, że ww. wykonawca
posiada pozycję na rynku i wieloletnie doświadczenie, a przedstawiając ofertę cenową
musiał brać pod uwagę całość kosztów niezbędnych do wykonania zamówienia. Wykonawca
złożył wyjaśnienia ceny ustosunkowując się do każdego zapytania dotyczącego rażąco
niskiej ceny
, a Zamawiający uznał je za wystarczające, aby Wykonawca mógł brać udział w
dalszej części postępowania. Wykonawca w sposób należyty i dostateczny wyjaśnił, że
posiada możliwości wykonania przedmiotu zamówienia w zaoferowanej przez siebie cenie,
przedstawiając kosztorys materiałów oraz robocizny do wykonania przedmiotu zamówienia.
Zamawiaj
ący wybrał ofertę ww. Wykonawcy działając w myśl art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy z
dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1634).
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron, na podstawie zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego oraz oświadczeń i stanowisk złożonych ustnie
do protokołu, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła co następuje:
Izba stwierdziła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 ustawy Pzp.
Izba ustaliła, że Odwołujący przekazał w ustawowym terminie kopię odwołania
Zamawiającemu. Izba uznała, że Odwołujący wykazał interes w uzyskaniu zamówienia
oraz możliwość poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez
Zamawiającego przepisów ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawne przesłanki
dopuszczalności odwołania, o których mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Zgodnie z tym
przepisem środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy,
uczestnikowi konkursu, a t
akże innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu
danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
Izba ustaliła i zważyła:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła
że odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba wskazuje, że rozpoznając zarzuty podniesione w odwołaniu ocenia czynności
podjęte przez Zamawiającego, odpowiadając na pytanie czy Zamawiający poprzez
wykonanie konkretnych czynności w postępowaniu, lub poprzez zaniechanie czynności, do
których wykonania był zobowiązany na podstawie ustawy, naruszył przepisy prawa
zamówień publicznych. W analizowanym stanie faktycznym w ocenie Izby, Zamawiający
naruszył przepisy prawa zamówień publicznych w zakresie podnoszonym w odwołaniu.
Izba za zas
adny uznała zarzut naruszenia art. 224 ust. 6 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1
pkt. 8 Pzp oraz art. 224 ust. 1-3, 5 Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp oraz art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
złożonej przez Wykonawcę U. Sp. z o.o.
Przywołując treść przepisów ustawy Pzp, których naruszenie zarzucił Odwołujący, Izba
wskazuje, iż zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską
ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym
terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie
ceny lub kosztu.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżelizawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 224 ust. 1-3 i 5 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego
co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda
od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub
kosztu, lub ich istotnych części składowych.
2. W przyp
adku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej
przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych
ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający
zwraca
się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność
wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu
postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może
zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
3. Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć w szczególności:
1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług
albo związanych z realizacją robót budowlanych;
3) oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
4)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta
do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz.
2207) lub przep
isów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest
realizowane
zamówienie;
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej;
6)
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
8) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
(…)
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
Zgodnie z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równe traktowanie wykonawców;
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść jest
niezgodna z warunkami zamówienia.
Izba podkreśla, że w zakresie możliwości uznania ceny oferty lub jej elementów
sk
ładowych za rażąco niskie wskazać należy za ugruntowaną linią orzeczniczą Krajowej Izby
Odwoławczej i sądów, że za rażąco niską cenę należy uznać taką cenę, która jest
niewiarygodna dla wykonania przedmiotu zamówienia i jest całkowicie oderwana od realiów
rynkowych. Jednakże ocena tej okoliczności zawsze powinna być dokonana z
uwzględnieniem przedmiotu zamówienia, jego specyfiki i towarzyszących mu realiów
rynkowych, w oparciu
o dostępne Zamawiającemu informacje, które uzyskał w wyniku
przedstawienia przez
wezwanego wykonawcę wyjaśnień.
Jednocześnie w sytuacji, w której wykonawca zostaje wezwany przez Zamawiającego
do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny powstaje domniemanie istnienia takiej
ceny w ofercie
wykonawcy. Domniemanie rażąco niskiej ceny może zostać przez
wy
konawcę obalone poprzez złożenie stosownych wyjaśnieniach i dowodów. W ramach
złożonych wyjaśnień, Wykonawca winien podać Zamawiającemu wszystkie informacje
dotyczące kalkulacji zaoferowanej ceny, w tym informacje dotyczące sposobu kalkulacji,
uwarunkowań w jakich dokonywał kalkulacji, szczególnych przesłanek warunkujących
przyjęty sposób kalkulacji (jeśli takie zaistniały) oraz innych istotnych elementów mających
wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, jak np. korzystne upusty, sprzyjające w oparciu o
konkretne informacje warunki finansowe, uzyskane specjalne oferty, -
a dowodzące
możliwości zrealizowania zamówienia za zaoferowaną cenę, na poziomie znacznie niższym,
niż pozostali wykonawcy ubiegający się o zamówienie. Wyjaśnienia wykonawcy stanowiące
informacj
e w zakresie ceny powinny umożliwić Zamawiającemu podjęcie decyzji, co do
przyjęcia bądź odrzucenia oferty.
Podkreślenia wymaga, że Zamawiający informacje dotyczące indywidualnych
elementów kalkulacji danej ceny jak również okoliczności, które wpływają na daną kalkulację
uzyskuje od danego wykonawcy w wyniku wezwania do złożenia wyjaśnień w określonym,
wskazanym przez Zamawiającego zakresie i terminie. Tym samym wykonawca składający
wyjaśnienia Zamawiającemu, winien wskazać wszystkie okoliczności, które stanowiły
podstawę dokonanej wyceny. Wyjaśnienia winny być jasne, konkretne i spójne. Winny
być adekwatne do przedmiotu zamówienia, uwzględniać jego założenia oraz specyfikę
właściwą np. dla danej branży. Ponadto winny wskazywać okoliczności i podstawę obniżenia
przez wykonawcę ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. Tym samym wykonawca
składający wyjaśnienia Zamawiającemu, już w ramach swoich wyjaśnień winien wskazać
na te okoliczności, które stanowiły podstawę dokonanej wyceny, bowiem to na wykonawcy
sp
oczywa obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, wynikający
z art. 224 pkt 5 Pzp. W treści tego artykułu, ustawodawca wprowadził odwrócony ciężar
dowodu. Oznacza to, że w odniesieniu do oceny wystąpienia ceny rażąco niskiej (lub rażąco
niskiego kosztu) to wykonawca musi wykazać (za pomocą wyjaśnień lub stosownych
dokumentów), że taka cena nie wystąpiła. Jeżeli wykonawca nie wykaże, że złożona przez
niego oferta nie zawier
a ceny rażąco niskiej, jego oferta będzie podlegała odrzuceniu.
Izba podziela stanowisko wypracowane w dotychczasowym orzecznictwie Izby i
sądów powszechnych, wskazujące że Izba może ocenić i stwierdzić jedynie czy wyjaśnienia
w przedmiocie elementów zaoferowanej ceny były wystarczające, a ich ocena dokonana
przez Zam
awiającego prawidłowa. Konsekwencją utrzymywanej wykładni przepisów jest
słuszne stanowisko w sprawie, odnoszące się do konieczności odrzucenia oferty, w
przypadku
gdy złożone wyjaśnienia cenowe były zbyt niekonkretne, lakoniczne i generalnie
nie wykazyw
ały możliwości zaoferowania przez danego wykonawcę ceny tak niskiej. Mając
na uwadze brzmienie art. 224 ust. 5 ustawy zachowuje swoją aktualność wyrok Sądu
Okręgowego w Warszawie z dnia 30 lipca 2014 r. (sygn. akt XXIII Ga 1293/14), w którym
pokreślono znaczenie staranności wykonawcy w składaniu wyjaśnień, a także wskazano
na konieczność uznania, że cena ofertowa jest ceną rażąco niską, w przypadku braku
przedstawienia przez wykonawcę takich wyjaśnień, które wykażą że oferowana przezeń
cena rażąco niską nie jest. Podane tezy odnoszące się do wymaganej zawartości i "jakości"
wyjaśnień składanych Zamawiającemu zostały sformułowane przez orzecznictwo jeszcze
na gruncie uprzednio obowiązujących przepisów. Natomiast w obowiązującym na dzień
wszczęcia przedmiotowego postępowania stanie prawnym ustawodawca właściwie
przesądził ich słuszność, wprost wskazując ww. przepisie ustawy, że to wykonawca powinien
wykazać Zamawiającemu, że cena jego oferty lub cena istotnej części składowej oferty nie
jest rażąco niska, i musi wykazać to na etapie postępowania o udzielenie zamówienia. Tym
samym
jak najbardziej aktualna i wymagająca podkreślenia jest wyrażana w orzecznictwie
Krajowej Izby Odwoławczej i sądów powszechnych teza o wymaganej staranności
wykonawcy
w składaniu wyjaśnień ceny, a tym samym ryzyku jakie ponosi wykonawca w
przypadku uznani
a, że wyjaśnienia są niewystarczające do wykazania realnego charakteru
jego ceny.
Izba wskazuje, że nie istnieje jeden optymalny i właściwy kształt czy sposób
dowodzenia okoliczności związanych z kalkulacją ceny dokonanej przez wykonawcę i
sposobu prezent
owania okoliczności umożliwiających mu jej zaoferowanie. Sposób
wykazania,
że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny zależy od indywidualnych okoliczności
sprawy, zwłaszcza w związku z rodzajem podawanych informacji, będzie można ocenić i
przyjąć konieczny sposób i stopień uwiarygodnienia podawanych danych. Niewątpliwie
można natomiast sformułować jeden generalny postulat, który przy ocenie wyjaśnień
wykonawców powinien być bezwzględnie egzekwowany - wyjaśnienia powinny być
konkretne, jasne, spójne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia. Stosowanie
ogólników traktujących o doświadczeniu wykonawcy, jego znakomitej organizacji produkcji,
optymalizacji kosztów, wdrożeniu niezwykle nowoczesnych i energooszczędnych technologii,
posiadaniu wykwalifikowanej acz taniej kadry, korzystnych warunkach finansowych
pozyskanych
od dostawców, położeniu siedziby etc… przeważnie nic nie wnosi do sprawy i
nie niesie informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach ekonomicznych. Jako
taka, może być traktowana jedynie jako dopełnienie i tło dla bardziej konkretnych i
wymiernych danych podawanych w ramach wyjaśnień, a nie jako ich podstawa czy
zasadnicza treść.
Informacje podawane w wyjaśnieniach powinny być więc konkretne, tak aby możliwe
było ich przynajmniej przybliżone przełożenie na uchwytne i wymierne wartości
ekonomiczne, a także możliwa była ich weryfikacja oraz ocena wiarygodności.
Odnośnie kwestii dotyczącej składanych przez wykonawców wraz z wyjaśnieniami
dowodów Izba wskazuje, że z samego braku dowodu nie można jeszcze wywodzić, że cena
jest rażąco niska, a w takiej sytuacji przedmiotem oceny pozostają wówczas wyjaśnienia
samego wykonawcy. Podkreślenia jednak wymaga fakt, że jeżeli wykonawca powołuje
się na właściwe tylko jemu okoliczności powodujące możliwość znacznego obniżenia ceny
oferty (np. upusty dedykowane tylko temu wykonawcy, szczególne oferty jakie uzyskał
wykonawca odnośnie świadczonych usług czy realizowanych etc…) i możliwe jest wsparcie
tej argumentacji dowodem, to wówczas taki dowód powinien być złożony Zamawiającemu,
aby uczynić wyjaśnienia przekonującymi dla Zamawiającego, a jednocześnie pełnymi.
Zaznaczenia wymaga, że o tym czy, dany dowód jest możliwy do uzyskania
decydować będzie charakter okoliczności powoływanych przez wykonawcę. Jeżeli są one
obiektywnie możliwe do stwierdzenia w postaci zaświadczeń, oświadczeń, ofert, umów i
innych informacji wytworzonych przez podmioty niezależne od wykonawcy to wówczas taki
dokument będzie miał walor dowodowy, wykraczający poza samą treść wyjaśnień
wykonawcy
(np. zaświadczenie o zwolnieniu podmiotowym, uzyskanych upustach od
dostawców, i inne wpływające na cenę). Pamiętać należy, że to wykonawca został
zobowiązany do wykazania, że oferowana przez niego cena nie jest rażąco niska, tym
samym załączenie dowodów do składanych wyjaśnień odnośnie okoliczności, które nie są
zależne od wykonawcy, a które udało mu się pozyskać (wynegocjować, ustalić, wypracować
w kontaktach gospodarczych
i innych formach etc…) na potrzeby wyceny danego
zamówienia jest w zasadzie niezbędne i konieczne, aby owo wykazanie realności
zaoferowanej ceny było rzeczywiste.
To wykonawca musi wykazać rzeczywistość i realność zaoferowanej ceny w postępowaniu.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, w ocenie Izby
wyjaśnienia ceny złożone przez Wykonawcę nie potwierdziły, że zaoferowana cena nie jest
rażąco niska. Podkreślenia wymaga, że w wyjaśnieniach ceny Wykonawca winien odnieść
się do wszystkich okoliczności wskazanych przez Zamawiającego w wezwaniu do
wyjaśnienia ceny.
Zamawiający wymagał w wezwaniu z dnia 27 marca 2023 r. aby Wykonawca złożył
wyjaśnień w zakresie:
1. z
arządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metod budowy,
2. w
ybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw,
usług albo związanych z realizacją robót budowlanych,
3. o
ryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez Wykonawcę,
4. z
godności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy,
5. z
godności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej,
6. z
godności oferty z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, prawa pracy i
zabezpieczenia społecznego,
7. z
godności z przepisami z zakresu ochrony środowiska,
8. w
ypełnienie obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części
zamówienia podwykonawcy,
a także przedłożył dowody wykazujące poprawność wyliczeń i mających wpływ na wysokość
zaoferowanej niskiej ceny.
Nie można zgodzić się z Zamawiającym, że Wykonawca ustosunkował się do
każdego zapytania dotyczącego rażąco niskiej ceny. Taka okoliczność nie znajduje
potwierdzenia ani
w treści wyjaśnień z dnia 4 kwietnia 2023 roku ani z dnia 18 kwietnia 2023
roku.
W
ocenie Izby, wyjaśnienia ceny złożone przez Wykonawcę są bardzo ogólne,
lakoniczne i niekompletne. Brak jest w nich jakiejkolwiek argumentacji i wyjaśnienia
zaoferowanej ceny.
Nie przedstawiają żadnej możliwej do wychwycenia wartości
ekonomicznej. Nie zost
ały również poparte żadnymi dowodami, uzasadniającymi
zaoferowan
ą cenę. Treść wyjaśnień z 4 oraz z 18 kwietnia 2023 roku jest chaotyczna i
wewnętrznie sprzeczna. Wykonawca buduje argumentację dotyczącą przewagi cenowej nad
innymi ofertami,
odwołując się do nieścisłości w dokumentacji technicznej w zakresie
pokrycia dachowego,
pomijając całkowicie okoliczność, że kwestia pokrycia dachowego
została doprecyzowana przez Zamawiającego w wyjaśnieniach treści SWZ. Następnie,
w wyjaśnieniach z dnia 18 kwietnia 2023 r. w załączonym kosztorysie wskazuje jako materiał
do wykonania pokrycia dachowego blachę miedzianą, której zastosowanie zostało przez
Zamawiającego wyeliminowane. Okoliczność spadającego popytu na materiały budowlane
(jak twierdzi wykonawca)
, co przełożyło się na złożenie korzystnej oferty, nie została niczym
poparta.
Wykonawca nie wykazał na jakiej podstawie kalkulował poszczególne elementy
składające się na przedmiot zamówienia. Powyższe stanowisko wraz z informacją
o nieścisłości w dokumentacji i propozycją spotkania w celu omówienia tych nieścisłości oraz
oświadczeniu, że złożona oferta jest w zgodności z przepisami dot. kosztów pracy
oraz w zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego
i pozostałymi przepisami stanowi w zasadzie całość wyjaśnień ceny, udzielonych pismem
z dnia 4 kwietnia 2023 roku.
W kolejnych wyjaśnieniach ceny z dnia 18 kwietnia 2023 r. (złożonych na wezwanie
Zamawiającego z dnia 12 kwietnia 2023 roku) Wykonawca wskazał, że dokonał zmian
w nakładach poszczególnych pozycji, bez żadnego wyjaśnienia podstaw takiego działania,
uzasadnio
nego przykładowo przyjętymi rozwiązaniami technicznymi czy wyjątkowo
korzystnymi dostawami lub usługami związanymi z realizacją robót budowlanych.
Wykonawca odniósł się do kosztów rusztowania, bez wskazania sposobu wyliczenia
przyjętych wartości ani podstaw przyjętych do wyceny. W zakresie wykopów Wykonawca
wskazał, że przyjął podstawę dotyczącą mechanicznego ich wykopania, jednakże
okoliczność ta nie znajduje potwierdzenia w przedłożonym kosztorysie, gdzie wskazana jest
norma dla
ręcznego wykonania wykopów, przy czym Wykonawca w żaden sposób nie
uzasadnił na jakiej podstawie zmniejszył nakłady robocizny w stosunku do wskazanych
przez Zamawiającego w przedmiarze.
Podsumowując powyższe, w ocenie Izby Wykonawca nie sprostał ciążącemu na nim
obowiązkowi wykazania, że cena zaoferowana w ofercie nie jest rażąco niska. Złożone
wyjaśnienia ceny są bardzo ogólne, lakoniczne, niekompletne i wewnętrznie sprzeczne.
N
ie zawierają żadnych informacji nt. struktury kosztów – źródeł optymalizacji cen,
nie
zawierają informacji o źródłach pochodzenia kosztów zaprezentowanych w ofercie,
ani nie wskazują na jakąkolwiek wartość ekonomiczną mogącą mieć przełożenie na cenę
oferty.
Wykonawca powołuje się na korzystne ceny, których wysokość w żaden sposób
nie została wykazana. Takie zapewnienie należy uznać za gołosłowne i niewiarygodne,
zwłaszcza jeżeli dotyczy to oferty z najniższą ceną. Tym bardziej, że Odwołujący wykazał
poprzez załączone do odwołania dowody w postaci ofert, że ceny przyjęte w kosztorysie
Wykonawcy
nie są cenami realnymi, za które możliwy jest zakup wskazanych materiałów
i usług. Dotyczy to w szczególności takich elementów cenowych jak: cena styropianu, cena
paneli dachowych, materiałów budowlanych czy utylizacji odpadów. Również oświadczenie
o uwzględnieniu w cenie oferty wszelkich kosztów realizacji umowy w tym kosztów
pracowniczych i
ubezpieczenia, nie znajduje żadnego uzasadnienia w treści złożonych
wyjaśnień ceny. Wykonawca nie uzasadnił również na jakiej podstawie i dlaczego zaniżył
ilość roboczogodzin, w stosunku do określonej przez Zamawiającego w przedmiarze, co jak
trafnie zauwa
żył Odwołujący, może sugerować, że dostosował On kosztorys do
zaoferowanej przez siebie ceny
zmieniając w sposób nieuprawniony nakłady w normach
kosztorysowych,
na potrzeby wyjaśnienia zaoferowanej ceny. Tym bardziej wydaje się to
zasadne,
że Wykonawca nie złożył kosztorysu łącznie z ofertą, ale w odpowiedzi na drugie
wezwanie Zamawiającego do wyjaśnienia ceny.
Izba podkreśla, że dla oceny, że wykonawca udzielił wyjaśnień w zakresie rażąco
niskiej ceny,
nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz wyjaśnień
odpowiednio umotywowanych, przekonujących, że zaproponowana oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny (por. uzasadnienia wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie wydane: 5
stycznia 2007 r. sy
gn. akt V Ca 2214/06, 13 lutego 2014 r. sygn. akt V Ca 3765/13 (dotyczył
wyroku Izby z 22 października 2013 r. sygn. akt KIO 2354/13) oraz 17 lutego 2014 r. sygn.
akt V Ca 3547/13 (dotyczył wyroku Izby z 7 października 2013 r. sygn. akt: KIO 2216/13, KIO
2221/13).
Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 8 czerwca 2006 r. sygn. akt V Ca
459/06 wskazał ponadto, że postępowanie wyjaśniające ma utwierdzić zamawiającego,
że dokonana przez niego wstępna ocena oferty jest prawidłowa lub nie. Jeśli lektura
wyjaśnień pozostawia istotne wątpliwości co do tego, że wykonanie przedmiotu zamówienia
za cenę wskazaną w ofercie jest możliwe, zamawiający jest zobowiązany do odrzucenia
oferty.
W
powyższych okolicznościach, w których Wykonawca nie udzielił wystarczających
wyjaśnień w stosunku do żadnego z pytań zawartych w wezwaniu do wyjaśnienia ceny,
stanowisko Zamawiaj
ącego o uznaniu ich za wystarczające oraz o odniesieniu się przez
Wykonawcę do każdego zapytania wymaganego w wezwaniu i uznaniu, że Wykonawca
w sposób należyty i dostateczny wyjaśnił, że posiada możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia w zaoferowanej cenie, wydaje się co najmniej nieuzasadnione.
Co więcej, wyjaśnienia wykonawcy z dnia 18 kwietnia 2023 roku i załączony do nich
kosztorys
potwierdziły w sposób niepozostawiający żadnych wątpliwości, że treść oferty
Wykonawcy
jest niezgodna z warunkami zamówienia. Dotyczy to takich elementów
warunków zamówienia jak:
- rodzaj zaoferowanego pokrycia dachowego (Zamawiaj
ący wymagał paneli dachowych
z blachy stalowej
, ocynkowanych na rąbek stojący w kolorze grafitowym grub. 0,5 mm.
a Wykonawca
zaoferował blachę miedzianą – poz. 30 i 31 kosztorysu Wykonawcy),
- brak zaoferowania
niezbędnych materiałów dekarskich takich jak: ławy kominowe, płotki
śniegowe, wyłaz dachowy, wymaganych projektem str. 10,
-
niewłaściwa grubość styropianu do ocieplenia (Zamawiający wymagał styropianu
o grubości 15 cm – projekt str. 11 i poz. 68 przedmiaru, natomiast Wykonawca
zaofer
ował styropian o grubości 5 cm – co wynika z przyjętej normy materiału 0,05275
m3
na wykonanie 1 m2 ocieplenia ścian,
-
brak zaoferowania wymaganego umocnienia ścian wykopu (poz. 101 kosztorysu),
-
inny niż wymagany materiał izolacji ścian fundamentowych (Zamawiający wymagał folii
kubełkowej a Wykonawca zaoferował maty ICODREN 10 Szybki Drenaż SBB – poz. 110
kosztorysu).
Z uwagi na powyższe, zarzuty podniesione w odwołaniu należy uznać za
potwierdzone, a zatem zasadne.
Izba nie rozpoznała zarzutu podniesionego przez Odwołującego jako zarzut ewentualny,
który winien być rozpoznany w przypadku nieuwzględnienia zarzutów wskazanych w pkt 1
odwołania. Izba uwzględniła zarzuty podniesione przez Odwołującego w pkt 1 odwołania,
a zatem rozpoznanie zarzutu ewentualnego
było bezprzedmiotowe.
W ocenie Izby Wykonawca U.
nie udźwignął ciążącego na nim obowiązku wykazania,
że zaoferowana przez niego cena nie jest rażąco niska. Ponadto treść oferty tegoż
wykonawcy j
est niezgodna z warunkami zamówienia, co prowadzi w konsekwencji
do obowiązku odrzucenia jej z postępowania przez Zamawiającego.
W tych okolicznościach zarzuty odwołania należało uznać za zasadne.
Wobec powyższego należało orzec jak w sentencji.
O ko
sztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557 i 575
ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 i 2 a), b), d) oraz § 7 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozl
iczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia
2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: …………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 3393/22 z dnia 2023-12-30
- Sygn. akt KIO 1581/23 z dnia 2023-06-16
- Sygn. akt KIO 1492/23, KIO 1527/23 z dnia 2023-06-14
- Sygn. akt KIO 1596/23 z dnia 2023-06-13
- Sygn. akt KIO 1590/23 z dnia 2023-06-12
