rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2015-05-18
rok: 2015
data dokumentu: 2015-05-18
rok: 2015
sygnatury akt.:
KIO 897/15
KIO 897/15
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu
15 maja 2015 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu
30 kwietnia 2015 r. przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Konsorcjum firm: ERBUD S.A. z
siedzibą w Warszawie oraz Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „EBUD” Przemysłówka
sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy
w postępowaniu prowadzonym przez
Kujawsko – Pomorskie Inwestycje Medyczne sp. z
o.o. z siedzibą w Toruniu
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się udzielenie zamówienia
Konsorcjum: Warbud S.A., GTM Bâtiment SAS oraz SICRA ILE DE France
15 maja 2015 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu
30 kwietnia 2015 r. przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Konsorcjum firm: ERBUD S.A. z
siedzibą w Warszawie oraz Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „EBUD” Przemysłówka
sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy
w postępowaniu prowadzonym przez
Kujawsko – Pomorskie Inwestycje Medyczne sp. z
o.o. z siedzibą w Toruniu
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się udzielenie zamówienia
Konsorcjum: Warbud S.A., GTM Bâtiment SAS oraz SICRA ILE DE France
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu – Kujawsko – Pomorskim
Inwestycją Medycznym sp. z o.o. wprowadzenie następujących zmian w treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia:
•
uzupełnienie
dokumentacji
projektowej
o
dokumenty
stanowiące
inwentaryzację stanu istniejącego modernizowanych pięter II – V;
•
uzupełnienie dokumentacji projektowej o dokument stanowiący harmonogram
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu klauzula 1.8
„Przechowywanie i dostarczanie dokumentów” - wprowadzenie postanowień
określających termin na zatwierdzenia przez Zamawiającego dokumentacji
oraz
postanowień
precyzujących
okoliczności
uzasadniające
brak
zatwierdzenia dokumentacji przez Zamawiającego;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu klauzula 3.3 „Polecenie
inżyniera” – wprowadzenie postanowień określających, iż prawo powierzenia
wykonania polecenia Inżyniera podmiotowi trzeciemu na koszt i ryzyko
Wykonawcy winno być poprzedzone wezwaniem Wykonawcy do wykonania
polecenia Inżyniera, z wyznaczeniem dodatkowego terminu;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne
zobowiązania wykonawcy” - wprowadzenie postanowień określających termin
na zatwierdzenie Dokumentacji Projektowej przez Inżyniera Kontraktu;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.8 „Procedury
bezpieczeństwa” – wprowadzenie postanowień określających termin na
przedstawienie uwag lub termin na zatwierdzenie przez Inżyniera Kontrakt
planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.27 „Instalacje
istniejące” wprowadzenie postanowień zobowiązujących Zamawiającego do
udostępnienia wykonawcom dokumentacji zawierającej informacje na temat
umiejscowienia istniejących instalacji;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.3 „Program” –
wprowadzenie postanowień odzwierciedlających obowiązek przygotowania
Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i
oddziałów przez Zamawiającego, postanowień dopuszczających zmianę
Harmonogramu
Rzeczowo
–
Finansowego
w
przypadku
zmiany
Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i
oddziałów po uzgodnieniu z Wykonawcą oraz postanowień regulujących
wpływ zmiany Harmonogramu Rzeczowo – Finansowego na termin realizacji
Kontraktu, z zastrzeżeniem, że przesunięcie terminu realizacji Kontraktu z
powodu zmian w Harmonogramie udostępnienia pięter i powierzchni z
dyslokacją pacjentów i oddziałów nie może rodzić negatywnych konsekwencji
po stronie Wykonawcy;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.2 „Czas na
ukończenie” w zw. z cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula
8.7 „Kary za opóźnienie” – wprowadzenie postanowień o braku możliwości
naliczania kar umownych z tytułu przekroczenia terminów w uzyskaniu przez
Wykonawcę w imieniu Zamawiającego decyzji o pozwoleniu na użytkowanie
lub innych dokumentów warunkujących użytkowanie każdego oddziału
szpitalnego w przypadku, gdy opóźnienie jest spowodowane działaniem lub
zaniechaniem Zamawiającego;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.9 „Następstwa
zawieszenia” wprowadzenie postanowień przewidujących, iż w przypadku
zawieszenia robót z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego Wykonawcy
będzie przysługiwało prawo żądania przedłużenia terminu realizacji Kontraktu
bez ponoszenia ryzyka zapłaty kar umownych z tytułu nieterminowego
wykonania robót oraz pokrycia uzasadnionych kosztów związanych z
zawieszeniem prac;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.1 „Dokończenie
zaległych prac i usuwanie wad” – wprowadzenie postanowień określających
termin na powiadomienie Wykonawcy przez Inżyniera o stwierdzonej wadzie
lub uszkodzeniu;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 14.7 „Zapłata” –
wprowadzenie postanowień określających termin na podpisanie przez
Zamawiającego Przejściowego Świadectwa Płatności lub Końcowego Świadectwa Płatności;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.2 „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu” – dostosowanie brzemienia klauzuli
do przepisu art. 145 ustawy Pzp.
2.
Kosztami postępowania obciąża
zamawiającego Kujawsko – Pomorskie
Inwestycje Medyczne sp. z o.o. i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
Konsorcjum firm: ERBUD
S.A. z siedzibą w Warszawie oraz Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „EBUD”
Przemysłówka sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy tytułem wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od
zamawiającego Kujawsko – Pomorskich Inwestycji Medycznych sp.
z o.o. na rzecz odwołującego wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Konsorcjum ERBUD S.A. z siedzibą w Warszawie oraz Przedsiębiorstwo
Wielobranżowe „ERBUD” Przemysłówka sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy kwotę 18
600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy), stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w
Toruniu.
Przewodniczący
………………………………
Sygn. akt: KIO 897/15
UZASADNIENIE
W dniu 30 kwietnia 2015 r. do Prezes Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zmówienia konsorcjum ERBUD S.A. -
Lider konsorcjum ul. Puławska 300A, 02-819 Warszawa, Przedsiębiorstwo Wielobranżowe
„EBUD" Przemysłówka sp. z o. o. - Partner konsorcjum ul. Biskupińska 11, 83-375
Bydgoszcz (dalej „
Odwołujący”) zarzucając zamawiającemu Kujawsko-Pomorskim
Inwestycją Medycznym sp. z o.o., z siedzibą w Toruniu (dalej „
Zamawiający”): (i)
zaniechaniu opisania przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący; (ii)
sformułowaniu wzoru umowy w sposób niejasny i sprzeczny z zasadami współżycia
społecznego; (iii) wyznaczenie bardzo późnego terminu wizji lokalnej (11 maja 2015), co z
uwagi na niejasny i niekompletny opis przedmiotu zamówienia pozostawia, zmuszający
Wykonawców do polegania przy szacowaniu przedmiotu zamówienia na danych
pozyskanych z wizji lokalnej, ustanawia zbyt krótki termin na złożenie oferty i naruszeniu w
ten sposób:
1.
Art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z art. 29 ust. 1 oraz art. 31 ust. 1, 2 i 3 ustawy
Pzp oraz w związku z § 19 pkt 4 lit. g) oraz i) rozporządzenia Ministra
Infrastruktury z dnia 02.09.2004 w sprawie szczegółowego zakresu i formy
dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót
budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego poprzez błędne przyjęcie,że Zamawiający nie jest zobowiązany do jednoznacznego i wyczerpującego opisu
przedmiotu zamówienia, uwzględniającego wszystkie wymagania i okoliczności
mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty, a co za tym idzie nie jest
zobowiązany do uwzględnienia w SIWZ:
1.1 dokumentacji
projektowej,
będącej
inwentaryzacją
stanu
istniejącego
modernizowanych pięter II-V, a pozwalających na zaprojektowania i wykonania
przebudowy i remontów oddziałów szpitalnych kondygnacji II-V piętra budynku
głównego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Toruniu w zakresie Odcinka 5,
bez konieczności polegania w tym zakresie na danych, które Wykonawcy zdobędą
podczas wizji lokalnej, lecz z możliwością polegania wyłącznie na programie
funkcjonalno-użytkowym (dalej: „
PFU"), który winien być kompletny, wyczerpujący i
spójny;
1.2 harmonogramu udostępniania pięter i powierzchni z dyslokacją oddziałów i
pacjentów, pozwalającego na zapoznanie się z planowanymi przez Zamawiającego
terminami przetransportowania pacjentów, przebywających w czasie modernizacji na
piętrach II-V budynku głównego, która to informacja ma zasadnicze znaczenie dla
możliwości oszacowania ryzyka opóźnienia się Wykonawcy w dotrzymaniu terminu
realizacji zamówienia, w związku z niemożnością kontynuowania modernizacji na
poszczególnych kondygnacjach, z uwagi na nieudostępnienie przez Zamawiającego
poszczególnych kondygnacji w zakładanym przez Wykonawcę terminie;
2.
Art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z art. 36 ust. 1 pkt 16 ustawy Pzp i art. 353¹
kodeksu cywilnego w związku z art. 14 i art. 139 ust. 1 ustawy Pzp poprzez
błędne przyjęcie, że Zamawiający nie jest zobowiązany do zawarcia we wzorze
umowy wszystkich jej istotnych postanowień, których dodatkowo treść lub cel nie
sprzeciwia się właściwości (naturze) stosunku, obowiązującym przepisom ani
zasadom współżycia społecznego, a co za tym idzie jest uprawniony do
sformułowania wzoru umowy z następującymi wadami:
2.1 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.1.1.6. „Dokumentacja
Projektowa" wzoru umowy - brak informacji, jaka dokumentacja zostanie przekazana
Wykonawcy przez Zamawiającego, a jaką dokumentację Wykonawca jest
obowiązany sam sporządzić, w oparciu o dokumenty przekazane przez
Zamawiającego, a także brak informacji jaka jest hierarchia ważności dokumentów
składających się na Dokumentację Projektową, w przypadku wystąpienia
wewnętrznych sprzeczności w tej dokumentacji;
2.2 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.1.1.10. „Przedmiar robót"
wzoru umowy - zaniechanie podania faktycznych i poprawnych ilości robót w
przedmiarze, które pozwoliłyby Wykonawcy na określenie przedmiotu zamówienia i
wycenienie go (wynagrodzenie ryczałtowe);
2.3 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula I.I.2.4. „Inżynier" wzoru
umowy - zaniechanie udostępnienia umowy zawartej pomiędzy Inżynierem a
Zamawiającym, pomimo że zakres obowiązków i uprawnień Inżyniera ma wpływ na
zakres obowiązków i uprawnień Wykonawcy;
2.4 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.8. „Przechowywanie i
dostarczanie dokumentów" wzoru umowy - umożliwienie Zamawiającemu
dopuszczania się dowolnego opóźnienia w zatwierdzaniu dokumentacji oraz
zaniechanie wskazania podstawy nie zatwierdzenia dokumentów, co powoduje, że
decyzja Zamawiającego będzie w zakresie nie zatwierdzania lub zatwierdzenia
dokumentów będzie całkowicie arbitralna;
2.5 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.10. „Używanie przez
Zamawiającego Dokumentów Wykonawcy" lit. f) wzoru umowy - zaniechanie
określenia, jakie oprogramowanie Zamawiający ma na myśli;
2.6 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.12. „Poufne szczegóły"
wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku powstrzymywania się od
ujawniania informacji na temat robót, co jest sprzeczne z art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 1 i 2
ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe;
2.7 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.12. „Poufne szczegóły"
wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku powstrzymywania osób trzecich
od publikowania informacji na temat robót, co jest warunkiem niemożliwym do
spełnienia;
2.8 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 3.1. „Obowiązki i
uprawnienia inżyniera" wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku
wykonywania poleceń Inżyniera wraz z równoczesnym obarczeniem go
odpowiedzialnością za wykonanie takiego polecenia (np. niezgodnego z obowiązkami
wynikającymi z Kontraktu);
2.9 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 3.3. „Polecenia Inżyniera"
wzoru umowy - stworzenie przez Zamawiającego uprawnienia do powierzenia
wykonania
polecenia
podmiotowi
trzeciemu,
bez
zachowania
procedury
przewidzianej w art. 636 kodeksu cywilnego;
2.10
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne
zobowiązania wykonawcy" wzoru umowy - obarczenie Wykonawcę kosztami zmian
Dokumentacji Projektowej również w przypadku konieczności ich wprowadzenia, z
uwagi na wykryte przez Wykonawcę wady, błędy itp. w dostarczonej przez
Zamawiającego dokumentacji;
2.11
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne
zobowiązania wykonawcy" wzoru umowy - zaniechanie wskazania w jakiej ilości
Wykonawca zobowiązany jest przekazać Dokumentację Projektową, oraz w jakim
czasie Dokumentacja Projektowa będzie zatwierdzona przez Inżyniera;
2.12
cz. II Rozdział 3
Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4.
„Podwykonawcy" ust. 6 wzoru umowy - wskazanie, że w przypadku zaniechania
przedstawienia przez Wykonawcę wszystkich dowodów płatności, Zamawiający może
wstrzymać płatność całego należnego wynagrodzenia, a nie jedynie w części, w jakiej
Wykonawca nie przedstawił żądanych dowodów;
2.13
cz. II Rozdział 3
Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4.
„Podwykonawcy" ust. 10 wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku
powstrzymywania osób trzecich (podwykonawcy oraz podwykonawcy dalszego) od
powierzania innym podmiotom robót, bez zgłoszenia tych podmiotów trzecich
Zamawiającemu, co jest warunkiem niemożliwym do spełnienia;
2.14
cz. II Rozdział 3
Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4.
„Podwykonawcy" ust. 11 wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę kary umownej za
niewykonanie świadczenia pieniężnego, nawet wówczas, gdy świadczenie to nie jest
jeszcze wymagalne lub zaniechanie płatności nastąpiło z uzasadnionych przyczyn;
2.15
cz. II Rozdział 3
Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4.
„Podwykonawcy" ust. 11 i 12 wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę kary umownej
za niewykonanie lub nieterminowego wykonania świadczenia pieniężnego, podczas
gdy art. 483 § 1 kodeksu cywilnego przewiduje możliwość nałożenia kary umownej
wyłącznie w przypadku niespełnienia lub nienależytego spełnienia świadczenia
niepieniężnego;
2.16
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.8. „Procedury
bezpieczeństwa" lit f) wzoru umowy - zaniechanie określenia, w jakim terminie
Inżynier zobowiązany jest wyrazić swój akcept lub uwagi do planu bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia;
2.17
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.12.
„Nieprzewidywalne warunki techniczne" lit b) wzoru umowy - wykreślenie niniejszego
punktu skutkuje przeniesieniem wszelkich ryzyk związanych z usuwaniem nagłych
przeszkód na Wykonawcę;
2.18
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.27. „Istniejące
instalacje" wzoru umowy - zaniechanie zobowiązania się do przekazania kompletnej
dokumentacji, wskazującej na umiejscowienie wszystkich istniejących instalacji, tak
aby Wykonawca mógł wykonywać roboty bez narażania tych instalacji uszkodzenie;
2.19
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 6.1. „Zatrudnienie
kadry i robotników" wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku weryfikacji
działań osób trzecich (podwykonawcy) w zakresie ich polityk tyczących się
zatrudniania i opłacania pracowników, co jest warunkiem niemożliwym do spełnienia;
2.20
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.2. „Czas na
Ukończenie" wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę wyłącznego ryzyka opóźnień
w realizacji robót, spowodowanych opieszałością organów administracyjnych przy
wydawaniu decyzji administracyjnych i uzgodnień, również w przypadku konieczności
wystąpienia o zgodę na zmianę pozwolenia na budowę, z uwagi na wady, błędy itp.
dokumentacji, przekazanej przez Zamawiającego;
2.21
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.3. „Program"
wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę wyłącznego ryzyka opóźnień w realizacji
robót, spowodowanych arbitralną decyzją Zamawiającego o konieczności zmiany
Harmonogramu;
2.22
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.7. „Kara za
opóźnienie" wzoru umowy - dokonanie zmiany nazwy klauzuli (pierwotna nazwa
„Kara za zwłokę") oraz treści klauzuli w sposób, który nakłada na Wykonawcę ryzyko
za działania i zaniechania osób trzecich (w tym również Zamawiającego), które
powodują przesunięcie się terminu ukończenia robót;
2.23
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.9. „Następstwa
zawieszenia" pkt (b) wzoru umowy - wykreślenie punktu, co powoduje nałożenie na
Wykonawcę ryzyka ponoszenia kosztów zawieszenia robót, nawet jeśli zostały
spowodowane przez Zamawiającego;
2.24
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.1. „Dokończenie
zaległych prac i usuwanie wad" pkt (c) wzoru umowy - wskazanie, że Inżynier
powiadamia Wykonawcę o wadach lub uszkodzeniach w „odpowiednim" terminie,
podczas gdy informacja ta winna być przekazana „bezzwłocznie";
2.25
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.4.
„Niewypełnienie obowiązku usuwania wad" wzoru umowy - zobowiązanie
Wykonawcy do usuwania wad lub usterek w robotach „ujawnionych" przed upływem
Okresu Zgłaszania Wad, zamiast „zgłoszonych Wykonawcy" przed upływem Okresu
Zgłaszania Wad;
2.26
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.4.
„Niewypełnienie obowiązku usuwania wad" wzoru umowy - zobowiązanie
Wykonawcy do zapłaty kary umownej za opóźnienie w usuwaniu wad lub usterek,
zamiast za „zwłokę";
2.27
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do
Zmian" ust. 2 pkt 3) lit. b) wzoru umowy - uzależnienie możliwości zmiany Czasu na
Ukończenie od okresu wstrzymania Robót, w przypadku konieczności wprowadzenia
zmian do Dokumentacji Projektowej wymuszonych zmianą przepisów, podczas gdy
zmiana Czasu na Ukończenie powinna być uzależniona również od zakresu zmian,
wprowadzonych do Dokumentacji Projektowej;
2.28
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do
Zmian" ust. 2 pkt 5) wzoru umowy - uzależnienie możliwości zmiany treści Kontraktu
od konieczności zmiany Dokumentacji Projektowej spowodowanej „błędami
projektowymi", podczas gdy możliwość zmiany treści Kontraktu winna być
przewidziana bez względu na to co legło u podstaw konieczności dokonania zmiany
w Dokumentacji Projektowej, uzależnienie możliwości zmiany Czasu na Ukończenie
od okresu wstrzymania Robót, w przypadku konieczności wprowadzenia zmian do
Dokumentacji Projektowej, podczas gdy zmiana Czasu na Ukończenie powinna być
uzależniona również od zakresu zmian, wprowadzonych do Dokumentacji
Projektowej;
2.29
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do
Zmian" ust. 2 pkt 11) wzoru umowy - uzależnienie możliwości zmiany treści Czasu na
Ukończenie nie od czasu faktycznie niezbędnego na wykonanie robót dodatkowych
lub zamiennych, lecz od okoliczności, czy roboty te „uniemożliwiają lub istotnie
utrudniają" realizację Robót;
2.30
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do
Zmian" ust. 2 pkt 13) wzoru umowy - zaniechanie określenia podstaw i sposobu
wyceny zmniejszonego zakresu Robót;
2.31
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 14.7. „Zapłata" pkt
(a) wzoru umowy - zaniechanie zobligowania Zamawiającego do podpisania
Przejściowego Świadectwa Płatności lub Końcowego Świadectwa Płatności,
wystawionego przez Inżyniera, bez zbędnej zwłoki;
2.32
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.2. „Rozwiązanie
przez Zamawiającego" pkt (g) akapit drugi zdanie pierwsze wzoru umowy -
uprawnienie Zamawiającego do odstąpienia od Kontraktu w terminie 60 dni od dnia
dowiedzenia się o okoliczności stanowiącej podstawę do odstąpienia, co jest
terminem zbyt długim;
2.33
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5. „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu" wzoru umowy - uprawnienie
Zamawiającego do odstąpienia od Kontraktu przez cały okres trwania Kontraktu, z
wyłączeniem ostatnich 14 dni przez zakończeniem ostatniego Odcina, z uwagi na
wystąpienie niesprecyzowanych w Kontrakcie przyczyn „niezawinionych przez
Zamawiającego", co wprowadza niepewność stosunku prawnego;
2.34
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5. „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu" wzoru umowy - uprawnienie
Zamawiającego do odstąpienia od Kontraktu w przypadku wielokrotnego
dokonywania bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom lub dalszym
podwykonawcom, przy czym za „wielokrotne" Zamawiający uznaje dwukrotne
uiszczenie zapłaty, co nie spełnia kryterium „wielokrotności";
2.35
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 17.4. „Następstwa
ryzyka Zamawiającego" wzoru umowy - wyłączenie z uprawnień Wykonawcy
możliwości odstąpienia od Kontrakty, w sytuacji wystąpienie przyczyn, o których
mowa w klauzuli 17.3, zastępując to uprawnienie prawem Zamawiającego do
wprowadzenia zmian do Kontraktu, co nie równoważy niedogodności związanych z
wystąpieniem przyczyn wskazanych w ww. klauzuli;
2.36
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 20.1. „Roszczenia
Wykonawcy" wzoru umowy - w jednej zmianie warunków Kontraktu Zamawiający
wprowadza niewielką modyfikację do klauzuli 20.1., zaś w następnej zmianie
warunków Kontraktu Zamawiający oświadcza, że klauzule 20.1. - 20.8 skreśla się,
jako nie mające zastosowania;
3.
art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez błędne przyjęcie, że Zamawiający nie jest
zobowiązany do ustanowienia terminu składania ofert uwzględniającego czas niezbędny do
przygotowania i złożenia oferty, a co za tym idzie jest uprawniony do wyznaczenie terminu
wizji lokalnej zaledwie trzy (3) tygodnie przed terminem składania ofert (termin wizji lokalnej:
11 maja 2015, termin składania ofert: 03.06.2015r.), co z uwagi na niejasny i niekompletny
opis przedmiotu zamówienia pozostawia, zmuszający Wykonawców do polegania przy
szacowaniu przedmiotu zamówienia na danych pozyskanych z wizji lokalnej.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości oraz o nakazanie Zamawiającemu:
(i) dokonania modyfikacji treści SIWZ w sposób wskazany w uzasadnieniu odwołania, a
następnie niezwłocznego przekazania wszystkim Wykonawcom, którym przekazano SIWZ,
dokonanej zmiany SIWZ, oraz nakazanie zamieszczenia zmiany SIWZ na stronie
internetowej, na której SIWZ jest udostępniana; (ii) przedłużenia terminu składania ofert o
czas niezbędny na wprowadzenie określenie przedmiotu zamówienia oraz oszacowanie jego
wartości, tj. o co najmniej 14 dni, zgodnie z art. 12a ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp; (iii) dokonania
zmiany Ogłoszenie o zamówieniu opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
oraz treści SIWZ w zakresie terminu składania ofert.
Odwołujący wskazał, że przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych I
uzyskanie pozwoleń na użytkowanie obiektów budowlanych wraz z infrastrukturą podziemną
i drogową określonych w Dokumentacji Projektowej łącznie jako „Przebudowa i rozbudowa
Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. L. Rydygiera w Toruniu" zlokalizowana w Toruniu
przy ul. Św. Józefa 51-59. Przedsięwzięcie zostało podzielone na jedenaście Odcinków:
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z
dnia 02 października 2014 r., numer ogłoszenia 2014/S 189-332994. W dniu 11 października
2014 r. Ogłoszenie było uzupełnianie (nr ogłoszenia 2014/S 196-345719), a następnie
dwukrotnie sprostowane - w dniu 25 października 2014r. (nr ogłoszenia 2014/S 206-363979)
oraz w dniu 01 listopada 2014r. (nr ogłoszenia 2014/S 211-372966).
Zamawiający poinformował o podjęciu oraz zaniechaniu zarzucanych mu czynności w dniu
21 kwietnia 2015 r., tj. wraz z przekazaniem Odwołującemu drogą e-mailową zaproszenia do
składania ofert wraz z linkiem do specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej:
„
SIWZ").
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący wskazał co następuje:
A.
ZAKRES I TREŚĆ DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ
Odwołujący wskazał, że w treści Ogłoszenia o zamówieniu - opisu przedmiotu zamówienia
oraz kodów CPV - przedmiot zamówienia został określony jako wykonanie robót
budowlanych. Zaś w treści SIWZ Zamawiający poszerzył przedmiot zamówienia o wykonanie
modernizacji pięter lI - V głównego budynku szpitala w trybie „zaprojektuj i wybuduj",
dokonując stosownych zmian również w kodach CPV. Jednakże, w ocenie Odwołującego,
Zamawiający nie przekazał kompletnego, wyczerpującego i spójnego PFU do zakresu prac,
które mają być zrealizowane przez Wykonawcę w trybie „zaprojektuj i wybuduj".
Zgodnie z § 19 pkt 4 lit. g) „część informacyjna programu funkcjonalno- użytkowego
obejmuje: (...) 4) inne posiadane informacje / dokumenty niezbędne do zaprojektowania
robót budowlanych, w szczególności: (...) g) inwentaryzację lub dokumentację obiektów
budowlanych, jeżeli podlegają one przebudowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie,
rozbiórkom lub remontom w zakresie architektury, konstrukcji, instalacji i urządzeń
technologicznych, a także wskazania zamawiającego dotyczące zachowania urządzeń
naziemnych i podziemnych oraz obiektów". Przepis ten oznacza, że forma i zakres
dokumentacji projektowej, włącznie z PFU, powinien umożliwiać Wykonawcom należytą
ocenę ryzyk i wycenę prac projektowych i budowlanych. W ocenie Odwołującego na chwilę
obecną nie jest to możliwe, ponieważ dokumentacja pozostawia zbyt duże pole do
interpretacji (konieczność dokonania wizji lokalnej, samodzielnej oceny zakresie robót
podczas wizji, wymiarowanie robót w oparciu o wizję, typowanie robót opisanych zbyt
ogólnie - zmiany w instalacjach itd.). W ocenie Odwołującego takie sformułowanie opisu
przedmiotu zamówienia nie stanowi opisu jednoznacznego i wyczerpującego, ani nie
pozwala na uwzględnienie wszystkich wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, przez wszystkich Wykonawców w sposób tożsamy (równy).
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o uzupełnienie dokumentacji projektowej, o
dokument stanowiący inwentaryzację stanu istniejącego modernizowanych pięter lI -V, który
pozwoli wykonawcom na zaprojektowania i wykonania przebudowy i remontów oddziałów
szpitalnych kondygnacji ll-V piętra budynku głównego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego
w Toruniu w zakresie Odcinka 5, bez konieczności polegania w tym zakresie na danych,
które Wykonawcy zdobędą podczas wizji lokalnej (żądanie nr 1).
Zgodnie z § 19. pkt 4 lit. i) „[część informacyjna programu funkcjonalno- użytkowego
obejmuje: (...) 4) inne posiadane informacje i dokumenty niezbędne do zaprojektowania
robót budowlanych, w szczególności: (...) i) dodatkowe wytyczne inwestorskie i
uwarunkowania związane z budową i jej przeprowadzeniem". Przepis ten oznacza, że forma
i zakres dokumentacji projektowej, włącznie z PFU, powinien umożliwiać Wykonawcom
należytą ocenę ryzyk i opracowanie realnego i zgodnego z założeniami Zamawiającego
harmonogramu modernizacji poszczególnych pięter. W ocenie Odwołującego na chwilę
obecną nie jest to możliwe, ponieważ Wykonawcy nie mają wiedzy, w jakich terminach
Zamawiający zamierza udostępniać Wykonawcy poszczególne piętra modernizowanej
części szpitala. Z uwagi zaś na fakt, że w czasie modernizacji na piętrach ll-V budynku
głównego przebywać będą pacjenci, poznanie harmonogramu dyslokacji oddziałów i
udostępniania zajmowanych przez pacjentów pięter ma istotne znaczenie dla możliwości
oszacowania ryzyka opóźnienia się Wykonawcy w dotrzymaniu terminu realizacji
zamówienia, w związku z niemożnością kontynuowania modernizacji na poszczególnych
kondygnacjach, z uwagi na nieudostępnienie przez Zamawiającego poszczególnych
kondygnacji w zakładanym przez Wykonawcę terminie. Takie sformułowanie opisu
przedmiotu zamówienia, w ocenie Odwołującego, nie stanowi opisu jednoznacznego i
wyczerpującego, ani nie pozwala na uwzględnienie wszystkich wymagań i okoliczności
mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty, przez wszystkich Wykonawców w sposób
tożsamy (równy).
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o uzupełnienie dokumentacji projektowej, o
dokument stanowiący harmonogram udostępniania pięter i powierzchni z dyslokacją
oddziałów i pacjentów, który pozwoli Wykonawcom na uwzględnienie w cenie ofertowej
ewentualnego ryzyka opóźnienia ukończenia robót, wynikłego z późnego udostępnienia
przez Zamawiającego poszczególnych pięter kondygnacji lI -V budynku głównego szpitala
(żądanie nr 2).
B.
POSTANOWIENIE
NIA WZORU UMOWY
Odwołujący wskazał, że zgodnie z art. 36 ust 1 pkt 16 ustawy Pzp, Zamawiający winien
zawrzeć w SIWZ istotne postanowienia umowy lub wzór umowy. Zamawiający zawarł w
SIWZ wzór umowy, który jednak jest niezgodny z bezwzględnie obowiązującymi normami,
zawartymi w art. 353¹ kodeksu cywilnego. Powołany przepis kodeksu cywilnego stanowi
bowiem, że „[strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego
uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku,
ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Tymczasem, treść lub cel kwestionowanych
postanowień wzoru umowy jest w rażący sposób sprzeczny z zasadami współżycia
społecznego lub sprzeciwia się właściwości (naturze) stosunku prawnego - z uwagi na
nierówne rozłożenie ryzyk, praw i obowiązków pomiędzy stronami - albo też są sprzeczne z
obowiązującymi przepisami. Zatem, niezbędne jest dokonanie wnioskowanych zmian, celem
konwalidowania wadliwych postanowień wzoru umowy.
W odniesieniu do postanowienia, zawartego w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne
Kontraktu, klauzula 1.1.1.6. „Dokumentacja Projektowa" wzoru umowy, Odwołujący podniósł,że z uwagi na fakt, iż umowa o realizację przedmiotowego zamówienia oparta jest o
postanowienia FIDIC formuła „wybuduj", zaś część zamówienia (dotycząca modernizacji
pięter lI -V budynku głównego szpitala) realizowana jest w formule „zaprojektuj i wybuduj",
definicja „Dokumentacji Projektowej" nie jest adekwatna do przedmiotu umowy, gdyż nie
uwzględnia jej specyfiki. Mianowicie, brak jest informacji, jaka dokumentacja zostanie
przekazana Wykonawcy przez Zamawiającego, a jaką dokumentację Wykonawca jest
obowiązany sam sporządzić, w oparciu o dokumenty przekazane przez Zamawiającego.
Ponadto, z uwagi na bardzo duży przedmiot zamówienia i wielość dokumentów składających
się na Dokumentację Projektową, zgodnie z doświadczeniem Odwołującego, w dokumentacji
tej mogą pojawić się sprzeczności. W ocenie Odwołującego w celu uniknięcia niejasności, co
do rzeczywistego przedmiotu zamówienia, Zamawiający powinien był zatem ustalić
hierarchię ważności dokumentów, składających się na Dokumentację Projektową.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę definicji „Dokumentacji Projektowej"
poprzez wskazanie: (a) zamkniętego katalogu dokumentów, które przekaże Wykonawcy
Zamawiający oraz poprzez wskazanie zamkniętego katalogu dokumentów, które
zobowiązany jest sporządzić Wykonawca, w oparciu o dokumenty przekazane przez
Zamawiającego, oraz (b) hierarchii ważności dokumentów, składających się na
Dokumentację Projektową (zadanie nr 3).
W postanowieniu zawartym w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula
1.1.1.10. „Przedmiar robót" wzoru umowy, Zamawiający wskazuje, że „„Przedmiar robót"
oznacza materiał pomocniczy przy wyliczeniu ceny Oferty. Odwołujący wskazał, że
Zamawiający nie narzuca podstaw wyceny robót ryczałtowych. Oznacza to, że jakiekolwiek
ilości, które mogą być umieszczone w jakimkolwiek miejscu przedmiaru robót są ilościami
szacunkowymi i nie muszą być uważane za faktyczne i poprawne ilości robót, których
realizacji wymaga się od Wykonawcy". W myśl tego postanowienia, na etapie realizacji
Wykonawca nie będzie uprawniony do powoływania się na przedmiar robót jako wiążący
dokument w zakresie ilości robot. Tymczasem, wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu
zamówienia ma charakter ryczałtowy, więc decydującą rolę przy wycenie oferty mają właśnie
przedmiary robót oraz projekty. Ponadto, przedmiar robót stanowi ważną część opisu
przedmiotu zamówienia. Zatem, jeżeli załączone do SIWZ przedmiary nie mają charakteru
wiążącego dla Wykonawców, Wykonawcy nie są w stanie poznać, jaki jest przedmiot
zamówienia objętym Postępowaniem.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę definicji „Przedmiaru robót" poprzez
nadanie jej następującego brzmienia: „„Przedmiar robót" oznacza materiał pomocniczy przy
wyliczeniu ceny Oferty. Zamawiający nie narzuca podstaw wyceny robót ryczałtowych.
Jednakże, jakiekolwiek ilości które są umieszczone w jakimkolwiek miejscu przedmiaru robót
są ilościami ostatecznymi i powinny być uważane za faktyczne i poprawne ilości robót,
których realizacji wymaga się od Wykonawcy” (żądanie nr 4).
W postanowieniu zawartym w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula
1.1.2.4. „Inżynier" wzoru umowy, Zamawiający definiuje pojęcie „Inżyniera wskazując, że
„[termin „Inżynier" jest równoznaczny z pojęciem „Inżynier Kontraktu". Inżynier działa w
granicach określonych niniejszym Kontraktem oraz umową zawartą z Zamawiającym." W
ocenie Odwołującego Zamawiający nie wskazuje jednak, iż treść umowy zawartej pomiędzy
Inżynierem a Zamawiającym zostanie ujawniona Wykonawcy. Zakres obowiązków i
uprawnień Inżyniera ma wpływ na zakres obowiązków i uprawnień Wykonawcy, zatem treść
przedmiotowej umowy powinna być przekazana Wykonawcy, tak aby był w stanie
uwzględnić tę treść podczas realizacji Robót.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę definicji „Inżyniera" poprzez nadanie jej
następującego brzmienia: Inżynier“ (...) Inżynier działa w granicach określonych niniejszym
Kontraktem oraz umową zawartą z Zamawiającym. Kopia umowy zawartej pomiędzy
Inżynierem a Zamawiającym zostanie przekazana przez Zamawiającego Wykonawcy w
terminie 3 dni od dnia podpisania Kontraktu” (żądanie nr 5).
W postanowieniu zawartym w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.8.
„Przechowywanie i dostarczanie dokumentów" wzoru umowy, Zamawiający precyzuje, że „W
przypadku opóźnienia w przekazaniu lub niezatwierdzenia takich dokumentów, Wykonawca
nie będzie uprawniony do żadnych roszczeń względem Zamawiającego”. W ocenie
Odwołującego, w postanowieniu tym Zamawiający gwarantuje sobie możliwość
zatwierdzania dokumentacji w dowolnie wybranym przez siebie terminie, bez uwzględnienia
konieczności współdziałania z wykonawcą przy realizacji umowy. Zastrzega przy tym, że
Wykonawca nie będzie uprawniony do żadnych roszczeń w przypadku nie przedstawiania
swojego akceptu przez dowolnie długi okres czasu, np. 6 miesięcy. Ponadto, Zamawiający
nie wskazuje, jakie mogą być potencjalne podstawy odmowy zatwierdzenia dokumentów. W
konsekwencji, decyzja Zamawiającego w zakresie czasu, w którym podejmie decyzje
odnośnie przekazanych przez Wykonawcę dokumentów, a także w zakresie nie
zatwierdzania lub zatwierdzenia dokumentów będzie całkowicie arbitralna. Takie działanie
jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie zasługuje na ochronę.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 1.8.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Zamawiający przekaże Wykonawcy swoją
decyzję w zakresie przedstawionych do zatwierdzenia dokumentów bezzwłocznie. W
przypadku uzasadnionego merytorycznie niezatwierdzenia takich dokumentów przez
Zamawiającego, Wykonawca nie będzie uprawniony do żadnych roszczeń względem
Zamawiającego” (żądanie
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.10. „Używanie przez
Zamawiającego Dokumentów Wykonawcy" lit. f) wzoru umowy, Zamawiający żąda:
„Wykonawca zapewni udzielenie Zamawiającemu, w ramach Zatwierdzonej Kwoty
Kontraktowej, bezterminowej, nieodwołalnej, przenoszalnej, niewyłącznej licencji do
oprogramowania w zakresie niezbędnym do funkcjonowania Robót”. Odwołujący wskazał,że Zamawiający nigdzie nie wyartykułował, jakie oprogramowanie Zamawiający ma na myśli.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 1.10.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Wykonawca zapewni udzielenie
Zamawiającemu,
w
ramach
Zatwierdzonej
Kwoty
Kontraktowej,
bezterminowej;
nieodwołalnej, przenoszonej, niewyłącznej licencji do następującego oprogramowania: [....do
uzupełnienia przez Zamawiającego, zgodnie z Jego potrzebami...], w zakresie niezbędnym
do funkcjonowania Robót (...)" (żądanie nr 7).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.12. „Poufne szczegóły"' wzoru
umowy, Zamawiający nałożył na Wykonawcę obowiązek „powstrzymać się od składania
publicznych oświadczeń na temat wykonywanych robót w ramach Kontraktu bez uprzedniej
zgody Zamawiającego. Wykonawca nie będzie publikował lub pozwalał na publikowanie, ani
ujawniał żadnych szczegółów robót w żadnym periodyku zawodowym czy technicznym lub
gdziekolwiek indziej, bez uprzedniej zgody Zamawiającego”. W ocenie Odwołującego nakaz
powstrzymywania się przez Wykonawcę od ujawniania informacji na temat robót, jest
sprzeczny z art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe.
Przepisy te stanowią bowiem: „Art. 4. 1. Przedsiębiorcy i podmioty niezaliczone do sektora
finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku są obowiązane do
udzielenia prasie informacji o swojej działalności, o ile na podstawie odrębnych przepisów
informacja nie jest objęta tajemnicą lub nie narusza prawa do prywatności"; „Art. 5. 1. Każdy
obywatel, zgodnie z zasadą wolności słowa i prawem do krytyki, może udzielać informacji
prasie. 2. Nikt nie może być narażony na uszczerbek lub zarzut z powodu udzielenia
informacji prasie, jeżeli działał w granicach prawem dozwolonych. Ponadto Odwołujący
wskazał, że w cytowanej klauzuli Zamawiający nakłada na Wykonawcę obowiązek
powstrzymywania osób trzecich od publikowania informacji na temat robót. Tymczasem,
wykonawca nie ma wpływu na podmioty od siebie niezależne.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o wykreślenie cytowanego fragmentu klauzuli 1.12.
(żądanie nr 8).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 3.1. „Obowiązki i uprawnienia
inżyniera" wzoru umowy, Zamawiający określa, że niezależnie od obowiązku uzyskania
zgody, jak objaśniono powyżej, jeżeli w opinii Inżyniera zdarzył się wypadek wpływający na
bezpieczeństwo życia lub Robót lub sąsiadującą nieruchomość może on, bez zwalniania
Wykonawcy z żadnego z jego obowiązków i odpowiedzialności w ramach Kontraktu, polecić
Wykonawcy wykonać każdą taką pracę, która, w opinii inżyniera, może być konieczna do
zmniejszenia ryzyka. Wykonawca, pomimo braku zgody Zamawiającego, winien zastosować
się do każdego takiego polecenia Inżyniera". Powyższe oznacza w ocenie Odwołującego, że
jeżeli zdarzy się wypadek wpływający na bezpieczeństwo życia lub robót lub sąsiadującej
nieruchomości, to Wykonawca zobowiązany jest wypełnić każde polecenie Inżyniera, choćby
było ono sprzeczne z postanowieniami kontraktu, mając na uwadze, że następczo zostanie
pociągnięty do odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie Kontraktu.
Innymi słowy, Zamawiający jednocześnie nakłada na Wykonawcę obowiązek postępowania
zgodnie z poleceniem Inżyniera oraz obarczać go odpowiedzialnością za wykonanie tego
polecenia.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 3.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „niezależnie od obowiązku uzyskania zgody,
jak objaśniono powyżej, jeżeli w opinii Inżyniera zdarzył się wypadek wpływający na
bezpieczeństwo życia lub Robót lub sąsiadującą nieruchomość może on polecić Wykonawcy
wykonać każdą taką pracę, która, w opinii Inżyniera, może być konieczna do zmniejszenia
ryzyka. Wykonawca, pomimo braku zgody Zamawiającego, winien zastosować się do
każdego takiego polecenia Inżyniera. Jeżeli polecenia te będą sprzeczne z postanowieniami
Kontraktu lub spowodują niewykonanie lub nienależyte wykonanie Kontraktu, Wykonawca
będzie zwolniony z odpowiedzialności za wynikłą z tego tytułu szkodę. Jednocześnie w
przypadku, gdy z wykonania polecenia Inżyniera wynikną po stronie Wykonawcy koszty lub
dojdzie do opóźnienia w wykonaniu Kontraktu, Wykonawca uprawniony będzie do
roszczenia w stosunku do Zamawiającego o zwrot takich kosztów lub o przedłużenie Czasu
na Ukończenie" (żądanie nr 9).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 3.3. „Polecenia Inżyniera" wzoru
umowy, Zamawiający zastrzegł, że „[w] razie nie wykonania polecenia Inżyniera przez
Wykonawcę Zamawiający może w szczególności powierzyć wykonanie polecenia
podmiotowi trzeciemu na koszt i ryzyko Wykonawcy bez konieczności osobnego
powiadomienia o tym Wykonawcy". Tymczasem, zgodnie z art. 636 kodeksu cywilnego,
Zamawiający zobowiązany jest każdorazowo wezwać Wykonawcę do wykonania polecenia
Inżyniera, z wyznaczeniem terminu jego wykonania, i dopiero po bezskutecznym upływie
tego terminu uprawniony jest do wprowadzenia wykonawcy zastępczego. W ocenie
Odwołującego niniejsza klauzula jest więc wprost sprzeczna z obowiązującymi przepisami.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 3.3.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „[w] razie nie wykonania polecenia Inżyniera
przez Wykonawcę Zamawiający może w szczególności powierzyć wykonanie polecenia
podmiotowi trzeciemu na koszt i ryzyko Wykonawcy, po uprzednim bezskutecznym
wezwaniu Wykonawcy do wykonania tego polecenia w wyznaczonym przez siebie terminie,
który uwzględniał będzie czasochłonność polecenia, i który nie będzie krótszy niż trzy dni
robocze." (zadanie nr 10).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne zobowiązania
wykonawcy" wzoru umowy, Zamawiający żąda, aby „Wykonawca niezwłocznie powiadomi
inżyniera, z kopią do Zamawiającego, o każdym błędzie, pominięciu, wadzie lub innej
usterce w Dokumentacji Projektowej lub Specyfikacjach, jaką wykryje podczas analizowania
dokumentów stanowiących Kontrakt lub podczas wykonywania Robót. Wykonawca wykona
na własny koszt zmiany Dokumentacji Projektowej, której wykonanie stanie się wynikiem
rozwiązań przyjętych przez Wykonawcę i uzyska w tym zakresie zatwierdzenie Projektanta,
Inżyniera i Zamawiającego". W ocenie Odwołującego postanowienie to obarcza zatem
Wykonawcę kosztami zmian Dokumentacji Projektowej w każdym możliwym przypadku,
również i w sytuacji, gdy konieczność wprowadzenia zmian występuje z uwagi na wykryte
przez Wykonawcę wady, błędy itp. w dostarczonej przez Zamawiającego dokumentacji.
Przerzucanie na Wykonawcę ryzyka pokrycia takich kosztów jest sprzeczne z zasadami
współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Wykonawca niezwłocznie powiadomi
inżyniera, z kopią do Zamawiającego, o każdym błędzie, pominięciu, wadzie lub innej
usterce w Dokumentacji Projektowej lub Specyfikacjach, jaką wykryje podczas analizowania
dokumentów stanowiących Kontrakt lub podczas wykonywania Robót. Wykonawca wykona
zmiany Dokumentacji Projektowej, której wykonanie stanie się wynikiem rozwiązań
przyjętych przez Wykonawcę i uzyska w tym zakresie zatwierdzenie Projektanta, Inżyniera i
Zamawiającego na koszt Zamawiającego, chyba że autorem błędnej dokumentacji jest
Wykonawca lub dokumentacja powstała na jego zlecenie" (żądanie nr 11).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne zobowiązania
wykonawcy" wzoru umowy, Zamawiający wskazał, iż „[d]dokumentacja projektowo wykonana
w związku z Kontraktem przez Wykonawcę lub dla niego będzie podlegała zatwierdzeniu
przez Inżyniera, po uprzednim uzgodnieniu z osobą sprawującą nadzór autorski. (...) Roboty
nie będą uznane za ukończone dla celów przejęcia dopóki dokumentacja ta nie zostanie
przekazana Inżynierowi w stosownej ilości oraz nie zostanie przez niego zatwierdzona".
Odwołujący wskazał, że ustęp ten nie reguluje jednak, w jakiej ilości Wykonawca
zobowiązany jest przekazać Dokumentację Projektową, oraz w jakim czasie Dokumentacja
Projektowa zostanie przez Inżyniera zatwierdzona.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „[dokumentacja projektowa wykonana w
związku z Kontraktem przez Wykonawcę lub dla niego będzie podlegała zatwierdzeniu przez
Inżyniera w terminie trzech (3) dni roboczych, po uprzednim uzgodnieniu z osobą
sprawującą nadzór autorski. (...) Roboty nie będą uznane za ukończone dla celów przejęcia
dopóki dokumentacja ta nie zostanie przekazana Inżynierowi w stosownej ilości, tj. w dwóch
egzemplarzach, oraz nie zostanie przez niego zatwierdzona (żądanie nr 12).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4, „Podwykonawcy"' ust. 6
wzoru umowy, Zamawiający wskazuje, że przypadku nie przedstawienia przez Wykonawcę
wszystkich oświadczeń lub wszystkich oświadczeń i wszystkich dowodów, jeśli Zamawiający
ich zażądał, Zamawiający może wstrzymać wypłatę należnego wynagrodzenia za Roboty
objęte wystawionym Świadectwem Płatności. W ocenie Odwołującego regulacja ta jest
sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, gdyż zezwala Zamawiającemu na
wstrzymanie płatności całego należnego wynagrodzenia, a nie jedynie w części, w jakiej
Wykonawca nie przedstawił żądanych dowodów.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.4.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: ,,[w] przypadku nie przedstawienia przez
Wykonawcę wszystkich oświadczeń lub wszystkich oświadczeń i wszystkich dowodów, jeśli
Zamawiający ich zażądał, Zamawiający może wstrzymać wypłatę należnego wynagrodzenia
za Roboty objęte wystawionym Świadectwem Płatności w części, w jakiej Wykonawca nie
przedstawił odpowiednich poświadczeń zapłaty" (żądanie nr 13)
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4. „Podwykonawcy" ust. 10
wzoru umowy, Zamawiający wskazuje, że „[w] przypadku nie zgłoszenia Zamawiającemu
podwykonawcy robót (dalszego podwykonawcy) i powierzenia mu do wykonania części
przedmiotu Umowy, na Wykonawcę (odpowiednio na Podwykonawcę, dalszego
podwykonawcę) zostanie nałożona kara w wysokości 100000 zł za każde naruszenie
(brutto)". Postanowienie to nakłada na Wykonawcę obowiązek powstrzymywania osób
trzecich (podwykonawcę oraz podwykonawcę dalszego) od powierzania innym podmiotom
robót, bez zgłoszenia tych podmiotów trzecich Zamawiającemu. W ocenie Odwołującego taki
warunek jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, gdyż postanowienia umowne
zawarte pomiędzy Wykonawca a Zamawiającym nie mogą przewidywać nałożenia kary
umownej na podmiot trzeci. Ponadto, wysokość kary umownej również jest zbyt
wygórowana.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.4.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „W przypadku nie zgłoszenia Zamawiającemu
podwykonawcy robót i powierzenia mu do wykonania części przedmiotu Umowy, na
Wykonawcę zostanie nałożona kara w wysokości 20 000 zł za każde naruszenie (brutto)
(zadanie nr 14).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4. „Podwykonawcy"' ust.
11wzoru umowy, Zamawiający wskazuje, że „[w] przypadku braku zapłaty wynagrodzenia
należnego Podwykonawcy lub dalszym podwykonawcom Zamawiający naliczy kary umowne
w wysokości 10 % wynagrodzenia należnego i nie zapłaconego Podwykonawcy lub
odpowiednio dalszym podwykonawcom (brutto)". Odwołujący wskazał, że abstrahując od
okoliczności, że Zamawiający przewiduje nałożenie na Wykonawcę kary umownej za
niewykonanie świadczenia pieniężnego, nawet wówczas, gdy świadczenie to nie jest jeszcze
wymagalne lub zaniechanie płatności nastąpiło z uzasadnionych przyczyn, podkreślić
należy, że postanowienie to jest sprzeczne z art. 483 § 1 kodeksu cywilnego. Zgodnie
bowiem z powołanym przepisem kodeksu cywilnego, karę umowną można ustanowić
wyłącznie w przypadku niespełnienia lub nienależytego spełnienia świadczenia
niepieniężnego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o wykreślenie cytowanego fragmentu klauzuli 4.4.
(żądanie nr 15).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.8. „Procedury
bezpieczeństwa" lit f) wzoru umowy, Zamawiający nakłada na Wykonawcę obowiązek
„uzyskiwania akceptacji inżyniera dla planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia". Odwołujący
wskazał, że Zamawiający nie określił, w jakim terminie Inżynier zobowiązany jest wyrazić
swój akcept lub uwagi do planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.8.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „uzyskiwania akceptacji Inżyniera dla planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, który wyrazi swój akcept lub uwagi w terminie trzech (2)
dni roboczych" (zadanie nr 16).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.12. „Nieprzewidywalne
warunki techniczne" wzoru umowy, Zamawiający przewidział wykreślenie pkt (b). Odwołujący
wskazał, że wykreślenie niniejszego punktu skutkuje przeniesieniem wszelkich ryzyk
związanych z usuwaniem nagłych przeszkód na Wykonawcę. Taki nieproporcjonalny podział
ryzyk pomiędzy strony Kontraktu jest niezgodny z zasadami współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o w przywrócenie wykreślonego pkt (b) klauzuli
4.12. (żądanie nr 17).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.27. „Istniejące instalacje"
wzoru umowy, Zamawiający wskazał: „Wykonawca zaznajomi się z umiejscowieniem
wszystkich istniejących instalacji takich jak odwodnienie, linie i słupy telefoniczne i
elektryczne, światłowody, wodociągi, gazociągi i podobne, przed rozpoczęciem jakichkolwiek
wykopów lub innych prac mogących uszkodzić istniejące instalacje. Tym samym, w ocenie
Odwołującego, Zamawiający w sposób jednoznaczny uchyla się od obowiązku przekazania
Wykonawcom kompletnej dokumentacji, wskazującej na umiejscowienie wszystkich
istniejących instalacji, tak aby Wykonawca realizujący Kontrakt mógł wykonywać roboty bez
narażania tych instalacji na uszkodzenie. Tymczasem, art. 29 ust. 1 ustawy Pzp nakazuje
Zamawiającemu opisać przedmiot zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.27.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Wykonawca zaznajomi się z dokumentacją
przekazaną przez Zamawiającego, zawierającą informacje na temat umiejscowienia
wszystkich istniejących instalacji, takich jak odwodnienie, linie i słupy telefoniczne i
elektryczne, światłowody, wodociągi, gazociągi i podobne, przed rozpoczęciem jakichkolwiek
wykopów lub innych prac mogących uszkodzić istniejące instalacje" (żądanie nr 18).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 6.1, „Zatrudnienie kadry i
robotników" wzoru umowy, Zamawiający formułuje postanowienie, które „[odnosi się to do
całego personelu i siły roboczej zatrudnionego przez Wykonawcę lub jego Podwykonawców"
Jednakże, w ocenie Odwołującego, nałożenie na Wykonawcę obowiązku weryfikacji działań
osób trzecich (podwykonawców) w zakresie ich polityk tyczących się zatrudniania i opłacania
pracowników, jest warunkiem sprzecznym w prawem i zasadami współżycia społecznego.
Wykonawca nie może bowiem ponosić odpowiedzialności za działania lub zaniechania
podwykonawców, nie związane z realizacją przedmiotu zamówienia.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 6.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „odnosi się to do całego personelu i siły
roboczej zatrudnionego przez Wykonawcę" (żądanie nr 19).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.2. „Czas na Ukończenie" pkt
(c) wzoru umowy Zamawiający nakłada na Wykonawcę następujący obowiązek: „uzyskanie
w imieniu i na rzecz Zamawiającego wszelkich koniecznych decyzji administracyjnych i
uzgodnień, w tym ewentualnie pozwolenia na budowę, zgłoszenia zamiaru wykonania robót
lub zmiany pozwolenia na budowę w zakresie robót objętych Dokumentacją Projektową i
Dokumentami Wykonawcy oraz decyzji o pozwoleniu na użytkowanie lub innych
przewidzianych przepisami wszelkich dokumentów warunkujących użytkowanie obiektów
przez Użytkownika”. Jednakże, w ocenie Odwołującego, Zamawiający nie wskazuje, że Czas
na Ukończenie ulega przesunięciu o termin uzyskiwania stosownych decyzji i uzgodnień.
Nałożenie na Wykonawcę wyłącznego ryzyka opóźnień w realizacji robót, spowodowanych
opieszałością organów administracyjnych przy wydawaniu decyzji administracyjnych i
uzgodnień, również w przypadku konieczności wystąpienia o zgodę na zmianę pozwolenia
na budowę, z uwagi na wady, błędy itp. dokumentacji, przekazanej przez Zamawiającego,
jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
4Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 8.2.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „uzyskanie w imieniu i na rzecz
Zamawiającego wszelkich koniecznych decyzji administracyjnych i uzgodnień, w tym
ewentualnie pozwolenia na budowę, zgłoszenia zamiaru wykonania robót lub zmiany
pozwolenia na budowę w zakresie robót objętych Dokumentacją Projektową i Dokumentami
Wykonawcy oraz decyzji o pozwoleniu na użytkowanie lub innych przewidzianych przepisami
wszelkich dokumentów warunkujących użytkowanie obiektów przez Użytkownika, z
zastrzeżeniem, że Czas na Ukończenie ulegnie przedłużeniu o okres oczekiwania na
wydanie decyzji lub uzgodnień, jeżeli konieczność wystąpienia o wydanie danej decyzji
administracyjnej lub uzgodnienia wynikła po podpisaniu Kontraktu, z przyczyn leżących po
stronie Zamawiającego" (żądanie nr 19).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.3. „Program" wzoru umowy,
Zamawiający wskazuje, że: „Zamawiający lub Inżynier może żądać aktualizacji
Harmonogramu stosownie do bieżących okoliczności w tym zmieniających się potrzeb
Szpitala. Wykonawca zobowiązany jest dostarczyć Inżynierowi aktualizację Harmonogramu
na każde wezwanie w terminie 7 dni od takiego wezwania oraz każdorazowo, gdy zachodzi
niezgodność między postępem Robót a jego wykonaniem o więcej niż 30 dni, a także w
innych przypadkach, na żądanie Inżyniera". W ocenie Odwołującego postanowienie to jest
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyż nakłada na Wykonawcę wyłączne
ryzyko opóźnień w realizacji robót, spowodowanych arbitralną decyzją Zamawiającego o
konieczności zmiany Harmonogramu. Tymczasem, zmiana potrzeb Zamawiającego powinna
stanowić podstawę do renegocjacji Kontraktu, a nie jednostronnego żądania zmian.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 8.3.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Zamawiający lub Inżynier może żądać
renegocjacji Harmonogramu z uwagi na zmianę bieżących okoliczności, w tym
zmieniających się potrzeb Szpitala. Wykonawca zobowiązany jest dostarczyć Inżynierowi
aktualizację Harmonogramu, gdy zachodzi niezgodność między postępem Robót a jego
wykonaniem o więcej niż 30 dni" (żądanie nr 20).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.7. „Kara za opóźnienie" wzoru
umowy, Zamawiający dokonał zmiany nazwy klauzuli (pierwotna nazwa „Kara za zwłokę")
oraz treści klauzuli w sposób, który nakłada na Wykonawcę ryzyko przesunięcie się terminu
ukończenia robót, spowodowane działaniami lub zaniechaniami osób trzecich (w tym
również Zamawiającego). W ocenie Odwołującego Zamawiający przewiduje penalizację
opóźnienia Wykonawcy w uzyskiwaniu decyzji o pozwoleniu na użytkowaniu lub innych
dokumentów, podczas gdy oryginalna treść FIDICa wyważa ryzyka występujące podczas
procesu budowlanego i obciąża Wykonawcę ryzykiem za zwłokę w uzyskiwaniu ww.
dokumentów. Przerzucanie niemalże wszystkich ryzyk na Wykonawcę jest sprzeczne z
zasadami współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę klauzuli 8.7. poprzez nadanie jej
następującego brzmienia: (i) nagłówek: „Kara za zwłokę"; (ii) pierwszy akapit zdanie drugie:
„Kara może być zastosowana w przypadku niedotrzymania przez Wykonawcę Czasu na
Ukończenie każdego z Odcinków lub innych elementów Robót, których ukończenie jest
wskazane w Ramowym Harmonogramie Realizacji Kontraktu. Szczególnie rygorystycznie
będą monitorowane i będą podlegały karom umownym przekroczenia terminów, w razie
zwłoki w uzyskiwaniu przez Wykonawcę w imieniu Zamawiającego decyzji o pozwoleniu na
użytkowanie lub innych dokumentów warunkujących użytkowanie) każdego oddziału
szpitalnego> z uwagi na duże ryzyko powstania zaburzeń ciągłości pracy Szpitala w jego
newralgicznych miejscach" (żądanie nr 21).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.9. „Następstwa zawieszenia"
wzoru umowy Zamawiający wykreślił pkt (b). W ocenie Odwołującego wykreślenie tego
punktu powoduje nałożenie na Wykonawcę ryzyka ponoszenia kosztów zawieszenia robót,
nawet jeśli zawieszenie zostało spowodowane przez Zamawiającego. W ocenie
Odwołującego postanowienia, które obarczają odpowiedzialnością jedną ze stron umowy za
działania lub zaniechania drugiej strony umowy, są niezgodne z zasadami współżycia
społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o w przywrócenie wykreślonego pkt (b) klauzuli 8.9.
(żądanie nr 22).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.1. „Dokończenie zaległych
prac i usuwanie wad" pkt (c) wzoru umowy Zamawiający wskazuje, że „Jeżeli pojawi się
wada lub uszkodzenie, to Wykonawca zostanie o tym odpowiednio powiadomiony przez
Inżyniera. W ocenie Odwołującego w powyższym postanowieniu brakuje obowiązku
niezwłocznego powiadomienia wykonawcy przez Inżyniera o stwierdzonej wadzie lub
uszkodzeniu. Dostęp do takiej wiedzy jest dla Wykonawcy nieodzowny w pilnym terminie, z
uwagi na konieczność weryfikacji wniosków Inżyniera oraz potencjalny wpływ różnorodnych
czynników na pogłębianie się zaistniałej wady.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 11.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „jeżeli pojawi się wada lub uszkodzenie, to
Wykonawca zostanie o tym powiadomiony bezzwłocznie przez Inżyniera" (żądanie nr 23).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.4. „Niewypełnienie
obowiązku usuwania wad" wzoru umowy, Zamawiający wskazuje: „jeżeli Wykonawca nie
usunie wad lub usterek w Robotach ujawnionych przed upływem Okresu Zgłaszania Wad, w
terminie ustalonym w powiadomieniu Zamawiającego (lub w jego imieniu), o którym mowa w
punkcie (b) klauzuli 11.1 [Ukończenie zaległej pracy i usunięcie wad, to Wykonawca z
uwzględnieniem klauzuli 2.5 [Roszczenia Zamawiającego] zapłaci Zamawiającemu karę
umowną za opóźnienie w związku z tym uchybieniem na zasadach określonych w klauzuli
8.7 [Kary umowne za opóźnienie] i w sumach podanych w Załączniku do Oferty". W ocenie
Odwołującego tak sformułowane postanowienie jest wadliwe z dwóch przyczyn. Po
pierwsze, jak sama nazwa "Okres Zgłaszania Wad" wskazuje, Wykonawca jest zobowiązany
do usunięcia wad lub usterek w zgłoszonych w tym właśnie okresie, a nie „ujawnionych"
przed jego upływem. O ile bowiem obiektywnie można stwierdzić, kiedy wada została
zgłoszona, o tyle Wykonawca nie jest w stanie zweryfikować, czy dana wada powstała w
czasie trwania ww. okresu czy też już po jego ustaniu, lecz Zamawiający jest przekonany, że
została ujawniona wcześniej. Po drugie, klauzula ta jest niezgodna z wnioskowaną zmianą
do klauzuli 8.7., gdyż posługuje się pojęciem „opóźnienia" zamiast „zwłoki".
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 11.4.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „jeżeli Wykonawca nie usunie wad lub usterek
w Robotach wskazanych Wykonawcy przed upływem Okresu Zgłaszania Wad, w terminie
ustalonym w powiadomieniu Zamawiającego (lub w jego imieniu), o którym mowa w punkcie
(b) klauzuli 11.1 [Ukończenie zaległej pracy i usunięcie wad], to Wykonawca z
uwzględnieniem klauzuli 2.5 [Roszczenia Zamawiającego] zapłaci Zamawiającemu karę
umowną za zwłokę w związku z tym uchybieniem na zasadach określonych w klauzuli 8.7
[Kary za zwłokę] / w sumach podanych w Załączniku do Oferty" (żądanie nr 25).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do Zmian" ust. 2
pkt 3) lit. b) wzoru umowy, Zamawiający wprowadził „możliwość wprowadzenia zmian w
Dokumentacji Projektowej w zakresie uzasadnionym zmianą przepisów, zmiany
wynagrodzenia w przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę lub wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych
wydatków/oszczędności potwierdzonych przez Inżyniera, a także Czasu na Ukończenie,
jeżeli zmiana przepisów spowoduje wstrzymanie Robót rzutujące na Czas na Ukończenie,
zawieszenia Robót. Zatem, w ocenie Odwołującego, Zamawiający uzależnił możliwość
zmiany Czasu na Ukończenie spowodowanego koniecznością wprowadzenia zmian do
Dokumentacji Projektowej, od okresu wstrzymania Robót. Tymczasem, zmiana Czasu na
Ukończenie powinna być uzależniona również od zakresu zmian, wprowadzonych do
Dokumentacji Projektowej i ich czasochłonności.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 13.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „możliwość wprowadzenia zmian w
Dokumentacji Projektowej w zakresie uzasadnionym zmianą przepisów, zmiany
wynagrodzenia w przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę lub wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych
wydatków/oszczędności potwierdzonych przez Inżyniera, a także Czasu na Ukończenie,
maksymalnie o okres wstrzymania Robót oraz okres wykonania robót objętych tymi
zmianami, uzasadniony ich wdrażaniem" (żądanie nr 26).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do Zmian" ust. 2
pkt 5) wzoru umowy, Zamawiający dopuszcza możliwość zmiany Kontraktu, jeżeli zaistniała
„konieczność dokonania zmian w Dokumentacji Projektowej (wprowadzenia uzupełnień,
rozwiązań zamiennych) w przypadku błędów projektowych, których wystąpienie utrudnia lub
uniemożliwia realizację Robót zgodnie z Kontraktem i przepisami powszechnie
obowiązującego prawa, o ile dokonanie tych zmian wpływa na przedłużenie Czasu na
Ukończenie lub powoduje konieczność poniesienia dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę albo powstanie oszczędności', dopuszcza się zmiany wynagrodzenia w
przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez Wykonawcę lub
wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych wydatków/oszczędności
potwierdzonych przez Inżyniera, a także Czasu na Ukończenie, jeżeli zmiana przepisów
spowoduje wstrzymanie Robót rzutujące na Czas na Ukończenie, maksymalnie o okres
zawieszenia Robót". W ocenie Odwołującego tak sformułowane postanowienie bezzasadnie
zawęża możliwość wprowadzania zmian w Dokumentacji projektowej wyłącznie do „błędów
projektowych", podczas gdy zasadne byłoby uwzględnienie również innych przesłanek,
skutkujących koniecznością wprowadzenia tych zmian. Ponadto, w ocenie Odwołującego,
postanowienie to zawęża możliwość zmiany Czasu na Ukończenie wyłącznie do sytuacji, w
której wstrzymanie Robót następuje z uwagi na „zmianę przepisów" Również i to zawężenie
bezzasadnie wyklucza możliwość przesunięcia Czasu na Ukończenie z uwagi na
wstrzymanie Robót, spowodowane innymi czynnikami niż zmiana przepisów prawa.
Ponadto, przy przesunięciu Czasu na Ukończenie winna być brana pod uwagę również skala
zmian (tj. czas potrzebny na ich wprowadzenie i wykonanie), nie tylko długość okresu
wstrzymania Robót.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 13.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „konieczności dokonania zmian w
Dokumentacji Projektowej (wprowadzenia uzupełnień, rozwiązań zamiennych} w
szczególności w przypadku błędów projektowych, których wystąpienie utrudnia lub
uniemożliwia realizację Robót zgodnie z Kontraktem i przepisami powszechnie
obowiązującego prawa; o ile dokonanie tych zmian wpływa na przedłużenie Czasu na
Ukończenie lub powoduje konieczność poniesienia dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę albo powstanie oszczędności dopuszcza się zmiany wynagrodzenia w
przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez Wykonawcę lub
wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych wydatków/oszczędności
potwierdzonych przez Inżyniera; a także Czasu na Ukończenie, jeżeli konieczność
dokonania zmian w Dokumentacji Projektowej będzie rzutować na Czas na Ukończenie,
maksymalnie o okres wstrzymania Robót oraz okres wykonania Robót objętych tymi
zmianami, uzasadniony ich wdrażaniem" (żądanie nr 21).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do Zmian" ust. 2
pkt 11) wzoru umowy Zamawiający wskazuje, iż „w przypadku konieczności wykonania robót
dodatkowych lub zamiennych jeżeli to uniemożliwia lub istotnie utrudnia realizację Robót
wpływając na przedłużenie Czasu na Ukończenie, dopuszcza się przedłużenie Czasu na
Ukończenie maksymalnie w którym realizacja określonego rodzaju Robót była niemożliwa
lub istotnie utrudniona i przez który zakończenie Robót w Czasie na Ukończenie było
niemożliwe, a także w przypadku konieczności poniesienia dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę albo powstania oszczędności, dopuszcza się zmiany wynagrodzenia w
przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez Wykonawcę lub
wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych wydatków/oszczędności
potwierdzonych przez Inżyniera". W ocenie Odwołującego Zamawiający uzależnia
możliwości zmiany treści Czasu na Ukończenie nie od czasu faktycznie niezbędnego na
wykonanie robót dodatkowych lub zamiennych, lecz od okoliczności, czy roboty te
„uniemożliwiają lub istotnie utrudniają" realizację Robót. W ocenie Odwołującego taka
regulacja jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, gdyż wyłącza możliwość
zmiany Czasu na Ukończenie w sytuacji, gdy roboty dodatkowe lub zamienne nie
uniemożliwiają lub nie utrudniają w istotny sposób realizacji Robót, lecz z uwagi na swą
czasochłonność nie pozwalają na realizację Robót zgodnie z Harmonogramem.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 13.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „w przypadku konieczności wykonania robót
dodatkowych lub zamiennych wpływając na przedłużenie Czasu na Ukończenie, dopuszcza
się przedłużenie Czasu na Ukończenie maksymalnie o okres wykonania tych robót, a także
w przypadku konieczności poniesienia dodatkowych wydatków przez Wykonawcę albo
powstania oszczędności, dopuszcza się zmiany wynagrodzenia w przypadku poniesienia w
związku z tym dodatkowych wydatków przez Wykonawcę lub wystąpienia oszczędności
maksymalnie o kwotę dodatkowych wydatków/oszczędności potwierdzonych przez inżyniera"
(żądanie nr 28).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do Zmian" ust.
2pkt 13) wzoru umowy Zamawiający przewiduje możliwość zmiany umowy w następującym
zakresie: „zmniejszenie zakresu realizowanych Robót /prac w ramach Kontraktu przewiduje
się obniżenie wynagrodzenia Wykonawcy o wartość robót zaniechanych, ustaloną przez
Inżyniera". W postanowieniu tym Zamawiający nie wskazał jednak, w jaki sposób Inżynier
ustali wartość, o którą pomniejszone zostanie wynagrodzenie Wykonawcy. W ocenie
Odwołującego to zaniechanie określenia podstaw i sposobu wyceny zmniejszonego zakresu
Robót prowadzić może do arbitralnego szacowania tych wartości, bez odnoszenia się do ich
realnej wartości. Regulacja taka jest więc sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 13.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „zmniejszenie zakresu realizowanych Robót /
prac w ramach Kontraktu przewiduje się obniżenie wynagrodzenia Wykonawcy o wartość
robót zaniechanych, ustaloną przez Inżyniera. Przy ustalaniu wartości robót zaniechanych,
inżynier kontraktu weźmie pod uwagę faktyczną wartość tych Robót, opublikowaną w KNR-
ach w dniu przekazania Wykonawcom zaproszenia do składania ofert, a w przypadku
kwestionowania przez Wykonawcę wartości wskazanej obliczonej przez Inżyniera,
Wykonawca uprawniony jest do powołania biegłego, którego opinia jest wiążąca dia stron
Kontraktu. Koszty opinii biegłego pokrywa Wykonawca, jeżeli wycena robót zaniechanych,
dokonana przez biegłego, nie różni się od wyceny Inżyniera o więcej niż pięć procent (< +/-
5%). Koszty opinii biegłego pokrywa Zamawiający, jeżeli wycena robót zaniechanych
dokonana przez biegłego różni się od wyceny Inżyniera o więcej niż pięć procent (> +/- 5%f
(żądanie nr 29).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 14.7. „Zapłata" pkt (a) wzoru
umowy, Zamawiający reguluje kwestie płatności w następujący sposób: „kwotę potwierdzoną
w Przejściowym Świadectwie Płatności lub Końcowym Świadectwie Płatności w ciągu 30 dni
od dnia otrzymania przez Zamawiającego prawidłowo wystawionej faktury VAT na wskazany
w niej rachunek bankowy Wykonawcy. Wykonawca wystawi fakturę VAT po podpisaniu
przez Zamawiającego Przejściowego Świadectwie Płatności lub Końcowego Świadectwa
Płatności wystawionego przez Inżyniera. W ocenie Odwołującego postanowienie to nie
nakłada więc na Zamawiającego obowiązku podpisania Przejściowego Świadectwa
Płatności lub Końcowego Świadectwa Płatności wystawionego przez Inżyniera „bez zbędnej
zwłoki". Takie przyzwolenie na ewentualną opieszałość Zamawiającego, której negatywne
skutki odczuje wyłącznie Odwołujący, jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 14.7.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „kwotę potwierdzoną w PrzejściowymŚwiadectwie Płatności lub Końcowym Świadectwie Płatności w ciągu 30 dni od dnia
otrzymania przez Zamawiającego prawidłowo wystawionej faktury VAT na wskazany w niej
rachunek bankowy Wykonawcy. Wykonawca wystawi fakturę VAT po bezzwłocznym
podpisaniu przez Zamawiającego Przejściowego Świadectwie Płatności lub KońcowegoŚwiadectwa Płatności wystawionego przez Inżyniera" (żądanie nr 30).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.2. „Rozwiązanie przez
Zamawiającego" pkt (g) akapit drugi zdanie pierwsze wzoru umowy, Zamawiający zastrzega,
w odniesieniu do przyczyn wymienionych w tym punkcie, że „[w] każdym z takich
przypadków lub okoliczności Zamawiający może odstąpić od Kontraktu w terminie 60 dni od
dnia dowiedzenia się o okoliczności stanowiącej podstawę odstąpienia i usunąć Wykonawcę
z Terenu Budowy". W ocenie Odwołującego uprawnienie Zamawiającego do odstąpienia od
Kontraktu w terminie 60 dni od dnia dowiedzenia się o okoliczności stanowiącej podstawę do
odstąpienia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W obecnym brzmieniu,
odstąpienie może bowiem nastąpić na długo po zaprzestaniu uchybień w realizacji
Kontraktu, w okresie gdy jest on już prawidłowo realizowany. W ocenie Odwołującego
regulacja ta powoduje więc niepewność stosunku prawnego i możliwość wykorzystywania
takich "starych” uchybień, jako pretekstu do usunięcia Wykonawcy w okresie późniejszym.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 15.2.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: ,,[w] każdym z takich przypadków lub
okoliczności Zamawiający może odstąpić od Kontraktu w terminie 14 od dnia dowiedzenia
się o okoliczności stanowiącej podstawę odstąpienia i usunąć Wykonawcę z Terenu
Budowy" (żądanie nr 31).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5. „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu" wzoru umowy, Zamawiający zastrzega, że
„Zamawiający ma prawo odstąpienia od Umowy w stosunku do niewykonanej części Umowy
(nierozpoczętych Odcinków), w terminie 14 dni przed zakończeniem ostatniego Odcinka
realizowanego przez Wykonawcę, jeżeli z przyczyn niezawinionych przez Zamawiającego
lub gdy dalsza realizacja inwestycji będzie nieuzasadniona". W ocenie Odwołującego
Uprawnienie Zamawiającego do odstąpienia od Kontraktu przez cały okres trwania
Kontraktu, z wyłączeniem ostatnich 14 dni przez zakończeniem ostatniego Odcina, z uwagi
na wystąpienie niesprecyzowanych w Kontrakcie przyczyn „niezawinionych przez
Zamawiającego", jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, postanowienie to jest
bowiem uznaniowe i stojące w sprzeczności z zasadą pacta sunt servanda oraz wprowadza
niepewność stosunku prawnego. Obecnie bowiem, Zamawiający może wedle swojego
uznania i bez wskazania żadnej konkretnej przyczyny odstąpić od Kontraktu.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 15.5.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Zamawiający ma prawo odstąpienia od
Kontraktu w stosunku do niewykonanej części Kontraktu (tj. nierozpoczętych Odcinków),
jeżeli dalsza realizacja inwestycji będzie w sposób obiektywny niezasadna, oraz jeżeli
Zamawiający poinformuje Wykonawcę o odstąpieniu od Kontraktu w terminie 14 dni od dnia
powzięcia informacji lub od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł
powziąć informację, o wystąpieniu obiektywnych przyczyn niweczących zasadność realizacji
inwestycji” (żądanie nr 32).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5. „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu" wzoru umowy, Zamawiającego wprowadza
uprawnienie do odstąpienia od Kontraktu w przypadku wielokrotnego dokonywania
bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom. Przy
czym, „przez wielokrotne dokonywanie bezpośredniej zapłaty podwykonawcy lub dalszemu
podwykonawcy strony rozumieją co najmniej dwu dokonanie takiej zapłaty na rzecz
dowolnego Podwykonawcy lub dalszego Podwykonawcy”. Odwołujący wskazał, że
wprowadzenie
możliwości
odstąpienia
od
umowy
w
przypadku
dwukrotnego,
bezpośredniego uiszczenie przez Zamawiający zapłaty jest sprzeczne z zasadami
współżycia społecznego. Intencją tego postanowienia jest bowiem zapobieganie nagminnym
i rażącym naruszeniom Kontraktu w zakresie zapłaty na rzecz podwykonawców oraz
dalszym podwykonawcom. Zatem dwukrotne dokonanie takiej zapłaty nie spełnia kryterium
„wielokrotności".
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 15.5.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „[przez wielokrotne dokonywanie
bezpośredniej zapłaty podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy strony rozumieją co
najmniej czterokrotne dokonanie takiej zapłaty na rzecz dowolnego Podwykonawcy lub
dalszego Podwykonawcy" (żądanie nr 33).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 17.4. „Następstwa ryzyka
Zamawiającego" wzoru umowy, Zamawiający wskazał, że ,,[w przypadku wystąpienia
sytuacji, o których mowa w KI. 17.3, o ile będzie to możliwe zgodnie z Kontraktem i
przepisami, Zamawiający może wprowadzić zmiany; zgodnie z KI. 13 [zmiany i korekty]. Tym
samym, Zamawiający wyłączył z uprawnień Wykonawcy możliwości odstąpienia od
Kontraktu, w sytuacji wystąpienie przyczyn, o których mowa w klauzuli 17.3. Uprawnienie to
Zamawiający zastąpił uprawnieniem Zamawiającego do wprowadzenia zmian do Kontraktu,
co nie równoważy jednak niedogodności związanych z wystąpieniem przyczyn wskazanych
w ww. klauzuli. W ocenie Odwołującego takie jednostronnie korzystne regulacje,
pozwalające odstąpić Zamawiającemu od umowy w każdym czasie i bez ważnych przyczyn,
a z drugiej strony wyłączające uprawnienie Wykonawcy do odstąpienia od Kontraktu w
sytuacji wystąpienia siły wyższej, wojny itp., jest sprzeczne z zasadami współżycia
społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 17.4.
poprzez nadanie jej brzmienia zgodnego w treścią odnośnego projektu umowy FIDIC
(„Warunki Kontraktu na budowę" - FIDIC czerwony), (żądanie nr 33).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 20.1. „Roszczenia Wykonawcy'"
wzoru umowy, Zamawiający w jednej zmianie warunków Kontraktu wprowadza niewielką
modyfikację do klauzuli 20.1., zaś w następnej zmianie warunków Kontraktu Zamawiający
oświadcza: „Klauzule 20.1. - 20.8 skreśla się, jako nie mające zastosowania". Powyższe
zmiany stoją względem siebie w sprzeczności.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu dotyczącego
klauzul 20.1. - 20.8 poprzez nadanie mu następującego brzmienia: „Klauzule 20.2. - 20.8
skreśla się, jako nie mające zastosowania" (żądanie nr 34).
TERMIN SKŁADANIA OFERT
Odwołujący wskazał, że Zamawiający wyznaczył termin składania ofert na dzień 03 czerwca
2015r. Odwołujący podniósł, iż tak ustalony termin składania ofert jest zbyt krótki.
Wyznaczony termin nie uwzględnia bowiem specyfiki niniejszego zamówienia publicznego,
złożonego charakteru tego projektu, a nade wszystko okoliczności, iż opis przedmiotu
zamówienia jest niekompletny i niejasny.
Z uwagi na fakt, że opis przedmiotu zamówienia jest niekompletny, Wykonawcy nie mogą
składać oferty w oparciu wyłącznie o dokumenty składające się na SIWZ. Dla uzyskania
informacji, jaki zakres prawdopodobnie jest zgodnie z intencją Zamawiającego objęty
przedmiotem zamówienia, Wykonawcy zmuszeni są odbyć wizję lokalną. Termin zaś wizji
lokalnej został zaś wyznaczony na zaledwie trzy (3) tygodnie przed terminem składania ofert
tj. 11 maja 2015 r. Odwołujący wniósł o modyfikacje postanowień ogłoszenia o zamówienia i
SIWZ i wydłużenie terminu składania ofert o co najmniej 2 tygodnie tj. nie wcześniej niż na
dzień 17 czerwca 2015 r. (żądanie 35).
Izba ustaliła co następuje:
Izba postanowiła dopuścić w poczet materiału dowodowego SIWZ na okoliczność ustalenia
opisu przedmiotu zamówienia. Na podstawie powyższego dokumentu Izba ustaliła, że
kwestionowane przez Odwołującego SIWZ zawarte w treści odwołania odpowiadają zapisom
w SIWZ.
Izba ustaliła, że na skutek przekazania w dniu 4 maja 2015 r. przez Zamawiającego
wezwania do wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym wraz z kopią odwołania do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło zgłoszenie przystąpienia do postępowania
odwoławczego po stronie Odwołującego przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia Konsorcjum firm: Warbud S.A., GTM Bâtiment SAS oraz SICRA ILE
DE France. Wobec dokonania zgłoszenia w formie pisemnej, z zachowaniem 3-dniowego
terminu oraz wymogu przekazania kopii zgłoszenia stronom postępowania (zgodnie z art.
185 ust. 2 ustawy Pzp) – Izba nie miała podstaw do stwierdzenia nieskuteczności
przystąpienia, co do którego nie zgłoszono również opozycji.
W dniu 14 maja 2015 r. Zamawiający wniósł odpowiedź na odwołanie, wnosząc o oddalenie
wszystkich podniesionych zarzutów.
Izba zważyła co następuje:
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że nie została spełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 1 Pzp, a Odwołujący posiada
interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp. Izba stwierdziła, że w
odwołaniach od treści SIWZ wykonawca nie tyle wskazuje na brak bezpośredniej możliwości
uzyskania zamówienia, co na wadliwe i niekonkurencyjne postanowienia SIWZ, które
utrudniają mu złożenie prawidłowej i zgodnej z przepisami Pzp oferty. Uprawnienie to
przysługuje każdemu wykonawcy, który potencjalnie może ubiegać się o udzielenie tego
zamówienia. Na tym etapie wystarczające jest wykazanie jedynie hipotetycznej szkody
polegającej na niewłaściwym sformułowaniu treści SIWZ, które może utrudniać wykonawcy
dostęp do zamówienia. Tym samym w ocenie Izby wystarczająca jest dla uznania interesu
danego wykonawcy jedynie deklaracja, że jest zainteresowany uzyskaniem tego zamówienia
i tego faktu nie ma obowiązku udowodnić.
Zarzut naruszenia art. 29 ust. 1 ustawy Pzp
Art. 29 ust. 1 Pzp zobowiązuje zamawiającego do opisania przedmiotu zamówienia w
sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych
określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na
sporządzenie oferty. Istota tego przepisu sprowadza się więc do określenia przez
zamawiającego swoich wymagań dotyczących przedmiotu zamówienia tak szczegółowo i tak
dokładnie, aby każdy wykonawca był w stanie zidentyfikować czego zamawiający oczekuje.
Obowiązkiem zamawiającego jest podjęcie wszelkich możliwych środków w celu
wyeliminowania elementu niepewności wykonawców co do przedmiotu zamówienia poprzez
maksymalnie jednoznaczne i wyczerpujące określenie przedmiotu zamówienia. Nie może
usprawiedliwiać braku wyczerpującego opisu przedmiotu zamówienia stwierdzenie, że
wykonawca winien uwzględnić w wycenie zamówienia wszystkie ryzyka. Podkreślić bowiem
należy, że wycena ryzyk związanych z wykonaniem zamówienia może być niemożliwa
właśnie ze względu na niewłaściwy opis przedmiotu zamówienia. Nie można bowiem
wyliczyć ewentualnego kosztu ryzyka, którego wykonawca nie ma możliwości zidentyfikować
z uwagi na brak odpowiedniej i wyczerpującej informacji w SIWZ.
W ocenie Izby Zamawiający poprzez nieprzekazanie wykonawcom inwentaryzacji stanu
istniejącego modernizowanych pięter II – V oraz braku załączenia do SIWZ szczegółowego
Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją oddziałów i pacjentów
naruszył art. 29 ust. 1 ustawy Pzp.
Co do inwentaryzacji stanu istniejącego modernizowanych pięter II – V stanowisko
Zamawiającego sprowadzało się do twierdzenie, że nie posiada takiego dokumentu, a
wszystko co miał przekazał wykonawcom. Zamawiający wskazał, że wszystkie wymagane
informacje zawarł w Projekcie Funkcjonalno – Wykonawczym („
PFU”). Nie można
zaaprobować takiego działania Zamawiającego. Nie jest bowiem obowiązkiem
Zamawiającego przekazanie wszystkiego co ma w swojej dokumentacji, ale przygotowanie
jednoznacznego i wyczerpującego opisu przedmiotu zamówienia. Oczywistym jest, że jeżeli
dany dokument nie jest w posiadaniu Zamawiającego, a jest konieczny do pełnego i
jednoznacznego opisu przedmiotu zamówienia to winien on, przed wszczęciem
postępowania, samodzielnie przygotować niezbędną dokumentację lub zlecić jej
przygotowanie podmiotowi trzeciemu. Uzupełnieniem informacji o stanie technicznym
modernizowanych pięter nie może być wizja lokalna ani możliwość kontaktu wykonawców ze
wskazanymi przez Zamawiającego przedstawicielami szpitala. Podkreślić bowiem należy, że
w ramach postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem są
roboty budowlane to dokumentacja projektowa stanowi treść SIWZ w odniesieniu do opisu
przedmiotu zamówienia. Wykonawca ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego na
roboty budowlane winien złożyć ofertę zgodną pod względem treści w zakresie przedmiotu
zamówienia z jego opisem zawartych w opracowanej dokumentacji projektowej oraz
specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych. Tym samym
umożliwienie wykonawcom dokonanie wizji lokalnej nie sposób uznać jako uzupełnienie
opisu przedmiotu zamówienia o inwentaryzację modernizowanych pięter II – V. Jak wyjaśnił
Odwołujący wizja lokalna odbyła się w czynnym szpitalu, w którym znajdują się pacjenci.
Polegała wyłącznie na spacerze wykonawców po poszczególnych piętrach i wizualnym
oglądzie miejsca modernizacji. Żaden z wykonawców nie miał możliwości zbadać stanu
tynków, podłogi, sieci energetycznej czy gazowej. Podobnie możliwość kontaktu
wykonawców z przedstawicielami szpitala również nie może stanowić uzupełnienia braków w
opisie przedmiotu zamówienia. Zamawiający nie ma żadnej kontroli nad zakresem i
rodzajem informacji, jaki może zostać udzielony wykonawcom. Co więcej nie ma żadnej
pewności czy wszyscy wykonawcy otrzymają ten sam zakres informacji. To zaś przekłada się
bezpośrednio na porównywalność ofert. Podkreślić bowiem należy, że ocenie winny
podlegać oferty porównywalne. Porównywalność można zapewnić wyłącznie poprzez
przekazanie wykonawcom jednakowych informacji stanowiących bazę dla szacowania
kosztów realizacji zamówienia. Działania Zamawiającego wypaczają temu celowi.
W ocenie Izby Odwołujący wykazał, że obecne brzmienie SIWZ, w tym PFU, w którym
Zamawiający odsyła w zakresie opisu technicznego pięter II – V do wizji lokalnej, narusza
art. 29 ust. 1 ustawy Pzp. Odwołujący w odwołaniu oraz w piśmie procesowym z dnia 15
maja 2015 r. wskazał na konkretne informacje niezawarte w treści SIWZ (co zresztą
potwierdził sam Zamawiający podczas rozprawy) co do modernizowanych pięter II – V, które
uniemożliwiają mu rzetelną wycenę kosztów realizacji tej części zamówienia. Stanowisko
Zamawiającego, iż nie posiada innych informacji nie może być usprawiedliwieniem braku
podjęcia przed wszczęciem postępowania koniecznych kroków w celu przygotowania
pełnego i jednoznacznego opisu przedmiotu zamówienia. W ocenie Izby Zamawiający nie
dołożył wszelkich możliwych starań w celu należytego przygotowania opisu przedmiotu
zamówienia. Dlatego też zasadnym było nakazanie Zamawiającemu uzupełnienie SIWZ o
inwentaryzacji stanu istniejącego modernizowanych pięter II – V.
Dalej wskazać należy, że w związku z powyższymi zmianami, zasadnym jest również
nakazanie Zamawiającemu zmiany obecnego brzmienia klauzuli 4.27 wzoru umowy.
Przekazana wykonawcom inwentaryzacja stanu istniejącego modernizowanych pięter II – V
winna zawierać informacje o wszystkich istniejących instalacjach. Obowiązek wykonawcy
określony w klauzuli 4.27 winien obejmować zaznajomienie się z dokumentacją przekazaną
przez Zamawiającego zawierającą informacje na temat umiejscowienia wszystkich instalacji.
Oczywiście Zamawiający uprawniony jest do nałożenia na wykonawcę dodatkowego
obowiązku zaznajomienia się z umiejscowieniem wszystkich instalacji przed przystąpieniem
do realizacji robót, jednakże nie zwalnia go to z obowiązku przedłożenia wykonawcom pełnej
dokumentacji przedstawiającej umiejscowienie takich instalacji. Dokumentacja ta jest, w
ocenie Izby, niezbędna dla wyceny oferty i możliwości wykonania prac. Przystąpienie do
modernizacji obecnie funkcjonującego szpitala bez jakichkolwiek informacji o umiejscowieniu
istniejących instalacji i wymaganie od wykonawców zaznajomienia się z instalacją przed
przystąpieniem do realizacji zamówienia nie można być uznane za jednoznaczny i
szczegółowy opis przedmiotu zamówienia. Zamawiający bez przedstawienia wykonawcom
dokumentacji wskazującej na umiejscowienie wszelkich istniejących instalacji przerzuca na
wykonawcę ryzyko uszkodzenia instalacji podczas wykonywania modernizacji i ponoszenia
dodatkowych kosztów, unikając w ten sposób obowiązku przygotowania wyczerpującego
opisu przedmiotu zamówienia. Takie działanie Zamawiającego stanowi naruszenie art. 29
ust. 1 ustawy Pzp.
Co do szczegółowego Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją
oddziałów i pacjentów, Izba również uznała, że brak załączenia do SIWZ powyższego
harmonogramu przez Zamawiającego stanowi naruszenia art. 29 ust. 1 ustawy Pzp. Nie
zasługuje na uwzględnieni argument Zamawiającego, że modernizacja pięter II – V odbywać
się będzie w formule „projektuj i wybuduj”, a w związku z tym wykonawca winien uwzględnić
w ofercie ryzyko związane z ewentualnym opóźnieniem oddawania poszczególnych pięter do
modernizacji w ramach czynnego obiektu. Zamawiający wskazał jednocześnie, że
przygotowanie przez niego takiego harmonogramu, o ile w ogóle możliwe, byłoby
nieracjonalne z uwagi na dynamikę działań szpitala i procesu inwestycyjnego, pozostawiając
jednocześnie wykonawcom inicjatywę w zakresie organizacji robót, za którą ponoszą
odpowiedzialność.
Nie sposób zgodzić się z Zamawiającym. Po pierwsze wskazać należy, że modernizacja
pięter II – V odbywać się będzie w czynnym obiekcie. Jak wskazał Odwołujący na piętrach II
– V ulokowane są istotne oddziały szpitala, które leczą pacjentów ze skomplikowanymi
schorzeniami, a ich relokacja wymaga odpowiedniego uprzedniego zorganizowania
zastępczego miejsca leczenia. Zamawiający wskazał w załączonym do treści SIWZ
Harmonogramie (załącznik nr 5), że przewiduje okres jednego roku na wykonanie
modernizacji.
Nałożył
jednocześnie
na
wykonawców
obowiązek
przygotowania
szczegółowego Harmonogramu Rzeczowo – Finansowego, w którym wykonawca
zobowiązany jest przedstawić porządek w jakim zamierza wykonać roboty, łącznie z
założoną koordynacją każdego etapu przeprowadzek oddziałów szpitalnych, za który
wykonawca ma ponosić odpowiedzialność. Wskazał jednocześnie, że harmonogram podlega
zatwierdzeniu przez Zamawiającego i może ulec zmianie, jeśli nie będzie możliwości
przelokowania pacjentów. W kontekście powyższych zapisów podkreślić należy w pierwszej
kolejności, że Zamawiający z jednej strony kwestionuje możliwość i realność przygotowania
szczegółowego Harmonogramu dyslokacji pacjentów i udostępniania pięter ze względu na
dynamikę działań szpitala, a jednocześnie przerzuca to ryzyko na wykonawcę zobowiązując
go do sporządzenia szczegółowego Harmonogramu Rzeczowo – Finansowego, w którym
wykonawca musi a priori przyjąć jakieś założenia co do terminów udostępniania
poszczególnych pięter szpitala, etapów przeprowadzek oddziałów szpitalnych, nie mając w
tym zakresie jakichkolwiek szczegółowych informacji. Co więcej wykonawca ponosi
odpowiedzialność za przyjęte w harmonogramie założenia co do realizacji inwestycji i
ewentualne opóźnienia.
Dalej Izba podkreśla, że formuła „zaprojektuj i wybuduj” nie obejmuje swoim zakresem
zaprojektowania harmonogramu udostępnienia sal i dyslokacji pacjentów. Obowiązkiem
wykonawcy jest wyłącznie zaprojektowanie modernizacji szpitala w ramach szczegółowego
harmonogramu udostępnienia poszczególnych oddziałów przyjętego przez Zamawiającego.
To nikt inny jak tylko Zamawiający winien mieć wiedzę i informację w jaki sposób pacjenci
będą rozlokowani w trakcie remontu, w jakich terminach dane pietra będą udostępnione czy
jednocześnie będzie udostępnionych więcej niż jedno piętro. Zamawiający zaś unikając
wypełnienia ciążącego na nim obowiązku wskazuje w SIWZ, że to wykonawca ma
przygotować szczegółowy Harmonogram Rzeczowo – Finansowy, uwzględniający
harmonogram remontu poszczególnych pięter nie posiadając szczegółowej wiedzy co do
sposobu i terminów ich udostępnienia. Podkreślić należy, że okoliczności te nie są
kontrolowane przez wykonawcę, to nie wykonawca wie gdzie i kiedy dana grupa pacjentów
może opuścić dane piętro, aby wykonać niezbędne prace. To Zamawiający winien posiadać
w tym zakresie odpowiednią wiedzę. Zaproponowany przez Zamawiającego opis przedmiotu
zamówienia powoduje, że wykonawca nie może wyliczyć rzeczywistych kosztów realizacji
zamówienia. Nie wie bowiem czy jednocześnie zostanie mu udostępnione jedno czy dwa
piętra, ile osób musi mieć do dyspozycji na wykonanie modernizacji danego piętra czy
przyjęty przez niego sposób i termin modernizacji poszczególnych pięter będzie możliwy do
zrealizowania. W ocenie Izby nie można obarczać wykonawcy odpowiedzialnością za
opóźnienia w realizacji zamówienia z powodu okoliczności na które nie ma żadnego wpływu.
A w omawianej sytuacji wykonawca nie ma żadnego wpływu na termin i sposób
udostępnienia poszczególnych pięter, gdyż związane jest to wyłącznie z czynnościami
Zamawiającego.
Wskazać dalej należy, że Zamawiający oświadczył, iż prowadzi dopiero w obecnej chwili
rozmowy na temat możliwej dyslokacji pacjentów co oczywiście będzie się wiązało z
dostępnością poszczególnych pięter dla wykonawcy. W ocenie Izby działania takie winny być
podjęte przed wszczęciem postępowania. Jeśli zaś Zamawiający, jak twierdzi w odpowiedzi
na odwołanie, nie jest w stanie przygotować szczegółowego harmonogramu udostępniania
pięter, to przerzucanie na wykonawców obowiązku przygotowania takiego harmonogramu
modernizacji w oderwaniu od rzeczywistej możliwości udostępnienia poszczególnych pięter i
obarczenie ich ewentualnym ryzykiem opóźnienia realizacji inwestycji uznać należy za
działanie nieuprawnione.
W ocenie Izby dopiero przedstawienie przez Zamawiającego szczegółowego Harmonogramu
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją oddziałów i pacjentów umożliwi wykonawcom
zaprojektowanie i wykonanie modernizacji pięter II – V. Dokument ten umożliwi określenie
możliwego tempa postępu prac budowlanych, a tym samym pozwoli na rzetelne
skalkulowanie cena za realizację tej części zamówienia.
Zmiany SIWZ – Wzór Umowy – naruszenie art. 36 ust. 1 pkt 16 ustawy Pzp i art. 353¹
kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp
W ocenie Izby zarzut potwierdził. Zgodzić się należy z Zamawiającym, że postępowanie
przed Krajową Izbą Odwoławczą nie ma na celu dostosowania postanowień SIWZ do
oczekiwań poszczególnych wykonawców. Celem postępowania jest weryfikacja postanowień
SIWZ w świetle ustawy Pzp, w więc również przepisów kodeksu cywilnego. Co do zasady,
Zamawiający uprawniony jest do kształtowania postanowień umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353¹ kc strony zawierające
umowę, co do zasady, mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego
treść lub cel nie sprzeciwiał się właściwości (naturze) stosunku, ustawie lub zasadom
współżycia społecznego. O ile zasada swobody umów wymaga konsensusu obu stron, o tyle
na gruncie zamówień publicznych doznaje ona trojakiego ograniczenia: po pierwsze –
zamawiający nie może swobodnie wybrać kontrahenta, po drugie – zamawiający określa
zasady, na których umowę chce zawrzeć, po trzecie – strony nie mogą swobodnie zmienić
umowy już zawartej. Drugie z tych ograniczeń wiąże się z regulacją art. 36 ust. 1 pkt 16
ustawy Pzp, zgodnie z którą zamawiający zobowiązany jest zawrzeć w treści SIWZ istotne
dla stron postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy w sprawie
zamówienia publicznego, ogólne warunki umowy albo wzór umowy, jeżeli zamawiający
wymaga od wykonawcy, aby zawarł z nim umowę w sprawie zamówienia publicznego na
takich warunkach. Wynika z tego również uprawnienie Zamawiającego do ukształtowania
postanowień zgodnie z jego potrzebami i wymaganiami związanymi z celem zamówienia,
którego zamierza udzielić. Można zatem powiedzieć, że zamawiający ma prawo podmiotowe
do jednostronnego ustalenia warunków umowy, które zabezpieczą jego interes w wykonaniu
przedmiotu zamówienia zgodnie z jego uzasadnionymi potrzebami.
Zgodnie z zasadami obowiązującego porządku prawnego uprawnienie zamawiającego do
ustalenia warunków umowy nie ma charakteru absolutnego, gdyż zamawiający nie może
swego prawa podmiotowego nadużywać. Wynika to zarówno z przywołanych powyżej
ograniczeń zasady swobody umów, jak i z innej podstawowej zasady prawa cywilnego,
wyrażonej w art. 5 kc, zgodnie z którą nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był
sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami
współżycia społecznego, a takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane
za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Zamawiający ustosunkowując się do
zarzutów podniesionych przez Odwołującego argumentował, że Odwołujący nie wskazał
jakie konkretne zasady współżycia społecznego zostały naruszone przez Zamawiającego.
Wskazać jednak należy w tej kwestii, że judykatura odstąpiła od obowiązku wskazywania
wprost zasady współżycia społecznego jaka została naruszona poprzez postępowania danej
osoby. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2014 r. (V CSK 322/13)
odwołanie do się do zasad współżycia społecznego oznacza odwołanie się do idei
słuszności w prawie i do powszechnie uznawanych wartości w kulturze naszego
społeczeństwa, a przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe
zasady etycznego i uczciwego postępowania. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
24 kwietnia 2014 r. (III CSK 178/13) dla stwierdzenia sprzeczności danego zachowania z
zasadami współżycia społecznego znaczenie ma nie tylko treść, ale i zamierzony cel stron,
motywy działania danej strony, które mogą świadczyć o braku poszanowania dla interesów
partnera, naruszeniu zasad uczciwego obrotu rzetelnego postępowania, lojalności i zaufaniu
w stosunkach kontraktowych.
Na potrzeby niniejszych rozważań szczególnie ważną sferą zastosowania zasad współżycia
społecznego, jako granicy swobody umów, jest problematyka tzw. słuszności
(sprawiedliwości) kontraktowej, rozumianej jako równomierny rozkład uprawnień i
obowiązków w stosunku prawnym, czy też korzyści i ciężarów oraz szans i ryzyk związanych
z powstaniem i realizacją tego stosunku. Badaniu z punktu widzenia słuszności kontraktowej
podlega przede wszystkim stosunek wartości świadczeń w umowach wzajemnych. O
naruszeniu reguł sprawiedliwościowych można mówić wówczas, gdy dysproporcja tych
wartości jest rażąca. W grę wchodzi jednakże badanie rozkładu innych niż długi i
wierzytelności obowiązków i uprawnień stron, ustalanie, czy równomiernie są one obciążone
obowiązkami i wyposażone w uprawnienia różnych postaci. Chodzi zatem o konieczność
zapewnienia zarówno wzajemności lub odpowiedniości uprawnień – rozumianych jako
przysługiwanie obu stronom takich samych uprawnień lub uprawnień różnych postaci, ale
ekwiwalentnych wobec siebie, ewentualnie jako zrównoważenie dysproporcji wartościświadczeń przez nierówny rozdział innych obowiązków i uprawnień – jak i proporcjonalności
uprawnień, czyli dostosowania ich zakresu do rzeczywistej potrzeby ochrony interesów
uprawnionego. Dalsza przesłanka uznania umowy za wykraczającą poza granice
kompetencji stron wynika z istoty zasad współżycia społecznego jako ocen i norm
moralnych, a polegająca na konieczności uwzględnienia również postawy drugiej strony
umowy. Negatywna ocena ze względu na kryteria moralne uzasadniona jest w tych tylko
przypadkach, gdy kontrahentowi osoby pokrzywdzonej można postawić zarzut złego
postępowania, polegającego na wykorzystaniu (świadomym lub spowodowanym
niedbalstwem) swojej przewagi.
W kontekście powyższych rozważań podkreślenia wymaga, że obowiązkiem Zamawiającego
jest określenie postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego tak, aby cel
zamówienia publicznego tj. zaspokojenie określonych potrzeb publicznych został osiągnięty.
W swoim działaniu nie może jednak korzystać z prawa absolutnego, oderwanego od
przedmiotu zamówienia, sytuacji wykonawcy oraz ciążących na nim obowiązków jako drugiej
strony stosunku zobowiązaniowego z wykonawcą. W ocenie Izby na tle analizowanego stanu
faktycznego zasadne jest uznanie, że Zamawiający nadużył przysługującego mu prawa
określenie postanowień umowy o udzielenie zamówienia publicznego naruszając zasadę
współżycia społecznego rozumianą jako zasadę słuszności w prawie (w tym słuszności i
sprawiedliwości kontraktowej i uczciwego postępowania). Naruszenie powyższych zasad
znalazło odzwierciedlenie w następujących klauzulach zawartych we wzorze umowy:
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.3 „Program”
W ocenie Izby zmiana obecnego brzmienia Klauzuli 8.3 jest zasadna z uwagi na uznanie
przez Izbę, że Zamawiający winien dołączyć do SIWZ szczegółowy Harmonogramu
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów. Izba uznała bowiem,że dokument ten jest konieczny i niezbędny do przygotowania przez wykonawców
Szczegółowego Harmonogramu Rzeczowego – Finansowego. Wskazać należy, że
Szczegółowy Harmonogram Rzeczowo – Finansowy to dokument, który ma przygotować
wykonawca, zawierający szereg informacji, w tym szczegółowy porządek wykonania robót, z
uwzględnieniem wszelkich ograniczeń wynikających z konieczności nieprzerwanej pracy
funkcjonującego szpitala. Nie ulega w ocenie Izby wątpliwości, że szczegółowy
harmonogram wykonania poszczególnych prac zależy przede wszystkim od Harmonogramu
udostępnienia poszczególnych pięter i powierzchni. Każda zmiana Harmonogramu
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów przygotowanego przez
Zamawiającego będzie mieć potencjalny wpływ na Szczegółowy Harmonogram Rzeczowo –
Finansowy przygotowany przez wykonawcę. Obecne brzmienie Klauzuli 8.3 uprawnia
Zamawiającego oraz Inżyniera Kontraktu do wprowadzenia zmian w Harmonogramie
Rzeczowo – Finansowym stosownie do bieżących okoliczności, w tym zmieniających się
potrzeb szpitala. Oznacza to, że Zamawiający oraz Inżynier Kontraktu mają arbitralne prawo
zmiany harmonogramu realizacji robót, kierując się bliżej nieokreślonymi zmieniającymi się
potrzebami szpitala. W ocenie Izby wykonawca nie może ponosić odpowiedzialności, w tym
ponosić ryzka zapłaty kar umownych z tytułu nieterminowego wykonania inwestycji, z
powodu zmian w Harmonogramie Rzeczowo – Finansowych powstałych na skutek zmian w
Harmonogramie udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów
przygotowanym przez Zamawiającego. Przerzucenie na wykonawcę takiego ryzyka, nad
którym wykonawca nie ma żadnej kontroli stanowi naruszenie zasady słuszności i
sprawiedliwości kontraktowej. W tak specyficznej sytuacji z jaką mamy do czynienie na tle
analizowanej sprawy, gdzie modernizacja szpitala odbywać się będzie w czynnej placówce,
to Zamawiający winien wykazać najwyższy stopień zaangażowania w realizację zamówienia
i ponosić ewentualne ryzyka związane ze zmianą Harmonogramu udostępnienia szpitala do
modernizacji. Wykonawca w żaden sposób nie może wpłynąć na tempo dyslokacji
pacjentów, na termin udostępnienia poszczególnych sal szpitalnych. Są to czynności, które
leżą w wyłącznej gestii Zamawiającego i ewentualne przesunięcia w ramach Harmonogramu
Rzeczowo – Finansowego spowodowane właśnie zmianami w Harmonogramie
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów winien ponosić
Zamawiający, nie zaś wykonawca. Obecne brzmienie postanowień zawartych we wzorze
umowy nie daje wykonawcy żadnej gwarancji, iż nie zostanie obciążony karami umownymi z
tytuły nieterminowego wykonania inwestycji spowodowanego zmianami w Harmonogramie
Rzeczowo – Finansowym z uwagi na „zmieniające się potrzeby szpitala”. Przedłużenie czasu
na ukończenie leży w gestii Inżyniera Kontraktu, zgodnie z brzmieniem Klauzuli 8.4
zaproponowanej przez Zamawiającego. Wykonawca nie ma żadnej gwarancji, iż
przedłużenie realizacji Kontraktu zostanie mu przyznane. Podkreślić również należy, że kary
umowne naliczane są opóźnienie, a więc również za nieterminowe wykonanie zamówienia z
przyczyn leżących po stronie Zamawiającego. Takie ukształtowanie postanowień umownych
jest w ocenie Izby nadużyciem przysługującego Zamawiającemu prawa podmiotowego i
narusza zasady słuszności i sprawiedliwości kontraktowej. Wykonawca nie jest
ubezpieczycielem zaniechań czy niewłaściwych decyzji Zamawiającego. Nie jest w stanie
wycenić takiego ryzyka i wliczyć go w wartość zamówienia. I nie powinien, gdyż umowa o
realizację zamówienia publicznego nie ma służyć Zamawiającemu do zabezpieczenia
interesu publicznego rozumianego jako przerzucenia na wykonawcę konsekwencji i kosztów
zaniechań czy niezasadnych decyzji Zamawiającego, ale ma służyć realizacji interesu
publicznego.
Dlatego też w ocenie Izby zasadne jest nakazanie Zamawiającemu wprowadzenie do wzoru
umowy postanowień odzwierciedlających obowiązek przygotowania szczegółowego
Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów przez
Zamawiającego, postanowień dopuszczających zmianę Harmonogramu Rzeczowo –
Finansowego w przypadku zmiany Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z
dyslokacją pacjentów i oddziałów po uzgodnieniu z Wykonawcą oraz postanowień
regulujących wpływ zmiany Harmonogramu Rzeczowo – Finansowego na termin realizacji
Kontraktu, z zastrzeżeniem, że przesunięcie terminu realizacji Kontraktu z powodu zmian w
Harmonogramie udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów nie
może rodzić negatywnych konsekwencji po stronie Wykonawcy.
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.2 „Czas na ukończenie” w
zw. z cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.7 „Kary za
opóźnienie”
Odwołujący postawił w kontekście powyższych klauzul dwa zarzuty. Pierwszy dotyczył
niezasadnej zmiany „Kary za zwłokę” na „Kary za opóźnienie”. Drugi zaś zarzut dotyczył
sposobu naliczania przez Zamawiającego kar umownych z tytułu nieterminowego uzyskania
niezbędnych pozwoleń na użytkowanie lub innych dokumentów.
W ocenie Izby, pierwszy z postawionych zarzutów nie potwierdził się. Odwołujący ograniczył
się do stwierdzenie, że zmiana dokonana przez Zamawiającego w stosunku do Ogólnych
Warunków Kontraktu i wskazanie, że kary umowne będą naliczane za opóźnienie, nie za
zwłokę narusza zasady współżycia społecznego i nakłada na Wykonawcę ryzyko
przesunięcie się terminu ukończenia robót, spowodowane działaniami lub zaniechaniami
osób trzecich (w tym również Zamawiającego).
Wskazać jednak należy, że zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest
do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania,
chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które
dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego,
można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub
nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej
sumy (kara umowna). Zatem wynikającą z przepisów Kc zasadą jest uzależnienie
odpowiedzialności kontraktowej od winy dłużnika, a naprawienie szkody wynikającej z
zawinionego działania lub zaniechania może przybrać formę zapłaty kary umownej. Niemniej
jednak przywołany przepis art. 471 Kodeksu cywilnego nie ma charakteru bezwzględnie
obowiązującego. Zgodnie bowiem z art. 473 § 1 Kodeksu cywilnego dłużnik może przez
umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie
zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy ustawy
odpowiedzialności nie ponosi. W orzecznictwie wyraźnie dopuszcza się możliwość
zastrzeżenia w umowie kar umownych za opóźnienie, tj. niezależnie od istnienia winy po
stronie dłużnika (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2000 r., sygn. I CKN
791/98, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli strony w umowie zastrzegły kary
umowne w każdym wypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, bez
znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy są przyczyny, które spowodowały niedotrzymanie
przez dłużnika terminu wykonania zobowiązania). Należy więc stwierdzić, że wynikająca
z Kodeksu cywilnego ogólna reguła odpowiedzialności na zasadzie winy może być wolą
stron rozszerzona, przez objęcie obowiązkiem naprawienia szkody (w tym także przez
zapłaty kary umownej) również okoliczności przez wykonawcę niezawinionych.
Dlatego też w ocenie Izby generalne stwierdzenie Odwołującego o niezasadnym naliczeniu
kar umownych za opóźnienie w realizacji inwestycji nie jest zasadne. Możliwość taka istnieje
i nie stanowi naruszenia bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa. Podkreślenia
jednakże wymaga, że naliczanie kar umownych nie jest pojęciem abstrakcyjnym i ma
zastosowanie do konkretnych zobowiązań niepieniężnych nałożonych na strony danego
stosunku zobowiązaniowego. Oznacza to, w ocenie Izby, że ocena możliwości naliczenia kar
umownych w kontekście naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego w zw. z art. 5 kodeksu
cywilnego winna być analizowane na tle konkretnego postanowienia umownego. Odwołujący
zaś tego nie uczynił. Jeśli w jego ocenie naliczanie kar umownych z tytułu niewykonania
określonych zobowiązań wykonawcy wynikających z umowy o realizację zamówienia
publicznego narusza art. 353¹ kodeksu cywilnego, to winien wskazać na treść obowiązku i
wyjaśnić w kontekście przedmiotu zamówienia dlaczego naliczanie kar umownych w danych
przypadku stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego i nadużycie prawa
podmiotowego przez Zamawiającego. Odwołujący zaś ograniczył się wyłącznie do
generalnego stwierdzenia o niezasadnej zmianie dokonanej przez Zamawiającego,
przerzuceniu ryzyka na wykonawcę, nie wskazując, z wyjątkiem jednego postanowienia, do
jakich konkretnie zobowiązań wykonawca się odwołuje i jakie ryzyka ma na myśli. Tak
sformułowany zarzut, w ocenie Izby, nie potwierdził się, gdyż, jak Izba wskazała powyżej,
dopuszczalne jest naliczanie kar umownych za opóźnienie i wprowadzenie takiego zapisu
we wzorze umowy nie stanowi naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Potwierdził się natomiast zarzut naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego w zw. z art. 5
kodeksu cywilnego na tle zakwestionowanej przez Odwołującego klauzuli umownej 8.2
„Czas na ukończenie” w zw. z cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.7
„Kary za opóźnienie”. Analiza przywołanych postanowień umownych wskazuje, że
Zamawiający obarcza wykonawcę wyłącznym ryzykiem opóźnienia w uzyskaniu
niezbędnych zgód i pozwoleń administracyjnych związanych z realizacją zamówienia i w
przypadku ewentualnego ich nieterminowego otrzymania nalicza kary umowne za
opóźnienie. Tak ukształtowany stosunek zobowiązaniowy narusza zasady uczciwości
postępowania oraz słuszności kontraktowej i stanowi nadużycie przysługującego
Zamawiającemu jednostronnego prawa określenia warunków umowy o realizację
zamówienia publicznego. W ocenie Izby prawo jednostronnego określenia przez
Zamawiającego warunków umowy nie może stanowić obejścia obowiązków Zamawiającego,
jako strony stosunku zobowiązaniowego z wykonawcą, do których należy zaliczyć
niewątpliwie obowiązek współpracy z wykonawcą w trakcie realizacji zamówienia, obowiązek
dostarczania niezbędnej i prawidłowej dokumentacji i informacji koniecznych do wykonania
ciążących na wykonawcy obowiązków. Możliwość naliczenia kar umownych z tytułu
niewykonania przez wykonawcę określonych obowiązków wynikających z umowy o realizacji
zamówienia publicznego w sytuacji, gdy przyczyną niewykonania danego zobowiązania
będzie działanie lub zaniechanie Zamawiającego jest, w ocenie Izby, działaniem sprzecznym
z zasadami słuszności i sprawiedliwości kontraktowej. Klauzule takie są pośrednią aprobatą
nieprofesjonalnego działania Zamawiającego i próbą ubezpieczenia kosztem wykonawcy
własnych zaniechań czy też zaniedbań. Powoływanie się na bliżej niezdefiniowany interes
publiczny przez Zamawiającego nie jest żadnym uzasadnieniem wprowadzenia takich
klauzul do umów o realizację zamówienia publicznego. Interes publiczny wymaga od
Zamawiającego starannego działania, przygotowania właściwych i prawidłowych
dokumentów niezbędnych do uzyskania koniecznych pozwoleń i decyzji, podejmowania
współpracy z wykonawcą w celu wyeliminowania opóźnień, nie zaś jednostronnego
formułowania postanowień umowy, które obarczają wykonawcę zaniechniami i
nieprawidłowym działaniami Zamawiającego.
W ocenie Izby kary umowne przewidziane w Klauzuli 8.7 w zw. z Klauzulą 8.2. należy uznać
za przekroczenie przez Zamawiającego przysługującego mu prawo do jednostronnego
określenia warunków umowy. W ocenie Izby taki sposób ukształtowania sposobu naliczenia
kar umownych stanowi naruszenie zasady słuszności i sprawiedliwości kontraktowej.
Kwestionowane postanowienie stwarza Zamawiającemu możliwość naliczania kar
umownych za własne zaniechania. Dlatego też Izba nakazał Zamawiającemu wprowadzenie
postanowień o braku możliwości naliczania kar umownych z tytuł przekroczenia terminów w
uzyskaniu przez Wykonawcę w imieniu Zamawiającego decyzji o pozwoleniu na użytkowanie
lub innych dokumentów warunkujących użytkowanie każdego oddziału szpitalnego w
przypadku, gdy opóźnienie jest spowodowane działaniem lub zaniechaniem Zamawiającego.
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.9 „Następstwa
zawieszenia”
Zamawiający w SIWZ – Warunki Szczególne Kontraktu wskazał, iż wykreśla klauzulę 8.9
przewidzianą w Warunkach Ogólnych Kontraktu, która regulowała następstwa zawieszenia
robót. Zamawiający wyjaśnił, że nie jest zobowiązany do stosowania Ogólnych Warunków
Kontaktu bez wprowadzania zmian i decyzja o usunięciu powyższego zapisu jest ustalonym
przez Zamawiającego podziałem ryzyka. Izba nie podziela stanowiska Zamawiającego. W
ocenie Izby Zamawiający nie dokonał żadnego podziału ryzyku, a usuwając klauzulę 8.9 z
Warunków Ogólnych Kontraktu przerzucił całe ryzyko związane z ewentualnym opóźnieniem
robót na wykonawcę. Wskazać należy, że zgodnie z Klauzulą 8.8 Inżynier może polecić
wykonawcy zawieszenie wykonania całości lub części robót. Wykreślenie Klauzuli 8.9
powoduje, że wszelkie negatywne konsekwencji związane opóźnieniem robót z powodu ich
zawieszenia obciążają wykonawcę. Wskazać bowiem należy, że pkt 8.7 Zamawiający
przewidział kary za opóźnienie. Oznacza to, że co do zasady wykonawca jest zobowiązany
do zapłaty kar umownych za niewykonania zamówienia w terminie niezależnie od tego czy
opóźnienie jest wynikiem działań lub zaniechań wykonawcy czy osoby trzeciej, a więc
również Zamawiającego. Usunięcie więc klauzuli 8.9 powoduje, że w przypadku zawieszenia
robót z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego, wykonawca nadal narażony jest na
ryzyko zapłaty kar umownych. Taki podział ryzyka jest w ocenie Izby naruszeniem zasady
słuszności i sprawiedliwości kontraktowej i uczciwego postępowania. Jak Izba wskazała
powyżej, Zamawiający w swoim działaniu nie może korzystać z prawa absolutnego,
oderwanego od przedmiotu zamówienia, sytuacji wykonawcy oraz ciążących na nim
obowiązków jako drugiej strony stosunku zobowiązaniowego w wykonawcą. Zasady
uczciwego postępowania i słuszności kontraktowej wyrażają się w tym, że podział ryzyka
związanego z ewentualnym zawieszeniem prac budowlanych winien być skorelowany zeźródeł zawieszenia. O ile zasadnym może być przerzucenie na wykonawcę
odpowiedzialności za zawieszenie robót spowodowane działaniem lub zaniechaniem
samego wykonawcy lub osób trzecich, to w kontekście umowy o realizację zamówienia
publicznego obarczenie wykonawcy skutkami działań i zaniechań Zamawiającego nie może
się ostać. Celem bowiem Zamawiającego winno być dążenie do realizacji zamówienia,
wyrażające się we współpracy z wykonawcą i podejmowaniu wszelkich możliwych działań
zmierzających do realizacji umowy. Obarczenie zaś wykonawcy konsekwencjami zaniechań i
działań Zamawiającego nie służy powyższemu celowi w żaden sposób. Jest wyłącznie próbą
niezasadnego obarczenia wykonawcy konsekwencjami własnych zaniedbań i działań. Takie
działanie stanowi w ocenie Izby nadużycie prawa ze strony Zamawiającego i stanowi
naruszenie zasady słuszności kontraktowej i uczciwego postępowania. Dlatego też Izba
nakazała wprowadzenie we wzorze umowy postanowień, iż w przypadku zawieszenia robót
z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego Wykonawca będzie przysługiwało prawożądania przedłużenia terminu realizacji Kontraktu bez ponoszenia ryzyka zapłaty kar
umownych z tytułu nieterminowego wykonania robót oraz pokrycia uzasadnionych kosztów
związanych z zawieszeniem prac.
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5 „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu”
W ocenie Izby obecne brzmienie klauzuli 15.5 pozostaje w sprzeczności z regulacją zawartą
w art. 145 ustawy Pzp. Art. 145 ustawy Pzp przewiduje możliwość odstąpienia od umowy w
sprawie zamówienia publicznego. Przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co
oznacza, że możliwość jego zastosowania nie może być wyłączona wolą stron umowy w
sprawie zamówienia publicznego. Stanowi on samoistną podstawę takiego odstąpienia. Tym
samym niejako w każdy kontrakt publiczny, z mocy ustawy, wpisana jest klauzula
odstąpienia. Klauzula referująca do wydarzeń przyszłych i niepewnych, których wystąpienia
nie tylko nie sposób przewidzieć, ale też dokładnie zdefiniować. Ustawodawca przewidział
więc w ustawie Pzp regulację szczególną w stosunku do art. 395 kodeksu cywilnego
ograniczającą umowne prawo stron odstąpienia od umowy o realizację zamówienia
publicznego. Prawo to przysługuje wyłączne Zamawiającego i może z niego korzystać wściśle określonej sytuacji. Regulacja pozostaje w zgodzie z naturą umów o w sprawie
zamówienia publicznego. Wykonawca podpisujący umowę o realizację zamówienia
publicznego czyni to w przeświadczeniu, iż wzajemne zobowiązania zostaną wykonane tj.
zrealizowany zostanie cel publiczny określony w SIWZ, w zamian za co wykonawca
otrzymania odpowiednie wynagrodzenia, zaś prawo odstąpienia będzie przysługiwać
Zamawiającemu wyłącznie w sytuacji, gdy realizacja celu zamówienia nie będzie już w
interesie publicznym. Dlatego też ustawodawca wyłączył możliwość dowolnego ustalenia
przez strony przypadków uprawniających do umownego odstąpienia od umowy,
wprowadzając regulację szczególną, która prawo odstąpienia do umowy wiąże z celem
postępowania czyli realizacją interesu publicznego. Gdyby ustawodawca pozostawił stron
dowolność w określeniu podstaw do odstąpienia od umowy, wówczas zbędna byłaby
regulacja zawarta w art. 145 ustawy pzp. Oczywistym jest również, że art. 145 ustawy Pzp
nie wyłączą ustawowego prawa odstąpienia od umowy wynikającego z przepisów kodeksu
cywilnego tj. z art. 491 i nast. kodeksu cywilnego. Potwierdził to również Sąd Najwyższy w
wyroku z dnia 10 kwietnia 2010 r. (III CKN 1320/00) wskazując, że iż kwestię odstąpienia od
umowy w sprawie zamówienia publicznego oceniać należy w odniesieniu do przesłanek
wskazanych w przepisach Kodeksu cywilnego, z wyjątkiem przypadku odstąpienia od
umowy przez zamawiającego, o którym mowa w art. 77 ustawy o zamówieniach publicznych
(obecnie art. 145 ustawy Pzp).
W analizowanej sprawie przesłanka odstąpienia zakwestionowana przez Odwołującego
narusza regulację art. 145 ustawy Pzp. Zamawiający bowiem zastrzega sobie jednostronne
prawo do odstąpienie od niewykonanej części zamówienia posługując się niedookreślonym
pojęciem „niezasadności” realizacji zamówienia. Tak ukształtowane umowne prawo
odstąpienia jest niezgodne z regulacją zawartą w art. 145 ustawy Pzp i winno zostać
wykreślone ze wzoru umowy. Zamawiający winien wyłącznie odwołać się do art. 145 ustawy
Pzp, która jest wyczerpującą regulacją co do zakresu możliwości odstąpienia stron od
umowy o realizację zamówienia publicznego.
Podkreślenia również wymaga, że zakwestionowane prawo odstąpienia zastrzeżone na
korzyść Zamawiającego nie służy w żaden sposób ochronie interesu publicznego, zaś po
stronie wykonawcy rodzi ryzyko utraty zysku przewidzianego z realizacji całości zamówienia
z powodu bliżej nieokreślonych przyczyn subiektywnie selekcjonowanych przez
Zamawiającego. Nie jest celem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
odstąpienie przez Zamawiającego od umowy w dowolnym momencie jej realizacji z bliżej
nieokreślonej przyczyny. Celem postępowanie jest zrealizowanie z góry określanego i
zdefiniowanego celu publicznego i, jak wskazał ustawodawca w art. 145 ustawy Pzp, tylko w
przypadku gdy dalsza realizacji owego celu publicznego nie leży w interesie publicznych
Zamawiający może skorzystać z prawa odstąpienia od umowy.
W ocenie Izby prawo Zamawiającego od odstąpienia od umowy winno odzwierciedlać
postanowienie art. 145 ustawy Pzp. Zakwestionowana klauzula we wzorze umowy winna
odzwierciedlać brzmienie powyższego przepisu ustawy Pzp.
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu klauzula 1.8 „Przechowywanie i
dostarczanie dokumentów”
W ocenie Izby brak jakiekolwiek określenia we wzorze umowy okoliczności uzasadniających
brak zatwierdzenia dokumentacji przez Zamawiającego stanowi naruszenie art. 353 kodeksu
cywilnego. Zapisy zaproponowane przez Zamawiającego przyznają niczym nie ograniczone
jednostronna prawo Inżynierowi Kontraktu do niezatwierdzenia Dokumentów Wykonawcy, a
więc całej dokumentacji projektowej przygotowanej przez wykonawcę lub dla niego.
Wskazuje jednocześnie, że wykonawca nie będzie uprawniony do żadnych roszczeń
względem Zamawiającego. Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wskazał, że
oczywistym jest, że odmowa zatwierdzenie może nastąpić tylko w uzasadnianych wypadach.
Izba nie podziela stanowiska Zamawiającego, a oczywistość na którą powołuje się
Zamawiający nie wynika z zaproponowanych przez niego zapisów. Obecne przepisu
uzależniają zatwierdzenie Dokumentów Wykonawcy od bliżej nieokreślonych przyczyn i
narażają wykonawcę na niczym nieuzasadnione ryzyko odmowy zatwierdzenia
dokumentacji, a tym samym niewykonania ciążących na wykonawcy obowiązków. Takie
działanie nie jest służy w żaden sposób ochronie interesu publicznego, a wyłącznie
wprowadza niepewność po stronie wykonawcy i naraża go na arbitralne decyzje Inżyniera
Kontraktu, bez prawa zgłaszania roszczeń z tego tytułu do Zamawiającego. W konsekwencji
Izba uznała za zasadne wprowadzenie zmian wskazanych w sentencji wyroku.
Niezgodność Klauzuli 3.3 z przepisami kodeksu cywilnego
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu klauzula 3.3 „Polecenie inżyniera”
W ocenie Izby obecne brzmienie klauzuli 3.3 jest niezgodne z przepisem art. 636 kodeksu
cywilnego. Wskazać bowiem należy, że o ile przepis art. 636 kodeksu cywilnego ma
charakter dyspozytywny w zakresie możliwości skorzystania z uprawnienia powierzenia
zastępczego wykonania robót, to nie pozostawia on swobody co do sposobu wykonania
takiego prawa. Innymi słowy decydując się na wprowadzenie w umowie możliwości
powierzenia zastępczego wykonania robót, Zamawiający jest związany sposobem
wykonania tego prawa wynikającym z art. 636 kodeksu cywilnego. Oznacza to, iż zlecenie
wykonania zastępczego winno być poprzedzone wezwaniem wykonawcy do wykonania
robót w wyznaczonym terminie. Obecne brzmienie zakwestionowanej klauzuli stanowi
naruszenie art. 636 kodeks cywilnego stanowiąc, iż powierzenie zastępczego wykonania
robót może nastąpić bez konieczności osobnego powiadomienia o tym wykonawcy.
Zamawiający w treści odpowiedzi na odwołanie prezentuje sprzeczne stanowisko. Z jednej
strony twierdzi, iż przepis art. 636 kodeksu cywilnego ma charakter przepisu
dyspozytywnego i w związku z tym posada on uprawnienie do sformułowania zasad
wykonania prawa zastępczego wykonania w sposób odmienny niż wskazany w kodeksie
cywilny. Z drugiej zaś strony wskazuje, że Odwołujący błędnie zinterpretował postanowienie
3.3. gdyż z jego treści wynika, że Inżynier Kontraktu musi wydać wykonawcy dodatkowe
polecenie, a gdy nie zostanie ono wykonane może zlecić zastępcze wykonanie. W ocenie
Izby literalna wykładnia spornego postanowienia nie daje podstaw do przyjęcia zasadności
stanowiska Zamawiającego. W związku Izba nakazała Zamawiającemu wprowadzenie
postanowień określających, iż prawo powierzenia wykonania polecenia Inżyniera podmiotowi
trzeciemu na koszt i ryzyko wykonawcy winno być poprzedzone wezwaniem wykonawcy do
wykonania polecenia Inżyniera, z wyznaczeniem dodatkowego terminu.
Brak określenia terminów w SIWZ – Wzór Umowy na wykonanie określonych
czynności przez Zamawiającego lub Inżyniera Kontraktu
W II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu w klauzulach 1.8, 4.1, 4.8, 11.1, oraz 14.7
Izba nakazał wprowadzenie postanowień określających terminy na dokonanie określonych
czynności przez Zamawiającego lub przez Inżyniera Kontaktu. Zamawiający uzasadniał brak
wskazanie zakwestionowanych terminów odwołując się do ogólnych postanowień kodeksu
cywilnego tj. art. 345 oraz do deklaracji, iż oczywistym jest, że Zamawiający oraz Inżynier
Kontraktu wykonają ciążące na nich obowiązki niezwłocznie. Izba nie podziela stanowiska
Zamawiającego. Zakwestionowane przez Odwołującego postanowienia wzoru umowy
stanowią w ocenie Izby naruszenie art. 36 ust. 1 pkt 16 w zw. z art. 29 ust. 1 Pzp.
Odwołujący dokonał błędnej kwalifikacji naruszeń Zamawiającego, co w ocenie Izby jednak
nie może stanowić podstawy do braku rozpoznania przedstawionych zarzutów. To zadaniem
Izby jest bowiem dokonać procesu subsumcji i podporządkowania określonego stanu
faktycznego do określonej normy prawnej. Niepowołanie przez stronę właściwych przepisów
prawa nie zwalnia Izby od obowiązku ich stosowania.
Wskazać należy, że w klauzulach 1.8, 4.1, 4.8, 11.1, oraz 14.7 cz. II Rozdziału III Warunków
Szczególnych Kontraktu Zamawiający określił obowiązek dokonania określonych czynności
bądź to przez wykonawcę, bądź to przez Zamawiającego bądź to przez Inżyniera Kontraktu.
Kwestionowane klauzule dotyczą istotnych elementów opisu i wykonania przedmiotu
zamówienia, od których zależy możliwość kontynuacji pracy, usunięcia wadu lub uszkodzeń
czy też otrzymaniu należnego wynagrodzenia. Brak wskazania w SIWZ – wzorze umowy
termin do dokonanie czynności prawnych wskazanych w kwestionowanych klauzulach wiąże
się z określanym ryzykiem po stronie wykonawcy, które winno być wyeliminowane poprzez
odpowiednie zmiany zapisów SIWZ – wzoru umowy. Wskazać bowiem należy, że brak
terminu na zatwierdzenia przez Zamawiającego Przejściowego czy Końcowego Świadectwa
Płatności rodzi po stronie wykonawcy ryzyko wstrzymania wypłaty należnego wynagrodzenia
z powodu celowej opieszałości Zamawiającego. Z kolei brak określenia przez
Zamawiającego terminu na poinformowanie wykonawcy przez Inżyniera Kontraktu o wykrytej
wadzie pociąga za sobą ryzyko nieuzasadnionego opóźnienia w przekazaniu tak ważnych
informacji wykonawcy. To z kolei może wypływać na pogłębiania się zaistniałych wad, a w
konsekwencji zwiększanie kosztów ich usunięcia. Również co do obowiązku zatwierdzenia
przez Inżyniera Kontraktu planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia wskazać należy, że brak
określenia terminu na wyrażenie takiej akceptacji rodzi po stronie wykonawcy ryzyko
opóźnienia prac, a co za tym idzie ponoszenia kar umownych. W ocenie Izby wprowadzenie
w SIWZ – wzorze umowy terminów na dokonanie określonych czynności umożliwi
wykonawcom zweryfikowanie ewentualnych ryzyk związanych z wykonaniem zamówienia i
właściwsze określenie ceny ofertowej. Brak określenia terminów na wykonanie czynności
przez Zamawiającego (i Inżyniera) jest naruszeniem przepisów art. 29 ust. 1 Pzp, gdyż
wykonawca nie uzyskuje koniecznych informacji do właściwego sporządzenia i wyceny
oferty. W konsekwencji Izba uznała za zasadne nakazanie określenia w klauzulach 1.8, 4.1,
4.8, 11.1, oraz 14.7 terminów na dokonanie czynności tam wskazanych.
Izba uznała, że następujące klauzule zakwestionowane przez Odwołującego nie są
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego:
Klauzula 1.1.1.6 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. W ocenie Izby w zakresie
zadania wykonywanego w formule „projektuj i buduj” nie sposób określić zamkniętego
katalogu dokumentów niezbędnych do uzyskania pozwolenia na budowę i pozwolenia na
użytkowanie. To po stronie wykonawcy spoczywa obowiązek projektowania tej części
zadania i to wykonawca winien mieć wiedzę, jaka dokumentacja będzie konieczna w
procesie inwestycyjnym w celu realizacji umowy. Podkreślenia również wymaga, że
Odwołujący nie wskazał na żadne konkretne dokumenty jakie nie zostały zawarte w definicji
„Dokumentacji Projektowej”. Sam fakt, iż Zamawiający nie wskazał zamkniętego katalogu
dokumentów nie stanowi, w ocenie Izby, podstawy do uznania, iż postanowienie jest
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W ocenie Izby przyjęta formuła realizacji
zamówienia uprawniała Zamawiającego do przyjęcia tak zaproponowanej definicji
dokumentacji projektowej. Również postulat Odwołującego o określeniu hierarchii
dokumentów w ramach dokumentacji projektowej nie stanowi podstawy do uznania
naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego. W ocenie Izby uzasadnienie Odwołującego o
potrzebie wprowadzenie hierarchii dokumentów w żaden sposób nie wyjaśnia w czym
Odwołujący upatruje naruszenie zasad współżycia społecznego.
Klauzula 1.10 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Słusznie wskazał Zamawiający,
iż to po stronie wykonawcy jest wykonanie robót i umożliwienie korzystania z efektów
zrealizowanej inwestycji. W tym zawiera się również dobór oprogramowania, z którego
będzie korzystał i które niezbędne będzie do funkcjonowania robót. Na etapie postępowania
nie sposób wskazać konkretne oprogramowanie niezbędne do funkcjonowania elementów
robót. Zamawiający jedynie wymaga uprawnienia do korzystania z robót, z tym również w
niezbędnym zakresie z oprogramowania wykorzystanego przez wykonawcę. Izba nie
znajduje podstaw do uznania, że takie wymagania Zamawiającego narusza zasady
współżycia społecznego. Oczywistym jest, że Zamawiający żąda od wykonawców
przekazania mu prawa do korzystania z oprogramowania z jakiego będzie korzystał
wykonawca. Takie działania uznać należy za działanie zgodne z interesem publicznym.
Klauzula 1.12 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Zakwestionowana klauzula
uzależnia wyłącznie składanie oświadczeń publicznych przez wykonawcę na temat
wykonywanych robót od zgody Zamawiającego. Postanowienie takie nie narusza ani
regulacji ustawy Prawo prasowe ani zasad współżycia społecznego. Zamawiający ma prawo
posiadania kontroli na rodzajem informacji jakie są rozpowszechnianie podczas realizacji
inwestycji, szczególnie w sytuacji, gdy dotyczy do modernizacji czynnej placówki szpitala,
gdzie przebywają pacjenci. Wskazać dalej należy, że adresatem zakwestionowanego
ograniczenia komunikacyjnego określonego w klauzuli 1.12 jest wykonawca i to wykonawca
jest zobowiązany do powstrzymania się od składania publicznych oświadczeń na temat
wykonywanych robót. Izba nie widzi podstaw do przyjęcia interpretacji zaprezentowanej
przez Odwołującego, iż z treści zakwestionowanej klauzuli należy wywieść obowiązek
wykonawcy powstrzymania osób trzecich od składania publicznych oświadczeń. Adresatem
ograniczenia wprowadzonego przez Zamawiającego jest wyłącznie wykonawca i dotyczy
one działań wykonawcy. Z zapisu „pozwalał na publikowanie” nie sposób wywieść
obowiązku ponoszenia odpowiedzialności za działanie osób trzecich. Określenie to odnosi
się do działania wykonawcy i zakazu udzielenia zgody osobom trzecim na publiczne
składania oświadczeń na temat realizowanych inwestycji. Oczywistym jest, że jeżeli
wykonawca wyrazi taką zgodę nie mając uprzedniej zgody Zamawiającego to będzie z tego
tytułu ponosić odpowiedzialność. Jedna jest to nada odpowiedzialność za swoje własne
działanie.
Klauzula 3.1 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego, który w ocenie Izby błędnie
zinterpretował zakwestionowaną klauzulę. W sytuacji, gdy zdarzy się wypadek wpływający
na bezpieczeństwo życia lub robót i wykonawca będzie zobowiązany spełnić polecenia
Inżyniera sprzeczne z postanowieniami kontaktu, to wykonawca nadal będzie działał zgodnie
z warunkami kontraktu. Zakwestionowana klauzula jest częścią kontraktu i jej zastosowanie
w trakcie realizacji inwestycji i wykonanie polecenia Inżyniera pozostającego z sprzeczności
z innymi postanowieniami Kontraktu nie powoduje, że wykonawca narusza warunki umowy i
nie winien ponosić z tego tytułu odpowiedzialności.
Klauzula 4.1 – zmiany w dokumentacji projektowej – Izba nie podziela stanowiska
Odwołującego i przedstawionej przez niego interpretacji klauzuli 4.1. Postanowienie to
wprowadza po pierwsze obowiązek wykonawcy powiadomienia Inżyniera, z kopią do
Zamawiającego o każdej wadzie, błędzie lub usterce. Po drugie stanowi, że wykonawca
wykona na własny koszt zmiany w Dokumentacji Projektowej, której wykonanie stanie się
wynikiem rozwiązań przyjętych przez wykonawcę. Oznacza to, w ocenie Izby, że wyłącznie
w przypadku, gdy wykonawca będzie chciał zastosować odmienne rozwiązanie wykonania
prac niż wynikające z Dokumentacji Projektowej, to będzie zobowiązany pokryć koszty
związane w wykonaniem takiej zmiany. W ocenie Izby w przypadku, gdy Dokumentacja
Projektowa sporządzona przez Zamawiającego będzie zawierała błędy, wady czy inne
usterki, wykonawca ma zawiadomić o tym Inżyniera Kontraktu oraz Zamawiającego, co
pozostaje w zgodzie z regulacją art. 651 kodeksu cywilnego. Z treści zakwestionowanej
klauzuli nie sposób wywieść, że w zakres obowiązków wykonawcy wchodzi również
dokonanie koniecznych zmian w celu usunięcia błędów, usterek czy innych wad na własny
koszt. Odmienność rozwiązań rozmieć należy jako alternatywność, inny niż zaproponowany
przez Zamawiającego sposób wykonania danej części zamówienia, nie zaś jako obowiązek
poprawienia na koszt wykonawcy błędów, wad lub innych usterek w Dokumentacji
Projektowej przekazanej przez Zamawiającego. Wskazać również należy, że ilość
egzemplarzy Dokumentacji Projektowej jaką wykonawca ma przekazać Zamawiającemu
określają Ogólne Warunki Kontraktu – Warunki Kontraktowe dla budowy dla robót
inżynieryjno – budowanych projektowanych przez Zamawiającego.
Klauzula 4.4 ust. 6 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Zgodnie z art. 143d ust. 1
pkt 4 ustawy Pzp Zamawiający w umowie o roboty budowlane określa m.in. postanowienia
dotyczące zasad wypłaty wynagrodzenia wykonawcy, uwarunkowanej przedstawieniem
przez
niego
dowodów
potwierdzających
zapłatę
wymagalnego
wynagrodzenia
podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom. Zasady takie zostały określone przez
Zamawiającego w Klauzuli 4.4. i nie stanowią naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Wprowadzony przez Zamawiającego mechanizm ma na celu motywowanie wykonawcy do
przestrzegania obowiązków zapłaty podwykonawcom i chroni Zamawiającego przed
roszczeniami podwykonawców.
Klauzula 4.4 ust. 10 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. W ocenie Izby
zakwestionowana klauzula nie narusza art. 353¹ kodeksu cywilnego. Zamawiający ma
bowiem prawo posiadać informacje jacy podwykonawcy (dalsi podwykonawcy)
zaangażowani są w realizację zamówienia. Obowiązkiem wykonawcy jest zawarcie
odpowiednich umów z podwykonawcami, które będą respektowały wymogi Zamawiającego
w zakresie zgłoszenia podwykonawców (dalszych podwykonawców). Co do możliwości
nakładania kar umownych przez Zamawiającego na podwykonawcę i dalszego
podwykonawcę to wskazać należy, co do zasady nie można nałożyć na podmiot nie będący
stroną stosunku zobowiązaniowego obowiązku spełnienia określonego świadczenia.
Wskazać jednak należy, że wykonawca może na podstawie art. 391 kodeksu cywilnego
zobowiązać się, że osoba trzecia będzie zachowywać się w określony sposób. W
analizowanym stanie faktycznym to wykonawca zobowiązuje się względem Zamawiającego,że Zamawiający otrzyma informację o wszystkich podwykonawcach robót. Innymi słowy
wykonawca gwarantuje, że określone osoby trzecie zachowają się w określony sposób tj.
będę informować o powierzeniu realizacji zamówienia podwykonawcy. W przypadku braku
spełnienia powyższego obowiązku, Zamawiający może wystąpić o zapłatę kar umownych do
podwykonawców. Nie przesądzając czy takie żądanie zapłaty Zamawiającego będzie
skutecznie czy nie, to wskazać należy, że to wykonawca ostateczne gwarantuje zapłatę kar
umownych, jako gwarant określonego zachowania podwykonawców i dalszych
podwykonawców. Wykonawca winien zaś zabezpieczyć swoje interesy poprzez odpowiednie
ukształtowanie stosunku umownego z podwykonawcą, a podwykonawca z dalszym
podwykonawcą.
Co do wartości kar umownych wskazać należy, że Odwołujący w treści odwołania nie
przedstawił żadnej argumentacji dlaczego wartość kary umownej jest wygórowana. W
konsekwencji Izba uznała, że Odwołujący w żaden sposób nie wykazał w czym przejawia się
naruszenie art. 353¹ kodeksu cywilnego na tle wskazanej w treści wzoru umowy wartości
kary umownej w klauzuli 4.4 ust. 10.
Klauzula 4.4 ust. 11 i 12 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Co prawda istnieją
wątpliwości interpretacyjne art. art. 143d ust. 1 pkt 7 lit. a ustawy Pzp w zw. z art. 493 par. 1
kodeksu cywilnego, jednakże wskazać należy, że ustawodawca w art. 143d a ustawy Pzp
wprowadził obligatoryjne postanowienia umowy w sprawie zamówienia publicznego, której
przedmiotem są roboty budowlane, dotyczące podwykonawstwa. Wśród nich jest regulacja
dotycząca obowiązku wprowadzenia postanowień co do kar umownych naliczanych w
przypadku naruszenia postanowień umowy dotyczących podwykonawstwa, w tym z tytułu
braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub
dalszym podwykonawcom. W kontekście powyższych regulacji powstaje niepewność
interpretacyjna czy ustawodawca dopuścił możliwość nałożenia kar umownych z tytułu
niewykonania zobowiązania pieniężnego. Odpowiedź na powyższe pytanie jest negatywna.
Wskazać bowiem należy, że obowiązek wykonania świadczenia pieniężnego występuje w
relacji podwykonawca – wykonawca. Niedopuszczalne zatem byłoby naliczanie kar
umownych w powyższej relacji, gdyż dotyczy ona spełnienia świadczenia pieniężnego. Na
linii Zamawiający – wykonawca naliczania kar umownych następuje z tytułu naruszenia
umowy dotyczącej terminowej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom. I w takiej sytuacji
nie mamy do czynienia ze świadczeniem pieniężnym.
Klauzula 4.12 „Nieprzewidzialne warunki fizyczne” - w ocenie Izby Odwołujący nie wykazał
w jaki sposób usunięcie pkt (b) z powyżej klauzuli narusza zasady współżycia społecznego.
Zamawiający wykreślają pkt (b), nałożył na wykonawcę ryzyko ponoszenia ewentualnych
dodatkowych kosztów związanych z pojawieniem się nieprzewidywalnych warunków
fizycznych. Jednakże, w ocenie Izby, Odwołujący nie przedstawił żadnej argumentacji ani
analizy wpływu powyższej zmiany w świetle przedmiotu zamówienia oraz niemożliwości
wyliczenia kosztu powyższego ryzyka w cenę oferty. W ocenie Izby wykonawca posiadający
doświadczenie w realizacji projektów odpowiadającym przedmiotowi zamówienia i przy
rzetelnej analizę Dokumentacji Projektowej ma możliwość określenia prawdopodobieństwa
wystąpienia nieprzewidywalnych warunków fizycznych i oszacowania ewentualnego
dodatkowego kosztów z tym związanych . Z tych względów Izba uznała, że powyższa
zmiana nie narusza zasady współżycia społecznego. Podkreślenia wymaga, że to na
Odwołującym ciążył ciężar wykazania, że w ramach konkretnego przedsięwzięcia
wykreślenia pkt (b) narusza art. 353¹ kodeksu cywilnego, czego w ocenie Izby nie uczynił
ograniczając się do generalnego stwierdzenia oderwanego od przedmiotu zamówienia i
warunków kontraktowych.
Klauzula 6.1 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. W ocenie Izby Zamawiający ma
prawo oczekiwać i egzekwować od wykonawcy, iż cały personel i siła robocza zatrudniona
przez wykonawcę i podwykonawcę przestrzegać będzie wymagań określonych przez
Zamawiającego w klauzuli 6.1. Wykonawca zawierając stosowane umowy z innymi
osobami/podmiotami na potrzeby realizacji zamówienia jest w stanie uzgodnić ze swoimi
współpracownikami konieczność przestrzegania zasada określonych przez Zamawiającego
w klauzuli 6.1. W interesie publicznym jest dbałość Zamawiającego o zachowanie
określonych standardów. Wykonawca może gwarantować zachowanie się podmiotów
trzecich niebędących stroną stosunku zobowiązaniowego z Zamawiającym, co wynika z art.
391 kodeksu cywilnego. Izba nie znajduje podstaw do uznania, że powyższe wymagania
Zamawiającego naruszają art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Klauzula 11.4 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Zgodnie z treścią umowy Okres
Zgłaszania Wad to czas, w którym Zamawiający może zgłaszać wykonawcy wady
wymagające usunięcia. Warunkiem skutecznego zgłoszenia przez Zamawiającego żądania
usunięcia wady jest jej zgłoszenie w Okresie Zgłaszania Wad. Nie sposób w inny sposób
interpretować zakwestionowanego zapisu. Wykładnia umowy winna być dokonywana
zgodnie z art. 65 par. 2 kodeksu cywilnego. Odnośnie kary umownej, Izba odsyła do
wywodów zaprezentowanych w pierwszej części wyroku (Klauzula 8.2). Odwołujący nie
przestawił żadnej argumentacji dlaczego właśnie kara umowna za to naruszenie jest
sprzeczna z art. 353¹ kodeksu cywilnego. Samo stwierdzenie, że winno być zapisane kara za
zwłokę nie może stanowić o słuszności podniesionego zarzutu. Odwołujący winien wykazać
Izbie dlaczego w tej konkretnej sytuacji niezasadne byłoby naliczanie kary umownej za
opóźnienie, czego nie uczynił.
Klauzule 13.1 – Izba nie podziała stanowiska Odwołującego. Wskazać należy, że zgodnie z
regułą określoną art. 144 ustawy Pzp zakazuje się istotnych zmian postanowień zawartej
umowy w stosunku do treści oferty. Ustawodawca wyraził więc ogólną zasadę niezmienności
umów. Przewidział jednakże wyjątek od powyższej zasady wskazując, iż Zamawiający może
przewidzieć możliwość dokonania zmiany, o ile informacja taka znajdzie się w SIWZ oraz
zostaną określoną warunki takiej zmian. Uznać więc należy, że wyłącznym dysponentem
prawa ewentualnej zmiany jest Zamawiający. W ocenie Izby Zamawiający przewidział
szeroki zakres dopuszczalnych zmian w zawartej umowie. Możliwość zmiany Czasu na
Ukończenie z powodu zmian w Dokumentacji Projektowej od okresu wstrzymania tych prac
jest nieodzownie związana z zakresem zmian, które determinując okres wstrzymania.
Postulowane zmiany przez Odwołującego wynikają z dotychczasowych zapisów. Izba nie
podziela stanowiska Odwołującego co do zapisów zawartych w Klauzuli 13.1. ust. 2 pkt 11.
W ocenie Izby Zamawiający dopuścił możliwość przedłużenia Okresu na Ukończenie z
powodu konieczności wykonania robót dodatkowych/zamiennych. Zawarte regulacja
obejmuje swym zakresem szeroki spektrum zdarzeń odwołując się do nieostrych pojęć
podlegających wykładni na etapie realizacji umowy. Zadaniem wykonawcy jest wykonanie
zamówienia w określonym terminie. Pojawienia się konieczności wykonania robót
dodatkowych lub zamiennych po pierwsze nie zawsze będzie wymagać przedłużenia Czasu
na Ukończenie. Po drugie czasochłonność, na którą wskazał Odwołujący może stanowić
czynnik istotnie utrudniający realizację zamówienia w terminie, a w konsekwencji
umożliwiający przedłużenie Czasu na Ukończenie. W ocenie Izby obecna regulacja
zabezpiecza zarówno interesu Odwołującego jak i Zamawiającego i nie stanowi naruszenia
art. 353¹ kodeksu cywilnego. Co do argumentu o braku odpowiedniej regulacji sposobu
ustalenia wartości obniżonego wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku
zmniejszenia zakresu realizowanych robót, w ocenie Izby stosowane regulacje zostały
zawarte przez Zamawiającego w Klauzuli 12.3 umowy.
Klauzula 15.2 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Zamawiający wyjaśnił podczas
rozprawy, że 60 – dniowy termin na wykonanie prawa odstąpienia jest konieczny z uwagi na
potrzebę uzyskania szeregu zgód. Inwestycja jest częściowa finansowana z funduszy
Europejskiego Banku Inwestycyjnego i wszelkie kluczowe decyzji wymagają uzgodnienia z tą
instytucją. Odstąpienie od umowy wymaga również zgody Województwa Kujawsko –
Pomorskiego. W ocenie Izby wielkość podmiotów uczestniczących z realizacji zamówienia
uzasadnia zastrzeżenie 60 – dniowego terminu na wykonanie prawa odstąpienia. Izba nie
znajduje podstaw do uznania, iż termin ten narusza art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Klauzula 15.5 - Izba podziela stanowisko Zamawiającego. Celem regulacji wprowadzonej
przez Zamawiającego jest motywacja wykonawcy do postępowania zgodnie z umową w
zakresie dotyczącym rozliczeń z podwykonawcami (dalszymi podwykonawcami). Izba nie
podziela stanowiska Odwołującego, że intencją ustawodawcy wyrażoną w art. 142 c ust. 1
Pzp było zapobieganie nagminnym i rażącym naruszeniom kontraktu. Celem regulacji jest
ochrona każdego podwykonawcy uczestniczącego w procesie realizacji zamówienia.
Podkreślić jednakże należy, że w kontekście powyższej klauzuli Izba uznała, że prawo
odstąpienia regulowane jest treścią przepisu 145 ustawy Pzp i nakazała zmianę klauzuli 15.5
tak aby odzwierciedla treść powyższego przepisu. Wskazać dalej należy, że Zamawiający
może skorzystać z regulacji art. 491 i nast. Kodeksu cywilnego i odstąpić od umowy na
warunkach tam wskazanych w przypadku braku wykonania przez wykonawcę terminowych
płatności na rzecz podwykonawcy. Może również zobowiązać wykonawcę na zasadach
określonych w art. 391 kodeksu cywilnego do zagwarantowania, iż osoby trzecie (tj.
podwykonawcy i dalsi podwykonawcy) będą dokonywać terminowych płatności, zaś w
przypadku ich niewykonania będzie mógł skorzystać z ustawowego prawa odstąpienia
wynikającego z art. 491 i nast. Kodeksu cywilnego.
Klauzula 17.4 - Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Prawo odstąpienia od umowy
zostało uregulowane w art. 145 ustawy Pzp i przysługuje Zamawiającemu w okolicznościach
tam wskazanych. Nie pozbawia to ani Zamawiającego ani wykonawcy prawa skorzystania z
ustawowego prawa odstąpienia wynikającego z kodeksu cywilnego. W pierwszej części
wyroku Izba nakazała zmianę klauzuli 15.5 i dostawanie jej brzemienia do art. 145 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Klauzula 20. 1 - Zamawiający dokonał sprostowania wzoru umowy w części dotyczącej
podniesionego zarzut w dniu 13 maja 2015 r., które zostało opublikowane na serwerze w
dniu 14 maja 2015 r. Wobec powyższego jego rozpoznanie przez Izbę jest bezprzedmiotowe
bowiem na dzień wydania wyroku treści wzoru umowy zakwestionowana przez
Odwołującego uległa zmianie. Odwołujący przysługuje prawo zaskarżenia zmienionej treści
SIWZ.
Wskazać również należy, że Zamawiający w dniu 13 maja 2015 r. zmienił termin składania
ofert o 21 dni a więc wniosek Odwołującego o przedłużeniu terminu składania ofert uznać
należy za bezprzedmiotowy.
Mając na uwadze powyższe Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania w sprawie orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 5
ust. 2 pkt 1 w zw. z § 3 pkt 1) i 2) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
2010r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. Nr 41 poz. 238).
Przewodniczący:
………………………………………….
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu – Kujawsko – Pomorskim
Inwestycją Medycznym sp. z o.o. wprowadzenie następujących zmian w treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia:
•
uzupełnienie
dokumentacji
projektowej
o
dokumenty
stanowiące
inwentaryzację stanu istniejącego modernizowanych pięter II – V;
•
uzupełnienie dokumentacji projektowej o dokument stanowiący harmonogram
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu klauzula 1.8
„Przechowywanie i dostarczanie dokumentów” - wprowadzenie postanowień
określających termin na zatwierdzenia przez Zamawiającego dokumentacji
oraz
postanowień
precyzujących
okoliczności
uzasadniające
brak
zatwierdzenia dokumentacji przez Zamawiającego;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu klauzula 3.3 „Polecenie
inżyniera” – wprowadzenie postanowień określających, iż prawo powierzenia
wykonania polecenia Inżyniera podmiotowi trzeciemu na koszt i ryzyko
Wykonawcy winno być poprzedzone wezwaniem Wykonawcy do wykonania
polecenia Inżyniera, z wyznaczeniem dodatkowego terminu;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne
zobowiązania wykonawcy” - wprowadzenie postanowień określających termin
na zatwierdzenie Dokumentacji Projektowej przez Inżyniera Kontraktu;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.8 „Procedury
bezpieczeństwa” – wprowadzenie postanowień określających termin na
przedstawienie uwag lub termin na zatwierdzenie przez Inżyniera Kontrakt
planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.27 „Instalacje
istniejące” wprowadzenie postanowień zobowiązujących Zamawiającego do
udostępnienia wykonawcom dokumentacji zawierającej informacje na temat
umiejscowienia istniejących instalacji;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.3 „Program” –
wprowadzenie postanowień odzwierciedlających obowiązek przygotowania
Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i
oddziałów przez Zamawiającego, postanowień dopuszczających zmianę
Harmonogramu
Rzeczowo
–
Finansowego
w
przypadku
zmiany
Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i
oddziałów po uzgodnieniu z Wykonawcą oraz postanowień regulujących
wpływ zmiany Harmonogramu Rzeczowo – Finansowego na termin realizacji
Kontraktu, z zastrzeżeniem, że przesunięcie terminu realizacji Kontraktu z
powodu zmian w Harmonogramie udostępnienia pięter i powierzchni z
dyslokacją pacjentów i oddziałów nie może rodzić negatywnych konsekwencji
po stronie Wykonawcy;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.2 „Czas na
ukończenie” w zw. z cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula
8.7 „Kary za opóźnienie” – wprowadzenie postanowień o braku możliwości
naliczania kar umownych z tytułu przekroczenia terminów w uzyskaniu przez
Wykonawcę w imieniu Zamawiającego decyzji o pozwoleniu na użytkowanie
lub innych dokumentów warunkujących użytkowanie każdego oddziału
szpitalnego w przypadku, gdy opóźnienie jest spowodowane działaniem lub
zaniechaniem Zamawiającego;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.9 „Następstwa
zawieszenia” wprowadzenie postanowień przewidujących, iż w przypadku
zawieszenia robót z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego Wykonawcy
będzie przysługiwało prawo żądania przedłużenia terminu realizacji Kontraktu
bez ponoszenia ryzyka zapłaty kar umownych z tytułu nieterminowego
wykonania robót oraz pokrycia uzasadnionych kosztów związanych z
zawieszeniem prac;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.1 „Dokończenie
zaległych prac i usuwanie wad” – wprowadzenie postanowień określających
termin na powiadomienie Wykonawcy przez Inżyniera o stwierdzonej wadzie
lub uszkodzeniu;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 14.7 „Zapłata” –
wprowadzenie postanowień określających termin na podpisanie przez
Zamawiającego Przejściowego Świadectwa Płatności lub Końcowego Świadectwa Płatności;
•
w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.2 „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu” – dostosowanie brzemienia klauzuli
do przepisu art. 145 ustawy Pzp.
2.
Kosztami postępowania obciąża
zamawiającego Kujawsko – Pomorskie
Inwestycje Medyczne sp. z o.o. i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
Konsorcjum firm: ERBUD
S.A. z siedzibą w Warszawie oraz Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „EBUD”
Przemysłówka sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy tytułem wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od
zamawiającego Kujawsko – Pomorskich Inwestycji Medycznych sp.
z o.o. na rzecz odwołującego wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Konsorcjum ERBUD S.A. z siedzibą w Warszawie oraz Przedsiębiorstwo
Wielobranżowe „ERBUD” Przemysłówka sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy kwotę 18
600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy), stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w
Toruniu.
Przewodniczący
………………………………
Sygn. akt: KIO 897/15
UZASADNIENIE
W dniu 30 kwietnia 2015 r. do Prezes Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zmówienia konsorcjum ERBUD S.A. -
Lider konsorcjum ul. Puławska 300A, 02-819 Warszawa, Przedsiębiorstwo Wielobranżowe
„EBUD" Przemysłówka sp. z o. o. - Partner konsorcjum ul. Biskupińska 11, 83-375
Bydgoszcz (dalej „
Odwołujący”) zarzucając zamawiającemu Kujawsko-Pomorskim
Inwestycją Medycznym sp. z o.o., z siedzibą w Toruniu (dalej „
Zamawiający”): (i)
zaniechaniu opisania przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący; (ii)
sformułowaniu wzoru umowy w sposób niejasny i sprzeczny z zasadami współżycia
społecznego; (iii) wyznaczenie bardzo późnego terminu wizji lokalnej (11 maja 2015), co z
uwagi na niejasny i niekompletny opis przedmiotu zamówienia pozostawia, zmuszający
Wykonawców do polegania przy szacowaniu przedmiotu zamówienia na danych
pozyskanych z wizji lokalnej, ustanawia zbyt krótki termin na złożenie oferty i naruszeniu w
ten sposób:
1.
Art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z art. 29 ust. 1 oraz art. 31 ust. 1, 2 i 3 ustawy
Pzp oraz w związku z § 19 pkt 4 lit. g) oraz i) rozporządzenia Ministra
Infrastruktury z dnia 02.09.2004 w sprawie szczegółowego zakresu i formy
dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót
budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego poprzez błędne przyjęcie,że Zamawiający nie jest zobowiązany do jednoznacznego i wyczerpującego opisu
przedmiotu zamówienia, uwzględniającego wszystkie wymagania i okoliczności
mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty, a co za tym idzie nie jest
zobowiązany do uwzględnienia w SIWZ:
1.1 dokumentacji
projektowej,
będącej
inwentaryzacją
stanu
istniejącego
modernizowanych pięter II-V, a pozwalających na zaprojektowania i wykonania
przebudowy i remontów oddziałów szpitalnych kondygnacji II-V piętra budynku
głównego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Toruniu w zakresie Odcinka 5,
bez konieczności polegania w tym zakresie na danych, które Wykonawcy zdobędą
podczas wizji lokalnej, lecz z możliwością polegania wyłącznie na programie
funkcjonalno-użytkowym (dalej: „
PFU"), który winien być kompletny, wyczerpujący i
spójny;
1.2 harmonogramu udostępniania pięter i powierzchni z dyslokacją oddziałów i
pacjentów, pozwalającego na zapoznanie się z planowanymi przez Zamawiającego
terminami przetransportowania pacjentów, przebywających w czasie modernizacji na
piętrach II-V budynku głównego, która to informacja ma zasadnicze znaczenie dla
możliwości oszacowania ryzyka opóźnienia się Wykonawcy w dotrzymaniu terminu
realizacji zamówienia, w związku z niemożnością kontynuowania modernizacji na
poszczególnych kondygnacjach, z uwagi na nieudostępnienie przez Zamawiającego
poszczególnych kondygnacji w zakładanym przez Wykonawcę terminie;
2.
Art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z art. 36 ust. 1 pkt 16 ustawy Pzp i art. 353¹
kodeksu cywilnego w związku z art. 14 i art. 139 ust. 1 ustawy Pzp poprzez
błędne przyjęcie, że Zamawiający nie jest zobowiązany do zawarcia we wzorze
umowy wszystkich jej istotnych postanowień, których dodatkowo treść lub cel nie
sprzeciwia się właściwości (naturze) stosunku, obowiązującym przepisom ani
zasadom współżycia społecznego, a co za tym idzie jest uprawniony do
sformułowania wzoru umowy z następującymi wadami:
2.1 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.1.1.6. „Dokumentacja
Projektowa" wzoru umowy - brak informacji, jaka dokumentacja zostanie przekazana
Wykonawcy przez Zamawiającego, a jaką dokumentację Wykonawca jest
obowiązany sam sporządzić, w oparciu o dokumenty przekazane przez
Zamawiającego, a także brak informacji jaka jest hierarchia ważności dokumentów
składających się na Dokumentację Projektową, w przypadku wystąpienia
wewnętrznych sprzeczności w tej dokumentacji;
2.2 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.1.1.10. „Przedmiar robót"
wzoru umowy - zaniechanie podania faktycznych i poprawnych ilości robót w
przedmiarze, które pozwoliłyby Wykonawcy na określenie przedmiotu zamówienia i
wycenienie go (wynagrodzenie ryczałtowe);
2.3 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula I.I.2.4. „Inżynier" wzoru
umowy - zaniechanie udostępnienia umowy zawartej pomiędzy Inżynierem a
Zamawiającym, pomimo że zakres obowiązków i uprawnień Inżyniera ma wpływ na
zakres obowiązków i uprawnień Wykonawcy;
2.4 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.8. „Przechowywanie i
dostarczanie dokumentów" wzoru umowy - umożliwienie Zamawiającemu
dopuszczania się dowolnego opóźnienia w zatwierdzaniu dokumentacji oraz
zaniechanie wskazania podstawy nie zatwierdzenia dokumentów, co powoduje, że
decyzja Zamawiającego będzie w zakresie nie zatwierdzania lub zatwierdzenia
dokumentów będzie całkowicie arbitralna;
2.5 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.10. „Używanie przez
Zamawiającego Dokumentów Wykonawcy" lit. f) wzoru umowy - zaniechanie
określenia, jakie oprogramowanie Zamawiający ma na myśli;
2.6 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.12. „Poufne szczegóły"
wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku powstrzymywania się od
ujawniania informacji na temat robót, co jest sprzeczne z art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 1 i 2
ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe;
2.7 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.12. „Poufne szczegóły"
wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku powstrzymywania osób trzecich
od publikowania informacji na temat robót, co jest warunkiem niemożliwym do
spełnienia;
2.8 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 3.1. „Obowiązki i
uprawnienia inżyniera" wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku
wykonywania poleceń Inżyniera wraz z równoczesnym obarczeniem go
odpowiedzialnością za wykonanie takiego polecenia (np. niezgodnego z obowiązkami
wynikającymi z Kontraktu);
2.9 cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 3.3. „Polecenia Inżyniera"
wzoru umowy - stworzenie przez Zamawiającego uprawnienia do powierzenia
wykonania
polecenia
podmiotowi
trzeciemu,
bez
zachowania
procedury
przewidzianej w art. 636 kodeksu cywilnego;
2.10
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne
zobowiązania wykonawcy" wzoru umowy - obarczenie Wykonawcę kosztami zmian
Dokumentacji Projektowej również w przypadku konieczności ich wprowadzenia, z
uwagi na wykryte przez Wykonawcę wady, błędy itp. w dostarczonej przez
Zamawiającego dokumentacji;
2.11
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne
zobowiązania wykonawcy" wzoru umowy - zaniechanie wskazania w jakiej ilości
Wykonawca zobowiązany jest przekazać Dokumentację Projektową, oraz w jakim
czasie Dokumentacja Projektowa będzie zatwierdzona przez Inżyniera;
2.12
cz. II Rozdział 3
Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4.
„Podwykonawcy" ust. 6 wzoru umowy - wskazanie, że w przypadku zaniechania
przedstawienia przez Wykonawcę wszystkich dowodów płatności, Zamawiający może
wstrzymać płatność całego należnego wynagrodzenia, a nie jedynie w części, w jakiej
Wykonawca nie przedstawił żądanych dowodów;
2.13
cz. II Rozdział 3
Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4.
„Podwykonawcy" ust. 10 wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku
powstrzymywania osób trzecich (podwykonawcy oraz podwykonawcy dalszego) od
powierzania innym podmiotom robót, bez zgłoszenia tych podmiotów trzecich
Zamawiającemu, co jest warunkiem niemożliwym do spełnienia;
2.14
cz. II Rozdział 3
Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4.
„Podwykonawcy" ust. 11 wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę kary umownej za
niewykonanie świadczenia pieniężnego, nawet wówczas, gdy świadczenie to nie jest
jeszcze wymagalne lub zaniechanie płatności nastąpiło z uzasadnionych przyczyn;
2.15
cz. II Rozdział 3
Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4.
„Podwykonawcy" ust. 11 i 12 wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę kary umownej
za niewykonanie lub nieterminowego wykonania świadczenia pieniężnego, podczas
gdy art. 483 § 1 kodeksu cywilnego przewiduje możliwość nałożenia kary umownej
wyłącznie w przypadku niespełnienia lub nienależytego spełnienia świadczenia
niepieniężnego;
2.16
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.8. „Procedury
bezpieczeństwa" lit f) wzoru umowy - zaniechanie określenia, w jakim terminie
Inżynier zobowiązany jest wyrazić swój akcept lub uwagi do planu bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia;
2.17
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.12.
„Nieprzewidywalne warunki techniczne" lit b) wzoru umowy - wykreślenie niniejszego
punktu skutkuje przeniesieniem wszelkich ryzyk związanych z usuwaniem nagłych
przeszkód na Wykonawcę;
2.18
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.27. „Istniejące
instalacje" wzoru umowy - zaniechanie zobowiązania się do przekazania kompletnej
dokumentacji, wskazującej na umiejscowienie wszystkich istniejących instalacji, tak
aby Wykonawca mógł wykonywać roboty bez narażania tych instalacji uszkodzenie;
2.19
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 6.1. „Zatrudnienie
kadry i robotników" wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę obowiązku weryfikacji
działań osób trzecich (podwykonawcy) w zakresie ich polityk tyczących się
zatrudniania i opłacania pracowników, co jest warunkiem niemożliwym do spełnienia;
2.20
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.2. „Czas na
Ukończenie" wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę wyłącznego ryzyka opóźnień
w realizacji robót, spowodowanych opieszałością organów administracyjnych przy
wydawaniu decyzji administracyjnych i uzgodnień, również w przypadku konieczności
wystąpienia o zgodę na zmianę pozwolenia na budowę, z uwagi na wady, błędy itp.
dokumentacji, przekazanej przez Zamawiającego;
2.21
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.3. „Program"
wzoru umowy - nałożenie na Wykonawcę wyłącznego ryzyka opóźnień w realizacji
robót, spowodowanych arbitralną decyzją Zamawiającego o konieczności zmiany
Harmonogramu;
2.22
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.7. „Kara za
opóźnienie" wzoru umowy - dokonanie zmiany nazwy klauzuli (pierwotna nazwa
„Kara za zwłokę") oraz treści klauzuli w sposób, który nakłada na Wykonawcę ryzyko
za działania i zaniechania osób trzecich (w tym również Zamawiającego), które
powodują przesunięcie się terminu ukończenia robót;
2.23
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.9. „Następstwa
zawieszenia" pkt (b) wzoru umowy - wykreślenie punktu, co powoduje nałożenie na
Wykonawcę ryzyka ponoszenia kosztów zawieszenia robót, nawet jeśli zostały
spowodowane przez Zamawiającego;
2.24
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.1. „Dokończenie
zaległych prac i usuwanie wad" pkt (c) wzoru umowy - wskazanie, że Inżynier
powiadamia Wykonawcę o wadach lub uszkodzeniach w „odpowiednim" terminie,
podczas gdy informacja ta winna być przekazana „bezzwłocznie";
2.25
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.4.
„Niewypełnienie obowiązku usuwania wad" wzoru umowy - zobowiązanie
Wykonawcy do usuwania wad lub usterek w robotach „ujawnionych" przed upływem
Okresu Zgłaszania Wad, zamiast „zgłoszonych Wykonawcy" przed upływem Okresu
Zgłaszania Wad;
2.26
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.4.
„Niewypełnienie obowiązku usuwania wad" wzoru umowy - zobowiązanie
Wykonawcy do zapłaty kary umownej za opóźnienie w usuwaniu wad lub usterek,
zamiast za „zwłokę";
2.27
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do
Zmian" ust. 2 pkt 3) lit. b) wzoru umowy - uzależnienie możliwości zmiany Czasu na
Ukończenie od okresu wstrzymania Robót, w przypadku konieczności wprowadzenia
zmian do Dokumentacji Projektowej wymuszonych zmianą przepisów, podczas gdy
zmiana Czasu na Ukończenie powinna być uzależniona również od zakresu zmian,
wprowadzonych do Dokumentacji Projektowej;
2.28
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do
Zmian" ust. 2 pkt 5) wzoru umowy - uzależnienie możliwości zmiany treści Kontraktu
od konieczności zmiany Dokumentacji Projektowej spowodowanej „błędami
projektowymi", podczas gdy możliwość zmiany treści Kontraktu winna być
przewidziana bez względu na to co legło u podstaw konieczności dokonania zmiany
w Dokumentacji Projektowej, uzależnienie możliwości zmiany Czasu na Ukończenie
od okresu wstrzymania Robót, w przypadku konieczności wprowadzenia zmian do
Dokumentacji Projektowej, podczas gdy zmiana Czasu na Ukończenie powinna być
uzależniona również od zakresu zmian, wprowadzonych do Dokumentacji
Projektowej;
2.29
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do
Zmian" ust. 2 pkt 11) wzoru umowy - uzależnienie możliwości zmiany treści Czasu na
Ukończenie nie od czasu faktycznie niezbędnego na wykonanie robót dodatkowych
lub zamiennych, lecz od okoliczności, czy roboty te „uniemożliwiają lub istotnie
utrudniają" realizację Robót;
2.30
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do
Zmian" ust. 2 pkt 13) wzoru umowy - zaniechanie określenia podstaw i sposobu
wyceny zmniejszonego zakresu Robót;
2.31
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 14.7. „Zapłata" pkt
(a) wzoru umowy - zaniechanie zobligowania Zamawiającego do podpisania
Przejściowego Świadectwa Płatności lub Końcowego Świadectwa Płatności,
wystawionego przez Inżyniera, bez zbędnej zwłoki;
2.32
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.2. „Rozwiązanie
przez Zamawiającego" pkt (g) akapit drugi zdanie pierwsze wzoru umowy -
uprawnienie Zamawiającego do odstąpienia od Kontraktu w terminie 60 dni od dnia
dowiedzenia się o okoliczności stanowiącej podstawę do odstąpienia, co jest
terminem zbyt długim;
2.33
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5. „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu" wzoru umowy - uprawnienie
Zamawiającego do odstąpienia od Kontraktu przez cały okres trwania Kontraktu, z
wyłączeniem ostatnich 14 dni przez zakończeniem ostatniego Odcina, z uwagi na
wystąpienie niesprecyzowanych w Kontrakcie przyczyn „niezawinionych przez
Zamawiającego", co wprowadza niepewność stosunku prawnego;
2.34
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5. „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu" wzoru umowy - uprawnienie
Zamawiającego do odstąpienia od Kontraktu w przypadku wielokrotnego
dokonywania bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom lub dalszym
podwykonawcom, przy czym za „wielokrotne" Zamawiający uznaje dwukrotne
uiszczenie zapłaty, co nie spełnia kryterium „wielokrotności";
2.35
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 17.4. „Następstwa
ryzyka Zamawiającego" wzoru umowy - wyłączenie z uprawnień Wykonawcy
możliwości odstąpienia od Kontrakty, w sytuacji wystąpienie przyczyn, o których
mowa w klauzuli 17.3, zastępując to uprawnienie prawem Zamawiającego do
wprowadzenia zmian do Kontraktu, co nie równoważy niedogodności związanych z
wystąpieniem przyczyn wskazanych w ww. klauzuli;
2.36
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 20.1. „Roszczenia
Wykonawcy" wzoru umowy - w jednej zmianie warunków Kontraktu Zamawiający
wprowadza niewielką modyfikację do klauzuli 20.1., zaś w następnej zmianie
warunków Kontraktu Zamawiający oświadcza, że klauzule 20.1. - 20.8 skreśla się,
jako nie mające zastosowania;
3.
art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez błędne przyjęcie, że Zamawiający nie jest
zobowiązany do ustanowienia terminu składania ofert uwzględniającego czas niezbędny do
przygotowania i złożenia oferty, a co za tym idzie jest uprawniony do wyznaczenie terminu
wizji lokalnej zaledwie trzy (3) tygodnie przed terminem składania ofert (termin wizji lokalnej:
11 maja 2015, termin składania ofert: 03.06.2015r.), co z uwagi na niejasny i niekompletny
opis przedmiotu zamówienia pozostawia, zmuszający Wykonawców do polegania przy
szacowaniu przedmiotu zamówienia na danych pozyskanych z wizji lokalnej.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości oraz o nakazanie Zamawiającemu:
(i) dokonania modyfikacji treści SIWZ w sposób wskazany w uzasadnieniu odwołania, a
następnie niezwłocznego przekazania wszystkim Wykonawcom, którym przekazano SIWZ,
dokonanej zmiany SIWZ, oraz nakazanie zamieszczenia zmiany SIWZ na stronie
internetowej, na której SIWZ jest udostępniana; (ii) przedłużenia terminu składania ofert o
czas niezbędny na wprowadzenie określenie przedmiotu zamówienia oraz oszacowanie jego
wartości, tj. o co najmniej 14 dni, zgodnie z art. 12a ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp; (iii) dokonania
zmiany Ogłoszenie o zamówieniu opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
oraz treści SIWZ w zakresie terminu składania ofert.
Odwołujący wskazał, że przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych I
uzyskanie pozwoleń na użytkowanie obiektów budowlanych wraz z infrastrukturą podziemną
i drogową określonych w Dokumentacji Projektowej łącznie jako „Przebudowa i rozbudowa
Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. L. Rydygiera w Toruniu" zlokalizowana w Toruniu
przy ul. Św. Józefa 51-59. Przedsięwzięcie zostało podzielone na jedenaście Odcinków:
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z
dnia 02 października 2014 r., numer ogłoszenia 2014/S 189-332994. W dniu 11 października
2014 r. Ogłoszenie było uzupełnianie (nr ogłoszenia 2014/S 196-345719), a następnie
dwukrotnie sprostowane - w dniu 25 października 2014r. (nr ogłoszenia 2014/S 206-363979)
oraz w dniu 01 listopada 2014r. (nr ogłoszenia 2014/S 211-372966).
Zamawiający poinformował o podjęciu oraz zaniechaniu zarzucanych mu czynności w dniu
21 kwietnia 2015 r., tj. wraz z przekazaniem Odwołującemu drogą e-mailową zaproszenia do
składania ofert wraz z linkiem do specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej:
„
SIWZ").
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący wskazał co następuje:
A.
ZAKRES I TREŚĆ DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ
Odwołujący wskazał, że w treści Ogłoszenia o zamówieniu - opisu przedmiotu zamówienia
oraz kodów CPV - przedmiot zamówienia został określony jako wykonanie robót
budowlanych. Zaś w treści SIWZ Zamawiający poszerzył przedmiot zamówienia o wykonanie
modernizacji pięter lI - V głównego budynku szpitala w trybie „zaprojektuj i wybuduj",
dokonując stosownych zmian również w kodach CPV. Jednakże, w ocenie Odwołującego,
Zamawiający nie przekazał kompletnego, wyczerpującego i spójnego PFU do zakresu prac,
które mają być zrealizowane przez Wykonawcę w trybie „zaprojektuj i wybuduj".
Zgodnie z § 19 pkt 4 lit. g) „część informacyjna programu funkcjonalno- użytkowego
obejmuje: (...) 4) inne posiadane informacje / dokumenty niezbędne do zaprojektowania
robót budowlanych, w szczególności: (...) g) inwentaryzację lub dokumentację obiektów
budowlanych, jeżeli podlegają one przebudowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie,
rozbiórkom lub remontom w zakresie architektury, konstrukcji, instalacji i urządzeń
technologicznych, a także wskazania zamawiającego dotyczące zachowania urządzeń
naziemnych i podziemnych oraz obiektów". Przepis ten oznacza, że forma i zakres
dokumentacji projektowej, włącznie z PFU, powinien umożliwiać Wykonawcom należytą
ocenę ryzyk i wycenę prac projektowych i budowlanych. W ocenie Odwołującego na chwilę
obecną nie jest to możliwe, ponieważ dokumentacja pozostawia zbyt duże pole do
interpretacji (konieczność dokonania wizji lokalnej, samodzielnej oceny zakresie robót
podczas wizji, wymiarowanie robót w oparciu o wizję, typowanie robót opisanych zbyt
ogólnie - zmiany w instalacjach itd.). W ocenie Odwołującego takie sformułowanie opisu
przedmiotu zamówienia nie stanowi opisu jednoznacznego i wyczerpującego, ani nie
pozwala na uwzględnienie wszystkich wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, przez wszystkich Wykonawców w sposób tożsamy (równy).
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o uzupełnienie dokumentacji projektowej, o
dokument stanowiący inwentaryzację stanu istniejącego modernizowanych pięter lI -V, który
pozwoli wykonawcom na zaprojektowania i wykonania przebudowy i remontów oddziałów
szpitalnych kondygnacji ll-V piętra budynku głównego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego
w Toruniu w zakresie Odcinka 5, bez konieczności polegania w tym zakresie na danych,
które Wykonawcy zdobędą podczas wizji lokalnej (żądanie nr 1).
Zgodnie z § 19. pkt 4 lit. i) „[część informacyjna programu funkcjonalno- użytkowego
obejmuje: (...) 4) inne posiadane informacje i dokumenty niezbędne do zaprojektowania
robót budowlanych, w szczególności: (...) i) dodatkowe wytyczne inwestorskie i
uwarunkowania związane z budową i jej przeprowadzeniem". Przepis ten oznacza, że forma
i zakres dokumentacji projektowej, włącznie z PFU, powinien umożliwiać Wykonawcom
należytą ocenę ryzyk i opracowanie realnego i zgodnego z założeniami Zamawiającego
harmonogramu modernizacji poszczególnych pięter. W ocenie Odwołującego na chwilę
obecną nie jest to możliwe, ponieważ Wykonawcy nie mają wiedzy, w jakich terminach
Zamawiający zamierza udostępniać Wykonawcy poszczególne piętra modernizowanej
części szpitala. Z uwagi zaś na fakt, że w czasie modernizacji na piętrach ll-V budynku
głównego przebywać będą pacjenci, poznanie harmonogramu dyslokacji oddziałów i
udostępniania zajmowanych przez pacjentów pięter ma istotne znaczenie dla możliwości
oszacowania ryzyka opóźnienia się Wykonawcy w dotrzymaniu terminu realizacji
zamówienia, w związku z niemożnością kontynuowania modernizacji na poszczególnych
kondygnacjach, z uwagi na nieudostępnienie przez Zamawiającego poszczególnych
kondygnacji w zakładanym przez Wykonawcę terminie. Takie sformułowanie opisu
przedmiotu zamówienia, w ocenie Odwołującego, nie stanowi opisu jednoznacznego i
wyczerpującego, ani nie pozwala na uwzględnienie wszystkich wymagań i okoliczności
mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty, przez wszystkich Wykonawców w sposób
tożsamy (równy).
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o uzupełnienie dokumentacji projektowej, o
dokument stanowiący harmonogram udostępniania pięter i powierzchni z dyslokacją
oddziałów i pacjentów, który pozwoli Wykonawcom na uwzględnienie w cenie ofertowej
ewentualnego ryzyka opóźnienia ukończenia robót, wynikłego z późnego udostępnienia
przez Zamawiającego poszczególnych pięter kondygnacji lI -V budynku głównego szpitala
(żądanie nr 2).
B.
POSTANOWIENIE
NIA WZORU UMOWY
Odwołujący wskazał, że zgodnie z art. 36 ust 1 pkt 16 ustawy Pzp, Zamawiający winien
zawrzeć w SIWZ istotne postanowienia umowy lub wzór umowy. Zamawiający zawarł w
SIWZ wzór umowy, który jednak jest niezgodny z bezwzględnie obowiązującymi normami,
zawartymi w art. 353¹ kodeksu cywilnego. Powołany przepis kodeksu cywilnego stanowi
bowiem, że „[strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego
uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku,
ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Tymczasem, treść lub cel kwestionowanych
postanowień wzoru umowy jest w rażący sposób sprzeczny z zasadami współżycia
społecznego lub sprzeciwia się właściwości (naturze) stosunku prawnego - z uwagi na
nierówne rozłożenie ryzyk, praw i obowiązków pomiędzy stronami - albo też są sprzeczne z
obowiązującymi przepisami. Zatem, niezbędne jest dokonanie wnioskowanych zmian, celem
konwalidowania wadliwych postanowień wzoru umowy.
W odniesieniu do postanowienia, zawartego w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne
Kontraktu, klauzula 1.1.1.6. „Dokumentacja Projektowa" wzoru umowy, Odwołujący podniósł,że z uwagi na fakt, iż umowa o realizację przedmiotowego zamówienia oparta jest o
postanowienia FIDIC formuła „wybuduj", zaś część zamówienia (dotycząca modernizacji
pięter lI -V budynku głównego szpitala) realizowana jest w formule „zaprojektuj i wybuduj",
definicja „Dokumentacji Projektowej" nie jest adekwatna do przedmiotu umowy, gdyż nie
uwzględnia jej specyfiki. Mianowicie, brak jest informacji, jaka dokumentacja zostanie
przekazana Wykonawcy przez Zamawiającego, a jaką dokumentację Wykonawca jest
obowiązany sam sporządzić, w oparciu o dokumenty przekazane przez Zamawiającego.
Ponadto, z uwagi na bardzo duży przedmiot zamówienia i wielość dokumentów składających
się na Dokumentację Projektową, zgodnie z doświadczeniem Odwołującego, w dokumentacji
tej mogą pojawić się sprzeczności. W ocenie Odwołującego w celu uniknięcia niejasności, co
do rzeczywistego przedmiotu zamówienia, Zamawiający powinien był zatem ustalić
hierarchię ważności dokumentów, składających się na Dokumentację Projektową.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę definicji „Dokumentacji Projektowej"
poprzez wskazanie: (a) zamkniętego katalogu dokumentów, które przekaże Wykonawcy
Zamawiający oraz poprzez wskazanie zamkniętego katalogu dokumentów, które
zobowiązany jest sporządzić Wykonawca, w oparciu o dokumenty przekazane przez
Zamawiającego, oraz (b) hierarchii ważności dokumentów, składających się na
Dokumentację Projektową (zadanie nr 3).
W postanowieniu zawartym w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula
1.1.1.10. „Przedmiar robót" wzoru umowy, Zamawiający wskazuje, że „„Przedmiar robót"
oznacza materiał pomocniczy przy wyliczeniu ceny Oferty. Odwołujący wskazał, że
Zamawiający nie narzuca podstaw wyceny robót ryczałtowych. Oznacza to, że jakiekolwiek
ilości, które mogą być umieszczone w jakimkolwiek miejscu przedmiaru robót są ilościami
szacunkowymi i nie muszą być uważane za faktyczne i poprawne ilości robót, których
realizacji wymaga się od Wykonawcy". W myśl tego postanowienia, na etapie realizacji
Wykonawca nie będzie uprawniony do powoływania się na przedmiar robót jako wiążący
dokument w zakresie ilości robot. Tymczasem, wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu
zamówienia ma charakter ryczałtowy, więc decydującą rolę przy wycenie oferty mają właśnie
przedmiary robót oraz projekty. Ponadto, przedmiar robót stanowi ważną część opisu
przedmiotu zamówienia. Zatem, jeżeli załączone do SIWZ przedmiary nie mają charakteru
wiążącego dla Wykonawców, Wykonawcy nie są w stanie poznać, jaki jest przedmiot
zamówienia objętym Postępowaniem.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę definicji „Przedmiaru robót" poprzez
nadanie jej następującego brzmienia: „„Przedmiar robót" oznacza materiał pomocniczy przy
wyliczeniu ceny Oferty. Zamawiający nie narzuca podstaw wyceny robót ryczałtowych.
Jednakże, jakiekolwiek ilości które są umieszczone w jakimkolwiek miejscu przedmiaru robót
są ilościami ostatecznymi i powinny być uważane za faktyczne i poprawne ilości robót,
których realizacji wymaga się od Wykonawcy” (żądanie nr 4).
W postanowieniu zawartym w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula
1.1.2.4. „Inżynier" wzoru umowy, Zamawiający definiuje pojęcie „Inżyniera wskazując, że
„[termin „Inżynier" jest równoznaczny z pojęciem „Inżynier Kontraktu". Inżynier działa w
granicach określonych niniejszym Kontraktem oraz umową zawartą z Zamawiającym." W
ocenie Odwołującego Zamawiający nie wskazuje jednak, iż treść umowy zawartej pomiędzy
Inżynierem a Zamawiającym zostanie ujawniona Wykonawcy. Zakres obowiązków i
uprawnień Inżyniera ma wpływ na zakres obowiązków i uprawnień Wykonawcy, zatem treść
przedmiotowej umowy powinna być przekazana Wykonawcy, tak aby był w stanie
uwzględnić tę treść podczas realizacji Robót.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę definicji „Inżyniera" poprzez nadanie jej
następującego brzmienia: Inżynier“ (...) Inżynier działa w granicach określonych niniejszym
Kontraktem oraz umową zawartą z Zamawiającym. Kopia umowy zawartej pomiędzy
Inżynierem a Zamawiającym zostanie przekazana przez Zamawiającego Wykonawcy w
terminie 3 dni od dnia podpisania Kontraktu” (żądanie nr 5).
W postanowieniu zawartym w cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.8.
„Przechowywanie i dostarczanie dokumentów" wzoru umowy, Zamawiający precyzuje, że „W
przypadku opóźnienia w przekazaniu lub niezatwierdzenia takich dokumentów, Wykonawca
nie będzie uprawniony do żadnych roszczeń względem Zamawiającego”. W ocenie
Odwołującego, w postanowieniu tym Zamawiający gwarantuje sobie możliwość
zatwierdzania dokumentacji w dowolnie wybranym przez siebie terminie, bez uwzględnienia
konieczności współdziałania z wykonawcą przy realizacji umowy. Zastrzega przy tym, że
Wykonawca nie będzie uprawniony do żadnych roszczeń w przypadku nie przedstawiania
swojego akceptu przez dowolnie długi okres czasu, np. 6 miesięcy. Ponadto, Zamawiający
nie wskazuje, jakie mogą być potencjalne podstawy odmowy zatwierdzenia dokumentów. W
konsekwencji, decyzja Zamawiającego w zakresie czasu, w którym podejmie decyzje
odnośnie przekazanych przez Wykonawcę dokumentów, a także w zakresie nie
zatwierdzania lub zatwierdzenia dokumentów będzie całkowicie arbitralna. Takie działanie
jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie zasługuje na ochronę.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 1.8.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Zamawiający przekaże Wykonawcy swoją
decyzję w zakresie przedstawionych do zatwierdzenia dokumentów bezzwłocznie. W
przypadku uzasadnionego merytorycznie niezatwierdzenia takich dokumentów przez
Zamawiającego, Wykonawca nie będzie uprawniony do żadnych roszczeń względem
Zamawiającego” (żądanie
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.10. „Używanie przez
Zamawiającego Dokumentów Wykonawcy" lit. f) wzoru umowy, Zamawiający żąda:
„Wykonawca zapewni udzielenie Zamawiającemu, w ramach Zatwierdzonej Kwoty
Kontraktowej, bezterminowej, nieodwołalnej, przenoszalnej, niewyłącznej licencji do
oprogramowania w zakresie niezbędnym do funkcjonowania Robót”. Odwołujący wskazał,że Zamawiający nigdzie nie wyartykułował, jakie oprogramowanie Zamawiający ma na myśli.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 1.10.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Wykonawca zapewni udzielenie
Zamawiającemu,
w
ramach
Zatwierdzonej
Kwoty
Kontraktowej,
bezterminowej;
nieodwołalnej, przenoszonej, niewyłącznej licencji do następującego oprogramowania: [....do
uzupełnienia przez Zamawiającego, zgodnie z Jego potrzebami...], w zakresie niezbędnym
do funkcjonowania Robót (...)" (żądanie nr 7).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 1.12. „Poufne szczegóły"' wzoru
umowy, Zamawiający nałożył na Wykonawcę obowiązek „powstrzymać się od składania
publicznych oświadczeń na temat wykonywanych robót w ramach Kontraktu bez uprzedniej
zgody Zamawiającego. Wykonawca nie będzie publikował lub pozwalał na publikowanie, ani
ujawniał żadnych szczegółów robót w żadnym periodyku zawodowym czy technicznym lub
gdziekolwiek indziej, bez uprzedniej zgody Zamawiającego”. W ocenie Odwołującego nakaz
powstrzymywania się przez Wykonawcę od ujawniania informacji na temat robót, jest
sprzeczny z art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe.
Przepisy te stanowią bowiem: „Art. 4. 1. Przedsiębiorcy i podmioty niezaliczone do sektora
finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku są obowiązane do
udzielenia prasie informacji o swojej działalności, o ile na podstawie odrębnych przepisów
informacja nie jest objęta tajemnicą lub nie narusza prawa do prywatności"; „Art. 5. 1. Każdy
obywatel, zgodnie z zasadą wolności słowa i prawem do krytyki, może udzielać informacji
prasie. 2. Nikt nie może być narażony na uszczerbek lub zarzut z powodu udzielenia
informacji prasie, jeżeli działał w granicach prawem dozwolonych. Ponadto Odwołujący
wskazał, że w cytowanej klauzuli Zamawiający nakłada na Wykonawcę obowiązek
powstrzymywania osób trzecich od publikowania informacji na temat robót. Tymczasem,
wykonawca nie ma wpływu na podmioty od siebie niezależne.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o wykreślenie cytowanego fragmentu klauzuli 1.12.
(żądanie nr 8).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 3.1. „Obowiązki i uprawnienia
inżyniera" wzoru umowy, Zamawiający określa, że niezależnie od obowiązku uzyskania
zgody, jak objaśniono powyżej, jeżeli w opinii Inżyniera zdarzył się wypadek wpływający na
bezpieczeństwo życia lub Robót lub sąsiadującą nieruchomość może on, bez zwalniania
Wykonawcy z żadnego z jego obowiązków i odpowiedzialności w ramach Kontraktu, polecić
Wykonawcy wykonać każdą taką pracę, która, w opinii inżyniera, może być konieczna do
zmniejszenia ryzyka. Wykonawca, pomimo braku zgody Zamawiającego, winien zastosować
się do każdego takiego polecenia Inżyniera". Powyższe oznacza w ocenie Odwołującego, że
jeżeli zdarzy się wypadek wpływający na bezpieczeństwo życia lub robót lub sąsiadującej
nieruchomości, to Wykonawca zobowiązany jest wypełnić każde polecenie Inżyniera, choćby
było ono sprzeczne z postanowieniami kontraktu, mając na uwadze, że następczo zostanie
pociągnięty do odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie Kontraktu.
Innymi słowy, Zamawiający jednocześnie nakłada na Wykonawcę obowiązek postępowania
zgodnie z poleceniem Inżyniera oraz obarczać go odpowiedzialnością za wykonanie tego
polecenia.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 3.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „niezależnie od obowiązku uzyskania zgody,
jak objaśniono powyżej, jeżeli w opinii Inżyniera zdarzył się wypadek wpływający na
bezpieczeństwo życia lub Robót lub sąsiadującą nieruchomość może on polecić Wykonawcy
wykonać każdą taką pracę, która, w opinii Inżyniera, może być konieczna do zmniejszenia
ryzyka. Wykonawca, pomimo braku zgody Zamawiającego, winien zastosować się do
każdego takiego polecenia Inżyniera. Jeżeli polecenia te będą sprzeczne z postanowieniami
Kontraktu lub spowodują niewykonanie lub nienależyte wykonanie Kontraktu, Wykonawca
będzie zwolniony z odpowiedzialności za wynikłą z tego tytułu szkodę. Jednocześnie w
przypadku, gdy z wykonania polecenia Inżyniera wynikną po stronie Wykonawcy koszty lub
dojdzie do opóźnienia w wykonaniu Kontraktu, Wykonawca uprawniony będzie do
roszczenia w stosunku do Zamawiającego o zwrot takich kosztów lub o przedłużenie Czasu
na Ukończenie" (żądanie nr 9).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 3.3. „Polecenia Inżyniera" wzoru
umowy, Zamawiający zastrzegł, że „[w] razie nie wykonania polecenia Inżyniera przez
Wykonawcę Zamawiający może w szczególności powierzyć wykonanie polecenia
podmiotowi trzeciemu na koszt i ryzyko Wykonawcy bez konieczności osobnego
powiadomienia o tym Wykonawcy". Tymczasem, zgodnie z art. 636 kodeksu cywilnego,
Zamawiający zobowiązany jest każdorazowo wezwać Wykonawcę do wykonania polecenia
Inżyniera, z wyznaczeniem terminu jego wykonania, i dopiero po bezskutecznym upływie
tego terminu uprawniony jest do wprowadzenia wykonawcy zastępczego. W ocenie
Odwołującego niniejsza klauzula jest więc wprost sprzeczna z obowiązującymi przepisami.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 3.3.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „[w] razie nie wykonania polecenia Inżyniera
przez Wykonawcę Zamawiający może w szczególności powierzyć wykonanie polecenia
podmiotowi trzeciemu na koszt i ryzyko Wykonawcy, po uprzednim bezskutecznym
wezwaniu Wykonawcy do wykonania tego polecenia w wyznaczonym przez siebie terminie,
który uwzględniał będzie czasochłonność polecenia, i który nie będzie krótszy niż trzy dni
robocze." (zadanie nr 10).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne zobowiązania
wykonawcy" wzoru umowy, Zamawiający żąda, aby „Wykonawca niezwłocznie powiadomi
inżyniera, z kopią do Zamawiającego, o każdym błędzie, pominięciu, wadzie lub innej
usterce w Dokumentacji Projektowej lub Specyfikacjach, jaką wykryje podczas analizowania
dokumentów stanowiących Kontrakt lub podczas wykonywania Robót. Wykonawca wykona
na własny koszt zmiany Dokumentacji Projektowej, której wykonanie stanie się wynikiem
rozwiązań przyjętych przez Wykonawcę i uzyska w tym zakresie zatwierdzenie Projektanta,
Inżyniera i Zamawiającego". W ocenie Odwołującego postanowienie to obarcza zatem
Wykonawcę kosztami zmian Dokumentacji Projektowej w każdym możliwym przypadku,
również i w sytuacji, gdy konieczność wprowadzenia zmian występuje z uwagi na wykryte
przez Wykonawcę wady, błędy itp. w dostarczonej przez Zamawiającego dokumentacji.
Przerzucanie na Wykonawcę ryzyka pokrycia takich kosztów jest sprzeczne z zasadami
współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Wykonawca niezwłocznie powiadomi
inżyniera, z kopią do Zamawiającego, o każdym błędzie, pominięciu, wadzie lub innej
usterce w Dokumentacji Projektowej lub Specyfikacjach, jaką wykryje podczas analizowania
dokumentów stanowiących Kontrakt lub podczas wykonywania Robót. Wykonawca wykona
zmiany Dokumentacji Projektowej, której wykonanie stanie się wynikiem rozwiązań
przyjętych przez Wykonawcę i uzyska w tym zakresie zatwierdzenie Projektanta, Inżyniera i
Zamawiającego na koszt Zamawiającego, chyba że autorem błędnej dokumentacji jest
Wykonawca lub dokumentacja powstała na jego zlecenie" (żądanie nr 11).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.1. „Ogólne zobowiązania
wykonawcy" wzoru umowy, Zamawiający wskazał, iż „[d]dokumentacja projektowo wykonana
w związku z Kontraktem przez Wykonawcę lub dla niego będzie podlegała zatwierdzeniu
przez Inżyniera, po uprzednim uzgodnieniu z osobą sprawującą nadzór autorski. (...) Roboty
nie będą uznane za ukończone dla celów przejęcia dopóki dokumentacja ta nie zostanie
przekazana Inżynierowi w stosownej ilości oraz nie zostanie przez niego zatwierdzona".
Odwołujący wskazał, że ustęp ten nie reguluje jednak, w jakiej ilości Wykonawca
zobowiązany jest przekazać Dokumentację Projektową, oraz w jakim czasie Dokumentacja
Projektowa zostanie przez Inżyniera zatwierdzona.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „[dokumentacja projektowa wykonana w
związku z Kontraktem przez Wykonawcę lub dla niego będzie podlegała zatwierdzeniu przez
Inżyniera w terminie trzech (3) dni roboczych, po uprzednim uzgodnieniu z osobą
sprawującą nadzór autorski. (...) Roboty nie będą uznane za ukończone dla celów przejęcia
dopóki dokumentacja ta nie zostanie przekazana Inżynierowi w stosownej ilości, tj. w dwóch
egzemplarzach, oraz nie zostanie przez niego zatwierdzona (żądanie nr 12).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4, „Podwykonawcy"' ust. 6
wzoru umowy, Zamawiający wskazuje, że przypadku nie przedstawienia przez Wykonawcę
wszystkich oświadczeń lub wszystkich oświadczeń i wszystkich dowodów, jeśli Zamawiający
ich zażądał, Zamawiający może wstrzymać wypłatę należnego wynagrodzenia za Roboty
objęte wystawionym Świadectwem Płatności. W ocenie Odwołującego regulacja ta jest
sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, gdyż zezwala Zamawiającemu na
wstrzymanie płatności całego należnego wynagrodzenia, a nie jedynie w części, w jakiej
Wykonawca nie przedstawił żądanych dowodów.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.4.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: ,,[w] przypadku nie przedstawienia przez
Wykonawcę wszystkich oświadczeń lub wszystkich oświadczeń i wszystkich dowodów, jeśli
Zamawiający ich zażądał, Zamawiający może wstrzymać wypłatę należnego wynagrodzenia
za Roboty objęte wystawionym Świadectwem Płatności w części, w jakiej Wykonawca nie
przedstawił odpowiednich poświadczeń zapłaty" (żądanie nr 13)
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4. „Podwykonawcy" ust. 10
wzoru umowy, Zamawiający wskazuje, że „[w] przypadku nie zgłoszenia Zamawiającemu
podwykonawcy robót (dalszego podwykonawcy) i powierzenia mu do wykonania części
przedmiotu Umowy, na Wykonawcę (odpowiednio na Podwykonawcę, dalszego
podwykonawcę) zostanie nałożona kara w wysokości 100000 zł za każde naruszenie
(brutto)". Postanowienie to nakłada na Wykonawcę obowiązek powstrzymywania osób
trzecich (podwykonawcę oraz podwykonawcę dalszego) od powierzania innym podmiotom
robót, bez zgłoszenia tych podmiotów trzecich Zamawiającemu. W ocenie Odwołującego taki
warunek jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, gdyż postanowienia umowne
zawarte pomiędzy Wykonawca a Zamawiającym nie mogą przewidywać nałożenia kary
umownej na podmiot trzeci. Ponadto, wysokość kary umownej również jest zbyt
wygórowana.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.4.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „W przypadku nie zgłoszenia Zamawiającemu
podwykonawcy robót i powierzenia mu do wykonania części przedmiotu Umowy, na
Wykonawcę zostanie nałożona kara w wysokości 20 000 zł za każde naruszenie (brutto)
(zadanie nr 14).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.4. „Podwykonawcy"' ust.
11wzoru umowy, Zamawiający wskazuje, że „[w] przypadku braku zapłaty wynagrodzenia
należnego Podwykonawcy lub dalszym podwykonawcom Zamawiający naliczy kary umowne
w wysokości 10 % wynagrodzenia należnego i nie zapłaconego Podwykonawcy lub
odpowiednio dalszym podwykonawcom (brutto)". Odwołujący wskazał, że abstrahując od
okoliczności, że Zamawiający przewiduje nałożenie na Wykonawcę kary umownej za
niewykonanie świadczenia pieniężnego, nawet wówczas, gdy świadczenie to nie jest jeszcze
wymagalne lub zaniechanie płatności nastąpiło z uzasadnionych przyczyn, podkreślić
należy, że postanowienie to jest sprzeczne z art. 483 § 1 kodeksu cywilnego. Zgodnie
bowiem z powołanym przepisem kodeksu cywilnego, karę umowną można ustanowić
wyłącznie w przypadku niespełnienia lub nienależytego spełnienia świadczenia
niepieniężnego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o wykreślenie cytowanego fragmentu klauzuli 4.4.
(żądanie nr 15).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.8. „Procedury
bezpieczeństwa" lit f) wzoru umowy, Zamawiający nakłada na Wykonawcę obowiązek
„uzyskiwania akceptacji inżyniera dla planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia". Odwołujący
wskazał, że Zamawiający nie określił, w jakim terminie Inżynier zobowiązany jest wyrazić
swój akcept lub uwagi do planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.8.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „uzyskiwania akceptacji Inżyniera dla planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, który wyrazi swój akcept lub uwagi w terminie trzech (2)
dni roboczych" (zadanie nr 16).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.12. „Nieprzewidywalne
warunki techniczne" wzoru umowy, Zamawiający przewidział wykreślenie pkt (b). Odwołujący
wskazał, że wykreślenie niniejszego punktu skutkuje przeniesieniem wszelkich ryzyk
związanych z usuwaniem nagłych przeszkód na Wykonawcę. Taki nieproporcjonalny podział
ryzyk pomiędzy strony Kontraktu jest niezgodny z zasadami współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o w przywrócenie wykreślonego pkt (b) klauzuli
4.12. (żądanie nr 17).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 4.27. „Istniejące instalacje"
wzoru umowy, Zamawiający wskazał: „Wykonawca zaznajomi się z umiejscowieniem
wszystkich istniejących instalacji takich jak odwodnienie, linie i słupy telefoniczne i
elektryczne, światłowody, wodociągi, gazociągi i podobne, przed rozpoczęciem jakichkolwiek
wykopów lub innych prac mogących uszkodzić istniejące instalacje. Tym samym, w ocenie
Odwołującego, Zamawiający w sposób jednoznaczny uchyla się od obowiązku przekazania
Wykonawcom kompletnej dokumentacji, wskazującej na umiejscowienie wszystkich
istniejących instalacji, tak aby Wykonawca realizujący Kontrakt mógł wykonywać roboty bez
narażania tych instalacji na uszkodzenie. Tymczasem, art. 29 ust. 1 ustawy Pzp nakazuje
Zamawiającemu opisać przedmiot zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 4.27.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Wykonawca zaznajomi się z dokumentacją
przekazaną przez Zamawiającego, zawierającą informacje na temat umiejscowienia
wszystkich istniejących instalacji, takich jak odwodnienie, linie i słupy telefoniczne i
elektryczne, światłowody, wodociągi, gazociągi i podobne, przed rozpoczęciem jakichkolwiek
wykopów lub innych prac mogących uszkodzić istniejące instalacje" (żądanie nr 18).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 6.1, „Zatrudnienie kadry i
robotników" wzoru umowy, Zamawiający formułuje postanowienie, które „[odnosi się to do
całego personelu i siły roboczej zatrudnionego przez Wykonawcę lub jego Podwykonawców"
Jednakże, w ocenie Odwołującego, nałożenie na Wykonawcę obowiązku weryfikacji działań
osób trzecich (podwykonawców) w zakresie ich polityk tyczących się zatrudniania i opłacania
pracowników, jest warunkiem sprzecznym w prawem i zasadami współżycia społecznego.
Wykonawca nie może bowiem ponosić odpowiedzialności za działania lub zaniechania
podwykonawców, nie związane z realizacją przedmiotu zamówienia.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 6.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „odnosi się to do całego personelu i siły
roboczej zatrudnionego przez Wykonawcę" (żądanie nr 19).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.2. „Czas na Ukończenie" pkt
(c) wzoru umowy Zamawiający nakłada na Wykonawcę następujący obowiązek: „uzyskanie
w imieniu i na rzecz Zamawiającego wszelkich koniecznych decyzji administracyjnych i
uzgodnień, w tym ewentualnie pozwolenia na budowę, zgłoszenia zamiaru wykonania robót
lub zmiany pozwolenia na budowę w zakresie robót objętych Dokumentacją Projektową i
Dokumentami Wykonawcy oraz decyzji o pozwoleniu na użytkowanie lub innych
przewidzianych przepisami wszelkich dokumentów warunkujących użytkowanie obiektów
przez Użytkownika”. Jednakże, w ocenie Odwołującego, Zamawiający nie wskazuje, że Czas
na Ukończenie ulega przesunięciu o termin uzyskiwania stosownych decyzji i uzgodnień.
Nałożenie na Wykonawcę wyłącznego ryzyka opóźnień w realizacji robót, spowodowanych
opieszałością organów administracyjnych przy wydawaniu decyzji administracyjnych i
uzgodnień, również w przypadku konieczności wystąpienia o zgodę na zmianę pozwolenia
na budowę, z uwagi na wady, błędy itp. dokumentacji, przekazanej przez Zamawiającego,
jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
4Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 8.2.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „uzyskanie w imieniu i na rzecz
Zamawiającego wszelkich koniecznych decyzji administracyjnych i uzgodnień, w tym
ewentualnie pozwolenia na budowę, zgłoszenia zamiaru wykonania robót lub zmiany
pozwolenia na budowę w zakresie robót objętych Dokumentacją Projektową i Dokumentami
Wykonawcy oraz decyzji o pozwoleniu na użytkowanie lub innych przewidzianych przepisami
wszelkich dokumentów warunkujących użytkowanie obiektów przez Użytkownika, z
zastrzeżeniem, że Czas na Ukończenie ulegnie przedłużeniu o okres oczekiwania na
wydanie decyzji lub uzgodnień, jeżeli konieczność wystąpienia o wydanie danej decyzji
administracyjnej lub uzgodnienia wynikła po podpisaniu Kontraktu, z przyczyn leżących po
stronie Zamawiającego" (żądanie nr 19).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.3. „Program" wzoru umowy,
Zamawiający wskazuje, że: „Zamawiający lub Inżynier może żądać aktualizacji
Harmonogramu stosownie do bieżących okoliczności w tym zmieniających się potrzeb
Szpitala. Wykonawca zobowiązany jest dostarczyć Inżynierowi aktualizację Harmonogramu
na każde wezwanie w terminie 7 dni od takiego wezwania oraz każdorazowo, gdy zachodzi
niezgodność między postępem Robót a jego wykonaniem o więcej niż 30 dni, a także w
innych przypadkach, na żądanie Inżyniera". W ocenie Odwołującego postanowienie to jest
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyż nakłada na Wykonawcę wyłączne
ryzyko opóźnień w realizacji robót, spowodowanych arbitralną decyzją Zamawiającego o
konieczności zmiany Harmonogramu. Tymczasem, zmiana potrzeb Zamawiającego powinna
stanowić podstawę do renegocjacji Kontraktu, a nie jednostronnego żądania zmian.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 8.3.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Zamawiający lub Inżynier może żądać
renegocjacji Harmonogramu z uwagi na zmianę bieżących okoliczności, w tym
zmieniających się potrzeb Szpitala. Wykonawca zobowiązany jest dostarczyć Inżynierowi
aktualizację Harmonogramu, gdy zachodzi niezgodność między postępem Robót a jego
wykonaniem o więcej niż 30 dni" (żądanie nr 20).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.7. „Kara za opóźnienie" wzoru
umowy, Zamawiający dokonał zmiany nazwy klauzuli (pierwotna nazwa „Kara za zwłokę")
oraz treści klauzuli w sposób, który nakłada na Wykonawcę ryzyko przesunięcie się terminu
ukończenia robót, spowodowane działaniami lub zaniechaniami osób trzecich (w tym
również Zamawiającego). W ocenie Odwołującego Zamawiający przewiduje penalizację
opóźnienia Wykonawcy w uzyskiwaniu decyzji o pozwoleniu na użytkowaniu lub innych
dokumentów, podczas gdy oryginalna treść FIDICa wyważa ryzyka występujące podczas
procesu budowlanego i obciąża Wykonawcę ryzykiem za zwłokę w uzyskiwaniu ww.
dokumentów. Przerzucanie niemalże wszystkich ryzyk na Wykonawcę jest sprzeczne z
zasadami współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę klauzuli 8.7. poprzez nadanie jej
następującego brzmienia: (i) nagłówek: „Kara za zwłokę"; (ii) pierwszy akapit zdanie drugie:
„Kara może być zastosowana w przypadku niedotrzymania przez Wykonawcę Czasu na
Ukończenie każdego z Odcinków lub innych elementów Robót, których ukończenie jest
wskazane w Ramowym Harmonogramie Realizacji Kontraktu. Szczególnie rygorystycznie
będą monitorowane i będą podlegały karom umownym przekroczenia terminów, w razie
zwłoki w uzyskiwaniu przez Wykonawcę w imieniu Zamawiającego decyzji o pozwoleniu na
użytkowanie lub innych dokumentów warunkujących użytkowanie) każdego oddziału
szpitalnego> z uwagi na duże ryzyko powstania zaburzeń ciągłości pracy Szpitala w jego
newralgicznych miejscach" (żądanie nr 21).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.9. „Następstwa zawieszenia"
wzoru umowy Zamawiający wykreślił pkt (b). W ocenie Odwołującego wykreślenie tego
punktu powoduje nałożenie na Wykonawcę ryzyka ponoszenia kosztów zawieszenia robót,
nawet jeśli zawieszenie zostało spowodowane przez Zamawiającego. W ocenie
Odwołującego postanowienia, które obarczają odpowiedzialnością jedną ze stron umowy za
działania lub zaniechania drugiej strony umowy, są niezgodne z zasadami współżycia
społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o w przywrócenie wykreślonego pkt (b) klauzuli 8.9.
(żądanie nr 22).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.1. „Dokończenie zaległych
prac i usuwanie wad" pkt (c) wzoru umowy Zamawiający wskazuje, że „Jeżeli pojawi się
wada lub uszkodzenie, to Wykonawca zostanie o tym odpowiednio powiadomiony przez
Inżyniera. W ocenie Odwołującego w powyższym postanowieniu brakuje obowiązku
niezwłocznego powiadomienia wykonawcy przez Inżyniera o stwierdzonej wadzie lub
uszkodzeniu. Dostęp do takiej wiedzy jest dla Wykonawcy nieodzowny w pilnym terminie, z
uwagi na konieczność weryfikacji wniosków Inżyniera oraz potencjalny wpływ różnorodnych
czynników na pogłębianie się zaistniałej wady.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 11.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „jeżeli pojawi się wada lub uszkodzenie, to
Wykonawca zostanie o tym powiadomiony bezzwłocznie przez Inżyniera" (żądanie nr 23).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 11.4. „Niewypełnienie
obowiązku usuwania wad" wzoru umowy, Zamawiający wskazuje: „jeżeli Wykonawca nie
usunie wad lub usterek w Robotach ujawnionych przed upływem Okresu Zgłaszania Wad, w
terminie ustalonym w powiadomieniu Zamawiającego (lub w jego imieniu), o którym mowa w
punkcie (b) klauzuli 11.1 [Ukończenie zaległej pracy i usunięcie wad, to Wykonawca z
uwzględnieniem klauzuli 2.5 [Roszczenia Zamawiającego] zapłaci Zamawiającemu karę
umowną za opóźnienie w związku z tym uchybieniem na zasadach określonych w klauzuli
8.7 [Kary umowne za opóźnienie] i w sumach podanych w Załączniku do Oferty". W ocenie
Odwołującego tak sformułowane postanowienie jest wadliwe z dwóch przyczyn. Po
pierwsze, jak sama nazwa "Okres Zgłaszania Wad" wskazuje, Wykonawca jest zobowiązany
do usunięcia wad lub usterek w zgłoszonych w tym właśnie okresie, a nie „ujawnionych"
przed jego upływem. O ile bowiem obiektywnie można stwierdzić, kiedy wada została
zgłoszona, o tyle Wykonawca nie jest w stanie zweryfikować, czy dana wada powstała w
czasie trwania ww. okresu czy też już po jego ustaniu, lecz Zamawiający jest przekonany, że
została ujawniona wcześniej. Po drugie, klauzula ta jest niezgodna z wnioskowaną zmianą
do klauzuli 8.7., gdyż posługuje się pojęciem „opóźnienia" zamiast „zwłoki".
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 11.4.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „jeżeli Wykonawca nie usunie wad lub usterek
w Robotach wskazanych Wykonawcy przed upływem Okresu Zgłaszania Wad, w terminie
ustalonym w powiadomieniu Zamawiającego (lub w jego imieniu), o którym mowa w punkcie
(b) klauzuli 11.1 [Ukończenie zaległej pracy i usunięcie wad], to Wykonawca z
uwzględnieniem klauzuli 2.5 [Roszczenia Zamawiającego] zapłaci Zamawiającemu karę
umowną za zwłokę w związku z tym uchybieniem na zasadach określonych w klauzuli 8.7
[Kary za zwłokę] / w sumach podanych w Załączniku do Oferty" (żądanie nr 25).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do Zmian" ust. 2
pkt 3) lit. b) wzoru umowy, Zamawiający wprowadził „możliwość wprowadzenia zmian w
Dokumentacji Projektowej w zakresie uzasadnionym zmianą przepisów, zmiany
wynagrodzenia w przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę lub wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych
wydatków/oszczędności potwierdzonych przez Inżyniera, a także Czasu na Ukończenie,
jeżeli zmiana przepisów spowoduje wstrzymanie Robót rzutujące na Czas na Ukończenie,
zawieszenia Robót. Zatem, w ocenie Odwołującego, Zamawiający uzależnił możliwość
zmiany Czasu na Ukończenie spowodowanego koniecznością wprowadzenia zmian do
Dokumentacji Projektowej, od okresu wstrzymania Robót. Tymczasem, zmiana Czasu na
Ukończenie powinna być uzależniona również od zakresu zmian, wprowadzonych do
Dokumentacji Projektowej i ich czasochłonności.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 13.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „możliwość wprowadzenia zmian w
Dokumentacji Projektowej w zakresie uzasadnionym zmianą przepisów, zmiany
wynagrodzenia w przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę lub wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych
wydatków/oszczędności potwierdzonych przez Inżyniera, a także Czasu na Ukończenie,
maksymalnie o okres wstrzymania Robót oraz okres wykonania robót objętych tymi
zmianami, uzasadniony ich wdrażaniem" (żądanie nr 26).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do Zmian" ust. 2
pkt 5) wzoru umowy, Zamawiający dopuszcza możliwość zmiany Kontraktu, jeżeli zaistniała
„konieczność dokonania zmian w Dokumentacji Projektowej (wprowadzenia uzupełnień,
rozwiązań zamiennych) w przypadku błędów projektowych, których wystąpienie utrudnia lub
uniemożliwia realizację Robót zgodnie z Kontraktem i przepisami powszechnie
obowiązującego prawa, o ile dokonanie tych zmian wpływa na przedłużenie Czasu na
Ukończenie lub powoduje konieczność poniesienia dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę albo powstanie oszczędności', dopuszcza się zmiany wynagrodzenia w
przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez Wykonawcę lub
wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych wydatków/oszczędności
potwierdzonych przez Inżyniera, a także Czasu na Ukończenie, jeżeli zmiana przepisów
spowoduje wstrzymanie Robót rzutujące na Czas na Ukończenie, maksymalnie o okres
zawieszenia Robót". W ocenie Odwołującego tak sformułowane postanowienie bezzasadnie
zawęża możliwość wprowadzania zmian w Dokumentacji projektowej wyłącznie do „błędów
projektowych", podczas gdy zasadne byłoby uwzględnienie również innych przesłanek,
skutkujących koniecznością wprowadzenia tych zmian. Ponadto, w ocenie Odwołującego,
postanowienie to zawęża możliwość zmiany Czasu na Ukończenie wyłącznie do sytuacji, w
której wstrzymanie Robót następuje z uwagi na „zmianę przepisów" Również i to zawężenie
bezzasadnie wyklucza możliwość przesunięcia Czasu na Ukończenie z uwagi na
wstrzymanie Robót, spowodowane innymi czynnikami niż zmiana przepisów prawa.
Ponadto, przy przesunięciu Czasu na Ukończenie winna być brana pod uwagę również skala
zmian (tj. czas potrzebny na ich wprowadzenie i wykonanie), nie tylko długość okresu
wstrzymania Robót.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 13.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „konieczności dokonania zmian w
Dokumentacji Projektowej (wprowadzenia uzupełnień, rozwiązań zamiennych} w
szczególności w przypadku błędów projektowych, których wystąpienie utrudnia lub
uniemożliwia realizację Robót zgodnie z Kontraktem i przepisami powszechnie
obowiązującego prawa; o ile dokonanie tych zmian wpływa na przedłużenie Czasu na
Ukończenie lub powoduje konieczność poniesienia dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę albo powstanie oszczędności dopuszcza się zmiany wynagrodzenia w
przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez Wykonawcę lub
wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych wydatków/oszczędności
potwierdzonych przez Inżyniera; a także Czasu na Ukończenie, jeżeli konieczność
dokonania zmian w Dokumentacji Projektowej będzie rzutować na Czas na Ukończenie,
maksymalnie o okres wstrzymania Robót oraz okres wykonania Robót objętych tymi
zmianami, uzasadniony ich wdrażaniem" (żądanie nr 21).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do Zmian" ust. 2
pkt 11) wzoru umowy Zamawiający wskazuje, iż „w przypadku konieczności wykonania robót
dodatkowych lub zamiennych jeżeli to uniemożliwia lub istotnie utrudnia realizację Robót
wpływając na przedłużenie Czasu na Ukończenie, dopuszcza się przedłużenie Czasu na
Ukończenie maksymalnie w którym realizacja określonego rodzaju Robót była niemożliwa
lub istotnie utrudniona i przez który zakończenie Robót w Czasie na Ukończenie było
niemożliwe, a także w przypadku konieczności poniesienia dodatkowych wydatków przez
Wykonawcę albo powstania oszczędności, dopuszcza się zmiany wynagrodzenia w
przypadku poniesienia w związku z tym dodatkowych wydatków przez Wykonawcę lub
wystąpienia oszczędności maksymalnie o kwotę dodatkowych wydatków/oszczędności
potwierdzonych przez Inżyniera". W ocenie Odwołującego Zamawiający uzależnia
możliwości zmiany treści Czasu na Ukończenie nie od czasu faktycznie niezbędnego na
wykonanie robót dodatkowych lub zamiennych, lecz od okoliczności, czy roboty te
„uniemożliwiają lub istotnie utrudniają" realizację Robót. W ocenie Odwołującego taka
regulacja jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, gdyż wyłącza możliwość
zmiany Czasu na Ukończenie w sytuacji, gdy roboty dodatkowe lub zamienne nie
uniemożliwiają lub nie utrudniają w istotny sposób realizacji Robót, lecz z uwagi na swą
czasochłonność nie pozwalają na realizację Robót zgodnie z Harmonogramem.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 13.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „w przypadku konieczności wykonania robót
dodatkowych lub zamiennych wpływając na przedłużenie Czasu na Ukończenie, dopuszcza
się przedłużenie Czasu na Ukończenie maksymalnie o okres wykonania tych robót, a także
w przypadku konieczności poniesienia dodatkowych wydatków przez Wykonawcę albo
powstania oszczędności, dopuszcza się zmiany wynagrodzenia w przypadku poniesienia w
związku z tym dodatkowych wydatków przez Wykonawcę lub wystąpienia oszczędności
maksymalnie o kwotę dodatkowych wydatków/oszczędności potwierdzonych przez inżyniera"
(żądanie nr 28).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 13.1. „Prawo do Zmian" ust.
2pkt 13) wzoru umowy Zamawiający przewiduje możliwość zmiany umowy w następującym
zakresie: „zmniejszenie zakresu realizowanych Robót /prac w ramach Kontraktu przewiduje
się obniżenie wynagrodzenia Wykonawcy o wartość robót zaniechanych, ustaloną przez
Inżyniera". W postanowieniu tym Zamawiający nie wskazał jednak, w jaki sposób Inżynier
ustali wartość, o którą pomniejszone zostanie wynagrodzenie Wykonawcy. W ocenie
Odwołującego to zaniechanie określenia podstaw i sposobu wyceny zmniejszonego zakresu
Robót prowadzić może do arbitralnego szacowania tych wartości, bez odnoszenia się do ich
realnej wartości. Regulacja taka jest więc sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 13.1.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „zmniejszenie zakresu realizowanych Robót /
prac w ramach Kontraktu przewiduje się obniżenie wynagrodzenia Wykonawcy o wartość
robót zaniechanych, ustaloną przez Inżyniera. Przy ustalaniu wartości robót zaniechanych,
inżynier kontraktu weźmie pod uwagę faktyczną wartość tych Robót, opublikowaną w KNR-
ach w dniu przekazania Wykonawcom zaproszenia do składania ofert, a w przypadku
kwestionowania przez Wykonawcę wartości wskazanej obliczonej przez Inżyniera,
Wykonawca uprawniony jest do powołania biegłego, którego opinia jest wiążąca dia stron
Kontraktu. Koszty opinii biegłego pokrywa Wykonawca, jeżeli wycena robót zaniechanych,
dokonana przez biegłego, nie różni się od wyceny Inżyniera o więcej niż pięć procent (< +/-
5%). Koszty opinii biegłego pokrywa Zamawiający, jeżeli wycena robót zaniechanych
dokonana przez biegłego różni się od wyceny Inżyniera o więcej niż pięć procent (> +/- 5%f
(żądanie nr 29).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 14.7. „Zapłata" pkt (a) wzoru
umowy, Zamawiający reguluje kwestie płatności w następujący sposób: „kwotę potwierdzoną
w Przejściowym Świadectwie Płatności lub Końcowym Świadectwie Płatności w ciągu 30 dni
od dnia otrzymania przez Zamawiającego prawidłowo wystawionej faktury VAT na wskazany
w niej rachunek bankowy Wykonawcy. Wykonawca wystawi fakturę VAT po podpisaniu
przez Zamawiającego Przejściowego Świadectwie Płatności lub Końcowego Świadectwa
Płatności wystawionego przez Inżyniera. W ocenie Odwołującego postanowienie to nie
nakłada więc na Zamawiającego obowiązku podpisania Przejściowego Świadectwa
Płatności lub Końcowego Świadectwa Płatności wystawionego przez Inżyniera „bez zbędnej
zwłoki". Takie przyzwolenie na ewentualną opieszałość Zamawiającego, której negatywne
skutki odczuje wyłącznie Odwołujący, jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 14.7.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „kwotę potwierdzoną w PrzejściowymŚwiadectwie Płatności lub Końcowym Świadectwie Płatności w ciągu 30 dni od dnia
otrzymania przez Zamawiającego prawidłowo wystawionej faktury VAT na wskazany w niej
rachunek bankowy Wykonawcy. Wykonawca wystawi fakturę VAT po bezzwłocznym
podpisaniu przez Zamawiającego Przejściowego Świadectwie Płatności lub KońcowegoŚwiadectwa Płatności wystawionego przez Inżyniera" (żądanie nr 30).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.2. „Rozwiązanie przez
Zamawiającego" pkt (g) akapit drugi zdanie pierwsze wzoru umowy, Zamawiający zastrzega,
w odniesieniu do przyczyn wymienionych w tym punkcie, że „[w] każdym z takich
przypadków lub okoliczności Zamawiający może odstąpić od Kontraktu w terminie 60 dni od
dnia dowiedzenia się o okoliczności stanowiącej podstawę odstąpienia i usunąć Wykonawcę
z Terenu Budowy". W ocenie Odwołującego uprawnienie Zamawiającego do odstąpienia od
Kontraktu w terminie 60 dni od dnia dowiedzenia się o okoliczności stanowiącej podstawę do
odstąpienia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W obecnym brzmieniu,
odstąpienie może bowiem nastąpić na długo po zaprzestaniu uchybień w realizacji
Kontraktu, w okresie gdy jest on już prawidłowo realizowany. W ocenie Odwołującego
regulacja ta powoduje więc niepewność stosunku prawnego i możliwość wykorzystywania
takich "starych” uchybień, jako pretekstu do usunięcia Wykonawcy w okresie późniejszym.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 15.2.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: ,,[w] każdym z takich przypadków lub
okoliczności Zamawiający może odstąpić od Kontraktu w terminie 14 od dnia dowiedzenia
się o okoliczności stanowiącej podstawę odstąpienia i usunąć Wykonawcę z Terenu
Budowy" (żądanie nr 31).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5. „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu" wzoru umowy, Zamawiający zastrzega, że
„Zamawiający ma prawo odstąpienia od Umowy w stosunku do niewykonanej części Umowy
(nierozpoczętych Odcinków), w terminie 14 dni przed zakończeniem ostatniego Odcinka
realizowanego przez Wykonawcę, jeżeli z przyczyn niezawinionych przez Zamawiającego
lub gdy dalsza realizacja inwestycji będzie nieuzasadniona". W ocenie Odwołującego
Uprawnienie Zamawiającego do odstąpienia od Kontraktu przez cały okres trwania
Kontraktu, z wyłączeniem ostatnich 14 dni przez zakończeniem ostatniego Odcina, z uwagi
na wystąpienie niesprecyzowanych w Kontrakcie przyczyn „niezawinionych przez
Zamawiającego", jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, postanowienie to jest
bowiem uznaniowe i stojące w sprzeczności z zasadą pacta sunt servanda oraz wprowadza
niepewność stosunku prawnego. Obecnie bowiem, Zamawiający może wedle swojego
uznania i bez wskazania żadnej konkretnej przyczyny odstąpić od Kontraktu.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 15.5.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „Zamawiający ma prawo odstąpienia od
Kontraktu w stosunku do niewykonanej części Kontraktu (tj. nierozpoczętych Odcinków),
jeżeli dalsza realizacja inwestycji będzie w sposób obiektywny niezasadna, oraz jeżeli
Zamawiający poinformuje Wykonawcę o odstąpieniu od Kontraktu w terminie 14 dni od dnia
powzięcia informacji lub od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł
powziąć informację, o wystąpieniu obiektywnych przyczyn niweczących zasadność realizacji
inwestycji” (żądanie nr 32).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5. „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu" wzoru umowy, Zamawiającego wprowadza
uprawnienie do odstąpienia od Kontraktu w przypadku wielokrotnego dokonywania
bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom. Przy
czym, „przez wielokrotne dokonywanie bezpośredniej zapłaty podwykonawcy lub dalszemu
podwykonawcy strony rozumieją co najmniej dwu dokonanie takiej zapłaty na rzecz
dowolnego Podwykonawcy lub dalszego Podwykonawcy”. Odwołujący wskazał, że
wprowadzenie
możliwości
odstąpienia
od
umowy
w
przypadku
dwukrotnego,
bezpośredniego uiszczenie przez Zamawiający zapłaty jest sprzeczne z zasadami
współżycia społecznego. Intencją tego postanowienia jest bowiem zapobieganie nagminnym
i rażącym naruszeniom Kontraktu w zakresie zapłaty na rzecz podwykonawców oraz
dalszym podwykonawcom. Zatem dwukrotne dokonanie takiej zapłaty nie spełnia kryterium
„wielokrotności".
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 15.5.
poprzez nadanie jej następującego brzmienia: „[przez wielokrotne dokonywanie
bezpośredniej zapłaty podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy strony rozumieją co
najmniej czterokrotne dokonanie takiej zapłaty na rzecz dowolnego Podwykonawcy lub
dalszego Podwykonawcy" (żądanie nr 33).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 17.4. „Następstwa ryzyka
Zamawiającego" wzoru umowy, Zamawiający wskazał, że ,,[w przypadku wystąpienia
sytuacji, o których mowa w KI. 17.3, o ile będzie to możliwe zgodnie z Kontraktem i
przepisami, Zamawiający może wprowadzić zmiany; zgodnie z KI. 13 [zmiany i korekty]. Tym
samym, Zamawiający wyłączył z uprawnień Wykonawcy możliwości odstąpienia od
Kontraktu, w sytuacji wystąpienie przyczyn, o których mowa w klauzuli 17.3. Uprawnienie to
Zamawiający zastąpił uprawnieniem Zamawiającego do wprowadzenia zmian do Kontraktu,
co nie równoważy jednak niedogodności związanych z wystąpieniem przyczyn wskazanych
w ww. klauzuli. W ocenie Odwołującego takie jednostronnie korzystne regulacje,
pozwalające odstąpić Zamawiającemu od umowy w każdym czasie i bez ważnych przyczyn,
a z drugiej strony wyłączające uprawnienie Wykonawcy do odstąpienia od Kontraktu w
sytuacji wystąpienia siły wyższej, wojny itp., jest sprzeczne z zasadami współżycia
społecznego.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu klauzuli 17.4.
poprzez nadanie jej brzmienia zgodnego w treścią odnośnego projektu umowy FIDIC
(„Warunki Kontraktu na budowę" - FIDIC czerwony), (żądanie nr 33).
W cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 20.1. „Roszczenia Wykonawcy'"
wzoru umowy, Zamawiający w jednej zmianie warunków Kontraktu wprowadza niewielką
modyfikację do klauzuli 20.1., zaś w następnej zmianie warunków Kontraktu Zamawiający
oświadcza: „Klauzule 20.1. - 20.8 skreśla się, jako nie mające zastosowania". Powyższe
zmiany stoją względem siebie w sprzeczności.
Wobec powyższego, Odwołujący wniósł o zmianę cytowanego fragmentu dotyczącego
klauzul 20.1. - 20.8 poprzez nadanie mu następującego brzmienia: „Klauzule 20.2. - 20.8
skreśla się, jako nie mające zastosowania" (żądanie nr 34).
TERMIN SKŁADANIA OFERT
Odwołujący wskazał, że Zamawiający wyznaczył termin składania ofert na dzień 03 czerwca
2015r. Odwołujący podniósł, iż tak ustalony termin składania ofert jest zbyt krótki.
Wyznaczony termin nie uwzględnia bowiem specyfiki niniejszego zamówienia publicznego,
złożonego charakteru tego projektu, a nade wszystko okoliczności, iż opis przedmiotu
zamówienia jest niekompletny i niejasny.
Z uwagi na fakt, że opis przedmiotu zamówienia jest niekompletny, Wykonawcy nie mogą
składać oferty w oparciu wyłącznie o dokumenty składające się na SIWZ. Dla uzyskania
informacji, jaki zakres prawdopodobnie jest zgodnie z intencją Zamawiającego objęty
przedmiotem zamówienia, Wykonawcy zmuszeni są odbyć wizję lokalną. Termin zaś wizji
lokalnej został zaś wyznaczony na zaledwie trzy (3) tygodnie przed terminem składania ofert
tj. 11 maja 2015 r. Odwołujący wniósł o modyfikacje postanowień ogłoszenia o zamówienia i
SIWZ i wydłużenie terminu składania ofert o co najmniej 2 tygodnie tj. nie wcześniej niż na
dzień 17 czerwca 2015 r. (żądanie 35).
Izba ustaliła co następuje:
Izba postanowiła dopuścić w poczet materiału dowodowego SIWZ na okoliczność ustalenia
opisu przedmiotu zamówienia. Na podstawie powyższego dokumentu Izba ustaliła, że
kwestionowane przez Odwołującego SIWZ zawarte w treści odwołania odpowiadają zapisom
w SIWZ.
Izba ustaliła, że na skutek przekazania w dniu 4 maja 2015 r. przez Zamawiającego
wezwania do wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym wraz z kopią odwołania do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło zgłoszenie przystąpienia do postępowania
odwoławczego po stronie Odwołującego przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia Konsorcjum firm: Warbud S.A., GTM Bâtiment SAS oraz SICRA ILE
DE France. Wobec dokonania zgłoszenia w formie pisemnej, z zachowaniem 3-dniowego
terminu oraz wymogu przekazania kopii zgłoszenia stronom postępowania (zgodnie z art.
185 ust. 2 ustawy Pzp) – Izba nie miała podstaw do stwierdzenia nieskuteczności
przystąpienia, co do którego nie zgłoszono również opozycji.
W dniu 14 maja 2015 r. Zamawiający wniósł odpowiedź na odwołanie, wnosząc o oddalenie
wszystkich podniesionych zarzutów.
Izba zważyła co następuje:
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że nie została spełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 1 Pzp, a Odwołujący posiada
interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp. Izba stwierdziła, że w
odwołaniach od treści SIWZ wykonawca nie tyle wskazuje na brak bezpośredniej możliwości
uzyskania zamówienia, co na wadliwe i niekonkurencyjne postanowienia SIWZ, które
utrudniają mu złożenie prawidłowej i zgodnej z przepisami Pzp oferty. Uprawnienie to
przysługuje każdemu wykonawcy, który potencjalnie może ubiegać się o udzielenie tego
zamówienia. Na tym etapie wystarczające jest wykazanie jedynie hipotetycznej szkody
polegającej na niewłaściwym sformułowaniu treści SIWZ, które może utrudniać wykonawcy
dostęp do zamówienia. Tym samym w ocenie Izby wystarczająca jest dla uznania interesu
danego wykonawcy jedynie deklaracja, że jest zainteresowany uzyskaniem tego zamówienia
i tego faktu nie ma obowiązku udowodnić.
Zarzut naruszenia art. 29 ust. 1 ustawy Pzp
Art. 29 ust. 1 Pzp zobowiązuje zamawiającego do opisania przedmiotu zamówienia w
sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych
określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na
sporządzenie oferty. Istota tego przepisu sprowadza się więc do określenia przez
zamawiającego swoich wymagań dotyczących przedmiotu zamówienia tak szczegółowo i tak
dokładnie, aby każdy wykonawca był w stanie zidentyfikować czego zamawiający oczekuje.
Obowiązkiem zamawiającego jest podjęcie wszelkich możliwych środków w celu
wyeliminowania elementu niepewności wykonawców co do przedmiotu zamówienia poprzez
maksymalnie jednoznaczne i wyczerpujące określenie przedmiotu zamówienia. Nie może
usprawiedliwiać braku wyczerpującego opisu przedmiotu zamówienia stwierdzenie, że
wykonawca winien uwzględnić w wycenie zamówienia wszystkie ryzyka. Podkreślić bowiem
należy, że wycena ryzyk związanych z wykonaniem zamówienia może być niemożliwa
właśnie ze względu na niewłaściwy opis przedmiotu zamówienia. Nie można bowiem
wyliczyć ewentualnego kosztu ryzyka, którego wykonawca nie ma możliwości zidentyfikować
z uwagi na brak odpowiedniej i wyczerpującej informacji w SIWZ.
W ocenie Izby Zamawiający poprzez nieprzekazanie wykonawcom inwentaryzacji stanu
istniejącego modernizowanych pięter II – V oraz braku załączenia do SIWZ szczegółowego
Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją oddziałów i pacjentów
naruszył art. 29 ust. 1 ustawy Pzp.
Co do inwentaryzacji stanu istniejącego modernizowanych pięter II – V stanowisko
Zamawiającego sprowadzało się do twierdzenie, że nie posiada takiego dokumentu, a
wszystko co miał przekazał wykonawcom. Zamawiający wskazał, że wszystkie wymagane
informacje zawarł w Projekcie Funkcjonalno – Wykonawczym („
PFU”). Nie można
zaaprobować takiego działania Zamawiającego. Nie jest bowiem obowiązkiem
Zamawiającego przekazanie wszystkiego co ma w swojej dokumentacji, ale przygotowanie
jednoznacznego i wyczerpującego opisu przedmiotu zamówienia. Oczywistym jest, że jeżeli
dany dokument nie jest w posiadaniu Zamawiającego, a jest konieczny do pełnego i
jednoznacznego opisu przedmiotu zamówienia to winien on, przed wszczęciem
postępowania, samodzielnie przygotować niezbędną dokumentację lub zlecić jej
przygotowanie podmiotowi trzeciemu. Uzupełnieniem informacji o stanie technicznym
modernizowanych pięter nie może być wizja lokalna ani możliwość kontaktu wykonawców ze
wskazanymi przez Zamawiającego przedstawicielami szpitala. Podkreślić bowiem należy, że
w ramach postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem są
roboty budowlane to dokumentacja projektowa stanowi treść SIWZ w odniesieniu do opisu
przedmiotu zamówienia. Wykonawca ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego na
roboty budowlane winien złożyć ofertę zgodną pod względem treści w zakresie przedmiotu
zamówienia z jego opisem zawartych w opracowanej dokumentacji projektowej oraz
specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych. Tym samym
umożliwienie wykonawcom dokonanie wizji lokalnej nie sposób uznać jako uzupełnienie
opisu przedmiotu zamówienia o inwentaryzację modernizowanych pięter II – V. Jak wyjaśnił
Odwołujący wizja lokalna odbyła się w czynnym szpitalu, w którym znajdują się pacjenci.
Polegała wyłącznie na spacerze wykonawców po poszczególnych piętrach i wizualnym
oglądzie miejsca modernizacji. Żaden z wykonawców nie miał możliwości zbadać stanu
tynków, podłogi, sieci energetycznej czy gazowej. Podobnie możliwość kontaktu
wykonawców z przedstawicielami szpitala również nie może stanowić uzupełnienia braków w
opisie przedmiotu zamówienia. Zamawiający nie ma żadnej kontroli nad zakresem i
rodzajem informacji, jaki może zostać udzielony wykonawcom. Co więcej nie ma żadnej
pewności czy wszyscy wykonawcy otrzymają ten sam zakres informacji. To zaś przekłada się
bezpośrednio na porównywalność ofert. Podkreślić bowiem należy, że ocenie winny
podlegać oferty porównywalne. Porównywalność można zapewnić wyłącznie poprzez
przekazanie wykonawcom jednakowych informacji stanowiących bazę dla szacowania
kosztów realizacji zamówienia. Działania Zamawiającego wypaczają temu celowi.
W ocenie Izby Odwołujący wykazał, że obecne brzmienie SIWZ, w tym PFU, w którym
Zamawiający odsyła w zakresie opisu technicznego pięter II – V do wizji lokalnej, narusza
art. 29 ust. 1 ustawy Pzp. Odwołujący w odwołaniu oraz w piśmie procesowym z dnia 15
maja 2015 r. wskazał na konkretne informacje niezawarte w treści SIWZ (co zresztą
potwierdził sam Zamawiający podczas rozprawy) co do modernizowanych pięter II – V, które
uniemożliwiają mu rzetelną wycenę kosztów realizacji tej części zamówienia. Stanowisko
Zamawiającego, iż nie posiada innych informacji nie może być usprawiedliwieniem braku
podjęcia przed wszczęciem postępowania koniecznych kroków w celu przygotowania
pełnego i jednoznacznego opisu przedmiotu zamówienia. W ocenie Izby Zamawiający nie
dołożył wszelkich możliwych starań w celu należytego przygotowania opisu przedmiotu
zamówienia. Dlatego też zasadnym było nakazanie Zamawiającemu uzupełnienie SIWZ o
inwentaryzacji stanu istniejącego modernizowanych pięter II – V.
Dalej wskazać należy, że w związku z powyższymi zmianami, zasadnym jest również
nakazanie Zamawiającemu zmiany obecnego brzmienia klauzuli 4.27 wzoru umowy.
Przekazana wykonawcom inwentaryzacja stanu istniejącego modernizowanych pięter II – V
winna zawierać informacje o wszystkich istniejących instalacjach. Obowiązek wykonawcy
określony w klauzuli 4.27 winien obejmować zaznajomienie się z dokumentacją przekazaną
przez Zamawiającego zawierającą informacje na temat umiejscowienia wszystkich instalacji.
Oczywiście Zamawiający uprawniony jest do nałożenia na wykonawcę dodatkowego
obowiązku zaznajomienia się z umiejscowieniem wszystkich instalacji przed przystąpieniem
do realizacji robót, jednakże nie zwalnia go to z obowiązku przedłożenia wykonawcom pełnej
dokumentacji przedstawiającej umiejscowienie takich instalacji. Dokumentacja ta jest, w
ocenie Izby, niezbędna dla wyceny oferty i możliwości wykonania prac. Przystąpienie do
modernizacji obecnie funkcjonującego szpitala bez jakichkolwiek informacji o umiejscowieniu
istniejących instalacji i wymaganie od wykonawców zaznajomienia się z instalacją przed
przystąpieniem do realizacji zamówienia nie można być uznane za jednoznaczny i
szczegółowy opis przedmiotu zamówienia. Zamawiający bez przedstawienia wykonawcom
dokumentacji wskazującej na umiejscowienie wszelkich istniejących instalacji przerzuca na
wykonawcę ryzyko uszkodzenia instalacji podczas wykonywania modernizacji i ponoszenia
dodatkowych kosztów, unikając w ten sposób obowiązku przygotowania wyczerpującego
opisu przedmiotu zamówienia. Takie działanie Zamawiającego stanowi naruszenie art. 29
ust. 1 ustawy Pzp.
Co do szczegółowego Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją
oddziałów i pacjentów, Izba również uznała, że brak załączenia do SIWZ powyższego
harmonogramu przez Zamawiającego stanowi naruszenia art. 29 ust. 1 ustawy Pzp. Nie
zasługuje na uwzględnieni argument Zamawiającego, że modernizacja pięter II – V odbywać
się będzie w formule „projektuj i wybuduj”, a w związku z tym wykonawca winien uwzględnić
w ofercie ryzyko związane z ewentualnym opóźnieniem oddawania poszczególnych pięter do
modernizacji w ramach czynnego obiektu. Zamawiający wskazał jednocześnie, że
przygotowanie przez niego takiego harmonogramu, o ile w ogóle możliwe, byłoby
nieracjonalne z uwagi na dynamikę działań szpitala i procesu inwestycyjnego, pozostawiając
jednocześnie wykonawcom inicjatywę w zakresie organizacji robót, za którą ponoszą
odpowiedzialność.
Nie sposób zgodzić się z Zamawiającym. Po pierwsze wskazać należy, że modernizacja
pięter II – V odbywać się będzie w czynnym obiekcie. Jak wskazał Odwołujący na piętrach II
– V ulokowane są istotne oddziały szpitala, które leczą pacjentów ze skomplikowanymi
schorzeniami, a ich relokacja wymaga odpowiedniego uprzedniego zorganizowania
zastępczego miejsca leczenia. Zamawiający wskazał w załączonym do treści SIWZ
Harmonogramie (załącznik nr 5), że przewiduje okres jednego roku na wykonanie
modernizacji.
Nałożył
jednocześnie
na
wykonawców
obowiązek
przygotowania
szczegółowego Harmonogramu Rzeczowo – Finansowego, w którym wykonawca
zobowiązany jest przedstawić porządek w jakim zamierza wykonać roboty, łącznie z
założoną koordynacją każdego etapu przeprowadzek oddziałów szpitalnych, za który
wykonawca ma ponosić odpowiedzialność. Wskazał jednocześnie, że harmonogram podlega
zatwierdzeniu przez Zamawiającego i może ulec zmianie, jeśli nie będzie możliwości
przelokowania pacjentów. W kontekście powyższych zapisów podkreślić należy w pierwszej
kolejności, że Zamawiający z jednej strony kwestionuje możliwość i realność przygotowania
szczegółowego Harmonogramu dyslokacji pacjentów i udostępniania pięter ze względu na
dynamikę działań szpitala, a jednocześnie przerzuca to ryzyko na wykonawcę zobowiązując
go do sporządzenia szczegółowego Harmonogramu Rzeczowo – Finansowego, w którym
wykonawca musi a priori przyjąć jakieś założenia co do terminów udostępniania
poszczególnych pięter szpitala, etapów przeprowadzek oddziałów szpitalnych, nie mając w
tym zakresie jakichkolwiek szczegółowych informacji. Co więcej wykonawca ponosi
odpowiedzialność za przyjęte w harmonogramie założenia co do realizacji inwestycji i
ewentualne opóźnienia.
Dalej Izba podkreśla, że formuła „zaprojektuj i wybuduj” nie obejmuje swoim zakresem
zaprojektowania harmonogramu udostępnienia sal i dyslokacji pacjentów. Obowiązkiem
wykonawcy jest wyłącznie zaprojektowanie modernizacji szpitala w ramach szczegółowego
harmonogramu udostępnienia poszczególnych oddziałów przyjętego przez Zamawiającego.
To nikt inny jak tylko Zamawiający winien mieć wiedzę i informację w jaki sposób pacjenci
będą rozlokowani w trakcie remontu, w jakich terminach dane pietra będą udostępnione czy
jednocześnie będzie udostępnionych więcej niż jedno piętro. Zamawiający zaś unikając
wypełnienia ciążącego na nim obowiązku wskazuje w SIWZ, że to wykonawca ma
przygotować szczegółowy Harmonogram Rzeczowo – Finansowy, uwzględniający
harmonogram remontu poszczególnych pięter nie posiadając szczegółowej wiedzy co do
sposobu i terminów ich udostępnienia. Podkreślić należy, że okoliczności te nie są
kontrolowane przez wykonawcę, to nie wykonawca wie gdzie i kiedy dana grupa pacjentów
może opuścić dane piętro, aby wykonać niezbędne prace. To Zamawiający winien posiadać
w tym zakresie odpowiednią wiedzę. Zaproponowany przez Zamawiającego opis przedmiotu
zamówienia powoduje, że wykonawca nie może wyliczyć rzeczywistych kosztów realizacji
zamówienia. Nie wie bowiem czy jednocześnie zostanie mu udostępnione jedno czy dwa
piętra, ile osób musi mieć do dyspozycji na wykonanie modernizacji danego piętra czy
przyjęty przez niego sposób i termin modernizacji poszczególnych pięter będzie możliwy do
zrealizowania. W ocenie Izby nie można obarczać wykonawcy odpowiedzialnością za
opóźnienia w realizacji zamówienia z powodu okoliczności na które nie ma żadnego wpływu.
A w omawianej sytuacji wykonawca nie ma żadnego wpływu na termin i sposób
udostępnienia poszczególnych pięter, gdyż związane jest to wyłącznie z czynnościami
Zamawiającego.
Wskazać dalej należy, że Zamawiający oświadczył, iż prowadzi dopiero w obecnej chwili
rozmowy na temat możliwej dyslokacji pacjentów co oczywiście będzie się wiązało z
dostępnością poszczególnych pięter dla wykonawcy. W ocenie Izby działania takie winny być
podjęte przed wszczęciem postępowania. Jeśli zaś Zamawiający, jak twierdzi w odpowiedzi
na odwołanie, nie jest w stanie przygotować szczegółowego harmonogramu udostępniania
pięter, to przerzucanie na wykonawców obowiązku przygotowania takiego harmonogramu
modernizacji w oderwaniu od rzeczywistej możliwości udostępnienia poszczególnych pięter i
obarczenie ich ewentualnym ryzykiem opóźnienia realizacji inwestycji uznać należy za
działanie nieuprawnione.
W ocenie Izby dopiero przedstawienie przez Zamawiającego szczegółowego Harmonogramu
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją oddziałów i pacjentów umożliwi wykonawcom
zaprojektowanie i wykonanie modernizacji pięter II – V. Dokument ten umożliwi określenie
możliwego tempa postępu prac budowlanych, a tym samym pozwoli na rzetelne
skalkulowanie cena za realizację tej części zamówienia.
Zmiany SIWZ – Wzór Umowy – naruszenie art. 36 ust. 1 pkt 16 ustawy Pzp i art. 353¹
kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp
W ocenie Izby zarzut potwierdził. Zgodzić się należy z Zamawiającym, że postępowanie
przed Krajową Izbą Odwoławczą nie ma na celu dostosowania postanowień SIWZ do
oczekiwań poszczególnych wykonawców. Celem postępowania jest weryfikacja postanowień
SIWZ w świetle ustawy Pzp, w więc również przepisów kodeksu cywilnego. Co do zasady,
Zamawiający uprawniony jest do kształtowania postanowień umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353¹ kc strony zawierające
umowę, co do zasady, mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego
treść lub cel nie sprzeciwiał się właściwości (naturze) stosunku, ustawie lub zasadom
współżycia społecznego. O ile zasada swobody umów wymaga konsensusu obu stron, o tyle
na gruncie zamówień publicznych doznaje ona trojakiego ograniczenia: po pierwsze –
zamawiający nie może swobodnie wybrać kontrahenta, po drugie – zamawiający określa
zasady, na których umowę chce zawrzeć, po trzecie – strony nie mogą swobodnie zmienić
umowy już zawartej. Drugie z tych ograniczeń wiąże się z regulacją art. 36 ust. 1 pkt 16
ustawy Pzp, zgodnie z którą zamawiający zobowiązany jest zawrzeć w treści SIWZ istotne
dla stron postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy w sprawie
zamówienia publicznego, ogólne warunki umowy albo wzór umowy, jeżeli zamawiający
wymaga od wykonawcy, aby zawarł z nim umowę w sprawie zamówienia publicznego na
takich warunkach. Wynika z tego również uprawnienie Zamawiającego do ukształtowania
postanowień zgodnie z jego potrzebami i wymaganiami związanymi z celem zamówienia,
którego zamierza udzielić. Można zatem powiedzieć, że zamawiający ma prawo podmiotowe
do jednostronnego ustalenia warunków umowy, które zabezpieczą jego interes w wykonaniu
przedmiotu zamówienia zgodnie z jego uzasadnionymi potrzebami.
Zgodnie z zasadami obowiązującego porządku prawnego uprawnienie zamawiającego do
ustalenia warunków umowy nie ma charakteru absolutnego, gdyż zamawiający nie może
swego prawa podmiotowego nadużywać. Wynika to zarówno z przywołanych powyżej
ograniczeń zasady swobody umów, jak i z innej podstawowej zasady prawa cywilnego,
wyrażonej w art. 5 kc, zgodnie z którą nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był
sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami
współżycia społecznego, a takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane
za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Zamawiający ustosunkowując się do
zarzutów podniesionych przez Odwołującego argumentował, że Odwołujący nie wskazał
jakie konkretne zasady współżycia społecznego zostały naruszone przez Zamawiającego.
Wskazać jednak należy w tej kwestii, że judykatura odstąpiła od obowiązku wskazywania
wprost zasady współżycia społecznego jaka została naruszona poprzez postępowania danej
osoby. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2014 r. (V CSK 322/13)
odwołanie do się do zasad współżycia społecznego oznacza odwołanie się do idei
słuszności w prawie i do powszechnie uznawanych wartości w kulturze naszego
społeczeństwa, a przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe
zasady etycznego i uczciwego postępowania. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
24 kwietnia 2014 r. (III CSK 178/13) dla stwierdzenia sprzeczności danego zachowania z
zasadami współżycia społecznego znaczenie ma nie tylko treść, ale i zamierzony cel stron,
motywy działania danej strony, które mogą świadczyć o braku poszanowania dla interesów
partnera, naruszeniu zasad uczciwego obrotu rzetelnego postępowania, lojalności i zaufaniu
w stosunkach kontraktowych.
Na potrzeby niniejszych rozważań szczególnie ważną sferą zastosowania zasad współżycia
społecznego, jako granicy swobody umów, jest problematyka tzw. słuszności
(sprawiedliwości) kontraktowej, rozumianej jako równomierny rozkład uprawnień i
obowiązków w stosunku prawnym, czy też korzyści i ciężarów oraz szans i ryzyk związanych
z powstaniem i realizacją tego stosunku. Badaniu z punktu widzenia słuszności kontraktowej
podlega przede wszystkim stosunek wartości świadczeń w umowach wzajemnych. O
naruszeniu reguł sprawiedliwościowych można mówić wówczas, gdy dysproporcja tych
wartości jest rażąca. W grę wchodzi jednakże badanie rozkładu innych niż długi i
wierzytelności obowiązków i uprawnień stron, ustalanie, czy równomiernie są one obciążone
obowiązkami i wyposażone w uprawnienia różnych postaci. Chodzi zatem o konieczność
zapewnienia zarówno wzajemności lub odpowiedniości uprawnień – rozumianych jako
przysługiwanie obu stronom takich samych uprawnień lub uprawnień różnych postaci, ale
ekwiwalentnych wobec siebie, ewentualnie jako zrównoważenie dysproporcji wartościświadczeń przez nierówny rozdział innych obowiązków i uprawnień – jak i proporcjonalności
uprawnień, czyli dostosowania ich zakresu do rzeczywistej potrzeby ochrony interesów
uprawnionego. Dalsza przesłanka uznania umowy za wykraczającą poza granice
kompetencji stron wynika z istoty zasad współżycia społecznego jako ocen i norm
moralnych, a polegająca na konieczności uwzględnienia również postawy drugiej strony
umowy. Negatywna ocena ze względu na kryteria moralne uzasadniona jest w tych tylko
przypadkach, gdy kontrahentowi osoby pokrzywdzonej można postawić zarzut złego
postępowania, polegającego na wykorzystaniu (świadomym lub spowodowanym
niedbalstwem) swojej przewagi.
W kontekście powyższych rozważań podkreślenia wymaga, że obowiązkiem Zamawiającego
jest określenie postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego tak, aby cel
zamówienia publicznego tj. zaspokojenie określonych potrzeb publicznych został osiągnięty.
W swoim działaniu nie może jednak korzystać z prawa absolutnego, oderwanego od
przedmiotu zamówienia, sytuacji wykonawcy oraz ciążących na nim obowiązków jako drugiej
strony stosunku zobowiązaniowego z wykonawcą. W ocenie Izby na tle analizowanego stanu
faktycznego zasadne jest uznanie, że Zamawiający nadużył przysługującego mu prawa
określenie postanowień umowy o udzielenie zamówienia publicznego naruszając zasadę
współżycia społecznego rozumianą jako zasadę słuszności w prawie (w tym słuszności i
sprawiedliwości kontraktowej i uczciwego postępowania). Naruszenie powyższych zasad
znalazło odzwierciedlenie w następujących klauzulach zawartych we wzorze umowy:
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.3 „Program”
W ocenie Izby zmiana obecnego brzmienia Klauzuli 8.3 jest zasadna z uwagi na uznanie
przez Izbę, że Zamawiający winien dołączyć do SIWZ szczegółowy Harmonogramu
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów. Izba uznała bowiem,że dokument ten jest konieczny i niezbędny do przygotowania przez wykonawców
Szczegółowego Harmonogramu Rzeczowego – Finansowego. Wskazać należy, że
Szczegółowy Harmonogram Rzeczowo – Finansowy to dokument, który ma przygotować
wykonawca, zawierający szereg informacji, w tym szczegółowy porządek wykonania robót, z
uwzględnieniem wszelkich ograniczeń wynikających z konieczności nieprzerwanej pracy
funkcjonującego szpitala. Nie ulega w ocenie Izby wątpliwości, że szczegółowy
harmonogram wykonania poszczególnych prac zależy przede wszystkim od Harmonogramu
udostępnienia poszczególnych pięter i powierzchni. Każda zmiana Harmonogramu
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów przygotowanego przez
Zamawiającego będzie mieć potencjalny wpływ na Szczegółowy Harmonogram Rzeczowo –
Finansowy przygotowany przez wykonawcę. Obecne brzmienie Klauzuli 8.3 uprawnia
Zamawiającego oraz Inżyniera Kontraktu do wprowadzenia zmian w Harmonogramie
Rzeczowo – Finansowym stosownie do bieżących okoliczności, w tym zmieniających się
potrzeb szpitala. Oznacza to, że Zamawiający oraz Inżynier Kontraktu mają arbitralne prawo
zmiany harmonogramu realizacji robót, kierując się bliżej nieokreślonymi zmieniającymi się
potrzebami szpitala. W ocenie Izby wykonawca nie może ponosić odpowiedzialności, w tym
ponosić ryzka zapłaty kar umownych z tytułu nieterminowego wykonania inwestycji, z
powodu zmian w Harmonogramie Rzeczowo – Finansowych powstałych na skutek zmian w
Harmonogramie udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów
przygotowanym przez Zamawiającego. Przerzucenie na wykonawcę takiego ryzyka, nad
którym wykonawca nie ma żadnej kontroli stanowi naruszenie zasady słuszności i
sprawiedliwości kontraktowej. W tak specyficznej sytuacji z jaką mamy do czynienie na tle
analizowanej sprawy, gdzie modernizacja szpitala odbywać się będzie w czynnej placówce,
to Zamawiający winien wykazać najwyższy stopień zaangażowania w realizację zamówienia
i ponosić ewentualne ryzyka związane ze zmianą Harmonogramu udostępnienia szpitala do
modernizacji. Wykonawca w żaden sposób nie może wpłynąć na tempo dyslokacji
pacjentów, na termin udostępnienia poszczególnych sal szpitalnych. Są to czynności, które
leżą w wyłącznej gestii Zamawiającego i ewentualne przesunięcia w ramach Harmonogramu
Rzeczowo – Finansowego spowodowane właśnie zmianami w Harmonogramie
udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów winien ponosić
Zamawiający, nie zaś wykonawca. Obecne brzmienie postanowień zawartych we wzorze
umowy nie daje wykonawcy żadnej gwarancji, iż nie zostanie obciążony karami umownymi z
tytuły nieterminowego wykonania inwestycji spowodowanego zmianami w Harmonogramie
Rzeczowo – Finansowym z uwagi na „zmieniające się potrzeby szpitala”. Przedłużenie czasu
na ukończenie leży w gestii Inżyniera Kontraktu, zgodnie z brzmieniem Klauzuli 8.4
zaproponowanej przez Zamawiającego. Wykonawca nie ma żadnej gwarancji, iż
przedłużenie realizacji Kontraktu zostanie mu przyznane. Podkreślić również należy, że kary
umowne naliczane są opóźnienie, a więc również za nieterminowe wykonanie zamówienia z
przyczyn leżących po stronie Zamawiającego. Takie ukształtowanie postanowień umownych
jest w ocenie Izby nadużyciem przysługującego Zamawiającemu prawa podmiotowego i
narusza zasady słuszności i sprawiedliwości kontraktowej. Wykonawca nie jest
ubezpieczycielem zaniechań czy niewłaściwych decyzji Zamawiającego. Nie jest w stanie
wycenić takiego ryzyka i wliczyć go w wartość zamówienia. I nie powinien, gdyż umowa o
realizację zamówienia publicznego nie ma służyć Zamawiającemu do zabezpieczenia
interesu publicznego rozumianego jako przerzucenia na wykonawcę konsekwencji i kosztów
zaniechań czy niezasadnych decyzji Zamawiającego, ale ma służyć realizacji interesu
publicznego.
Dlatego też w ocenie Izby zasadne jest nakazanie Zamawiającemu wprowadzenie do wzoru
umowy postanowień odzwierciedlających obowiązek przygotowania szczegółowego
Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów przez
Zamawiającego, postanowień dopuszczających zmianę Harmonogramu Rzeczowo –
Finansowego w przypadku zmiany Harmonogramu udostępnienia pięter i powierzchni z
dyslokacją pacjentów i oddziałów po uzgodnieniu z Wykonawcą oraz postanowień
regulujących wpływ zmiany Harmonogramu Rzeczowo – Finansowego na termin realizacji
Kontraktu, z zastrzeżeniem, że przesunięcie terminu realizacji Kontraktu z powodu zmian w
Harmonogramie udostępnienia pięter i powierzchni z dyslokacją pacjentów i oddziałów nie
może rodzić negatywnych konsekwencji po stronie Wykonawcy.
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.2 „Czas na ukończenie” w
zw. z cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.7 „Kary za
opóźnienie”
Odwołujący postawił w kontekście powyższych klauzul dwa zarzuty. Pierwszy dotyczył
niezasadnej zmiany „Kary za zwłokę” na „Kary za opóźnienie”. Drugi zaś zarzut dotyczył
sposobu naliczania przez Zamawiającego kar umownych z tytułu nieterminowego uzyskania
niezbędnych pozwoleń na użytkowanie lub innych dokumentów.
W ocenie Izby, pierwszy z postawionych zarzutów nie potwierdził się. Odwołujący ograniczył
się do stwierdzenie, że zmiana dokonana przez Zamawiającego w stosunku do Ogólnych
Warunków Kontraktu i wskazanie, że kary umowne będą naliczane za opóźnienie, nie za
zwłokę narusza zasady współżycia społecznego i nakłada na Wykonawcę ryzyko
przesunięcie się terminu ukończenia robót, spowodowane działaniami lub zaniechaniami
osób trzecich (w tym również Zamawiającego).
Wskazać jednak należy, że zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest
do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania,
chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które
dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego,
można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub
nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej
sumy (kara umowna). Zatem wynikającą z przepisów Kc zasadą jest uzależnienie
odpowiedzialności kontraktowej od winy dłużnika, a naprawienie szkody wynikającej z
zawinionego działania lub zaniechania może przybrać formę zapłaty kary umownej. Niemniej
jednak przywołany przepis art. 471 Kodeksu cywilnego nie ma charakteru bezwzględnie
obowiązującego. Zgodnie bowiem z art. 473 § 1 Kodeksu cywilnego dłużnik może przez
umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie
zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy ustawy
odpowiedzialności nie ponosi. W orzecznictwie wyraźnie dopuszcza się możliwość
zastrzeżenia w umowie kar umownych za opóźnienie, tj. niezależnie od istnienia winy po
stronie dłużnika (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2000 r., sygn. I CKN
791/98, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli strony w umowie zastrzegły kary
umowne w każdym wypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, bez
znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy są przyczyny, które spowodowały niedotrzymanie
przez dłużnika terminu wykonania zobowiązania). Należy więc stwierdzić, że wynikająca
z Kodeksu cywilnego ogólna reguła odpowiedzialności na zasadzie winy może być wolą
stron rozszerzona, przez objęcie obowiązkiem naprawienia szkody (w tym także przez
zapłaty kary umownej) również okoliczności przez wykonawcę niezawinionych.
Dlatego też w ocenie Izby generalne stwierdzenie Odwołującego o niezasadnym naliczeniu
kar umownych za opóźnienie w realizacji inwestycji nie jest zasadne. Możliwość taka istnieje
i nie stanowi naruszenia bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa. Podkreślenia
jednakże wymaga, że naliczanie kar umownych nie jest pojęciem abstrakcyjnym i ma
zastosowanie do konkretnych zobowiązań niepieniężnych nałożonych na strony danego
stosunku zobowiązaniowego. Oznacza to, w ocenie Izby, że ocena możliwości naliczenia kar
umownych w kontekście naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego w zw. z art. 5 kodeksu
cywilnego winna być analizowane na tle konkretnego postanowienia umownego. Odwołujący
zaś tego nie uczynił. Jeśli w jego ocenie naliczanie kar umownych z tytułu niewykonania
określonych zobowiązań wykonawcy wynikających z umowy o realizację zamówienia
publicznego narusza art. 353¹ kodeksu cywilnego, to winien wskazać na treść obowiązku i
wyjaśnić w kontekście przedmiotu zamówienia dlaczego naliczanie kar umownych w danych
przypadku stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego i nadużycie prawa
podmiotowego przez Zamawiającego. Odwołujący zaś ograniczył się wyłącznie do
generalnego stwierdzenia o niezasadnej zmianie dokonanej przez Zamawiającego,
przerzuceniu ryzyka na wykonawcę, nie wskazując, z wyjątkiem jednego postanowienia, do
jakich konkretnie zobowiązań wykonawca się odwołuje i jakie ryzyka ma na myśli. Tak
sformułowany zarzut, w ocenie Izby, nie potwierdził się, gdyż, jak Izba wskazała powyżej,
dopuszczalne jest naliczanie kar umownych za opóźnienie i wprowadzenie takiego zapisu
we wzorze umowy nie stanowi naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Potwierdził się natomiast zarzut naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego w zw. z art. 5
kodeksu cywilnego na tle zakwestionowanej przez Odwołującego klauzuli umownej 8.2
„Czas na ukończenie” w zw. z cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.7
„Kary za opóźnienie”. Analiza przywołanych postanowień umownych wskazuje, że
Zamawiający obarcza wykonawcę wyłącznym ryzykiem opóźnienia w uzyskaniu
niezbędnych zgód i pozwoleń administracyjnych związanych z realizacją zamówienia i w
przypadku ewentualnego ich nieterminowego otrzymania nalicza kary umowne za
opóźnienie. Tak ukształtowany stosunek zobowiązaniowy narusza zasady uczciwości
postępowania oraz słuszności kontraktowej i stanowi nadużycie przysługującego
Zamawiającemu jednostronnego prawa określenia warunków umowy o realizację
zamówienia publicznego. W ocenie Izby prawo jednostronnego określenia przez
Zamawiającego warunków umowy nie może stanowić obejścia obowiązków Zamawiającego,
jako strony stosunku zobowiązaniowego z wykonawcą, do których należy zaliczyć
niewątpliwie obowiązek współpracy z wykonawcą w trakcie realizacji zamówienia, obowiązek
dostarczania niezbędnej i prawidłowej dokumentacji i informacji koniecznych do wykonania
ciążących na wykonawcy obowiązków. Możliwość naliczenia kar umownych z tytułu
niewykonania przez wykonawcę określonych obowiązków wynikających z umowy o realizacji
zamówienia publicznego w sytuacji, gdy przyczyną niewykonania danego zobowiązania
będzie działanie lub zaniechanie Zamawiającego jest, w ocenie Izby, działaniem sprzecznym
z zasadami słuszności i sprawiedliwości kontraktowej. Klauzule takie są pośrednią aprobatą
nieprofesjonalnego działania Zamawiającego i próbą ubezpieczenia kosztem wykonawcy
własnych zaniechań czy też zaniedbań. Powoływanie się na bliżej niezdefiniowany interes
publiczny przez Zamawiającego nie jest żadnym uzasadnieniem wprowadzenia takich
klauzul do umów o realizację zamówienia publicznego. Interes publiczny wymaga od
Zamawiającego starannego działania, przygotowania właściwych i prawidłowych
dokumentów niezbędnych do uzyskania koniecznych pozwoleń i decyzji, podejmowania
współpracy z wykonawcą w celu wyeliminowania opóźnień, nie zaś jednostronnego
formułowania postanowień umowy, które obarczają wykonawcę zaniechniami i
nieprawidłowym działaniami Zamawiającego.
W ocenie Izby kary umowne przewidziane w Klauzuli 8.7 w zw. z Klauzulą 8.2. należy uznać
za przekroczenie przez Zamawiającego przysługującego mu prawo do jednostronnego
określenia warunków umowy. W ocenie Izby taki sposób ukształtowania sposobu naliczenia
kar umownych stanowi naruszenie zasady słuszności i sprawiedliwości kontraktowej.
Kwestionowane postanowienie stwarza Zamawiającemu możliwość naliczania kar
umownych za własne zaniechania. Dlatego też Izba nakazał Zamawiającemu wprowadzenie
postanowień o braku możliwości naliczania kar umownych z tytuł przekroczenia terminów w
uzyskaniu przez Wykonawcę w imieniu Zamawiającego decyzji o pozwoleniu na użytkowanie
lub innych dokumentów warunkujących użytkowanie każdego oddziału szpitalnego w
przypadku, gdy opóźnienie jest spowodowane działaniem lub zaniechaniem Zamawiającego.
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 8.9 „Następstwa
zawieszenia”
Zamawiający w SIWZ – Warunki Szczególne Kontraktu wskazał, iż wykreśla klauzulę 8.9
przewidzianą w Warunkach Ogólnych Kontraktu, która regulowała następstwa zawieszenia
robót. Zamawiający wyjaśnił, że nie jest zobowiązany do stosowania Ogólnych Warunków
Kontaktu bez wprowadzania zmian i decyzja o usunięciu powyższego zapisu jest ustalonym
przez Zamawiającego podziałem ryzyka. Izba nie podziela stanowiska Zamawiającego. W
ocenie Izby Zamawiający nie dokonał żadnego podziału ryzyku, a usuwając klauzulę 8.9 z
Warunków Ogólnych Kontraktu przerzucił całe ryzyko związane z ewentualnym opóźnieniem
robót na wykonawcę. Wskazać należy, że zgodnie z Klauzulą 8.8 Inżynier może polecić
wykonawcy zawieszenie wykonania całości lub części robót. Wykreślenie Klauzuli 8.9
powoduje, że wszelkie negatywne konsekwencji związane opóźnieniem robót z powodu ich
zawieszenia obciążają wykonawcę. Wskazać bowiem należy, że pkt 8.7 Zamawiający
przewidział kary za opóźnienie. Oznacza to, że co do zasady wykonawca jest zobowiązany
do zapłaty kar umownych za niewykonania zamówienia w terminie niezależnie od tego czy
opóźnienie jest wynikiem działań lub zaniechań wykonawcy czy osoby trzeciej, a więc
również Zamawiającego. Usunięcie więc klauzuli 8.9 powoduje, że w przypadku zawieszenia
robót z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego, wykonawca nadal narażony jest na
ryzyko zapłaty kar umownych. Taki podział ryzyka jest w ocenie Izby naruszeniem zasady
słuszności i sprawiedliwości kontraktowej i uczciwego postępowania. Jak Izba wskazała
powyżej, Zamawiający w swoim działaniu nie może korzystać z prawa absolutnego,
oderwanego od przedmiotu zamówienia, sytuacji wykonawcy oraz ciążących na nim
obowiązków jako drugiej strony stosunku zobowiązaniowego w wykonawcą. Zasady
uczciwego postępowania i słuszności kontraktowej wyrażają się w tym, że podział ryzyka
związanego z ewentualnym zawieszeniem prac budowlanych winien być skorelowany zeźródeł zawieszenia. O ile zasadnym może być przerzucenie na wykonawcę
odpowiedzialności za zawieszenie robót spowodowane działaniem lub zaniechaniem
samego wykonawcy lub osób trzecich, to w kontekście umowy o realizację zamówienia
publicznego obarczenie wykonawcy skutkami działań i zaniechań Zamawiającego nie może
się ostać. Celem bowiem Zamawiającego winno być dążenie do realizacji zamówienia,
wyrażające się we współpracy z wykonawcą i podejmowaniu wszelkich możliwych działań
zmierzających do realizacji umowy. Obarczenie zaś wykonawcy konsekwencjami zaniechań i
działań Zamawiającego nie służy powyższemu celowi w żaden sposób. Jest wyłącznie próbą
niezasadnego obarczenia wykonawcy konsekwencjami własnych zaniedbań i działań. Takie
działanie stanowi w ocenie Izby nadużycie prawa ze strony Zamawiającego i stanowi
naruszenie zasady słuszności kontraktowej i uczciwego postępowania. Dlatego też Izba
nakazała wprowadzenie we wzorze umowy postanowień, iż w przypadku zawieszenia robót
z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego Wykonawca będzie przysługiwało prawożądania przedłużenia terminu realizacji Kontraktu bez ponoszenia ryzyka zapłaty kar
umownych z tytułu nieterminowego wykonania robót oraz pokrycia uzasadnionych kosztów
związanych z zawieszeniem prac.
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu, klauzula 15.5 „Uprawnienie
Zamawiającego do rozwiązania Kontraktu”
W ocenie Izby obecne brzmienie klauzuli 15.5 pozostaje w sprzeczności z regulacją zawartą
w art. 145 ustawy Pzp. Art. 145 ustawy Pzp przewiduje możliwość odstąpienia od umowy w
sprawie zamówienia publicznego. Przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co
oznacza, że możliwość jego zastosowania nie może być wyłączona wolą stron umowy w
sprawie zamówienia publicznego. Stanowi on samoistną podstawę takiego odstąpienia. Tym
samym niejako w każdy kontrakt publiczny, z mocy ustawy, wpisana jest klauzula
odstąpienia. Klauzula referująca do wydarzeń przyszłych i niepewnych, których wystąpienia
nie tylko nie sposób przewidzieć, ale też dokładnie zdefiniować. Ustawodawca przewidział
więc w ustawie Pzp regulację szczególną w stosunku do art. 395 kodeksu cywilnego
ograniczającą umowne prawo stron odstąpienia od umowy o realizację zamówienia
publicznego. Prawo to przysługuje wyłączne Zamawiającego i może z niego korzystać wściśle określonej sytuacji. Regulacja pozostaje w zgodzie z naturą umów o w sprawie
zamówienia publicznego. Wykonawca podpisujący umowę o realizację zamówienia
publicznego czyni to w przeświadczeniu, iż wzajemne zobowiązania zostaną wykonane tj.
zrealizowany zostanie cel publiczny określony w SIWZ, w zamian za co wykonawca
otrzymania odpowiednie wynagrodzenia, zaś prawo odstąpienia będzie przysługiwać
Zamawiającemu wyłącznie w sytuacji, gdy realizacja celu zamówienia nie będzie już w
interesie publicznym. Dlatego też ustawodawca wyłączył możliwość dowolnego ustalenia
przez strony przypadków uprawniających do umownego odstąpienia od umowy,
wprowadzając regulację szczególną, która prawo odstąpienia do umowy wiąże z celem
postępowania czyli realizacją interesu publicznego. Gdyby ustawodawca pozostawił stron
dowolność w określeniu podstaw do odstąpienia od umowy, wówczas zbędna byłaby
regulacja zawarta w art. 145 ustawy pzp. Oczywistym jest również, że art. 145 ustawy Pzp
nie wyłączą ustawowego prawa odstąpienia od umowy wynikającego z przepisów kodeksu
cywilnego tj. z art. 491 i nast. kodeksu cywilnego. Potwierdził to również Sąd Najwyższy w
wyroku z dnia 10 kwietnia 2010 r. (III CKN 1320/00) wskazując, że iż kwestię odstąpienia od
umowy w sprawie zamówienia publicznego oceniać należy w odniesieniu do przesłanek
wskazanych w przepisach Kodeksu cywilnego, z wyjątkiem przypadku odstąpienia od
umowy przez zamawiającego, o którym mowa w art. 77 ustawy o zamówieniach publicznych
(obecnie art. 145 ustawy Pzp).
W analizowanej sprawie przesłanka odstąpienia zakwestionowana przez Odwołującego
narusza regulację art. 145 ustawy Pzp. Zamawiający bowiem zastrzega sobie jednostronne
prawo do odstąpienie od niewykonanej części zamówienia posługując się niedookreślonym
pojęciem „niezasadności” realizacji zamówienia. Tak ukształtowane umowne prawo
odstąpienia jest niezgodne z regulacją zawartą w art. 145 ustawy Pzp i winno zostać
wykreślone ze wzoru umowy. Zamawiający winien wyłącznie odwołać się do art. 145 ustawy
Pzp, która jest wyczerpującą regulacją co do zakresu możliwości odstąpienia stron od
umowy o realizację zamówienia publicznego.
Podkreślenia również wymaga, że zakwestionowane prawo odstąpienia zastrzeżone na
korzyść Zamawiającego nie służy w żaden sposób ochronie interesu publicznego, zaś po
stronie wykonawcy rodzi ryzyko utraty zysku przewidzianego z realizacji całości zamówienia
z powodu bliżej nieokreślonych przyczyn subiektywnie selekcjonowanych przez
Zamawiającego. Nie jest celem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
odstąpienie przez Zamawiającego od umowy w dowolnym momencie jej realizacji z bliżej
nieokreślonej przyczyny. Celem postępowanie jest zrealizowanie z góry określanego i
zdefiniowanego celu publicznego i, jak wskazał ustawodawca w art. 145 ustawy Pzp, tylko w
przypadku gdy dalsza realizacji owego celu publicznego nie leży w interesie publicznych
Zamawiający może skorzystać z prawa odstąpienia od umowy.
W ocenie Izby prawo Zamawiającego od odstąpienia od umowy winno odzwierciedlać
postanowienie art. 145 ustawy Pzp. Zakwestionowana klauzula we wzorze umowy winna
odzwierciedlać brzmienie powyższego przepisu ustawy Pzp.
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu klauzula 1.8 „Przechowywanie i
dostarczanie dokumentów”
W ocenie Izby brak jakiekolwiek określenia we wzorze umowy okoliczności uzasadniających
brak zatwierdzenia dokumentacji przez Zamawiającego stanowi naruszenie art. 353 kodeksu
cywilnego. Zapisy zaproponowane przez Zamawiającego przyznają niczym nie ograniczone
jednostronna prawo Inżynierowi Kontraktu do niezatwierdzenia Dokumentów Wykonawcy, a
więc całej dokumentacji projektowej przygotowanej przez wykonawcę lub dla niego.
Wskazuje jednocześnie, że wykonawca nie będzie uprawniony do żadnych roszczeń
względem Zamawiającego. Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wskazał, że
oczywistym jest, że odmowa zatwierdzenie może nastąpić tylko w uzasadnianych wypadach.
Izba nie podziela stanowiska Zamawiającego, a oczywistość na którą powołuje się
Zamawiający nie wynika z zaproponowanych przez niego zapisów. Obecne przepisu
uzależniają zatwierdzenie Dokumentów Wykonawcy od bliżej nieokreślonych przyczyn i
narażają wykonawcę na niczym nieuzasadnione ryzyko odmowy zatwierdzenia
dokumentacji, a tym samym niewykonania ciążących na wykonawcy obowiązków. Takie
działanie nie jest służy w żaden sposób ochronie interesu publicznego, a wyłącznie
wprowadza niepewność po stronie wykonawcy i naraża go na arbitralne decyzje Inżyniera
Kontraktu, bez prawa zgłaszania roszczeń z tego tytułu do Zamawiającego. W konsekwencji
Izba uznała za zasadne wprowadzenie zmian wskazanych w sentencji wyroku.
Niezgodność Klauzuli 3.3 z przepisami kodeksu cywilnego
cz. II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu klauzula 3.3 „Polecenie inżyniera”
W ocenie Izby obecne brzmienie klauzuli 3.3 jest niezgodne z przepisem art. 636 kodeksu
cywilnego. Wskazać bowiem należy, że o ile przepis art. 636 kodeksu cywilnego ma
charakter dyspozytywny w zakresie możliwości skorzystania z uprawnienia powierzenia
zastępczego wykonania robót, to nie pozostawia on swobody co do sposobu wykonania
takiego prawa. Innymi słowy decydując się na wprowadzenie w umowie możliwości
powierzenia zastępczego wykonania robót, Zamawiający jest związany sposobem
wykonania tego prawa wynikającym z art. 636 kodeksu cywilnego. Oznacza to, iż zlecenie
wykonania zastępczego winno być poprzedzone wezwaniem wykonawcy do wykonania
robót w wyznaczonym terminie. Obecne brzmienie zakwestionowanej klauzuli stanowi
naruszenie art. 636 kodeks cywilnego stanowiąc, iż powierzenie zastępczego wykonania
robót może nastąpić bez konieczności osobnego powiadomienia o tym wykonawcy.
Zamawiający w treści odpowiedzi na odwołanie prezentuje sprzeczne stanowisko. Z jednej
strony twierdzi, iż przepis art. 636 kodeksu cywilnego ma charakter przepisu
dyspozytywnego i w związku z tym posada on uprawnienie do sformułowania zasad
wykonania prawa zastępczego wykonania w sposób odmienny niż wskazany w kodeksie
cywilny. Z drugiej zaś strony wskazuje, że Odwołujący błędnie zinterpretował postanowienie
3.3. gdyż z jego treści wynika, że Inżynier Kontraktu musi wydać wykonawcy dodatkowe
polecenie, a gdy nie zostanie ono wykonane może zlecić zastępcze wykonanie. W ocenie
Izby literalna wykładnia spornego postanowienia nie daje podstaw do przyjęcia zasadności
stanowiska Zamawiającego. W związku Izba nakazała Zamawiającemu wprowadzenie
postanowień określających, iż prawo powierzenia wykonania polecenia Inżyniera podmiotowi
trzeciemu na koszt i ryzyko wykonawcy winno być poprzedzone wezwaniem wykonawcy do
wykonania polecenia Inżyniera, z wyznaczeniem dodatkowego terminu.
Brak określenia terminów w SIWZ – Wzór Umowy na wykonanie określonych
czynności przez Zamawiającego lub Inżyniera Kontraktu
W II Rozdział 3 Warunki Szczególne Kontraktu w klauzulach 1.8, 4.1, 4.8, 11.1, oraz 14.7
Izba nakazał wprowadzenie postanowień określających terminy na dokonanie określonych
czynności przez Zamawiającego lub przez Inżyniera Kontaktu. Zamawiający uzasadniał brak
wskazanie zakwestionowanych terminów odwołując się do ogólnych postanowień kodeksu
cywilnego tj. art. 345 oraz do deklaracji, iż oczywistym jest, że Zamawiający oraz Inżynier
Kontraktu wykonają ciążące na nich obowiązki niezwłocznie. Izba nie podziela stanowiska
Zamawiającego. Zakwestionowane przez Odwołującego postanowienia wzoru umowy
stanowią w ocenie Izby naruszenie art. 36 ust. 1 pkt 16 w zw. z art. 29 ust. 1 Pzp.
Odwołujący dokonał błędnej kwalifikacji naruszeń Zamawiającego, co w ocenie Izby jednak
nie może stanowić podstawy do braku rozpoznania przedstawionych zarzutów. To zadaniem
Izby jest bowiem dokonać procesu subsumcji i podporządkowania określonego stanu
faktycznego do określonej normy prawnej. Niepowołanie przez stronę właściwych przepisów
prawa nie zwalnia Izby od obowiązku ich stosowania.
Wskazać należy, że w klauzulach 1.8, 4.1, 4.8, 11.1, oraz 14.7 cz. II Rozdziału III Warunków
Szczególnych Kontraktu Zamawiający określił obowiązek dokonania określonych czynności
bądź to przez wykonawcę, bądź to przez Zamawiającego bądź to przez Inżyniera Kontraktu.
Kwestionowane klauzule dotyczą istotnych elementów opisu i wykonania przedmiotu
zamówienia, od których zależy możliwość kontynuacji pracy, usunięcia wadu lub uszkodzeń
czy też otrzymaniu należnego wynagrodzenia. Brak wskazania w SIWZ – wzorze umowy
termin do dokonanie czynności prawnych wskazanych w kwestionowanych klauzulach wiąże
się z określanym ryzykiem po stronie wykonawcy, które winno być wyeliminowane poprzez
odpowiednie zmiany zapisów SIWZ – wzoru umowy. Wskazać bowiem należy, że brak
terminu na zatwierdzenia przez Zamawiającego Przejściowego czy Końcowego Świadectwa
Płatności rodzi po stronie wykonawcy ryzyko wstrzymania wypłaty należnego wynagrodzenia
z powodu celowej opieszałości Zamawiającego. Z kolei brak określenia przez
Zamawiającego terminu na poinformowanie wykonawcy przez Inżyniera Kontraktu o wykrytej
wadzie pociąga za sobą ryzyko nieuzasadnionego opóźnienia w przekazaniu tak ważnych
informacji wykonawcy. To z kolei może wypływać na pogłębiania się zaistniałych wad, a w
konsekwencji zwiększanie kosztów ich usunięcia. Również co do obowiązku zatwierdzenia
przez Inżyniera Kontraktu planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia wskazać należy, że brak
określenia terminu na wyrażenie takiej akceptacji rodzi po stronie wykonawcy ryzyko
opóźnienia prac, a co za tym idzie ponoszenia kar umownych. W ocenie Izby wprowadzenie
w SIWZ – wzorze umowy terminów na dokonanie określonych czynności umożliwi
wykonawcom zweryfikowanie ewentualnych ryzyk związanych z wykonaniem zamówienia i
właściwsze określenie ceny ofertowej. Brak określenia terminów na wykonanie czynności
przez Zamawiającego (i Inżyniera) jest naruszeniem przepisów art. 29 ust. 1 Pzp, gdyż
wykonawca nie uzyskuje koniecznych informacji do właściwego sporządzenia i wyceny
oferty. W konsekwencji Izba uznała za zasadne nakazanie określenia w klauzulach 1.8, 4.1,
4.8, 11.1, oraz 14.7 terminów na dokonanie czynności tam wskazanych.
Izba uznała, że następujące klauzule zakwestionowane przez Odwołującego nie są
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego:
Klauzula 1.1.1.6 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. W ocenie Izby w zakresie
zadania wykonywanego w formule „projektuj i buduj” nie sposób określić zamkniętego
katalogu dokumentów niezbędnych do uzyskania pozwolenia na budowę i pozwolenia na
użytkowanie. To po stronie wykonawcy spoczywa obowiązek projektowania tej części
zadania i to wykonawca winien mieć wiedzę, jaka dokumentacja będzie konieczna w
procesie inwestycyjnym w celu realizacji umowy. Podkreślenia również wymaga, że
Odwołujący nie wskazał na żadne konkretne dokumenty jakie nie zostały zawarte w definicji
„Dokumentacji Projektowej”. Sam fakt, iż Zamawiający nie wskazał zamkniętego katalogu
dokumentów nie stanowi, w ocenie Izby, podstawy do uznania, iż postanowienie jest
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W ocenie Izby przyjęta formuła realizacji
zamówienia uprawniała Zamawiającego do przyjęcia tak zaproponowanej definicji
dokumentacji projektowej. Również postulat Odwołującego o określeniu hierarchii
dokumentów w ramach dokumentacji projektowej nie stanowi podstawy do uznania
naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego. W ocenie Izby uzasadnienie Odwołującego o
potrzebie wprowadzenie hierarchii dokumentów w żaden sposób nie wyjaśnia w czym
Odwołujący upatruje naruszenie zasad współżycia społecznego.
Klauzula 1.10 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Słusznie wskazał Zamawiający,
iż to po stronie wykonawcy jest wykonanie robót i umożliwienie korzystania z efektów
zrealizowanej inwestycji. W tym zawiera się również dobór oprogramowania, z którego
będzie korzystał i które niezbędne będzie do funkcjonowania robót. Na etapie postępowania
nie sposób wskazać konkretne oprogramowanie niezbędne do funkcjonowania elementów
robót. Zamawiający jedynie wymaga uprawnienia do korzystania z robót, z tym również w
niezbędnym zakresie z oprogramowania wykorzystanego przez wykonawcę. Izba nie
znajduje podstaw do uznania, że takie wymagania Zamawiającego narusza zasady
współżycia społecznego. Oczywistym jest, że Zamawiający żąda od wykonawców
przekazania mu prawa do korzystania z oprogramowania z jakiego będzie korzystał
wykonawca. Takie działania uznać należy za działanie zgodne z interesem publicznym.
Klauzula 1.12 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Zakwestionowana klauzula
uzależnia wyłącznie składanie oświadczeń publicznych przez wykonawcę na temat
wykonywanych robót od zgody Zamawiającego. Postanowienie takie nie narusza ani
regulacji ustawy Prawo prasowe ani zasad współżycia społecznego. Zamawiający ma prawo
posiadania kontroli na rodzajem informacji jakie są rozpowszechnianie podczas realizacji
inwestycji, szczególnie w sytuacji, gdy dotyczy do modernizacji czynnej placówki szpitala,
gdzie przebywają pacjenci. Wskazać dalej należy, że adresatem zakwestionowanego
ograniczenia komunikacyjnego określonego w klauzuli 1.12 jest wykonawca i to wykonawca
jest zobowiązany do powstrzymania się od składania publicznych oświadczeń na temat
wykonywanych robót. Izba nie widzi podstaw do przyjęcia interpretacji zaprezentowanej
przez Odwołującego, iż z treści zakwestionowanej klauzuli należy wywieść obowiązek
wykonawcy powstrzymania osób trzecich od składania publicznych oświadczeń. Adresatem
ograniczenia wprowadzonego przez Zamawiającego jest wyłącznie wykonawca i dotyczy
one działań wykonawcy. Z zapisu „pozwalał na publikowanie” nie sposób wywieść
obowiązku ponoszenia odpowiedzialności za działanie osób trzecich. Określenie to odnosi
się do działania wykonawcy i zakazu udzielenia zgody osobom trzecim na publiczne
składania oświadczeń na temat realizowanych inwestycji. Oczywistym jest, że jeżeli
wykonawca wyrazi taką zgodę nie mając uprzedniej zgody Zamawiającego to będzie z tego
tytułu ponosić odpowiedzialność. Jedna jest to nada odpowiedzialność za swoje własne
działanie.
Klauzula 3.1 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego, który w ocenie Izby błędnie
zinterpretował zakwestionowaną klauzulę. W sytuacji, gdy zdarzy się wypadek wpływający
na bezpieczeństwo życia lub robót i wykonawca będzie zobowiązany spełnić polecenia
Inżyniera sprzeczne z postanowieniami kontaktu, to wykonawca nadal będzie działał zgodnie
z warunkami kontraktu. Zakwestionowana klauzula jest częścią kontraktu i jej zastosowanie
w trakcie realizacji inwestycji i wykonanie polecenia Inżyniera pozostającego z sprzeczności
z innymi postanowieniami Kontraktu nie powoduje, że wykonawca narusza warunki umowy i
nie winien ponosić z tego tytułu odpowiedzialności.
Klauzula 4.1 – zmiany w dokumentacji projektowej – Izba nie podziela stanowiska
Odwołującego i przedstawionej przez niego interpretacji klauzuli 4.1. Postanowienie to
wprowadza po pierwsze obowiązek wykonawcy powiadomienia Inżyniera, z kopią do
Zamawiającego o każdej wadzie, błędzie lub usterce. Po drugie stanowi, że wykonawca
wykona na własny koszt zmiany w Dokumentacji Projektowej, której wykonanie stanie się
wynikiem rozwiązań przyjętych przez wykonawcę. Oznacza to, w ocenie Izby, że wyłącznie
w przypadku, gdy wykonawca będzie chciał zastosować odmienne rozwiązanie wykonania
prac niż wynikające z Dokumentacji Projektowej, to będzie zobowiązany pokryć koszty
związane w wykonaniem takiej zmiany. W ocenie Izby w przypadku, gdy Dokumentacja
Projektowa sporządzona przez Zamawiającego będzie zawierała błędy, wady czy inne
usterki, wykonawca ma zawiadomić o tym Inżyniera Kontraktu oraz Zamawiającego, co
pozostaje w zgodzie z regulacją art. 651 kodeksu cywilnego. Z treści zakwestionowanej
klauzuli nie sposób wywieść, że w zakres obowiązków wykonawcy wchodzi również
dokonanie koniecznych zmian w celu usunięcia błędów, usterek czy innych wad na własny
koszt. Odmienność rozwiązań rozmieć należy jako alternatywność, inny niż zaproponowany
przez Zamawiającego sposób wykonania danej części zamówienia, nie zaś jako obowiązek
poprawienia na koszt wykonawcy błędów, wad lub innych usterek w Dokumentacji
Projektowej przekazanej przez Zamawiającego. Wskazać również należy, że ilość
egzemplarzy Dokumentacji Projektowej jaką wykonawca ma przekazać Zamawiającemu
określają Ogólne Warunki Kontraktu – Warunki Kontraktowe dla budowy dla robót
inżynieryjno – budowanych projektowanych przez Zamawiającego.
Klauzula 4.4 ust. 6 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Zgodnie z art. 143d ust. 1
pkt 4 ustawy Pzp Zamawiający w umowie o roboty budowlane określa m.in. postanowienia
dotyczące zasad wypłaty wynagrodzenia wykonawcy, uwarunkowanej przedstawieniem
przez
niego
dowodów
potwierdzających
zapłatę
wymagalnego
wynagrodzenia
podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom. Zasady takie zostały określone przez
Zamawiającego w Klauzuli 4.4. i nie stanowią naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Wprowadzony przez Zamawiającego mechanizm ma na celu motywowanie wykonawcy do
przestrzegania obowiązków zapłaty podwykonawcom i chroni Zamawiającego przed
roszczeniami podwykonawców.
Klauzula 4.4 ust. 10 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. W ocenie Izby
zakwestionowana klauzula nie narusza art. 353¹ kodeksu cywilnego. Zamawiający ma
bowiem prawo posiadać informacje jacy podwykonawcy (dalsi podwykonawcy)
zaangażowani są w realizację zamówienia. Obowiązkiem wykonawcy jest zawarcie
odpowiednich umów z podwykonawcami, które będą respektowały wymogi Zamawiającego
w zakresie zgłoszenia podwykonawców (dalszych podwykonawców). Co do możliwości
nakładania kar umownych przez Zamawiającego na podwykonawcę i dalszego
podwykonawcę to wskazać należy, co do zasady nie można nałożyć na podmiot nie będący
stroną stosunku zobowiązaniowego obowiązku spełnienia określonego świadczenia.
Wskazać jednak należy, że wykonawca może na podstawie art. 391 kodeksu cywilnego
zobowiązać się, że osoba trzecia będzie zachowywać się w określony sposób. W
analizowanym stanie faktycznym to wykonawca zobowiązuje się względem Zamawiającego,że Zamawiający otrzyma informację o wszystkich podwykonawcach robót. Innymi słowy
wykonawca gwarantuje, że określone osoby trzecie zachowają się w określony sposób tj.
będę informować o powierzeniu realizacji zamówienia podwykonawcy. W przypadku braku
spełnienia powyższego obowiązku, Zamawiający może wystąpić o zapłatę kar umownych do
podwykonawców. Nie przesądzając czy takie żądanie zapłaty Zamawiającego będzie
skutecznie czy nie, to wskazać należy, że to wykonawca ostateczne gwarantuje zapłatę kar
umownych, jako gwarant określonego zachowania podwykonawców i dalszych
podwykonawców. Wykonawca winien zaś zabezpieczyć swoje interesy poprzez odpowiednie
ukształtowanie stosunku umownego z podwykonawcą, a podwykonawca z dalszym
podwykonawcą.
Co do wartości kar umownych wskazać należy, że Odwołujący w treści odwołania nie
przedstawił żadnej argumentacji dlaczego wartość kary umownej jest wygórowana. W
konsekwencji Izba uznała, że Odwołujący w żaden sposób nie wykazał w czym przejawia się
naruszenie art. 353¹ kodeksu cywilnego na tle wskazanej w treści wzoru umowy wartości
kary umownej w klauzuli 4.4 ust. 10.
Klauzula 4.4 ust. 11 i 12 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Co prawda istnieją
wątpliwości interpretacyjne art. art. 143d ust. 1 pkt 7 lit. a ustawy Pzp w zw. z art. 493 par. 1
kodeksu cywilnego, jednakże wskazać należy, że ustawodawca w art. 143d a ustawy Pzp
wprowadził obligatoryjne postanowienia umowy w sprawie zamówienia publicznego, której
przedmiotem są roboty budowlane, dotyczące podwykonawstwa. Wśród nich jest regulacja
dotycząca obowiązku wprowadzenia postanowień co do kar umownych naliczanych w
przypadku naruszenia postanowień umowy dotyczących podwykonawstwa, w tym z tytułu
braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub
dalszym podwykonawcom. W kontekście powyższych regulacji powstaje niepewność
interpretacyjna czy ustawodawca dopuścił możliwość nałożenia kar umownych z tytułu
niewykonania zobowiązania pieniężnego. Odpowiedź na powyższe pytanie jest negatywna.
Wskazać bowiem należy, że obowiązek wykonania świadczenia pieniężnego występuje w
relacji podwykonawca – wykonawca. Niedopuszczalne zatem byłoby naliczanie kar
umownych w powyższej relacji, gdyż dotyczy ona spełnienia świadczenia pieniężnego. Na
linii Zamawiający – wykonawca naliczania kar umownych następuje z tytułu naruszenia
umowy dotyczącej terminowej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom. I w takiej sytuacji
nie mamy do czynienia ze świadczeniem pieniężnym.
Klauzula 4.12 „Nieprzewidzialne warunki fizyczne” - w ocenie Izby Odwołujący nie wykazał
w jaki sposób usunięcie pkt (b) z powyżej klauzuli narusza zasady współżycia społecznego.
Zamawiający wykreślają pkt (b), nałożył na wykonawcę ryzyko ponoszenia ewentualnych
dodatkowych kosztów związanych z pojawieniem się nieprzewidywalnych warunków
fizycznych. Jednakże, w ocenie Izby, Odwołujący nie przedstawił żadnej argumentacji ani
analizy wpływu powyższej zmiany w świetle przedmiotu zamówienia oraz niemożliwości
wyliczenia kosztu powyższego ryzyka w cenę oferty. W ocenie Izby wykonawca posiadający
doświadczenie w realizacji projektów odpowiadającym przedmiotowi zamówienia i przy
rzetelnej analizę Dokumentacji Projektowej ma możliwość określenia prawdopodobieństwa
wystąpienia nieprzewidywalnych warunków fizycznych i oszacowania ewentualnego
dodatkowego kosztów z tym związanych . Z tych względów Izba uznała, że powyższa
zmiana nie narusza zasady współżycia społecznego. Podkreślenia wymaga, że to na
Odwołującym ciążył ciężar wykazania, że w ramach konkretnego przedsięwzięcia
wykreślenia pkt (b) narusza art. 353¹ kodeksu cywilnego, czego w ocenie Izby nie uczynił
ograniczając się do generalnego stwierdzenia oderwanego od przedmiotu zamówienia i
warunków kontraktowych.
Klauzula 6.1 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. W ocenie Izby Zamawiający ma
prawo oczekiwać i egzekwować od wykonawcy, iż cały personel i siła robocza zatrudniona
przez wykonawcę i podwykonawcę przestrzegać będzie wymagań określonych przez
Zamawiającego w klauzuli 6.1. Wykonawca zawierając stosowane umowy z innymi
osobami/podmiotami na potrzeby realizacji zamówienia jest w stanie uzgodnić ze swoimi
współpracownikami konieczność przestrzegania zasada określonych przez Zamawiającego
w klauzuli 6.1. W interesie publicznym jest dbałość Zamawiającego o zachowanie
określonych standardów. Wykonawca może gwarantować zachowanie się podmiotów
trzecich niebędących stroną stosunku zobowiązaniowego z Zamawiającym, co wynika z art.
391 kodeksu cywilnego. Izba nie znajduje podstaw do uznania, że powyższe wymagania
Zamawiającego naruszają art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Klauzula 11.4 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Zgodnie z treścią umowy Okres
Zgłaszania Wad to czas, w którym Zamawiający może zgłaszać wykonawcy wady
wymagające usunięcia. Warunkiem skutecznego zgłoszenia przez Zamawiającego żądania
usunięcia wady jest jej zgłoszenie w Okresie Zgłaszania Wad. Nie sposób w inny sposób
interpretować zakwestionowanego zapisu. Wykładnia umowy winna być dokonywana
zgodnie z art. 65 par. 2 kodeksu cywilnego. Odnośnie kary umownej, Izba odsyła do
wywodów zaprezentowanych w pierwszej części wyroku (Klauzula 8.2). Odwołujący nie
przestawił żadnej argumentacji dlaczego właśnie kara umowna za to naruszenie jest
sprzeczna z art. 353¹ kodeksu cywilnego. Samo stwierdzenie, że winno być zapisane kara za
zwłokę nie może stanowić o słuszności podniesionego zarzutu. Odwołujący winien wykazać
Izbie dlaczego w tej konkretnej sytuacji niezasadne byłoby naliczanie kary umownej za
opóźnienie, czego nie uczynił.
Klauzule 13.1 – Izba nie podziała stanowiska Odwołującego. Wskazać należy, że zgodnie z
regułą określoną art. 144 ustawy Pzp zakazuje się istotnych zmian postanowień zawartej
umowy w stosunku do treści oferty. Ustawodawca wyraził więc ogólną zasadę niezmienności
umów. Przewidział jednakże wyjątek od powyższej zasady wskazując, iż Zamawiający może
przewidzieć możliwość dokonania zmiany, o ile informacja taka znajdzie się w SIWZ oraz
zostaną określoną warunki takiej zmian. Uznać więc należy, że wyłącznym dysponentem
prawa ewentualnej zmiany jest Zamawiający. W ocenie Izby Zamawiający przewidział
szeroki zakres dopuszczalnych zmian w zawartej umowie. Możliwość zmiany Czasu na
Ukończenie z powodu zmian w Dokumentacji Projektowej od okresu wstrzymania tych prac
jest nieodzownie związana z zakresem zmian, które determinując okres wstrzymania.
Postulowane zmiany przez Odwołującego wynikają z dotychczasowych zapisów. Izba nie
podziela stanowiska Odwołującego co do zapisów zawartych w Klauzuli 13.1. ust. 2 pkt 11.
W ocenie Izby Zamawiający dopuścił możliwość przedłużenia Okresu na Ukończenie z
powodu konieczności wykonania robót dodatkowych/zamiennych. Zawarte regulacja
obejmuje swym zakresem szeroki spektrum zdarzeń odwołując się do nieostrych pojęć
podlegających wykładni na etapie realizacji umowy. Zadaniem wykonawcy jest wykonanie
zamówienia w określonym terminie. Pojawienia się konieczności wykonania robót
dodatkowych lub zamiennych po pierwsze nie zawsze będzie wymagać przedłużenia Czasu
na Ukończenie. Po drugie czasochłonność, na którą wskazał Odwołujący może stanowić
czynnik istotnie utrudniający realizację zamówienia w terminie, a w konsekwencji
umożliwiający przedłużenie Czasu na Ukończenie. W ocenie Izby obecna regulacja
zabezpiecza zarówno interesu Odwołującego jak i Zamawiającego i nie stanowi naruszenia
art. 353¹ kodeksu cywilnego. Co do argumentu o braku odpowiedniej regulacji sposobu
ustalenia wartości obniżonego wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku
zmniejszenia zakresu realizowanych robót, w ocenie Izby stosowane regulacje zostały
zawarte przez Zamawiającego w Klauzuli 12.3 umowy.
Klauzula 15.2 – Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Zamawiający wyjaśnił podczas
rozprawy, że 60 – dniowy termin na wykonanie prawa odstąpienia jest konieczny z uwagi na
potrzebę uzyskania szeregu zgód. Inwestycja jest częściowa finansowana z funduszy
Europejskiego Banku Inwestycyjnego i wszelkie kluczowe decyzji wymagają uzgodnienia z tą
instytucją. Odstąpienie od umowy wymaga również zgody Województwa Kujawsko –
Pomorskiego. W ocenie Izby wielkość podmiotów uczestniczących z realizacji zamówienia
uzasadnia zastrzeżenie 60 – dniowego terminu na wykonanie prawa odstąpienia. Izba nie
znajduje podstaw do uznania, iż termin ten narusza art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Klauzula 15.5 - Izba podziela stanowisko Zamawiającego. Celem regulacji wprowadzonej
przez Zamawiającego jest motywacja wykonawcy do postępowania zgodnie z umową w
zakresie dotyczącym rozliczeń z podwykonawcami (dalszymi podwykonawcami). Izba nie
podziela stanowiska Odwołującego, że intencją ustawodawcy wyrażoną w art. 142 c ust. 1
Pzp było zapobieganie nagminnym i rażącym naruszeniom kontraktu. Celem regulacji jest
ochrona każdego podwykonawcy uczestniczącego w procesie realizacji zamówienia.
Podkreślić jednakże należy, że w kontekście powyższej klauzuli Izba uznała, że prawo
odstąpienia regulowane jest treścią przepisu 145 ustawy Pzp i nakazała zmianę klauzuli 15.5
tak aby odzwierciedla treść powyższego przepisu. Wskazać dalej należy, że Zamawiający
może skorzystać z regulacji art. 491 i nast. Kodeksu cywilnego i odstąpić od umowy na
warunkach tam wskazanych w przypadku braku wykonania przez wykonawcę terminowych
płatności na rzecz podwykonawcy. Może również zobowiązać wykonawcę na zasadach
określonych w art. 391 kodeksu cywilnego do zagwarantowania, iż osoby trzecie (tj.
podwykonawcy i dalsi podwykonawcy) będą dokonywać terminowych płatności, zaś w
przypadku ich niewykonania będzie mógł skorzystać z ustawowego prawa odstąpienia
wynikającego z art. 491 i nast. Kodeksu cywilnego.
Klauzula 17.4 - Izba nie podziela stanowiska Odwołującego. Prawo odstąpienia od umowy
zostało uregulowane w art. 145 ustawy Pzp i przysługuje Zamawiającemu w okolicznościach
tam wskazanych. Nie pozbawia to ani Zamawiającego ani wykonawcy prawa skorzystania z
ustawowego prawa odstąpienia wynikającego z kodeksu cywilnego. W pierwszej części
wyroku Izba nakazała zmianę klauzuli 15.5 i dostawanie jej brzemienia do art. 145 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Klauzula 20. 1 - Zamawiający dokonał sprostowania wzoru umowy w części dotyczącej
podniesionego zarzut w dniu 13 maja 2015 r., które zostało opublikowane na serwerze w
dniu 14 maja 2015 r. Wobec powyższego jego rozpoznanie przez Izbę jest bezprzedmiotowe
bowiem na dzień wydania wyroku treści wzoru umowy zakwestionowana przez
Odwołującego uległa zmianie. Odwołujący przysługuje prawo zaskarżenia zmienionej treści
SIWZ.
Wskazać również należy, że Zamawiający w dniu 13 maja 2015 r. zmienił termin składania
ofert o 21 dni a więc wniosek Odwołującego o przedłużeniu terminu składania ofert uznać
należy za bezprzedmiotowy.
Mając na uwadze powyższe Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania w sprawie orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 5
ust. 2 pkt 1 w zw. z § 3 pkt 1) i 2) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
2010r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. Nr 41 poz. 238).
Przewodniczący:
………………………………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 863/15 z dnia 2015-05-11
- Sygn. akt KIO 661/15 z dnia 2015-04-20
- Sygn. akt KIO 606/15 z dnia 2015-04-17
- Sygn. akt KIO 660/15 z dnia 2015-04-16