rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-11-09
rok: 2023
data dokumentu: 2023-11-09
rok: 2023
sygnatury akt.:
KIO 3191/23
KIO 3191/23
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 listopada 2023 r. w Warszawie
odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 25 października 2023 r. przez
wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia AGENCJA ROZWOJU
REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Bielsku-Białej, AGENCJA
ROZWOJU REGIONALNEGO W CZĘSTOCHOWIE SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w
Częstochowie,
RUDZKA
AGENCJA
ROZWOJU
”INWESTOR”
SPÓŁKA
Z
OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Rudzie Śląskiej, RZESZOWSKA
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Rzeszowie
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego BANK GOSPODARSTWA
KRAJOWEGO z
siedzibą w Warszawie
przy
udziale
wykonawcy
„AGENCJA
ROZWOJU
REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH” z siedzibą w Starachowicach zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 25 października 2023 r. przez
wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia AGENCJA ROZWOJU
REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Bielsku-Białej, AGENCJA
ROZWOJU REGIONALNEGO W CZĘSTOCHOWIE SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w
Częstochowie,
RUDZKA
AGENCJA
ROZWOJU
”INWESTOR”
SPÓŁKA
Z
OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Rudzie Śląskiej, RZESZOWSKA
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Rzeszowie
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego BANK GOSPODARSTWA
KRAJOWEGO z
siedzibą w Warszawie
przy
udziale
wykonawcy
„AGENCJA
ROZWOJU
REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH” z siedzibą w Starachowicach zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. U
względnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty,
powtórzenie czynności badania i oceny ofert, a w jej ramach
odrzucenie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8) w zw. art. 224 ust. 6 ustawy z dnia
11
września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1605 ze zm.)
oferty wykonawcy
„AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W STARACHOWICACH”
z siedzibą w Starachowicach, którego wyjaśnienia nie uzasadniły podanej w ofercie
ceny
2.
Kosztami
postępowania
odwoławczego
obciąża
zamawiającego
BANK
GOSPODARSTWA KRAJOWEGO z
siedzibą w Warszawie i:
2.1.
z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną tytułem wpisu od
odwołania
2.2.
zasądza od zamawiającego BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO z siedzibą
w Warszawie na rzecz
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA
z
siedzibą
w
Bielsku-
Białej,
AGENCJA
ROZWOJU
REGIONALNEGO
W
CZĘSTOCHOWIE SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Częstochowie, RUDZKA
AGENCJA
ROZWOJU
”INWESTOR”
SPÓŁKA
Z
OGRANICZONĄ
ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Rudzie Śląskiej, RZESZOWSKA
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w
Rzeszowie
kwotę 18 651 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysiące sześćset
pięćdziesiąt jeden złotych zero groszy) stanowiącą koszty poniesione przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia tytułem
uiszczonego wpisu od odwołania, wynagrodzenia pełnomocnika oraz opłaty
skarbowej
od pełnomocnictwa
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. 2023 r., poz. 1605 ze zm.) na niniejszy wyrok – w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Sygn. akt KIO 3191/23
UZASADNIENIE:
BANK
GOSPODARSTWA
KRAJOWEGO
z
siedzibą w Warszawie (dalej:
„Zamawiający”) prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego pn: „Wybór Partnerów Finansujących w celu zarządzania
funduszem pożyczkowym w obszarze samozatrudnienia (założenie działalności
gospodarczej)
”, nr referencyjny: DZZK/27/DPE/2023.
Przedmiotowe postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest prowadzone
na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z
2022r., poz. 1710 ze zm.), dalej:
„ustawa Pzp”.
Szacunkowa wartość zamówienia przekracza progi unijne określone w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej 4 lipca 2023 r. pod numerem: 2023/S 126-399908.
W postępowaniu tym wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Bielsku-Białej,
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W CZĘSTOCHOWIE SPÓŁKA AKCYJNA
z
siedzibą w Częstochowie, RUDZKA AGENCJA ROZWOJU ”INWESTOR” SPÓŁKA
Z
OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Rudzie Śląskiej, RZESZOWSKA
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Rzeszowie
EKOLOGIKA
Sp.
z
o.o.
z
siedzibą w Rzeczycach (dalej: „Odwołujący”) 25
października 2023 r. wnieśli odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wobec
czynności Zamawiającego podjętej w postępowaniu polegającej na wyborze
najkorzystniejszej oferty
złożonej przez Fundację AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach w części XI, podczas, gdy wybrana
oferta zawiera rażąco niską cenę, natomiast złożone wyjaśnienia Wykonawcy, do których
wezwał go Zamawiający, nie uzasadniają twierdzenia Wykonawcy, iż przedstawiona przez
niego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1.
art. 16 pkt 1 PZP poprzez przeprowadzenie postępowania w sposób nie zapewniający
zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, w związku
z
wyborem jako najkorzystniejszej oferty Wykonawcy, który przedstawił rażąco niską
cenę, a jednocześnie przedstawione wyjaśnienia tego Wykonawcy nie odpowiadają na
wszystkie wątpliwości Zamawiającego wskazane w wezwaniu oraz nie uzasadniają
twierdzenia, iż przedstawiona przez niego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
2.
art. 224 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8) PZP poprzez wybór jako najkorzystniejszej
oferty
złożonej
przez
Fundację
AGENCJA
ROZWOJU
REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach, pomimo, iż wybrana oferta
zawiera rażąco niską cenę, a wyjaśnienia Wykonawcy, do których wezwał go
Zamawiający, nie odpowiadają na wszystkie wątpliwości Zamawiającego wskazane w
wezwaniu oraz nie uzasadniają twierdzenia, iż przedstawiona przez niego oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny
co doprowadziło do naruszenia przez Zamawiającego zasady uczciwej konkurencji i
równego traktowania wykonawców.
Odwołujący wniósł o:
1)
uwzględnienie niniejszego odwołania i unieważnienie czynności Zamawiającego
polegającej na wyborze oferty złożonej przez Fundację AGENCJA ROZWOJU
REGIONALNEGO W STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach, jako
najkorzystniejszej w przedmiotowym postępowaniu, w części XI,
2)
nakazanie Zamawiającemu dokonania czynności odrzucenia oferty wykonawcy -
Fundacji
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W STARACHOWICACH z siedzibą
w Starachowicach,
3)
nakazanie Zamawiającemu dokonania ponownego badania i oceny ofert w sposób
zgodny z przepisami PZP z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
4) w przypadku
gdyby umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta przed
rozpoznaniem niniejszego odwołania – unieważnienie zawartej umowy,
5)
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów niniejszego
postępowania.
Ponadto wniósł o:
1)
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów powołanych w treści niniejszego
pisma,
2)
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron,
wszystko na okoliczność ustalenia, iż wskazana w ofercie wykonawcy - Fundację AGENCJA
ROZWOJU REGIONALNEGO W STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach (dalej
zwana również „Wykonawcą”), cena jest rażąco niska, a wyjaśnienia Wykonawcy, do których
wezwał go Zamawiający, nie uzasadniają rażąco niskiej ceny; tym samym dla wykazania, iż
oferta ww. Wykonawcy podlegała odrzuceniu, a jej wybór przez Zamawiającego stanowi
naruszenie zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W uzasadnieniu powyższych zarzutów i żądań Odwołujący wskazał:
Odwołujący zwrócił uwagę, że Wykonawca treścią pisma z dnia 15 września 2023 r.
nie sprostał wymaganiom wezwania Zamawiającego z dnia 8 września 2023 r. Zamawiający
zażądał bowiem, aby Wykonawca udzielił wyjaśnień w szczególności w zakresie:
1)
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług -
Wykonawca nie udowodnił/nie wykazał na jakich warunkach dokonuje kalkulacji
poszczególnych elementów zamówienia, np. koszty najmu, koszty usług szkoleniowo
doradczych, koszty promocji,
2)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę lub przepisów odrębnych
właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie - w tym zakresie
wyjaśnienia Wykonawcy stanowią całkowitą sprzeczność z zasadami wynagradzania
pracowników, w szczególności Wykonawca w kalkulacji nie dostosował poziomu
wynagrodzeń do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę na poszczególne lata,
w których realizowane będzie zamówienie.
3)
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie - kalkulacja
Wykonawcy przeczy zasadom wynagradzania pracowników, związanymi chociażby z
wynagradzaniem za pracę w godzinach nadliczbowych.
Ponadto, Zamawiający oczekiwał, że kalkulacja i wyjaśnienia Wykonawcy będą m.in.
uwzględniały aktualne na dzień składania oferty prognozy zmiany cen i kosztów w okresie
realizacji Zamówienia (inflację) - wyjaśnienia nie uwzględniają zmian, chociażby w zakresie
wysokości minimalnego wynagrodzenia.
O tym, że cena przedstawiona przez Wykonawcę jest rażąco niska, a Wykonawca jej nie
wyjaśnił, świadczą następujące okoliczności.
Wykonawca dokonał błędnej kalkulacji kosztów mających powstać przy realizacji
zamówienia, nie ujmując w nich wszystkich elementów niezbędnych dla prawidłowego
wykonania zamówienia, a wręcz dokonał:
-
kilku wyłączeń istotnych elementów kosztów, jak chociażby wynajmu 16 biur wraz z
kosztami eksploatacji na potrzeby placówek i obsługi systemów informatycznych
koniecznych do realizacji Zamówienia
-
zaniżenia wysokości wynagrodzeń niezgodnego z przepisami prawa oraz przedstawienia
niejasnej kalkulacji wynagrodzeń pracowników niezbędnych do zaangażowania przy
zrealizowaniu Zamówienia.
Tym samym stwierdzenie Wykonawcy polegające na tym, iż uzyskana prowizja za realizację
zamówienia w pełni pokryje wszystkie koszty powstałe w związku z realizacją projektu oraz
pozwoli osiągnąć zysk jest sprzeczna z treścią złożonych wyjaśnień, gdyż Wykonawca
zadeklarował, że niektóre z kosztów pokryje we własnym zakresie (ze środków innych niż
wynagrodzenie/prowizja wypłacone przez Zamawiającego). Należy na marginesie
zaznaczyć, że jeżeli Wykonawca deklaruje, że konkretne koszty, których poniesienie jest
niezbędne dla prawidłowego wykonania zamówienia, pokryje z innych środków, uzasadniona
powinna być wątpliwość Zamawiającego co do możliwości i pewności pozyskania tych
środków przez Wykonawcę, a co za tym idzie dokonanie weryfikacji posiadanych własnych
środków przez Wykonawcę celem zabezpieczenia należytego wykonania Zamówienia w
całym okresie realizacji zamówienia. Zamawiający powinien dokonać oceny, czy w razie
braku tych środków Wykonawca będzie miał możliwość należytego wykonania zamówienia.
I.
KOSZTY WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW
Przyjęty przez Wykonawcę sposób wyliczenia wynagrodzeń jest błędny i nierzetelny nie tylko
z punktu widzenia zasad kalkulacji kosztów zamówienia, ale przede wszystkim z zasadami
wynagradzania pracowników określonymi w powszechnie obowiązujących przepisach prawa
pracy.
Sposób wyliczeń, o którym mowa powyżej, daje uzasadnione podstawy do twierdzenia, iż
koszty całego projektu zostały niedoszacowane z uwagi na fakt, że koszty wynagrodzeń
wraz z narzutami stanowią ok. 65% wszystkich kosztów według kalkulacji Wykonawcy.
Dodatkowo wydaje się, że Zamawiający nie wziął pod uwagę faktu, iż szacowanie kosztów
wynagrodzeń na stawkach minimalnych może powodować znaczące niedoszacowanie
kosztów zwłaszcza z powodu wymuszenia przez przepisy prawa na Wykonawcy w trakcie
realizacji projektu ponoszenia kosztów wynagrodzeń ponad zaplanowane w budżecie stawki
i tym samym zaistnienia znaczącego ryzyka wpływu wzrostu tych kosztów na brak
rentowności realizacji projektu a tym samym ograniczenie możliwości rzetelnego jego
wykonania przez Wykonawcę.
1)
SPOSÓB WYNAGRADZANIA
Jeżeli istotnie osobami wykonującymi zadania w ramach zamówienia są dotychczasowi
pracownicy Wykonawcy, tj. Wykonawca nie ma potrzeby zatrudnienia nowych osób na
potrzeby wykonania zamówienia, a osoby te będą świadczyć pracę w ramach zwiększonych
zakresów obowiązków (dotyczących zamówienia), wynagrodzenia nie mogą być
kalkulowane tylko jako premie zadaniowe.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy, zwiększenie zakresu obowiązków
pracownika znajduje swoje odzwierciedlenie zarówno w wydłużonym czasie pracy, jak też
w
wyższym lub dodatkowym wynagrodzeniu. Zatem, jeżeli pracownicy Wykonawcy nadal
będą wykonywać swoje podstawowe obowiązki pracownicze, to rozliczenie obowiązków
dodatkowych związanych z zamówieniem powinny, albo zostać objęte dodatkową umową
(umowa o pracę zwiększająca etat w granicach dopuszczalnych prawem lub umowa
cywilnoprawna również zgodnie z obowiązującymi zasadami prawa pracy), albo rozliczenie
to powinno nastąpić zgodnie z wynagradzaniem i dodatkami za pracę w godzinach
nadliczbowych.
Nie jest więc zasadnym wyjaśnienie Wykonawcy polegające na deklaracji, że wynagrodzenie
pracowników jest uwzględnione w kosztach zamówienia tylko w zakresie przyznawanej im
premii zadaniowej. Wykonawca oświadczył, że „w przypadku realizacji Operacji w/w osobom
w ramach już posiadanego etatu zostanie poszerzony zakres obowiązków lub zostaną
oddelegowane. Nie wskazaliśmy podstawy wynagrodzenia pracowników zaangażowanych
w
realizację Operacji w kalkulacji kosztów, z uwagi na fakt, iż wynagrodzenie to stanowi
zapłatę za czynności niezwiązane z niniejszą Operacją. Jednakże, osoby te z uwagi na
zaangażowanie w realizację Operacji, będą musiały wykonywać dodatkowe obowiązki
(zwiększenie zakresu) i będą wynagradzane w systemie miesięcznym poprzez premię.
Premia stosowana przez ARR jako wynagrodzenie za dodatkowe czynności ma charakter
premii zadaniowej
– tj. związanej z wykonaniem dodatkowej czynności lub wyznaczonego
konkretnie celu, w określonych ramach czasowych.”- takie założenie jest niezgodne z
przepisami prawa pracy, a tym samym narusza również zasady przewidziane przez
Zamawiającego dla należytego wykonania zamówienia.
Odwołujący podkreślił, że wymaganiem Zamawiającego była dostępność osób realizujących
zamówienie zgodnie z częścią V SWZ, dla części XI zamówienia. Jeżeli więc pracownicy
mają realizować zamówienie jedynie w zakresie obowiązków rozszerzonych (obok
obowiązków podstawowych niezwiązanych z zamówieniem) to wątpliwym jest, czy zostanie
ono wykonane należycie. Natomiast, jeżeli pracownicy istotnie poświęcą cały lub część
wymiaru czasu pracy na realizację zamówienia, to nieprawidłowym jest pominięcie przez
Wykonawcę w kalkulacji ceny Zamówienia kosztów ich wynagrodzeń na podstawie
wynagrodzeń wynikających z umów o pracę. Dodatkowo Odwołujący wskazuje, że
Wykonawca w swoim wyjaśnieniu przedstawia sprzeczne informacje na temat założeń do
kalkulacji kosztów wynagrodzeń pracowników. Mianowicie, wskazuje:
-
cytat: ”Wyjaśniamy, iż osoby, które zostaną zaangażowane w realizację Operacji, są już
pracownikami Agencji Rozwoju Regionalnego w Starachowicach. Wszystkie te osoby
posiadają zawartą z ARR umowę o pracę na czas nieokreślony, w ramach której wykonują
swoje obowiązki zgodnie z ich zakresem. W przypadku realizacji Operacji w/w osobom
w
ramach już posiadanego etatu zostanie poszerzony zakres obowiązków lub zostaną
oddelegowane. Nie wskazaliśmy podstawy wynagrodzenia pracowników zaangażowanych
w
realizację Operacji w kalkulacji kosztów, z uwagi na fakt, iż wynagrodzenie to stanowi
zapłatę za czynności niezwiązane z niniejszą Operacją. Jednakże, osoby te z uwagi na
zaangażowanie w realizację Operacji, będą musiały wykonywać dodatkowe obowiązki
(zwiększenie zakresu) i będą wynagradzane w systemie miesięcznym poprzez premię.
Premia stosowana przez ARR jako wynagrodzenie za dodatkowe czynności ma charakter
premii zadaniowej
– tj. związanej z wykonaniem dodatkowej czynności lub wyznaczonego
konkretnie celu, w określonych ramach czasowych.”
Zdanie trzecie w powyższym cytacie stoi w sprzeczności ze zdaniem czwartym, ponieważ
zwiększając zakres obowiązków w ramach danej umowy o pracę pracodawca w celu
prawidłowej kalkulacji kosztów projektu/zamówienia musi, albo przypisać część etatu temu
nowemu zakresowi obowiązków, albo uwzględnić zwiększenie wymiaru czasu pracy
pracownika celem wykonania dodanych czynności do zakresu obowiązków. W takim
przypadku w kalkulacji kosztów wynagrodzeń Wykonawca powinien był przedstawić koszty
wynagrodzeń wynikające z umów o pracę pracowników planowanych do realizacji
zamówienia a tego Wykonawca nie dokonał.
2)
STAWKI MINIMALNE WYNAGRODZEŃ
O
prócz nieprawidłowego sposobu kalkulacji wynagrodzeń, Wykonawca przyjął minimalne
stawki wynagrodzenia (określone powszechnie obowiązującymi przepisami prawa) dla
specjalistów z wymaganym przez Zamawiającego doświadczeniem, którzy w rzeczywistości
wykonują pracę za wynagrodzenie wyższe niż stawki wynagrodzenia minimalnego.
Równocześnie Wykonawca podkreślił w swoim wyjaśnieniu, że do realizacji Zamówienia
zaangażowani będą pracownicy z odpowiednimi kwalifikacjami i wieloletnim
doświadczeniem. Odwołujący zwrócił uwagę, że stawki te zostały przyjęte dla wszystkich
zaangażowanych pracowników w tych samych wartościach bez względu na rodzaj
wykonywanych czynności tj. kierownik projektu wynagradzany będzie w tej samej wysokości
stawki godzinowej co pozostali pracownicy np. pracownik księgowości, specjaliści oceniający
wnioski, itd.
Ponadto wskazane w kalkulacji (załącznik do pisma z dnia 15 września 2023 r.) stawki
wynagrodzenia minimalnego są niezgodne ze stawkami mającymi obowiązywać od 2024 r. -
Wykonawca wskazał stawkę godziną brutto 25,15 zł, a na podstawie Rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 14 września 2023 r., w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. średnia stawka dla roku 2024
r. wynosić będzie 27,90 zł.
Zgodnie z przedstawioną przez Wykonawcę kalkulacją kosztów założone stawki
wynagrodzeń w latach 2024-2026 są zaniżone przez Wykonawcę i kształtują się poniżej
średniej stawki obowiązującej przepisami prawa dla roku 2024 tj. 27,90 zł.
Niezależnie od powyższego, uwzględniając nawet założony przez Wykonawcę planowany
wzrost stawki minimalnej o wskaźnik inflacji, dopiero w roku 2027 przedstawiona kalkulacja
zakłada godziną stawkę wynagrodzenia, która jest wyższa od minimalnej stawki wymaganej
w roku 2024, co oznacza że w latach 2024 - 2026 Wykonawca zaniżył koszty wynagrodzeń
stosując poziom niedozwolonej godzinowej stawki wynagrodzenia, którą ustalił poniżej
ustalonej przez Prezesa Rady Ministrów Rozporządzeniem z dnia 14 września 2023 r.,
wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. Wykonawca w przedstawionej kalkulacji
kosztów dla całego okresu realizacji projektu skalkulował wzrost godzinowej stawki
minimalnej do wysokości 30,93 zł dla kosztów wynagrodzeń, czyli wzrost minimalnej stawki
wynagrodzeń na przestrzeni 8 lat jedynie o 10,86%.
3)
WYNAGRODZENIA SPECJALISTÓW
Nieakceptowalnym jest przedstawiona przez Wykonawcę kalkulacja wynagrodzeń
specjalistów z określonym doświadczeniem zgodnie z częścią V SWZ, dla części XI
zamówienia, niezbędnych do realizacji projektu ze środków unijnych na poziomie kosztu
godzinowego wg obowiązującej stawki minimalnej. Według danych z Ogólnopolskiego
Badania Wynagrodzeń SEDLAK&SEDLAK (najbardziej doświadczonej polskiej firmy
doradztwa HR) wg danych ze stycznia 2023 r. minimalna stawka godzinowa brutto dla
poszczególnych specjalistów przewidzianych w projekcie przez Wykonawcę kształtowała się
w przedziale od 29,35 zł do 38,89 zł, a mediana stawek dla tych specjalistów wynosiła od
34,12
zł do 49,02 zł.
Dodatkowo należy podkreślić, że Wykonawca w wyjaśnieniach zapewnia, że do realizacji
Zamówienia zaangażuje specjalistów z długoletnim doświadczeniem. W związku z
powyższym Zamawiający miał wszelkie podstawy do tego by uznać w tym zakresie za
nierzetelne przedstawione przez Wykonawcę wyjaśnienie dotyczące rażąco niskiej ceny.
Opierając się na kalkulacji kosztów Wykonawcy przy modyfikacji wynagrodzeń specjalistów
do minimalnych stawek według danych OBW SEDLAK&SEDLAK ze stycznia 2023 r. oraz
kalkulacji
kosztów Wykonawcy przy modyfikacji wynagrodzeń specjalistów do mediany
stawek według danych OBW SEDLAK&SEDLAK ze stycznia 2023 r. Odwołujący wskazał,
że realizacja Zamówienia, w oparciu o kosztorys Wykonawcy, jest nierentowna tj.:
1. Przy zastosowaniu stawek minimalnych OBW SEDLAK&SEDLAK na styczeń 2023 r.
koszty realizacji Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o
24.734,94 zł (4% wynagrodzenia)
2. Przy zastosowaniu mediany stawek OBW SEDLAK&SEDLAK na styczeń 2023 r. koszty
realizacji Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o 134.393,44
zł (aż 20% wynagrodzenia).
Co w konsekwencji przy założeniach Wykonawcy co do wysokości przewidywanej inflacji
i
wzrostu kosztów w całym okresie realizacji Zamówienia powoduje znaczne zaniżenie
skalkulowanych kosztów w całym okresie realizacji Zamówienia.
Mając na uwadze powyższe przeprowadzona analiza wskazuje na celowe ominięcie przez
Wykonawcę kalkulacji ceny w oparciu o obowiązujące/podstawowe wynagrodzenie
pracowników w postaci umów o pracę, określenia czasu pracy w ramach umowy o pracę
i/lub uwzględnienie stawek rynkowych w tym zakresie, tym samym świadome zaniżanie ceny
zaoferowanej Zamawiającemu.
II.
WYMIAR ZAANGAŻOWANIA PRACOWNIKÓW W PROCESIE REALIZACJI
ZAMÓWIENIA
Zdaniem Odwołującego Zamawiający powinien był również przy weryfikacji rażąco niskiej
ceny poddać ocenie założone przez Wykonawcę konieczne zaangażowanie poszczególnych
specjalistów w poszczególnych etapach realizacji Zamówienia celem jego należytego
i terminowego wykonania.
Wykonawca w przedstawionych wyjaśnieniach nie opisał tych założeń szczegółowo.
Odwołujący natomiast na podstawie przedstawionej kalkulacji Wykonawcy dokonał obliczeń,
z których wynika ile czasu pracy na poszczególnych stanowiskach zostało zaplanowane
przez Wykonawcę, tj.:
- dla kierownika projektu -
średnio ok. 4h na 1 złożony wniosek,
-
dla specjalisty ds. oceny wniosków średnio ok. 3h na 1 złożony wniosek przeznaczony dla
niego do oceny,
-
dla specjalisty ds. kontroli i audytu średnio ok. 5,5h na 1 udzieloną pożyczkę,
-
dla specjalisty ds. windykacji średnio ok. 11h na 1 udzieloną pożyczkę z przeznaczonego
dla niego portfela do monitoringu i windykacji.
Zgodnie z posiadanymi przez Odwołującego informacjami od trzech pośredników
finansowych, którzy realizują lub zrealizowali podobne zamówienia/projekty polegające na
udzielaniu i obsłudze pożyczek na rozpoczęcia działalności gospodarczej można
wnioskować, że Wykonawca w swojej kalkulacji znacząco zaniżył konieczny czas
zaangażowania specjalistów ds. oceny wniosków na etapie weryfikacji wniosków, ich oceny
formalnej i
merytorycznej, przygotowaniem decyzji wraz z ostateczną umową pożyczki.
Zgodnie z
uzyskanymi oświadczeniami zaangażowanie pracowników na tym etapie realizacji
podobnych zamówień/projektów wynosiło:
-
w Stowarzyszeniu „Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości i Rozwoju” w Suchej
Beskidzkiej średnio 7h pracy,
-
w Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. średnio 12h pracy,
-
w Agencji Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A. średnio 8h.
Mając na uwadze powyższe, przy najniższym wymiarze koniecznego czasu na realizację
oceny wniosku podanym przez Stowarzyszenia „Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości
i
Rozwoju” w Suchej Beskidzkiej to niedoszacowanie czasu pracy specjalisty ds. oceny
wniosków przez Wykonawcę w tym zakresie wynosi 133%.
III.
KOSZTY DO SFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WŁASNYCH i RYZYKO
PODWÓJNEGO FINANSOWANIA
Wykonawca w piśmie z dnia 15 września 2023 r. wyjaśnia wprost, że ze środków własnych
sfinansuje: 1) wynagrodzenia: -
członków zarządu fundacji (zgodnie z KRS Wykonawcy jest
3 członków zarządu), - osób zatrudnionych w sekretariacie, w obsłudze administracyjnej
i w
księgowości, - pełnomocnika ds. zarzadzania jakością, - IOD, 2) koszty wynajmu lokali +
media,
Odwołujący poddaje jednak w wątpliwość możliwości sfinansowania tych kosztów z
własnych środków Wykonawcy. Zwrócił uwagę na dane podane w Informacji dodatkowej
Wykonawcy w
złożonym do KRS Sprawozdaniu finansowym za rok 2022 tj.: Przychody netto
uzyskane przez Wykonawcę ze sprzedaży to kwota 18.364.632,68 zł w tym:
-
wyłącznie z projektów unijnych: 17.310.368.64 zł (co stanowi środki o ograniczonej
możliwości dysponowania),
-
inne uzyskane z działalności własnej: 1.054.264,04 zł.
Biorąc pod uwagę powyższe przychody Wykonawcy oraz założenia Wykonawcy z pisma
z
dnia 15 września 2023 r., koszty związane z realizacją Zamówienia wymienione w pkt. III 1)
i 2) powyżej powinny zostać sfinansowana z przychodów uzyskanych z działalności własnej
(ppkt 2 przychodów), tak by nie wystąpiła sytuacja podwójnego finansowania wydatków
w
ramach różnych funduszy/projektów finansowanych ze środków publicznych
a
realizowanych przez Wykonawcę. Dodatkowo należy mieć jeszcze na uwadze, że
finansowanie kosztów pośrednich projektów ze środków publicznych w ramach, których
najczęściej są klasyfikowane koszty wynagrodzenia zarządu, koszty ogólne zarządu,
administracji, najmu i mediów należy również ewidencjonować sposób ich finansowania.
Ponieważ przychody z działalności własnej Wykonawcy to zaledwie 5,7% wszystkich
przychodów Wykonawcy i z pewnością wiążą się z określoną wartością bezpośrednich
kosztów koniecznych do poniesienia. Niski poziom wartości przychodów z działalności
własnej Wykonawcy poza przychodami z projektów powinien być podstawą dla
Zamawiającego do dokładniejszej analizy możliwości Wykonawcy jak i zobowiązania
Wykonawcy do dodatkowych wyjaśnień w zakresie np. szacunku wartości kosztów
związanych z Zamówieniem do pokrycia ze środków własnych przez Wykonawcę celem
weryfikacji czy Wykonawca będzie dysponował wymaganymi środkami własnymi
przeznaczonymi wyłącznie do realizacji tego zamówienia.
W
przypadku kosztów wynagrodzenia podstawowego osób bezpośrednio zaangażowanych
w
realizację zamówienia Wykonawca nie podał w piśmie z dnia 15 września 2023 r. w
sposób jednoznaczny z jakich środków zostaną sfinansowane wynagrodzenia podstawowe
tych osób.
W związku z powyższym, Zamawiający przy ocenie wyjaśnień rażąco niskiej ceny powinien
był wziąć pod uwagę, że Wykonawca może nie dysponować wystarczającymi środkami
własnymi do pokrycia wszystkich zaplanowanych kosztów w tym zakresie lub celowo nie
wskazał sposobu ich finansowania, ponieważ może pokrywać koszty podstawowych
wynagrodzeń wynikających z umów o pracę pracowników dedykowanych do realizacji tego
zamówienia z innych współfinansowanych ze środków publicznych projektów. Niemniej
Wykonawca poszerzając zakres obowiązków do wykonania przez pracownika bez
podwyższenia wymiaru czasu pracy lub zapłaty czasu pracy w postaci nadgodzin może
powodować powstanie uzasadnionego ryzyka wystąpienia niedozwolonego przepisami
krajowymi i unijnymi PODWÓJNEGO FINANSOWANIA WYDATKÓW ze środków
publicznych, co mocno uprawdopodabnia struktura przychodów ze sprzedaży Wykonawcy –
tzn. 95 % przychodów stanowią przychody ze sprzedaży wyłącznie z projektów unijnych:
17.310.368.64 zł za 2022 r. (co stanowi środki o ograniczonej możliwości dysponowania).
Odwołujący podkreślił, że gdyby sposób obliczania kosztów wynagrodzeń osób
zaangażowanych w realizację zamówienia, którego dokonał Wykonawca był możliwy do
zrealizowania bez ryzyka naruszenia przepisów powszechnie obowiązującego prawa, każdy
z podmiotów składających oferty w postępowaniu przetargowym mógłby z tego sposobu
skorzystać i tak jak Wykonawca zaoferować niższą cenę. W związku z powyższym, już sam
sposób kalkulacji kosztów wynagrodzeń pracowników, którym posłużył się Wykonawca,
prowadzi do wniosku, że przedstawił on rażąco niską cenę i nie sprostał obowiązkowi jej
wyjaśnienia, uzasadnienia.
W załączonej kalkulacji Wykonawca nie wskazał również kosztów wynagrodzenia
specjalistów świadczących usługi doradcze i szkoleniowe, co również zaniża oferowaną
cenę, a jednocześnie zaplanował dla tych osób stosunkowo dużą liczbę godzin, tj. 50 godzin
na miesiąc w latach od 2023 do 2025.
IV.
USŁUGI SZKOLENIOWE I DORADCZE
Zamawiający nie zwrócił również uwagi, że Wykonawca zadeklarował, w sposób
nieuzasadniony i nie popart żadnymi dowodami, bezpłatne świadczenie usług szkoleniowych
i doradczych o szerokim zakresie, realizowane przez pracowników Wykonawcy, wskazane
instytucje i przez podmioty trzecie za pośrednictwem tych instytucji. Wykonawca założył, że
wynagrodzenie pracowników ds. usług doradczych i szkoleń wyniesie 0 zł ze względu na
możliwość pokrycia tych kosztów przez Zamawiającego w ramach doradztwa i szkoleń
przeprowadzonych na rzecz Ostatecznego Odbiorcy czyli Pożyczkobiorcy. Wykonawca nie
uwzględnił jednak w kalkulacji kosztów realizacji części usług szkoleniowych i doradczych,
które będą przez niego wykonane, a które nie będą możliwe do sfinansowania przez
Zamawiającego z uwagi na to, że odbiorca tych usług /wnioskodawca pożyczki/ nie uzyska
pożyczki (nie stanie się Ostatecznym Odbiorcą), czyli nie będzie mógł być beneficjentem
pomocy w ramach realizowanego Zamówienia. W związku z powyższym w ocenie
Odwołującego nie jest możliwa realizacja takiej ilości bezpłatnych usług szkoleniowych
i
doradczych do spełnienia a założonych w kalkulacji przez Wykonawcę, gdyż wiele ze
wskazanych usług będzie usługami dodatkowo płatnymi.
V. KOSZTY PROMOCJI I POZYSKANIA KLIENTA
W piśmie z dnia 15 września 2023 r. Wykonawca wskazał, że wszystkie działania
promocyjne będą bezkosztowe, co miałaby uzasadniać współpraca z jednostkami, w których
przeprowadzone zostaną ww. działania. Wykonawca nie wyjaśnił jednak jaki jest powód
tego, że nie będzie zobowiązany do poniesienia żadnych kosztów. Enigmatyczne
sformułowanie dotyczące „współpracy” nie jest jasne, a z pewnością nie może tłumaczyć
braku kosztów. Zwrócić należy też uwagę na nieścisłość w zakresie kosztów promocji,
pomiędzy treścią pisma z dnia 15 września 2023 r., a załączonego do niego kosztorysu. W
kosztorysie bowiem Wykonawca wskazał konkretne kwoty tytułem: plakaty i ulotki
informacyjne, targi pracy, social media, ale nie zostały wyjaśnione ani tytuły ich powstania,
ani ich wysokość.
VI. KOSZTY NAJMU
Wykonawca w ramach wyjaśnień rażąco niskiej ceny wskazał również, że ,,obsługa odbywać
się będzie w biurach, które aktualnie wynajmujemy i opłacamy wyłącznie ze środków
własnych, w tym również opłaty za media oraz obsługę systemów informatycznych”.
Zacytowane stwierdzenie wskazuje, że zadeklarowana cena jest na tyle niska, że nie
wystarczy na chociażby częściowe pokrycie kosztów najmu. Biorąc pod uwagę długość
projektu, stwierdzenie pokrywania kosztów najmu, mediów i systemów informatycznych ze
środków własnych nie jest wiarygodne. Co istotne Wykonawca nie przedstawił żadnych
dowodów na to jaki jest koszt najmu, który ponosi i czy rzeczywiście może ponieść go ze
środków własnych.
Wykonawca przedstawił do realizacji projektu 16 biur, które wynajmuje, które będą
wykorzystywane do realizacji projektu przez okres 24 miesięcy czyli okres tzw. budowy
portfela. Nie skalkulował z tego tytułu żadnych kosztów. Zdaniem Odwołującego jest to
niedopuszczalna praktyka, ponieważ wynajmowane biura będą w części wykorzystywane do
realizacji Zamówienia. Zamawiający powinien zweryfikować w przedłożonej przez
Wykonawcę kalkulacji koszty najmu wraz z kosztami mediów zadeklarowanych biur
niezbędnych do realizacji zamówienia a następnie ocenić ryzyko braku środków własnych
Wykonawcy na pokrycie tych kosztów albo ryzyko niedopuszczalnego przepisami prawa
pokrywania kosztów realizacji tego Zamówienia ze środków publicznych dedykowanych na
realizację innych zadań wykonywanych przez Wykonawcę i współfinansowanych ze środków
publicznych w biurach określonych przez Wykonawcę do realizacji tego zamówienia.
Zdaniem Odwołującego przy ocenie rażąco niskiej ceny dla oferty Wykonawcy powinny być
skalkulowane chociażby minimalne stawki kosztów ponoszonych z tytułu częściowego
wykorzystania tych biur na potrzeby realizacji Zamówienia.
Zakładając, że Wykonawca wynajmuje każde biur oraz średni koszt z tym związany
przypisany na realizacje przedmiotowego Zamówienia wynosi: najem - 250 zł miesięcznie +
media
– 50 zł miesięcznie, co daje kwotę 300 zł miesięcznie dla jednego biura, a tych biur
Wykonawca ma 16 (najem wskazany w biznes planie), a więc koszt miesięczny z tego tytułu
wyniesie 4.800 zł. Łączny koszt wynajmu 16 biur wraz z kosztami mediów przez okres 24
miesięcy uwzględniając założoną w kalkulacji przez Wykonawcę inflację wyniesie zatem
125.160,00 zł, które Wykonawca deklaruje że pokryje z własnych środków. Dodatkowo
Odwołujący dokonał szacowania w kalkulacji kosztów przedstawionej przez Wykonawcę, w
zakresie kosztów obsługi systemów informatycznych, przyjmując ten koszt na poziomie 100
zł miesięcznie uwzględniając założoną przez Wykonawcę w kalkulacji inflację, który wyniósł
ok. 13.499 zł w całym okresie realizacji projektu.
Przy zastosowaniu w kalkulacji prawidłowej dla roku 2024r. średniej minimalnej stawki
godzinowej w 2024, kosztów najmu, mediów oraz obsługi systemów informatycznych koszty
realizacji Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o - 36.532,81
zł (5% wynagrodzenia).
Przy zastosowaniu w kalkulacji minimalnej stawki godzinowej OBW SEDLAK&SEDLAK
2023, kosztów najmu, mediów oraz obsługi systemów informatycznych koszty realizacji
Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o 163.393,76 zł (aż
24% wynagrodzenia)
Przy zastosowaniu w kalkulacji mediany stawki godzinowej OBW SEDLAK&SEDLAK 2023,
kosztów najmu, mediów oraz obsługi systemów informatycznych koszty realizacji
Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o 273.052,26 zł (aż
41% wynagrodzenia).
Powyższe warianty kalkulacji przedstawiają, że wybrana przez Zamawiającego oferta
Wykonawcy zawiera rażąco niską cenę, natomiast złożone wyjaśnienia Wykonawcy, do
których wezwał go Zamawiający, nie uzasadniają rażąco niskiej ceny. Każdy wariant
kalkulacji wykazuję stratę na realizacji projektu przez Wykonawcę. Ponadto Wykonawca
dokonał kalkulacji w oparciu o zaniżone stawki wynagrodzeń i niezgodne z obowiązującymi
przepisami narażając Zamawiającego na ryzyko niewykonania zamówienia. W odniesieniu
do wszystkich powyższych kosztów mających wpływ na wykonanie zamówienia, należy
zwrócić przede wszystkim uwagę, na formę prawną Wykonawcy - Fundacji, która w
większości środki finansowe pozyskuje z tytułu dotacji celowych na realizację określonych
zadań, a jednocześnie posiada ograniczony zakres źródeł pozyskiwania innych środków.
Ograniczanie kosztów i nieuzasadnione zaniżanie oferowanej ceny w takiej sytuacji rodzi
wątpliwości co do tego, czy Wykonawca, którego obowiązkiem jest niedopuszczenie do
podwójnego sfinansowania tego samego kosztu, bądź sfinansowania go ze środków
dedykowanych innym celom, zdoła pozyskać odpowiednie finansowanie i tym samym
należycie wykonać zamówienie.
VII.
CENY RYNKOWE ZA REALIZACJĘ ZAMÓWIEŃ
Zdaniem Odwołującego Zamawiający dokonując oceny, czy złożona oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, powinien również zweryfikować ceny oferowane na rynku w podobnych
zakresach usług. Analizując informacje z ogłoszenia otwarcia oferty przedmiotowego
przetargu dla części IX, X i XI (obszary makroregionów) i części XII (region całej Polski)
jednoznacznie można stwierdzić, iż oferta Wykonawcy znaczącą odbiega od cen
zaoferowanych przez innych oferentów, w tym ostatecznie wybranych przez Zamawiającego
do realizacji Zamówienia. Oferta ta dodatkowo jest dużo niższa niż oferta na podstawie,
której Wykonawca realizował na rzecz BGK podobne Zamówienie z poprzedniej perspektywy
tj. 2014- 2020.
1. Oferty wybrane do realizacji w przetargu (sygn. post. DZZK/27/DPE/2023) inne niż oferta
Wykonawcy mieszczą się w zakresach cenowych od 6,87% (oferta Odwołującego), przez
6,93 % złożonej przez Polską Fundację Przedsiębiorczości po 9,2% złożonej przez
Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A.
2. Średnia wybranych do realizacji ofert z poprzedniego finansowania dla projektów
polegających na udzielaniu pożyczkę płynnościowych wynosi 12,49%, w tym wybrana oferta
Wykonawcy za ceną 18%.
W niniejszym przypadku zdaniem Odwołującego wybór przez Zamawiającego jako
najkorzystniejszej oferty przedstawionej przez wykonawcę - Fundację AGENCJA ROZWOJU
REGIONALNEGO W STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach, stanowi
naruszenie zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Zgodnie z
art. 16 pkt 1 PZP Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie
zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe
traktowanie wykonawców.
Na potwierdzenie swojego stanowiska Odwołujący przytoczył stanowisko doktryny oraz
orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej.
W złożonej pismem z 7 listopada 2023 r. odpowiedzi na odwołanie, Zamawiający nie
uwzględnił zarzutów zawartych w odwołanych i wniósł o ich oddalenie w całości.
W uzasadnieniu Zamawiający wskazał m.in.:
Wyjaśnienia Przystępującego dotyczące rażąco niskiej ceny zawierają elementy, na
podstawie których Zamawiający uznał, iż zaoferowana cena nie jest rażąco niska, pokrywa
wszystkie elementy realizacji zamówienia oraz gwarantuje należyte wykonanie
przedmiotowego zamówienia.
W odpowiedzi na wezwanie Przestępujący w wyjaśnieniach z dnia 15.11.2023 pisze:
„Wykonawca informuje, że w wydatkach zawartych w kosztorysie stanowiącym dowód
(załącznik nr 1) uwzględnione zostały koszty obsługi wszystkich procesów niezbędnych do
prawidłowej realizacji zamówienia”. Załącznik nr 1 do wyjaśnień zawiera szczegółową
kalkulację poszczególnych kosztów wchodzących w skład oczekiwanego wynagrodzenia dla
realizacji przedmiotowego zamówienia. Jak pisze sam Przystępujący w treści wyjaśnień:
„dokonaliśmy szczegółowej analizy wszystkich kosztów”.
Przystępujący w swoich wyjaśnieniach uwzględnił następujące pozycje: koszty
wynagrodzeń pracowników, koszty promocji i pozyskania klienta, koszty ogólne Wykonawcy
(czynsz/wynajem biur/placówek, media, obsługę systemów informatycznych, delegacje
służbowe związane z realizacją Zamówienia) oraz inne koszty związane z realizacją
zamówienia, tj. opłaty windykacyjne, obsługę prawną, koszty administracyjne.
Zamawiający przyjął wyjaśnienia Przystępującego odwołujące się do jego
doświadczenia oraz posiadanych zasobów, dzięki którym niektóre elementy zamówienia
może realizować bezkosztowo, z uwagi na realizację projektów o podobnym przedmiocie
zamówienia i podobnym wynagrodzeniu.
Przystępujący od 2014 roku realizuje na rzecz Zamawiającego umowy, których
przedmiotem jest udzielania pożyczek na samozatrudnienie. Ostatnie dwie umowy zostały
zawarte z Wykonawcą w 2019 roku, przy czym wynagrodzenie zaoferowane przez
Przystępującego wyniosło 4,90% oraz 4,80%. Przystępujący z należytą starannością
realizuje umowy zawarte z Zamawiającym.
W załączniku do wyjaśnień z dnia 15.09.2023 r. Przystępujący przedstawił
szczegółową kalkulację kosztów realizacji zamówienia. Z oszacowania wynika, iż
zaproponowana cena za realizację zamówienia w pełni pokrywa wszystkie niezbędne koszty,
jak również pozwala osiągnąć zysk na poziomie 20,87%. Kalkulacja przedstawiona przez
Przystępującego wskazuje, że wysokość ceny daje podstawy do uznania, że przedmiot
zamówienia zostanie zrealizowany stosownie do wymagań Zamawiającego z należytą
starannością.
I
KOSZTY WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW
1.
SPOSÓB WYNAGRADZANIA
Przystępujący wskazał, iż osoby zaangażowane w realizację zamówienia są
pracownikami zatrudnionymi na umowę o pracę. Dla każdego ze stanowisk pracy
przewidzianych do realizacji projektu przyjęto dodatek do wynagrodzenia w postaci premii
zadaniowej wypłacanej miesięcznie. W kalkulacji ceny za realizację zmówienia przyjęto
zatem wyłącznie wysokość premii, która została określona na zasadzie iloczynu liczby
godzin koniecznych do zrealizowania umowy w ramach każdego stanowiska i przyjętej
stawki godzinowej, jako koszt konieczny do poniesienia w celu realizacji Zamówienia.
Zamawiający przyjął, że podstawa wynagrodzenia, która dotyczy realizacji innych
obowiązków, niezwiązanych z realizacją tej umowy, nie ma znaczenia dla ceny oferty.
W odpowiedzi na wezwanie Przystępujący w wyjaśnieniach z dnia 15.11.2023 r.
oświadczył, że „zatrudnienie jest zgodne z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, wartość
przyjęta do ustalenia ceny nie jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177
oraz 2019r. poz.1564) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane
jest realizowane zamówienie. W ramach zamówienia jest zgodność z przepisami z zakresu
prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym
realizowane jest zamówienie. Wszystkie osoby zaangażowane do realizacji zamówienia
posiadają odpowiednie kwalifikacje oraz wieloletnie doświadczenie w realizacji projektów z
UE i budżetu Państwa w tym projektów pożyczkowych”.
Zamawiający nie określił minimalnego zaangażowania godzinowego personelu
Wykonawcy przy realizacji zamówienia.
Z uwagi na powyższe Zamawiający przyjął wyjaśnienia Przystępującego i uznał je za
wyczerpujące oraz gwarantujące należyte wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie z ww.
przepisami.
Zamawiający przywołał tezę wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 lutego
2023r. w sprawie o sygn. akt KIO 193/23.
2.
STAWKI MINIMALNE WYNAGRODZEŃ
Zamawiający zgadza się z Odwołującym, że średnia stawka godzinowa na rok 2024 r.
wynosić będzie 27,90 zł, niemniej wyjaśnienia Przystępującego sporządzone zostały
zaledwie dzień po wydaniu Rozporządzenia. Tym samym duża część procesu
przeprowadzonego postępowania, a w szczególności w zakresie samego ogłoszenia i
nadesłanych ofert, miało miejsce jeszcze przed wejściem w życie Rozporządzenia.
Wyjaśnienia Odwołującego z kolei dotyczyły złożonej oferty i przewidzianych w jej ramach
kosztów obsługi wszystkich procesów niezbędnych do prawidłowej realizacji zamówienia.
Skoro więc oferta wpłynęła przed datą wydania Rozporządzenia, to rzecz jasna same
wyjaśnienia do oferty nie mogły zawierać zmian jakie wprowadzi Rozporządzenie.
Dodatkowo wraz ze wskazaniem stawek wynagrodzenia, Wykonawca przedstawił symulację
związaną z możliwym wzrostem stawek w miarę upływu czasu. Złożone wyjaśnienia
potwierdzają więc, że Przystępujący wykona przedmiotowe zamówienie zgodnie ze złożoną
ofertą oraz z zachowaniem należytej staranności przy jego realizacji.
Zamawiający wskazał, że zgodnie z § 23 ust. 3 Projektowanych Postanowień Umowy
przewidział możliwość zmiany wysokości wynagrodzenia Wykonawcy określonego w
Umowie w przypadku zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
wysokości minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie ustawy z dnia 10
października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, zasad podlegania
ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości stawki składki
na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne, zasad gromadzenia i wysokości
wpłat do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie z dnia 4
października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeśli zmiany te będą miały
wpływ na koszty wykonania Zamówienia przez Wykonawcę.
Zamawiający nie uznał za konieczne, aby kalkulując cenę, Wykonawca przyjmował
stawki wynagrodzenia za pracę, które będą obowiązywały na dalszym etapie realizacji
Zamówienia.
Odwołujący w treści odwołania porusza kwestię inflacji. Zamawiający przytoczył tezę
wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 lutego 2023 r. w sprawie o syg. akt KIO 193/23.
3.
WYNAGRODZENIA SPECJALISTÓW
Zamawiający wskazuje, że przytoczony oraz załączony do Odwołania wydruk z
raportu płacowego Sedlak&Sedlak nie stanowi źródła prawa w oparciu, o które Wykonawca
powinien kształtować ramy wynagrodzeń dla pracowników. Ustalenie wysokości
wynagrodzeń w sposób odmienny niż wskazane w raporcie nie stanowi więc naruszenia
prawa przez Przystępującego.
Zamawiający wskazuje dodatkowo, że przytoczony raport nie zawiera informacji
dotyczącej próby osobowej na jakiej dokonano badań, dlatego też nie sposób określić jak
zawarte w nim ramy płacowe odnieść do wynagrodzeń oferowanych przez Przystępującego.
II.
WYMIAR ZAANGAŻOWANIA PRACOWNIKÓW W PROCESIE REALIZACJI
ZAMÓWIENIA
Zamawiający nie określił minimalnego zaangażowania godzinowego personelu
Wykonawcy przy realizacji zamówienia. Przystępujący oszacował zaangażowanie
specjalistów w poszczególnych etapach realizacji Zamówienia, celem jego należytego
i
terminowego wykonania, w oparciu o doświadczenie własne. Mając na uwadze, iż
Przystępujący realizuje zamówienia o podobnym przedmiocie z należytą starannością,
Zamawiający przyjął wyjaśnienia Przystępującego uznając je za realne i rzetelnie
skalkulowane.
III.
KOSZTY DO SFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WŁASNYCH i RYZYKO
PODWÓJNEGO FINANSOWANIA
Wynagrodzenie Wykonawcy stanowi koszt kwalifikowalny w projekcie. Zamawiający
nie dookreśla jakie wydatki wykonawcy mogą zostać sfinansowane z otrzymanego
wynagrodzenia, a które są wykluczone.
Mając również na uwadze, że ryzyko podwójnego finansowania wydatków może
wystąpić wyłącznie na poziomie Ostatecznego Odbiorcy, zarzuty Odwołującego są
bezzasadne.
Zamawiający przytoczył tezę wyroku Krajowej Izby Odwoławczej wyroku KIO z dnia
28.09.2022 r. w sprawie o sygn. akt KIO 2382/22.
IV.
USŁUGI SZKOLENIOWE I DORADCZE
Zamawiający przychyla się do stanowiska Odwołującego, który pisze, że: „nie jest
możliwa realizacja takiej ilości bezpłatnych usług szkoleniowych i doradczych do spełnienia
a
założonych w kalkulacji przez Wykonawcę, gdyż wiele ze wskazanych usług będzie
usługami dodatkowo płatnymi”.
Potwierdza to również sam Przystępujący w treści swojej oferty oraz w swoich
wyjaśnieniach.
Przystępujący w kalkulacji ceny nie uwzględnił kosztów realizacji usług doradczych i
szkoleniowych, ponieważ zgodnie z SWZ koszt ww. usług został ustalony jako odrębny
komponent wynagrodzenia za realizację zamówienia.
Przystępujący w ofercie wskazał stawkę 100,00 zł za jedną godzinę świadczenia
usług doradczych i szkoleniowych, co stoi w sprzeczności ze stwierdzeniem Odwołującego,
że Przystępujący „zadeklarował bezpłatne świadczenie usług szkoleniowych i doradczych
o
szerokim zakresie”.
V. KOSZTY PROMOCJI I POZYSKANIA KLIENTA
Nieprawdą jest, to o czym pisze Odwołujący w treści odwołania, że w piśmie z dnia
15.09.2023r. Przystępujący wskazał, że „wszystkie działania promocyjne będą
bezkosztowe”.
W treści wyjaśnień Przystępujący opisał działania, które podejmie w zakresie działań
promocyjnych i pozyskania klientów. W załączniku do wyjaśnień Wykonawca wskazał koszty
promocji i pozyskania klienta, tj. koszty plakatów i ulotek informacyjnych, koszty związane
z
uczestniczeniem w targach pracy, koszty promocji w mediach społecznościowych.
Wykonawca skalkulował, iż w 2023 r. poniesie koszty z tego tytułu na poziomie 2 300,00 zł,
w 2024 r.
– 7 276,00 zł oraz w 2025 r. – 5 055,75 zł. Wykonawca uwzględnił koszty promocji
i
pozyskania klienta, które poniesie w pierwszym etapie realizacji Zamówienia, tj. w okresie
budowy portfela. Ponadto Wykonawca wskazał inne działania promocyjno-informacyjne
(spotkania informacyjne z przedsiębiorcami, współpraca z doradcami w PUP, uczelniami,
organizacjami działającymi na rzecz rozwoju przedsiębiorczości), które będzie realizował
bezkosztowo.
VI. KOSZTY NAJMU
Przystępujący w wyjaśnieniach wskazał, że nie poniesie dodatkowych kosztów
związanych z dysponowaniem placówkami wymienionymi w biznesplanie, ponieważ obsługa
odbywać się będzie w biurach, które są w posiadaniu Wykonawcy i opłacane są wyłącznie
ze środków własnych, w tym również opłaty za media oraz obsługę systemów
informatycznych. Wykonawca uzasadnił, że realizacja kolejnego projektu nie spowoduje
wzrostu kosztu już ponoszonego przez Wykonawcę z tytułu najmu lokalu. Wykonawca
przedstawił wszystkie dokumenty, których Zamawiający może wymagać od Wykonawcy, a
które dopuszcza treść rozporządzeniu Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i
Technologii z dnia 23 grudnia
2020r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz
innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy.
VII.
CENY RYNKOWE ZA REALIZACJĘ ZAMÓWIEŃ.
Zamawiający dokonując oceny złożonych przez Przystępującego wyjaśnień
dotyczących rażąco niskiej ceny brał pod uwagę dwa aspekty: formalny i materialny. Aspekt
formalny polega na ocenie zgodności treści wyjaśnień z żądaniem wynikającym z wezwania,
gdyż wyjaśnienia ceny lub kosztu powinny być adekwatne do treści wezwania. Aspekt
materialny natomiast obejmuje badanie treści wyjaśnień i załączonych dowodów w
kontekście ich realności, spójności, potwierdzenia prawidłowego obliczenia badania ceny,
kosztu lub ich istotnych części składowych.
Ponadto Zamawiający, oceniając złożone przez Przystępującego wyjaśnienia, brał
pod uwagę obiektywne czynniki, m. in. rozwiązania techniczne pozwalające na
automatyzację procesów i obniżenie kosztów i czasochłonności wykonywanych czynności,
koszty pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od
minimalnego wynagrodzenia za pracę, doświadczenie wykonawcy w realizacji zamówień o
podobnym charakterze.
Zdaniem Zamawiającego złożone przez Przystępującego wyjaśnienia były konkretne,
jasne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia.
Wykonawca
„AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W STARACHOWICACH”
z
siedzibą w Starachowicach zgłosił
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego. Pismem z dnia 7 listopada 2023 r. ustosunkowanie się do zarzutów
podniesionych przez Odwołującego i wniósł o oddalenie odwołania w całości.
Krajowa Izba Odwoławcza po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron, oraz
Uczestnika postępowania uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść specyfikacji warunków
zamówienia wraz z załącznikami, ofertę Uczestnika postępowania, wyjaśnienia
Uczestnika postępowania jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
Stron
oraz Uczestnika postępowania wyrażone w odwołaniu, odpowiedzi na
odwołanie, piśmie procesowym a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane
w
protokole, ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołań, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art.
505 ust. 1 ustawy Pzp, tj. istnienie po stronie Odwołującego interesu w uzyskaniu
zamówienia oraz możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych
czynności Zamawiającego.
Izba postanowiła dopuścić do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcę
„AGENCJA
ROZWOJU
REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH”
z
siedzibą
w Starachowicach.
Wszystkie warunki formalne związane ze zgłoszonym przystąpieniem
zostały spełnione. Co za tym idzie ww. wykonawca skutecznie zgłosił swoje przystąpienie do
postępowania odwoławczego, stając się Uczestnikiem postępowania odwoławczego.
Izba zaliczyła w poczet materiału dowodowego dowody niestanowiące części
dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, złożone przez
Odwołującego wraz z odwołaniem. Izba zaliczyła również dowód przedłożony przez
Odwołującego na posiedzeniu niejawnym z udziałem Stron, mianowicie tabelę wskazująca
poziom inflacji
. Izba pominęła dowód Odwołującego w postaci komunikatu ze strony
internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w sprawie minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024r. jako nieprzydatny w sprawie.
Izba nie zaliczyła w poczet materiału dowodowego dowodu złożonego przez
Uczestnika postępowania wraz z pismem procesowym z dnia 7 listopada 2023 r., tj. kopii
umowy najmu lokalu. Umowa najmu
odnosi się do okoliczności związanych ze złożonymi
wyjaśnieniami rażąco niskiej ceny. Wykonawca wezwany do złożenia wyjaśnień rażąco
niskiej ceny zobowiązany jest składać dowody potwierdzające złożone wyjaśnienia
najpóźniej w terminie wskazanym przez zamawiającego. W związku z powyższym Izba
uznała dowód za niedopuszczalny na tym etapie.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zamawiający BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO z siedzibą w Warszawie
prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego pn:
„Wybór Partnerów Finansujących w celu zarządzania funduszem
pożyczkowym w obszarze samozatrudnienia (założenie działalności gospodarczej)”, nr
referencyjny: DZZK/27/DPE/2023.
Oferta uczestnika postępowania „AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH” z siedzibą w Starachowicach znacząco odbiegała od szacowanej
wartości zamówienia ustalonej przez Zamawiającego, a zatem został on pismem z dnia
8
września 2023 r. wezwany do udzielenia wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny oferty
w
zakresie wynagrodzenia za zarządzanie funduszem szczegółowym. Zamawiający
wymagał wyjaśnień, w szczególności w zakresie:
1)
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług;
2)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
(Dz. U. z 2018 r. poz. 2177
oraz z 2019 r. poz. 1564) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi
związane jest realizowane zamówienie;
3)
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie.
4)
przedstawienie kalkulacji głównych składowych ceny:
a)
wynagrodzenia pracowników – z podaniem zaangażowania godzinowego
(miesięcznie) każdego pracownika w realizację zamówienia,
b)
koszty usług zlecanych (jeżeli dotyczy - np. windykacja, obsługa prawna),
c)
koszty ogólne (np. energia, obsługa biura, media, systemy informatyczne, placówki,
licencje, transport, itp.),
d)
koszt utraconych korzyści z tytułu zaangażowania wkładu własnego oraz ryzyka strat
na kapitale (jeżeli wykonawca wnosi wkład),
e)
inne koszty (jeżeli dotyczy),
f) zysk,
g)
koszty promocji i pozyskania klienta.
Ponadto, Zamawiający oczekiwał, że kalkulacja i wyjaśnienia Wykonawcy:
1)
będą spójne z informacjami przedstawionymi w biznes planie,
2)
będą uwzględniały specyfikę poszczególnych etapów realizacji Zamówienia, przede
wszystkim Okres Budowy Portfela i Okres Wygaszania Portfela,
3)
będą uwzględniały aktualne na dzień składania oferty prognozy zmiany cen i kosztów
w
okresie realizacji Zamówienia (inflację).
Uczestnik postępowania pismem z dnia 15 września 2023 r. złożył wyjaśnienia wraz
z kosztorysem. W
wyjaśnieniach wskazał, m.in.:
1.
koszty wynagrodzeń
O
soby zaangażowane w realizację Operacji są już pracownikami wykonawcy,
zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony. W przypadku realizacji
Operacji w/w osobom w ramach już posiadanego etatu zostanie poszerzony zakres
obowiązków lub zostaną oddelegowane. Uczestnik postępowania nie wskazał podstawy
wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w realizację Operacji w kalkulacji kosztów, z
uwagi na fakt, iż wynagrodzenie to stanowi zapłatę za czynności niezwiązane z niniejszą
Operacją. Jednakże, osoby te z uwagi na zaangażowanie w realizację Operacji, będą
musiały wykonywać dodatkowe obowiązki (zwiększenie zakresu) i będą wynagradzane w
systemie miesięcznym poprzez premię. Premia stosowana przez ARR jako wynagrodzenie
za dodatkowe czynności ma charakter premii zadaniowej – tj. związanej z wykonaniem
dodatkowej czynności lub wyznaczonego konkretnie celu, w określonych ramach czasowych.
Uczestnik postępowania wskazał osoby zaangażowane w ramach obsługi realizacji
Operacji (Kierownik Projektu, Specjalista ds. oceny wniosków (3 osoby), Specjalista ds.
kontroli i audytu, Specjalista w obszarze usług doradczych i szkoleniowych, Specjalista ds.
windykacji (2 osoby)).
W kalkulacji dokonano założenia wzrostu wynagrodzeń na przestrzeni
całego okresu realizacji Operacji ze względu m.in na inflację. Z uwagi na fakt, iż są to
pracownicy zatrudnieni na postawie umów o pracę, będą oni zaangażowani w realizację
projektu w ramach posiadanego etatu poprzez zwiększenie zakresu ich obowiązków lub
oddelegowania, dlatego też każdy z nich dostępny będzie przez 8 godzin dziennie. Liczba
godzin przepracowanych w danym miesiącu nie jest tożsama z rzeczywistym założeniem,
w
ramach którego każda z osób zaangażowanych w realizację projektu dostępna będzie
przez 8 godzin dziennie oraz wynagradzana w sposób premiowy. System ten dotyczy
również wynagrodzenia za księgowość.
Jeżeli chodzi o Specjalistę w obszarze usług doradczych i szkoleniowych, Uczestnik
postępowania wyjaśnił, że posiada zatrudnionych specjalistów na podstawienie umowy
o
pracę. W przedstawionej kalkulacji wynagrodzenie wynosi 0, ponieważ wynagrodzenie
wypłacane będzie ze środków przeznaczonych na ten cel (spoza prowizji).
Uczestnik postępowania dodatkowo uwzględnił udział komórek ARR w tym: Zarząd
Fundacji ARR, Sekretariat i obsługa administracyjna, Pełnomocnik do spraw zarządzania
jakością, Inspektor Ochrony Danych. W przedstawionym kosztorysie stanowiącym załącznik
do niniejszego pisma nie uwzględniono wynagrodzenia w/w komórek, ponieważ są one
finansowane wyłącznie bezpośrednio ze środków własnych ARR, jednakże zostały
wskazane z uwagi na ich wpływ przy realizacji Operacji.
W dalszej części wyjaśnień wskazał pozostałe koszty wynagrodzeń/usług zleconych –
obsługa księgowa, obsługa prawna. Koszty promocji i pozyskania klienta, koszty ogólne.
Wyjaśnił, że posiada punkty obsługi wskazane w biznes planie str. 16-18 na podstawie
umów najmu oraz placówki własne. W ramach wskazanych punktów ARR świadczy szereg
działań związanych z realizacją działalności statutowej oraz realizuje już projekty na terenie
makroregionu południowego. W przypadku realizacji niniejszej Operacji, nie poniesie
żadnych dodatkowych kosztów, ponieważ obsługa odbywać się będzie w biurach, które
aktualnie wynajmuje i opłaca wyłącznie ze środków własnych w tym również opłaty za media
oraz obsługę systemów informatycznych.
W ocenie Zamawiającego oferta złożone przez Uczestnika postępowania wraz
z
wyjaśnieniami potwierdza, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny oraz gwarantuje
należyte wykonanie zamówienia.
Izba
zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, że
odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba za zbędne uznała przytaczanie definicji rażąco niskiej ceny opartej na
piśmiennictwie i orzecznictwie wobec ich powszechnej dostępności i przytoczenia w pismach
Stron.
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 559 ust. 2 ustawy Pzp, przepisy
stanowiące podstawą prawną zapadłego rozstrzygnięcia wskazać należy,
że zgodnie z art.
224 ust. 1 ustawy Pzp
Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe,
wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości
zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych. Z kolei ust. 2 ww.
przepisu
stanowi, że W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa
o co najmniej 30% od: 1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i
usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich
złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10,
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że
rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia; 2) wartości
zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, zaktualizowanej z
uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, w szczególności
istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o
których mowa w ust. 1. W ust. 3 art. 224 ustawy Pzp wskazano czego mogą dotyczyć
wyjaśnienia. Zgodnie z ust. 4 art. 224 ustawy Pzp W przypadku zamówień na roboty
budowlane lub usługi, zamawiający jest obowiązany żądać wyjaśnień, o których mowa w ust.
1, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4 i 6.
Art. 226 ust. 1 pkt 8) ustawy Pzp
stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę
wykonawcy, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia. Z kolei zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp odrzuceniu, jako oferta z rażąco
niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w
wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Zgodnie z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Art. 537 ustawy Pzp
stanowi, że ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej
ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem
postępowania odwoławczego.
Wystosowanie wezwania w trybie art. 224 ust. 1 i 2 ustawy Pzp oznacza dla
wykonawcy obowiązek wykazania, że zaproponowana przez niego cena lub proponowany
koszt (względnie ich istotne części składowe) nie ma charakteru rażąco niskiego.
Obowiązkiem wykonawcy jest więc dostarczenie wyczerpujących wyjaśnień.
Przy czym,
nawet skierowanie
do wykonawców wezwanie o standardowej treści, bez skonkretyzowania
swoich wątpliwości odnośnie ceny ofertowej nie zwalnia wykonawcy z obowiązku złożenia
wyjaśnień, które w zakresie przedstawionych przez niego informacji są konkretne, spójne i
wyczerpujące.
Wymaga podkreślenia, że wyjaśnienia wykonawcy nie mogą stanowić jedynie
formalnej odpowiedzi na wezwanie
zamawiającego. Wyjaśnienia wykonawcy muszą być na
tyle konkretne i szczegółowe, aby na ich podstawie zamawiający był w stanie dowiedzieć się,
jakie okoliczności właściwe wzywanemu do wyjaśnień wykonawcy, spowodowały obniżenie
ceny jego oferty, w jaki sposób okoliczności te spowodowały obniżenie ceny i jakich
oszczędności wykonawca mógł dzięki nim dokonać. Obowiązkiem wykonawcy jest zatem
przedstawienie takich składników i wykazanie indywidualnych czynników wpływających na
to, że wykonawca mógł zaoferować tak niską cenę. Dodatkowo, ustawodawca wymaga, aby
wskazane w wyjaśnieniach informacje były poparte dowodami.
W ocenie Izby wyjaśnienia udzielone przez Uczestnika postępowania nie były
szczegółowe, kompletne ani też rzetelne. Uczestnik postępowania nie przedłożył żadnego
dowodu potwierdzającego przyjętą kalkulację oraz czynniki sprzyjające. Wyjaśnienia złożone
przez Uczestnika postępowania w postaci opisowej oraz załączona do nich kalkulacja
wyliczenia kosztów, części składowych oraz pozycji zysku nie pozwalają na uznanie, że cena
podana w ofercie jest ceną rynkową i obejmuje pełen zakres zamówienia opisany
w specy
fikacji warunków zamówienia. Podkreślić należy, jeżeli zamawiający wzywa
wykonawcę do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny
oferty, to jego obowiązkiem, jako profesjonalisty biorącego udział w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego, jest zadośćuczynienie temu wezwaniu. Składanie
wyjaśnień ogólnych, niepopartych dowodami powoduje, że wykonawca ponosi negatywne
skutki niewykazania zasadności swoich twierdzeń.
Należy podkreślić, że Zamawiający dokonuje oceny, czy oferta podlega odrzuceniu
na podstawie treści wyjaśnień, nie zaś na podstawie wiedzy własnej.
1. Koszty wynagrodzeńA
naliza wyjaśnień Uczestnika postępowania nie rozwiewa wątpliwości co do
zgodności z przepisami prawa pracy sposobu wynagradzania pracowników w formie premii
zadaniowej
. Uczestnik postępowania wprost wskazuje, że pracownikom zostanie poszerzony
zakres obowiązków lub zostaną oddelegowani i w zasadzie na tym kończy wyjaśnienia.
W
kalkulacji załączonej do wyjaśnieni Uczestnik postępowania wskazuje liczbę godzin w
miesiącu, które przyjął celem wyliczenia kosztów pracy. Przy czym nie wyjaśnia jak podana
liczba godzin ma się do wymiaru czasu pracy zatrudnionych pracowników.
Izba nie neguje możliwości wynagradzania pracowników już zatrudnionych w formie
premii/dodatku, nie jest to jednak rozw
iązanie powszechnie obowiązujące, a przynajmniej
Uczestnik tego nie wykazał. A zatem Uczestnik postępowania, wskazując taki model
wynagradzania,
powinien dochować należytej staranności i w sposób szczegółowy wyjaśnić
kwestię m.in. zakresu obowiązków, zakresu prac powierzonych, czasu pracy itd., tak aby
zarówno Zamawiający oceniając wyjaśnienia, jak też Izba w postępowaniu odwoławczym nie
mieli żadnych wątpliwości, że system ten nie zmierza do obejścia przepisów prawa pracy czy
też jest wprost niezgodna z tymi przepisami.
2. Stawki minimalne
Zarzut w tym zakresie jest niezasadny. Stawki
dla poszczególnych osób
wyszczególnione w kalkulacji nie są wynagrodzeniem minimalnym zgodnie z obowiązującymi
przepisami. Uczestnik postępowania w wyjaśnieniach wskazał, że jest to premia
zadaniowa/dodatek do wynagrodzenia podstawowego.
Jeżeli chodzi o wysokość premii specjalistów skierowanych do realizacji zamówienia,
Izba co do zasady zgadza się z Zamawiającym oraz Uczestnikiem postępowania, że
załączone do odwołania wydruki z raportu płacowego Sedlak&Sedlak nie stanowią źródła
prawa
, aczkolwiek mogą stanowić dowód w niniejszej sprawie. Izba ponownie wskazuje, że
to
na Uczestniku postępowania ciąży ciężar dowodu, że jego oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny. Uczestnik n
awet nie próbował wykazać, że stawki wskazane w kalkulacji są
rynkowe ani też, że pracownicy będą realizować zamówienie za stawki jak w kalkulacji.
Wzbudza również wątpliwość co do rzetelności kalkulacji ceny fakt, że stawka brutto
za godzinę jest taka sama dla każdego z pracowników, bez względu na jakim stanowisku
jest zatrudniony oraz jakie czynności wykonuje.
3.
Usługi doradcze i szkoleniowe (wynagrodzenie Specjalisty w obszarze usług doradczych
i szkoleniowych)
Uczestnik postępowania w wyjaśnieniach wskazał, że posiada zatrudnionych
specjalistów na podstawienie umowy o pracę. W przedstawionej kalkulacji wynagrodzenie
wynosi 0, ponieważ wynagrodzenie wypłacane będzie ze środków przeznaczonych na ten
cel (spoza prowizji).
Rację ma Odwołujący, że Uczestnik postępowania nie uwzględnił jednak
w
kalkulacji kosztów realizacji części usług szkoleniowych i doradczych, które będą przez
niego wykonane, a które nie będą możliwe do sfinansowania przez Zamawiającego z uwagi
na to, że odbiorca tych usług /wnioskodawca pożyczki/ nie uzyska pożyczki (nie stanie się
Ostatecznym Odbiorcą), czyli nie będzie mógł być beneficjentem pomocy w ramach
realizowanego Zamówienia. Zamawiający w odpowiedzi na pytanie nr 9 z dnia 25 lipca
2023
r. wskazał wprost, że Obowiązkiem Wykonawcy jest świadczenie usług doradczych
i
szkoleniowych zgodnie z zapotrzebowaniem. Wykonawca otrzyma wynagrodzenie za usługi
doradcze i szkoleniowe zrealizowane na rzecz ostatecznych odbiorców zgodnie ze złożoną
ofertą (część XV pkt 2) SWZ). Koszt usług doradczych świadczonych na rzecz osób
ubiegających się o pożyczkę Wykonawca powinien uwzględnić kalkulując cenę za realizację
zamówienia. Twierdzenia Uczestnika postępowania, że 0 zł to też cena nie mają znaczenia
w
sprawie. Uczestnik postępowania w wyjaśnieniach przyjął błędne założenie, że
wynagrodzenie wypłacane będzie ze środków przeznaczonych na ten cel (spoza prowizji) –
przecież zgodnie z odpowiedzią na pytanie, jednak nie będzie.
4.
Finansowanie ze środków własnych
Uczestnik postępowania bardzo ogólnie wskazał, że pewne koszty będą finansowane
ze środków własnych. W wyjaśnieniach nie ma informacji w jaki sposób środki te pozyska,
jaka
jest wysokość środków, które mają być przeznaczone na sfinansowanie
przedmiotowego
zamówienia. Zatem trudno jest ocenić, czy faktycznie Uczestnik
postępowania posiada środki finansowe, które może przeznaczyć na zrealizowanie
przedmiotowego zamówienia. Izba zwraca uwagę, że weryfikacja wyjaśnień wykonawcy nie
może ograniczać się do bezrefleksyjnego przyjęcia przez Zamawiającego założeń
wykonawcy za prawidłowe.
5. Koszty najmu
W wyjaśnieniach brak jest szczegółowych informacji oraz dowodów potwierdzających
m.in. dysponowanie
punktami obsługi, wysokości poniesionych kosztów, źródła
finansowania.
Oceniając w sprawie stan faktyczny Izba stwierdziła, że oferta Uczestnika
postępowania winna podlegać odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8) w zw. z art.
224 ust. 6 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art.
557, art. 574 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 1) w związku
z
§ 2 ust. 1 pkt 2) w zw. z § 5 pkt 1) i 2) lit. b) i d) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu
od odwołania (Dz. U. poz. 2437).
Mając powyższe na uwadze, Izba orzekła, jak w sentencji.
Przewodnicząca:
1. U
względnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty,
powtórzenie czynności badania i oceny ofert, a w jej ramach
odrzucenie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8) w zw. art. 224 ust. 6 ustawy z dnia
11
września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1605 ze zm.)
oferty wykonawcy
„AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W STARACHOWICACH”
z siedzibą w Starachowicach, którego wyjaśnienia nie uzasadniły podanej w ofercie
ceny
2.
Kosztami
postępowania
odwoławczego
obciąża
zamawiającego
BANK
GOSPODARSTWA KRAJOWEGO z
siedzibą w Warszawie i:
2.1.
z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną tytułem wpisu od
odwołania
2.2.
zasądza od zamawiającego BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO z siedzibą
w Warszawie na rzecz
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA
z
siedzibą
w
Bielsku-
Białej,
AGENCJA
ROZWOJU
REGIONALNEGO
W
CZĘSTOCHOWIE SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Częstochowie, RUDZKA
AGENCJA
ROZWOJU
”INWESTOR”
SPÓŁKA
Z
OGRANICZONĄ
ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Rudzie Śląskiej, RZESZOWSKA
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w
Rzeszowie
kwotę 18 651 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysiące sześćset
pięćdziesiąt jeden złotych zero groszy) stanowiącą koszty poniesione przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia tytułem
uiszczonego wpisu od odwołania, wynagrodzenia pełnomocnika oraz opłaty
skarbowej
od pełnomocnictwa
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. 2023 r., poz. 1605 ze zm.) na niniejszy wyrok – w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Sygn. akt KIO 3191/23
UZASADNIENIE:
BANK
GOSPODARSTWA
KRAJOWEGO
z
siedzibą w Warszawie (dalej:
„Zamawiający”) prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego pn: „Wybór Partnerów Finansujących w celu zarządzania
funduszem pożyczkowym w obszarze samozatrudnienia (założenie działalności
gospodarczej)
”, nr referencyjny: DZZK/27/DPE/2023.
Przedmiotowe postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest prowadzone
na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z
2022r., poz. 1710 ze zm.), dalej:
„ustawa Pzp”.
Szacunkowa wartość zamówienia przekracza progi unijne określone w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej 4 lipca 2023 r. pod numerem: 2023/S 126-399908.
W postępowaniu tym wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Bielsku-Białej,
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W CZĘSTOCHOWIE SPÓŁKA AKCYJNA
z
siedzibą w Częstochowie, RUDZKA AGENCJA ROZWOJU ”INWESTOR” SPÓŁKA
Z
OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Rudzie Śląskiej, RZESZOWSKA
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO SPÓŁKA AKCYJNA z siedzibą w Rzeszowie
EKOLOGIKA
Sp.
z
o.o.
z
siedzibą w Rzeczycach (dalej: „Odwołujący”) 25
października 2023 r. wnieśli odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wobec
czynności Zamawiającego podjętej w postępowaniu polegającej na wyborze
najkorzystniejszej oferty
złożonej przez Fundację AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach w części XI, podczas, gdy wybrana
oferta zawiera rażąco niską cenę, natomiast złożone wyjaśnienia Wykonawcy, do których
wezwał go Zamawiający, nie uzasadniają twierdzenia Wykonawcy, iż przedstawiona przez
niego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1.
art. 16 pkt 1 PZP poprzez przeprowadzenie postępowania w sposób nie zapewniający
zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, w związku
z
wyborem jako najkorzystniejszej oferty Wykonawcy, który przedstawił rażąco niską
cenę, a jednocześnie przedstawione wyjaśnienia tego Wykonawcy nie odpowiadają na
wszystkie wątpliwości Zamawiającego wskazane w wezwaniu oraz nie uzasadniają
twierdzenia, iż przedstawiona przez niego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
2.
art. 224 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8) PZP poprzez wybór jako najkorzystniejszej
oferty
złożonej
przez
Fundację
AGENCJA
ROZWOJU
REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach, pomimo, iż wybrana oferta
zawiera rażąco niską cenę, a wyjaśnienia Wykonawcy, do których wezwał go
Zamawiający, nie odpowiadają na wszystkie wątpliwości Zamawiającego wskazane w
wezwaniu oraz nie uzasadniają twierdzenia, iż przedstawiona przez niego oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny
co doprowadziło do naruszenia przez Zamawiającego zasady uczciwej konkurencji i
równego traktowania wykonawców.
Odwołujący wniósł o:
1)
uwzględnienie niniejszego odwołania i unieważnienie czynności Zamawiającego
polegającej na wyborze oferty złożonej przez Fundację AGENCJA ROZWOJU
REGIONALNEGO W STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach, jako
najkorzystniejszej w przedmiotowym postępowaniu, w części XI,
2)
nakazanie Zamawiającemu dokonania czynności odrzucenia oferty wykonawcy -
Fundacji
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W STARACHOWICACH z siedzibą
w Starachowicach,
3)
nakazanie Zamawiającemu dokonania ponownego badania i oceny ofert w sposób
zgodny z przepisami PZP z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
4) w przypadku
gdyby umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta przed
rozpoznaniem niniejszego odwołania – unieważnienie zawartej umowy,
5)
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów niniejszego
postępowania.
Ponadto wniósł o:
1)
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów powołanych w treści niniejszego
pisma,
2)
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron,
wszystko na okoliczność ustalenia, iż wskazana w ofercie wykonawcy - Fundację AGENCJA
ROZWOJU REGIONALNEGO W STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach (dalej
zwana również „Wykonawcą”), cena jest rażąco niska, a wyjaśnienia Wykonawcy, do których
wezwał go Zamawiający, nie uzasadniają rażąco niskiej ceny; tym samym dla wykazania, iż
oferta ww. Wykonawcy podlegała odrzuceniu, a jej wybór przez Zamawiającego stanowi
naruszenie zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W uzasadnieniu powyższych zarzutów i żądań Odwołujący wskazał:
Odwołujący zwrócił uwagę, że Wykonawca treścią pisma z dnia 15 września 2023 r.
nie sprostał wymaganiom wezwania Zamawiającego z dnia 8 września 2023 r. Zamawiający
zażądał bowiem, aby Wykonawca udzielił wyjaśnień w szczególności w zakresie:
1)
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług -
Wykonawca nie udowodnił/nie wykazał na jakich warunkach dokonuje kalkulacji
poszczególnych elementów zamówienia, np. koszty najmu, koszty usług szkoleniowo
doradczych, koszty promocji,
2)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę lub przepisów odrębnych
właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie - w tym zakresie
wyjaśnienia Wykonawcy stanowią całkowitą sprzeczność z zasadami wynagradzania
pracowników, w szczególności Wykonawca w kalkulacji nie dostosował poziomu
wynagrodzeń do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę na poszczególne lata,
w których realizowane będzie zamówienie.
3)
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie - kalkulacja
Wykonawcy przeczy zasadom wynagradzania pracowników, związanymi chociażby z
wynagradzaniem za pracę w godzinach nadliczbowych.
Ponadto, Zamawiający oczekiwał, że kalkulacja i wyjaśnienia Wykonawcy będą m.in.
uwzględniały aktualne na dzień składania oferty prognozy zmiany cen i kosztów w okresie
realizacji Zamówienia (inflację) - wyjaśnienia nie uwzględniają zmian, chociażby w zakresie
wysokości minimalnego wynagrodzenia.
O tym, że cena przedstawiona przez Wykonawcę jest rażąco niska, a Wykonawca jej nie
wyjaśnił, świadczą następujące okoliczności.
Wykonawca dokonał błędnej kalkulacji kosztów mających powstać przy realizacji
zamówienia, nie ujmując w nich wszystkich elementów niezbędnych dla prawidłowego
wykonania zamówienia, a wręcz dokonał:
-
kilku wyłączeń istotnych elementów kosztów, jak chociażby wynajmu 16 biur wraz z
kosztami eksploatacji na potrzeby placówek i obsługi systemów informatycznych
koniecznych do realizacji Zamówienia
-
zaniżenia wysokości wynagrodzeń niezgodnego z przepisami prawa oraz przedstawienia
niejasnej kalkulacji wynagrodzeń pracowników niezbędnych do zaangażowania przy
zrealizowaniu Zamówienia.
Tym samym stwierdzenie Wykonawcy polegające na tym, iż uzyskana prowizja za realizację
zamówienia w pełni pokryje wszystkie koszty powstałe w związku z realizacją projektu oraz
pozwoli osiągnąć zysk jest sprzeczna z treścią złożonych wyjaśnień, gdyż Wykonawca
zadeklarował, że niektóre z kosztów pokryje we własnym zakresie (ze środków innych niż
wynagrodzenie/prowizja wypłacone przez Zamawiającego). Należy na marginesie
zaznaczyć, że jeżeli Wykonawca deklaruje, że konkretne koszty, których poniesienie jest
niezbędne dla prawidłowego wykonania zamówienia, pokryje z innych środków, uzasadniona
powinna być wątpliwość Zamawiającego co do możliwości i pewności pozyskania tych
środków przez Wykonawcę, a co za tym idzie dokonanie weryfikacji posiadanych własnych
środków przez Wykonawcę celem zabezpieczenia należytego wykonania Zamówienia w
całym okresie realizacji zamówienia. Zamawiający powinien dokonać oceny, czy w razie
braku tych środków Wykonawca będzie miał możliwość należytego wykonania zamówienia.
I.
KOSZTY WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW
Przyjęty przez Wykonawcę sposób wyliczenia wynagrodzeń jest błędny i nierzetelny nie tylko
z punktu widzenia zasad kalkulacji kosztów zamówienia, ale przede wszystkim z zasadami
wynagradzania pracowników określonymi w powszechnie obowiązujących przepisach prawa
pracy.
Sposób wyliczeń, o którym mowa powyżej, daje uzasadnione podstawy do twierdzenia, iż
koszty całego projektu zostały niedoszacowane z uwagi na fakt, że koszty wynagrodzeń
wraz z narzutami stanowią ok. 65% wszystkich kosztów według kalkulacji Wykonawcy.
Dodatkowo wydaje się, że Zamawiający nie wziął pod uwagę faktu, iż szacowanie kosztów
wynagrodzeń na stawkach minimalnych może powodować znaczące niedoszacowanie
kosztów zwłaszcza z powodu wymuszenia przez przepisy prawa na Wykonawcy w trakcie
realizacji projektu ponoszenia kosztów wynagrodzeń ponad zaplanowane w budżecie stawki
i tym samym zaistnienia znaczącego ryzyka wpływu wzrostu tych kosztów na brak
rentowności realizacji projektu a tym samym ograniczenie możliwości rzetelnego jego
wykonania przez Wykonawcę.
1)
SPOSÓB WYNAGRADZANIA
Jeżeli istotnie osobami wykonującymi zadania w ramach zamówienia są dotychczasowi
pracownicy Wykonawcy, tj. Wykonawca nie ma potrzeby zatrudnienia nowych osób na
potrzeby wykonania zamówienia, a osoby te będą świadczyć pracę w ramach zwiększonych
zakresów obowiązków (dotyczących zamówienia), wynagrodzenia nie mogą być
kalkulowane tylko jako premie zadaniowe.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy, zwiększenie zakresu obowiązków
pracownika znajduje swoje odzwierciedlenie zarówno w wydłużonym czasie pracy, jak też
w
wyższym lub dodatkowym wynagrodzeniu. Zatem, jeżeli pracownicy Wykonawcy nadal
będą wykonywać swoje podstawowe obowiązki pracownicze, to rozliczenie obowiązków
dodatkowych związanych z zamówieniem powinny, albo zostać objęte dodatkową umową
(umowa o pracę zwiększająca etat w granicach dopuszczalnych prawem lub umowa
cywilnoprawna również zgodnie z obowiązującymi zasadami prawa pracy), albo rozliczenie
to powinno nastąpić zgodnie z wynagradzaniem i dodatkami za pracę w godzinach
nadliczbowych.
Nie jest więc zasadnym wyjaśnienie Wykonawcy polegające na deklaracji, że wynagrodzenie
pracowników jest uwzględnione w kosztach zamówienia tylko w zakresie przyznawanej im
premii zadaniowej. Wykonawca oświadczył, że „w przypadku realizacji Operacji w/w osobom
w ramach już posiadanego etatu zostanie poszerzony zakres obowiązków lub zostaną
oddelegowane. Nie wskazaliśmy podstawy wynagrodzenia pracowników zaangażowanych
w
realizację Operacji w kalkulacji kosztów, z uwagi na fakt, iż wynagrodzenie to stanowi
zapłatę za czynności niezwiązane z niniejszą Operacją. Jednakże, osoby te z uwagi na
zaangażowanie w realizację Operacji, będą musiały wykonywać dodatkowe obowiązki
(zwiększenie zakresu) i będą wynagradzane w systemie miesięcznym poprzez premię.
Premia stosowana przez ARR jako wynagrodzenie za dodatkowe czynności ma charakter
premii zadaniowej
– tj. związanej z wykonaniem dodatkowej czynności lub wyznaczonego
konkretnie celu, w określonych ramach czasowych.”- takie założenie jest niezgodne z
przepisami prawa pracy, a tym samym narusza również zasady przewidziane przez
Zamawiającego dla należytego wykonania zamówienia.
Odwołujący podkreślił, że wymaganiem Zamawiającego była dostępność osób realizujących
zamówienie zgodnie z częścią V SWZ, dla części XI zamówienia. Jeżeli więc pracownicy
mają realizować zamówienie jedynie w zakresie obowiązków rozszerzonych (obok
obowiązków podstawowych niezwiązanych z zamówieniem) to wątpliwym jest, czy zostanie
ono wykonane należycie. Natomiast, jeżeli pracownicy istotnie poświęcą cały lub część
wymiaru czasu pracy na realizację zamówienia, to nieprawidłowym jest pominięcie przez
Wykonawcę w kalkulacji ceny Zamówienia kosztów ich wynagrodzeń na podstawie
wynagrodzeń wynikających z umów o pracę. Dodatkowo Odwołujący wskazuje, że
Wykonawca w swoim wyjaśnieniu przedstawia sprzeczne informacje na temat założeń do
kalkulacji kosztów wynagrodzeń pracowników. Mianowicie, wskazuje:
-
cytat: ”Wyjaśniamy, iż osoby, które zostaną zaangażowane w realizację Operacji, są już
pracownikami Agencji Rozwoju Regionalnego w Starachowicach. Wszystkie te osoby
posiadają zawartą z ARR umowę o pracę na czas nieokreślony, w ramach której wykonują
swoje obowiązki zgodnie z ich zakresem. W przypadku realizacji Operacji w/w osobom
w
ramach już posiadanego etatu zostanie poszerzony zakres obowiązków lub zostaną
oddelegowane. Nie wskazaliśmy podstawy wynagrodzenia pracowników zaangażowanych
w
realizację Operacji w kalkulacji kosztów, z uwagi na fakt, iż wynagrodzenie to stanowi
zapłatę za czynności niezwiązane z niniejszą Operacją. Jednakże, osoby te z uwagi na
zaangażowanie w realizację Operacji, będą musiały wykonywać dodatkowe obowiązki
(zwiększenie zakresu) i będą wynagradzane w systemie miesięcznym poprzez premię.
Premia stosowana przez ARR jako wynagrodzenie za dodatkowe czynności ma charakter
premii zadaniowej
– tj. związanej z wykonaniem dodatkowej czynności lub wyznaczonego
konkretnie celu, w określonych ramach czasowych.”
Zdanie trzecie w powyższym cytacie stoi w sprzeczności ze zdaniem czwartym, ponieważ
zwiększając zakres obowiązków w ramach danej umowy o pracę pracodawca w celu
prawidłowej kalkulacji kosztów projektu/zamówienia musi, albo przypisać część etatu temu
nowemu zakresowi obowiązków, albo uwzględnić zwiększenie wymiaru czasu pracy
pracownika celem wykonania dodanych czynności do zakresu obowiązków. W takim
przypadku w kalkulacji kosztów wynagrodzeń Wykonawca powinien był przedstawić koszty
wynagrodzeń wynikające z umów o pracę pracowników planowanych do realizacji
zamówienia a tego Wykonawca nie dokonał.
2)
STAWKI MINIMALNE WYNAGRODZEŃ
O
prócz nieprawidłowego sposobu kalkulacji wynagrodzeń, Wykonawca przyjął minimalne
stawki wynagrodzenia (określone powszechnie obowiązującymi przepisami prawa) dla
specjalistów z wymaganym przez Zamawiającego doświadczeniem, którzy w rzeczywistości
wykonują pracę za wynagrodzenie wyższe niż stawki wynagrodzenia minimalnego.
Równocześnie Wykonawca podkreślił w swoim wyjaśnieniu, że do realizacji Zamówienia
zaangażowani będą pracownicy z odpowiednimi kwalifikacjami i wieloletnim
doświadczeniem. Odwołujący zwrócił uwagę, że stawki te zostały przyjęte dla wszystkich
zaangażowanych pracowników w tych samych wartościach bez względu na rodzaj
wykonywanych czynności tj. kierownik projektu wynagradzany będzie w tej samej wysokości
stawki godzinowej co pozostali pracownicy np. pracownik księgowości, specjaliści oceniający
wnioski, itd.
Ponadto wskazane w kalkulacji (załącznik do pisma z dnia 15 września 2023 r.) stawki
wynagrodzenia minimalnego są niezgodne ze stawkami mającymi obowiązywać od 2024 r. -
Wykonawca wskazał stawkę godziną brutto 25,15 zł, a na podstawie Rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 14 września 2023 r., w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. średnia stawka dla roku 2024
r. wynosić będzie 27,90 zł.
Zgodnie z przedstawioną przez Wykonawcę kalkulacją kosztów założone stawki
wynagrodzeń w latach 2024-2026 są zaniżone przez Wykonawcę i kształtują się poniżej
średniej stawki obowiązującej przepisami prawa dla roku 2024 tj. 27,90 zł.
Niezależnie od powyższego, uwzględniając nawet założony przez Wykonawcę planowany
wzrost stawki minimalnej o wskaźnik inflacji, dopiero w roku 2027 przedstawiona kalkulacja
zakłada godziną stawkę wynagrodzenia, która jest wyższa od minimalnej stawki wymaganej
w roku 2024, co oznacza że w latach 2024 - 2026 Wykonawca zaniżył koszty wynagrodzeń
stosując poziom niedozwolonej godzinowej stawki wynagrodzenia, którą ustalił poniżej
ustalonej przez Prezesa Rady Ministrów Rozporządzeniem z dnia 14 września 2023 r.,
wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. Wykonawca w przedstawionej kalkulacji
kosztów dla całego okresu realizacji projektu skalkulował wzrost godzinowej stawki
minimalnej do wysokości 30,93 zł dla kosztów wynagrodzeń, czyli wzrost minimalnej stawki
wynagrodzeń na przestrzeni 8 lat jedynie o 10,86%.
3)
WYNAGRODZENIA SPECJALISTÓW
Nieakceptowalnym jest przedstawiona przez Wykonawcę kalkulacja wynagrodzeń
specjalistów z określonym doświadczeniem zgodnie z częścią V SWZ, dla części XI
zamówienia, niezbędnych do realizacji projektu ze środków unijnych na poziomie kosztu
godzinowego wg obowiązującej stawki minimalnej. Według danych z Ogólnopolskiego
Badania Wynagrodzeń SEDLAK&SEDLAK (najbardziej doświadczonej polskiej firmy
doradztwa HR) wg danych ze stycznia 2023 r. minimalna stawka godzinowa brutto dla
poszczególnych specjalistów przewidzianych w projekcie przez Wykonawcę kształtowała się
w przedziale od 29,35 zł do 38,89 zł, a mediana stawek dla tych specjalistów wynosiła od
34,12
zł do 49,02 zł.
Dodatkowo należy podkreślić, że Wykonawca w wyjaśnieniach zapewnia, że do realizacji
Zamówienia zaangażuje specjalistów z długoletnim doświadczeniem. W związku z
powyższym Zamawiający miał wszelkie podstawy do tego by uznać w tym zakresie za
nierzetelne przedstawione przez Wykonawcę wyjaśnienie dotyczące rażąco niskiej ceny.
Opierając się na kalkulacji kosztów Wykonawcy przy modyfikacji wynagrodzeń specjalistów
do minimalnych stawek według danych OBW SEDLAK&SEDLAK ze stycznia 2023 r. oraz
kalkulacji
kosztów Wykonawcy przy modyfikacji wynagrodzeń specjalistów do mediany
stawek według danych OBW SEDLAK&SEDLAK ze stycznia 2023 r. Odwołujący wskazał,
że realizacja Zamówienia, w oparciu o kosztorys Wykonawcy, jest nierentowna tj.:
1. Przy zastosowaniu stawek minimalnych OBW SEDLAK&SEDLAK na styczeń 2023 r.
koszty realizacji Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o
24.734,94 zł (4% wynagrodzenia)
2. Przy zastosowaniu mediany stawek OBW SEDLAK&SEDLAK na styczeń 2023 r. koszty
realizacji Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o 134.393,44
zł (aż 20% wynagrodzenia).
Co w konsekwencji przy założeniach Wykonawcy co do wysokości przewidywanej inflacji
i
wzrostu kosztów w całym okresie realizacji Zamówienia powoduje znaczne zaniżenie
skalkulowanych kosztów w całym okresie realizacji Zamówienia.
Mając na uwadze powyższe przeprowadzona analiza wskazuje na celowe ominięcie przez
Wykonawcę kalkulacji ceny w oparciu o obowiązujące/podstawowe wynagrodzenie
pracowników w postaci umów o pracę, określenia czasu pracy w ramach umowy o pracę
i/lub uwzględnienie stawek rynkowych w tym zakresie, tym samym świadome zaniżanie ceny
zaoferowanej Zamawiającemu.
II.
WYMIAR ZAANGAŻOWANIA PRACOWNIKÓW W PROCESIE REALIZACJI
ZAMÓWIENIA
Zdaniem Odwołującego Zamawiający powinien był również przy weryfikacji rażąco niskiej
ceny poddać ocenie założone przez Wykonawcę konieczne zaangażowanie poszczególnych
specjalistów w poszczególnych etapach realizacji Zamówienia celem jego należytego
i terminowego wykonania.
Wykonawca w przedstawionych wyjaśnieniach nie opisał tych założeń szczegółowo.
Odwołujący natomiast na podstawie przedstawionej kalkulacji Wykonawcy dokonał obliczeń,
z których wynika ile czasu pracy na poszczególnych stanowiskach zostało zaplanowane
przez Wykonawcę, tj.:
- dla kierownika projektu -
średnio ok. 4h na 1 złożony wniosek,
-
dla specjalisty ds. oceny wniosków średnio ok. 3h na 1 złożony wniosek przeznaczony dla
niego do oceny,
-
dla specjalisty ds. kontroli i audytu średnio ok. 5,5h na 1 udzieloną pożyczkę,
-
dla specjalisty ds. windykacji średnio ok. 11h na 1 udzieloną pożyczkę z przeznaczonego
dla niego portfela do monitoringu i windykacji.
Zgodnie z posiadanymi przez Odwołującego informacjami od trzech pośredników
finansowych, którzy realizują lub zrealizowali podobne zamówienia/projekty polegające na
udzielaniu i obsłudze pożyczek na rozpoczęcia działalności gospodarczej można
wnioskować, że Wykonawca w swojej kalkulacji znacząco zaniżył konieczny czas
zaangażowania specjalistów ds. oceny wniosków na etapie weryfikacji wniosków, ich oceny
formalnej i
merytorycznej, przygotowaniem decyzji wraz z ostateczną umową pożyczki.
Zgodnie z
uzyskanymi oświadczeniami zaangażowanie pracowników na tym etapie realizacji
podobnych zamówień/projektów wynosiło:
-
w Stowarzyszeniu „Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości i Rozwoju” w Suchej
Beskidzkiej średnio 7h pracy,
-
w Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. średnio 12h pracy,
-
w Agencji Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A. średnio 8h.
Mając na uwadze powyższe, przy najniższym wymiarze koniecznego czasu na realizację
oceny wniosku podanym przez Stowarzyszenia „Samorządowe Centrum Przedsiębiorczości
i
Rozwoju” w Suchej Beskidzkiej to niedoszacowanie czasu pracy specjalisty ds. oceny
wniosków przez Wykonawcę w tym zakresie wynosi 133%.
III.
KOSZTY DO SFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WŁASNYCH i RYZYKO
PODWÓJNEGO FINANSOWANIA
Wykonawca w piśmie z dnia 15 września 2023 r. wyjaśnia wprost, że ze środków własnych
sfinansuje: 1) wynagrodzenia: -
członków zarządu fundacji (zgodnie z KRS Wykonawcy jest
3 członków zarządu), - osób zatrudnionych w sekretariacie, w obsłudze administracyjnej
i w
księgowości, - pełnomocnika ds. zarzadzania jakością, - IOD, 2) koszty wynajmu lokali +
media,
Odwołujący poddaje jednak w wątpliwość możliwości sfinansowania tych kosztów z
własnych środków Wykonawcy. Zwrócił uwagę na dane podane w Informacji dodatkowej
Wykonawcy w
złożonym do KRS Sprawozdaniu finansowym za rok 2022 tj.: Przychody netto
uzyskane przez Wykonawcę ze sprzedaży to kwota 18.364.632,68 zł w tym:
-
wyłącznie z projektów unijnych: 17.310.368.64 zł (co stanowi środki o ograniczonej
możliwości dysponowania),
-
inne uzyskane z działalności własnej: 1.054.264,04 zł.
Biorąc pod uwagę powyższe przychody Wykonawcy oraz założenia Wykonawcy z pisma
z
dnia 15 września 2023 r., koszty związane z realizacją Zamówienia wymienione w pkt. III 1)
i 2) powyżej powinny zostać sfinansowana z przychodów uzyskanych z działalności własnej
(ppkt 2 przychodów), tak by nie wystąpiła sytuacja podwójnego finansowania wydatków
w
ramach różnych funduszy/projektów finansowanych ze środków publicznych
a
realizowanych przez Wykonawcę. Dodatkowo należy mieć jeszcze na uwadze, że
finansowanie kosztów pośrednich projektów ze środków publicznych w ramach, których
najczęściej są klasyfikowane koszty wynagrodzenia zarządu, koszty ogólne zarządu,
administracji, najmu i mediów należy również ewidencjonować sposób ich finansowania.
Ponieważ przychody z działalności własnej Wykonawcy to zaledwie 5,7% wszystkich
przychodów Wykonawcy i z pewnością wiążą się z określoną wartością bezpośrednich
kosztów koniecznych do poniesienia. Niski poziom wartości przychodów z działalności
własnej Wykonawcy poza przychodami z projektów powinien być podstawą dla
Zamawiającego do dokładniejszej analizy możliwości Wykonawcy jak i zobowiązania
Wykonawcy do dodatkowych wyjaśnień w zakresie np. szacunku wartości kosztów
związanych z Zamówieniem do pokrycia ze środków własnych przez Wykonawcę celem
weryfikacji czy Wykonawca będzie dysponował wymaganymi środkami własnymi
przeznaczonymi wyłącznie do realizacji tego zamówienia.
W
przypadku kosztów wynagrodzenia podstawowego osób bezpośrednio zaangażowanych
w
realizację zamówienia Wykonawca nie podał w piśmie z dnia 15 września 2023 r. w
sposób jednoznaczny z jakich środków zostaną sfinansowane wynagrodzenia podstawowe
tych osób.
W związku z powyższym, Zamawiający przy ocenie wyjaśnień rażąco niskiej ceny powinien
był wziąć pod uwagę, że Wykonawca może nie dysponować wystarczającymi środkami
własnymi do pokrycia wszystkich zaplanowanych kosztów w tym zakresie lub celowo nie
wskazał sposobu ich finansowania, ponieważ może pokrywać koszty podstawowych
wynagrodzeń wynikających z umów o pracę pracowników dedykowanych do realizacji tego
zamówienia z innych współfinansowanych ze środków publicznych projektów. Niemniej
Wykonawca poszerzając zakres obowiązków do wykonania przez pracownika bez
podwyższenia wymiaru czasu pracy lub zapłaty czasu pracy w postaci nadgodzin może
powodować powstanie uzasadnionego ryzyka wystąpienia niedozwolonego przepisami
krajowymi i unijnymi PODWÓJNEGO FINANSOWANIA WYDATKÓW ze środków
publicznych, co mocno uprawdopodabnia struktura przychodów ze sprzedaży Wykonawcy –
tzn. 95 % przychodów stanowią przychody ze sprzedaży wyłącznie z projektów unijnych:
17.310.368.64 zł za 2022 r. (co stanowi środki o ograniczonej możliwości dysponowania).
Odwołujący podkreślił, że gdyby sposób obliczania kosztów wynagrodzeń osób
zaangażowanych w realizację zamówienia, którego dokonał Wykonawca był możliwy do
zrealizowania bez ryzyka naruszenia przepisów powszechnie obowiązującego prawa, każdy
z podmiotów składających oferty w postępowaniu przetargowym mógłby z tego sposobu
skorzystać i tak jak Wykonawca zaoferować niższą cenę. W związku z powyższym, już sam
sposób kalkulacji kosztów wynagrodzeń pracowników, którym posłużył się Wykonawca,
prowadzi do wniosku, że przedstawił on rażąco niską cenę i nie sprostał obowiązkowi jej
wyjaśnienia, uzasadnienia.
W załączonej kalkulacji Wykonawca nie wskazał również kosztów wynagrodzenia
specjalistów świadczących usługi doradcze i szkoleniowe, co również zaniża oferowaną
cenę, a jednocześnie zaplanował dla tych osób stosunkowo dużą liczbę godzin, tj. 50 godzin
na miesiąc w latach od 2023 do 2025.
IV.
USŁUGI SZKOLENIOWE I DORADCZE
Zamawiający nie zwrócił również uwagi, że Wykonawca zadeklarował, w sposób
nieuzasadniony i nie popart żadnymi dowodami, bezpłatne świadczenie usług szkoleniowych
i doradczych o szerokim zakresie, realizowane przez pracowników Wykonawcy, wskazane
instytucje i przez podmioty trzecie za pośrednictwem tych instytucji. Wykonawca założył, że
wynagrodzenie pracowników ds. usług doradczych i szkoleń wyniesie 0 zł ze względu na
możliwość pokrycia tych kosztów przez Zamawiającego w ramach doradztwa i szkoleń
przeprowadzonych na rzecz Ostatecznego Odbiorcy czyli Pożyczkobiorcy. Wykonawca nie
uwzględnił jednak w kalkulacji kosztów realizacji części usług szkoleniowych i doradczych,
które będą przez niego wykonane, a które nie będą możliwe do sfinansowania przez
Zamawiającego z uwagi na to, że odbiorca tych usług /wnioskodawca pożyczki/ nie uzyska
pożyczki (nie stanie się Ostatecznym Odbiorcą), czyli nie będzie mógł być beneficjentem
pomocy w ramach realizowanego Zamówienia. W związku z powyższym w ocenie
Odwołującego nie jest możliwa realizacja takiej ilości bezpłatnych usług szkoleniowych
i
doradczych do spełnienia a założonych w kalkulacji przez Wykonawcę, gdyż wiele ze
wskazanych usług będzie usługami dodatkowo płatnymi.
V. KOSZTY PROMOCJI I POZYSKANIA KLIENTA
W piśmie z dnia 15 września 2023 r. Wykonawca wskazał, że wszystkie działania
promocyjne będą bezkosztowe, co miałaby uzasadniać współpraca z jednostkami, w których
przeprowadzone zostaną ww. działania. Wykonawca nie wyjaśnił jednak jaki jest powód
tego, że nie będzie zobowiązany do poniesienia żadnych kosztów. Enigmatyczne
sformułowanie dotyczące „współpracy” nie jest jasne, a z pewnością nie może tłumaczyć
braku kosztów. Zwrócić należy też uwagę na nieścisłość w zakresie kosztów promocji,
pomiędzy treścią pisma z dnia 15 września 2023 r., a załączonego do niego kosztorysu. W
kosztorysie bowiem Wykonawca wskazał konkretne kwoty tytułem: plakaty i ulotki
informacyjne, targi pracy, social media, ale nie zostały wyjaśnione ani tytuły ich powstania,
ani ich wysokość.
VI. KOSZTY NAJMU
Wykonawca w ramach wyjaśnień rażąco niskiej ceny wskazał również, że ,,obsługa odbywać
się będzie w biurach, które aktualnie wynajmujemy i opłacamy wyłącznie ze środków
własnych, w tym również opłaty za media oraz obsługę systemów informatycznych”.
Zacytowane stwierdzenie wskazuje, że zadeklarowana cena jest na tyle niska, że nie
wystarczy na chociażby częściowe pokrycie kosztów najmu. Biorąc pod uwagę długość
projektu, stwierdzenie pokrywania kosztów najmu, mediów i systemów informatycznych ze
środków własnych nie jest wiarygodne. Co istotne Wykonawca nie przedstawił żadnych
dowodów na to jaki jest koszt najmu, który ponosi i czy rzeczywiście może ponieść go ze
środków własnych.
Wykonawca przedstawił do realizacji projektu 16 biur, które wynajmuje, które będą
wykorzystywane do realizacji projektu przez okres 24 miesięcy czyli okres tzw. budowy
portfela. Nie skalkulował z tego tytułu żadnych kosztów. Zdaniem Odwołującego jest to
niedopuszczalna praktyka, ponieważ wynajmowane biura będą w części wykorzystywane do
realizacji Zamówienia. Zamawiający powinien zweryfikować w przedłożonej przez
Wykonawcę kalkulacji koszty najmu wraz z kosztami mediów zadeklarowanych biur
niezbędnych do realizacji zamówienia a następnie ocenić ryzyko braku środków własnych
Wykonawcy na pokrycie tych kosztów albo ryzyko niedopuszczalnego przepisami prawa
pokrywania kosztów realizacji tego Zamówienia ze środków publicznych dedykowanych na
realizację innych zadań wykonywanych przez Wykonawcę i współfinansowanych ze środków
publicznych w biurach określonych przez Wykonawcę do realizacji tego zamówienia.
Zdaniem Odwołującego przy ocenie rażąco niskiej ceny dla oferty Wykonawcy powinny być
skalkulowane chociażby minimalne stawki kosztów ponoszonych z tytułu częściowego
wykorzystania tych biur na potrzeby realizacji Zamówienia.
Zakładając, że Wykonawca wynajmuje każde biur oraz średni koszt z tym związany
przypisany na realizacje przedmiotowego Zamówienia wynosi: najem - 250 zł miesięcznie +
media
– 50 zł miesięcznie, co daje kwotę 300 zł miesięcznie dla jednego biura, a tych biur
Wykonawca ma 16 (najem wskazany w biznes planie), a więc koszt miesięczny z tego tytułu
wyniesie 4.800 zł. Łączny koszt wynajmu 16 biur wraz z kosztami mediów przez okres 24
miesięcy uwzględniając założoną w kalkulacji przez Wykonawcę inflację wyniesie zatem
125.160,00 zł, które Wykonawca deklaruje że pokryje z własnych środków. Dodatkowo
Odwołujący dokonał szacowania w kalkulacji kosztów przedstawionej przez Wykonawcę, w
zakresie kosztów obsługi systemów informatycznych, przyjmując ten koszt na poziomie 100
zł miesięcznie uwzględniając założoną przez Wykonawcę w kalkulacji inflację, który wyniósł
ok. 13.499 zł w całym okresie realizacji projektu.
Przy zastosowaniu w kalkulacji prawidłowej dla roku 2024r. średniej minimalnej stawki
godzinowej w 2024, kosztów najmu, mediów oraz obsługi systemów informatycznych koszty
realizacji Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o - 36.532,81
zł (5% wynagrodzenia).
Przy zastosowaniu w kalkulacji minimalnej stawki godzinowej OBW SEDLAK&SEDLAK
2023, kosztów najmu, mediów oraz obsługi systemów informatycznych koszty realizacji
Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o 163.393,76 zł (aż
24% wynagrodzenia)
Przy zastosowaniu w kalkulacji mediany stawki godzinowej OBW SEDLAK&SEDLAK 2023,
kosztów najmu, mediów oraz obsługi systemów informatycznych koszty realizacji
Zamówienia przewyższają zaoferowane wynagrodzenie Wykonawcy o 273.052,26 zł (aż
41% wynagrodzenia).
Powyższe warianty kalkulacji przedstawiają, że wybrana przez Zamawiającego oferta
Wykonawcy zawiera rażąco niską cenę, natomiast złożone wyjaśnienia Wykonawcy, do
których wezwał go Zamawiający, nie uzasadniają rażąco niskiej ceny. Każdy wariant
kalkulacji wykazuję stratę na realizacji projektu przez Wykonawcę. Ponadto Wykonawca
dokonał kalkulacji w oparciu o zaniżone stawki wynagrodzeń i niezgodne z obowiązującymi
przepisami narażając Zamawiającego na ryzyko niewykonania zamówienia. W odniesieniu
do wszystkich powyższych kosztów mających wpływ na wykonanie zamówienia, należy
zwrócić przede wszystkim uwagę, na formę prawną Wykonawcy - Fundacji, która w
większości środki finansowe pozyskuje z tytułu dotacji celowych na realizację określonych
zadań, a jednocześnie posiada ograniczony zakres źródeł pozyskiwania innych środków.
Ograniczanie kosztów i nieuzasadnione zaniżanie oferowanej ceny w takiej sytuacji rodzi
wątpliwości co do tego, czy Wykonawca, którego obowiązkiem jest niedopuszczenie do
podwójnego sfinansowania tego samego kosztu, bądź sfinansowania go ze środków
dedykowanych innym celom, zdoła pozyskać odpowiednie finansowanie i tym samym
należycie wykonać zamówienie.
VII.
CENY RYNKOWE ZA REALIZACJĘ ZAMÓWIEŃ
Zdaniem Odwołującego Zamawiający dokonując oceny, czy złożona oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, powinien również zweryfikować ceny oferowane na rynku w podobnych
zakresach usług. Analizując informacje z ogłoszenia otwarcia oferty przedmiotowego
przetargu dla części IX, X i XI (obszary makroregionów) i części XII (region całej Polski)
jednoznacznie można stwierdzić, iż oferta Wykonawcy znaczącą odbiega od cen
zaoferowanych przez innych oferentów, w tym ostatecznie wybranych przez Zamawiającego
do realizacji Zamówienia. Oferta ta dodatkowo jest dużo niższa niż oferta na podstawie,
której Wykonawca realizował na rzecz BGK podobne Zamówienie z poprzedniej perspektywy
tj. 2014- 2020.
1. Oferty wybrane do realizacji w przetargu (sygn. post. DZZK/27/DPE/2023) inne niż oferta
Wykonawcy mieszczą się w zakresach cenowych od 6,87% (oferta Odwołującego), przez
6,93 % złożonej przez Polską Fundację Przedsiębiorczości po 9,2% złożonej przez
Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A.
2. Średnia wybranych do realizacji ofert z poprzedniego finansowania dla projektów
polegających na udzielaniu pożyczkę płynnościowych wynosi 12,49%, w tym wybrana oferta
Wykonawcy za ceną 18%.
W niniejszym przypadku zdaniem Odwołującego wybór przez Zamawiającego jako
najkorzystniejszej oferty przedstawionej przez wykonawcę - Fundację AGENCJA ROZWOJU
REGIONALNEGO W STARACHOWICACH z siedzibą w Starachowicach, stanowi
naruszenie zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Zgodnie z
art. 16 pkt 1 PZP Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie
zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe
traktowanie wykonawców.
Na potwierdzenie swojego stanowiska Odwołujący przytoczył stanowisko doktryny oraz
orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej.
W złożonej pismem z 7 listopada 2023 r. odpowiedzi na odwołanie, Zamawiający nie
uwzględnił zarzutów zawartych w odwołanych i wniósł o ich oddalenie w całości.
W uzasadnieniu Zamawiający wskazał m.in.:
Wyjaśnienia Przystępującego dotyczące rażąco niskiej ceny zawierają elementy, na
podstawie których Zamawiający uznał, iż zaoferowana cena nie jest rażąco niska, pokrywa
wszystkie elementy realizacji zamówienia oraz gwarantuje należyte wykonanie
przedmiotowego zamówienia.
W odpowiedzi na wezwanie Przestępujący w wyjaśnieniach z dnia 15.11.2023 pisze:
„Wykonawca informuje, że w wydatkach zawartych w kosztorysie stanowiącym dowód
(załącznik nr 1) uwzględnione zostały koszty obsługi wszystkich procesów niezbędnych do
prawidłowej realizacji zamówienia”. Załącznik nr 1 do wyjaśnień zawiera szczegółową
kalkulację poszczególnych kosztów wchodzących w skład oczekiwanego wynagrodzenia dla
realizacji przedmiotowego zamówienia. Jak pisze sam Przystępujący w treści wyjaśnień:
„dokonaliśmy szczegółowej analizy wszystkich kosztów”.
Przystępujący w swoich wyjaśnieniach uwzględnił następujące pozycje: koszty
wynagrodzeń pracowników, koszty promocji i pozyskania klienta, koszty ogólne Wykonawcy
(czynsz/wynajem biur/placówek, media, obsługę systemów informatycznych, delegacje
służbowe związane z realizacją Zamówienia) oraz inne koszty związane z realizacją
zamówienia, tj. opłaty windykacyjne, obsługę prawną, koszty administracyjne.
Zamawiający przyjął wyjaśnienia Przystępującego odwołujące się do jego
doświadczenia oraz posiadanych zasobów, dzięki którym niektóre elementy zamówienia
może realizować bezkosztowo, z uwagi na realizację projektów o podobnym przedmiocie
zamówienia i podobnym wynagrodzeniu.
Przystępujący od 2014 roku realizuje na rzecz Zamawiającego umowy, których
przedmiotem jest udzielania pożyczek na samozatrudnienie. Ostatnie dwie umowy zostały
zawarte z Wykonawcą w 2019 roku, przy czym wynagrodzenie zaoferowane przez
Przystępującego wyniosło 4,90% oraz 4,80%. Przystępujący z należytą starannością
realizuje umowy zawarte z Zamawiającym.
W załączniku do wyjaśnień z dnia 15.09.2023 r. Przystępujący przedstawił
szczegółową kalkulację kosztów realizacji zamówienia. Z oszacowania wynika, iż
zaproponowana cena za realizację zamówienia w pełni pokrywa wszystkie niezbędne koszty,
jak również pozwala osiągnąć zysk na poziomie 20,87%. Kalkulacja przedstawiona przez
Przystępującego wskazuje, że wysokość ceny daje podstawy do uznania, że przedmiot
zamówienia zostanie zrealizowany stosownie do wymagań Zamawiającego z należytą
starannością.
I
KOSZTY WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW
1.
SPOSÓB WYNAGRADZANIA
Przystępujący wskazał, iż osoby zaangażowane w realizację zamówienia są
pracownikami zatrudnionymi na umowę o pracę. Dla każdego ze stanowisk pracy
przewidzianych do realizacji projektu przyjęto dodatek do wynagrodzenia w postaci premii
zadaniowej wypłacanej miesięcznie. W kalkulacji ceny za realizację zmówienia przyjęto
zatem wyłącznie wysokość premii, która została określona na zasadzie iloczynu liczby
godzin koniecznych do zrealizowania umowy w ramach każdego stanowiska i przyjętej
stawki godzinowej, jako koszt konieczny do poniesienia w celu realizacji Zamówienia.
Zamawiający przyjął, że podstawa wynagrodzenia, która dotyczy realizacji innych
obowiązków, niezwiązanych z realizacją tej umowy, nie ma znaczenia dla ceny oferty.
W odpowiedzi na wezwanie Przystępujący w wyjaśnieniach z dnia 15.11.2023 r.
oświadczył, że „zatrudnienie jest zgodne z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, wartość
przyjęta do ustalenia ceny nie jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177
oraz 2019r. poz.1564) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane
jest realizowane zamówienie. W ramach zamówienia jest zgodność z przepisami z zakresu
prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym
realizowane jest zamówienie. Wszystkie osoby zaangażowane do realizacji zamówienia
posiadają odpowiednie kwalifikacje oraz wieloletnie doświadczenie w realizacji projektów z
UE i budżetu Państwa w tym projektów pożyczkowych”.
Zamawiający nie określił minimalnego zaangażowania godzinowego personelu
Wykonawcy przy realizacji zamówienia.
Z uwagi na powyższe Zamawiający przyjął wyjaśnienia Przystępującego i uznał je za
wyczerpujące oraz gwarantujące należyte wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie z ww.
przepisami.
Zamawiający przywołał tezę wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 lutego
2023r. w sprawie o sygn. akt KIO 193/23.
2.
STAWKI MINIMALNE WYNAGRODZEŃ
Zamawiający zgadza się z Odwołującym, że średnia stawka godzinowa na rok 2024 r.
wynosić będzie 27,90 zł, niemniej wyjaśnienia Przystępującego sporządzone zostały
zaledwie dzień po wydaniu Rozporządzenia. Tym samym duża część procesu
przeprowadzonego postępowania, a w szczególności w zakresie samego ogłoszenia i
nadesłanych ofert, miało miejsce jeszcze przed wejściem w życie Rozporządzenia.
Wyjaśnienia Odwołującego z kolei dotyczyły złożonej oferty i przewidzianych w jej ramach
kosztów obsługi wszystkich procesów niezbędnych do prawidłowej realizacji zamówienia.
Skoro więc oferta wpłynęła przed datą wydania Rozporządzenia, to rzecz jasna same
wyjaśnienia do oferty nie mogły zawierać zmian jakie wprowadzi Rozporządzenie.
Dodatkowo wraz ze wskazaniem stawek wynagrodzenia, Wykonawca przedstawił symulację
związaną z możliwym wzrostem stawek w miarę upływu czasu. Złożone wyjaśnienia
potwierdzają więc, że Przystępujący wykona przedmiotowe zamówienie zgodnie ze złożoną
ofertą oraz z zachowaniem należytej staranności przy jego realizacji.
Zamawiający wskazał, że zgodnie z § 23 ust. 3 Projektowanych Postanowień Umowy
przewidział możliwość zmiany wysokości wynagrodzenia Wykonawcy określonego w
Umowie w przypadku zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
wysokości minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie ustawy z dnia 10
października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, zasad podlegania
ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości stawki składki
na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne, zasad gromadzenia i wysokości
wpłat do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie z dnia 4
października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeśli zmiany te będą miały
wpływ na koszty wykonania Zamówienia przez Wykonawcę.
Zamawiający nie uznał za konieczne, aby kalkulując cenę, Wykonawca przyjmował
stawki wynagrodzenia za pracę, które będą obowiązywały na dalszym etapie realizacji
Zamówienia.
Odwołujący w treści odwołania porusza kwestię inflacji. Zamawiający przytoczył tezę
wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 lutego 2023 r. w sprawie o syg. akt KIO 193/23.
3.
WYNAGRODZENIA SPECJALISTÓW
Zamawiający wskazuje, że przytoczony oraz załączony do Odwołania wydruk z
raportu płacowego Sedlak&Sedlak nie stanowi źródła prawa w oparciu, o które Wykonawca
powinien kształtować ramy wynagrodzeń dla pracowników. Ustalenie wysokości
wynagrodzeń w sposób odmienny niż wskazane w raporcie nie stanowi więc naruszenia
prawa przez Przystępującego.
Zamawiający wskazuje dodatkowo, że przytoczony raport nie zawiera informacji
dotyczącej próby osobowej na jakiej dokonano badań, dlatego też nie sposób określić jak
zawarte w nim ramy płacowe odnieść do wynagrodzeń oferowanych przez Przystępującego.
II.
WYMIAR ZAANGAŻOWANIA PRACOWNIKÓW W PROCESIE REALIZACJI
ZAMÓWIENIA
Zamawiający nie określił minimalnego zaangażowania godzinowego personelu
Wykonawcy przy realizacji zamówienia. Przystępujący oszacował zaangażowanie
specjalistów w poszczególnych etapach realizacji Zamówienia, celem jego należytego
i
terminowego wykonania, w oparciu o doświadczenie własne. Mając na uwadze, iż
Przystępujący realizuje zamówienia o podobnym przedmiocie z należytą starannością,
Zamawiający przyjął wyjaśnienia Przystępującego uznając je za realne i rzetelnie
skalkulowane.
III.
KOSZTY DO SFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WŁASNYCH i RYZYKO
PODWÓJNEGO FINANSOWANIA
Wynagrodzenie Wykonawcy stanowi koszt kwalifikowalny w projekcie. Zamawiający
nie dookreśla jakie wydatki wykonawcy mogą zostać sfinansowane z otrzymanego
wynagrodzenia, a które są wykluczone.
Mając również na uwadze, że ryzyko podwójnego finansowania wydatków może
wystąpić wyłącznie na poziomie Ostatecznego Odbiorcy, zarzuty Odwołującego są
bezzasadne.
Zamawiający przytoczył tezę wyroku Krajowej Izby Odwoławczej wyroku KIO z dnia
28.09.2022 r. w sprawie o sygn. akt KIO 2382/22.
IV.
USŁUGI SZKOLENIOWE I DORADCZE
Zamawiający przychyla się do stanowiska Odwołującego, który pisze, że: „nie jest
możliwa realizacja takiej ilości bezpłatnych usług szkoleniowych i doradczych do spełnienia
a
założonych w kalkulacji przez Wykonawcę, gdyż wiele ze wskazanych usług będzie
usługami dodatkowo płatnymi”.
Potwierdza to również sam Przystępujący w treści swojej oferty oraz w swoich
wyjaśnieniach.
Przystępujący w kalkulacji ceny nie uwzględnił kosztów realizacji usług doradczych i
szkoleniowych, ponieważ zgodnie z SWZ koszt ww. usług został ustalony jako odrębny
komponent wynagrodzenia za realizację zamówienia.
Przystępujący w ofercie wskazał stawkę 100,00 zł za jedną godzinę świadczenia
usług doradczych i szkoleniowych, co stoi w sprzeczności ze stwierdzeniem Odwołującego,
że Przystępujący „zadeklarował bezpłatne świadczenie usług szkoleniowych i doradczych
o
szerokim zakresie”.
V. KOSZTY PROMOCJI I POZYSKANIA KLIENTA
Nieprawdą jest, to o czym pisze Odwołujący w treści odwołania, że w piśmie z dnia
15.09.2023r. Przystępujący wskazał, że „wszystkie działania promocyjne będą
bezkosztowe”.
W treści wyjaśnień Przystępujący opisał działania, które podejmie w zakresie działań
promocyjnych i pozyskania klientów. W załączniku do wyjaśnień Wykonawca wskazał koszty
promocji i pozyskania klienta, tj. koszty plakatów i ulotek informacyjnych, koszty związane
z
uczestniczeniem w targach pracy, koszty promocji w mediach społecznościowych.
Wykonawca skalkulował, iż w 2023 r. poniesie koszty z tego tytułu na poziomie 2 300,00 zł,
w 2024 r.
– 7 276,00 zł oraz w 2025 r. – 5 055,75 zł. Wykonawca uwzględnił koszty promocji
i
pozyskania klienta, które poniesie w pierwszym etapie realizacji Zamówienia, tj. w okresie
budowy portfela. Ponadto Wykonawca wskazał inne działania promocyjno-informacyjne
(spotkania informacyjne z przedsiębiorcami, współpraca z doradcami w PUP, uczelniami,
organizacjami działającymi na rzecz rozwoju przedsiębiorczości), które będzie realizował
bezkosztowo.
VI. KOSZTY NAJMU
Przystępujący w wyjaśnieniach wskazał, że nie poniesie dodatkowych kosztów
związanych z dysponowaniem placówkami wymienionymi w biznesplanie, ponieważ obsługa
odbywać się będzie w biurach, które są w posiadaniu Wykonawcy i opłacane są wyłącznie
ze środków własnych, w tym również opłaty za media oraz obsługę systemów
informatycznych. Wykonawca uzasadnił, że realizacja kolejnego projektu nie spowoduje
wzrostu kosztu już ponoszonego przez Wykonawcę z tytułu najmu lokalu. Wykonawca
przedstawił wszystkie dokumenty, których Zamawiający może wymagać od Wykonawcy, a
które dopuszcza treść rozporządzeniu Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i
Technologii z dnia 23 grudnia
2020r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz
innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy.
VII.
CENY RYNKOWE ZA REALIZACJĘ ZAMÓWIEŃ.
Zamawiający dokonując oceny złożonych przez Przystępującego wyjaśnień
dotyczących rażąco niskiej ceny brał pod uwagę dwa aspekty: formalny i materialny. Aspekt
formalny polega na ocenie zgodności treści wyjaśnień z żądaniem wynikającym z wezwania,
gdyż wyjaśnienia ceny lub kosztu powinny być adekwatne do treści wezwania. Aspekt
materialny natomiast obejmuje badanie treści wyjaśnień i załączonych dowodów w
kontekście ich realności, spójności, potwierdzenia prawidłowego obliczenia badania ceny,
kosztu lub ich istotnych części składowych.
Ponadto Zamawiający, oceniając złożone przez Przystępującego wyjaśnienia, brał
pod uwagę obiektywne czynniki, m. in. rozwiązania techniczne pozwalające na
automatyzację procesów i obniżenie kosztów i czasochłonności wykonywanych czynności,
koszty pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od
minimalnego wynagrodzenia za pracę, doświadczenie wykonawcy w realizacji zamówień o
podobnym charakterze.
Zdaniem Zamawiającego złożone przez Przystępującego wyjaśnienia były konkretne,
jasne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia.
Wykonawca
„AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W STARACHOWICACH”
z
siedzibą w Starachowicach zgłosił
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego. Pismem z dnia 7 listopada 2023 r. ustosunkowanie się do zarzutów
podniesionych przez Odwołującego i wniósł o oddalenie odwołania w całości.
Krajowa Izba Odwoławcza po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron, oraz
Uczestnika postępowania uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść specyfikacji warunków
zamówienia wraz z załącznikami, ofertę Uczestnika postępowania, wyjaśnienia
Uczestnika postępowania jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
Stron
oraz Uczestnika postępowania wyrażone w odwołaniu, odpowiedzi na
odwołanie, piśmie procesowym a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane
w
protokole, ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołań, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art.
505 ust. 1 ustawy Pzp, tj. istnienie po stronie Odwołującego interesu w uzyskaniu
zamówienia oraz możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych
czynności Zamawiającego.
Izba postanowiła dopuścić do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcę
„AGENCJA
ROZWOJU
REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH”
z
siedzibą
w Starachowicach.
Wszystkie warunki formalne związane ze zgłoszonym przystąpieniem
zostały spełnione. Co za tym idzie ww. wykonawca skutecznie zgłosił swoje przystąpienie do
postępowania odwoławczego, stając się Uczestnikiem postępowania odwoławczego.
Izba zaliczyła w poczet materiału dowodowego dowody niestanowiące części
dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, złożone przez
Odwołującego wraz z odwołaniem. Izba zaliczyła również dowód przedłożony przez
Odwołującego na posiedzeniu niejawnym z udziałem Stron, mianowicie tabelę wskazująca
poziom inflacji
. Izba pominęła dowód Odwołującego w postaci komunikatu ze strony
internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w sprawie minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024r. jako nieprzydatny w sprawie.
Izba nie zaliczyła w poczet materiału dowodowego dowodu złożonego przez
Uczestnika postępowania wraz z pismem procesowym z dnia 7 listopada 2023 r., tj. kopii
umowy najmu lokalu. Umowa najmu
odnosi się do okoliczności związanych ze złożonymi
wyjaśnieniami rażąco niskiej ceny. Wykonawca wezwany do złożenia wyjaśnień rażąco
niskiej ceny zobowiązany jest składać dowody potwierdzające złożone wyjaśnienia
najpóźniej w terminie wskazanym przez zamawiającego. W związku z powyższym Izba
uznała dowód za niedopuszczalny na tym etapie.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Zamawiający BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO z siedzibą w Warszawie
prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego pn:
„Wybór Partnerów Finansujących w celu zarządzania funduszem
pożyczkowym w obszarze samozatrudnienia (założenie działalności gospodarczej)”, nr
referencyjny: DZZK/27/DPE/2023.
Oferta uczestnika postępowania „AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO
W
STARACHOWICACH” z siedzibą w Starachowicach znacząco odbiegała od szacowanej
wartości zamówienia ustalonej przez Zamawiającego, a zatem został on pismem z dnia
8
września 2023 r. wezwany do udzielenia wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny oferty
w
zakresie wynagrodzenia za zarządzanie funduszem szczegółowym. Zamawiający
wymagał wyjaśnień, w szczególności w zakresie:
1)
wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług;
2)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
(Dz. U. z 2018 r. poz. 2177
oraz z 2019 r. poz. 1564) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi
związane jest realizowane zamówienie;
3)
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie.
4)
przedstawienie kalkulacji głównych składowych ceny:
a)
wynagrodzenia pracowników – z podaniem zaangażowania godzinowego
(miesięcznie) każdego pracownika w realizację zamówienia,
b)
koszty usług zlecanych (jeżeli dotyczy - np. windykacja, obsługa prawna),
c)
koszty ogólne (np. energia, obsługa biura, media, systemy informatyczne, placówki,
licencje, transport, itp.),
d)
koszt utraconych korzyści z tytułu zaangażowania wkładu własnego oraz ryzyka strat
na kapitale (jeżeli wykonawca wnosi wkład),
e)
inne koszty (jeżeli dotyczy),
f) zysk,
g)
koszty promocji i pozyskania klienta.
Ponadto, Zamawiający oczekiwał, że kalkulacja i wyjaśnienia Wykonawcy:
1)
będą spójne z informacjami przedstawionymi w biznes planie,
2)
będą uwzględniały specyfikę poszczególnych etapów realizacji Zamówienia, przede
wszystkim Okres Budowy Portfela i Okres Wygaszania Portfela,
3)
będą uwzględniały aktualne na dzień składania oferty prognozy zmiany cen i kosztów
w
okresie realizacji Zamówienia (inflację).
Uczestnik postępowania pismem z dnia 15 września 2023 r. złożył wyjaśnienia wraz
z kosztorysem. W
wyjaśnieniach wskazał, m.in.:
1.
koszty wynagrodzeń
O
soby zaangażowane w realizację Operacji są już pracownikami wykonawcy,
zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony. W przypadku realizacji
Operacji w/w osobom w ramach już posiadanego etatu zostanie poszerzony zakres
obowiązków lub zostaną oddelegowane. Uczestnik postępowania nie wskazał podstawy
wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w realizację Operacji w kalkulacji kosztów, z
uwagi na fakt, iż wynagrodzenie to stanowi zapłatę za czynności niezwiązane z niniejszą
Operacją. Jednakże, osoby te z uwagi na zaangażowanie w realizację Operacji, będą
musiały wykonywać dodatkowe obowiązki (zwiększenie zakresu) i będą wynagradzane w
systemie miesięcznym poprzez premię. Premia stosowana przez ARR jako wynagrodzenie
za dodatkowe czynności ma charakter premii zadaniowej – tj. związanej z wykonaniem
dodatkowej czynności lub wyznaczonego konkretnie celu, w określonych ramach czasowych.
Uczestnik postępowania wskazał osoby zaangażowane w ramach obsługi realizacji
Operacji (Kierownik Projektu, Specjalista ds. oceny wniosków (3 osoby), Specjalista ds.
kontroli i audytu, Specjalista w obszarze usług doradczych i szkoleniowych, Specjalista ds.
windykacji (2 osoby)).
W kalkulacji dokonano założenia wzrostu wynagrodzeń na przestrzeni
całego okresu realizacji Operacji ze względu m.in na inflację. Z uwagi na fakt, iż są to
pracownicy zatrudnieni na postawie umów o pracę, będą oni zaangażowani w realizację
projektu w ramach posiadanego etatu poprzez zwiększenie zakresu ich obowiązków lub
oddelegowania, dlatego też każdy z nich dostępny będzie przez 8 godzin dziennie. Liczba
godzin przepracowanych w danym miesiącu nie jest tożsama z rzeczywistym założeniem,
w
ramach którego każda z osób zaangażowanych w realizację projektu dostępna będzie
przez 8 godzin dziennie oraz wynagradzana w sposób premiowy. System ten dotyczy
również wynagrodzenia za księgowość.
Jeżeli chodzi o Specjalistę w obszarze usług doradczych i szkoleniowych, Uczestnik
postępowania wyjaśnił, że posiada zatrudnionych specjalistów na podstawienie umowy
o
pracę. W przedstawionej kalkulacji wynagrodzenie wynosi 0, ponieważ wynagrodzenie
wypłacane będzie ze środków przeznaczonych na ten cel (spoza prowizji).
Uczestnik postępowania dodatkowo uwzględnił udział komórek ARR w tym: Zarząd
Fundacji ARR, Sekretariat i obsługa administracyjna, Pełnomocnik do spraw zarządzania
jakością, Inspektor Ochrony Danych. W przedstawionym kosztorysie stanowiącym załącznik
do niniejszego pisma nie uwzględniono wynagrodzenia w/w komórek, ponieważ są one
finansowane wyłącznie bezpośrednio ze środków własnych ARR, jednakże zostały
wskazane z uwagi na ich wpływ przy realizacji Operacji.
W dalszej części wyjaśnień wskazał pozostałe koszty wynagrodzeń/usług zleconych –
obsługa księgowa, obsługa prawna. Koszty promocji i pozyskania klienta, koszty ogólne.
Wyjaśnił, że posiada punkty obsługi wskazane w biznes planie str. 16-18 na podstawie
umów najmu oraz placówki własne. W ramach wskazanych punktów ARR świadczy szereg
działań związanych z realizacją działalności statutowej oraz realizuje już projekty na terenie
makroregionu południowego. W przypadku realizacji niniejszej Operacji, nie poniesie
żadnych dodatkowych kosztów, ponieważ obsługa odbywać się będzie w biurach, które
aktualnie wynajmuje i opłaca wyłącznie ze środków własnych w tym również opłaty za media
oraz obsługę systemów informatycznych.
W ocenie Zamawiającego oferta złożone przez Uczestnika postępowania wraz
z
wyjaśnieniami potwierdza, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny oraz gwarantuje
należyte wykonanie zamówienia.
Izba
zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, że
odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba za zbędne uznała przytaczanie definicji rażąco niskiej ceny opartej na
piśmiennictwie i orzecznictwie wobec ich powszechnej dostępności i przytoczenia w pismach
Stron.
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 559 ust. 2 ustawy Pzp, przepisy
stanowiące podstawą prawną zapadłego rozstrzygnięcia wskazać należy,
że zgodnie z art.
224 ust. 1 ustawy Pzp
Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe,
wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości
zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych. Z kolei ust. 2 ww.
przepisu
stanowi, że W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa
o co najmniej 30% od: 1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i
usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich
złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10,
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że
rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia; 2) wartości
zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, zaktualizowanej z
uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, w szczególności
istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o
których mowa w ust. 1. W ust. 3 art. 224 ustawy Pzp wskazano czego mogą dotyczyć
wyjaśnienia. Zgodnie z ust. 4 art. 224 ustawy Pzp W przypadku zamówień na roboty
budowlane lub usługi, zamawiający jest obowiązany żądać wyjaśnień, o których mowa w ust.
1, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4 i 6.
Art. 226 ust. 1 pkt 8) ustawy Pzp
stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę
wykonawcy, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia. Z kolei zgodnie z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp odrzuceniu, jako oferta z rażąco
niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w
wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Zgodnie z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Art. 537 ustawy Pzp
stanowi, że ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej
ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem
postępowania odwoławczego.
Wystosowanie wezwania w trybie art. 224 ust. 1 i 2 ustawy Pzp oznacza dla
wykonawcy obowiązek wykazania, że zaproponowana przez niego cena lub proponowany
koszt (względnie ich istotne części składowe) nie ma charakteru rażąco niskiego.
Obowiązkiem wykonawcy jest więc dostarczenie wyczerpujących wyjaśnień.
Przy czym,
nawet skierowanie
do wykonawców wezwanie o standardowej treści, bez skonkretyzowania
swoich wątpliwości odnośnie ceny ofertowej nie zwalnia wykonawcy z obowiązku złożenia
wyjaśnień, które w zakresie przedstawionych przez niego informacji są konkretne, spójne i
wyczerpujące.
Wymaga podkreślenia, że wyjaśnienia wykonawcy nie mogą stanowić jedynie
formalnej odpowiedzi na wezwanie
zamawiającego. Wyjaśnienia wykonawcy muszą być na
tyle konkretne i szczegółowe, aby na ich podstawie zamawiający był w stanie dowiedzieć się,
jakie okoliczności właściwe wzywanemu do wyjaśnień wykonawcy, spowodowały obniżenie
ceny jego oferty, w jaki sposób okoliczności te spowodowały obniżenie ceny i jakich
oszczędności wykonawca mógł dzięki nim dokonać. Obowiązkiem wykonawcy jest zatem
przedstawienie takich składników i wykazanie indywidualnych czynników wpływających na
to, że wykonawca mógł zaoferować tak niską cenę. Dodatkowo, ustawodawca wymaga, aby
wskazane w wyjaśnieniach informacje były poparte dowodami.
W ocenie Izby wyjaśnienia udzielone przez Uczestnika postępowania nie były
szczegółowe, kompletne ani też rzetelne. Uczestnik postępowania nie przedłożył żadnego
dowodu potwierdzającego przyjętą kalkulację oraz czynniki sprzyjające. Wyjaśnienia złożone
przez Uczestnika postępowania w postaci opisowej oraz załączona do nich kalkulacja
wyliczenia kosztów, części składowych oraz pozycji zysku nie pozwalają na uznanie, że cena
podana w ofercie jest ceną rynkową i obejmuje pełen zakres zamówienia opisany
w specy
fikacji warunków zamówienia. Podkreślić należy, jeżeli zamawiający wzywa
wykonawcę do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny
oferty, to jego obowiązkiem, jako profesjonalisty biorącego udział w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego, jest zadośćuczynienie temu wezwaniu. Składanie
wyjaśnień ogólnych, niepopartych dowodami powoduje, że wykonawca ponosi negatywne
skutki niewykazania zasadności swoich twierdzeń.
Należy podkreślić, że Zamawiający dokonuje oceny, czy oferta podlega odrzuceniu
na podstawie treści wyjaśnień, nie zaś na podstawie wiedzy własnej.
1. Koszty wynagrodzeńA
naliza wyjaśnień Uczestnika postępowania nie rozwiewa wątpliwości co do
zgodności z przepisami prawa pracy sposobu wynagradzania pracowników w formie premii
zadaniowej
. Uczestnik postępowania wprost wskazuje, że pracownikom zostanie poszerzony
zakres obowiązków lub zostaną oddelegowani i w zasadzie na tym kończy wyjaśnienia.
W
kalkulacji załączonej do wyjaśnieni Uczestnik postępowania wskazuje liczbę godzin w
miesiącu, które przyjął celem wyliczenia kosztów pracy. Przy czym nie wyjaśnia jak podana
liczba godzin ma się do wymiaru czasu pracy zatrudnionych pracowników.
Izba nie neguje możliwości wynagradzania pracowników już zatrudnionych w formie
premii/dodatku, nie jest to jednak rozw
iązanie powszechnie obowiązujące, a przynajmniej
Uczestnik tego nie wykazał. A zatem Uczestnik postępowania, wskazując taki model
wynagradzania,
powinien dochować należytej staranności i w sposób szczegółowy wyjaśnić
kwestię m.in. zakresu obowiązków, zakresu prac powierzonych, czasu pracy itd., tak aby
zarówno Zamawiający oceniając wyjaśnienia, jak też Izba w postępowaniu odwoławczym nie
mieli żadnych wątpliwości, że system ten nie zmierza do obejścia przepisów prawa pracy czy
też jest wprost niezgodna z tymi przepisami.
2. Stawki minimalne
Zarzut w tym zakresie jest niezasadny. Stawki
dla poszczególnych osób
wyszczególnione w kalkulacji nie są wynagrodzeniem minimalnym zgodnie z obowiązującymi
przepisami. Uczestnik postępowania w wyjaśnieniach wskazał, że jest to premia
zadaniowa/dodatek do wynagrodzenia podstawowego.
Jeżeli chodzi o wysokość premii specjalistów skierowanych do realizacji zamówienia,
Izba co do zasady zgadza się z Zamawiającym oraz Uczestnikiem postępowania, że
załączone do odwołania wydruki z raportu płacowego Sedlak&Sedlak nie stanowią źródła
prawa
, aczkolwiek mogą stanowić dowód w niniejszej sprawie. Izba ponownie wskazuje, że
to
na Uczestniku postępowania ciąży ciężar dowodu, że jego oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny. Uczestnik n
awet nie próbował wykazać, że stawki wskazane w kalkulacji są
rynkowe ani też, że pracownicy będą realizować zamówienie za stawki jak w kalkulacji.
Wzbudza również wątpliwość co do rzetelności kalkulacji ceny fakt, że stawka brutto
za godzinę jest taka sama dla każdego z pracowników, bez względu na jakim stanowisku
jest zatrudniony oraz jakie czynności wykonuje.
3.
Usługi doradcze i szkoleniowe (wynagrodzenie Specjalisty w obszarze usług doradczych
i szkoleniowych)
Uczestnik postępowania w wyjaśnieniach wskazał, że posiada zatrudnionych
specjalistów na podstawienie umowy o pracę. W przedstawionej kalkulacji wynagrodzenie
wynosi 0, ponieważ wynagrodzenie wypłacane będzie ze środków przeznaczonych na ten
cel (spoza prowizji).
Rację ma Odwołujący, że Uczestnik postępowania nie uwzględnił jednak
w
kalkulacji kosztów realizacji części usług szkoleniowych i doradczych, które będą przez
niego wykonane, a które nie będą możliwe do sfinansowania przez Zamawiającego z uwagi
na to, że odbiorca tych usług /wnioskodawca pożyczki/ nie uzyska pożyczki (nie stanie się
Ostatecznym Odbiorcą), czyli nie będzie mógł być beneficjentem pomocy w ramach
realizowanego Zamówienia. Zamawiający w odpowiedzi na pytanie nr 9 z dnia 25 lipca
2023
r. wskazał wprost, że Obowiązkiem Wykonawcy jest świadczenie usług doradczych
i
szkoleniowych zgodnie z zapotrzebowaniem. Wykonawca otrzyma wynagrodzenie za usługi
doradcze i szkoleniowe zrealizowane na rzecz ostatecznych odbiorców zgodnie ze złożoną
ofertą (część XV pkt 2) SWZ). Koszt usług doradczych świadczonych na rzecz osób
ubiegających się o pożyczkę Wykonawca powinien uwzględnić kalkulując cenę za realizację
zamówienia. Twierdzenia Uczestnika postępowania, że 0 zł to też cena nie mają znaczenia
w
sprawie. Uczestnik postępowania w wyjaśnieniach przyjął błędne założenie, że
wynagrodzenie wypłacane będzie ze środków przeznaczonych na ten cel (spoza prowizji) –
przecież zgodnie z odpowiedzią na pytanie, jednak nie będzie.
4.
Finansowanie ze środków własnych
Uczestnik postępowania bardzo ogólnie wskazał, że pewne koszty będą finansowane
ze środków własnych. W wyjaśnieniach nie ma informacji w jaki sposób środki te pozyska,
jaka
jest wysokość środków, które mają być przeznaczone na sfinansowanie
przedmiotowego
zamówienia. Zatem trudno jest ocenić, czy faktycznie Uczestnik
postępowania posiada środki finansowe, które może przeznaczyć na zrealizowanie
przedmiotowego zamówienia. Izba zwraca uwagę, że weryfikacja wyjaśnień wykonawcy nie
może ograniczać się do bezrefleksyjnego przyjęcia przez Zamawiającego założeń
wykonawcy za prawidłowe.
5. Koszty najmu
W wyjaśnieniach brak jest szczegółowych informacji oraz dowodów potwierdzających
m.in. dysponowanie
punktami obsługi, wysokości poniesionych kosztów, źródła
finansowania.
Oceniając w sprawie stan faktyczny Izba stwierdziła, że oferta Uczestnika
postępowania winna podlegać odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8) w zw. z art.
224 ust. 6 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art.
557, art. 574 i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 7 ust. 1 pkt 1) w związku
z
§ 2 ust. 1 pkt 2) w zw. z § 5 pkt 1) i 2) lit. b) i d) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu
od odwołania (Dz. U. poz. 2437).
Mając powyższe na uwadze, Izba orzekła, jak w sentencji.
Przewodnicząca:
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 3393/22 z dnia 2023-12-30
- Sygn. akt KIO 3130/23, KIO 3164/23 z dnia 2023-11-17
- Sygn. akt KIO 3159/23 z dnia 2023-11-13
- Sygn. akt KIO 3005/23 z dnia 2023-10-31
- Sygn. akt KIO 3027/23 z dnia 2023-10-30