rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2018-07-12
rok: 2018
data dokumentu: 2018-07-12
rok: 2018
sygnatury akt.:
KIO 1255/18
KIO 1255/18
po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 9 lipca 2018
r. odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 25 czerwca 2018 r. przez wykonawcę Atende
Medica Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital
Specjalistyczny MSWiA w Otwocku
przy udziale
wykonawcy Comarch Healthcare S.A. z siedzibą w Krakowie zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego
r. odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 25 czerwca 2018 r. przez wykonawcę Atende
Medica Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital
Specjalistyczny MSWiA w Otwocku
przy udziale
wykonawcy Comarch Healthcare S.A. z siedzibą w Krakowie zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego
orzeka:
1. Umarza pos
tępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu 1 odwołania dotyczącego
załącznika nr 1a do SIWZ, pkt 4.1 ID.OG.9;
2.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu: dokonanie zmian w treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ): wykreślenie z załącznika nr 1a pkt
8.1 (serwer wraz z
oprogramowaniem), załącznika nr 1a pkt 8.3 (macierz dyskowa),
załącznika nr 1a pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS oraz pn, serwer - 1 szt.), załącznika
nr
1b pkt 1.2 (stacje robocze) postanowień stanowiących, że „wymagane jest dostarczenie
do oferty oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom gwarancji
i wsparcia na sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany przez
Producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy
dostawie potwierdzenia tych wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego
dostarczane
go numeru seryjnego urządzenia” oraz nakazuje uwzględnienie konsekwencji
powyższych zmian w treści ogłoszenia o zamówieniu i SIWZ wraz z załącznikami;
3.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego Samodzielny Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej Szpital Specjalistyczny MSWiA w Otwocku i
3.1.
Zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł. 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Atende Medica Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie tytułem wpisu od odwołania,
3.2.
Zasądza od zamawiającego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej Szpitala Specjalistycznego MSWiA w Otwocku na rzecz
wykonawcy Atende Medica Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie kwotę 18 600
zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
uzasadnione koszty strony poniesi
one z tytułu wpisu od odwołania oraz
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt KIO 1255/18
Uzasadnienie
Zamawiający – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital
Specjalistyczny MSWiA w Otwocku - prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest Budowa
i
wdrożenie - „Elektroniczna platforma usług Otwarty Otwock" nr ref. Z 2 - 2018 ".
Postępowanie zostało wszczęte ogłoszeniem opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 19 kwietnia 2018 r. za numerem 2018/S 076-168917.
Szacunkowa wartość
zam
ówienia, którego przedmiotem są dostawy, jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018 zwanej dalej „ustawą pzp”).
W dniu 25 czerwca 2018
r. odwołanie wniósł wykonawca Atende Medica Sp. z o. o.
z
siedzibą w Warszawie – dalej Odwołujący.
Odwołujący wniósł odwołanie wobec czynności Zamawiającego polegającej na
sformułowaniu treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie wymagania, aby
dostarczone przez Wykonawcę silniki baz danych zawierały oprogramowanie bazodanowe
ORACLE, IBM, DBII
lub MSSQL (załącznik nr 1a do SIWZ - szczegółowy opis przedmiotu
zamówienia - wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne systemu, pkt 4.1 ID.OG.9) oraz
w zakre
sie wymagań opisanych w załączniku 1a pkt 8.1 (serwer wraz z oprogramowaniem),
załączniku 1a pkt 8.3 (macierz dyskowa), załączniku 1a pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS
oraz tabela pn. serwer -
1 szt.), załączniku 1b pkt 1.2 (stacje robocze) w zakresie w jakim
postanowienia te stanowią, że „wymagane jest dostarczenie do oferty oświadczenia
Producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom gwarancji i wsparcia na sprzęt
i
oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany przez Producenta na potrzeby
oferty w niniejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy dostawie potwierdzenia tych
wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego dostarczanego numeru seryjnego
urządzenia”.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1. art. 7 ust. 1 ustawy pzp i art. 29 ust. 1, 2, 3 ustawy pzp,
poprzez opis przedmiotu zamówienia
w sposób ograniczający uczciwą konkurencję i naruszający zasadę równego traktowania
wykonawców, oraz nieuzasadnione określenie kręgu producentów, od których
oprogramowanie to może pochodzić, a przez to ograniczenie ilości wykonawców, którzy mogą
brać udział w postępowaniu,
2. art. 7 ust. 1 ustawy pzp i art. 29 ustawy pzp,
poprzez opis przedmiotu zamówienia w sposób
ograniczający uczciwą konkurencję i zasadę równego traktowania wykonawców oraz art. 25
ust. 1 i 2 ustawy p
zp oraz przepisów Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 lipca
2016 r. w sprawie rodzaju dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy
w
postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016, poz. 1126; dalej jako
„Rozporządzenie”), poprzez żądanie od wykonawców dokumentów, które nie są niezbędne do
przeprowadzenia postępowania oraz nie są wymienione w przepisach Rozporządzenia.
Odwołujący w oparciu o wyżej wskazane zarzuty wniósł o uwzględnienie odwołania
i
nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany treści SIWZ, poprzez:
1)
wykreślenie wymogu, by dostarczone przez Wykonawcę silniki baz danych zawierały
oprogramowanie bazodanowe ORACLE, IBM, DBII lub MSSQL;
2) wykreślenie z załącznika 1a pkt 8.1 (serwer wraz z oprogramowaniem), załączniku 1a pkt
8.3 (macier
z dyskowa), załącznika 1a pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS oraz pn, serwer -
1 szt.), załącznika 1b pkt 1.2 (stacje robocze) postanowień stanowiących, że „wymagane jest
dostarczenie do oferty oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom
gwarancji i wsparcia na sprzęt j oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany
przez Producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy
dostawie potwierdzenia tych wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego
dostarczane
go numeru seryjnego urządzenia”.
Ponadto wniósł o zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów
postępowania, w tym kosztów reprezentacji wg przedstawionych na rozprawie rachunków.
Odwołujący zaznaczył, że spełnił wymogi formalne odwołania oraz że posiada interes
w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy pzp
. Atende jest spółką prowadzącą działalność w zakresie
świadczenia usług i dostaw zbieżnych z przedmiotem zamówienia, a tym samym podmiotem
żywotnie zainteresowanym w uzyskaniu zamówienia. W swojej dotychczasowej praktyce
Odwołujący realizował wiele takich zamówień, których przedmiot był zbliżony do zakresu
z
amówienia. W związku z powyższym, Odwołujący posiada wymagane doświadczenie,
wiedzę i zasoby oraz produkt (system informatyczny) potrzebne do ubiegania się
o za
mówienie. Tymczasem naruszenia ustawy pzp, jakich dopuścił się Zamawiający,
znacząco utrudniają Odwołującemu ubieganie się o zamówienie. Niezgodne z zasadami
uczciwej konkurencji i przepisami
prawa sformułowanie przez Zamawiającego przedmiotu
z
amówienia bardzo istotnie ogranicza krąg potencjalnych oferentów. Wykonawca nie będzie
mógł złożyć oferty w postępowaniu, a zatem nie będzie miał możliwości uzyskać zamówienia.
To w sposób oczywisty spowodować może szkodę w majątku Odwołującego, który nie
osiągnie przychodu i zysku na poziomie zakładanej przez niego oferty cenowej. Uwzględnienie
odwołania doprowadzi do wyeliminowania powyższego, co pozwoli Odwołującemu na złożenie
oferty na warunkach zgodnych z zasadami uczciwej konkurencji.
W związku z uwzględnieniem przez Zamawiającego zarzutu i żądania 1 odwołania
dotyczącego wykreślenia wymogu, by dostarczone przez Wykonawcę silniki baz danych
zawierały oprogramowanie bazodanowe ORACLE, IBM, DBII lub MSSQL, Izba przywołuje
w
treści uzasadnienia argumentację przedstawioną przez Odwołującego co do pozostałych
zarzutów odwołania.
Mianowicie, Odwołujący zaznaczył, że Zamawiający modyfikując treść SIWZ określił
w
załączniku 1A pkt 8.1 (serwer wraz z oprogramowaniem), załączniku 1A pkt 8.3 (macierz
dyskowa), załączniku 1A pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS oraz pn. serwer - 1 oraz
w
załączniku 1B pkt 1.2 (stacje robocze), że „wymagane jest dostarczenie do oferty
oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom gwarancji i wsparcia na
sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany przez Producenta na
potrzeby oferty w
niniejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy dostawie potwierdzenia
tych wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego dostarczanego numeru
seryjnego urządzenia”. W każdym z przywołanych wyżej dokumentów (jego zaskarżonych
postanowień) znalazły się cytowane wyżej postanowienia. W ocenie Odwołującego brak jest
jakichkolwiek podstaw prawnych do
żądania od wykonawców przedłożenia tego rodzaju
oświadczeń. Postanowienia Rozporządzenia ws. rodzaju dokumentów oraz art. 25 ustawy pzp
nie wskazują tego rodzaju oświadczeń jako dokumentów jakich może żądać Zamawiający od
wykonawców, przede wszystkim dlatego, że tego rodzaju oświadczenia nie są dokumentami,
o których mowa w § 13 ww. Rozporządzenia. Dodatkowo w sposób oczywisty postanowienia
te naruszają zasady uczciwej konkurencji, albowiem narzucają wykonawcom to, że dany
sprzęt musi być zakupiony od producenta, choć przecież praktyka rynkowa polega na tym, iż
nabywa się go od pośredników (np. autoryzowanych dystrybutorów). Nie ma także żadnego
uzasadnienia dla tego, aby wykonawcy musieli posiadać ważne oferty producentów (ani
zresztą także pośredników) na dany sprzęt na etapie składania oferty j jeszcze potwierdzać to
oświadczeniem Producenta. Oczywiście wykonawca składając ofertą może taką ofertę
producenta mieć, ale żaden przepis takiego obowiązku nie nakłada i nie ma powodu, aby
żądać tego rodzaju oświadczenia. Obowiązkiem wykonawcy jest jedynie to, aby bazując na
ewentualn
ych ofertach producentów/pośredników, albo na własnym doświadczeniu tak
skalkulować ofertę, aby nie zawierała ona rażąco niskiej ceny. Odwołujący zauważył również,
że wykonawcy mogą już dany sprzęt posiadać, bo np. nie wykorzystali go do realizacji innego
zamówienia. Nie ma żadnego racjonalnego powodu, dla którego miałoby to być zabronione.
Tego rodzaju postanowienie w sposób jaskrawy dyskryminuje wykonawców, którzy już mają
tego rodzaj
u sprzęt. Zamawiający nie może narzucać wykonawcom, od kogo mają sprzęt
zakupić i tego, że muszą ten sprzęt kupować bezpośrednio na potrzeby tego zamówienia. To
jak wykonawca organizuje
sobie zakupy jest tylko i wyłącznie jego decyzją o charakterze
biznesowym.
Z punktu widzenia Zamawiającego istotne jest jedynie to, aby otrzymał on sprzęt
spełniający jego wymogi techniczne oraz z gwarancją, nie ma natomiast żadnego znaczenia,
ani na etapie oferty, ani na etapie dostarczania, to czy nie został on zaoferowany przez
producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu.
Dnia 6 lipca
2018 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której uwzględnił
odwołanie w zakresie zarzutu 1 odwołania, wniósł o oddalenie odwołania w pozostałej części
oraz o obciążenie Odwołującego kosztami postępowania odwoławczego. W odpowiedzi jak
również w trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Zamawiający zaznaczył, że w ramach realizacji projektu ma otrzymać system
elektroniczny wspierający personel medyczny Zamawiającego, personel zatrudniony przez
partnerów projektu i pacjentów. Elektronizacja działalności jest — poza wykonywaniem
podstawowej działalności przez Zamawiającego — jednym z najważniejszych zadań mających
znacznie usprawnić i unowocześnić udzielanie świadczeń zdrowotnych przez Zamawiającego.
Dostarczany Zamawiającemu system ma pozwolić na m.in. prowadzenie pełnej dokumentacji
pacjenta w wersji elektronicznej, tak danych osobowych jak i historii wizyt i chorób.
Zamawiający (szpital) podzielony jest na 3 oddziały: Oddział Leczenia Zaburzeń Nerwicowych,
Oddział Leczenia Uzależnień, Oddział Rehabilitacji Medycznej. Dodatkowo u Zamawiającego
funkcjonuje Poradnia Leczenia Uzależnień.
Zamawiający wskazał, że oczekuje dostarczenia mu nowoczesnego systemu
mającego uporządkować (organizacyjnie administracyjnie i obsługi pacjenta) prowadzoną
pr
zez niego działalność polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Zamawiający
oczekuje niezawodnego systemu, a ryzyko otrzymania niepełnego, niespełniającego jego
uzasadnionych potrzeb systemu Zamawiający chce ograniczyć do minimum.
Odnośnie zarzutu dotyczącego wymagania Zamawiającego, aby dostarczone przez
wykonawcę silniki baz danych zawierały oprogramowanie bazodanowe ORACLE, IBM, DBII
lub MSSQL (załącznik nr 1a do SIWZ - Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia -
wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne systemu, pkt 4.1. ID.OG.9 -
Zamawiający
uwzględnił ww. zarzut. Zamawiający poinformował, że w dniu 3 lipca 2018 r. oraz w dniu 6 lipca
2018 r. dokonał stosownej modyfikacji treści SIWZ umieszczając zaktualizowaną treść
załącznika nr 1a do SIWZ na swojej stronie internetowej.
Odnośnie zarzutu dotyczącego konieczności dołączenia przez wykonawców
składających oferty w postępowaniu „oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż
wymagany poziom gwarancji i wsparcia na sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie
został zaoferowany przez Producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu, a także
dostarczenia przy dostawie potwierdzenia tych wymagań przez producenta wraz z podaniem
przez niego dostarczane
go numeru seryjnego urządzenia” Zamawiający wskazał, że
przyczyną postawienia takiego wymogu była najwyższa dbałość Zamawiającego o to, by
otrzymać rozwiązanie informatyczne w całości zgodne z treścią SIWZ. Dostarczony przez
wykonawcę przedmiot zamówienia ma być wykorzystywany w szpitalu, tj. jednostce, w której
niezawodność sprzętu jest jednym z elementów warunkujących w ostatecznym rozrachunku
o
prawidłowości działania Zamawiającego jako instytucji, której nadrzędnym zadaniem jest
leczenie
pacjentów i ratowanie ich życia. Zamawiający zakwestionował tezę, jakoby wymóg
dostarczenia ww. o
świadczenia był sprzeczny z art. 29 ustawy pzp, a w szczególności by
obecność takiego wymogu w OPZ oznaczała, że Zamawiający ogranicza uczciwą konkurencję
i zasadę równego traktowania wykonawców. Według wiedzy Zamawiającego, uzyskanie
o
świadczenia od producentów sprzętu i oprogramowania nie stanowi problemu i jest coraz
częstszą praktyką spowodowaną negatywnymi doświadczeniami części zamawiających
(którzy w trakcie realizacji zamówienia dowiadywali się, że zaoferowane w postępowaniu
produkty nie spełniają ich wymogów, czego z różnych przyczyn nie udało się ustalić w trakcie
danego postępowania). Producenci są zainteresowani sprzedażą swoich produktów, a co za
tym idzie, chętnie podejmują działania mające na celu zwiększenie sprzedaży (w tym poprzez
wystawianie oświadczeń o zgodności posiadanych przez nich produktów z treścią SIWZ).
Skoro więc producenci sprzętu i oprogramowania chętnie wystawiają tego rodzaju
oświadczenia wykonawcom, to jego uzyskanie przez Zamawiającego już na etapie
p
ostępowania będzie stanowiło dodatkową gwarancję, że w ramach zamówienia Zamawiający
otrzyma sprzęt i oprogramowanie zgodne z wyśrubowanymi wymogami z SIWZ. Producenci
sprzętu i oprogramowania najlepiej znają swe produkty, a uzyskanie oświadczenia wyeliminuje
sytuacje, w których Zamawiający (nawet na skutek błędu w analizie wymogów SIWZ
i
specyfikacji danych produktów z oferty producenta, których nie uda się wykryć w trakcie
analizy ofert) otrzyma rozwiązanie niezgodne z SIWZ. Nietrafione jest także w ocenie
Zamawiającego twierdzenie Odwołującego, jakoby wymóg dostarczenia ww. oświadczenia był
sprzeczny z przepisami Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzaju
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia. W § 13 ust. 1 Rozporządzenia zawarto jedynie przykładowy katalog dokumentów,
których Zamawiający może żądać w postępowaniu w celu potwierdzenia, że przedmiot oferty
spełnia wymagania Zamawiającego z SIWZ. W § 13 ust. 1 Rozporządzenia nie użyto np. słów
"wyłącznie”, "jedynie”, "tylko”, co dobitnie świadczy o tym, że to Zamawiający, jako gospodarz
p
ostępowania, powinien określić, jakie dokumenty wykonawca powinien złożyć
w p
ostępowaniu, by potwierdzić zgodność oferty z SIWZ. Powyższe jest zgodne z poglądami
doktryny.
Co więcej, Odwołujący nie udowodnił (ani nawet nie uprawdopodobnił), że działanie
Zamawiającego obiektywnie ogranicza uczciwą konkurencję i zasadę równego traktowania
wykonawców. Stawiając zarzut naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy pzp, to
na Odwołującym spoczywa ciężar udowodnienia, że do takiego naruszenia faktycznie doszło.
Odwołujący nie przedłożył żadnych dokumentów (choćby oświadczeń producentów z których
wynikałoby, że nie składają oświadczeń w zakresie wymaganym przez Zamawiającego), co
powoduje, że twierdzenia Odwołującego są gołosłowne. Zamawiający powołał się na wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 22 sierpnia 2017 r., KIO 1651/17 oraz wyrok o sygn. akt:
KIO 2336/17.
Nawet jeśli Odwołujący faktycznie nie jest w stanie skutecznie ubiegać się
o
udzielenie mu zamówienia to nie oznacza to, że Zamawiający formułując zapisy SIWZ
naruszył zasadę uczciwej konkurencji. Za normalne należy uznać zjawisko, gdy część
wykonawców w danej branży nie spełnia warunków udziału w postępowaniu. To Zamawiający
jest gospodarzem p
ostępowania i to Zamawiający najlepiej zna swoje potrzeby, z realizacji
których jest rozliczany. Zamawiający powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
7 w
rześnia 2017 r., KIO 1777/17, wyrok z dnia 23 marca 2017 r., sygn. akt KIO 445/17, wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 grudnia 2017 r., KIO 2506/17.
Do postępowania odwoławczego po stronie Odwołującego, zachowując termin
ustawowy oraz wskazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Odwołującego
zgłosił przystąpienie wykonawca Comarch Healthcare S.A. z siedzibą w Krakowie.
W
zgłoszonym przystąpieniu jak również w dniu 9 lipca 2018 r. na rozprawie przedstawił
uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska i wni
ósł o uwzględnienie odwołania.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
W pierwszej
kolejności ustalono, że odwołanie nie zawiera braków formalnych oraz został
uiszczony od niego wpis.
Izba ustaliła, że nie zaistniały przesłanki określone w art. 189 ust. 2
ustawy pzp
, które skutkowałyby odrzuceniem odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał przesłanki dla wniesienia odwołania określone w art.
179 ust. 1 ustawy pzp.
Odwołujący jest podmiotem mogącym ubiegać się o udzielenie
przedmiotowego zamówienia publicznego. Sposób sformułowania treści SIWZ przekłada się
wprost n
a możliwość udziału wykonawcy w postępowaniu oraz złożenia konkurencyjnej oferty.
Na tym etapie postępowania krąg podmiotów mogących skutecznie bronić swoich interesów
w uzyskaniu zamówienia obejmuje każdego potencjalnego wykonawcę, mogącego
samodzielnie zrealizować zamówienie lub wykonawcę mogącego wspólnie ubiegać się
o
udzielenie zamówienia w ramach konsorcjum. Odwołujący mogą ponieść szkodę poprzez
nieuzysk
anie przedmiotowego zamówienia.
Izba stwierdziła, że przystąpienie zgłoszone przez wykonawcę Comarch Healthcare S.A.
z
siedzibą w Krakowie spełniało wymogi formalne określone w art. 185 ust. 2 ustawy pzp, zaś
Przystępujący wykazał interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Odwołującego. Izba
postanowiła dopuścić do postępowania odwoławczego wykonawcę Comarch Healthcare S.A.
z siedzibą w Krakowie w charakterze uczestnika postępowania po stronie Odwołującego.
Izba dopuściła dowody z całości dokumentacji przedmiotowego postępowania, w tym
w
szczególności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (SIWZ) wraz z załącznikami, modyfikacje treści SIWZ wraz załącznikami,
sportowania ogłoszeń o zamówieniu, odwołanie wraz załącznikami, zgłoszenie przystąpienia,
odpowiedź na odwołanie wraz z załącznikami.
Na
podstawie tych dokumentów, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia,
stano
wiska i dowody złożone przez strony i uczestnika postępowania w trakcie
posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła:
Izba umorzyła postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu i żądania 1 odwołania.
Zamawiający we wskazanym powyżej zakresie uwzględnił częściowo zarzuty odwołania. Izba
wskazuje w tym miejscu, że rozstrzyganie odwołania w części, której nie dotyczy już spór
pomiędzy stronami – w wyniku uwzględnienia części zarzutów odwołania przez
Zamawiającego jest bezcelowe.
Izba
poddała pozostałe zarzuty zawarte w złożonym odwołaniu pod rozpoznanie.
W zakresie pozostałych zarzutów odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Izba usta
liła następujący stan faktyczny:
W załączniku nr 1a do SIWZ pkt 8.1 (serwer wraz z oprogramowaniem), pkt 8.3 (macierz
dyskowa), pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS oraz pn, serwer -
1 szt.) oraz załączniku nr
1b pkt 1.2 (stacje robocze)
po modyfikacji treści SIWZ z dnia 14 czerwca 2018 r. wskazano:
„wymagane jest dostarczenie do oferty oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż
wymagany poziom gwarancji i wsparcia na sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie
został zaoferowany przez Producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu, a także
dostarczenia przy dostawie potwierdzenia tych wymag
ań przez producenta wraz z podaniem
przez niego dostarczanego numeru seryjnego urządzenia”.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy pzp
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe
traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
W myśl art. 29 ust. 1 i 2 ustawy pzp: 1. Przedmiot zamówienia opisuje się w sposób
jednoznaczny i
wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie
oferty. 2. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać
uczciwą konkurencję.
Paragraf 13 ust. 1 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie
rodzaju dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016, poz. 1126 z późn. zm.) stanowi: W celu
potwierdzenia, że oferowane roboty budowlane, dostawy lub usługi odpowiadają wymaganiom
określonym przez zamawiającego, zamawiający może żądać w szczególności […]
W postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający może żądać od wykonawców
wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania […]
- art. 25 ust. 1 ustawy pzp.
W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że Zamawiający posiada uprawnienie do
opisania przedmiotu zamówienia w taki sposób, który w jak największym stopniu odpowiada
jego potrzebom. Co istotne jednak, uprawnienie to doznaje ograniczenia w zakresie w jakim
opis taki narusza zasadę uczciwej konkurencji. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej
sprawie.
Zamawiający dokonaną zmianą treści SIWZ z dnia 14 czerwca 2018 r. wprowadził
w
odniesieniu do określonego sprzętu wymaganie legitymowania się przez wszystkich
wykonawców oświadczeniem producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom
gwarancji i wsparcia na sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany
przez Producenta na potrzeby oferty w nini
ejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy
dostawie potwierdzenia tych wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego
dostarczanego numeru seryjnego urządzenia. Co więcej, samo oświadczenie wykonawcy byli
zobowiązani złożyć wraz z ofertą. Takie postanowienie SIWZ prowadzi w ocenie Izby do
sytuacji, w której to producent sprzętu będzie decydował o tym, jaki podmiot (wykonawca)
złoży w przedmiotowym postępowaniu ofertę. Izba podziela argumentację przedstawioną
przez Odwołującego zarówno w odwołaniu jak i na rozprawie. W konsekwencji bowiem to nie
Zamawiający wybierze wykonawcę w konkurencyjnej procedurze, ale to producenci, którzy
jedynie dla wyb
ranych podmiotów udzielą stosownych, wymaganych oświadczeń określą
w
ten sposób grupę podmiotów mogących ubiegać się o przedmiotowe zamówienie.
Podkreślić należy również, że wymagania ukształtowane przez Zamawiającego nie stanowią
dokumentów powszechnie dostępnych, a ponadto żaden z podmiotów tj. wykonawców jak
również Zamawiający nie mają wpływu na to jakiemu podmiotowi producent wystawi
wymagane oświadczenia, a jakiemu podmiotowi nie wystawi takich dokumentów.
Przedstawioną przez Odwołującego w trakcie postępowania odwoławczego jak również
w
odwołaniu argumentację Izba uznała za wiarygodną. Producenci mogą wyrażać brak woli
współpracy i biorąc tą okoliczność pod uwagę oczywistym jest, że Odwołujący nie mógł
przedstawić dowodów - informacji od producentów, że nie wystawią stosownego
oświadczenia, gdyż takich informacji nie mógł uzyskać. Zamawiający wskazywał, że uzyskanie
wymaganego oświadczenia jest powszechną praktyką, jednak dowody przedstawione przez
Zamawiającego nie wskazują jednoznacznie, że każdy wykonawca ubiegający się o udzielenie
przedmiotowego zamówienia wymagane oświadczenie otrzyma, mowa jest np. o partnerach
biznesowych czy dealerach. Ponadto, wystawianie oświadczeń uzależnia się od wykupu
sprzętu co na etapie składania ofert nie może zostać wykonawcom narzucone. Wiadomym
jest, że zamówienie uzyska jeden z wykonawców, dlatego też wymóg wykupienia sprzętu czy
zawarcia wiążącej oferty na etapie składania ofert jest wymogiem nadmiernym. Poza tym
pytanie
zadane przez Zamawiającego producentom sprzętu w przedstawionej w dowodach
wiadomości e-mail nie wskazuje na tryb konkurencyjny postępowania - być może
oświadczenia są wystawiane gdy występuje o jego uzyskanie jeden wykonawca, który kupuje
sprzęt i realizuje zamówienie. Nie ma również potwierdzenia że producenci, do których zwracał
się Zamawiający w ogóle posiadają sprzęt wymagany w niniejszym postępowaniu. Tą
okoliczność podważał zarówno Odwołujący jak i wykonawca Przystępujący po stronie
Odwołującego. Co istotne również w ocenie Izby, różnorodność przedmiotów co do których
Zamawiający wymaga oświadczenia, a co za tym idzie możliwa różnorodność producentów
prowadzi do konkluzji, że wykonawca chcący uzyskać zamówienie musiałby posiadać
oświadczenia w zasadzie wszystkich funkcjonujących na rynku producentów aby móc starać
się o skuteczne uzyskanie przedmiotowego zamówienia. Odwołujący podnosił w tym zakresie,
że nie każdy producent posiada sprzęt, który będzie spełniał wymagania przedmiotu
zamówienia w całości.
Co więcej, przedstawienie takiego oświadczenia nie daje Zamawiającemu pewności, że
wykonawca, który uzyska przedmiotowe zamówienie w ogóle je zrealizuje, gdyż to wykonawca
a nie producent sprzętu ponosi pełną odpowiedzialność za dostarczenie sprzętu zgodnego z
opisem przedmiotu zamówienia. Podkreślić należy, że niewątpliwie Zamawiający może
poszuk
iwać i określić wymagania w SIWZ dotyczące realizacji płynących obowiązków
z
gwarancji jednakże w taki sposób, który obciąży wykonawcę, a nie będzie uzależniał
wykonawcy od woli producenta.
Ponadto to rolą Zamawiającego jest zweryfikowanie
dostarczonego przez wykonawcę sprzętu z wymaganiami opisu przedmiotu zamówienia,
w
tym również w odniesieniu do poziomu zapewnionej gwarancji na sprzęt.
W zakresie podnoszonego zarzutu naruszenia art. 25 ust. 1 i 2 ustawy pzp
w związku z § 13
Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów,
jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia Izba
uznała, że w obliczu uwzględnienia powyższych zarzutów staje się bezprzedmiotowy.
Izba podziela twierdzenia podniesione w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 9 maja
2017 r. sygn. akt KIO 812/17, w którym wskazano, że Postępowanie o udzielnie zamówienia
publicznego, stanowi szczególną formę prowadzącą do zawarcia umowy w sprawie realizacji
danego zamówienia, kreowane jest przez obowiązujące przepisy prawa dla tej dyscypliny
i
zobowiązuje tymi przepisami wszystkich uczestników tego systemu. Choć formalizm
postępowania nie może być celem samym w sobie to szczególna regulacja postępowań
o
udzielnie zamówienia publicznego zobowiązuje Zamawiających do takiego działania
zgodnego z postanowieniami ustawy, poszanowania zasad wynikających z ustawy oraz
interesów wszystkich uczestników procesu udzielania zamówień publicznych, a co w efekcie
pozw
oli na przejrzystość postępowania i transparentność postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Izba podkreśla, że Zamawiający ma prawo opisać przedmiot
zamówienia zgodnie z własnymi potrzebami, jednakże nie uzasadnia to wprowadzania do
wymagań legitymowania się dokumentami, oświadczeniami, które wydawane są bądź nie
wydawane przez producentów w zależności od decyzji i uznania producenta. Takie
postanowienia w sposób oczywisty utrudniają uczciwą konkurencję.
Izba uznała, że w wyniku czynności dokonanej przez Zamawiającego doszło do naruszenia
przepisów wskazanych na wstępie odwołania przez Odwołującego, dlatego też Izba nakazała
wykreślenie z treści SIWZ wraz z załącznikami postanowienia przywołanego w sentencji
orzeczenia.
Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp stosownie
do wyni
ku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. z 2018 r. poz. 972)
zaliczając na poczet niniejszego postępowania odwoławczego koszt
wpis
u od odwołania uiszczony przez Odwołującego oraz zasądzając od Zamawiającego na
rzecz
Odwołującego koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Przewodniczący: ………………….…
1. Umarza pos
tępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu 1 odwołania dotyczącego
załącznika nr 1a do SIWZ, pkt 4.1 ID.OG.9;
2.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu: dokonanie zmian w treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ): wykreślenie z załącznika nr 1a pkt
8.1 (serwer wraz z
oprogramowaniem), załącznika nr 1a pkt 8.3 (macierz dyskowa),
załącznika nr 1a pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS oraz pn, serwer - 1 szt.), załącznika
nr
1b pkt 1.2 (stacje robocze) postanowień stanowiących, że „wymagane jest dostarczenie
do oferty oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom gwarancji
i wsparcia na sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany przez
Producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy
dostawie potwierdzenia tych wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego
dostarczane
go numeru seryjnego urządzenia” oraz nakazuje uwzględnienie konsekwencji
powyższych zmian w treści ogłoszenia o zamówieniu i SIWZ wraz z załącznikami;
3.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego Samodzielny Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej Szpital Specjalistyczny MSWiA w Otwocku i
3.1.
Zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł. 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Atende Medica Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie tytułem wpisu od odwołania,
3.2.
Zasądza od zamawiającego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej Szpitala Specjalistycznego MSWiA w Otwocku na rzecz
wykonawcy Atende Medica Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie kwotę 18 600
zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
uzasadnione koszty strony poniesi
one z tytułu wpisu od odwołania oraz
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt KIO 1255/18
Uzasadnienie
Zamawiający – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital
Specjalistyczny MSWiA w Otwocku - prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest Budowa
i
wdrożenie - „Elektroniczna platforma usług Otwarty Otwock" nr ref. Z 2 - 2018 ".
Postępowanie zostało wszczęte ogłoszeniem opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 19 kwietnia 2018 r. za numerem 2018/S 076-168917.
Szacunkowa wartość
zam
ówienia, którego przedmiotem są dostawy, jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018 zwanej dalej „ustawą pzp”).
W dniu 25 czerwca 2018
r. odwołanie wniósł wykonawca Atende Medica Sp. z o. o.
z
siedzibą w Warszawie – dalej Odwołujący.
Odwołujący wniósł odwołanie wobec czynności Zamawiającego polegającej na
sformułowaniu treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie wymagania, aby
dostarczone przez Wykonawcę silniki baz danych zawierały oprogramowanie bazodanowe
ORACLE, IBM, DBII
lub MSSQL (załącznik nr 1a do SIWZ - szczegółowy opis przedmiotu
zamówienia - wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne systemu, pkt 4.1 ID.OG.9) oraz
w zakre
sie wymagań opisanych w załączniku 1a pkt 8.1 (serwer wraz z oprogramowaniem),
załączniku 1a pkt 8.3 (macierz dyskowa), załączniku 1a pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS
oraz tabela pn. serwer -
1 szt.), załączniku 1b pkt 1.2 (stacje robocze) w zakresie w jakim
postanowienia te stanowią, że „wymagane jest dostarczenie do oferty oświadczenia
Producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom gwarancji i wsparcia na sprzęt
i
oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany przez Producenta na potrzeby
oferty w niniejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy dostawie potwierdzenia tych
wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego dostarczanego numeru seryjnego
urządzenia”.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1. art. 7 ust. 1 ustawy pzp i art. 29 ust. 1, 2, 3 ustawy pzp,
poprzez opis przedmiotu zamówienia
w sposób ograniczający uczciwą konkurencję i naruszający zasadę równego traktowania
wykonawców, oraz nieuzasadnione określenie kręgu producentów, od których
oprogramowanie to może pochodzić, a przez to ograniczenie ilości wykonawców, którzy mogą
brać udział w postępowaniu,
2. art. 7 ust. 1 ustawy pzp i art. 29 ustawy pzp,
poprzez opis przedmiotu zamówienia w sposób
ograniczający uczciwą konkurencję i zasadę równego traktowania wykonawców oraz art. 25
ust. 1 i 2 ustawy p
zp oraz przepisów Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 lipca
2016 r. w sprawie rodzaju dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy
w
postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016, poz. 1126; dalej jako
„Rozporządzenie”), poprzez żądanie od wykonawców dokumentów, które nie są niezbędne do
przeprowadzenia postępowania oraz nie są wymienione w przepisach Rozporządzenia.
Odwołujący w oparciu o wyżej wskazane zarzuty wniósł o uwzględnienie odwołania
i
nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany treści SIWZ, poprzez:
1)
wykreślenie wymogu, by dostarczone przez Wykonawcę silniki baz danych zawierały
oprogramowanie bazodanowe ORACLE, IBM, DBII lub MSSQL;
2) wykreślenie z załącznika 1a pkt 8.1 (serwer wraz z oprogramowaniem), załączniku 1a pkt
8.3 (macier
z dyskowa), załącznika 1a pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS oraz pn, serwer -
1 szt.), załącznika 1b pkt 1.2 (stacje robocze) postanowień stanowiących, że „wymagane jest
dostarczenie do oferty oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom
gwarancji i wsparcia na sprzęt j oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany
przez Producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy
dostawie potwierdzenia tych wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego
dostarczane
go numeru seryjnego urządzenia”.
Ponadto wniósł o zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów
postępowania, w tym kosztów reprezentacji wg przedstawionych na rozprawie rachunków.
Odwołujący zaznaczył, że spełnił wymogi formalne odwołania oraz że posiada interes
w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy pzp
. Atende jest spółką prowadzącą działalność w zakresie
świadczenia usług i dostaw zbieżnych z przedmiotem zamówienia, a tym samym podmiotem
żywotnie zainteresowanym w uzyskaniu zamówienia. W swojej dotychczasowej praktyce
Odwołujący realizował wiele takich zamówień, których przedmiot był zbliżony do zakresu
z
amówienia. W związku z powyższym, Odwołujący posiada wymagane doświadczenie,
wiedzę i zasoby oraz produkt (system informatyczny) potrzebne do ubiegania się
o za
mówienie. Tymczasem naruszenia ustawy pzp, jakich dopuścił się Zamawiający,
znacząco utrudniają Odwołującemu ubieganie się o zamówienie. Niezgodne z zasadami
uczciwej konkurencji i przepisami
prawa sformułowanie przez Zamawiającego przedmiotu
z
amówienia bardzo istotnie ogranicza krąg potencjalnych oferentów. Wykonawca nie będzie
mógł złożyć oferty w postępowaniu, a zatem nie będzie miał możliwości uzyskać zamówienia.
To w sposób oczywisty spowodować może szkodę w majątku Odwołującego, który nie
osiągnie przychodu i zysku na poziomie zakładanej przez niego oferty cenowej. Uwzględnienie
odwołania doprowadzi do wyeliminowania powyższego, co pozwoli Odwołującemu na złożenie
oferty na warunkach zgodnych z zasadami uczciwej konkurencji.
W związku z uwzględnieniem przez Zamawiającego zarzutu i żądania 1 odwołania
dotyczącego wykreślenia wymogu, by dostarczone przez Wykonawcę silniki baz danych
zawierały oprogramowanie bazodanowe ORACLE, IBM, DBII lub MSSQL, Izba przywołuje
w
treści uzasadnienia argumentację przedstawioną przez Odwołującego co do pozostałych
zarzutów odwołania.
Mianowicie, Odwołujący zaznaczył, że Zamawiający modyfikując treść SIWZ określił
w
załączniku 1A pkt 8.1 (serwer wraz z oprogramowaniem), załączniku 1A pkt 8.3 (macierz
dyskowa), załączniku 1A pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS oraz pn. serwer - 1 oraz
w
załączniku 1B pkt 1.2 (stacje robocze), że „wymagane jest dostarczenie do oferty
oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom gwarancji i wsparcia na
sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany przez Producenta na
potrzeby oferty w
niniejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy dostawie potwierdzenia
tych wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego dostarczanego numeru
seryjnego urządzenia”. W każdym z przywołanych wyżej dokumentów (jego zaskarżonych
postanowień) znalazły się cytowane wyżej postanowienia. W ocenie Odwołującego brak jest
jakichkolwiek podstaw prawnych do
żądania od wykonawców przedłożenia tego rodzaju
oświadczeń. Postanowienia Rozporządzenia ws. rodzaju dokumentów oraz art. 25 ustawy pzp
nie wskazują tego rodzaju oświadczeń jako dokumentów jakich może żądać Zamawiający od
wykonawców, przede wszystkim dlatego, że tego rodzaju oświadczenia nie są dokumentami,
o których mowa w § 13 ww. Rozporządzenia. Dodatkowo w sposób oczywisty postanowienia
te naruszają zasady uczciwej konkurencji, albowiem narzucają wykonawcom to, że dany
sprzęt musi być zakupiony od producenta, choć przecież praktyka rynkowa polega na tym, iż
nabywa się go od pośredników (np. autoryzowanych dystrybutorów). Nie ma także żadnego
uzasadnienia dla tego, aby wykonawcy musieli posiadać ważne oferty producentów (ani
zresztą także pośredników) na dany sprzęt na etapie składania oferty j jeszcze potwierdzać to
oświadczeniem Producenta. Oczywiście wykonawca składając ofertą może taką ofertę
producenta mieć, ale żaden przepis takiego obowiązku nie nakłada i nie ma powodu, aby
żądać tego rodzaju oświadczenia. Obowiązkiem wykonawcy jest jedynie to, aby bazując na
ewentualn
ych ofertach producentów/pośredników, albo na własnym doświadczeniu tak
skalkulować ofertę, aby nie zawierała ona rażąco niskiej ceny. Odwołujący zauważył również,
że wykonawcy mogą już dany sprzęt posiadać, bo np. nie wykorzystali go do realizacji innego
zamówienia. Nie ma żadnego racjonalnego powodu, dla którego miałoby to być zabronione.
Tego rodzaju postanowienie w sposób jaskrawy dyskryminuje wykonawców, którzy już mają
tego rodzaj
u sprzęt. Zamawiający nie może narzucać wykonawcom, od kogo mają sprzęt
zakupić i tego, że muszą ten sprzęt kupować bezpośrednio na potrzeby tego zamówienia. To
jak wykonawca organizuje
sobie zakupy jest tylko i wyłącznie jego decyzją o charakterze
biznesowym.
Z punktu widzenia Zamawiającego istotne jest jedynie to, aby otrzymał on sprzęt
spełniający jego wymogi techniczne oraz z gwarancją, nie ma natomiast żadnego znaczenia,
ani na etapie oferty, ani na etapie dostarczania, to czy nie został on zaoferowany przez
producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu.
Dnia 6 lipca
2018 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której uwzględnił
odwołanie w zakresie zarzutu 1 odwołania, wniósł o oddalenie odwołania w pozostałej części
oraz o obciążenie Odwołującego kosztami postępowania odwoławczego. W odpowiedzi jak
również w trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Zamawiający zaznaczył, że w ramach realizacji projektu ma otrzymać system
elektroniczny wspierający personel medyczny Zamawiającego, personel zatrudniony przez
partnerów projektu i pacjentów. Elektronizacja działalności jest — poza wykonywaniem
podstawowej działalności przez Zamawiającego — jednym z najważniejszych zadań mających
znacznie usprawnić i unowocześnić udzielanie świadczeń zdrowotnych przez Zamawiającego.
Dostarczany Zamawiającemu system ma pozwolić na m.in. prowadzenie pełnej dokumentacji
pacjenta w wersji elektronicznej, tak danych osobowych jak i historii wizyt i chorób.
Zamawiający (szpital) podzielony jest na 3 oddziały: Oddział Leczenia Zaburzeń Nerwicowych,
Oddział Leczenia Uzależnień, Oddział Rehabilitacji Medycznej. Dodatkowo u Zamawiającego
funkcjonuje Poradnia Leczenia Uzależnień.
Zamawiający wskazał, że oczekuje dostarczenia mu nowoczesnego systemu
mającego uporządkować (organizacyjnie administracyjnie i obsługi pacjenta) prowadzoną
pr
zez niego działalność polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Zamawiający
oczekuje niezawodnego systemu, a ryzyko otrzymania niepełnego, niespełniającego jego
uzasadnionych potrzeb systemu Zamawiający chce ograniczyć do minimum.
Odnośnie zarzutu dotyczącego wymagania Zamawiającego, aby dostarczone przez
wykonawcę silniki baz danych zawierały oprogramowanie bazodanowe ORACLE, IBM, DBII
lub MSSQL (załącznik nr 1a do SIWZ - Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia -
wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne systemu, pkt 4.1. ID.OG.9 -
Zamawiający
uwzględnił ww. zarzut. Zamawiający poinformował, że w dniu 3 lipca 2018 r. oraz w dniu 6 lipca
2018 r. dokonał stosownej modyfikacji treści SIWZ umieszczając zaktualizowaną treść
załącznika nr 1a do SIWZ na swojej stronie internetowej.
Odnośnie zarzutu dotyczącego konieczności dołączenia przez wykonawców
składających oferty w postępowaniu „oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż
wymagany poziom gwarancji i wsparcia na sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie
został zaoferowany przez Producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu, a także
dostarczenia przy dostawie potwierdzenia tych wymagań przez producenta wraz z podaniem
przez niego dostarczane
go numeru seryjnego urządzenia” Zamawiający wskazał, że
przyczyną postawienia takiego wymogu była najwyższa dbałość Zamawiającego o to, by
otrzymać rozwiązanie informatyczne w całości zgodne z treścią SIWZ. Dostarczony przez
wykonawcę przedmiot zamówienia ma być wykorzystywany w szpitalu, tj. jednostce, w której
niezawodność sprzętu jest jednym z elementów warunkujących w ostatecznym rozrachunku
o
prawidłowości działania Zamawiającego jako instytucji, której nadrzędnym zadaniem jest
leczenie
pacjentów i ratowanie ich życia. Zamawiający zakwestionował tezę, jakoby wymóg
dostarczenia ww. o
świadczenia był sprzeczny z art. 29 ustawy pzp, a w szczególności by
obecność takiego wymogu w OPZ oznaczała, że Zamawiający ogranicza uczciwą konkurencję
i zasadę równego traktowania wykonawców. Według wiedzy Zamawiającego, uzyskanie
o
świadczenia od producentów sprzętu i oprogramowania nie stanowi problemu i jest coraz
częstszą praktyką spowodowaną negatywnymi doświadczeniami części zamawiających
(którzy w trakcie realizacji zamówienia dowiadywali się, że zaoferowane w postępowaniu
produkty nie spełniają ich wymogów, czego z różnych przyczyn nie udało się ustalić w trakcie
danego postępowania). Producenci są zainteresowani sprzedażą swoich produktów, a co za
tym idzie, chętnie podejmują działania mające na celu zwiększenie sprzedaży (w tym poprzez
wystawianie oświadczeń o zgodności posiadanych przez nich produktów z treścią SIWZ).
Skoro więc producenci sprzętu i oprogramowania chętnie wystawiają tego rodzaju
oświadczenia wykonawcom, to jego uzyskanie przez Zamawiającego już na etapie
p
ostępowania będzie stanowiło dodatkową gwarancję, że w ramach zamówienia Zamawiający
otrzyma sprzęt i oprogramowanie zgodne z wyśrubowanymi wymogami z SIWZ. Producenci
sprzętu i oprogramowania najlepiej znają swe produkty, a uzyskanie oświadczenia wyeliminuje
sytuacje, w których Zamawiający (nawet na skutek błędu w analizie wymogów SIWZ
i
specyfikacji danych produktów z oferty producenta, których nie uda się wykryć w trakcie
analizy ofert) otrzyma rozwiązanie niezgodne z SIWZ. Nietrafione jest także w ocenie
Zamawiającego twierdzenie Odwołującego, jakoby wymóg dostarczenia ww. oświadczenia był
sprzeczny z przepisami Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzaju
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia. W § 13 ust. 1 Rozporządzenia zawarto jedynie przykładowy katalog dokumentów,
których Zamawiający może żądać w postępowaniu w celu potwierdzenia, że przedmiot oferty
spełnia wymagania Zamawiającego z SIWZ. W § 13 ust. 1 Rozporządzenia nie użyto np. słów
"wyłącznie”, "jedynie”, "tylko”, co dobitnie świadczy o tym, że to Zamawiający, jako gospodarz
p
ostępowania, powinien określić, jakie dokumenty wykonawca powinien złożyć
w p
ostępowaniu, by potwierdzić zgodność oferty z SIWZ. Powyższe jest zgodne z poglądami
doktryny.
Co więcej, Odwołujący nie udowodnił (ani nawet nie uprawdopodobnił), że działanie
Zamawiającego obiektywnie ogranicza uczciwą konkurencję i zasadę równego traktowania
wykonawców. Stawiając zarzut naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy pzp, to
na Odwołującym spoczywa ciężar udowodnienia, że do takiego naruszenia faktycznie doszło.
Odwołujący nie przedłożył żadnych dokumentów (choćby oświadczeń producentów z których
wynikałoby, że nie składają oświadczeń w zakresie wymaganym przez Zamawiającego), co
powoduje, że twierdzenia Odwołującego są gołosłowne. Zamawiający powołał się na wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 22 sierpnia 2017 r., KIO 1651/17 oraz wyrok o sygn. akt:
KIO 2336/17.
Nawet jeśli Odwołujący faktycznie nie jest w stanie skutecznie ubiegać się
o
udzielenie mu zamówienia to nie oznacza to, że Zamawiający formułując zapisy SIWZ
naruszył zasadę uczciwej konkurencji. Za normalne należy uznać zjawisko, gdy część
wykonawców w danej branży nie spełnia warunków udziału w postępowaniu. To Zamawiający
jest gospodarzem p
ostępowania i to Zamawiający najlepiej zna swoje potrzeby, z realizacji
których jest rozliczany. Zamawiający powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
7 w
rześnia 2017 r., KIO 1777/17, wyrok z dnia 23 marca 2017 r., sygn. akt KIO 445/17, wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 grudnia 2017 r., KIO 2506/17.
Do postępowania odwoławczego po stronie Odwołującego, zachowując termin
ustawowy oraz wskazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Odwołującego
zgłosił przystąpienie wykonawca Comarch Healthcare S.A. z siedzibą w Krakowie.
W
zgłoszonym przystąpieniu jak również w dniu 9 lipca 2018 r. na rozprawie przedstawił
uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska i wni
ósł o uwzględnienie odwołania.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
W pierwszej
kolejności ustalono, że odwołanie nie zawiera braków formalnych oraz został
uiszczony od niego wpis.
Izba ustaliła, że nie zaistniały przesłanki określone w art. 189 ust. 2
ustawy pzp
, które skutkowałyby odrzuceniem odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał przesłanki dla wniesienia odwołania określone w art.
179 ust. 1 ustawy pzp.
Odwołujący jest podmiotem mogącym ubiegać się o udzielenie
przedmiotowego zamówienia publicznego. Sposób sformułowania treści SIWZ przekłada się
wprost n
a możliwość udziału wykonawcy w postępowaniu oraz złożenia konkurencyjnej oferty.
Na tym etapie postępowania krąg podmiotów mogących skutecznie bronić swoich interesów
w uzyskaniu zamówienia obejmuje każdego potencjalnego wykonawcę, mogącego
samodzielnie zrealizować zamówienie lub wykonawcę mogącego wspólnie ubiegać się
o
udzielenie zamówienia w ramach konsorcjum. Odwołujący mogą ponieść szkodę poprzez
nieuzysk
anie przedmiotowego zamówienia.
Izba stwierdziła, że przystąpienie zgłoszone przez wykonawcę Comarch Healthcare S.A.
z
siedzibą w Krakowie spełniało wymogi formalne określone w art. 185 ust. 2 ustawy pzp, zaś
Przystępujący wykazał interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Odwołującego. Izba
postanowiła dopuścić do postępowania odwoławczego wykonawcę Comarch Healthcare S.A.
z siedzibą w Krakowie w charakterze uczestnika postępowania po stronie Odwołującego.
Izba dopuściła dowody z całości dokumentacji przedmiotowego postępowania, w tym
w
szczególności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (SIWZ) wraz z załącznikami, modyfikacje treści SIWZ wraz załącznikami,
sportowania ogłoszeń o zamówieniu, odwołanie wraz załącznikami, zgłoszenie przystąpienia,
odpowiedź na odwołanie wraz z załącznikami.
Na
podstawie tych dokumentów, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia,
stano
wiska i dowody złożone przez strony i uczestnika postępowania w trakcie
posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła:
Izba umorzyła postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu i żądania 1 odwołania.
Zamawiający we wskazanym powyżej zakresie uwzględnił częściowo zarzuty odwołania. Izba
wskazuje w tym miejscu, że rozstrzyganie odwołania w części, której nie dotyczy już spór
pomiędzy stronami – w wyniku uwzględnienia części zarzutów odwołania przez
Zamawiającego jest bezcelowe.
Izba
poddała pozostałe zarzuty zawarte w złożonym odwołaniu pod rozpoznanie.
W zakresie pozostałych zarzutów odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Izba usta
liła następujący stan faktyczny:
W załączniku nr 1a do SIWZ pkt 8.1 (serwer wraz z oprogramowaniem), pkt 8.3 (macierz
dyskowa), pkt 8.5 (tabela pn. dysk sieciowy NAS oraz pn, serwer -
1 szt.) oraz załączniku nr
1b pkt 1.2 (stacje robocze)
po modyfikacji treści SIWZ z dnia 14 czerwca 2018 r. wskazano:
„wymagane jest dostarczenie do oferty oświadczenia Producenta oferowanego sprzętu, iż
wymagany poziom gwarancji i wsparcia na sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie
został zaoferowany przez Producenta na potrzeby oferty w niniejszym postępowaniu, a także
dostarczenia przy dostawie potwierdzenia tych wymag
ań przez producenta wraz z podaniem
przez niego dostarczanego numeru seryjnego urządzenia”.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy pzp
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe
traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
W myśl art. 29 ust. 1 i 2 ustawy pzp: 1. Przedmiot zamówienia opisuje się w sposób
jednoznaczny i
wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie
oferty. 2. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać
uczciwą konkurencję.
Paragraf 13 ust. 1 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie
rodzaju dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016, poz. 1126 z późn. zm.) stanowi: W celu
potwierdzenia, że oferowane roboty budowlane, dostawy lub usługi odpowiadają wymaganiom
określonym przez zamawiającego, zamawiający może żądać w szczególności […]
W postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający może żądać od wykonawców
wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania […]
- art. 25 ust. 1 ustawy pzp.
W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że Zamawiający posiada uprawnienie do
opisania przedmiotu zamówienia w taki sposób, który w jak największym stopniu odpowiada
jego potrzebom. Co istotne jednak, uprawnienie to doznaje ograniczenia w zakresie w jakim
opis taki narusza zasadę uczciwej konkurencji. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej
sprawie.
Zamawiający dokonaną zmianą treści SIWZ z dnia 14 czerwca 2018 r. wprowadził
w
odniesieniu do określonego sprzętu wymaganie legitymowania się przez wszystkich
wykonawców oświadczeniem producenta oferowanego sprzętu, iż wymagany poziom
gwarancji i wsparcia na sprzęt i oferowane wraz z nim oprogramowanie został zaoferowany
przez Producenta na potrzeby oferty w nini
ejszym postępowaniu, a także dostarczenia przy
dostawie potwierdzenia tych wymagań przez producenta wraz z podaniem przez niego
dostarczanego numeru seryjnego urządzenia. Co więcej, samo oświadczenie wykonawcy byli
zobowiązani złożyć wraz z ofertą. Takie postanowienie SIWZ prowadzi w ocenie Izby do
sytuacji, w której to producent sprzętu będzie decydował o tym, jaki podmiot (wykonawca)
złoży w przedmiotowym postępowaniu ofertę. Izba podziela argumentację przedstawioną
przez Odwołującego zarówno w odwołaniu jak i na rozprawie. W konsekwencji bowiem to nie
Zamawiający wybierze wykonawcę w konkurencyjnej procedurze, ale to producenci, którzy
jedynie dla wyb
ranych podmiotów udzielą stosownych, wymaganych oświadczeń określą
w
ten sposób grupę podmiotów mogących ubiegać się o przedmiotowe zamówienie.
Podkreślić należy również, że wymagania ukształtowane przez Zamawiającego nie stanowią
dokumentów powszechnie dostępnych, a ponadto żaden z podmiotów tj. wykonawców jak
również Zamawiający nie mają wpływu na to jakiemu podmiotowi producent wystawi
wymagane oświadczenia, a jakiemu podmiotowi nie wystawi takich dokumentów.
Przedstawioną przez Odwołującego w trakcie postępowania odwoławczego jak również
w
odwołaniu argumentację Izba uznała za wiarygodną. Producenci mogą wyrażać brak woli
współpracy i biorąc tą okoliczność pod uwagę oczywistym jest, że Odwołujący nie mógł
przedstawić dowodów - informacji od producentów, że nie wystawią stosownego
oświadczenia, gdyż takich informacji nie mógł uzyskać. Zamawiający wskazywał, że uzyskanie
wymaganego oświadczenia jest powszechną praktyką, jednak dowody przedstawione przez
Zamawiającego nie wskazują jednoznacznie, że każdy wykonawca ubiegający się o udzielenie
przedmiotowego zamówienia wymagane oświadczenie otrzyma, mowa jest np. o partnerach
biznesowych czy dealerach. Ponadto, wystawianie oświadczeń uzależnia się od wykupu
sprzętu co na etapie składania ofert nie może zostać wykonawcom narzucone. Wiadomym
jest, że zamówienie uzyska jeden z wykonawców, dlatego też wymóg wykupienia sprzętu czy
zawarcia wiążącej oferty na etapie składania ofert jest wymogiem nadmiernym. Poza tym
pytanie
zadane przez Zamawiającego producentom sprzętu w przedstawionej w dowodach
wiadomości e-mail nie wskazuje na tryb konkurencyjny postępowania - być może
oświadczenia są wystawiane gdy występuje o jego uzyskanie jeden wykonawca, który kupuje
sprzęt i realizuje zamówienie. Nie ma również potwierdzenia że producenci, do których zwracał
się Zamawiający w ogóle posiadają sprzęt wymagany w niniejszym postępowaniu. Tą
okoliczność podważał zarówno Odwołujący jak i wykonawca Przystępujący po stronie
Odwołującego. Co istotne również w ocenie Izby, różnorodność przedmiotów co do których
Zamawiający wymaga oświadczenia, a co za tym idzie możliwa różnorodność producentów
prowadzi do konkluzji, że wykonawca chcący uzyskać zamówienie musiałby posiadać
oświadczenia w zasadzie wszystkich funkcjonujących na rynku producentów aby móc starać
się o skuteczne uzyskanie przedmiotowego zamówienia. Odwołujący podnosił w tym zakresie,
że nie każdy producent posiada sprzęt, który będzie spełniał wymagania przedmiotu
zamówienia w całości.
Co więcej, przedstawienie takiego oświadczenia nie daje Zamawiającemu pewności, że
wykonawca, który uzyska przedmiotowe zamówienie w ogóle je zrealizuje, gdyż to wykonawca
a nie producent sprzętu ponosi pełną odpowiedzialność za dostarczenie sprzętu zgodnego z
opisem przedmiotu zamówienia. Podkreślić należy, że niewątpliwie Zamawiający może
poszuk
iwać i określić wymagania w SIWZ dotyczące realizacji płynących obowiązków
z
gwarancji jednakże w taki sposób, który obciąży wykonawcę, a nie będzie uzależniał
wykonawcy od woli producenta.
Ponadto to rolą Zamawiającego jest zweryfikowanie
dostarczonego przez wykonawcę sprzętu z wymaganiami opisu przedmiotu zamówienia,
w
tym również w odniesieniu do poziomu zapewnionej gwarancji na sprzęt.
W zakresie podnoszonego zarzutu naruszenia art. 25 ust. 1 i 2 ustawy pzp
w związku z § 13
Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów,
jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia Izba
uznała, że w obliczu uwzględnienia powyższych zarzutów staje się bezprzedmiotowy.
Izba podziela twierdzenia podniesione w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 9 maja
2017 r. sygn. akt KIO 812/17, w którym wskazano, że Postępowanie o udzielnie zamówienia
publicznego, stanowi szczególną formę prowadzącą do zawarcia umowy w sprawie realizacji
danego zamówienia, kreowane jest przez obowiązujące przepisy prawa dla tej dyscypliny
i
zobowiązuje tymi przepisami wszystkich uczestników tego systemu. Choć formalizm
postępowania nie może być celem samym w sobie to szczególna regulacja postępowań
o
udzielnie zamówienia publicznego zobowiązuje Zamawiających do takiego działania
zgodnego z postanowieniami ustawy, poszanowania zasad wynikających z ustawy oraz
interesów wszystkich uczestników procesu udzielania zamówień publicznych, a co w efekcie
pozw
oli na przejrzystość postępowania i transparentność postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Izba podkreśla, że Zamawiający ma prawo opisać przedmiot
zamówienia zgodnie z własnymi potrzebami, jednakże nie uzasadnia to wprowadzania do
wymagań legitymowania się dokumentami, oświadczeniami, które wydawane są bądź nie
wydawane przez producentów w zależności od decyzji i uznania producenta. Takie
postanowienia w sposób oczywisty utrudniają uczciwą konkurencję.
Izba uznała, że w wyniku czynności dokonanej przez Zamawiającego doszło do naruszenia
przepisów wskazanych na wstępie odwołania przez Odwołującego, dlatego też Izba nakazała
wykreślenie z treści SIWZ wraz z załącznikami postanowienia przywołanego w sentencji
orzeczenia.
Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp stosownie
do wyni
ku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. z 2018 r. poz. 972)
zaliczając na poczet niniejszego postępowania odwoławczego koszt
wpis
u od odwołania uiszczony przez Odwołującego oraz zasądzając od Zamawiającego na
rzecz
Odwołującego koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Przewodniczący: ………………….…
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1826/18 z dnia 2018-09-26
- Sygn. akt KIO 1831/18 z dnia 2018-09-25
- Sygn. akt KIO 1821/18 z dnia 2018-09-25
- Sygn. akt KIO 1751/18 z dnia 2018-09-18
- Sygn. akt KIO 1711/18 z dnia 2018-09-06
