rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2020-01-17
rok: 2019
data dokumentu: 2020-01-17
rok: 2019
sygnatury akt.:
KIO 2674/19
KIO 2674/19
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 stycznia 2020 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
d
o Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu w dniu 30 grudnia 2019 r. przez Wykonawcę
IZAN+ Sp. z o.o. (
ul. Żabiniec 46, 31-215 Kraków) w postępowaniu prowadzonym przez
Szpital Wojewódzki im. Jana Pawła II w Bełchatowie (ul. Czapliniecka 123, 97-400
Bełchatów)
odwołania wniesionego
d
o Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu w dniu 30 grudnia 2019 r. przez Wykonawcę
IZAN+ Sp. z o.o. (
ul. Żabiniec 46, 31-215 Kraków) w postępowaniu prowadzonym przez
Szpital Wojewódzki im. Jana Pawła II w Bełchatowie (ul. Czapliniecka 123, 97-400
Bełchatów)
orzeka:
1.
oddala odwołanie
2.
kosztami postępowania obciąża Odwołującego IZAN+ Sp. z o.o. (ul. Żabiniec 46,
31-215
Kraków) i
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego IZAN+ Sp. z o.o. (ul. Żabiniec 46, 31-215 Kraków) tytułem
wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od Odwołującego IZAN+ Sp. z o.o. (ul. Żabiniec 46, 31-215 Kraków)
na rzecz Zamawiającego Szpital Wojewódzki im. Jana Pawła II w
Bełchatowie (ul. Czapliniecka 123, 97-400 Bełchatów) kwotę 3600 zł 00 gr
(słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania
odwoławczego
poniesione
z
tytułu
wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim.
P
rzewodniczący: ………………………..
Sygn. akt: KIO 2674/19
UZASADNIENIE
Zamawiający: Szpital Wojewódzki im. Jana Pawła II w Bełchatowie prowadzi postępowanie w
trybie przetargu nieograniczonego, którego przedmiotem są usługi kompleksowego
utrzymania czystości w Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Pawła II w Bełchatowie
Ogłoszenie o zamówieniu ukazało się w Suplemencie do Dziennika Urzędowego Unii
Europejskiej w dniu 19 grudnia 2019 roku pod numerem 2019/S 245-603440.
Odwołujący „IZAN+” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniósł odwołanie wobec treści
Specyfikacji Istotnych Warunków zamówienia i zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 91
ust. 3 Pzp poprzez wprowadzenie jako pozacenowego kryterium oceny ofert - kryterium
odnoszącego się do właściwości wykonawcy tj. certyfikatu ISO 9001.
Odwołujący wniósł o dokonanie zmiany 1.4) rozdziału XIII opis kryteriów, którymi zamawiający
będzie się kierował, przy wyborze oferty wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu oceny
ofert, a jeżeli przypisanie wagi nie jest możliwe obiektywnych przyczyn, zamawiający
wskazuje kryteria oceny oferty w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego poprzez
nadanie brzmienia:
z
Gwarancja jakości -10%
Gwarancja jakości zostanie przez zamawiającego oceniona w oparciu o podaną w druku
OFERTA według Załącznika nr 1 do SIWZ informację dotyczącą posiadania przez wykonawcę
wdrożonego systemu zarządzania jakością, zgodnie z wymaganiami normy ISO 9001 w
obszarze utrzymania czystości łub innego równoważnego systemu zarządzania jakością w
tym zakresie, potw
ierdzającego załączonym do oferty aktualnym certyfikatem
Zamawiający przyzna punkty pośrednie według następujących zasad:
a)
wykonawca posiada potwierdzony aktualnym certyfikatem wdrożony system zarządzania
jakością, zgodnie z wymaganiami normy ISO 9001 w obszarze utrzymania czystości lub inny
równoważny z systemem zarządzania jakością w tym zakresie - oferta otrzyma 10 pkt;
b)
wykonawca nie posiada lub nie potwierdził posiadania aktualnym certyfikatem wdrożonego
system zarządzania jakością, zgodnie z wymaganiami normy ISO 9001 w obszarze
utrzymania czystości lub inny równoważny z systemem zarządzania jakością w tym zakresie -
oferta otrzyma 0 pkt;
na:
Gwarancja jakości -10%
Gwarancja jakości zostanie przez zamawiającego oceniona w oparciu o podaną w druku
O
FERTA według Załącznika nr 1 do SIWZ informację dotyczącą posiadania certyfikatu
Gwarant Czystości i Higieny lub innego równoważnego, potwierdzającego załączonym do
oferty aktualnym certyfikatem
Zamawiający przyzna punkty pośrednie według następujących zasad:
a) wykonawca posiada aktualny certyfikat Gwarant Czystości i Higieny lub równoważny -
oferta otrzyma 10 pkt;
b) wykonawca nie posiada aktualny certyfikatu Gwarant Czystości i Higieny lub równoważny-
oferta otrzyma 0 pkt;
B) zmianę treści załącznika nr 1 do SIWZ 3.2) poprzez nadanie mu brzmienia:
Z: „wykonawca posiada potwierdzony aktualnym certyfikatem wdrożony system zarządzania
jakością, zgodny z wymaganiami normy ISO 9001 w obszarze utrzymania czystości lub inny
równoważny system zarządzania jakością w tym zakresie” na: „wykonawca posiada aktualny
certyfikat Gwarant Czystości i Higieny lub równoważny”.
W ocenie Odwołującego kryterium oceny ofert - posiadanie certyfikatu ISO sprzeczne jest z
art. 91 ust. 3 Pzp Takie kryterium stanowi przyznawanie pun
któw za wiarygodność
wykonawcy. Certyfikat ISO potwierdza nic innego jak wdrożenie w danej organizacji
skutecznego sposobu zarządzania jakością pracy, zwiększając tym samym wiarygodność
podmiotu. P
osiadanie certyfikatów ISO odnosi się nie tyle do samego przedmiotu zamówienia,
co do właściwości wykonawcy. Celem certyfikatu ISO jest zwiększenie wiarygodności
wykonawcy na rynku. W tym zakresie Odwołujący przywołał wyrok KIO z dnia 5 grudnia 2008
r. (sygn. akt KIO/UZP/1362/08). W wyroku tym Izba wskazała na brak możliwości ustalenia
kryteriów odnoszących się do posiadania przez wykonawców certyfikatów z serii ISO 9001 lub
1400.
Odwołujący zaproponował, aby kryterium oceny ofert - posiadanie certyfikatu ISO 9001 lub
równoważnego zastąpić kryterium - posiadanie certyfikatu Gwarant Czystości i Higieny lub
posiadanie certyfikatu równoważnego, który nie odnosi się do właściwości podmiotu, ale
odnosi się do rzeczywistej jakości świadczonych usług.
Odwołujący argumentował, że posiadanie certyfikatu Gwarant Czystości i Higieny staje się
zjawiskiem coraz bardziej powszechnym i oczekiwanym w obrocie gospodarczym dotyczącym
usług utrzymania czystości. Posiadanie tego certyfikatu służy ocenie jakości wykonywanych
usług. Certyfikat Gwarant Czystości i Higieny potwierdza wysoki poziom wykonywania usługi,
profesjonalne kwalifikacje i profesjonalne podejście personelu sprzątającego do wykonywania
zadań oraz obsługi sprzętu.
Izba zważyła co następuje:
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych,
poprzez wprowadzenie pozacenowego kryterium oceny ofert odnoszącego się
do właściwości wykonawcy, tj. wymogu posiadania certyfikatu ISO 9001.
Zgodnie z artykułem 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, kryteria oceny ofert nie
mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej,
technicznej lub finansowej.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych, zamawiający dokonuje wyboru
oferty najkorzystniejszej na podstawie kryterium oceny of
ert określonych w SIWZ. Z artykułu
91 ust. 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych wynika, że kryterium oceny ofert stanowi cena
lub koszt,
bądź też cena lub koszt i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia. W
art. 91 ust. 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych wymieniono przykładowy katalog
pozacenowych kryteriów oceny ofert, wśród których wyodrębniono między innymi jakość,
organizację, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji
zamówienia. Artykuł 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi ograniczenie w
ustalaniu kryteriów oceny ofert, polegające na tym, iż kryteria oceny ofert nie mogą odnosić się
do właściwości danego wykonawcy, w tym do cech takich jak wiarygodność ekonomiczna,
techniczna, czy finansowa wykonawcy
. Ocena ofert powinna być więc dokonana w
odniesieniu do przedmiotu zamówienia, w tym przypadku końcowej usługi, jaką jest wynik
sprzątania.
Odwołujący wskazywał, że certyfikat ISO 9001 odnosi się do systemu zarządzania jakością
przedsiębiorstwa, nie odnosi się do jakości usługi. Należy jednak zauważyć, że sposób
zorganizowania
przedsiębiorstwa, jego wydajność, może wpływać na lepszą jakość
świadczenia usług przez to przedsiębiorstwo. Zatem kryterium opisane przez Zamawiającego
nie dotyczy właściwości wykonawcy, ale odnosi się do realizacji przedmiotu zamówienia.
Powyższe potwierdzają przedstawione przez Zamawiającego opinie: pochodząca z Biura
certyfikacji systemów zarządzania (z dnia 01 sierpnia 2019 r.), w której stwierdzono, że: „(…)
wdrożenie i certyfikacja systemu zarządzania jakością wg ISO 9001:2015 korzystnie wpływa
na jakość świadczonych usług oraz zapewnia, że Organizacja stosuje międzynarodowe
standardy, które pozwalają na: rozpoznanie potrzeb klienta a co za tym idzie spełnienie jego
wymaga
ń, dostarczanie wyrobów i usług według oczekiwań klientów oraz ciągłe doskonalenie
jakości świadczonych usług, określenie i analizę ryzyka wynikającego z zakresu usług
podlegających certyfikacji oraz podejmowanie stosownych działań doskonalących,
zwiększenie efektywności zarządzania poprzez zidentyfikowanie, nadzorowanie i
optymalizację procesów realizowanych w organizacji.”.
Z kolei z opinii Firmy Doradczej „Quest” B. K. wynika, że: „Zakres systemu zarządzania
jakością może bowiem odnosić się do jakości organizacji danej jednostki jak również dotyczyć
jakości wykonywanej konkretnej usługi.”
Zamawiający przedstawił także opracowanie zatytułowane: „Orientacja na klienta w
wymaganiach normy ISO 9001:
2015”. Opracowanie zostało wydane przez A. S. z Akademii
Morskiej w Gdyni (Wydział Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa). W opinii tej wskazano, że:
„Norma ISO 9001:2015 ma zastosowanie, gdy organizacja potrzebuje wykazać zdolność do
ciągłego dostarczania wyrobów i usług spełniających wymagania klienta. Zatem w nowym
wydaniu normy orientacja na klienta nadal pozostaje kluczowym elementem systemu
zarządzania jakością (PN-EN ISO 9001:2015).”.
„Wymagania dla modelu systemu zarządzania jakością określone w normie ISO 9001:2015
wskazują, że organizacja powinna traktować klienta jako najważniejszy podmiot, odgrywający
główną rolę w procesie doskonalenia jakości produktów i usług”.
„System zarządzania jakością powinien zapewniać właściwe zarządzanie relacjami z
klientami, w tym przekazywanie klientom informacji o wyrobach i usługach organizacji,
elastyczne dostosowywanie oferty do zmieniających się wymagań klientów, skuteczny nadzór
nad wyrobami i usługami niespełniającymi, a także reklamacjami klientów.”
Ja
k wynika z powyżej zacytowanych dokumentów, to właśnie zadowolenie klienta, jakość
wyrobów i usług, stanowią jedne z kryteriów oceny skuteczności systemu zarządzania
jakością.
Zamawiający wykazał zatem, składając powyższe opinie i opracowanie, że certyfikat ISO
9001 może wpływać na jakość usługi. Poprawienie systemu zarządzania w przedsiębiorstwie
może wpływać na poprawienie jakości usług, jakie to przedsiębiorstwo świadczy.
Odwołujący wskazywał, że certyfikat Gwarant Czystości i Higieny jest certyfikatem
odnoszącym się do usługi (w przeciwieństwie do certyfikatu ISO 9001, który zdaniem
Odwołującego odnosi się wyłącznie do kwestii organizacji przedsiębiorstwa, zarządzania
przedsiębiorstwem).
Odwołujący przedstawił na tę okoliczność jako dowód: „Regulamin programu Gwarant
Czystości i Higieny”. W załączniku nr 2 do regulaminu przedstawiono wymagania stanowiące
zbiór najlepszych praktyk opracowany przez ekspertów Polskiej Izby Gospodarczej Czystości.
Pośród tych wymagań opisana została struktura organizacyjna. W punkcie I.1 wskazano, że:
„Sposób organizacji przedsiębiorstwa powinien pozwalać na skuteczne zarządzanie”. Zatem
w ocenie Izby, jest to także dowód na okoliczność, że jakość usług łączy się ze sposobem
zarządzania przedsiębiorstwem. Skuteczne zarządzanie przedsiębiorstwem przekładać się
może na jakość świadczonych usług.
Certyfikat, jaki proponuje Odwołujący, również odnosi się do określonych wymagań
technicznych w
ykonawcy (maszyny, narzędzia, określone środki chemiczne wykorzystywane
przy realizacji
usług). W załączniku nr 2 do regulaminu opisane zostały zasoby materialne,
które - jak wskazano w punkcie IV - mają znaczenie dla osiągnięcia poziomu jakości tych
usług.
W treści odwołania Odwołujący powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 05
grudnia 2008 roku (sygn. akt KIO/UZP/1362/08), wskazując, że stanowisko wyrażone w tym
wyroku odnosi się nie tyle do przedmiotu zamówienia, co do właściwości wykonawcy. Celem
certyfikatu ISO jest bowiem zwiększenie wiarygodności wykonawcy na rynku.
W o
dniesieniu do tej argumentacji należy ponownie wskazać na treść opracowania wydanego
przez A. S.
z Akademii Morskiej w Gdyni (Wydział Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa), w
którym wskazano na różnice pomiędzy normą ISO 9001 z roku 2008, a normą ISO 9001 z roku
2015, podkreślając, że w wersji z roku 20015 norma ta nakłada na wykonawcę dodatkowe
obowiązki, mające wpływ m.in. na jakość wyrobów i usług: „W porównaniu do standardu z
2008 roku wymagania dotyczące podejścia procesowego uzupełniono o obowiązek
zidentyfikowania zagrożeń oraz oceny ryzyka i szans związanych z procesami realizowanymi
w systemie, mającymi istotny wpływ na (PN-EN ISO 9001:2015): - jakość wyrobów i usług (…),
zdolność organizacji do zapewnienia zgodności dostarczanych wyrobów i usług z
wymaganiami klientów, - poziom satysfakcji klientów w przypadku gdy dostarczane wyroby i
usługi nie spełniają ich wymagań. (…)”. Powyższe zatem oznacza, że znacznie zmieniły się
wymagania normy
w porównaniu z rokiem 2008. A to z kolei oznacza, że pogląd wyrażony w
wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z roku 2008, jako wydanym w odmiennym stanie prawnym
(odmienne wymagana stawiane przez nową wersję normy ISO 9001), nie zachowuje
aktualności w niniejszej sprawie.
Odwołujący przedstawił także jako dowód Wyjaśnienie treści Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia z dnia 17 września 2019 roku, którego autorem jest Jednostka Wojskowa nr 6021
w Warszawie. Jeden z wykonawców zwrócił się do zamawiającego z wnioskiem o wykreślenie
bądź modyfikację jednego z kryterium oceny ofert, tj. ujętego w rozdziale XIII SIWZ
wymagania odnośnie konieczności posiadania Certyfikatu „Gwarant Czystości i Higieny” w ten
sposób, że wykonawca będzie uprawniony przedstawić inny certyfikat równoważny
wspomnianemu. Zamawiający nie wyraził zgody na zmianę pozacenowego kryterium oceny
ofert. W argumentacji wskazał, że: „Dopuszczenie przez Zamawiającego w pozacenowym
kryterium oceny certyfikatu ISO 9001:2015 jako równoważnego w stosunku do certyfikatu
Gwarant Czystości i Higieny nie jest możliwe, gdyż certyfikat ISO odnosi się do Wykonawcy, a
nie do oferowanego przez niego produktu.
” Zamawiający powołał się na wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z 05 grudnia 2008 roku (sygn. akt KIO/UZP/1362/08). Jak wskazano powyżej,
od czasu wydania powyższego wyroku zmianie uległy wymagania dotyczące normy ISO 9001,
a zatem
pogląd wyrażony w tym wyroku Krajowej Izby Odwoławczej nie zachowuje
aktualności w niniejszej sprawie. Ponadto jest to decyzja jednego z zamawiających.
Zamawiający (w niniejszym postępowaniu odwoławczym) przedstawił jako dowód
Wystąpienie pokontrolne Wojewody Zachodniopomorskiego z 17 kwietnia 2019 roku. W treści
tego wystąpienia organ kontrolujący powołał się na stanowisko Zamawiającego, zgodnie z
którym: „W ocenie Zamawiającego to właśnie norma ISO 9001 w ujęciu przedmiotowym jest
gwarantem
zachowania
odpowiedniej
organizacji
kontroli
jakości,
planowania,
zaangażowania sił i środków mających na celu gwarancję prawidłowej realizacji usługi.”
Następnie organ kontrolujący wskazał, że: „Mając na uwadze specyfikę konkretnego
zamówienia, kontrolujący przyjęli wyjaśnienia jako mające znaczenie z punktu widzenia
jakości wykonania usługi.” Powyższe oznacza, że w ocenie organu kontrolującego, przyjęcie
w postępowaniu, którego przedmiotem jest świadczenie usług sprzątania oraz świadczenie
innych usług związanych z utrzymaniem czystości, jako kryterium wyboru oferty
najkorzystniejszej (obok kryterium cena), kryterium posiadania certyfikatu ISO 9001, nie jest
naruszeniem przepisów prawa. W przeciwnym razie, organ kontrolujący wskazałby takie
naruszenie w swoim wystąpieniu pokontrolnym. Wątpliwości organu kontrolującego wzbudził
jedynie fakt wagi tego kryterium (na poziomie 40%).
Zamawiający przedstawił jako dowód opracowanie w postaci zestawienia podmiotów-
Zamawiających, które w latach 2018 i 2019 zastosowały jako jedno z kryteriów jakość
świadczonych usług – posiadanie Certyfikatu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością
zgodnego z wymaganiami norm PN-
EN ISO 9001 w obszarze usługi utrzymania czystości.
Takie kryterium na przestrzeni ostatnich dwóch lat zastosowało co najmniej 5 podmiotów.
Powyższe oznacza, że nie jest wyjątkiem stosowanie takiego kryterium.
Dlatego też nie można zgodzić się z zarzutem Odwołującego, że certyfikat ten nie jest
związany z przedmiotem zamówienia i dotyczy wyłącznie właściwości podmiotowych.
Zatem Zamawiający był uprawniony do ustanowienia jako jednego z kryterium wyboru oferty
najkorzystniejszej, wymagania posiadania certyfikatu ISO 9001. Izba miała na uwadze także
okol
iczność, że Zamawiający dopuścił możliwość posiadania certyfikatu równoważnego, co
wskazuje na zachowanie zasady niedyskryminacji i równego traktowania wykonawców.
Odwołujący nie zaproponował, aby Zamawiający dopuścił jako jedną z opcji posiadanie
certyfi
katu Gwarant Czystości i Higieny, ale wnosił o usunięcie wymagania posiadania przez
Wykonawcę certyfikatu ISO 9001. Zmiana, jaką zaproponował Odwołujący, spowodowałaby
zmniejszenie ilości wykonawców, którzy będą mogli przystąpić do postępowania.
Spowod
owałaby zatem ograniczenie konkurencyjności, co może w konsekwencji przełożyć
się na wysokość zaproponowanej ceny.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.
O
kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, tj. stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem
postanowień rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
od
woławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. z dnia 7 maja 2018 r. Dz. U. z 2018 r., poz. 972), w
tym w szczególności § 5 ust. 3 pkt 1).
Przewodniczący:
……………………………
1.
oddala odwołanie
2.
kosztami postępowania obciąża Odwołującego IZAN+ Sp. z o.o. (ul. Żabiniec 46,
31-215
Kraków) i
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego IZAN+ Sp. z o.o. (ul. Żabiniec 46, 31-215 Kraków) tytułem
wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od Odwołującego IZAN+ Sp. z o.o. (ul. Żabiniec 46, 31-215 Kraków)
na rzecz Zamawiającego Szpital Wojewódzki im. Jana Pawła II w
Bełchatowie (ul. Czapliniecka 123, 97-400 Bełchatów) kwotę 3600 zł 00 gr
(słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania
odwoławczego
poniesione
z
tytułu
wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim.
P
rzewodniczący: ………………………..
Sygn. akt: KIO 2674/19
UZASADNIENIE
Zamawiający: Szpital Wojewódzki im. Jana Pawła II w Bełchatowie prowadzi postępowanie w
trybie przetargu nieograniczonego, którego przedmiotem są usługi kompleksowego
utrzymania czystości w Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Pawła II w Bełchatowie
Ogłoszenie o zamówieniu ukazało się w Suplemencie do Dziennika Urzędowego Unii
Europejskiej w dniu 19 grudnia 2019 roku pod numerem 2019/S 245-603440.
Odwołujący „IZAN+” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniósł odwołanie wobec treści
Specyfikacji Istotnych Warunków zamówienia i zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 91
ust. 3 Pzp poprzez wprowadzenie jako pozacenowego kryterium oceny ofert - kryterium
odnoszącego się do właściwości wykonawcy tj. certyfikatu ISO 9001.
Odwołujący wniósł o dokonanie zmiany 1.4) rozdziału XIII opis kryteriów, którymi zamawiający
będzie się kierował, przy wyborze oferty wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu oceny
ofert, a jeżeli przypisanie wagi nie jest możliwe obiektywnych przyczyn, zamawiający
wskazuje kryteria oceny oferty w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego poprzez
nadanie brzmienia:
z
Gwarancja jakości -10%
Gwarancja jakości zostanie przez zamawiającego oceniona w oparciu o podaną w druku
OFERTA według Załącznika nr 1 do SIWZ informację dotyczącą posiadania przez wykonawcę
wdrożonego systemu zarządzania jakością, zgodnie z wymaganiami normy ISO 9001 w
obszarze utrzymania czystości łub innego równoważnego systemu zarządzania jakością w
tym zakresie, potw
ierdzającego załączonym do oferty aktualnym certyfikatem
Zamawiający przyzna punkty pośrednie według następujących zasad:
a)
wykonawca posiada potwierdzony aktualnym certyfikatem wdrożony system zarządzania
jakością, zgodnie z wymaganiami normy ISO 9001 w obszarze utrzymania czystości lub inny
równoważny z systemem zarządzania jakością w tym zakresie - oferta otrzyma 10 pkt;
b)
wykonawca nie posiada lub nie potwierdził posiadania aktualnym certyfikatem wdrożonego
system zarządzania jakością, zgodnie z wymaganiami normy ISO 9001 w obszarze
utrzymania czystości lub inny równoważny z systemem zarządzania jakością w tym zakresie -
oferta otrzyma 0 pkt;
na:
Gwarancja jakości -10%
Gwarancja jakości zostanie przez zamawiającego oceniona w oparciu o podaną w druku
O
FERTA według Załącznika nr 1 do SIWZ informację dotyczącą posiadania certyfikatu
Gwarant Czystości i Higieny lub innego równoważnego, potwierdzającego załączonym do
oferty aktualnym certyfikatem
Zamawiający przyzna punkty pośrednie według następujących zasad:
a) wykonawca posiada aktualny certyfikat Gwarant Czystości i Higieny lub równoważny -
oferta otrzyma 10 pkt;
b) wykonawca nie posiada aktualny certyfikatu Gwarant Czystości i Higieny lub równoważny-
oferta otrzyma 0 pkt;
B) zmianę treści załącznika nr 1 do SIWZ 3.2) poprzez nadanie mu brzmienia:
Z: „wykonawca posiada potwierdzony aktualnym certyfikatem wdrożony system zarządzania
jakością, zgodny z wymaganiami normy ISO 9001 w obszarze utrzymania czystości lub inny
równoważny system zarządzania jakością w tym zakresie” na: „wykonawca posiada aktualny
certyfikat Gwarant Czystości i Higieny lub równoważny”.
W ocenie Odwołującego kryterium oceny ofert - posiadanie certyfikatu ISO sprzeczne jest z
art. 91 ust. 3 Pzp Takie kryterium stanowi przyznawanie pun
któw za wiarygodność
wykonawcy. Certyfikat ISO potwierdza nic innego jak wdrożenie w danej organizacji
skutecznego sposobu zarządzania jakością pracy, zwiększając tym samym wiarygodność
podmiotu. P
osiadanie certyfikatów ISO odnosi się nie tyle do samego przedmiotu zamówienia,
co do właściwości wykonawcy. Celem certyfikatu ISO jest zwiększenie wiarygodności
wykonawcy na rynku. W tym zakresie Odwołujący przywołał wyrok KIO z dnia 5 grudnia 2008
r. (sygn. akt KIO/UZP/1362/08). W wyroku tym Izba wskazała na brak możliwości ustalenia
kryteriów odnoszących się do posiadania przez wykonawców certyfikatów z serii ISO 9001 lub
1400.
Odwołujący zaproponował, aby kryterium oceny ofert - posiadanie certyfikatu ISO 9001 lub
równoważnego zastąpić kryterium - posiadanie certyfikatu Gwarant Czystości i Higieny lub
posiadanie certyfikatu równoważnego, który nie odnosi się do właściwości podmiotu, ale
odnosi się do rzeczywistej jakości świadczonych usług.
Odwołujący argumentował, że posiadanie certyfikatu Gwarant Czystości i Higieny staje się
zjawiskiem coraz bardziej powszechnym i oczekiwanym w obrocie gospodarczym dotyczącym
usług utrzymania czystości. Posiadanie tego certyfikatu służy ocenie jakości wykonywanych
usług. Certyfikat Gwarant Czystości i Higieny potwierdza wysoki poziom wykonywania usługi,
profesjonalne kwalifikacje i profesjonalne podejście personelu sprzątającego do wykonywania
zadań oraz obsługi sprzętu.
Izba zważyła co następuje:
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych,
poprzez wprowadzenie pozacenowego kryterium oceny ofert odnoszącego się
do właściwości wykonawcy, tj. wymogu posiadania certyfikatu ISO 9001.
Zgodnie z artykułem 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, kryteria oceny ofert nie
mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej,
technicznej lub finansowej.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych, zamawiający dokonuje wyboru
oferty najkorzystniejszej na podstawie kryterium oceny of
ert określonych w SIWZ. Z artykułu
91 ust. 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych wynika, że kryterium oceny ofert stanowi cena
lub koszt,
bądź też cena lub koszt i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia. W
art. 91 ust. 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych wymieniono przykładowy katalog
pozacenowych kryteriów oceny ofert, wśród których wyodrębniono między innymi jakość,
organizację, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji
zamówienia. Artykuł 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi ograniczenie w
ustalaniu kryteriów oceny ofert, polegające na tym, iż kryteria oceny ofert nie mogą odnosić się
do właściwości danego wykonawcy, w tym do cech takich jak wiarygodność ekonomiczna,
techniczna, czy finansowa wykonawcy
. Ocena ofert powinna być więc dokonana w
odniesieniu do przedmiotu zamówienia, w tym przypadku końcowej usługi, jaką jest wynik
sprzątania.
Odwołujący wskazywał, że certyfikat ISO 9001 odnosi się do systemu zarządzania jakością
przedsiębiorstwa, nie odnosi się do jakości usługi. Należy jednak zauważyć, że sposób
zorganizowania
przedsiębiorstwa, jego wydajność, może wpływać na lepszą jakość
świadczenia usług przez to przedsiębiorstwo. Zatem kryterium opisane przez Zamawiającego
nie dotyczy właściwości wykonawcy, ale odnosi się do realizacji przedmiotu zamówienia.
Powyższe potwierdzają przedstawione przez Zamawiającego opinie: pochodząca z Biura
certyfikacji systemów zarządzania (z dnia 01 sierpnia 2019 r.), w której stwierdzono, że: „(…)
wdrożenie i certyfikacja systemu zarządzania jakością wg ISO 9001:2015 korzystnie wpływa
na jakość świadczonych usług oraz zapewnia, że Organizacja stosuje międzynarodowe
standardy, które pozwalają na: rozpoznanie potrzeb klienta a co za tym idzie spełnienie jego
wymaga
ń, dostarczanie wyrobów i usług według oczekiwań klientów oraz ciągłe doskonalenie
jakości świadczonych usług, określenie i analizę ryzyka wynikającego z zakresu usług
podlegających certyfikacji oraz podejmowanie stosownych działań doskonalących,
zwiększenie efektywności zarządzania poprzez zidentyfikowanie, nadzorowanie i
optymalizację procesów realizowanych w organizacji.”.
Z kolei z opinii Firmy Doradczej „Quest” B. K. wynika, że: „Zakres systemu zarządzania
jakością może bowiem odnosić się do jakości organizacji danej jednostki jak również dotyczyć
jakości wykonywanej konkretnej usługi.”
Zamawiający przedstawił także opracowanie zatytułowane: „Orientacja na klienta w
wymaganiach normy ISO 9001:
2015”. Opracowanie zostało wydane przez A. S. z Akademii
Morskiej w Gdyni (Wydział Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa). W opinii tej wskazano, że:
„Norma ISO 9001:2015 ma zastosowanie, gdy organizacja potrzebuje wykazać zdolność do
ciągłego dostarczania wyrobów i usług spełniających wymagania klienta. Zatem w nowym
wydaniu normy orientacja na klienta nadal pozostaje kluczowym elementem systemu
zarządzania jakością (PN-EN ISO 9001:2015).”.
„Wymagania dla modelu systemu zarządzania jakością określone w normie ISO 9001:2015
wskazują, że organizacja powinna traktować klienta jako najważniejszy podmiot, odgrywający
główną rolę w procesie doskonalenia jakości produktów i usług”.
„System zarządzania jakością powinien zapewniać właściwe zarządzanie relacjami z
klientami, w tym przekazywanie klientom informacji o wyrobach i usługach organizacji,
elastyczne dostosowywanie oferty do zmieniających się wymagań klientów, skuteczny nadzór
nad wyrobami i usługami niespełniającymi, a także reklamacjami klientów.”
Ja
k wynika z powyżej zacytowanych dokumentów, to właśnie zadowolenie klienta, jakość
wyrobów i usług, stanowią jedne z kryteriów oceny skuteczności systemu zarządzania
jakością.
Zamawiający wykazał zatem, składając powyższe opinie i opracowanie, że certyfikat ISO
9001 może wpływać na jakość usługi. Poprawienie systemu zarządzania w przedsiębiorstwie
może wpływać na poprawienie jakości usług, jakie to przedsiębiorstwo świadczy.
Odwołujący wskazywał, że certyfikat Gwarant Czystości i Higieny jest certyfikatem
odnoszącym się do usługi (w przeciwieństwie do certyfikatu ISO 9001, który zdaniem
Odwołującego odnosi się wyłącznie do kwestii organizacji przedsiębiorstwa, zarządzania
przedsiębiorstwem).
Odwołujący przedstawił na tę okoliczność jako dowód: „Regulamin programu Gwarant
Czystości i Higieny”. W załączniku nr 2 do regulaminu przedstawiono wymagania stanowiące
zbiór najlepszych praktyk opracowany przez ekspertów Polskiej Izby Gospodarczej Czystości.
Pośród tych wymagań opisana została struktura organizacyjna. W punkcie I.1 wskazano, że:
„Sposób organizacji przedsiębiorstwa powinien pozwalać na skuteczne zarządzanie”. Zatem
w ocenie Izby, jest to także dowód na okoliczność, że jakość usług łączy się ze sposobem
zarządzania przedsiębiorstwem. Skuteczne zarządzanie przedsiębiorstwem przekładać się
może na jakość świadczonych usług.
Certyfikat, jaki proponuje Odwołujący, również odnosi się do określonych wymagań
technicznych w
ykonawcy (maszyny, narzędzia, określone środki chemiczne wykorzystywane
przy realizacji
usług). W załączniku nr 2 do regulaminu opisane zostały zasoby materialne,
które - jak wskazano w punkcie IV - mają znaczenie dla osiągnięcia poziomu jakości tych
usług.
W treści odwołania Odwołujący powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 05
grudnia 2008 roku (sygn. akt KIO/UZP/1362/08), wskazując, że stanowisko wyrażone w tym
wyroku odnosi się nie tyle do przedmiotu zamówienia, co do właściwości wykonawcy. Celem
certyfikatu ISO jest bowiem zwiększenie wiarygodności wykonawcy na rynku.
W o
dniesieniu do tej argumentacji należy ponownie wskazać na treść opracowania wydanego
przez A. S.
z Akademii Morskiej w Gdyni (Wydział Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa), w
którym wskazano na różnice pomiędzy normą ISO 9001 z roku 2008, a normą ISO 9001 z roku
2015, podkreślając, że w wersji z roku 20015 norma ta nakłada na wykonawcę dodatkowe
obowiązki, mające wpływ m.in. na jakość wyrobów i usług: „W porównaniu do standardu z
2008 roku wymagania dotyczące podejścia procesowego uzupełniono o obowiązek
zidentyfikowania zagrożeń oraz oceny ryzyka i szans związanych z procesami realizowanymi
w systemie, mającymi istotny wpływ na (PN-EN ISO 9001:2015): - jakość wyrobów i usług (…),
zdolność organizacji do zapewnienia zgodności dostarczanych wyrobów i usług z
wymaganiami klientów, - poziom satysfakcji klientów w przypadku gdy dostarczane wyroby i
usługi nie spełniają ich wymagań. (…)”. Powyższe zatem oznacza, że znacznie zmieniły się
wymagania normy
w porównaniu z rokiem 2008. A to z kolei oznacza, że pogląd wyrażony w
wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z roku 2008, jako wydanym w odmiennym stanie prawnym
(odmienne wymagana stawiane przez nową wersję normy ISO 9001), nie zachowuje
aktualności w niniejszej sprawie.
Odwołujący przedstawił także jako dowód Wyjaśnienie treści Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia z dnia 17 września 2019 roku, którego autorem jest Jednostka Wojskowa nr 6021
w Warszawie. Jeden z wykonawców zwrócił się do zamawiającego z wnioskiem o wykreślenie
bądź modyfikację jednego z kryterium oceny ofert, tj. ujętego w rozdziale XIII SIWZ
wymagania odnośnie konieczności posiadania Certyfikatu „Gwarant Czystości i Higieny” w ten
sposób, że wykonawca będzie uprawniony przedstawić inny certyfikat równoważny
wspomnianemu. Zamawiający nie wyraził zgody na zmianę pozacenowego kryterium oceny
ofert. W argumentacji wskazał, że: „Dopuszczenie przez Zamawiającego w pozacenowym
kryterium oceny certyfikatu ISO 9001:2015 jako równoważnego w stosunku do certyfikatu
Gwarant Czystości i Higieny nie jest możliwe, gdyż certyfikat ISO odnosi się do Wykonawcy, a
nie do oferowanego przez niego produktu.
” Zamawiający powołał się na wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z 05 grudnia 2008 roku (sygn. akt KIO/UZP/1362/08). Jak wskazano powyżej,
od czasu wydania powyższego wyroku zmianie uległy wymagania dotyczące normy ISO 9001,
a zatem
pogląd wyrażony w tym wyroku Krajowej Izby Odwoławczej nie zachowuje
aktualności w niniejszej sprawie. Ponadto jest to decyzja jednego z zamawiających.
Zamawiający (w niniejszym postępowaniu odwoławczym) przedstawił jako dowód
Wystąpienie pokontrolne Wojewody Zachodniopomorskiego z 17 kwietnia 2019 roku. W treści
tego wystąpienia organ kontrolujący powołał się na stanowisko Zamawiającego, zgodnie z
którym: „W ocenie Zamawiającego to właśnie norma ISO 9001 w ujęciu przedmiotowym jest
gwarantem
zachowania
odpowiedniej
organizacji
kontroli
jakości,
planowania,
zaangażowania sił i środków mających na celu gwarancję prawidłowej realizacji usługi.”
Następnie organ kontrolujący wskazał, że: „Mając na uwadze specyfikę konkretnego
zamówienia, kontrolujący przyjęli wyjaśnienia jako mające znaczenie z punktu widzenia
jakości wykonania usługi.” Powyższe oznacza, że w ocenie organu kontrolującego, przyjęcie
w postępowaniu, którego przedmiotem jest świadczenie usług sprzątania oraz świadczenie
innych usług związanych z utrzymaniem czystości, jako kryterium wyboru oferty
najkorzystniejszej (obok kryterium cena), kryterium posiadania certyfikatu ISO 9001, nie jest
naruszeniem przepisów prawa. W przeciwnym razie, organ kontrolujący wskazałby takie
naruszenie w swoim wystąpieniu pokontrolnym. Wątpliwości organu kontrolującego wzbudził
jedynie fakt wagi tego kryterium (na poziomie 40%).
Zamawiający przedstawił jako dowód opracowanie w postaci zestawienia podmiotów-
Zamawiających, które w latach 2018 i 2019 zastosowały jako jedno z kryteriów jakość
świadczonych usług – posiadanie Certyfikatu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością
zgodnego z wymaganiami norm PN-
EN ISO 9001 w obszarze usługi utrzymania czystości.
Takie kryterium na przestrzeni ostatnich dwóch lat zastosowało co najmniej 5 podmiotów.
Powyższe oznacza, że nie jest wyjątkiem stosowanie takiego kryterium.
Dlatego też nie można zgodzić się z zarzutem Odwołującego, że certyfikat ten nie jest
związany z przedmiotem zamówienia i dotyczy wyłącznie właściwości podmiotowych.
Zatem Zamawiający był uprawniony do ustanowienia jako jednego z kryterium wyboru oferty
najkorzystniejszej, wymagania posiadania certyfikatu ISO 9001. Izba miała na uwadze także
okol
iczność, że Zamawiający dopuścił możliwość posiadania certyfikatu równoważnego, co
wskazuje na zachowanie zasady niedyskryminacji i równego traktowania wykonawców.
Odwołujący nie zaproponował, aby Zamawiający dopuścił jako jedną z opcji posiadanie
certyfi
katu Gwarant Czystości i Higieny, ale wnosił o usunięcie wymagania posiadania przez
Wykonawcę certyfikatu ISO 9001. Zmiana, jaką zaproponował Odwołujący, spowodowałaby
zmniejszenie ilości wykonawców, którzy będą mogli przystąpić do postępowania.
Spowod
owałaby zatem ograniczenie konkurencyjności, co może w konsekwencji przełożyć
się na wysokość zaproponowanej ceny.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.
O
kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, tj. stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem
postanowień rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
od
woławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. z dnia 7 maja 2018 r. Dz. U. z 2018 r., poz. 972), w
tym w szczególności § 5 ust. 3 pkt 1).
Przewodniczący:
……………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 64/20 z dnia 2020-02-04
- Sygn. akt KIO 10/20, KIO 16/20 z dnia 2020-01-31
- Sygn. akt KIO 89/20 z dnia 2020-01-29
- Sygn. akt KIO 73/20 z dnia 2020-01-28
- Sygn. akt KIO 67/20 z dnia 2020-01-28
