rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2020-07-07
rok: 2020
data dokumentu: 2020-07-07
rok: 2020
sygnatury akt.:
KIO 839/20
KIO 839/20
p
o rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 3 lipca 2020r. odwołania wniesionego do
Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 20 kwietnia 2020r. przez odwołującego:
Konsorcjum
wykonawców: N CONSTRUCTION Sp. z o. o. Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-510
Wronki
– lider Konsorcjum, BETONIARNIA N. Sp. z o. o. Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-510
Wronki,
Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego ELBLĄG Sp. z o.o. ul. Grażyny 2, 82-300
Elbląg w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Wielkopolski Zarząd Dróg
Wojewódzkich w Poznaniu ul. Wilczak 51, 61-623 Poznań
przy udziale
przystępującego: Konsorcjum wykonawców: J. G. p.dz.g.pn. PBW INŻYNIERIA
J. G.
ul. Pochyła 23/4D, 53-512 Wrocław- lider Konsorcjum, Probudowa.com Sp. z o. o ul.
Sokolnicza 5/79, 53-
676 Wrocław po stronie zamawiającego
o rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 3 lipca 2020r. odwołania wniesionego do
Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 20 kwietnia 2020r. przez odwołującego:
Konsorcjum
wykonawców: N CONSTRUCTION Sp. z o. o. Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-510
Wronki
– lider Konsorcjum, BETONIARNIA N. Sp. z o. o. Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-510
Wronki,
Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego ELBLĄG Sp. z o.o. ul. Grażyny 2, 82-300
Elbląg w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Wielkopolski Zarząd Dróg
Wojewódzkich w Poznaniu ul. Wilczak 51, 61-623 Poznań
przy udziale
przystępującego: Konsorcjum wykonawców: J. G. p.dz.g.pn. PBW INŻYNIERIA
J. G.
ul. Pochyła 23/4D, 53-512 Wrocław- lider Konsorcjum, Probudowa.com Sp. z o. o ul.
Sokolnicza 5/79, 53-
676 Wrocław po stronie zamawiającego
orzeka
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie wyboru oferty
najkorzystniejszej
oraz nakazuje powtórzenie badania i oceny ofert celem wyboru
oferty najkorzystniejszej, po uprzednim odrzuceniu oferty przystępującego po stronie
zamawiającego
1.1.
Kosztami pos
tępowania obciąża Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w
Poznaniu ul. Wilczak 51, 61-
623 Poznań i zalicza w poczet kosztów postepowania
odwoławczego kwotę 10.000 zł 00 gr. (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero
groszy) uiszczoną przez Konsorcjum wykonawców: N CONSTRUCTION Sp. z o.
o. Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-510 Wronki
– lider Konsorcjum, BETONIARNIA N.
Sygn. akt KIO 839/20
Sp. z o. o. Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-
510 Wronki, Przedsiębiorstwo Budownictwa
Wodnego ELBLĄG Sp. z o.o. ul. Grażyny 2, 82-300 Elbląg tytułem wpisu od
odwołania
1.2.
zasądza od Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu ul. Wilczak
51, 61-
623 Poznań kwotę 10.000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero
groszy) na rzecz
Konsorcjum wykonawców: N CONSTRUCTION Sp. z o. o. Sp. k.
Pierwoszewo 10, 64-510 Wronki
– lider Konsorcjum, BETONIARNIA N. Sp. z o. o.
Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-
510 Wronki, Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego
ELBLĄG Sp. z o.o. ul. Grażyny 2, 82-300 Elbląg stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(j.t. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Poznaniu
Przewodniczący: …………..…………………………
Sygn. akt KIO 839/20
Uzasadnienie
Odwołujący na podstawie art. 180 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t. j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1843 -
„ustawa Pzp”) odwołał się od czynności oraz
zaniechań zamawiającego.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na rozbudowę
drogi wojewódzkiej nr 160 odc. Sowia Góra-Międzychód-budowa mostu w m. Międzychód rz.
Warta -
dokończenie zadania (rozbiórka mostu). Numer postępowania WZP.271-13/20.
W dniu 18 lutego 2020 roku zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych pod
numerem 513754-N-
2020 ogłoszenie Zamawiającego o wszczęciu postępowania w trybie
przetargu nieograniczonego.
Wartość udzielanego zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Odwo
łanie
Odwołujący działając na podstawie art. 180 ust. 2 pkt 6 ustawy Pzp wniósł odwołanie od
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej przystępującego po stronie zamawiającego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty wybranej jako
najkorzystniejsza, która zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia;
2. art 90 ust 3 ustawy Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty wybranej jako
najkorzystniejsza, pomimo iż ocena przedłożonych na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp
wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
3.
art. 91 ust. 1 Pzp przez bezzasadny wybór oferty najkorzystniejszej
Odwołujący wnosi o nakazanie przez Izbę unieważnienia czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej, nakazanie powtórzenia badania i oceny ofert wraz z odrzuceniem oferty
wybranej jako najkorzystniejsza oraz ponowieniem wyboru oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wnosi o przeprowadzenie w toku postępowania odwoławczego dowodów z
dokumentacji postępowania przetargowego w zakresie dokumentów wskazanych w treści
niniejszego odwołania. Ponadto Odwołujący wnosi o zasądzenie od Zamawiającego kosztów
Sygn. akt KIO 839/20
postępowania odwoławczego zgodnie z treścią art. 186 ust. 6 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Kopia odwołania została zgodnie z dyspozycją art. 180 ust. 5 ustawy Pzp przesłana
Zamawiającemu, na dowód czego złożono potwierdzenie jej przesłania.
Legitymacja do wniesienia odwołania.
Odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia odwołania do Krajowej Izby
Odwoławczej, gdyż zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 ustawy Pzp ma zarówno interes w
uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy. Odwołujący jest przedsiębiorcą, który złożył ofertę w niniejszym
postępowaniu. Wskutek wadliwie przeprowadzonej procedury badania i oceny ofert
Zamawiający zaniechał odrzucenia oferty wykonawcy przystępującego po stronie
zamawiającego. Oferta złożona przez Odwołującego została sklasyfikowana jako druga
spośród ofert nieodrzuconych. Podkreślenia wymaga także, iż zarzut zaniechania odrzucenia
oferty konkurencyjnego wykonawcy mieści się w zakresie zastosowania art. 180 ust. 2 pkt 6
ustawy Pzp. Tym samym Odwołujący posiada legitymację do wniesienia odwołania.
Termin na wniesienie odwołania.
W dniu 14 kwietnia br. drogą elektroniczną Zamawiający poinformował Odwołującego o
wyborze oferty najkorzystniejszej. Tym samym Odwołujący wniósł niniejsze odwołanie z
zachowaniem 5-
dniowego terminu określonego w art. 182 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp.
Zarzut dotyczący zaniechania odrzucenia oferty z rażąco niską ceną.
(1)
Przedmiotem udzielanego zamówienia są specjalistyczne roboty budowlane
polegające na rozbiórce mostu w miejscowości Międzychód na rzece Warta. Ze względu na
miejsce prowadzenia prac oraz związane z tym ryzyka dla środowiska Zamawiający w
dokumentacji postępowania zamieścił szczególnie restrykcyjne wymagania wpływające
istotnie na koszt prowadzonych prac.
(2)
Niniejsz
e postępowanie jest drugim w tym roku prowadzonym postępowaniem na ten
sam przedmiot zamówienia. Poprzednie zostało unieważnione z powodu nieusuwanej wady.
W obu postępowaniach Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie zamówienia kwotę brutto
4.747.235,69 z
ł. W pierwszym przetargu wpłynęły trzy oferty na następujące kwoty brutto:
•
4.233.774,21 zł
•
3.271.694,42
zł
•
4.003.625,13
zł
Sygn. akt KIO 839/20
W drugim postępowaniu złożono oferty z następującymi cenami:
Want Sp. z o.o. 4.494.001,22 zł.
PPUH L. T. 3.690.453,80zł.
Odwołujący 4.233.774,21zł.
Wykonawca wybrany 2.289.595,10zł.
Cena oferty Wykonawcy wybranego
stanowi około 48% wartości przedmiotu zamówienia oraz
około 55% wartości średniej pozostałych trzech ofert. W ocenie Odwołującego
zaproponowana cena nie pokrywa wszystkich kosztów realizacji zamówienia opisanych w
dokumentacji przetargowej. Duża część pozycji kosztorysowych znacząco odbiega od cen
rynkowych. W ocenie Odwołującego Konsorcjum alternatywnie albo dokonało wadliwego
oszacowania kosztów wykonania świadczenia albo zamierza wykonać zamówienie niezgodnie
z dokumentacją przetargową.
Przykładowy koszt rozbiórki ustroju nośnego.
W pierwszej kolejności Odwołujący odniósł się do jednego z kluczowych kosztów wykonania
zamówienia, to jest kosztu rozbiórki ustroju nośnego mostu. Co istotne, w niniejszym
zamówieniu Zamawiający ustanowił wynagrodzenie kosztorysowe (§6 ust. 2 wzorca umowy).
Zatem nie tylko cena łączna oferty, ale także ceny jednostkowe (poszczególne pozycje
kosztorysowe) mogą podlegać badaniu w zakresie ich realności.
Zamawiający w dokumentacji przetargowej ustanowił szczególne wymagania w zakresie
wykonania rozbiórki ustroju nośnego. Zadanie to obejmuje:
•
POZ. 19 wg TER (Branża mostowa) - Załadunek elementów mostowych - belki
kablobetonowe WBS (1666,01)
•
POZ. 20 wg TER (Branża mostowa) - Transport elementów mostowych na składowisko
Wykonawcy wraz z utylizacją (1666,0 t)
•
POZ. 21 wg TER (Branża mostowa) - Wyładunek elementów mostowych - belek
(1666,0 t)
Decyzją Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 16 grudnia
2014 roku (strona 5 Tom Tb dokumentacji) zobowiązano inwestora do prowadzenia prac w
sposób niepowodujący zanieczyszczeń wód oraz terenu. W punkcie 5.3.5 Specyfikacji
technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych wprost stwierdzono, iż: ,Kablobetonowe
belki WBS należy zdemontować po przecięciu podłużnym płyty pomostu (zamków) i podziale
przęsła na mniejsze elementy przy pomocy żurawia samochodowego o odpowiednim udźwigu.
Sygn. akt KIO 839/20
Prefabrykaty po demontażu należy przewieźć na składowisko tzw. dłużycami i ,,rozprężyć”.
Sposób rozprężania belek winien opracować Wykonawca i przedstawić Inżynierowi do
zaakceptowania”. W rysunku projektowym (widok ogólny, stan istniejący i projekt rozbiórki)
projektant wprost zastrzegł, iż elementy betonowe należy transportować za pomocą dźwigu
poza teren doliny rzecznej. Dalsze prace związane z kuciem i kruszeniem na mniejsze
elementy należy prowadzić w specjalnie wyznaczonym miejscu. Nie dopuszcza się
zanieczyszczenia wód rzeki Warty. Tym samym prawidłowo wykonany przedmiot zamówienia
w tym zakresie powinien obejmować (zgodnie z dokumentacją):
•
Demontaż przy pomocy dźwigu w całości belek kablobetonowych WBS w ilości 21 szt.
(3 przęsła po 7 szt. belek), każda belka długości 37,0 m oraz wadze 80 ton.
Wywóz belek poza teren budowy na składowisko Wykonawcy zaakceptowane przez
Inspektora Nadzoru z ramienia Zamawiającego.
•
Rozładunek, rozprężenie i rozkucie belek na składowisku Wykonawcy. Szczegółowe
wymagania zostały omówione w załączonej Notatce na temat sposobu opisania przedmiotu
zamówienia w zakresie wykonania rozbiórki ustroju nośnego.
Powyżej przywołana treść dokumentacji projektowej nakłada na wykonawcę obowiązek
przeprowadzenia pra
c rozbiórkowych z zastosowaniem żurawi samojezdnych lub
gąsienicowych umożliwiających demontaż ustroju nośnego (21 szt. belek WBS). W załączeniu
przekazano szczegółową Analizę kosztów (rozbiórka ustroju nośnego) wraz z kopiami ofert
dla dwóch wariantów zgodnych z Opisem przedmiotu zamówienia. Zgodnie z prezentowanymi
przez nas danymi koszt całkowity demontażu ustroju nośnego według pozycji kosztorysowej
19, mieści się w przedziale pomiędzy 340.000 złotych, a 580.000 złotych. Wybór droższego
wariantu I generuje mniejsze ryzyka budowlane prowadzonych prac. Ponadto koniecznym jest
uwzględnienie następujących kosztów związanych z robotami dodatkowymi dla pozycji 19
oraz realizacji pozycji 20 - 21:
•
ryzyka związane z przedłużeniem prac, przykładowo dodatkowy dzień pracy dźwigu to
ok. 20.000 zł (koszt około 100.000 zł),
•
koszt wykonanie dróg dojazdowych i platform roboczych dla dźwigu wraz z
niezbędnymi badaniami gruntu, koszt obsługi hakowych na potrzeby pracy z wynajętym
dźwigiem, koszt rozprężenia i rozkucia belek, koszt wywozu gruzu i stali powstałych z
rozkuwania belek (koszt około 100.000 zł wzmiankowany w Analizie),
•
koszt transportu wielkogabarytowego belek WBS na składowisko wykonawcy oraz
pracę dodatkowego dźwigu na potrzeby rozładunku belek na składowisku wykonawcy (koszt
około 50.000 zł wzmiankowany w Analizie),
Sygn. akt KIO 839/20
•
koszt pracy i nadzoru wykonawcy wraz z zyskiem (około 30.000 zł).
Sumarycznie jest to kwota około 620.000 - 860.000 zł. , Są to koszty minimalne, przykładowo
w ofercie Odwołującego ze względu na założenie większych ryzyk koszt ten został ujęty na
wyższym poziome.
W ofercie wykonawcy wybranego koszt wykonania powyżej opisanego świadczenia został
określony na kwotę 319.872 zł. W przedłożonej przez wykonawcę wybranego ofercie
podwykonawczej
koszt ten określono na kwotę 244.702,08 zł.
Reasumując, mamy do czynienia ze znaczącym zaniżeniem wartości tego świadczenia. W
ocenie Odwołującego wykonawca wybrany alternatywnie albo dokonał wadliwego
oszacowania kosztów wykonania świadczenia albo zamierza wykonać zamówienia nie
dostosowując się do wymagań opisanych w dokumentacji przetargowej (przykładowo
rozbiórka i kruszenie belek na miejscu bez ich demontowania wraz z wywiezieniem). Należy
przypomnieć, iż wykonawca nie może przewidywać odmiennego sposobu wykonania
zamówienia niż opisany w dokumentacji przetargowej. W orzecznictwie podkreśla się, iż z
jednej strony opis przedmiotu zamówienia umożliwia realizację potrzeb zamawiającego, a z
drugiej gwarantuje porównywalność ofert złożonych w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, co służy wyborowi oferty najkorzystniejszej. Biorąc pod uwagę powyższe mamy
w ocenie Odwołującego do czynienie z oczywistą rażąco niską ceną za wykonanie rozbiórki i
utylizacji ustroju nośnego.
Inne przykłady zaniżonych cen jednostkowych.
K
osztorysy zawierają dane potwierdzające brak możliwości wykonania poszczególnych
pozycji za oferowaną cenę. Jedynie przykładowo:
•
W odniesieniu do pozycji 12 w branży drogowej (Wygrodzenie segmentowe U-12 PM
,2m). Przy założonym koszcie jednej r-g na poziomie 33,61 PLN/r-g, który jest deklarowany
przez wykonawcę (treść wyjaśnień) należałoby przyjąć, iż montaż 66 szt. segmentów
wygrodzenia U-
12 będzie wykonany w niecałe 7 r-g. Nie jest to możliwe.
•
W odniesieniu do pozycji 12 w branży drogowej (Wygrodzenie segmentowe U-12
H=l,2m). Obecnie na rynku 1 segment wygrodzenia U-
12 (dł. 2,Om) kosztuje średnio ok. 230
PLN netto. Wykonawca przyjął natomiast koszt całkowity w wysokości 6.143,15 zł co daje
możliwość zakupu około 20 segmentów.
•
W po
zycji 4 branży mostowej (Demontaż znaków sygnałowych żeglugi) przyjęto koszt
robocizny 12,69 PLN za zdemontowanie 6 szt. znaków sygnałowych żeglugi (przy założeniu
że koszt 1 r-g wynosi ponad 33,61 PLN/r-g). Nie jest to koszt rynkowy.
Sygn. akt KIO 839/20
Pozycja 26 branży mostowej (Obrzeża betonowe 30x8 cm na podsypce cementowo
pi
askowej z wypełnieniem spoin zaprawą cementową). Przy założonym koszcie jednej r-g
na poziomie 33,61 PLN/r-
g, który jest deklarowany przez wykonawcę (treść wyjaśnień)
należałoby przyjąć, iż ułożenie obrzeża betonowego o długości 54m nastąpi w około 5 r-g.
Nie jest to możliwe.
W naszej ocenie mamy do czynienia z cenami rażąco odbiegającymi do stawek rynkowych.
Reasumując, oferowana cena jest ceną rażąco niską w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp.
Zarzu
t wadliwości badania wyjaśnień złożonych przez Konsorcjum.
Zamawiający działając na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp pismem z dnia 10 marca br.
wezwał Konsorcjum do udzielenia wyjaśnień w tym przedłożenia dowodów dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Warto tytułem wstępu
podkreślić, iż jedynie rzetelne badanie wyjaśnień w sprawie zaoferowanej ceny, a nie
poprzestanie na akceptacji ogólnikowych argumentów jest gwarantem zachowania uczciwej
konkurencji w postępowaniu przetargowym. Jak podkreśla Prezes UZP w przypadku art. 90
ust. 3 ustawy Pzp nie chodzi o złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, a tylko takich, które w sposób
niebudzący wątpliwości pozwalają na ustalenie, czy oferta zawiera rażąco niską cenę lub
koszt. Jak podk
reśla Izba : „Stosowana powszechnie w dokumentach tego typu beletrystyka
polegająca na mnożeniu ogólników o wielkim doświadczeniu wykonawcy, jego znakomitej
organizacji produkcji, optymalizacji kosztów, wdrożeniu niezwykle nowoczesnych i
energooszczędnych technologii, posiadaniu wykwalifikowanej acz taniej kadry, korzystnym
położeniu jego bazy czy siedziby, etc... przeważnie nic nie wnosi do sprawy i nie niesie
informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach ekonomicznych ”.
Biorąc pod uwagę powyższe wytyczne, w naszej ocenie Konsorcjum w przedłożonych
wyjaśnieniach nie obaliło domniemania wystąpienia rażąco niskiej ceny. Wyjaśnienia są
ogólnikowe, nic nie wnoszą do sprawy, wykonawca nie przedłożył także wiarygodnych
dowodów na potwierdzenie argumentów użytych w treści wyjaśnień. Odnosząc się do treści
pisma Konsorcjum z dnia 18 marca 2020 roku sygn. PI.18.03.20:
Konsorcjum powołuje się na swoje wieloletnie doświadczenie, sprawną organizację pracy,
prowadzoną politykę zarządzania ryzykiem, wprowadzenie procesu doskonalenia
zarządzania firmą, czy wypracowanie modelu minimalnych kosztów stałych. Brak jednak
informacji na temat tego, jak powyżej przywołane ogólne okoliczności wpłynęły na
możliwość zaoferowania ceny w tym konkretnym postępowaniu. Jaka jest zależność
pomiędzy tymi okolicznościami, a wysokością zaoferowanej ceny. Jak wskazuje Izba w
podobnych okolicznościach : „W ocenie Izby, przystępujący nie wykazał, iż wskazane
okoliczności są wyjątkowe i nie przysługują innym wykonawcom, biorącym udział w
Sygn. akt KIO 839/20
postępowaniu. Ponadto przystępujący nie wskazał, w jaki sposób wskazane okoliczności
wpływają na jego cenę, tzn. w szczególności - o ile dana okoliczność jest w stanie obniżyć
cenę oferty”.
•
Wykonawca powołuje się na oszczędność metod wykonania zamówienia jednak bez
wyjaśnienia, na czym ta oszczędność ma polegać. Podobnie nie jest wystarczającym
powołanie się na zastosowanie rozwiązań technicznych / technologicznych bez wyjaśnienia
jakie to konkretnie rozwiązania i w jakim stopniu wpłynęły na wysokość ceny.
•
Wykonawca wybrany wskazuje na posiadane doświadczenie, które pozwala mu na
zoptymalizowanie wydajności pracy oraz w pełni wykorzystanie zasobów ludzkich i
sprzętowych w sposób pozwalający na wykonanie robót ze znacznym obniżeniem ceny.
Ponownie, mamy
do czynienia z ogólnikowymi zapewnieniami bez przedstawienia w tym
zakresie jakichkolwiek szczegółowych wyjaśnień oraz dowodów. KIO wskazuje: „Za takie
sprzyjające warunki nie można uznać gołosłownych informacji wykonawcy o korzystaniu z
własnych zasobów ludzkich i technicznych, dużym potencjale wykonawczym, minimalizacji
kosztów czy uniknięciu korzystania z zasobów podmiotów trzecich. Informacje te nie zostały
bowiem poparte żadnymi dowodami, jak też nie wskazano, w jaki sposób wymienione czynniki
i w jak
iej wysokości przełożyły się na obniżenie ceny oferty”.
•
Wykonawca oświadczył także, iż zatrudnia wykwalifikowaną kadrę inżynierów i
pracowników fizycznych posiadających bogate doświadczenie zdobyte na licznych budowach,
na których zespoły osobowe są ze sobą zgrane co pozwala na sprawne wykonywanie zadań.
Brak jednak informacji jak owo zgranie wpływa na koszty wykonywania zamówienia, jacy to
konkretnie pracownicy będą wykonywać zamówienia, jakie konkretnie posiadają
doświadczenie etc. Brak wreszcie informacji na temat wysokości ich wynagrodzeń wraz z
przedłożeniem odpowiednich dowodów. Warto podkreślić, iż podobnie ogólnikowe
wyjaśnienia mogą stanowić osnowę szczegółowych wyjaśnień, jednak samodzielnie nie
stanowią wystarczającego uzasadnienia dla obalenia domniemania wystąpienia rażąco niskiej
ceny: „W ocenie Izby przystępujący w żaden sposób nie wykazał wysokości zarobków
inspektorów zatrudnionych w swoim przedsiębiorstwie, mimo że zamawiający w wezwaniu do
złożenia wyjaśnień żądał również przedstawienia dowodów na poparcie wskazanych
okoliczności. Dowodami takimi mogą być np. zawarte umowy, dokumenty placowe, a w
sytuacji, gdy inspektorzy dopiero mają być zatrudnieni — złożone oferty. Przystępujący nie
złożył żadnego dowodu w tym zakresie. Wszystkie pozostałe, wskazane w wyjaśnieniach
okoliczności, są jedynie ogólnymi stwierdzeniami, niepopartymi żadnymi konkretnymi
kwotami.
Sygn. akt KIO 839/20
Wyjaśnienia tego rodzaju mogą co najwyżej uzupełniać konkretne i szczegółowe analizy i
wyliczenia, jednak nie mogą stanowić wyjaśnień samych w sobie”.
« Wykonawca wskazał także, iż prowadzi scentralizowane zakupy materiałów i usług co w
powiązaniu z innymi realizowanymi robotami pozwala na oszczędności w zakupach
materiałów. Ponownie nie mamy informacji, jakie oszczędności przynoszą powyższe
okoliczności. Jakie to umowy wykonawca ma zawarte pozwalające na scentralizowane
zakupy. Jakie konkretnie zakupy będą lub są realizowane i jaki to wpływ miało na dane
zamówienie. W szczególności nie przedstawiono składanych zwyczajowo w takich
okolicz
nościach cenników: „Odwołujący nie wykazał szczególnie korzystnych cen
oferowanych mu przez jego dostawców. Powołał się on na cenniki mu zaoferowane, nie
przedłożył ich jednak Zamawiającemu. Składanie ich Izbie w toku rozprawy jest działaniem
spóźnionym, stąd też nie mogą one zostać uwzględnione jako argument przemawiający
za słusznością twierdzeń Odwołującego”.
•
Konsorcjum wskazało także na to, iż posiada własne zaplecze biurowe i socjalne
niezbędne do organizacji zaplecza budowy. Brak jednak informacji jakie konkretnie
oszczędności to przyniosło. Brak także przedłożenia dowodów potwierdzających posiadanie
takiego zaplecza. Ponadto jest praktyką przedsiębiorstw realizujących podobne prace, iż
dysponuje się własnym zapleczem biurowo - socjalnym.
•
Wykonawca
wyjaśnił, iż przy kalkulacji ceny zostały zastosowane rozwiązania
technologiczne umożliwiające realizację robót przy maksymalnym wykorzystaniu dostępnego
sprzętu. Nie podano jaki to sprzęt, jakie przyniosło to oszczędności. Nie załączono dowodów.
Reasumuj
ąc, mamy do czynienia z ogólnikowymi zapewnieniami niepopartymi dowodami.
Wykonawca przedłożył także wraz z pismem z dnia 18 marca br. kosztorysy. Podkreślenia
wymaga jednak, iż samo zestawienie cen składowych bez udowodnienia ich rynkowego
charakteru nie
pozwala jeszcze na obalenie domniemania rażąco niskiej ceny:
„Przedstawienie elementów składowych ceny może być pomocne przy ocenie oferty, jednak
na takim poziomie ogólności oraz bez wskazania i udowodnienia dodatkowych okoliczności
samo w sobie nie może przesądzać o prawidłowości ceny”. W orzecznictwie wprost podkreśla
się, iż samo rozbicie zaoferowanego wynagrodzenia na bardziej szczegółowe kwoty nie
umożliwia ustalenia, czy zaoferowana przez wykonawcę cena jest ceną rażąco niską.
Kosztorysy mogą stanowić punkt wyjścia dla dalszych wyjaśnień, nie zaś stanowić dowodu na
rynkowy charakter ceny. Rażąco niska cena łączna nie przestaje być ceną rażąco niską tylko
ze względu na jej rozbicie na ceny jednostkowe.
Sygn. akt KIO 839/20
Odnosząc się do treści kosztorysów wskazać należy na zasadnicze wątpliwości co do
rzetelności przedstawionych danych. W przypadku każdej pozycji kosztorysowej powinniśmy
mieć do czynienia z odmiennymi proporcjami kosztów w zakresie kosztu bezpośredniej
robocizny (R), kosztów bezpośrednich materiałów (M), kosztów bezpośrednich pracy maszyn
i sprzętu budowlanego (S) oraz kosztów pośrednich (Kp). Różnie bowiem się rozkładają - dla
danej pozycji kosztorysowej -
poszczególne rodzajowo koszty. Przykładowo ze względu na
różnorodność poszczególnych zadań tj. roboty rozbiórkowe, roboty ziemne, roboty brukarskie
oraz każdorazowo związany z nimi odmienny zakres, stopień trudności, technologię oraz
warunki wykonywania, bezzasadnym byłoby założenie identycznych nakładów na R, M, S i
Kp. W zestawieniach przedstawionych przez Konsorcjum mamy (w oderwaniu od charakteru
poszczególnych pozycji) przyjęcie takich samych proporcji poszczególnych kosztów.
Świadczy to w naszej ocenie o nierzetelności przedstawionych danych w branży mostowej:
• w 28 poz. kosztorysowych spośród 43 poz. (65%) ceny jednostkowe dotyczące R, M, S, Kp
wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R->
5,88 %
M->
M
S->
(100%-R-M-Kp-Z)
Kp-> 34,17%
Z ->
7,06 %
• w 5 poz. kosztorysowych spośród 43 poz. (12%) ceny jednostkowe dotyczące R, M, S, Kp
wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R
-
►
12,25 %
M
->
M
S
-
►
(100%-R-M-Kp-Z)
Kp
-
►
31,67%
Z
->
7,06 %
• w 4 poz. kosztorysowych spośród 43 poz. (9%) ceny jednostkowe dotyczące R, M,
S, Kp wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R->
2,88 %
M->
M
Sygn. akt KIO 839/20
S->
(100%-R-M-Kp-Z)
Kp-> 35,34 %
Z->
7,06 %
Podobnie w branży drogowej:
• w 6 poz. kosztorysowych spośród 14 poz. (43%) ceny jednostkowe dotyczące R, M, S, Kp
wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R -
► 5,88 %
M -
► M
S -
► (100% - R - M - Kp - Z)
Kp -
► 34,17%
Z -
► 7,06 %
• w 5 poz. kosztorysowych spośród 14 poz. (36%) ceny jednostkowe dotyczące R, M, S, Kp
wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R -
► 12,25%
M-
► M
S-
► (100%-R-M-Kp-Z)
Kp-
►31,67%
Z-
►7,06%
Reasumując, mamy do czynienia ze sztucznym podziałem kosztów nieuwzględniającym
rzeczywistych nakładów. W załączeniu przekazano szczegółowe zestawienie obrazujące
powyższą prawidłowość.
Warto także podkreślić, iż Konsorcjum nie zastosowało się do treści wezwania do złożenia
wyjaśnień skierowanego przez Zamawiającego. Brak bowiem w przedłożonych wyjaśnieniach
w
nioskowanych przez Zamawiającego informacji na temat szczegółowej kalkulacji kosztów
wynagrodzeń osób biorących udział w realizacji zamówienia (koszty zatrudnienia pracowników
w tym koszty wynagrodzeń, delegacji, transportu), czy też kalkulacji kosztów związanych z
wykorzystaniem sprzętu oraz kosztów w zakresie instalacji urządzeń obcych, a także
zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni betonowych, demontażu rusztowań etc.
Wykonawca wybrany/Konsorrcjum
nie przedstawiło w tym zakresie żadnych dowodów
pomij
ając wytyczne Zamawiającego. Należy zauważyć, iż w podobnych okolicznościach KIO
Sygn. akt KIO 839/20
nakazuje odrzucić ofertę: „Pismo nie zawiera odpowiedzi na konkretne pytania zamawiającego
przedstawione w wezwaniu, a zatem nie może być uznane za przedstawiające wyjaśnienia,
że cena oferty skalkulowana w oparciu o tak niskie koszty istotnych elementów mających
wpływ na wysokość zaoferowanej ceny nie jest ceną rażąco niską” Podobnie Izba w wyroku z
dnia 29 lipca 2010 roku sygn. akt KTO 1479/10 w zakresie zaniechania przedłożenia
szczegółowych kosztorysów.
Zamawiający pismem z dnia 20 marca br. skierował do Konsorcjum ponowne wezwanie
przedłożenia szczegółowej kalkulacji ceny ofertowej wraz z dowodami w szczególności w
zakresie sześciu wskazanych zadań. W piśmie z dnia 25 marca br. sygn.P2.25.03.20
Konsorcjum ograniczyło się do złożenia oświadczenia, iż zaoferowana przez niego cena
ofertowa uwzględnia wszelkie wymagania zawarte w SIWZ oraz jest ceną skalkulowaną
rzetelnie. Ponadto wykonawca dodał, iż w celu przygotowania się do realizacji robót rozpoczął
negocjacje złożonych przez Podwykonawców ofert na wykonanie poszczególnych
asortymentów robót w wyniku których to negocjacji zaoferowane ceny są obniżane od 5%-
10% ich wartości co potwierdza poprawność przyjętych przez Wykonawcę założeń w zakresie
zysku uwzględnionego w poszczególnych pozycjach przedmiaru robót. Do pisma załączono
szczegółową kalkulację oraz oferty podwykonawców TRANS-KOP Sp. z o.o. Sp. k. oraz
AROR Sp. z o.o. Sp. k. z dnia 02.03.2020 r.
W pierwszej kolejności należy wskazać na wątpliwości co do rzetelności przedłożonych ofert
podwykonawczych. Pomimo, iż oferty są datowane odpowiednio na dzień 27 lutego br. oraz 2
marca br. ich treść bezpośrednio odnosi się do treści pisma Zamawiającego z dnia 25 marca
2020 roku. Oferta TRANS-
KOP zawiera powtórzenie treści punktów 1 - 3 pisma
Zamawiającego, zaś oferta AROR punktów 4 - 6 i to w kolejności przyjętej przez
Zamawiającego. Nie jest prawdopodobne, by spośród 57 pozycji kosztorysowych,
podwykonawcy złożyli przed datą skierowania zapytania oferty na 6 tych samych pozycji i to
w takiej samej kolejności. Jak przypomina Izba: „podwykonawcy, na których wskazuje
wykonawca w swoich wyjaśnieniach powinni być także wiarygodni. Wiarygodne i uzasadnione
powinny być także oferty tych podwykonawców, w szczególności, jeśli są to oferty dotyczące
wykonania przez podwykonawcę konkretnych robót budowlanych”. Oferty podwykonawcze
winny podlegać takiej samej ocenie w zakresie swojej wiarygodności jak wyjaśnienia
oferowanej ceny składane przez samego wykonawcę.
Co najmniej nieoczywiste należy uznać złożenie przez podwykonawcę AROR oferty na
wykonanie opracowania dokumentacji projektowej i montaż na konstrukcji mostu oznakowania
szlaku żeglownego. Zgodnie bowiem z informacjami prezentowanymi przez to
przedsiębiorstwo jego zakres działania obejmuje wykonawstwo zabezpieczenia
Sygn. akt KIO 839/20
antykorozyjnego konstrukcji stalowych, zabezpieczenia ognioochronne, mycie ciśnieniowe
konstrukcji, wykonawstwo kompletnych konstrukcji stalowych, renowację konstrukcji
betono
wych etc. Opracowanie dokumentacji projektowej oznakowania szlaku żeglownego
wymaga posiadania wiedzy specjalistycznej w zakresie gospodarki wodnej. Nie wydaje się, by
przed datą zapytania Zamawiającego ten podwykonawca deklarował zamiar wykonywania
takich
świadczeń.
Co istotne, w treści formularza ofertowego Konsorcjum zadeklarowało zamiar powierzenia
podwykonawcom wyłącznie następujących prac:
•
Rozbiórka elementów betonowych (podwykonawca Langeo)
•
Cięcie piłą elementów żelbetowych (podwykonawca Probudowa A.Drożdzal)
Niewątpliwie opracowanie dokumentacji projektowej i montaż na konstrukcji mostu
oznakowania szlaku żeglownego, a także czyszczenie podpór, czy uzupełnienie powłok
malarskich wykraczają poza zakres pod wykonawstwa deklarowany w ofercie. Ponadto
podwykonawca Probudowa A. D.
deklarujący udział w pracach jest podmiotem, na którego
zasobach Konsorcjum polegało przy spełnianiu warunków udziału w postępowaniu. Jak
podkreślała Izba w podobnych okolicznościach : „Udzielone wyjaśnienia, zdaniem Izby, nie
by
ły spójne z treścią oferty tego wykonawcy, a tym samym okazały się niewiarygodne. Izba
nie mogła pominąć istotnej okoliczności, iż w ramach niniejszego zamówienia konkretny
zakres zleconych prac na podstawie treści oferty Odwołującego konkretnym firmom
podwykonawczym nie odpowiada wskazanym zakresom prac i innym firmom
podwykonawczym, na które powoływał się Odwołujący w swoich wyjaśnieniach udzielonych w
trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp
Reasumując, w naszej ocenie Zamawiający bezkrytycznie ocenił przedłożone wyjaśnienia nie
weryfikując ich wiarygodności, czy też zgodności z całością treści oferty. Konsorcjum nie
wzruszyło domniemania istnienia rażąco niskiej ceny w złożonej ofercie.
Załączono do odwołania
1.
Notatka dot. rozbiórki ustroju nośnego;
2. Ana
liza kosztów (rozbiórka ustroju nośnego) wraz z ofertami oraz schematami;
3. Analiza kosztowa -
branża drogowa;
4. Analiza kosztowa -
branża mostowa.
Sygn. akt KIO 839/20
Odpowiedź zamawiającego na odwołanie z dnia 3 lipca 2020r.
W wyroku z dnia 07 stycznia 2019 r., KIO
2640/18, LEX nr 2624239, Krajowa Izba Odwoławcza
uznała, że: „przy wynagrodzeniu ryczałtowym nawet wykazanie zbyt niskiej ceny za wykonanie
jakiegoś elementu przedmiotu zamówienia nie może skutkować co do zasady uznaniem całej
ceny za rażąco niską i w konsekwencji powodować odrzucenie takiej oferty w oparciu o przepis
art. 90 ust. 3 Pzp". Tym samym, wskazywanie przez Odwołującego na niewłaściwe — jego
zdaniem
— skalkulowanie kosztów wykonania niektórych robót nie ma znaczenia dla uznania
ceny ofertowej PWB
INŽYNIERIA za rażąco niską. Odwołujący w odwołaniu nie wskazał (nie
podniósł zarzutu), iż cena oferty Przystępującego jako całość jest rażąco niska, ale wskazał
na wycenę niektórych składników jednostkowych podając, iż zawierają niska cenę. Tym
samym przy
wynagrodzeniu ryczałtowym nawet wykazanie zbyt niskiej ceny za wykonanie
jakiegoś elementu przedmiotu zamówienia nie może skutkować co do zasady uznaniem całej
ceny za rażąco niską i w konsekwencji powodować odrzucenie takiej oferty w oparciu o przepis
art. 90 ust. 3 Pzp.
W tym miejscu zważyć należy, że składane przez PWB INŽYNIERIA Wyjaśnienia zawierały
konkretne dane liczbowe i wskazywały poczynione założenia, które miały wpływ na o
wyliczenie ceny, tj. kalkulację wraz z jej uzasadnieniem oraz z dowodami na jej poparcie.
Ponadto Wyjaśnienia wskazywały że istnieją konkretne uwarunkowania i obiektywne czynniki,
jakie towarzyszyć będą realizacji zamówienia, które wpłynęły na wysokość oferowanej ceny
wraz ze wskazaniem opisu tych czynników i skali ich wpływu na wysokość zaoferowanej ceny.
Wobec powyższego Zamawiający uznał je za wystarczające (por. wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 13 czerwca 2019 r. KIO 990/19). W konsekwencji, wyjaśnieniom
Przystępującego nie można w ocenie Zamawiającego przypisać cech ogólności czy też braku
kalkulacji wymaganych przez Zamawiającego kosztów. Są bowiem spójne i logiczne.
Zaznaczam, iż Wykonawca ma prawo do dowolnego, w granicach prawa i SIWZ, kształtowania
ceny wykonywanych prac (por. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 kwietnia 2019 r.,
sygn. KIO 507/19).
Podsumowując, w ocenie Zamawiającego wyjaśnienia PWB INŽYNIERIA są w pełni spójne,
logiczne oraz poparte wyliczeniami w zakresie kosztów pracy.
Co się tyczy rzekomej ogólnikowości Wyjaśnień Przystępującego, Zamawiający pragnie
podkreślić, iż kalkulacja ceny jest sprawą indywidualną każdego z wykonawców, co przesądza
iż stawki dla każdego z wykonawców mogą być zróżnicowane (por. wyrok Krajowej Izby
Sygn. akt KIO 839/20
Odwoławczej z dnia 25 lutego 2020 r., KIO 263/20). Stąd też różnice w poszczególnych cenach
jednostkowych TER są oczywiste.
Okoliczność podnoszona przez Odwołującego, jakoby Przystępujący miał obowiązek
wskazywania i składania bardzo szczegółowych dowodów do wyjaśnień, nie w każdym
przypadku znajduje swoje racjonalne
uzasadnienie. W przedmiotowym postępowaniu
przystępujący załączył do Wyjaśnień kosztorys i oferty co w ocenie Zamawiającego, w tym
postępowaniu, w pełni potwierdziło, że cena oferty Przystępującego nie jest rażąco niska.
W powyższym zakresie należy powołać się na wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie, który w
orzeczeniu z dnia 24 czerwca 2019 r., sygn. akt Il Ca 928/19, wskazał, iż "z przepisów art. 90
ust. 2 i 3 ustawy należy wyprowadzić wniosek, że wykonawca wezwany do wyjaśnienia
wysokości ceny oferty może przedłożyć dowody na poparcie swoich twierdzeń, jednak brak
dowodów nie deprecjonuje udzielonych wyjaśnień. Liczy się treść tych wyjaśnień, jako
oświadczenie własne wykonawcy (zob. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 lipca 2014
r., sygn. akt KIO 1396/1
4). Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Zamawiający
uznał wyjaśnienia Przystępującego za wystarczające
Zamawiający pragnie zaznaczyć, że nie istnieje jeden wzorzec, czy schemat
konstruowania wyjaśnień. Każdy z wykonawców przygotowując ofertę może zwrócić przy
wycenie uwagę na inne aspekty zamówienia, każdy z wykonawców ma własne zasady polityki
cenowej, funkcjonuje w innych realiach polityki cenowej własnej firmy. Nie ma jednego
katalogu minimalnego, ani zakresu maksymalnego zagadnień, do którego powinien
odwoływać się dany wykonawca sporządzając kalkulację ceny oferty (por. wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 12 grudnia 2019 r. KIO 2409/19;
Tym samym, nie można oczekiwać od Przystępującego, żeby prezentował w Wyjaśnieniach
informację o określonym stopniu szczegółowości, w sposób w jaki oczekuje tego inny
wykonawca lub też w sposób, który w jego ocenie byłby dostateczny (por. wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 12 września 2019 r., KIO 1670/19), jak ma to miejsce w niniejszej sprawie.
Z W
yjaśnień Wykonawcy z dnia 18 marca 2020 r. oraz 25 marca 2020 r. wynika, iż cena oferty
uwzględnia wszystkie wymagania SIWZ oraz obejmuje wszelkie koszty z tytułu należytej,
zgodnej z umową oraz obowiązującymi przepisami realizacji przedmiotu zamówienia.
W
ykonawca wyjaśnił, że wpływ na wysokość ceny ofertowej miały m.in. oszczędności metod
wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne/technologiczne dopuszczone
dokumentacją przetargową, sprzyjające warunki wykonania zamówienia dostępne dla
Wykonawcy,
założenie skrócenia czasu realizacji zadania o minimum 10% umownego czasu
trwania kontraktu oraz inne elementy mające bezpośredni lub pośredni wpływ na dokonaną
Sygn. akt KIO 839/20
kalkulację ceny ofertowej, w tym posiadane przez Przystępującego doświadczenie,
prowadzenie sc
entralizowanego zakupu materiałów i usług oraz przyjęte rozwiązania
technologiczne umożliwiające mu realizację robót przy maksymalnym wykorzystaniu
dostępnego sprzętu. Przystępujący przedłożył przy tym szczegółowe rozbicie wskazanych
przez Zamawiającego pozycji kosztorysowych, oferty firm Langeo Construction, Trans-Kop
Sp. z o.o.,
Sp.k., Aror Sp. z o o.o. sp.k. oraz DROMOSTTOR s.c. na wykonanie części prac w
ramach przedmiotowego zamówienia, a także zobowiązanie podmiotu PROBUDOWA A. D. .
Biorąc pod uwagę powyższe w ocenie Zamawiającego Odwołujący nie wykazał, iż czynności
Zamawiającego były nieprawidłowe i ze szkodą dla Odwołującego naruszały wskazywane
przepisy 90 ust. 3 p.z.p., czy też art. 89 ust. 1 pkt 4 p.z.p.
Biorąc powyższe pod uwagę brak jest podstaw do przyjęcia, że Zamawiający działał z
naruszeniem prawa. Odwołanie winno być w całości oddalone.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła co następuje
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Przeprowadzone postępowanie odwoławcze w sprawie udowodniło słuszność postawionych
zarzutów przez odwołującego co do naruszenia wskazanych w odwołaniu przepisów ustawy
Pzp przez
zamawiającego, którymi są art.90 ust.1 a pkt 1) w zw. z art.90 ust.1 i ust.3 oraz ust.2
ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Zam
awiający w wyniku przeprowadzonej procedury wyjaśnienia podejrzenia rażąco niskiej
ceny miał obowiązek odrzucić ofertę wykonawcy wybranego/przystępującego w sprawie po
stronie zamawiającego.
Czynność odrzucenia oferty wykonawcy wybranego powinna nastąpić po pierwszym złożeniu
wyjaśnień to jest wyjaśnień z dnia 18 marca 2020 r., ponieważ wykonawca wybrany nie
wyjaśnił przyczyn zaoferowania ceny poniżej 30 % wyceny zamawiającego i również średniej
arytmetycznej wszystkich
złożonych ofert (wykonawca wybrany złożył ofertę z wyceną ok.
poniżej 50 % wyceny zamawiającego/średniej złożonych ofert).
Zamawiający w wezwaniu z dnia 10 marca 2020 r. skierowanym do wykonawcy wybranego
wskazał temu wykonawcy prawidłową podstawę wezwania do wyjaśnień rażąco niskiej ceny
to jest art.90 ust.1 a pkt 1) i wymien
ił wszystkie okoliczności ustawowe wynikające z art.90
ust.1 ustawy Pzp., które wykonawca wezwany miał obowiązek wyjaśnić, w kontekście
uzyskanych oszczędności.
Sygn. akt KIO 839/20
Z
treści złożonych wyjaśnień z dnia 18 marca 2020r. przez wykonawcę wybranego wynika, ze
złożył szereg oświadczeń i zapewnień, że wykona prawidłowo zamówienie w ramach
zaoferowanej ceny,
ponieważ posiada stosowne doświadczenie zawodowe, personel, sprzęt
jak i zobowiązania podwykonawców, czy też podmiotów udostepniających zasoby zawodowe.
Do wyjaśnień załączył zbiorcze zestawienie kosztów z podziałem na branżę drogową i
mostową ze szczegółowym ich podziałem oraz dwie oferty zewnętrznych podmiotów.
Izba oceniając złożone wyjaśnienia wykonawcy wybranego z dnia 18 marca 2020r., nie
znajduje w nich argumentacji
wykazującej oszczędności, w wycenie przedmiotu zamówienia,
w tym złożenia dowodów, w stosunku do wyceny przedmiotu zamówienia sporządzonej przez
zamawiającego. Takiej argumentacji ma prawo oczekiwać zamawiający od wykonawcy
wezwanego do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny w myśl art. 90 ust.2 w związku z art.90 ust.1
ustawy Pzp
(obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny spoczywa na
wykonawcy a
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, w
szczególności w zakresie oszczędności metody wykonania zamówienia). Należy przyjąć, że
z
amawiający w myśl art. 32 ust.1 ustawy Pzp dokonał wyceny przedmiotu zamówienia z
należytą starannością. Zresztą zamawiającemu zarzutu braku należytej staranności przy
ustaleniu wartości zamówienia wykonawca wybrany nie postawił, ani jej tym bardziej nie
uzasadnił składając wyjaśnienia. Również na tym samym poziomie, wyceny wartości
zamówienia, z uwzględnieniem podatku od towarów i usług, to jest poniżej 50 % wyceny
zamówienia kształtuje się średnia arytmetyczna cen wszystkich złożonych ofert (art.90 ust.1a
pkt 1 ustawy Pzp) pozostałych wykonawców. To również potwierdza prawidłowość wyceny
przedmiot
u zamówienia przez zamawiającego.
Składając wyjaśnienia co do podejrzenia rażąco niskiej ceny wykonawca powinien posłużyć
się szczegółową kalkulacją kosztów złożonej oferty w zakresie oszczędności metody
wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych czy też oryginalności projektu
wykonawcy a do
czego był wezwany wykonawca wybrany w piśmie zamawiającego z dnia
10.03.2020roku.
Wezwanie zamawiającego było zgodne z treścią przesłanek wymienionych
w art. 90 ust.1 i ust.2
ustawy Pzp, które zasadniczo sprowadzają się do wykazania
oszczędności to jest ich udowodnienia z uwagi na aspekty techniczne, technologiczne,
organizacyjne, czy te
ż kadrowe wykonawcy. Tym samym nie wystarczy przedstawić
szczegółowych kalkulacji, które potwierdzają cenę ofertową ale należy wyjaśnić/udowodnić
oszczędności wyceny oferty, ich skalę w stosunku do wyceny zamawiającego, czy też do
średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert. W obydwu wyjaśnieniach to jest w dniu
18 marca 2020r, jak i dniu 25 marca 2020r. wykonawca wybrany nie
wykazał z jakiego powodu
i w jakiej skali
uzyskał oszczędności w stosunku do wyceny zamawiającego i średniej
arytmetycznej
złożonych ofert. Na marginesie sprawy należy wskazać, że złożone przy drugim
Sygn. akt KIO 839/20
wyjaśnieniu (25.03.2020r.) kalkulacje ceny podane przez podwykonawców, czy podmioty
udostępniające zasoby zawodowe, również nie zawierają elementu wykazania przyczyn
oszczędności, ich skali w stosunku do wyceny zamawiającego, czy też średniej cen złożonych
ofert. W tej sytuacji mamy tylko do czynienia z nie wykazanymi
oszczędnościami a tylko z
oświadczeniami wykonawcy wybranego o okolicznościach powodujących oszczędności.
Przy czym w ocenie Izby drugie wezwanie zamawiającego było bezprzedmiotowe, ponieważ
pierwsze wezwanie z dnia 10.03.2020r.
zawierało wyczerpujący katalog pouczeń co do
wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, a wykonawca wybrany w pierwszym wyjaśnieniu z dnia
18.03.2020r. wezwaniu nie
sprostał. Tym samym zamawiający powinien odrzucić ofertę w
trybie art.90 ust.3 ustawy Pzp.
już po pierwszym wyjaśnieniu wykonawcy wybranego. Nota
bene nie uczynił tego również po drugim wyjaśnieniu, które jak pierwsze wyjaśnienie nie
zawierało wykazania oszczędności w stosunku do wyceny zamawiającego jak i średniej
arytmetycznej wszystkich złożonych ofert.
Natomiast
odwołujący w postępowaniu prowadzonym już przed zamawiającym wskazywał, na
nieprawidłowości wyceny wykonawcy wybranego, które powodowało kolejne zapytanie ze
strony zamawia
jącego do wykonawcy wybranego (pismo odwołującego z dnia 25 marca
2020r. i pismo wykonawcy wybranego z dnia 9 kwietnia 2020r.). Analiza tych pism wskazuje,
że już na etapie postępowania przed zamawiającym, odwołujący wykazywał „miażdżącą”
argumentację co do nieprawidłowej wyceny zamówienia przez wykonawcę wybranego.
Zarzuty
odwołującego w tym piśmie zostały powtórzone w postępowaniu odwoławczym wraz
z argumentacją faktyczną i prawną oraz złożonymi na tę okoliczność dowodami w
szczególności załączonymi do odwołania: Notatka dotycząca rozbiórki ustroju nośnego,
Analiz
a kosztów (rozbiórka ustroju nośnego) wraz z ofertami oraz schematami, Analiza
kosztowa -
branża drogowa, Analiza kosztowa - branża mostowa.
Odnosząc się do argumentacji odwołującego Izba stwierdza, że odwołujący podniósł przede
wszystkim takie
błędy w wycenie wykonawcy wybranego jak zastosowanie takiego samego
podziału cen jednostkowych dotyczących R, M, S, Kp do wszystkich wycenianych robót a
zasadniczo
różniących się z uwagi na ich odmienność techniczną i technologiczną (branża
drogowa a branża mostowa) i wynikającą stąd konieczność uwzględnienia rożnego podziału
cen jednostkowych
między tymi branżami. Ta różnorodność polegała na zróżnicowaniu prac
budowy mostu (prace drogowe
po wykonawcy, który zszedł z budowy przy uwzględnieniu
okoliczności, że nowobudowany most jest już dopuszczony warunkowo do ruchu) w
porównaniu do wysokonakładowych prac rozbiórkowych starego mostu znajdującego się obok
mostu nowo wybudowanego.
Odwołujący podał szereg wskazań co do obowiązujących
obostrzeń zwłaszcza z uwagi na ochronę środowiska związanych z demontażem starego
Sygn. akt KIO 839/20
mostu
. Obowiązuje zakaz rozbiórki mostu przez zburzenie w miejscu jego lokalizacji, co
spowodowałoby zanieczyszczenie środowiska czyli rzeki i najbliższego otoczenia rzeki.
Nakazano
demontaż mostu przez jego pocięcie, po czym wywóz pociętych części mostu i
utylizację poza miejscem jego lokalizacji. Tak więc roboty rozbiórkowe mostu (branża
mostowa)
ze względu na narzuconą technologię wymagają wyższego podziału a nie
proporcjonalnego cen jednostkowych R. M. S. Kp
w stosunku do branży drogowej. Tego nie
uwzględnił w kalkulacjach wykonawca wybrany stosując proporcjonalny to jest za każdym
razem taki sam podział cen jednostkowych dotyczących R, M, S, Kp. w branży drogowej i
mostowej.
Powyższym wskazywanym okolicznościom w odwołaniu i na rozprawie nie
zaprzeczyli zamawiający i wykonawca wybrany/przystępujący po stronie zamawiającego,
które Izba w tej sytuacji uznała za przyznane. Chociażby ta okoliczność wskazuje na
udowodnienie
przez
odwołującego
braku
prawidłowej
wyceny
(zastosowanie
proporcjonalnego/takiego samego podziału cen jednostkowych do branży drogowej i
mostowej)
, co skutkuje zaniżeniem ceny powyżej 50 % w ofercie wykonawcy wybranego do
wyceny zamawiającego i potwierdzającej tę prawidłowość przez uzyskaną średnią
arytmetyczn
ą cen złożonych ofert. Również Izba wzięła pod uwagę obowiązującą zasadę w
kalkulowaniu kosztów co do zakazu lokowania elementów składowych ceny jednostkowej
danej pozycji w przenoszeniu do innych pozycji
elementów obliczeniowych, a co znalazło
odzwierciedlenie w postanowieniach Rozdz.16.opis sposobu obliczenia ceny oferty pkt 16.1
SIWZ. Zasada ta ma również istotne znaczenie w przedmiotowej sprawie z uwagi na to, że
rozliczenie za wykonane roboty ma charakter wynagr
odzenia kosztorysowego (§ 6 ust.2 wzoru
umowy), co ma wpływ na prawidłowość rozliczeń między zamawiającym a wykonawcą, a w
konsekwencji gwarantuje zamawiającemu pewność wykonania umowy a wykonawcy rzetelne
wynagrodzenie za poszczególne elementy wykonanych robót.
W tym stanie rzeczy Izba podziela
w całości argumentację zarzutów odwołania,
przedstawionych powyżej w uzasadnieniu wyroku.
Izba stwierdza,
że zamawiający miał obowiązek już po pierwszym wyjaśnieniu wykonawcy
wybranego z dnia 18 marca 2020r.
uznać w trybie art.90 ust.3 ustawy Pzp o nie złożeniu
wyjaśnień zwalniających wykonawcę z zarzutu rażąco niskiej ceny. W konsekwencji
pierwszych wyjaśnień zamawiający powinien odrzucić ofertę jako zawierającą rażąco niską
cenę na podstawie art.89 ust.1 pkt 4 w związku z art.90 ust.3 ustawy Pzp. Z nieznanych
przyczyn zamawiający dwukrotnie wyzwał wykonawcę wybranego do wyjaśnień w trybie art.90
ust.1a pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Podsumowując Izba w wyniku przeprowadzonego postępowania odwoławczego stwierdza
naruszenie przez zamawiającego wskazanych w odwołaniu przepisów ustawy Pzp., które
Sygn. akt KIO 839/20
miało wpływ na wynik postępowania to jest wybór najkorzystniejszej oferty. Izba na podstawie
art.192 ust.2 ustawy Pzp. nakazuje unieważnienie wyboru najkorzystniejszej oferty oraz
odrzucenie oferty wykonawcy wybranego/przystępującego po stronie zamawiającego.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp stosownie
do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust.2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (j.t.
Dz. U. 2018r. poz.972) zaliczając uiszczony wpis przez odwołującego w kwocie 10.000,00 zł. w
koszty postępowania odwoławczego i zasądzając od zamawiającego na rzecz odwołującego
kwotę 10.000,00zł zł na rzecz odwołującego stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wpisu od odwołania.
Przewodniczący: …………..…………………………
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie wyboru oferty
najkorzystniejszej
oraz nakazuje powtórzenie badania i oceny ofert celem wyboru
oferty najkorzystniejszej, po uprzednim odrzuceniu oferty przystępującego po stronie
zamawiającego
1.1.
Kosztami pos
tępowania obciąża Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w
Poznaniu ul. Wilczak 51, 61-
623 Poznań i zalicza w poczet kosztów postepowania
odwoławczego kwotę 10.000 zł 00 gr. (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero
groszy) uiszczoną przez Konsorcjum wykonawców: N CONSTRUCTION Sp. z o.
o. Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-510 Wronki
– lider Konsorcjum, BETONIARNIA N.
Sygn. akt KIO 839/20
Sp. z o. o. Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-
510 Wronki, Przedsiębiorstwo Budownictwa
Wodnego ELBLĄG Sp. z o.o. ul. Grażyny 2, 82-300 Elbląg tytułem wpisu od
odwołania
1.2.
zasądza od Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu ul. Wilczak
51, 61-
623 Poznań kwotę 10.000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero
groszy) na rzecz
Konsorcjum wykonawców: N CONSTRUCTION Sp. z o. o. Sp. k.
Pierwoszewo 10, 64-510 Wronki
– lider Konsorcjum, BETONIARNIA N. Sp. z o. o.
Sp. k. Pierwoszewo 10, 64-
510 Wronki, Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego
ELBLĄG Sp. z o.o. ul. Grażyny 2, 82-300 Elbląg stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(j.t. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Poznaniu
Przewodniczący: …………..…………………………
Sygn. akt KIO 839/20
Uzasadnienie
Odwołujący na podstawie art. 180 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t. j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1843 -
„ustawa Pzp”) odwołał się od czynności oraz
zaniechań zamawiającego.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na rozbudowę
drogi wojewódzkiej nr 160 odc. Sowia Góra-Międzychód-budowa mostu w m. Międzychód rz.
Warta -
dokończenie zadania (rozbiórka mostu). Numer postępowania WZP.271-13/20.
W dniu 18 lutego 2020 roku zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych pod
numerem 513754-N-
2020 ogłoszenie Zamawiającego o wszczęciu postępowania w trybie
przetargu nieograniczonego.
Wartość udzielanego zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Odwo
łanie
Odwołujący działając na podstawie art. 180 ust. 2 pkt 6 ustawy Pzp wniósł odwołanie od
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej przystępującego po stronie zamawiającego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty wybranej jako
najkorzystniejsza, która zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia;
2. art 90 ust 3 ustawy Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty wybranej jako
najkorzystniejsza, pomimo iż ocena przedłożonych na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp
wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
3.
art. 91 ust. 1 Pzp przez bezzasadny wybór oferty najkorzystniejszej
Odwołujący wnosi o nakazanie przez Izbę unieważnienia czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej, nakazanie powtórzenia badania i oceny ofert wraz z odrzuceniem oferty
wybranej jako najkorzystniejsza oraz ponowieniem wyboru oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wnosi o przeprowadzenie w toku postępowania odwoławczego dowodów z
dokumentacji postępowania przetargowego w zakresie dokumentów wskazanych w treści
niniejszego odwołania. Ponadto Odwołujący wnosi o zasądzenie od Zamawiającego kosztów
Sygn. akt KIO 839/20
postępowania odwoławczego zgodnie z treścią art. 186 ust. 6 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Kopia odwołania została zgodnie z dyspozycją art. 180 ust. 5 ustawy Pzp przesłana
Zamawiającemu, na dowód czego złożono potwierdzenie jej przesłania.
Legitymacja do wniesienia odwołania.
Odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia odwołania do Krajowej Izby
Odwoławczej, gdyż zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 ustawy Pzp ma zarówno interes w
uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy. Odwołujący jest przedsiębiorcą, który złożył ofertę w niniejszym
postępowaniu. Wskutek wadliwie przeprowadzonej procedury badania i oceny ofert
Zamawiający zaniechał odrzucenia oferty wykonawcy przystępującego po stronie
zamawiającego. Oferta złożona przez Odwołującego została sklasyfikowana jako druga
spośród ofert nieodrzuconych. Podkreślenia wymaga także, iż zarzut zaniechania odrzucenia
oferty konkurencyjnego wykonawcy mieści się w zakresie zastosowania art. 180 ust. 2 pkt 6
ustawy Pzp. Tym samym Odwołujący posiada legitymację do wniesienia odwołania.
Termin na wniesienie odwołania.
W dniu 14 kwietnia br. drogą elektroniczną Zamawiający poinformował Odwołującego o
wyborze oferty najkorzystniejszej. Tym samym Odwołujący wniósł niniejsze odwołanie z
zachowaniem 5-
dniowego terminu określonego w art. 182 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp.
Zarzut dotyczący zaniechania odrzucenia oferty z rażąco niską ceną.
(1)
Przedmiotem udzielanego zamówienia są specjalistyczne roboty budowlane
polegające na rozbiórce mostu w miejscowości Międzychód na rzece Warta. Ze względu na
miejsce prowadzenia prac oraz związane z tym ryzyka dla środowiska Zamawiający w
dokumentacji postępowania zamieścił szczególnie restrykcyjne wymagania wpływające
istotnie na koszt prowadzonych prac.
(2)
Niniejsz
e postępowanie jest drugim w tym roku prowadzonym postępowaniem na ten
sam przedmiot zamówienia. Poprzednie zostało unieważnione z powodu nieusuwanej wady.
W obu postępowaniach Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie zamówienia kwotę brutto
4.747.235,69 z
ł. W pierwszym przetargu wpłynęły trzy oferty na następujące kwoty brutto:
•
4.233.774,21 zł
•
3.271.694,42
zł
•
4.003.625,13
zł
Sygn. akt KIO 839/20
W drugim postępowaniu złożono oferty z następującymi cenami:
Want Sp. z o.o. 4.494.001,22 zł.
PPUH L. T. 3.690.453,80zł.
Odwołujący 4.233.774,21zł.
Wykonawca wybrany 2.289.595,10zł.
Cena oferty Wykonawcy wybranego
stanowi około 48% wartości przedmiotu zamówienia oraz
około 55% wartości średniej pozostałych trzech ofert. W ocenie Odwołującego
zaproponowana cena nie pokrywa wszystkich kosztów realizacji zamówienia opisanych w
dokumentacji przetargowej. Duża część pozycji kosztorysowych znacząco odbiega od cen
rynkowych. W ocenie Odwołującego Konsorcjum alternatywnie albo dokonało wadliwego
oszacowania kosztów wykonania świadczenia albo zamierza wykonać zamówienie niezgodnie
z dokumentacją przetargową.
Przykładowy koszt rozbiórki ustroju nośnego.
W pierwszej kolejności Odwołujący odniósł się do jednego z kluczowych kosztów wykonania
zamówienia, to jest kosztu rozbiórki ustroju nośnego mostu. Co istotne, w niniejszym
zamówieniu Zamawiający ustanowił wynagrodzenie kosztorysowe (§6 ust. 2 wzorca umowy).
Zatem nie tylko cena łączna oferty, ale także ceny jednostkowe (poszczególne pozycje
kosztorysowe) mogą podlegać badaniu w zakresie ich realności.
Zamawiający w dokumentacji przetargowej ustanowił szczególne wymagania w zakresie
wykonania rozbiórki ustroju nośnego. Zadanie to obejmuje:
•
POZ. 19 wg TER (Branża mostowa) - Załadunek elementów mostowych - belki
kablobetonowe WBS (1666,01)
•
POZ. 20 wg TER (Branża mostowa) - Transport elementów mostowych na składowisko
Wykonawcy wraz z utylizacją (1666,0 t)
•
POZ. 21 wg TER (Branża mostowa) - Wyładunek elementów mostowych - belek
(1666,0 t)
Decyzją Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 16 grudnia
2014 roku (strona 5 Tom Tb dokumentacji) zobowiązano inwestora do prowadzenia prac w
sposób niepowodujący zanieczyszczeń wód oraz terenu. W punkcie 5.3.5 Specyfikacji
technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych wprost stwierdzono, iż: ,Kablobetonowe
belki WBS należy zdemontować po przecięciu podłużnym płyty pomostu (zamków) i podziale
przęsła na mniejsze elementy przy pomocy żurawia samochodowego o odpowiednim udźwigu.
Sygn. akt KIO 839/20
Prefabrykaty po demontażu należy przewieźć na składowisko tzw. dłużycami i ,,rozprężyć”.
Sposób rozprężania belek winien opracować Wykonawca i przedstawić Inżynierowi do
zaakceptowania”. W rysunku projektowym (widok ogólny, stan istniejący i projekt rozbiórki)
projektant wprost zastrzegł, iż elementy betonowe należy transportować za pomocą dźwigu
poza teren doliny rzecznej. Dalsze prace związane z kuciem i kruszeniem na mniejsze
elementy należy prowadzić w specjalnie wyznaczonym miejscu. Nie dopuszcza się
zanieczyszczenia wód rzeki Warty. Tym samym prawidłowo wykonany przedmiot zamówienia
w tym zakresie powinien obejmować (zgodnie z dokumentacją):
•
Demontaż przy pomocy dźwigu w całości belek kablobetonowych WBS w ilości 21 szt.
(3 przęsła po 7 szt. belek), każda belka długości 37,0 m oraz wadze 80 ton.
Wywóz belek poza teren budowy na składowisko Wykonawcy zaakceptowane przez
Inspektora Nadzoru z ramienia Zamawiającego.
•
Rozładunek, rozprężenie i rozkucie belek na składowisku Wykonawcy. Szczegółowe
wymagania zostały omówione w załączonej Notatce na temat sposobu opisania przedmiotu
zamówienia w zakresie wykonania rozbiórki ustroju nośnego.
Powyżej przywołana treść dokumentacji projektowej nakłada na wykonawcę obowiązek
przeprowadzenia pra
c rozbiórkowych z zastosowaniem żurawi samojezdnych lub
gąsienicowych umożliwiających demontaż ustroju nośnego (21 szt. belek WBS). W załączeniu
przekazano szczegółową Analizę kosztów (rozbiórka ustroju nośnego) wraz z kopiami ofert
dla dwóch wariantów zgodnych z Opisem przedmiotu zamówienia. Zgodnie z prezentowanymi
przez nas danymi koszt całkowity demontażu ustroju nośnego według pozycji kosztorysowej
19, mieści się w przedziale pomiędzy 340.000 złotych, a 580.000 złotych. Wybór droższego
wariantu I generuje mniejsze ryzyka budowlane prowadzonych prac. Ponadto koniecznym jest
uwzględnienie następujących kosztów związanych z robotami dodatkowymi dla pozycji 19
oraz realizacji pozycji 20 - 21:
•
ryzyka związane z przedłużeniem prac, przykładowo dodatkowy dzień pracy dźwigu to
ok. 20.000 zł (koszt około 100.000 zł),
•
koszt wykonanie dróg dojazdowych i platform roboczych dla dźwigu wraz z
niezbędnymi badaniami gruntu, koszt obsługi hakowych na potrzeby pracy z wynajętym
dźwigiem, koszt rozprężenia i rozkucia belek, koszt wywozu gruzu i stali powstałych z
rozkuwania belek (koszt około 100.000 zł wzmiankowany w Analizie),
•
koszt transportu wielkogabarytowego belek WBS na składowisko wykonawcy oraz
pracę dodatkowego dźwigu na potrzeby rozładunku belek na składowisku wykonawcy (koszt
około 50.000 zł wzmiankowany w Analizie),
Sygn. akt KIO 839/20
•
koszt pracy i nadzoru wykonawcy wraz z zyskiem (około 30.000 zł).
Sumarycznie jest to kwota około 620.000 - 860.000 zł. , Są to koszty minimalne, przykładowo
w ofercie Odwołującego ze względu na założenie większych ryzyk koszt ten został ujęty na
wyższym poziome.
W ofercie wykonawcy wybranego koszt wykonania powyżej opisanego świadczenia został
określony na kwotę 319.872 zł. W przedłożonej przez wykonawcę wybranego ofercie
podwykonawczej
koszt ten określono na kwotę 244.702,08 zł.
Reasumując, mamy do czynienia ze znaczącym zaniżeniem wartości tego świadczenia. W
ocenie Odwołującego wykonawca wybrany alternatywnie albo dokonał wadliwego
oszacowania kosztów wykonania świadczenia albo zamierza wykonać zamówienia nie
dostosowując się do wymagań opisanych w dokumentacji przetargowej (przykładowo
rozbiórka i kruszenie belek na miejscu bez ich demontowania wraz z wywiezieniem). Należy
przypomnieć, iż wykonawca nie może przewidywać odmiennego sposobu wykonania
zamówienia niż opisany w dokumentacji przetargowej. W orzecznictwie podkreśla się, iż z
jednej strony opis przedmiotu zamówienia umożliwia realizację potrzeb zamawiającego, a z
drugiej gwarantuje porównywalność ofert złożonych w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, co służy wyborowi oferty najkorzystniejszej. Biorąc pod uwagę powyższe mamy
w ocenie Odwołującego do czynienie z oczywistą rażąco niską ceną za wykonanie rozbiórki i
utylizacji ustroju nośnego.
Inne przykłady zaniżonych cen jednostkowych.
K
osztorysy zawierają dane potwierdzające brak możliwości wykonania poszczególnych
pozycji za oferowaną cenę. Jedynie przykładowo:
•
W odniesieniu do pozycji 12 w branży drogowej (Wygrodzenie segmentowe U-12 PM
,2m). Przy założonym koszcie jednej r-g na poziomie 33,61 PLN/r-g, który jest deklarowany
przez wykonawcę (treść wyjaśnień) należałoby przyjąć, iż montaż 66 szt. segmentów
wygrodzenia U-
12 będzie wykonany w niecałe 7 r-g. Nie jest to możliwe.
•
W odniesieniu do pozycji 12 w branży drogowej (Wygrodzenie segmentowe U-12
H=l,2m). Obecnie na rynku 1 segment wygrodzenia U-
12 (dł. 2,Om) kosztuje średnio ok. 230
PLN netto. Wykonawca przyjął natomiast koszt całkowity w wysokości 6.143,15 zł co daje
możliwość zakupu około 20 segmentów.
•
W po
zycji 4 branży mostowej (Demontaż znaków sygnałowych żeglugi) przyjęto koszt
robocizny 12,69 PLN za zdemontowanie 6 szt. znaków sygnałowych żeglugi (przy założeniu
że koszt 1 r-g wynosi ponad 33,61 PLN/r-g). Nie jest to koszt rynkowy.
Sygn. akt KIO 839/20
Pozycja 26 branży mostowej (Obrzeża betonowe 30x8 cm na podsypce cementowo
pi
askowej z wypełnieniem spoin zaprawą cementową). Przy założonym koszcie jednej r-g
na poziomie 33,61 PLN/r-
g, który jest deklarowany przez wykonawcę (treść wyjaśnień)
należałoby przyjąć, iż ułożenie obrzeża betonowego o długości 54m nastąpi w około 5 r-g.
Nie jest to możliwe.
W naszej ocenie mamy do czynienia z cenami rażąco odbiegającymi do stawek rynkowych.
Reasumując, oferowana cena jest ceną rażąco niską w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp.
Zarzu
t wadliwości badania wyjaśnień złożonych przez Konsorcjum.
Zamawiający działając na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp pismem z dnia 10 marca br.
wezwał Konsorcjum do udzielenia wyjaśnień w tym przedłożenia dowodów dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Warto tytułem wstępu
podkreślić, iż jedynie rzetelne badanie wyjaśnień w sprawie zaoferowanej ceny, a nie
poprzestanie na akceptacji ogólnikowych argumentów jest gwarantem zachowania uczciwej
konkurencji w postępowaniu przetargowym. Jak podkreśla Prezes UZP w przypadku art. 90
ust. 3 ustawy Pzp nie chodzi o złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, a tylko takich, które w sposób
niebudzący wątpliwości pozwalają na ustalenie, czy oferta zawiera rażąco niską cenę lub
koszt. Jak podk
reśla Izba : „Stosowana powszechnie w dokumentach tego typu beletrystyka
polegająca na mnożeniu ogólników o wielkim doświadczeniu wykonawcy, jego znakomitej
organizacji produkcji, optymalizacji kosztów, wdrożeniu niezwykle nowoczesnych i
energooszczędnych technologii, posiadaniu wykwalifikowanej acz taniej kadry, korzystnym
położeniu jego bazy czy siedziby, etc... przeważnie nic nie wnosi do sprawy i nie niesie
informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach ekonomicznych ”.
Biorąc pod uwagę powyższe wytyczne, w naszej ocenie Konsorcjum w przedłożonych
wyjaśnieniach nie obaliło domniemania wystąpienia rażąco niskiej ceny. Wyjaśnienia są
ogólnikowe, nic nie wnoszą do sprawy, wykonawca nie przedłożył także wiarygodnych
dowodów na potwierdzenie argumentów użytych w treści wyjaśnień. Odnosząc się do treści
pisma Konsorcjum z dnia 18 marca 2020 roku sygn. PI.18.03.20:
Konsorcjum powołuje się na swoje wieloletnie doświadczenie, sprawną organizację pracy,
prowadzoną politykę zarządzania ryzykiem, wprowadzenie procesu doskonalenia
zarządzania firmą, czy wypracowanie modelu minimalnych kosztów stałych. Brak jednak
informacji na temat tego, jak powyżej przywołane ogólne okoliczności wpłynęły na
możliwość zaoferowania ceny w tym konkretnym postępowaniu. Jaka jest zależność
pomiędzy tymi okolicznościami, a wysokością zaoferowanej ceny. Jak wskazuje Izba w
podobnych okolicznościach : „W ocenie Izby, przystępujący nie wykazał, iż wskazane
okoliczności są wyjątkowe i nie przysługują innym wykonawcom, biorącym udział w
Sygn. akt KIO 839/20
postępowaniu. Ponadto przystępujący nie wskazał, w jaki sposób wskazane okoliczności
wpływają na jego cenę, tzn. w szczególności - o ile dana okoliczność jest w stanie obniżyć
cenę oferty”.
•
Wykonawca powołuje się na oszczędność metod wykonania zamówienia jednak bez
wyjaśnienia, na czym ta oszczędność ma polegać. Podobnie nie jest wystarczającym
powołanie się na zastosowanie rozwiązań technicznych / technologicznych bez wyjaśnienia
jakie to konkretnie rozwiązania i w jakim stopniu wpłynęły na wysokość ceny.
•
Wykonawca wybrany wskazuje na posiadane doświadczenie, które pozwala mu na
zoptymalizowanie wydajności pracy oraz w pełni wykorzystanie zasobów ludzkich i
sprzętowych w sposób pozwalający na wykonanie robót ze znacznym obniżeniem ceny.
Ponownie, mamy
do czynienia z ogólnikowymi zapewnieniami bez przedstawienia w tym
zakresie jakichkolwiek szczegółowych wyjaśnień oraz dowodów. KIO wskazuje: „Za takie
sprzyjające warunki nie można uznać gołosłownych informacji wykonawcy o korzystaniu z
własnych zasobów ludzkich i technicznych, dużym potencjale wykonawczym, minimalizacji
kosztów czy uniknięciu korzystania z zasobów podmiotów trzecich. Informacje te nie zostały
bowiem poparte żadnymi dowodami, jak też nie wskazano, w jaki sposób wymienione czynniki
i w jak
iej wysokości przełożyły się na obniżenie ceny oferty”.
•
Wykonawca oświadczył także, iż zatrudnia wykwalifikowaną kadrę inżynierów i
pracowników fizycznych posiadających bogate doświadczenie zdobyte na licznych budowach,
na których zespoły osobowe są ze sobą zgrane co pozwala na sprawne wykonywanie zadań.
Brak jednak informacji jak owo zgranie wpływa na koszty wykonywania zamówienia, jacy to
konkretnie pracownicy będą wykonywać zamówienia, jakie konkretnie posiadają
doświadczenie etc. Brak wreszcie informacji na temat wysokości ich wynagrodzeń wraz z
przedłożeniem odpowiednich dowodów. Warto podkreślić, iż podobnie ogólnikowe
wyjaśnienia mogą stanowić osnowę szczegółowych wyjaśnień, jednak samodzielnie nie
stanowią wystarczającego uzasadnienia dla obalenia domniemania wystąpienia rażąco niskiej
ceny: „W ocenie Izby przystępujący w żaden sposób nie wykazał wysokości zarobków
inspektorów zatrudnionych w swoim przedsiębiorstwie, mimo że zamawiający w wezwaniu do
złożenia wyjaśnień żądał również przedstawienia dowodów na poparcie wskazanych
okoliczności. Dowodami takimi mogą być np. zawarte umowy, dokumenty placowe, a w
sytuacji, gdy inspektorzy dopiero mają być zatrudnieni — złożone oferty. Przystępujący nie
złożył żadnego dowodu w tym zakresie. Wszystkie pozostałe, wskazane w wyjaśnieniach
okoliczności, są jedynie ogólnymi stwierdzeniami, niepopartymi żadnymi konkretnymi
kwotami.
Sygn. akt KIO 839/20
Wyjaśnienia tego rodzaju mogą co najwyżej uzupełniać konkretne i szczegółowe analizy i
wyliczenia, jednak nie mogą stanowić wyjaśnień samych w sobie”.
« Wykonawca wskazał także, iż prowadzi scentralizowane zakupy materiałów i usług co w
powiązaniu z innymi realizowanymi robotami pozwala na oszczędności w zakupach
materiałów. Ponownie nie mamy informacji, jakie oszczędności przynoszą powyższe
okoliczności. Jakie to umowy wykonawca ma zawarte pozwalające na scentralizowane
zakupy. Jakie konkretnie zakupy będą lub są realizowane i jaki to wpływ miało na dane
zamówienie. W szczególności nie przedstawiono składanych zwyczajowo w takich
okolicz
nościach cenników: „Odwołujący nie wykazał szczególnie korzystnych cen
oferowanych mu przez jego dostawców. Powołał się on na cenniki mu zaoferowane, nie
przedłożył ich jednak Zamawiającemu. Składanie ich Izbie w toku rozprawy jest działaniem
spóźnionym, stąd też nie mogą one zostać uwzględnione jako argument przemawiający
za słusznością twierdzeń Odwołującego”.
•
Konsorcjum wskazało także na to, iż posiada własne zaplecze biurowe i socjalne
niezbędne do organizacji zaplecza budowy. Brak jednak informacji jakie konkretnie
oszczędności to przyniosło. Brak także przedłożenia dowodów potwierdzających posiadanie
takiego zaplecza. Ponadto jest praktyką przedsiębiorstw realizujących podobne prace, iż
dysponuje się własnym zapleczem biurowo - socjalnym.
•
Wykonawca
wyjaśnił, iż przy kalkulacji ceny zostały zastosowane rozwiązania
technologiczne umożliwiające realizację robót przy maksymalnym wykorzystaniu dostępnego
sprzętu. Nie podano jaki to sprzęt, jakie przyniosło to oszczędności. Nie załączono dowodów.
Reasumuj
ąc, mamy do czynienia z ogólnikowymi zapewnieniami niepopartymi dowodami.
Wykonawca przedłożył także wraz z pismem z dnia 18 marca br. kosztorysy. Podkreślenia
wymaga jednak, iż samo zestawienie cen składowych bez udowodnienia ich rynkowego
charakteru nie
pozwala jeszcze na obalenie domniemania rażąco niskiej ceny:
„Przedstawienie elementów składowych ceny może być pomocne przy ocenie oferty, jednak
na takim poziomie ogólności oraz bez wskazania i udowodnienia dodatkowych okoliczności
samo w sobie nie może przesądzać o prawidłowości ceny”. W orzecznictwie wprost podkreśla
się, iż samo rozbicie zaoferowanego wynagrodzenia na bardziej szczegółowe kwoty nie
umożliwia ustalenia, czy zaoferowana przez wykonawcę cena jest ceną rażąco niską.
Kosztorysy mogą stanowić punkt wyjścia dla dalszych wyjaśnień, nie zaś stanowić dowodu na
rynkowy charakter ceny. Rażąco niska cena łączna nie przestaje być ceną rażąco niską tylko
ze względu na jej rozbicie na ceny jednostkowe.
Sygn. akt KIO 839/20
Odnosząc się do treści kosztorysów wskazać należy na zasadnicze wątpliwości co do
rzetelności przedstawionych danych. W przypadku każdej pozycji kosztorysowej powinniśmy
mieć do czynienia z odmiennymi proporcjami kosztów w zakresie kosztu bezpośredniej
robocizny (R), kosztów bezpośrednich materiałów (M), kosztów bezpośrednich pracy maszyn
i sprzętu budowlanego (S) oraz kosztów pośrednich (Kp). Różnie bowiem się rozkładają - dla
danej pozycji kosztorysowej -
poszczególne rodzajowo koszty. Przykładowo ze względu na
różnorodność poszczególnych zadań tj. roboty rozbiórkowe, roboty ziemne, roboty brukarskie
oraz każdorazowo związany z nimi odmienny zakres, stopień trudności, technologię oraz
warunki wykonywania, bezzasadnym byłoby założenie identycznych nakładów na R, M, S i
Kp. W zestawieniach przedstawionych przez Konsorcjum mamy (w oderwaniu od charakteru
poszczególnych pozycji) przyjęcie takich samych proporcji poszczególnych kosztów.
Świadczy to w naszej ocenie o nierzetelności przedstawionych danych w branży mostowej:
• w 28 poz. kosztorysowych spośród 43 poz. (65%) ceny jednostkowe dotyczące R, M, S, Kp
wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R->
5,88 %
M->
M
S->
(100%-R-M-Kp-Z)
Kp-> 34,17%
Z ->
7,06 %
• w 5 poz. kosztorysowych spośród 43 poz. (12%) ceny jednostkowe dotyczące R, M, S, Kp
wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R
-
►
12,25 %
M
->
M
S
-
►
(100%-R-M-Kp-Z)
Kp
-
►
31,67%
Z
->
7,06 %
• w 4 poz. kosztorysowych spośród 43 poz. (9%) ceny jednostkowe dotyczące R, M,
S, Kp wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R->
2,88 %
M->
M
Sygn. akt KIO 839/20
S->
(100%-R-M-Kp-Z)
Kp-> 35,34 %
Z->
7,06 %
Podobnie w branży drogowej:
• w 6 poz. kosztorysowych spośród 14 poz. (43%) ceny jednostkowe dotyczące R, M, S, Kp
wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R -
► 5,88 %
M -
► M
S -
► (100% - R - M - Kp - Z)
Kp -
► 34,17%
Z -
► 7,06 %
• w 5 poz. kosztorysowych spośród 14 poz. (36%) ceny jednostkowe dotyczące R, M, S, Kp
wyliczono proporcjonalnie, stosując za każdym razem taki sam podział:
R -
► 12,25%
M-
► M
S-
► (100%-R-M-Kp-Z)
Kp-
►31,67%
Z-
►7,06%
Reasumując, mamy do czynienia ze sztucznym podziałem kosztów nieuwzględniającym
rzeczywistych nakładów. W załączeniu przekazano szczegółowe zestawienie obrazujące
powyższą prawidłowość.
Warto także podkreślić, iż Konsorcjum nie zastosowało się do treści wezwania do złożenia
wyjaśnień skierowanego przez Zamawiającego. Brak bowiem w przedłożonych wyjaśnieniach
w
nioskowanych przez Zamawiającego informacji na temat szczegółowej kalkulacji kosztów
wynagrodzeń osób biorących udział w realizacji zamówienia (koszty zatrudnienia pracowników
w tym koszty wynagrodzeń, delegacji, transportu), czy też kalkulacji kosztów związanych z
wykorzystaniem sprzętu oraz kosztów w zakresie instalacji urządzeń obcych, a także
zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni betonowych, demontażu rusztowań etc.
Wykonawca wybrany/Konsorrcjum
nie przedstawiło w tym zakresie żadnych dowodów
pomij
ając wytyczne Zamawiającego. Należy zauważyć, iż w podobnych okolicznościach KIO
Sygn. akt KIO 839/20
nakazuje odrzucić ofertę: „Pismo nie zawiera odpowiedzi na konkretne pytania zamawiającego
przedstawione w wezwaniu, a zatem nie może być uznane za przedstawiające wyjaśnienia,
że cena oferty skalkulowana w oparciu o tak niskie koszty istotnych elementów mających
wpływ na wysokość zaoferowanej ceny nie jest ceną rażąco niską” Podobnie Izba w wyroku z
dnia 29 lipca 2010 roku sygn. akt KTO 1479/10 w zakresie zaniechania przedłożenia
szczegółowych kosztorysów.
Zamawiający pismem z dnia 20 marca br. skierował do Konsorcjum ponowne wezwanie
przedłożenia szczegółowej kalkulacji ceny ofertowej wraz z dowodami w szczególności w
zakresie sześciu wskazanych zadań. W piśmie z dnia 25 marca br. sygn.P2.25.03.20
Konsorcjum ograniczyło się do złożenia oświadczenia, iż zaoferowana przez niego cena
ofertowa uwzględnia wszelkie wymagania zawarte w SIWZ oraz jest ceną skalkulowaną
rzetelnie. Ponadto wykonawca dodał, iż w celu przygotowania się do realizacji robót rozpoczął
negocjacje złożonych przez Podwykonawców ofert na wykonanie poszczególnych
asortymentów robót w wyniku których to negocjacji zaoferowane ceny są obniżane od 5%-
10% ich wartości co potwierdza poprawność przyjętych przez Wykonawcę założeń w zakresie
zysku uwzględnionego w poszczególnych pozycjach przedmiaru robót. Do pisma załączono
szczegółową kalkulację oraz oferty podwykonawców TRANS-KOP Sp. z o.o. Sp. k. oraz
AROR Sp. z o.o. Sp. k. z dnia 02.03.2020 r.
W pierwszej kolejności należy wskazać na wątpliwości co do rzetelności przedłożonych ofert
podwykonawczych. Pomimo, iż oferty są datowane odpowiednio na dzień 27 lutego br. oraz 2
marca br. ich treść bezpośrednio odnosi się do treści pisma Zamawiającego z dnia 25 marca
2020 roku. Oferta TRANS-
KOP zawiera powtórzenie treści punktów 1 - 3 pisma
Zamawiającego, zaś oferta AROR punktów 4 - 6 i to w kolejności przyjętej przez
Zamawiającego. Nie jest prawdopodobne, by spośród 57 pozycji kosztorysowych,
podwykonawcy złożyli przed datą skierowania zapytania oferty na 6 tych samych pozycji i to
w takiej samej kolejności. Jak przypomina Izba: „podwykonawcy, na których wskazuje
wykonawca w swoich wyjaśnieniach powinni być także wiarygodni. Wiarygodne i uzasadnione
powinny być także oferty tych podwykonawców, w szczególności, jeśli są to oferty dotyczące
wykonania przez podwykonawcę konkretnych robót budowlanych”. Oferty podwykonawcze
winny podlegać takiej samej ocenie w zakresie swojej wiarygodności jak wyjaśnienia
oferowanej ceny składane przez samego wykonawcę.
Co najmniej nieoczywiste należy uznać złożenie przez podwykonawcę AROR oferty na
wykonanie opracowania dokumentacji projektowej i montaż na konstrukcji mostu oznakowania
szlaku żeglownego. Zgodnie bowiem z informacjami prezentowanymi przez to
przedsiębiorstwo jego zakres działania obejmuje wykonawstwo zabezpieczenia
Sygn. akt KIO 839/20
antykorozyjnego konstrukcji stalowych, zabezpieczenia ognioochronne, mycie ciśnieniowe
konstrukcji, wykonawstwo kompletnych konstrukcji stalowych, renowację konstrukcji
betono
wych etc. Opracowanie dokumentacji projektowej oznakowania szlaku żeglownego
wymaga posiadania wiedzy specjalistycznej w zakresie gospodarki wodnej. Nie wydaje się, by
przed datą zapytania Zamawiającego ten podwykonawca deklarował zamiar wykonywania
takich
świadczeń.
Co istotne, w treści formularza ofertowego Konsorcjum zadeklarowało zamiar powierzenia
podwykonawcom wyłącznie następujących prac:
•
Rozbiórka elementów betonowych (podwykonawca Langeo)
•
Cięcie piłą elementów żelbetowych (podwykonawca Probudowa A.Drożdzal)
Niewątpliwie opracowanie dokumentacji projektowej i montaż na konstrukcji mostu
oznakowania szlaku żeglownego, a także czyszczenie podpór, czy uzupełnienie powłok
malarskich wykraczają poza zakres pod wykonawstwa deklarowany w ofercie. Ponadto
podwykonawca Probudowa A. D.
deklarujący udział w pracach jest podmiotem, na którego
zasobach Konsorcjum polegało przy spełnianiu warunków udziału w postępowaniu. Jak
podkreślała Izba w podobnych okolicznościach : „Udzielone wyjaśnienia, zdaniem Izby, nie
by
ły spójne z treścią oferty tego wykonawcy, a tym samym okazały się niewiarygodne. Izba
nie mogła pominąć istotnej okoliczności, iż w ramach niniejszego zamówienia konkretny
zakres zleconych prac na podstawie treści oferty Odwołującego konkretnym firmom
podwykonawczym nie odpowiada wskazanym zakresom prac i innym firmom
podwykonawczym, na które powoływał się Odwołujący w swoich wyjaśnieniach udzielonych w
trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp
Reasumując, w naszej ocenie Zamawiający bezkrytycznie ocenił przedłożone wyjaśnienia nie
weryfikując ich wiarygodności, czy też zgodności z całością treści oferty. Konsorcjum nie
wzruszyło domniemania istnienia rażąco niskiej ceny w złożonej ofercie.
Załączono do odwołania
1.
Notatka dot. rozbiórki ustroju nośnego;
2. Ana
liza kosztów (rozbiórka ustroju nośnego) wraz z ofertami oraz schematami;
3. Analiza kosztowa -
branża drogowa;
4. Analiza kosztowa -
branża mostowa.
Sygn. akt KIO 839/20
Odpowiedź zamawiającego na odwołanie z dnia 3 lipca 2020r.
W wyroku z dnia 07 stycznia 2019 r., KIO
2640/18, LEX nr 2624239, Krajowa Izba Odwoławcza
uznała, że: „przy wynagrodzeniu ryczałtowym nawet wykazanie zbyt niskiej ceny za wykonanie
jakiegoś elementu przedmiotu zamówienia nie może skutkować co do zasady uznaniem całej
ceny za rażąco niską i w konsekwencji powodować odrzucenie takiej oferty w oparciu o przepis
art. 90 ust. 3 Pzp". Tym samym, wskazywanie przez Odwołującego na niewłaściwe — jego
zdaniem
— skalkulowanie kosztów wykonania niektórych robót nie ma znaczenia dla uznania
ceny ofertowej PWB
INŽYNIERIA za rażąco niską. Odwołujący w odwołaniu nie wskazał (nie
podniósł zarzutu), iż cena oferty Przystępującego jako całość jest rażąco niska, ale wskazał
na wycenę niektórych składników jednostkowych podając, iż zawierają niska cenę. Tym
samym przy
wynagrodzeniu ryczałtowym nawet wykazanie zbyt niskiej ceny za wykonanie
jakiegoś elementu przedmiotu zamówienia nie może skutkować co do zasady uznaniem całej
ceny za rażąco niską i w konsekwencji powodować odrzucenie takiej oferty w oparciu o przepis
art. 90 ust. 3 Pzp.
W tym miejscu zważyć należy, że składane przez PWB INŽYNIERIA Wyjaśnienia zawierały
konkretne dane liczbowe i wskazywały poczynione założenia, które miały wpływ na o
wyliczenie ceny, tj. kalkulację wraz z jej uzasadnieniem oraz z dowodami na jej poparcie.
Ponadto Wyjaśnienia wskazywały że istnieją konkretne uwarunkowania i obiektywne czynniki,
jakie towarzyszyć będą realizacji zamówienia, które wpłynęły na wysokość oferowanej ceny
wraz ze wskazaniem opisu tych czynników i skali ich wpływu na wysokość zaoferowanej ceny.
Wobec powyższego Zamawiający uznał je za wystarczające (por. wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 13 czerwca 2019 r. KIO 990/19). W konsekwencji, wyjaśnieniom
Przystępującego nie można w ocenie Zamawiającego przypisać cech ogólności czy też braku
kalkulacji wymaganych przez Zamawiającego kosztów. Są bowiem spójne i logiczne.
Zaznaczam, iż Wykonawca ma prawo do dowolnego, w granicach prawa i SIWZ, kształtowania
ceny wykonywanych prac (por. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 12 kwietnia 2019 r.,
sygn. KIO 507/19).
Podsumowując, w ocenie Zamawiającego wyjaśnienia PWB INŽYNIERIA są w pełni spójne,
logiczne oraz poparte wyliczeniami w zakresie kosztów pracy.
Co się tyczy rzekomej ogólnikowości Wyjaśnień Przystępującego, Zamawiający pragnie
podkreślić, iż kalkulacja ceny jest sprawą indywidualną każdego z wykonawców, co przesądza
iż stawki dla każdego z wykonawców mogą być zróżnicowane (por. wyrok Krajowej Izby
Sygn. akt KIO 839/20
Odwoławczej z dnia 25 lutego 2020 r., KIO 263/20). Stąd też różnice w poszczególnych cenach
jednostkowych TER są oczywiste.
Okoliczność podnoszona przez Odwołującego, jakoby Przystępujący miał obowiązek
wskazywania i składania bardzo szczegółowych dowodów do wyjaśnień, nie w każdym
przypadku znajduje swoje racjonalne
uzasadnienie. W przedmiotowym postępowaniu
przystępujący załączył do Wyjaśnień kosztorys i oferty co w ocenie Zamawiającego, w tym
postępowaniu, w pełni potwierdziło, że cena oferty Przystępującego nie jest rażąco niska.
W powyższym zakresie należy powołać się na wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie, który w
orzeczeniu z dnia 24 czerwca 2019 r., sygn. akt Il Ca 928/19, wskazał, iż "z przepisów art. 90
ust. 2 i 3 ustawy należy wyprowadzić wniosek, że wykonawca wezwany do wyjaśnienia
wysokości ceny oferty może przedłożyć dowody na poparcie swoich twierdzeń, jednak brak
dowodów nie deprecjonuje udzielonych wyjaśnień. Liczy się treść tych wyjaśnień, jako
oświadczenie własne wykonawcy (zob. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 lipca 2014
r., sygn. akt KIO 1396/1
4). Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Zamawiający
uznał wyjaśnienia Przystępującego za wystarczające
Zamawiający pragnie zaznaczyć, że nie istnieje jeden wzorzec, czy schemat
konstruowania wyjaśnień. Każdy z wykonawców przygotowując ofertę może zwrócić przy
wycenie uwagę na inne aspekty zamówienia, każdy z wykonawców ma własne zasady polityki
cenowej, funkcjonuje w innych realiach polityki cenowej własnej firmy. Nie ma jednego
katalogu minimalnego, ani zakresu maksymalnego zagadnień, do którego powinien
odwoływać się dany wykonawca sporządzając kalkulację ceny oferty (por. wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 12 grudnia 2019 r. KIO 2409/19;
Tym samym, nie można oczekiwać od Przystępującego, żeby prezentował w Wyjaśnieniach
informację o określonym stopniu szczegółowości, w sposób w jaki oczekuje tego inny
wykonawca lub też w sposób, który w jego ocenie byłby dostateczny (por. wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 12 września 2019 r., KIO 1670/19), jak ma to miejsce w niniejszej sprawie.
Z W
yjaśnień Wykonawcy z dnia 18 marca 2020 r. oraz 25 marca 2020 r. wynika, iż cena oferty
uwzględnia wszystkie wymagania SIWZ oraz obejmuje wszelkie koszty z tytułu należytej,
zgodnej z umową oraz obowiązującymi przepisami realizacji przedmiotu zamówienia.
W
ykonawca wyjaśnił, że wpływ na wysokość ceny ofertowej miały m.in. oszczędności metod
wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne/technologiczne dopuszczone
dokumentacją przetargową, sprzyjające warunki wykonania zamówienia dostępne dla
Wykonawcy,
założenie skrócenia czasu realizacji zadania o minimum 10% umownego czasu
trwania kontraktu oraz inne elementy mające bezpośredni lub pośredni wpływ na dokonaną
Sygn. akt KIO 839/20
kalkulację ceny ofertowej, w tym posiadane przez Przystępującego doświadczenie,
prowadzenie sc
entralizowanego zakupu materiałów i usług oraz przyjęte rozwiązania
technologiczne umożliwiające mu realizację robót przy maksymalnym wykorzystaniu
dostępnego sprzętu. Przystępujący przedłożył przy tym szczegółowe rozbicie wskazanych
przez Zamawiającego pozycji kosztorysowych, oferty firm Langeo Construction, Trans-Kop
Sp. z o.o.,
Sp.k., Aror Sp. z o o.o. sp.k. oraz DROMOSTTOR s.c. na wykonanie części prac w
ramach przedmiotowego zamówienia, a także zobowiązanie podmiotu PROBUDOWA A. D. .
Biorąc pod uwagę powyższe w ocenie Zamawiającego Odwołujący nie wykazał, iż czynności
Zamawiającego były nieprawidłowe i ze szkodą dla Odwołującego naruszały wskazywane
przepisy 90 ust. 3 p.z.p., czy też art. 89 ust. 1 pkt 4 p.z.p.
Biorąc powyższe pod uwagę brak jest podstaw do przyjęcia, że Zamawiający działał z
naruszeniem prawa. Odwołanie winno być w całości oddalone.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła co następuje
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Przeprowadzone postępowanie odwoławcze w sprawie udowodniło słuszność postawionych
zarzutów przez odwołującego co do naruszenia wskazanych w odwołaniu przepisów ustawy
Pzp przez
zamawiającego, którymi są art.90 ust.1 a pkt 1) w zw. z art.90 ust.1 i ust.3 oraz ust.2
ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Zam
awiający w wyniku przeprowadzonej procedury wyjaśnienia podejrzenia rażąco niskiej
ceny miał obowiązek odrzucić ofertę wykonawcy wybranego/przystępującego w sprawie po
stronie zamawiającego.
Czynność odrzucenia oferty wykonawcy wybranego powinna nastąpić po pierwszym złożeniu
wyjaśnień to jest wyjaśnień z dnia 18 marca 2020 r., ponieważ wykonawca wybrany nie
wyjaśnił przyczyn zaoferowania ceny poniżej 30 % wyceny zamawiającego i również średniej
arytmetycznej wszystkich
złożonych ofert (wykonawca wybrany złożył ofertę z wyceną ok.
poniżej 50 % wyceny zamawiającego/średniej złożonych ofert).
Zamawiający w wezwaniu z dnia 10 marca 2020 r. skierowanym do wykonawcy wybranego
wskazał temu wykonawcy prawidłową podstawę wezwania do wyjaśnień rażąco niskiej ceny
to jest art.90 ust.1 a pkt 1) i wymien
ił wszystkie okoliczności ustawowe wynikające z art.90
ust.1 ustawy Pzp., które wykonawca wezwany miał obowiązek wyjaśnić, w kontekście
uzyskanych oszczędności.
Sygn. akt KIO 839/20
Z
treści złożonych wyjaśnień z dnia 18 marca 2020r. przez wykonawcę wybranego wynika, ze
złożył szereg oświadczeń i zapewnień, że wykona prawidłowo zamówienie w ramach
zaoferowanej ceny,
ponieważ posiada stosowne doświadczenie zawodowe, personel, sprzęt
jak i zobowiązania podwykonawców, czy też podmiotów udostepniających zasoby zawodowe.
Do wyjaśnień załączył zbiorcze zestawienie kosztów z podziałem na branżę drogową i
mostową ze szczegółowym ich podziałem oraz dwie oferty zewnętrznych podmiotów.
Izba oceniając złożone wyjaśnienia wykonawcy wybranego z dnia 18 marca 2020r., nie
znajduje w nich argumentacji
wykazującej oszczędności, w wycenie przedmiotu zamówienia,
w tym złożenia dowodów, w stosunku do wyceny przedmiotu zamówienia sporządzonej przez
zamawiającego. Takiej argumentacji ma prawo oczekiwać zamawiający od wykonawcy
wezwanego do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny w myśl art. 90 ust.2 w związku z art.90 ust.1
ustawy Pzp
(obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny spoczywa na
wykonawcy a
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, w
szczególności w zakresie oszczędności metody wykonania zamówienia). Należy przyjąć, że
z
amawiający w myśl art. 32 ust.1 ustawy Pzp dokonał wyceny przedmiotu zamówienia z
należytą starannością. Zresztą zamawiającemu zarzutu braku należytej staranności przy
ustaleniu wartości zamówienia wykonawca wybrany nie postawił, ani jej tym bardziej nie
uzasadnił składając wyjaśnienia. Również na tym samym poziomie, wyceny wartości
zamówienia, z uwzględnieniem podatku od towarów i usług, to jest poniżej 50 % wyceny
zamówienia kształtuje się średnia arytmetyczna cen wszystkich złożonych ofert (art.90 ust.1a
pkt 1 ustawy Pzp) pozostałych wykonawców. To również potwierdza prawidłowość wyceny
przedmiot
u zamówienia przez zamawiającego.
Składając wyjaśnienia co do podejrzenia rażąco niskiej ceny wykonawca powinien posłużyć
się szczegółową kalkulacją kosztów złożonej oferty w zakresie oszczędności metody
wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych czy też oryginalności projektu
wykonawcy a do
czego był wezwany wykonawca wybrany w piśmie zamawiającego z dnia
10.03.2020roku.
Wezwanie zamawiającego było zgodne z treścią przesłanek wymienionych
w art. 90 ust.1 i ust.2
ustawy Pzp, które zasadniczo sprowadzają się do wykazania
oszczędności to jest ich udowodnienia z uwagi na aspekty techniczne, technologiczne,
organizacyjne, czy te
ż kadrowe wykonawcy. Tym samym nie wystarczy przedstawić
szczegółowych kalkulacji, które potwierdzają cenę ofertową ale należy wyjaśnić/udowodnić
oszczędności wyceny oferty, ich skalę w stosunku do wyceny zamawiającego, czy też do
średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert. W obydwu wyjaśnieniach to jest w dniu
18 marca 2020r, jak i dniu 25 marca 2020r. wykonawca wybrany nie
wykazał z jakiego powodu
i w jakiej skali
uzyskał oszczędności w stosunku do wyceny zamawiającego i średniej
arytmetycznej
złożonych ofert. Na marginesie sprawy należy wskazać, że złożone przy drugim
Sygn. akt KIO 839/20
wyjaśnieniu (25.03.2020r.) kalkulacje ceny podane przez podwykonawców, czy podmioty
udostępniające zasoby zawodowe, również nie zawierają elementu wykazania przyczyn
oszczędności, ich skali w stosunku do wyceny zamawiającego, czy też średniej cen złożonych
ofert. W tej sytuacji mamy tylko do czynienia z nie wykazanymi
oszczędnościami a tylko z
oświadczeniami wykonawcy wybranego o okolicznościach powodujących oszczędności.
Przy czym w ocenie Izby drugie wezwanie zamawiającego było bezprzedmiotowe, ponieważ
pierwsze wezwanie z dnia 10.03.2020r.
zawierało wyczerpujący katalog pouczeń co do
wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, a wykonawca wybrany w pierwszym wyjaśnieniu z dnia
18.03.2020r. wezwaniu nie
sprostał. Tym samym zamawiający powinien odrzucić ofertę w
trybie art.90 ust.3 ustawy Pzp.
już po pierwszym wyjaśnieniu wykonawcy wybranego. Nota
bene nie uczynił tego również po drugim wyjaśnieniu, które jak pierwsze wyjaśnienie nie
zawierało wykazania oszczędności w stosunku do wyceny zamawiającego jak i średniej
arytmetycznej wszystkich złożonych ofert.
Natomiast
odwołujący w postępowaniu prowadzonym już przed zamawiającym wskazywał, na
nieprawidłowości wyceny wykonawcy wybranego, które powodowało kolejne zapytanie ze
strony zamawia
jącego do wykonawcy wybranego (pismo odwołującego z dnia 25 marca
2020r. i pismo wykonawcy wybranego z dnia 9 kwietnia 2020r.). Analiza tych pism wskazuje,
że już na etapie postępowania przed zamawiającym, odwołujący wykazywał „miażdżącą”
argumentację co do nieprawidłowej wyceny zamówienia przez wykonawcę wybranego.
Zarzuty
odwołującego w tym piśmie zostały powtórzone w postępowaniu odwoławczym wraz
z argumentacją faktyczną i prawną oraz złożonymi na tę okoliczność dowodami w
szczególności załączonymi do odwołania: Notatka dotycząca rozbiórki ustroju nośnego,
Analiz
a kosztów (rozbiórka ustroju nośnego) wraz z ofertami oraz schematami, Analiza
kosztowa -
branża drogowa, Analiza kosztowa - branża mostowa.
Odnosząc się do argumentacji odwołującego Izba stwierdza, że odwołujący podniósł przede
wszystkim takie
błędy w wycenie wykonawcy wybranego jak zastosowanie takiego samego
podziału cen jednostkowych dotyczących R, M, S, Kp do wszystkich wycenianych robót a
zasadniczo
różniących się z uwagi na ich odmienność techniczną i technologiczną (branża
drogowa a branża mostowa) i wynikającą stąd konieczność uwzględnienia rożnego podziału
cen jednostkowych
między tymi branżami. Ta różnorodność polegała na zróżnicowaniu prac
budowy mostu (prace drogowe
po wykonawcy, który zszedł z budowy przy uwzględnieniu
okoliczności, że nowobudowany most jest już dopuszczony warunkowo do ruchu) w
porównaniu do wysokonakładowych prac rozbiórkowych starego mostu znajdującego się obok
mostu nowo wybudowanego.
Odwołujący podał szereg wskazań co do obowiązujących
obostrzeń zwłaszcza z uwagi na ochronę środowiska związanych z demontażem starego
Sygn. akt KIO 839/20
mostu
. Obowiązuje zakaz rozbiórki mostu przez zburzenie w miejscu jego lokalizacji, co
spowodowałoby zanieczyszczenie środowiska czyli rzeki i najbliższego otoczenia rzeki.
Nakazano
demontaż mostu przez jego pocięcie, po czym wywóz pociętych części mostu i
utylizację poza miejscem jego lokalizacji. Tak więc roboty rozbiórkowe mostu (branża
mostowa)
ze względu na narzuconą technologię wymagają wyższego podziału a nie
proporcjonalnego cen jednostkowych R. M. S. Kp
w stosunku do branży drogowej. Tego nie
uwzględnił w kalkulacjach wykonawca wybrany stosując proporcjonalny to jest za każdym
razem taki sam podział cen jednostkowych dotyczących R, M, S, Kp. w branży drogowej i
mostowej.
Powyższym wskazywanym okolicznościom w odwołaniu i na rozprawie nie
zaprzeczyli zamawiający i wykonawca wybrany/przystępujący po stronie zamawiającego,
które Izba w tej sytuacji uznała za przyznane. Chociażby ta okoliczność wskazuje na
udowodnienie
przez
odwołującego
braku
prawidłowej
wyceny
(zastosowanie
proporcjonalnego/takiego samego podziału cen jednostkowych do branży drogowej i
mostowej)
, co skutkuje zaniżeniem ceny powyżej 50 % w ofercie wykonawcy wybranego do
wyceny zamawiającego i potwierdzającej tę prawidłowość przez uzyskaną średnią
arytmetyczn
ą cen złożonych ofert. Również Izba wzięła pod uwagę obowiązującą zasadę w
kalkulowaniu kosztów co do zakazu lokowania elementów składowych ceny jednostkowej
danej pozycji w przenoszeniu do innych pozycji
elementów obliczeniowych, a co znalazło
odzwierciedlenie w postanowieniach Rozdz.16.opis sposobu obliczenia ceny oferty pkt 16.1
SIWZ. Zasada ta ma również istotne znaczenie w przedmiotowej sprawie z uwagi na to, że
rozliczenie za wykonane roboty ma charakter wynagr
odzenia kosztorysowego (§ 6 ust.2 wzoru
umowy), co ma wpływ na prawidłowość rozliczeń między zamawiającym a wykonawcą, a w
konsekwencji gwarantuje zamawiającemu pewność wykonania umowy a wykonawcy rzetelne
wynagrodzenie za poszczególne elementy wykonanych robót.
W tym stanie rzeczy Izba podziela
w całości argumentację zarzutów odwołania,
przedstawionych powyżej w uzasadnieniu wyroku.
Izba stwierdza,
że zamawiający miał obowiązek już po pierwszym wyjaśnieniu wykonawcy
wybranego z dnia 18 marca 2020r.
uznać w trybie art.90 ust.3 ustawy Pzp o nie złożeniu
wyjaśnień zwalniających wykonawcę z zarzutu rażąco niskiej ceny. W konsekwencji
pierwszych wyjaśnień zamawiający powinien odrzucić ofertę jako zawierającą rażąco niską
cenę na podstawie art.89 ust.1 pkt 4 w związku z art.90 ust.3 ustawy Pzp. Z nieznanych
przyczyn zamawiający dwukrotnie wyzwał wykonawcę wybranego do wyjaśnień w trybie art.90
ust.1a pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Podsumowując Izba w wyniku przeprowadzonego postępowania odwoławczego stwierdza
naruszenie przez zamawiającego wskazanych w odwołaniu przepisów ustawy Pzp., które
Sygn. akt KIO 839/20
miało wpływ na wynik postępowania to jest wybór najkorzystniejszej oferty. Izba na podstawie
art.192 ust.2 ustawy Pzp. nakazuje unieważnienie wyboru najkorzystniejszej oferty oraz
odrzucenie oferty wykonawcy wybranego/przystępującego po stronie zamawiającego.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp stosownie
do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust.2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (j.t.
Dz. U. 2018r. poz.972) zaliczając uiszczony wpis przez odwołującego w kwocie 10.000,00 zł. w
koszty postępowania odwoławczego i zasądzając od zamawiającego na rzecz odwołującego
kwotę 10.000,00zł zł na rzecz odwołującego stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wpisu od odwołania.
Przewodniczący: …………..…………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1335/20 z dnia 2020-07-28
- Sygn. akt KIO 608/20 z dnia 2020-07-16
- Sygn. akt KIO 638/20 z dnia 2020-07-13
- Sygn. akt KIO 736/20 z dnia 2020-07-10
- Sygn. akt KIO 882/20 z dnia 2020-07-09
