rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2018-07-11
rok: 2018
data dokumentu: 2018-07-11
rok: 2018
sygnatury akt.:
KIO 1292/18
KIO 1292/18
1
15
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2018 roku w Warszawie
odwołania
wniesionego do Prezesa K
rajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 lipca 2018 roku przez
wykonawc
ę Intelimedical Poland Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Olsztynie (10-845)
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Szpital
Pomnik Chr
ztu Polski z siedzibą w Gnieźnie (62-600)
odwołania
wniesionego do Prezesa K
rajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 lipca 2018 roku przez
wykonawc
ę Intelimedical Poland Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Olsztynie (10-845)
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Szpital
Pomnik Chr
ztu Polski z siedzibą w Gnieźnie (62-600)
orzeka:
1. oddala
odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża Intelimedical Poland Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Olsztynie (10-845) i zalicza w poczet kosztów
postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych
zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Intelimedical Poland Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Olsztynie (10-845) tytułem wpisu od odwołania.
KIO 1292/18
Strona 2 z 15
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dni
a 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017, poz. 1539 ze zm.) na niniejszy wyrok w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przew
odniczący: …………………………………...
KIO 1292/18
Strona 3 z 15
U z a s a d n i e n i e
Szpital Pomnik Chrztu Polski, ul. Św. Jana 9, 62-200 Gniezno (dalej „zamawiający”)
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Usługi elektroniczne
Szpitala Pomnik Chrztu Polski w Gn
ieźnie dla zwiększenia efektywności i dostępności
realizowanych świadczeń medycznych" (ogłoszenie o zamówieniu opublikowano
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z 20 czerwca 2018 r. pod nr 2018/S
116-263868).
Wobec specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej „SIWZ”) – opisu
przedmiotu zamówienia w tym postępowaniu odwołanie złożył, w odniesieniu do części I,
w dniu 2 lipca 2018 r., wykonawca Intelimedical Poland
spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, ul. Rzepakowa 26,10-845 Olsztyn (dalej „odwołujący”), zarzucając
zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2017, poz. 1539 ze zm.) [dalej „ustawa Pzp”]:
1.
art. 7 ust. 1, poprzez przygotowanie opisu przedmiotu zamówienia w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji oraz z naruszeniem zasady
proporcjonalności wymagań od wykonawców w stosunku do potrzeb
zamawiającego,
2. art. 29 ust. 2, poprzez opi
sanie przedmiotu zamówienia w sposób, który utrudnia
uczciwą konkurencję, podczas gdy wymagania zamawiającego nie znajdują
odzwierciedlenia w jego obiektywnie uzasadnionych potrzebach, w szczególności
opis przedmiotu zamówienia drastycznie ogranicza konkurencję z uwagi na wymogi
zamawiającego, które nie są istotne dla realizacji celów działania systemu
zautomatyzowanych apteczek oddziałowych.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu
dokonania zmian treści SIWZ zgodnie z żądaniami opisanymi w tabeli. Wniósł także
o zasądzenie od zamawiającego na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego,
w tym wpisu w wysokości 15 000 zł oraz wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości
3 600 zł.
W tabeli odwołujący ujął zaskarżane wymagania, swoje żądania odnośnie do ich
zmiany, poprzez wskazanie
oczekiwanej treści wymagań. Wyjaśnił, że kolumna „miejsce
wymogu” odnosi się do miejsca w załączniku nr 7 A do SIWZ opisu przedmiotu zamówienia
dla części I, z wyjątkiem ostatniej pozycji odnoszącej się do załącznika nr 10.
Zaprezentował także uzasadnienie dla proponowanych przez siebie modyfikacji SIWZ,
które zostaną wskazane poniżej.
KIO 1292/18
Strona 4 z 15
Odwołujący podał, że w ramach realizacji części I zamówienia wykonawca
odpowiedzialny będzie za przygotowanie zautomatyzowanego rozwiązania dla logistyki
gospodarki lekowej
– systemu zautomatyzowanych apteczek oddziałowych (jest to jedynie
fragment zadań realizowanych w ramach tej części).
Stw
ierdził, że systemy tego rodzaju są stosowane w bardziej rozwiniętych
gospodarczo państwach Europy Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych.
Wskazał, że idea tego rodzaju systemu (w ogólności) jest następująca:
1.
Wszystkie leki na oddziale zamykane są, umieszczane są w zautomatyzowanych szafach,
przyjmując zasadę jeden lek (wiele dawek tego samego leku) – jedna szuflada (lub
zamykany pojemnik zamiast szuflady).
2.
Lekarz w systemie HIS (głównym systemie informatycznym szpitala) zleca podanie leków
pacjentowi.
3. Pie
lęgniarka loguje się do komputera w zautomatyzowanej szafie, wybiera pacjenta i
zlecenie wprowadzone przez lekarza.
4.
System sam otwiera odpowiednią szufladę zawierającą zlecony lek. Pozostałe szuflady
(leki) są zamknięte.
5.
Pielęgniarka wyjmuje zleconą dawkę leku.
6.
Po zamknięciu szuflady system automatycznie otwiera kolejną zawierającą następny lek
zlecony dla tego pacjenta.
Wskazał także, że rozwiązania tego typu służą wielu celom m.in.:
1.
ograniczenie błędów na etapie dystrybucji leku, w tym polegających na pobraniu
niewłaściwego leku lub niewłaściwej dawki leku,
2. ograniczenie czasu potrzebnego na prowadzenie gospodarki lekowej, w tym jej
monitorowanie,
3.
automatyzacja zamówień leków i rozliczenia ich zużycia,
4.
oszczędności kosztów związane z mniejszymi wydatkami na leki, przez ograniczenie
nieautoryzowanego dostępu do leków, ograniczenie strat leków związanych z ich
przeterminowaniem, ograniczenie zapasów,
5.
lepszy ogląd gospodarki lekowej szpitala, przez natychmiastową dostępność aktualnych
informacji o stanach magazynowych i raportowanie,
6.
przygotowanie do wykonania obowiązków wynikających z rozporządzenia delegowanego
Komisji (UE) 2016/161 z dnia 2 października 2015 r. (dotyczącego obowiązku weryfikacji
autentyczności wydawanego produktu leczniczego na podstawie unikalnego identyfikatora
producenta),
7.
wymuszenie posługiwania się systemem HIS jako metodą zlecenia leków przez lekarzy,
8.
możliwość określenia kosztu farmakoterapii konkretnego pacjenta,
KIO 1292/18
Strona 5 z 15
W ocenie odwołującego z punktu widzenia interesu zamawiającego kluczowe jest
zapewnienie realizacji tych celów, a nie dostarczenie szaf lekowych o konkretnych
wymiarach,
stosujących konkretny sposób wewnętrznej komunikacji czy z rozmieszczeniem
terminali dokładnie w miejscach oczekiwanych w dotychczasowym opisie przedmiotu
zam
ówienia.
Odwołujący oświadczył, że sprzęt przez niego oferowany zapewnia realizację
wszystkich wymienionych uprzednio celów.
Uznał, że opisując przedmiot zamówienia zamawiający oparł się jednak nie tyle na
wymaganych funkcjonalnościach, ale wskazał również szczegółowo wymagane
rozwiązania techniczne, tj. – według odwołującego – sam określił sposób uzyskania tych
funkcjonalności).
Podniósł, że ten sposób jest zamknięty na inne rozwiązania techniczne, które z
powodzeniem spełniają cele stawiane przed systemami zautomatyzowanych apteczek
oddziałowych.
Podał, że na rynku konkurencyjnym normalną rzeczą jest to, iż wykonawcy oferują
usługi lub produkty nakierowane na zaspokojenie tych samych potrzeb klienta, ale jednak
ich usługi lub produkty zawsze w pewnym zakresie są od siebie różne, co wynika zarówno
ze zwykłego charakteru procesu projektowania (rzadko jedno rozwiązanie dla danego
problemu jest idealne, często istnieje możliwość wybrania różnych rozwiązań tego samego
problemu, a wykonawcy wybierają różnie), jak i zwykłej woli odróżnienia się od konkurencji
(oferując dokładnie te same usługi lub produkty wykonawcy zmuszeni są do konkurowania
tylko ceną lub detalami typu „kolor dywanika w aucie").
W ocenie odwołującego oczekiwane przez niego zmiany opisu przedmiotu
zamówienia nie wpływają na istotne cechy zamawianego systemu, proponowane
rozwiązania są równorzędne wymaganym przez zamawiającego, a w wielu aspektach je
przewyższają.
W odniesieniu do utrudnienia konkurencji przez opis przedmiotu zamówienia uznał,
że lektura zaskarżonej części opisu przedmiotu zamówienia daje wrażenie, iż punktem
wyjścia przy jego sporządzaniu nie była analiza potrzeb zamawiającego, lecz zwykłe
przyjrzenie się rozwiązaniom dostępnym na rynku i opisanie jednego z nich, a co najmniej
wykluczenie rozwiązania odwołującego bez żadnego widocznego uzasadnienia.
Podniósł, że zamawiający powinien zawsze mieć na uwadze, iż zgodnie z art. 29
ust. 2 ustawy Pzp „przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję" Odwołał się do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 24 stycznia 2012 r. (sygn. akt VI ACa 965/11) zgodnie z którym: „Dyspozycją
KIO 1292/18
Strona 6 z 15
art. 29 ust. 2 ZamPublU objęte jest zaistnienie co najmniej możliwości utrudniania uczciwej
konkurencji, więc spełnienie dyspozycji tego przepisu niekoniecznie musi przybierać
charakter bezpośredniego godzenia w uczciwą konkurencję. Ustawodawca w art. 29 ust. 2
zawarł wyraźny zakaz dokonywania opisu przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję. Zakazane jest więc dokonywanie opisu przedmiotu
zamówienia nie tylko w sposób, który utrudnia uczciwą konkurencję, wskazując na
konkretny produkt, ale i takiego, który potencjalnie mógłby wpłynąć na konkurencję na
rynku.
Swoboda precyzowania przez zamawiającego swoich wymagań co do przedmiotu
zamówienia przez szczegółowe określenie parametrów oczekiwanego towaru jest więc
ograniczona, a jego wymagania muszą mieć uzasadnienie pozwalające na zrównoważenie
ograniczenia konkurencji".
Odwołał się także do uchwały Krajowej Izby Odwoławczej w z 22 maja 2015 r. –
KIO/KD 27/15, zgodnie z którą: „Przedmiot zamówienia winien być opisany w sposób
neutralny i nieutrudniający uczciwej konkurencji. Oznacza to konieczność eliminacji z opisu
przedmiotu zamówienia wszelkich sformułowań, które mogłyby wskazywać konkretny
produkt lub konkretnego wykonawcę, bądź które eliminowałyby potencjalnych
wykonawców, uniemożliwiając im złożenie ofert lub powodowałyby sytuację, w której jeden
z zainteresowanych wykonawców byłby bardziej uprzywilejowany od pozostałych".
W ocenie odwołującego uwidocznił on możliwość negatywnego wpływu na
konkurencję w przypadku utrzymania obecnego brzmienia opisu przedmiotu zamówienia
w p
ostępowaniu. Uzupełnił, że nadmiernie rygorystyczny i szczegółowy charakter
poszczególnych wymagań jednoznacznie skutkuje ograniczeniem konkurencji w niniejszym
postępowaniu, a zamawiający nie odniósł się w nim do swoich uzasadnionych potrzeb, lecz
życzeń.
Przywołał nadto uchwałę Krajowej Izby Odwoławczej z 2 stycznia 2015 r. – KIO/KD
109/14, zgodnie z którą: „Przejawem naruszenia zasady uczciwej konkurencji jest nie tylko
opisanie przedmiotu zamówienia z użyciem oznaczeń wskazujących na konkretnego
produce
nta lub konkretny produkt albo z użyciem parametrów wskazujących na
konkretnego producenta, dostawcę albo konkretny wyrób, ale także określenie na tyle
rygorystycznych wymagań co do parametrów technicznych, które nie są uzasadnione
obiektywnymi potrzebami
zamawiającego i które uniemożliwiają udział niektórym
wykonawcom w postępowaniu, ograniczając w ten sposób krąg podmiotów zdolnych do
wykonania zamówienia. Zamawiający nie może w ramach postępowania o udzielenie
zamówienia formułować opisu przedmiotu zamówienia w sposób, który bezpośrednio lub
pośrednio godziłby w zasadę zachowania uczciwej konkurencji".
W odniesieniu do braku uzasadnienia potrzeb zamawiającego wskazał, że zgodnie
KIO 1292/18
Strona 7 z 15
z utrwalonym poglądem orzecznictwa i doktryny wszelakie ograniczenia konkurencji mogą
być uzasadnione potrzebami zamawiającego, potrzeby te muszą być jednak obiektywne,
a nie wynikać z samego przeświadczenia zamawiającego co do ich istnienia.
Dodatkowo wskazał, że stopień ograniczenia konkurencji powinien być współmierny
do tychże obiektywnych potrzeb zamawiającego, zamawiający nie jest uprawniony do
radykalnego ograniczenia konkurencji ze względu na swoje potrzeby, które choć mogą
zostać uznane za uzasadnione, są błahe w stosunku do głównego przeznaczenia
dostarcza
nego sprzętu. Jako przykład takich błahych potrzeb podał wymóg, by jedna z szaf
lekowych była wyposażona w agregat do schładzania przestrzeni w szafie pozwalający na
utrzymanie temperatury do 25 st. C.
Podniósł, że powyższa funkcjonalność realizowana przez jednego z producentów
jest przykładem wyróżniania się za wszelką cenę - dodawania nowych funkcjonalności bez
istotnego uzasadnienia, nie dających użytkownikom widocznych korzyści użytkowych.
W odniesieniu do wymogu zapewnienia odpowiedniej temperatury również lekom
przechowywanym w szafach niskich zautomatyzowanych zadał pytanie: dlaczego
zamawiający ustanowił wymóg posiadania agregatu chłodzące dla szafy wysokiej
z wysuwanymi koszami, ale już nie dla szaf niskich zautomatyzowanych, skoro brak takiego
wymogu oznacza i tak konieczność utrzymywania odpowiedniej wentylacji i klimatyzacji
pomieszczenia z szafami lekowymi.
Stanął na stanowisku, że inne, choćby uzasadnione potrzeby zamawiającego mogą
ograniczać konkurencję tylko w sposób współmierny do ich znaczenia, natomiast rzeczy
błahe (nieistotne potrzeby zamawiającego) nie mogą decydować o rzeczach istotnych
(konkurencyjność postępowania rozumiana jako możliwości złożenia oferty przez innego
wykonawcę niż wskazany pośrednio w opisie przedmiotu zamówienia). Odwołał się do
wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 8 lipca 2016 r. (sygn. akt I ACa 15/16),
zgodnie z którym: „W świetle art. 29 ust. 2 tej ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.) zamawiający jest ograniczony
w swobodzie precyzowania swoich wymagań co do przedmiotu zamówienia przez
szczegółowe określenie parametrów oczekiwanego towaru, a jego wymagania muszą mieć
uzasadnienie pozwalające na zrównoważenie ograniczenia konkurencji".
Odwołał się w dalszej kolejności do uchwały Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
27 marca 2015 r.
– KIO/KD 15/15) – zgodnie z którą: „Wymagania zamawiającego, na tle
przepisu art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku - Pr
awo zamówień publicznych
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.), jakkolwiek można uzasadniać potrzebami, to nie
można czynić tego w oderwaniu od ich usprawiedliwienia. W przeciwnym bowiem wypadku
dyspozycja wskazanego przepisu nie byłaby w ogóle realizowana. Nie można ograniczyć
dostępu do zamówienia tylko z tej przyczyny, że wolą zamawiającego jest uzyskanie
KIO 1292/18
Strona 8 z 15
konkretnego produktu."
Podniósł, że to na zamawiającym spoczywa ciężar wykazania, iż sporządzony przez
niego opis przedmiotu zamówienia, który tak radykalnie ogranicza konkurencję, jest
uzasadniony jego obiektywnymi potrzebami, co wynika z samej konstrukcji art. 29 ust. 2
ustawy Pzp. Stwierdził, że wykonawca ma możliwość wykazania utrudnień dla uczciwej
konkurencji w postępowaniu przez nadmiernie określone wymagania zamawiającego, nie
ma jednak pełnej wiedzy o motywach sporządzenia przez zamawiającego takiego, a nie
innego opisu przedmiotu zamówienia.
Zdaniem odwołującego potrzeby zamawiającego, choć w dużej mierze uniwersalne,
mogą również wynikać z uwarunkowań charakterystycznych dla niego, takich, których
wykonawca nie jest w stanie przewidzieć, co oznacza, że odwołujący nie ma możliwości
wykazać, iż poszczególne zaskarżone fragmenty SIWZ nie odpowiadają żadnym
z uzasadniony
ch potrzeb zamawiającego. Uznał, że umotywował swoje zastrzeżenia co do
obecnego sformułowania wymogów wobec zamawianego systemu, co zostało
przedstawione w tabeli stanowiącej część odwołania.
Powołał się na wyrok Izby z 23 maja 2016 r. (sygn. akt KIO 671/16), zgodnie
z którym: „Interes zamawiającego realizowany w ramach poszczególnych postępowań
przetargowych i stanowiących niejednokrotnie uzasadnienie do ograniczenia konkurencji na
rynku musi wynikać z obiektywnych potrzeb zamawiającego, realizowanych w interesie
publicznych, których waga jest na tyle znacząca, iż uzasadnia ograniczenie wykonawcom
dostępu do rynku. Analiza owych potrzeb zamawiającego musi następować w realiach
konkretnego zamówienia publicznego, zaś sam zamawiający winien w sposób klarowny,
a co najważniejsze przekonujący swoje potrzeby przedstawić i uprawdopodobnić.
Stanowisko zamawiającego nie może ograniczyć się do niczym niepopartych ogólnych
stwierdzeń o realizacji bliżej nieokreślonego celu publicznego".
Stanął na stanowisku, że obecny kształt opisu przedmiotu zamówienia dziwi tym
bardziej, iż zgodnie z informacją zawartą w ogłoszeniu o zamówieniu przedmiotowe
postępowanie ma zostać dofinansowane ze środków europejskich, a tym samym podlega
dodatkowej kontroli ze względu na prawidłowość wydatkowania tych środków, również pod
względem przepisów prawa zamówień publicznych. W ocenie odwołującego zamawiający
nie wykazuje jednak w swoim działaniu należytej staranności, by przygotowane
i przeprowadzone postępowanie nie stało się podstawą do wymierzenia zamawiającemu
korekty finansowej z tytułu naruszeń przy wydatkowaniu środków europejskich.
Podsumowując stwierdził, że opis przedmiotu zamówienia został przygotowany
w sposób niekonkurencyjny i bez zmiany SIWZ nie ma możliwości złożenia oferty przez
odwołującego.
KIO 1292/18
Strona 9 z 15
Na podstawie
postanowień Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej
nadal
„SIWZ”), przekazanej przez zamawiającego w ramach dokumentacji postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego w kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem przy
piśmie z dnia 4 lipca 2018 roku, Odpowiedzi na odwołanie (pismo zamawiającego z dnia
6 lipca 2018 r.,
Uzupełnienia Odpowiedzi na odwołanie (pismo zamawiającego z dnia
10 lipca 2018 roku,
a także stanowisk stron zaprezentowanych w toku rozprawy skład
orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje.
Skład orzekający Izby ustalił, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy
ich, skierował odwołanie do rozpoznania na rozprawę.
Skład orzekający Izby ustalił także, że wykonawca wnoszący odwołanie posiada
interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia
szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa
w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający, w piśmie z dnia 6 lipca 2018 roku, częściowo uwzględnił odwołanie,
tj. w odniesieniu do
większości zakwestionowanych przez odwołującego postanowień
SIWZ.
W pozostałym zakresie, dotyczącym kolejnych postanowień SIWZ, odwołujący
podtrzymał zarzut opisania przedmiotu zamówienia z naruszeniem art. 29 ust. 2 oraz art. 7
ust. 1 ustawy Pzp.
Do postępowania odwoławczego nie przystąpił żaden wykonawca.
Stosując przepis art. 186 ust. 4a ustawy Pzp, zgodnie z którym „W przypadku
uwzględnienia przez zamawiającego zarzutów w części, gdy po jego stronie do
postępowania odwoławczego nie przystąpił w terminie żaden wykonawca, a odwołujący nie
wycofał pozostałych zarzutów, Izba rozpoznaje odwołanie w zakresie pozostałych
zarzutów.” skład orzekający Izby rozpoznał odwołanie w zakresie dotyczącym
następujących postanowień Załącznika 7A do SIWZ: 7.1. – funkcja ustawienia
maksymalnej temperatury, 7.1.
– wymóg dla czterech terminali, 7.1. – wymóg dla pięciu
kolektorów, 7.1.2. pkt 7 – wyposażenie szaf wysokich w agregat do schładzania, 7.1.5. –
pkt 1
– wymóg dla kolektora mobilnego w zakresie komunikacji przez Wi-Fi z ekranem
dotykowym
i czytnikiem kodów kreskowych 2D oraz obsługą NFC, 7.1.5. pkt 2 – wymóg dla
kolektora mobilnego w zakresie aplikacji oraz 8.3.2.
– oprogramowanie serwera
automatycznych apteczek oddziałowych.
KIO 1292/18
Strona 10 z 15
Tytułem wstępu skład orzekający Izby zauważa, że odwołujący zaprezentował
swoje stanowisko
w ujęciu tabelarycznym, które dotyczyło odrębnie każdego z postanowień
SIWZ
– do tych dedykowanych poszczególnym postanowieniom SIWZ okoliczności odniósł
się skład w uzasadnieniu wyroku – i stanowisko zbiorcze, ogólnej natury („Dalsze
uzasadnienie
” – od strony 18 odwołania), w którym odwołujący przedstawił, jakie są cele
realizacji ni
niejszego zamówienia (I), dlaczego rozwiązanie oferowane przez odwołującego
pozwala na realizację wskazanych przez odwołującego celów (II), a nadto także zbiorczo,
w sposób ogólny, odniósł się do kwestii utrudnienia konkurencji przez opis przedmiotu
zamówienia (III) i braku uzasadnienia w potrzebach zamawiającego (IV). W ramach części
IV odwołujący nieco szerzej odniósł się do wymogu wyposażenia szaf lekowych w agregat
s
chładzania przestrzeni w szafie – do okoliczności tam wskazanych odniósł się skład
orzekający Izby bezpośrednio poniżej.
Skład orzekający Izby wskazuje nadto, że w dużej mierze argumentacja
prezentowana przez strony na rozprawie wykraczała poza okoliczności zakreślające
granice odwołania.
Zarzut
dotyczący postanowień:
7.1. Załącznika 7A do SIWZ, tj. wymogu, aby szafa lekowa wysoka posiadała
„funkcję ustawienia maksymalnej temperatury do 25 st. C po przekroczeniu, której
załącza się układ chłodzący. Każda szafa musi posiadać system dźwiękowego
powiadamiania przekroczenia maksymalnych temperatur
”,
7.1.2. pkt 7
Załącznika 7A do SIWZ, tj., aby szafa lekowa wysoka była „Wyposażona
w agregat do schładzania przestrzeni w szafie pozwalający na utrzymanie
temperatury do 25 st. C
”
nie
potwierdził się.
Zgodnie z przepisem art. 7 ust. 1
ustawy Pzp „Zamawiający przygotowuje
i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający
zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie
z zas
adami proporcjonalności i przejrzystości.”
Zgodnie zaś z przepisem art. 29 ust. 2 ustawy Pzp „Przedmiotu zamówienia nie
można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję”.
Zacytowane przepisy wprowadza
ją dla zamawiającego zakaz opisywania
przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Zakaz ten
oznacza konieczność eliminacji z opisu przedmiotu zamówienia wszelkich sformułowań lub
parametrów, które wskazywałyby na konkretny wyrób czy konkretnego wykonawcę, czy to
KIO 1292/18
Strona 11 z 15
w sposób bezpośredni, czy jedynie pośredni. Zachowaniu zasady uczciwej konkurencji
służyć ma stosowanie obiektywnych cech zamawianego produktu czy usługi.
W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że „Powyższa funkcjonalność realizowana
przez jednego z pro
ducentów jest przykładem wyróżniania się za wszelką cenę –
dodawania nowych funkcjonalności bez istotnego uzasadnienia, nie dających
użytkownikom widocznych korzyści użytkowych”.
Odwołujący przyjął, że w przypadku tego zamawiającego spełnienie wymagań co do
temperatur, w jakich mogą być przechowywane leki odbywa się poprzez „zapewnienie
odpowiedniej klimatyzacji i wentylacji w pomieszczeniu
”, co – w przekonaniu odwołującego
– jest standardem.
W Odpowiedzi na odwołanie zamawiający podał, iż uzasadnieniem dla
wprowadzenia ww.
postanowień SIWZ jest potrzeba spełnienia wymogów bezpiecznego
przechowywania leków. („Zapewnienie utrzymania odpowiedniej temperatury i wilgotności
w szafie lekowej jest warunkiem spełnienia wymogów bezpiecznego przechowywania
leków.”), a jednocześnie oświadczył, iż „Pomieszczenia, w których Zamawiający zamierza
zlokalizować szafy lekowe, nie posiadają instalacji klimatyzacji (…)”
Skład orzekający Izby nie znalazł podstaw, aby odmówić wiarygodności temu
oświadczeniu. Przyjęcie, iż pomieszczenia, w których zamawiający zamierza zlokalizować
szafy lekowe są wyposażone w klimatyzację oznaczałoby, że zamawiający, posiadając już
rozwiązanie zapewniające utrzymanie odpowiedniej temperatury chce – wbrew własnemu
interesowi, choćby finansowemu, związanemu z ponoszeniem kosztów utrzymania
instalacji klimatyzacyjnej
– rozwiązanie to zdublować. Jest to założenie nieracjonalne
i sprzeczne z doświadczeniem życiowym.
Ponieważ zamawiający nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego przechowywania
leków, poprzez klimatyzację i wentylację w pomieszczeniach, w których zamierza
zlokalizować szafy lekowe, skład orzekający Izby stanął na stanowisku, że uzasadnione
jest, aby potrzeba spełnienia wymogów bezpiecznego przechowywania leków była
zrealizowana w inny sposób, tj. poprzez agregat chłodzący i funkcję ustawienia temperatury
do 25 st. C.
Uwzględniając wskazaną przez zamawiającego potrzebę spełnienia wymogów
bezpiecznego przechowywania leków, skład orzekający Izby stanął na stanowisku, że
zamawiający nie naruszył art. 29 ust. 2 i art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
KIO 1292/18
Strona 12 z 15
Zarzut
dotyczący postanowień:
7.1. Załącznika 7A do SIWZ, tj. wymogu czterech terminali, które muszą pracować
w trybie on-line i off-
line i muszą być wyposażone w system umożliwiający
wyłączne uruchomienie systemu logistyki lekowej,
7.1. Załącznika 7A, tj. pięciu kolektorów – wszystkie muszą pracować w trybie
on-
line oraz posiadać własna bazę danych umożliwiającą pracę w trybie off-line.
Kolektory do potwierdzen
ia podań przy łóżku pacjenta oraz przeprowadzania
inwentaryzacji,
7.1.5. pkt 1
Załącznika 7A do SIWZ, tj. kolektora mobilnego komunikacją przez
Wi-Fi z ekranem dotykowym i czytnikiem
kodów kreskowych 2D oraz obsługą NFC,
7.1.5. pkt 2 Załącznika 7A do SIWZ, tj. wymogu, aby na kolektorze była
zainstalowana aplikacja umożliwiająca wykonywanie operacji magazynowych
takich jak rozchód, inwentaryzacja, utylizacja oraz potwierdzanie podania leku przy
łóżku pacjenta,
8.3.2. Załącznika 7A do SIWZ, tj. oprogramowania serwera automatycznych
apteczek oddziałowych
nie potwierdził się.
Jak już wskazano powyżej zgodnie z przepisem art. 7 ust. 1 ustawy Pzp
„Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia
w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców
oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.”
Zgodnie zaś z przepisem art. 29 ust. 2 ustawy Pzp Przedmiotu zamówienia nie
można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję”.
Zacytowane przepisy wprowadzają dla zamawiającego zakaz opisywania
przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Zakaz ten
oznacza konieczność eliminacji z opisu przedmiotu zamówienia wszelkich sformułowań lub
parametrów, które wskazywałyby na konkretny wyrób czy konkretnego wykonawcę, czy to
w sposób bezpośredni, czy jedynie pośredni. Zachowaniu zasady uczciwej konkurencji
służyć ma stosowanie obiektywnych cech zamawianego produktu czy usługi.
Odwołujący, w przypadku wymogu 7.1. dotyczącego terminali oraz 7.1. dotyczącego
kolektorów, zaproponował nowe brzmienie postanowień SIWZ, nie zaprezentował jednak
żadnej argumentacji na potwierdzenie, że opis przedmiotu zamówienia w kwestionowanym
zakresie mógłby naruszać uczciwą konkurencję, tj. że opis ten preferuje konkretny wyrób,
KIO 1292/18
Strona 13 z 15
czy konkretnego wykonawcę, czy też na potwierdzenie, że wymóg jest nadmiernie
rygorystyczny.
Uzasadnienie odwołującego, w przypadku wymogu 7.1. dotyczącego terminali
referuje do przekonania odwołującego, iż bezpieczeństwo leków zapewnione jest tylko
w przypadku wskazanym przez odwołującego („jednocześnie powinien być otwarty tylk0
jeden zamek
”), zaś w przypadku wymogu 7.1. dotyczącego kolektorów referuje do
niespójności postanowień SIWZ dotyczących wymogów dla integracji z systemem HIS
z wymogami dotyczącymi szaf lekowych, co jednak – zważywszy na zarzut naruszenia
art. 29 ust. 2 ustawy Pzp
– jest nieadekwatne do postawionego zarzutu, a przez to
nieprzydatne.
W przypadku wymogu 7.1.5 pkt 1 o
dwołujący ograniczył się do zaproponowania
nowego brzmienia postanowienia SIWZ
i wyartykułowania przekonania, że „Dodanie
rozwiązania alternatywnego pozwoli na zwiększenie konkurencji w postępowaniu”, co
sprowadza się do tego, że rozwiązanie to pozwoli odwołującemu złożyć ofertę
w przedmiotowym postępowaniu.
Na rozprawie odwołujący stwierdził, że w odniesieniu do tego zarzutu za aktualną
uznaje argument
ację zaprezentowaną w odniesieniu do wymogu z pkt. 7.1. dotyczącego
pięciu kolektorów.
Jednak w
ocenie składu orzekającego Izby „odesłanie” do argumentacji odnoszącej
się do wymogu z pkt. 7.1. jest nietrafne, ponieważ w uzasadnieniu zaprezentowanym
przez
odwołującego w odniesieniu do tegoż wymogu odwołujący także nie zaprezentował
żadnej argumentacji na potwierdzenie, że opis przedmiotu zamówienia w kwestionowanym
przez odwołującego zakresie mógłby naruszać uczciwą konkurencję, tj. że opis ten
preferuje k
onkretny wyrób, czy konkretnego wykonawcę, czy też na potwierdzenie, że
wymóg jest nadmiernie rygorystyczny.
Uzasadnienie odwołującego, jak uprzednio wskazano, referuje do niespójności
postanowień SIWZ dotyczących wymogów dla integracji z systemem HIS z wymogami
dotyczącymi szaf lekowych, co jednak – zważywszy na zarzut naruszenia art. 29 ust. 2
ustawy Pzp
– jest nieadekwatne do postawionego zarzutu, a przez to nieprzydatne.
W przypadku wymogu 7.1.5 pkt 2
odwołujący zaproponował nowe brzmienie
postanowienia SIWZ
. Także jednak i w tym przypadku nie zaprezentował żadnej
argumentacji na potwierdzenie, że opis przedmiotu zamówienia w kwestionowanym
zakresie mógłby naruszać uczciwą konkurencję, tj. że opis ten preferuje konkretny wyrób,
KIO 1292/18
Strona 14 z 15
czy konkretnego wykonawc
ę, czy też na potwierdzenie, że wymóg jest nadmiernie
rygorystyczny.
Po raz kolejny u
zasadnienie odwołującego referuje do niespójności postanowień
SIWZ dotyczących wymogów dla integracji z systemem HIS z wymogami dotyczącymi szaf
lekowych, co jednak
– zważywszy na zarzut naruszenia art. 29 ust. 2 ustawy Pzp – jest
nieadekwatne do postawionego zarzutu, a przez to nieprzydatne.
W przypadku wymogu
8.3.2 odwołujący zaproponował nowe brzmienie
postanowienia SIWZ, nie zaprezentował jednak żadnej argumentacji na potwierdzenie, że
opis przedmiotu zamówienia w kwestionowanym zakresie mógłby naruszać uczciwą
konkurencję, tj. że opis ten preferuje konkretny wyrób, czy konkretnego wykonawcę.
Uzasad
nienie odwołującego sprowadza się do zakwestionowania celowości
nadawa
nia przez zamawiającego własnych indeksów leków w kontekście obowiązku
we
ryfikacji autentyczności wydawanego produktu leczniczego na podstawie unikalnego
identyfikatora produc
enta (wynikającego ze wskazanych przez odwołującego: Dyrektywy
i Rozporządzenia), co jednak – zważywszy na zarzut naruszenia art. 29 ust. 2 ustawy Pzp
– jest nieadekwatne do postawionego zarzutu, a przez to nieprzydatne.
Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono jak w sentencji, oddalając odwołanie.
KIO 1292/18
Strona 15 z 15
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp,
§ 3 pkt 1) lit. a) oraz pkt 2) lit. b) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U.
z 2018 r., poz. 972).
Przew
odniczący: …………………………………
1. oddala
odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża Intelimedical Poland Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Olsztynie (10-845) i zalicza w poczet kosztów
postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych
zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Intelimedical Poland Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Olsztynie (10-845) tytułem wpisu od odwołania.
KIO 1292/18
Strona 2 z 15
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dni
a 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017, poz. 1539 ze zm.) na niniejszy wyrok w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przew
odniczący: …………………………………...
KIO 1292/18
Strona 3 z 15
U z a s a d n i e n i e
Szpital Pomnik Chrztu Polski, ul. Św. Jana 9, 62-200 Gniezno (dalej „zamawiający”)
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Usługi elektroniczne
Szpitala Pomnik Chrztu Polski w Gn
ieźnie dla zwiększenia efektywności i dostępności
realizowanych świadczeń medycznych" (ogłoszenie o zamówieniu opublikowano
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z 20 czerwca 2018 r. pod nr 2018/S
116-263868).
Wobec specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej „SIWZ”) – opisu
przedmiotu zamówienia w tym postępowaniu odwołanie złożył, w odniesieniu do części I,
w dniu 2 lipca 2018 r., wykonawca Intelimedical Poland
spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, ul. Rzepakowa 26,10-845 Olsztyn (dalej „odwołujący”), zarzucając
zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2017, poz. 1539 ze zm.) [dalej „ustawa Pzp”]:
1.
art. 7 ust. 1, poprzez przygotowanie opisu przedmiotu zamówienia w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji oraz z naruszeniem zasady
proporcjonalności wymagań od wykonawców w stosunku do potrzeb
zamawiającego,
2. art. 29 ust. 2, poprzez opi
sanie przedmiotu zamówienia w sposób, który utrudnia
uczciwą konkurencję, podczas gdy wymagania zamawiającego nie znajdują
odzwierciedlenia w jego obiektywnie uzasadnionych potrzebach, w szczególności
opis przedmiotu zamówienia drastycznie ogranicza konkurencję z uwagi na wymogi
zamawiającego, które nie są istotne dla realizacji celów działania systemu
zautomatyzowanych apteczek oddziałowych.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu
dokonania zmian treści SIWZ zgodnie z żądaniami opisanymi w tabeli. Wniósł także
o zasądzenie od zamawiającego na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego,
w tym wpisu w wysokości 15 000 zł oraz wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości
3 600 zł.
W tabeli odwołujący ujął zaskarżane wymagania, swoje żądania odnośnie do ich
zmiany, poprzez wskazanie
oczekiwanej treści wymagań. Wyjaśnił, że kolumna „miejsce
wymogu” odnosi się do miejsca w załączniku nr 7 A do SIWZ opisu przedmiotu zamówienia
dla części I, z wyjątkiem ostatniej pozycji odnoszącej się do załącznika nr 10.
Zaprezentował także uzasadnienie dla proponowanych przez siebie modyfikacji SIWZ,
które zostaną wskazane poniżej.
KIO 1292/18
Strona 4 z 15
Odwołujący podał, że w ramach realizacji części I zamówienia wykonawca
odpowiedzialny będzie za przygotowanie zautomatyzowanego rozwiązania dla logistyki
gospodarki lekowej
– systemu zautomatyzowanych apteczek oddziałowych (jest to jedynie
fragment zadań realizowanych w ramach tej części).
Stw
ierdził, że systemy tego rodzaju są stosowane w bardziej rozwiniętych
gospodarczo państwach Europy Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych.
Wskazał, że idea tego rodzaju systemu (w ogólności) jest następująca:
1.
Wszystkie leki na oddziale zamykane są, umieszczane są w zautomatyzowanych szafach,
przyjmując zasadę jeden lek (wiele dawek tego samego leku) – jedna szuflada (lub
zamykany pojemnik zamiast szuflady).
2.
Lekarz w systemie HIS (głównym systemie informatycznym szpitala) zleca podanie leków
pacjentowi.
3. Pie
lęgniarka loguje się do komputera w zautomatyzowanej szafie, wybiera pacjenta i
zlecenie wprowadzone przez lekarza.
4.
System sam otwiera odpowiednią szufladę zawierającą zlecony lek. Pozostałe szuflady
(leki) są zamknięte.
5.
Pielęgniarka wyjmuje zleconą dawkę leku.
6.
Po zamknięciu szuflady system automatycznie otwiera kolejną zawierającą następny lek
zlecony dla tego pacjenta.
Wskazał także, że rozwiązania tego typu służą wielu celom m.in.:
1.
ograniczenie błędów na etapie dystrybucji leku, w tym polegających na pobraniu
niewłaściwego leku lub niewłaściwej dawki leku,
2. ograniczenie czasu potrzebnego na prowadzenie gospodarki lekowej, w tym jej
monitorowanie,
3.
automatyzacja zamówień leków i rozliczenia ich zużycia,
4.
oszczędności kosztów związane z mniejszymi wydatkami na leki, przez ograniczenie
nieautoryzowanego dostępu do leków, ograniczenie strat leków związanych z ich
przeterminowaniem, ograniczenie zapasów,
5.
lepszy ogląd gospodarki lekowej szpitala, przez natychmiastową dostępność aktualnych
informacji o stanach magazynowych i raportowanie,
6.
przygotowanie do wykonania obowiązków wynikających z rozporządzenia delegowanego
Komisji (UE) 2016/161 z dnia 2 października 2015 r. (dotyczącego obowiązku weryfikacji
autentyczności wydawanego produktu leczniczego na podstawie unikalnego identyfikatora
producenta),
7.
wymuszenie posługiwania się systemem HIS jako metodą zlecenia leków przez lekarzy,
8.
możliwość określenia kosztu farmakoterapii konkretnego pacjenta,
KIO 1292/18
Strona 5 z 15
W ocenie odwołującego z punktu widzenia interesu zamawiającego kluczowe jest
zapewnienie realizacji tych celów, a nie dostarczenie szaf lekowych o konkretnych
wymiarach,
stosujących konkretny sposób wewnętrznej komunikacji czy z rozmieszczeniem
terminali dokładnie w miejscach oczekiwanych w dotychczasowym opisie przedmiotu
zam
ówienia.
Odwołujący oświadczył, że sprzęt przez niego oferowany zapewnia realizację
wszystkich wymienionych uprzednio celów.
Uznał, że opisując przedmiot zamówienia zamawiający oparł się jednak nie tyle na
wymaganych funkcjonalnościach, ale wskazał również szczegółowo wymagane
rozwiązania techniczne, tj. – według odwołującego – sam określił sposób uzyskania tych
funkcjonalności).
Podniósł, że ten sposób jest zamknięty na inne rozwiązania techniczne, które z
powodzeniem spełniają cele stawiane przed systemami zautomatyzowanych apteczek
oddziałowych.
Podał, że na rynku konkurencyjnym normalną rzeczą jest to, iż wykonawcy oferują
usługi lub produkty nakierowane na zaspokojenie tych samych potrzeb klienta, ale jednak
ich usługi lub produkty zawsze w pewnym zakresie są od siebie różne, co wynika zarówno
ze zwykłego charakteru procesu projektowania (rzadko jedno rozwiązanie dla danego
problemu jest idealne, często istnieje możliwość wybrania różnych rozwiązań tego samego
problemu, a wykonawcy wybierają różnie), jak i zwykłej woli odróżnienia się od konkurencji
(oferując dokładnie te same usługi lub produkty wykonawcy zmuszeni są do konkurowania
tylko ceną lub detalami typu „kolor dywanika w aucie").
W ocenie odwołującego oczekiwane przez niego zmiany opisu przedmiotu
zamówienia nie wpływają na istotne cechy zamawianego systemu, proponowane
rozwiązania są równorzędne wymaganym przez zamawiającego, a w wielu aspektach je
przewyższają.
W odniesieniu do utrudnienia konkurencji przez opis przedmiotu zamówienia uznał,
że lektura zaskarżonej części opisu przedmiotu zamówienia daje wrażenie, iż punktem
wyjścia przy jego sporządzaniu nie była analiza potrzeb zamawiającego, lecz zwykłe
przyjrzenie się rozwiązaniom dostępnym na rynku i opisanie jednego z nich, a co najmniej
wykluczenie rozwiązania odwołującego bez żadnego widocznego uzasadnienia.
Podniósł, że zamawiający powinien zawsze mieć na uwadze, iż zgodnie z art. 29
ust. 2 ustawy Pzp „przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję" Odwołał się do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 24 stycznia 2012 r. (sygn. akt VI ACa 965/11) zgodnie z którym: „Dyspozycją
KIO 1292/18
Strona 6 z 15
art. 29 ust. 2 ZamPublU objęte jest zaistnienie co najmniej możliwości utrudniania uczciwej
konkurencji, więc spełnienie dyspozycji tego przepisu niekoniecznie musi przybierać
charakter bezpośredniego godzenia w uczciwą konkurencję. Ustawodawca w art. 29 ust. 2
zawarł wyraźny zakaz dokonywania opisu przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję. Zakazane jest więc dokonywanie opisu przedmiotu
zamówienia nie tylko w sposób, który utrudnia uczciwą konkurencję, wskazując na
konkretny produkt, ale i takiego, który potencjalnie mógłby wpłynąć na konkurencję na
rynku.
Swoboda precyzowania przez zamawiającego swoich wymagań co do przedmiotu
zamówienia przez szczegółowe określenie parametrów oczekiwanego towaru jest więc
ograniczona, a jego wymagania muszą mieć uzasadnienie pozwalające na zrównoważenie
ograniczenia konkurencji".
Odwołał się także do uchwały Krajowej Izby Odwoławczej w z 22 maja 2015 r. –
KIO/KD 27/15, zgodnie z którą: „Przedmiot zamówienia winien być opisany w sposób
neutralny i nieutrudniający uczciwej konkurencji. Oznacza to konieczność eliminacji z opisu
przedmiotu zamówienia wszelkich sformułowań, które mogłyby wskazywać konkretny
produkt lub konkretnego wykonawcę, bądź które eliminowałyby potencjalnych
wykonawców, uniemożliwiając im złożenie ofert lub powodowałyby sytuację, w której jeden
z zainteresowanych wykonawców byłby bardziej uprzywilejowany od pozostałych".
W ocenie odwołującego uwidocznił on możliwość negatywnego wpływu na
konkurencję w przypadku utrzymania obecnego brzmienia opisu przedmiotu zamówienia
w p
ostępowaniu. Uzupełnił, że nadmiernie rygorystyczny i szczegółowy charakter
poszczególnych wymagań jednoznacznie skutkuje ograniczeniem konkurencji w niniejszym
postępowaniu, a zamawiający nie odniósł się w nim do swoich uzasadnionych potrzeb, lecz
życzeń.
Przywołał nadto uchwałę Krajowej Izby Odwoławczej z 2 stycznia 2015 r. – KIO/KD
109/14, zgodnie z którą: „Przejawem naruszenia zasady uczciwej konkurencji jest nie tylko
opisanie przedmiotu zamówienia z użyciem oznaczeń wskazujących na konkretnego
produce
nta lub konkretny produkt albo z użyciem parametrów wskazujących na
konkretnego producenta, dostawcę albo konkretny wyrób, ale także określenie na tyle
rygorystycznych wymagań co do parametrów technicznych, które nie są uzasadnione
obiektywnymi potrzebami
zamawiającego i które uniemożliwiają udział niektórym
wykonawcom w postępowaniu, ograniczając w ten sposób krąg podmiotów zdolnych do
wykonania zamówienia. Zamawiający nie może w ramach postępowania o udzielenie
zamówienia formułować opisu przedmiotu zamówienia w sposób, który bezpośrednio lub
pośrednio godziłby w zasadę zachowania uczciwej konkurencji".
W odniesieniu do braku uzasadnienia potrzeb zamawiającego wskazał, że zgodnie
KIO 1292/18
Strona 7 z 15
z utrwalonym poglądem orzecznictwa i doktryny wszelakie ograniczenia konkurencji mogą
być uzasadnione potrzebami zamawiającego, potrzeby te muszą być jednak obiektywne,
a nie wynikać z samego przeświadczenia zamawiającego co do ich istnienia.
Dodatkowo wskazał, że stopień ograniczenia konkurencji powinien być współmierny
do tychże obiektywnych potrzeb zamawiającego, zamawiający nie jest uprawniony do
radykalnego ograniczenia konkurencji ze względu na swoje potrzeby, które choć mogą
zostać uznane za uzasadnione, są błahe w stosunku do głównego przeznaczenia
dostarcza
nego sprzętu. Jako przykład takich błahych potrzeb podał wymóg, by jedna z szaf
lekowych była wyposażona w agregat do schładzania przestrzeni w szafie pozwalający na
utrzymanie temperatury do 25 st. C.
Podniósł, że powyższa funkcjonalność realizowana przez jednego z producentów
jest przykładem wyróżniania się za wszelką cenę - dodawania nowych funkcjonalności bez
istotnego uzasadnienia, nie dających użytkownikom widocznych korzyści użytkowych.
W odniesieniu do wymogu zapewnienia odpowiedniej temperatury również lekom
przechowywanym w szafach niskich zautomatyzowanych zadał pytanie: dlaczego
zamawiający ustanowił wymóg posiadania agregatu chłodzące dla szafy wysokiej
z wysuwanymi koszami, ale już nie dla szaf niskich zautomatyzowanych, skoro brak takiego
wymogu oznacza i tak konieczność utrzymywania odpowiedniej wentylacji i klimatyzacji
pomieszczenia z szafami lekowymi.
Stanął na stanowisku, że inne, choćby uzasadnione potrzeby zamawiającego mogą
ograniczać konkurencję tylko w sposób współmierny do ich znaczenia, natomiast rzeczy
błahe (nieistotne potrzeby zamawiającego) nie mogą decydować o rzeczach istotnych
(konkurencyjność postępowania rozumiana jako możliwości złożenia oferty przez innego
wykonawcę niż wskazany pośrednio w opisie przedmiotu zamówienia). Odwołał się do
wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 8 lipca 2016 r. (sygn. akt I ACa 15/16),
zgodnie z którym: „W świetle art. 29 ust. 2 tej ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.) zamawiający jest ograniczony
w swobodzie precyzowania swoich wymagań co do przedmiotu zamówienia przez
szczegółowe określenie parametrów oczekiwanego towaru, a jego wymagania muszą mieć
uzasadnienie pozwalające na zrównoważenie ograniczenia konkurencji".
Odwołał się w dalszej kolejności do uchwały Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
27 marca 2015 r.
– KIO/KD 15/15) – zgodnie z którą: „Wymagania zamawiającego, na tle
przepisu art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku - Pr
awo zamówień publicznych
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.), jakkolwiek można uzasadniać potrzebami, to nie
można czynić tego w oderwaniu od ich usprawiedliwienia. W przeciwnym bowiem wypadku
dyspozycja wskazanego przepisu nie byłaby w ogóle realizowana. Nie można ograniczyć
dostępu do zamówienia tylko z tej przyczyny, że wolą zamawiającego jest uzyskanie
KIO 1292/18
Strona 8 z 15
konkretnego produktu."
Podniósł, że to na zamawiającym spoczywa ciężar wykazania, iż sporządzony przez
niego opis przedmiotu zamówienia, który tak radykalnie ogranicza konkurencję, jest
uzasadniony jego obiektywnymi potrzebami, co wynika z samej konstrukcji art. 29 ust. 2
ustawy Pzp. Stwierdził, że wykonawca ma możliwość wykazania utrudnień dla uczciwej
konkurencji w postępowaniu przez nadmiernie określone wymagania zamawiającego, nie
ma jednak pełnej wiedzy o motywach sporządzenia przez zamawiającego takiego, a nie
innego opisu przedmiotu zamówienia.
Zdaniem odwołującego potrzeby zamawiającego, choć w dużej mierze uniwersalne,
mogą również wynikać z uwarunkowań charakterystycznych dla niego, takich, których
wykonawca nie jest w stanie przewidzieć, co oznacza, że odwołujący nie ma możliwości
wykazać, iż poszczególne zaskarżone fragmenty SIWZ nie odpowiadają żadnym
z uzasadniony
ch potrzeb zamawiającego. Uznał, że umotywował swoje zastrzeżenia co do
obecnego sformułowania wymogów wobec zamawianego systemu, co zostało
przedstawione w tabeli stanowiącej część odwołania.
Powołał się na wyrok Izby z 23 maja 2016 r. (sygn. akt KIO 671/16), zgodnie
z którym: „Interes zamawiającego realizowany w ramach poszczególnych postępowań
przetargowych i stanowiących niejednokrotnie uzasadnienie do ograniczenia konkurencji na
rynku musi wynikać z obiektywnych potrzeb zamawiającego, realizowanych w interesie
publicznych, których waga jest na tyle znacząca, iż uzasadnia ograniczenie wykonawcom
dostępu do rynku. Analiza owych potrzeb zamawiającego musi następować w realiach
konkretnego zamówienia publicznego, zaś sam zamawiający winien w sposób klarowny,
a co najważniejsze przekonujący swoje potrzeby przedstawić i uprawdopodobnić.
Stanowisko zamawiającego nie może ograniczyć się do niczym niepopartych ogólnych
stwierdzeń o realizacji bliżej nieokreślonego celu publicznego".
Stanął na stanowisku, że obecny kształt opisu przedmiotu zamówienia dziwi tym
bardziej, iż zgodnie z informacją zawartą w ogłoszeniu o zamówieniu przedmiotowe
postępowanie ma zostać dofinansowane ze środków europejskich, a tym samym podlega
dodatkowej kontroli ze względu na prawidłowość wydatkowania tych środków, również pod
względem przepisów prawa zamówień publicznych. W ocenie odwołującego zamawiający
nie wykazuje jednak w swoim działaniu należytej staranności, by przygotowane
i przeprowadzone postępowanie nie stało się podstawą do wymierzenia zamawiającemu
korekty finansowej z tytułu naruszeń przy wydatkowaniu środków europejskich.
Podsumowując stwierdził, że opis przedmiotu zamówienia został przygotowany
w sposób niekonkurencyjny i bez zmiany SIWZ nie ma możliwości złożenia oferty przez
odwołującego.
KIO 1292/18
Strona 9 z 15
Na podstawie
postanowień Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej
nadal
„SIWZ”), przekazanej przez zamawiającego w ramach dokumentacji postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego w kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem przy
piśmie z dnia 4 lipca 2018 roku, Odpowiedzi na odwołanie (pismo zamawiającego z dnia
6 lipca 2018 r.,
Uzupełnienia Odpowiedzi na odwołanie (pismo zamawiającego z dnia
10 lipca 2018 roku,
a także stanowisk stron zaprezentowanych w toku rozprawy skład
orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje.
Skład orzekający Izby ustalił, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy
ich, skierował odwołanie do rozpoznania na rozprawę.
Skład orzekający Izby ustalił także, że wykonawca wnoszący odwołanie posiada
interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia
szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa
w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający, w piśmie z dnia 6 lipca 2018 roku, częściowo uwzględnił odwołanie,
tj. w odniesieniu do
większości zakwestionowanych przez odwołującego postanowień
SIWZ.
W pozostałym zakresie, dotyczącym kolejnych postanowień SIWZ, odwołujący
podtrzymał zarzut opisania przedmiotu zamówienia z naruszeniem art. 29 ust. 2 oraz art. 7
ust. 1 ustawy Pzp.
Do postępowania odwoławczego nie przystąpił żaden wykonawca.
Stosując przepis art. 186 ust. 4a ustawy Pzp, zgodnie z którym „W przypadku
uwzględnienia przez zamawiającego zarzutów w części, gdy po jego stronie do
postępowania odwoławczego nie przystąpił w terminie żaden wykonawca, a odwołujący nie
wycofał pozostałych zarzutów, Izba rozpoznaje odwołanie w zakresie pozostałych
zarzutów.” skład orzekający Izby rozpoznał odwołanie w zakresie dotyczącym
następujących postanowień Załącznika 7A do SIWZ: 7.1. – funkcja ustawienia
maksymalnej temperatury, 7.1.
– wymóg dla czterech terminali, 7.1. – wymóg dla pięciu
kolektorów, 7.1.2. pkt 7 – wyposażenie szaf wysokich w agregat do schładzania, 7.1.5. –
pkt 1
– wymóg dla kolektora mobilnego w zakresie komunikacji przez Wi-Fi z ekranem
dotykowym
i czytnikiem kodów kreskowych 2D oraz obsługą NFC, 7.1.5. pkt 2 – wymóg dla
kolektora mobilnego w zakresie aplikacji oraz 8.3.2.
– oprogramowanie serwera
automatycznych apteczek oddziałowych.
KIO 1292/18
Strona 10 z 15
Tytułem wstępu skład orzekający Izby zauważa, że odwołujący zaprezentował
swoje stanowisko
w ujęciu tabelarycznym, które dotyczyło odrębnie każdego z postanowień
SIWZ
– do tych dedykowanych poszczególnym postanowieniom SIWZ okoliczności odniósł
się skład w uzasadnieniu wyroku – i stanowisko zbiorcze, ogólnej natury („Dalsze
uzasadnienie
” – od strony 18 odwołania), w którym odwołujący przedstawił, jakie są cele
realizacji ni
niejszego zamówienia (I), dlaczego rozwiązanie oferowane przez odwołującego
pozwala na realizację wskazanych przez odwołującego celów (II), a nadto także zbiorczo,
w sposób ogólny, odniósł się do kwestii utrudnienia konkurencji przez opis przedmiotu
zamówienia (III) i braku uzasadnienia w potrzebach zamawiającego (IV). W ramach części
IV odwołujący nieco szerzej odniósł się do wymogu wyposażenia szaf lekowych w agregat
s
chładzania przestrzeni w szafie – do okoliczności tam wskazanych odniósł się skład
orzekający Izby bezpośrednio poniżej.
Skład orzekający Izby wskazuje nadto, że w dużej mierze argumentacja
prezentowana przez strony na rozprawie wykraczała poza okoliczności zakreślające
granice odwołania.
Zarzut
dotyczący postanowień:
7.1. Załącznika 7A do SIWZ, tj. wymogu, aby szafa lekowa wysoka posiadała
„funkcję ustawienia maksymalnej temperatury do 25 st. C po przekroczeniu, której
załącza się układ chłodzący. Każda szafa musi posiadać system dźwiękowego
powiadamiania przekroczenia maksymalnych temperatur
”,
7.1.2. pkt 7
Załącznika 7A do SIWZ, tj., aby szafa lekowa wysoka była „Wyposażona
w agregat do schładzania przestrzeni w szafie pozwalający na utrzymanie
temperatury do 25 st. C
”
nie
potwierdził się.
Zgodnie z przepisem art. 7 ust. 1
ustawy Pzp „Zamawiający przygotowuje
i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający
zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie
z zas
adami proporcjonalności i przejrzystości.”
Zgodnie zaś z przepisem art. 29 ust. 2 ustawy Pzp „Przedmiotu zamówienia nie
można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję”.
Zacytowane przepisy wprowadza
ją dla zamawiającego zakaz opisywania
przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Zakaz ten
oznacza konieczność eliminacji z opisu przedmiotu zamówienia wszelkich sformułowań lub
parametrów, które wskazywałyby na konkretny wyrób czy konkretnego wykonawcę, czy to
KIO 1292/18
Strona 11 z 15
w sposób bezpośredni, czy jedynie pośredni. Zachowaniu zasady uczciwej konkurencji
służyć ma stosowanie obiektywnych cech zamawianego produktu czy usługi.
W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że „Powyższa funkcjonalność realizowana
przez jednego z pro
ducentów jest przykładem wyróżniania się za wszelką cenę –
dodawania nowych funkcjonalności bez istotnego uzasadnienia, nie dających
użytkownikom widocznych korzyści użytkowych”.
Odwołujący przyjął, że w przypadku tego zamawiającego spełnienie wymagań co do
temperatur, w jakich mogą być przechowywane leki odbywa się poprzez „zapewnienie
odpowiedniej klimatyzacji i wentylacji w pomieszczeniu
”, co – w przekonaniu odwołującego
– jest standardem.
W Odpowiedzi na odwołanie zamawiający podał, iż uzasadnieniem dla
wprowadzenia ww.
postanowień SIWZ jest potrzeba spełnienia wymogów bezpiecznego
przechowywania leków. („Zapewnienie utrzymania odpowiedniej temperatury i wilgotności
w szafie lekowej jest warunkiem spełnienia wymogów bezpiecznego przechowywania
leków.”), a jednocześnie oświadczył, iż „Pomieszczenia, w których Zamawiający zamierza
zlokalizować szafy lekowe, nie posiadają instalacji klimatyzacji (…)”
Skład orzekający Izby nie znalazł podstaw, aby odmówić wiarygodności temu
oświadczeniu. Przyjęcie, iż pomieszczenia, w których zamawiający zamierza zlokalizować
szafy lekowe są wyposażone w klimatyzację oznaczałoby, że zamawiający, posiadając już
rozwiązanie zapewniające utrzymanie odpowiedniej temperatury chce – wbrew własnemu
interesowi, choćby finansowemu, związanemu z ponoszeniem kosztów utrzymania
instalacji klimatyzacyjnej
– rozwiązanie to zdublować. Jest to założenie nieracjonalne
i sprzeczne z doświadczeniem życiowym.
Ponieważ zamawiający nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego przechowywania
leków, poprzez klimatyzację i wentylację w pomieszczeniach, w których zamierza
zlokalizować szafy lekowe, skład orzekający Izby stanął na stanowisku, że uzasadnione
jest, aby potrzeba spełnienia wymogów bezpiecznego przechowywania leków była
zrealizowana w inny sposób, tj. poprzez agregat chłodzący i funkcję ustawienia temperatury
do 25 st. C.
Uwzględniając wskazaną przez zamawiającego potrzebę spełnienia wymogów
bezpiecznego przechowywania leków, skład orzekający Izby stanął na stanowisku, że
zamawiający nie naruszył art. 29 ust. 2 i art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
KIO 1292/18
Strona 12 z 15
Zarzut
dotyczący postanowień:
7.1. Załącznika 7A do SIWZ, tj. wymogu czterech terminali, które muszą pracować
w trybie on-line i off-
line i muszą być wyposażone w system umożliwiający
wyłączne uruchomienie systemu logistyki lekowej,
7.1. Załącznika 7A, tj. pięciu kolektorów – wszystkie muszą pracować w trybie
on-
line oraz posiadać własna bazę danych umożliwiającą pracę w trybie off-line.
Kolektory do potwierdzen
ia podań przy łóżku pacjenta oraz przeprowadzania
inwentaryzacji,
7.1.5. pkt 1
Załącznika 7A do SIWZ, tj. kolektora mobilnego komunikacją przez
Wi-Fi z ekranem dotykowym i czytnikiem
kodów kreskowych 2D oraz obsługą NFC,
7.1.5. pkt 2 Załącznika 7A do SIWZ, tj. wymogu, aby na kolektorze była
zainstalowana aplikacja umożliwiająca wykonywanie operacji magazynowych
takich jak rozchód, inwentaryzacja, utylizacja oraz potwierdzanie podania leku przy
łóżku pacjenta,
8.3.2. Załącznika 7A do SIWZ, tj. oprogramowania serwera automatycznych
apteczek oddziałowych
nie potwierdził się.
Jak już wskazano powyżej zgodnie z przepisem art. 7 ust. 1 ustawy Pzp
„Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia
w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców
oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.”
Zgodnie zaś z przepisem art. 29 ust. 2 ustawy Pzp Przedmiotu zamówienia nie
można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję”.
Zacytowane przepisy wprowadzają dla zamawiającego zakaz opisywania
przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Zakaz ten
oznacza konieczność eliminacji z opisu przedmiotu zamówienia wszelkich sformułowań lub
parametrów, które wskazywałyby na konkretny wyrób czy konkretnego wykonawcę, czy to
w sposób bezpośredni, czy jedynie pośredni. Zachowaniu zasady uczciwej konkurencji
służyć ma stosowanie obiektywnych cech zamawianego produktu czy usługi.
Odwołujący, w przypadku wymogu 7.1. dotyczącego terminali oraz 7.1. dotyczącego
kolektorów, zaproponował nowe brzmienie postanowień SIWZ, nie zaprezentował jednak
żadnej argumentacji na potwierdzenie, że opis przedmiotu zamówienia w kwestionowanym
zakresie mógłby naruszać uczciwą konkurencję, tj. że opis ten preferuje konkretny wyrób,
KIO 1292/18
Strona 13 z 15
czy konkretnego wykonawcę, czy też na potwierdzenie, że wymóg jest nadmiernie
rygorystyczny.
Uzasadnienie odwołującego, w przypadku wymogu 7.1. dotyczącego terminali
referuje do przekonania odwołującego, iż bezpieczeństwo leków zapewnione jest tylko
w przypadku wskazanym przez odwołującego („jednocześnie powinien być otwarty tylk0
jeden zamek
”), zaś w przypadku wymogu 7.1. dotyczącego kolektorów referuje do
niespójności postanowień SIWZ dotyczących wymogów dla integracji z systemem HIS
z wymogami dotyczącymi szaf lekowych, co jednak – zważywszy na zarzut naruszenia
art. 29 ust. 2 ustawy Pzp
– jest nieadekwatne do postawionego zarzutu, a przez to
nieprzydatne.
W przypadku wymogu 7.1.5 pkt 1 o
dwołujący ograniczył się do zaproponowania
nowego brzmienia postanowienia SIWZ
i wyartykułowania przekonania, że „Dodanie
rozwiązania alternatywnego pozwoli na zwiększenie konkurencji w postępowaniu”, co
sprowadza się do tego, że rozwiązanie to pozwoli odwołującemu złożyć ofertę
w przedmiotowym postępowaniu.
Na rozprawie odwołujący stwierdził, że w odniesieniu do tego zarzutu za aktualną
uznaje argument
ację zaprezentowaną w odniesieniu do wymogu z pkt. 7.1. dotyczącego
pięciu kolektorów.
Jednak w
ocenie składu orzekającego Izby „odesłanie” do argumentacji odnoszącej
się do wymogu z pkt. 7.1. jest nietrafne, ponieważ w uzasadnieniu zaprezentowanym
przez
odwołującego w odniesieniu do tegoż wymogu odwołujący także nie zaprezentował
żadnej argumentacji na potwierdzenie, że opis przedmiotu zamówienia w kwestionowanym
przez odwołującego zakresie mógłby naruszać uczciwą konkurencję, tj. że opis ten
preferuje k
onkretny wyrób, czy konkretnego wykonawcę, czy też na potwierdzenie, że
wymóg jest nadmiernie rygorystyczny.
Uzasadnienie odwołującego, jak uprzednio wskazano, referuje do niespójności
postanowień SIWZ dotyczących wymogów dla integracji z systemem HIS z wymogami
dotyczącymi szaf lekowych, co jednak – zważywszy na zarzut naruszenia art. 29 ust. 2
ustawy Pzp
– jest nieadekwatne do postawionego zarzutu, a przez to nieprzydatne.
W przypadku wymogu 7.1.5 pkt 2
odwołujący zaproponował nowe brzmienie
postanowienia SIWZ
. Także jednak i w tym przypadku nie zaprezentował żadnej
argumentacji na potwierdzenie, że opis przedmiotu zamówienia w kwestionowanym
zakresie mógłby naruszać uczciwą konkurencję, tj. że opis ten preferuje konkretny wyrób,
KIO 1292/18
Strona 14 z 15
czy konkretnego wykonawc
ę, czy też na potwierdzenie, że wymóg jest nadmiernie
rygorystyczny.
Po raz kolejny u
zasadnienie odwołującego referuje do niespójności postanowień
SIWZ dotyczących wymogów dla integracji z systemem HIS z wymogami dotyczącymi szaf
lekowych, co jednak
– zważywszy na zarzut naruszenia art. 29 ust. 2 ustawy Pzp – jest
nieadekwatne do postawionego zarzutu, a przez to nieprzydatne.
W przypadku wymogu
8.3.2 odwołujący zaproponował nowe brzmienie
postanowienia SIWZ, nie zaprezentował jednak żadnej argumentacji na potwierdzenie, że
opis przedmiotu zamówienia w kwestionowanym zakresie mógłby naruszać uczciwą
konkurencję, tj. że opis ten preferuje konkretny wyrób, czy konkretnego wykonawcę.
Uzasad
nienie odwołującego sprowadza się do zakwestionowania celowości
nadawa
nia przez zamawiającego własnych indeksów leków w kontekście obowiązku
we
ryfikacji autentyczności wydawanego produktu leczniczego na podstawie unikalnego
identyfikatora produc
enta (wynikającego ze wskazanych przez odwołującego: Dyrektywy
i Rozporządzenia), co jednak – zważywszy na zarzut naruszenia art. 29 ust. 2 ustawy Pzp
– jest nieadekwatne do postawionego zarzutu, a przez to nieprzydatne.
Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono jak w sentencji, oddalając odwołanie.
KIO 1292/18
Strona 15 z 15
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp,
§ 3 pkt 1) lit. a) oraz pkt 2) lit. b) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U.
z 2018 r., poz. 972).
Przew
odniczący: …………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1826/18 z dnia 2018-09-26
- Sygn. akt KIO 1831/18 z dnia 2018-09-25
- Sygn. akt KIO 1821/18 z dnia 2018-09-25
- Sygn. akt KIO 1751/18 z dnia 2018-09-18
- Sygn. akt KIO 1711/18 z dnia 2018-09-06
