rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2020-06-12
rok: 2020
data dokumentu: 2020-06-12
rok: 2020
sygnatury akt.:
KIO 916/20
KIO 916/20
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 czerwca 2020 r. w Warszawie
odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 kwietnia 2020 r. przez
wykonawcę M. Cz. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą FOXMET M. Cz. z
siedzibą w Czerwionce-Leszczynach przy ul. Kopalnianej 9a (44-230 Czerwionka-
Leszczyny)
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Miejski Zakład Usług
Komunalnych w Sosnowcu
z siedzibą przy ul. Plonów 22/1 (41-200 Sosnowiec)
odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 kwietnia 2020 r. przez
wykonawcę M. Cz. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą FOXMET M. Cz. z
siedzibą w Czerwionce-Leszczynach przy ul. Kopalnianej 9a (44-230 Czerwionka-
Leszczyny)
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Miejski Zakład Usług
Komunalnych w Sosnowcu
z siedzibą przy ul. Plonów 22/1 (41-200 Sosnowiec)
orzeka:
1. U
względnia odwołanie w części dotyczącej zarzutów naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw.
z art. 90 ust. 2 i 3 oraz art. 91 ust. 1
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843)
i nakazuje zamawiającemu unieważnienie
czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu, dokonanie odrzucenia oferty
wykonawcy BAKAMAX Sp. z o.o. z
siedzibą w Iwanowicach Małych oraz podjęcie
dalszych czynności w postepowaniu;
2.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie;
3.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego – Miejski Zakład Usług Komunalnych
w Sosnowcu i:
3.1.
zalicza na
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez wykonawcę M. Cz.
prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą FOXMET M. Cz. z siedzibą w
Czerwionce-Leszczynach
tytułem wpisu od odwołania;
3.2.
z
asądza od zamawiającego Miejskiego Zakład Usług Komunalnych w Sosnowcu
na rzecz wykonawcy M. Cz.
prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą
FOXMET M. Cz.
z siedzibą w Czerwionce-Leszczynach kwotę 13 600 zł 00 gr
(słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty strony
poniesione
z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: …………………………….
Sygn. akt: KIO 916/20
U z a s a d n i e n i e
Miejski Zakład Usług Komunalnych w Sosnowcu zwany dalej: „zamawiającym”,
prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843)
, zwanej dalej: „Pzp” pn.: Rozbiórka 3
nieużytkowanych budynków wielorodzinnych na terenie Gminy Sosnowiec (numer
referencyjny: ZP/47/2020
), zwane dalej „postępowaniem”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
w dniu 18 marca 2020 r., pod numerem 524587-N-2020.
Szacunkowa wartość zamówienia, którego przedmiotem są roboty budowlane, jest
niższa od kwot wskazanych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11
ust. 8 Pzp.
W dniu 28 kwietnia 2020 r. wykonawca M. Cz.
prowadząca działalność gospodarczą
pod nazwą FOXMET M. Cz. z siedzibą w Czerwionce-Leszczynach (zwany dalej:
„odwołującym”) wniósł odwołanie wobec czynności i zaniechań zamawiającego polegających
na:
- zaniechaniu odrzucenia oferty wykonawcy
BAKAMAX Sp. z o. o. z siedzibą w Iwanowicach
Małych, przy ul. Długiej 67, 42-152 Opatów (dalej zwanym jako: „BAKAMAX”) jako
zawierającej rażąco niską cenę z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu niniejszego
odwołania;
-
zaniechaniu wykluczenia z postępowania wykonawcy BAKAMAX w związku z brakiem
wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu w odniesieniu do sytuacji
ekonomicznej lub finansowej pozwalającej na realizację zamówienia (brak dowodu opłacenia
polisy OC);
- dokonaniu wyboru oferty wykonawcy BAKAMAX jako oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu;
-
zaniechaniu dokonania wyboru oferty odwołującego jako oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu.
Zaskarżonym czynnościom i zaniechaniom odwołujący zarzucił naruszenie:
1) art. 24 ust. 1 pkt 12) w z w. z art. 22c ust. 1 pkt 3) Pzp, przez zaniechanie wykluczenia z
postępowania wykonawcy BAKAMAX, podczas gdy ww. wykonawca nie przedstawił na
wezwanie z
amawiającego opłaconej polisy lub innego niż polisa dokumentu
potwierdzającego, że wykonawca BAKAMAX jest ubezpieczony od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na
sumę gwarancyjną nie mniejszą niż 500.000,00 złotych;
2) art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 2 i 3 Pzp, przez zaniechanie odrzucenia oferty
wykonawcy BAKAMAX zawierającej rażąco niską cenę, podczas gdy treść udzielonych
przez wykonawcę wyjaśnień potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę z powodu
przyczyn wskazanych w uzasadnieniu niniejszego odwołania;
3) art. 91 ust. 1 Pzp, przez dokonanie wyboru oferty wykonawcy BAKAMAX jako oferty
najkorzystniejszej w postępowaniu, podczas gdy ww. wykonawca podlega wykluczeniu z
postępowania, a jego oferta podlega odrzuceniu.
W oparciu o przedstawione zarzuty odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
2)
dokonania wykluczenia z postępowania wykonawcy BAKAMAX;
3)
dokonania odrzucenia oferty wykonawcy BAKAMAX;
4)
powtórzenia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania, gdyż posiada
interes w uzyskaniu zamówienia (złożona przez niego oferta posiada cechy pozwalające na
uznanie jej za ofertę najkorzystniejszą w postępowaniu), a w wyniku naruszenia przepisów
Pzp jego interes w uzyskani
u przedmiotowego zamówienia doznał zaś uszczerbku, bowiem
zamawiający bezpodstawnie dokonał wyboru oferty wykonawcy BAKAMAX.
W
zakresie zarzutu dotyczącego rażąco niskiej ceny co do oferty BAKAMAX
odwołujący wyjaśnił, że zamawiający pismem z dnia 10 kwietnia 2020 r. w trybie art. 90 ust.
1 Pzp zwrócił się do BAKAMAX z wezwaniem o wyjaśnienie i udokumentowanie, czy
przedstawiona w ofercie cena jest ceną realną i gwarantującą właściwe – zgodne z
wymaganiami zamawiającego i z obowiązującymi przepisami – wykonanie usług i robót
budowlanych, stanowiących przedmiot zamówienia. Zamawiający zastrzegł, że
przedkładając wyjaśnienia należy jednoznacznie i wyczerpująco, z przedłożeniem
stosownych i rzetelnych dowodów, wykazać obiektywne czynniki, które ukształtowały poziom
cen zawarty w ofercie. Jednocześnie zamawiający poinformował, że na podstawie art. 90.
ust. 3 Pzp odrzuci ofertę wykonawcy, który nie złoży wyjaśnień w wyznaczonym terminie lub
jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdzi, że oferta
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. Ponadto, zamawiający
uzna za niezłożone wyjaśnienia, które zawierają wyłącznie ogólnikowe, subiektywne lub
nieweryfikowalne stwierdzenia lub zawierające wprawdzie skonkretyzowane, obiektywne
okoliczności, ale nie kwantyfikujące wprost wpływu tych okoliczności na wysokość oferty.
Dalej odwołujący wskazał, że pismem z dnia 15 kwietna 2020 r. wykonawca BAKAMAX
odpowiedział na wezwanie zamawiającego czyniąc to w sposób ogólnikowy, bez podawania
jakichkolwiek dowodów. Wykonawca BAKAMAX powołał się na następujące czynniki
wpływające na wysokość zaoferowanej ceny:
1) posiadanie własnego sprzętu budowlanego;
2) dysponowanie własną kadrą wykwalifikowanych pracowników budowlanych posiadających
niezbędne uprawnienia oraz doświadczenie zawodowe;
oraz
3) fakt, iż zaoferowana cena nie odbiega znacząco od kolejnych względem ceny ofert.
W ocenie odwołującego co najważniejsze, wykonawca BAKAMAX nie przedłożył
jakichkolwiek dowodów potwierdzających rzetelność zaoferowanej ceny (w szczególności nie
wykazał kosztów zabezpieczenia terenu, sprawdzenia i odcięcia mediów, wykonania
projektów tymczasowej organizacji ruchu i zajęcia pasa drogowego, transportu, pracy
sprzętu, robocizny, utylizacji gruzu i innych odpadów, dostawy humusu oraz innych kosztów
niezbędnych dla prawidłowego wykonania zamówienia.). W miejsce dowodów, o których
mowa wart. 90 ust. 1 Pzp, wykonawca BAKAMAX ograniczył się do gołosłownych
zapewnień, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Tymczasem, zgodnie z aktualnie
obowiązującym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej (np. wyrok KIO z 27 czerwca
2019 r., KIO 1060/19),
w przypadku wyjaśnień dotyczących robót rozbiórkowych wszyscy
wykonawcy muszą być traktowani tak samo. Skoro odwołujący przedstawił szereg dowodów
wraz z wyjaśnieniami na wezwanie zamawiającego, to inni wykonawcy również powinni takie
dowody okazać na etapie postępowania przetargowego.
W tym kontekście odwołujący wyjaśnił, że zwrócenie się przez zamawiającego do
wykonawcy
o złożenie wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny tworzy domniemanie, że
oferowana cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia. Konsekwencją
zapytania jest także przerzucenie na wykonawcę ciężaru dowodu w zakresie wykazania, że
zaoferow
ana cena nie jest rażąco niska, co znajduje odzwierciedlenie wprost w treści Pzp. Z
momentem skierowania stosowanego pisma, na wezwanym wykonawcy spoczywa ciężar
wykazania, że możliwe i realne jest wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę.
Złożone w tym przedmiocie wyjaśnienia muszą być konkretne, wyczerpujące i uzasadniające
podaną w ofercie cenę. W zależności od stanu faktycznego danej sprawy, okoliczności, na
jakich wykonawca opiera swoją argumentację w przedmiocie zaoferowanej ceny, składając
wyjaśnienia wykonawca powinien rozważyć przedstawienie zamawiającemu stosownych
dowodów, bowiem o ocenie dostarczonych dowodów stanowi art. 90 ust. 3 Pzp (por. wyrok
KIO z 27 listopada 2018 r., KIO 2325/18 oraz wyrok KIO z 22 lipca 2019 r., KIO 1295/19).
Wobec pow
yższego w ocenie odwołującego należało uznać, iż wobec braku wyczerpujących
wyjaśnień, na zasadzie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4) Pzp, oferta wykonawcy
BAKAMAX podlega
ła odrzuceniu. W orzecznictwie podkreśla się, iż przesłanka braku
wyjaśnień zostaje spełniona w przypadku udzielenia przez wykonawcę niewystarczających
wyjaśnień, w szczególności niekompletnych i zbyt ogólnych, niepozwalających na dokonanie
oceny oferty pod kątem tego czy nie zawiera rażąco niskiej ceny (por. wyrok KIO z 24
października 2019 r. KIO 1894/19). Brak wyjaśnień, o których mowa w treści art. 90 ust. 3
Pzp
, to nie tylko całkowita bierność wykonawcy, tj. brak odpowiedzi na wezwanie, ale też
złożenie takich wyjaśnień, które są ogólne, nierzeczowe i niepoparte faktami, zawierające
braki czy też nieodnoszące się do kwestii poruszanych w wezwaniu. Jako „nieudzielenie
wyjaśnień” należy rozumieć także sytuacje, gdy wyjaśnienia są między innymi ogólne,
wymijające, nie odpowiadają treści wezwania zamawiającego. W przypadku składania
wyjaśnień w zakresie czy cena zaoferowana nie jest ceną rażąco niską nie chodzi o złożenie
jakichkolwiek wyjaśnień, ale muszą to być wyjaśnienia, które w sposób niebudzący
wątpliwości pozwalają na ustalenie, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Wyjaśnienia powinny wyczerpująco wskazywać wszystkie aspekty
mające wpływ na cenę, tak aby nie pozostawiały wątpliwości co do prawidłowego obliczenia
ceny oferty (por. wyrok KIO z 22 lipca 2019 r., KIO 1295/19).
Na koniec odwołujący podkreślił, iż w przeciwieństwie do wykonawcy BAKAMAX, przedłożył
zamawiającemu wyczerpujące wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość
ceny, które to wyjaśnienia zostały poparte szczegółową kalkulacją kosztów wykonania
zamówienia oraz dowodami na potwierdzenie poszczególnych czynników cenotwórczych.
Zasady zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowanie wykonawców (art. 7 ust. 1
Pzp) obligują zamawiającego do tożsamego traktowania wykonawców znajdujących się w
jednakowej sytuacji w
postępowaniu. Skoro jeden z wykonawców (w tym przypadku
odwołujący) rzetelnie wywiązał się z obowiązku, o którym mowa wart. 90 ust. 2 Pzp, to
zamawiający nie powinien premiować drugiego z wykonawców (BAKAMAX), który zaniechał
złożenia szczegółowych wyjaśnień oraz dowodów.
Jeśli chodzi o zarzut odnoszący się do braku dowodu opłacenia polisy odwołujący
stwierdził, że w orzecznictwie KIO (wyrok KIO z 4 grudnia 2017 r., KIO 2444/17) podkreśla
się, iż wymaganie od wykonawcy przedstawienia dokumentów potwierdzających, że jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia na określoną sumę gwarancyjną nie ma na celu zapewnienia
zamawiającemu możliwości zaspokojenia się z posiadanego przez wykonawcę
ubezpieczenia. Wymóg ten nie jest też równoznaczny z objęciem ochroną ubezpieczeniową
przedmiotu przyszłej umowy w sprawie zamówienia publicznego. Stawianie takiego warunku
udziału w postępowaniu ma bowiem weryfikować, po pierwsze, zdolność podmiotu do bycia
ubezpieczonym, a także – po drugie – możliwość opłacenia przez niego składki
ubezpieczeniowej. Ustawodawca zakłada, że wykonawca, którego ubezpieczyciel
zdecydował się objąć ochroną ubezpieczeniową opiewającą na sumę gwarancyjną
wynikającą z treści warunku udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego i
który jest w stanie spełnić świadczenie w postaci opłacenia składki ubezpieczeniowej,
znajduje się w sytuacji ekonomicznej i finansowej dającej rękojmię należytego wykonania
zamówienia. Tymczasem, w niniejszej sprawie, w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego
wykonawca BAKAMAX przedstawił dokument w postaci polisy Hestia Biznes numer
903013230936 z dnia 4 grudnia 2019 r. bez dowodu opłacenia składki. W myśl art. 24 ust. 1
pkt 12) Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który nie
wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu lub nie został zaproszony do
negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie wykazał braku podstaw
wykluczenia. Na zasadzie zaś art. 26 ust. 3 Pzp, zamawiający nie wzywa do ich złożenia
brakującego dowodu uiszczenia składki, ponieważ mimo jego złożenia, oferta wykonawcy
BAKAMAX podlega odrzuceniu w związku z rażąco niską ceną.
W konsekwencji wymienionych wcześniej naruszeń, związanych z zaniechaniem
odrzucenia oferty wykonawcy BAKAMAX oraz zaniechaniem wykluczenia go z
postępowania, w ocenie odwołującego, zamawiający wadliwie dokonał wyboru ww. oferty
jako oferty najkorzystniejszej w postępowaniu.
Przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego zgłosił
wykonawca BAKAMAX.
Zamawiający na posiedzeniu niejawnym z udziałem stron postępowania złożył
oryginał odpowiedzi na odwołanie, w której oddalenie odwołania w całości.
W pierwszej kolejności, przed ustosunkowaniem się do twierdzeń i zarzutów
o
dwołującego zamawiający wskazał, że w jego ocenie procedowanie sprawy przed Krajową
Izbą Odwoławczą na obecnym etapie postępowania wydaje się być bezprzedmiotowe.
Zgodnie z zapisami Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w bieżącym postępowaniu
jednym z k
ryteriów oceny ofert (o wadze 20%) było skrócenie terminu realizacji robót
budowlanych stanowiących przedmiot zamówienia, ustalonego jako nieprzekraczalny: do
dnia 10 czerwca 2020 r.
Zamawiający wyjaśnił, że spośród wszystkich 27 wykonawców biorących udział w
postępowaniu 25 zaoferowało termin realizacji robót: do dnia 27 maja 2020 roku, a 2 do dnia
3 czerwca 2020 roku. Na dzień dzisiejszy dwa z wyznaczonych i wskazanych wyżej
terminów minęły, natomiast ten nieprzekraczalny upływa z dniem dzisiejszym.
Maj
ąc na uwadze powyższe, w ocenie zamawiającego, nawet w przypadku unieważnienia
czynności wyboru oferty BAKAMAX Sp. z o.o. i nakazania powtórzenia czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej powtórną ocenę, oraz badanie ofert, zamówienie nie będzie mogło
być skutecznie udzielone, gdyż brak będzie możliwości wyboru oferty najkorzystniejszej, w
konsekwencji czego zajdz
ie konieczność unieważnienia postępowania w oparciu o art. 93
ust. 1 pkt 7 Pzp. Przes
łanka określona w przywołanym przepisie składa się z koniunkcji
dwóch okoliczności, których łączne wystąpienie warunkuje jego zastosowanie. Po pierwsze,
musi wystąpić naruszenie przepisów ustawy regulujących udzielanie zamówienia (wada
postępowania) – w odróżnieniu od wady, którą można przypisać umowie. Po drugie, ta wada
postępowania, ma skutkować niemożliwością zawarcia ważnej umowy w sprawie
zamówienia. Nadto, wada zaistniała w postępowaniu musi być na tyle istotna, iż niemożliwe
staje się zawarcie ważnej umowy.
Według opinii zamawiającego, wskazaną wyżej okoliczność w sprawie uznać należy za
niemożliwą do usunięcia wadę postępowania, która uniemożliwia zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy o zamówienie publiczne. W przypadku gdy termin realizacji
zamówienia zawarty w dokumentacji postępowania nie stanowi jednego z kryteriów oceny
o
fert, żaden z przepisów nie sprzeciwia się zawarciu i realizacji umowy w sytuacji, gdy ów
termin upłynął. W bieżącym postępowaniu jednakowoż, termin wykonania zamówienia miał
znaczenie istotne w rozumieniu art. 144 ust. 1e Pzp
o czym świadczy ujęcie go w kryteriach
oceny ofert, co z kolei oznacza, że miał on istotny wpływ na postępowanie. Zgodnie z art.
144 ust. 1 pkt 5 Pzp
zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy lub umowy ramowej w
stosunku d
o treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy. I dalej, jak
wynika z art. 144 ust. 1e Pzp
zmianę postanowień zawartych w umowie uznaje się za
istotną, jeżeli między innymi zmienia ogólny charakter umowy w stosunku do charakteru
umowy w pierwotnym brzmieniu.
Wywodząc z powyższego słusznym jest stwierdzenie, że podpisując umowę z którymkolwiek
z wykonawców biorących udział w postępowaniu, pomimo upływu terminu na realizację
zamówienia w chwili zawierania umowy, zamawiający nie będzie mógł zmienić umowy
wydłużając termin jej realizacji, co stanowi o niemożliwości zrealizowania umowy w
bieżącym postępowaniu w terminie wyznaczonym i zaoferowanym przez żadnego z
wykonawców.
Z tego punktu widzenia twierdzenia o
dwołującego o posiadaniu przez niego interesu w
uzyskaniu zamówienia w rozumieniu przepisu art. 179 ust. 1 Pzp, gdyż złożona przez niego
oferta posiada cechy pozwa
lające na uznanie jej za ofertę najkorzystniejszą w
postępowaniu, w dacie orzekania jest bezprzedmiotowe.
W zakresie zarzutu naruszenia przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 i 3 Pzp
zamawiający wyjaśnił, że w myśl przepisu art. 90 ust. 1a pkt 1) Pzp obowiązkiem
zamawiającego jest zwrócenie się o udzielenie wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny lub
kosztu m. in. w przypadku
gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 Pzp lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z
okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia. W rozpatrywanym postępowaniu
z
amawiający przed dniem wszczęcia postępowania oszacował wartość zamówienia na
kwotę 353 658,54 (435 000,00 zł brutto). Średnia cena wszystkich 27 złożonych w
postępowaniu ofert wynosu 273 786,23 zł brutto, wahając się od 141 204,00 zł brutto do
kwoty 725 700,00 zł brutto. Większość wykonawców wykonanie przedmiotu umowy
oferowała za cenę w granicach 200 000,00 brutto. Najniższą cenę zaoferował BAKAMAX,
przy czym cena kolejnej oferty była jedynie o 246,00 zł brutto wyższa.
Zgodnie z twierdzeniem zamawiającego ustawa wprowadzając możliwość odrzucenia oferty
z powodu rażąco niskiej ceny nie precyzuje wprost tego pojęcia. Nie definiują go również
przepisy dyrektyw Unii Europejskiej
leżące u podstaw przedmiotowej regulacji. Znaczenia
tego wyrażenia nie wyjaśnia także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej. Prz
yjmuje się za orzecznictwem europejskim, orzecznictwem sądów
okręgowych, orzeczeniami Krajowej Izby Odwoławczej oraz doktryną, iż za cenę rażąco
niską uważana jest cena nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień i innych ofert (tak np. wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia
28 kwietnia 2008 r., XIX Ga 128/08). W wyroku z 28 marca 2013 roku (KIO 592/13) Krajowa
Izba Odwoławcza uznała, że o cenie rażąco niskiej można mówić, gdy oczywiste jest, że
przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę za podaną cenę
byłoby nieopłacalne. O zjawisku rażąco niskiej mówi się, kiedy cena w stosunku do
przedmiotu zamówienia będzie ceną odbiegającą od jego wartości, różnica ta nie będzie
uzasadniona obiektywnymi względami pozwalającymi wykonawcy bez strat i finansowania
w
ykonania zamówienia z innych źródeł niż wynagrodzenie umowne, to zamówienie
wykonać. Jak wynika z treści przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp punktem odniesienia dla
kwalifikacji ceny jako rażąco niskiej jest ustalona (oszacowana) przez zamawiającego cena
za przedmiot zamówienia. Ceną ustaloną przez zamawiającego, którą będzie stanowiła
punkt odniesienia do stwierdzenia mżąco niskiej ceny,. jest wartość przedmiotu zamówienia
ustalona przez zamawiaj
ącego powiększona o podatek VAT. Przepis art. 89. ust. 1 pkt 4 Pzp
wyraźnie bowiem wskazuje, iż chodzi o odniesienie ceny do przedmiotu zamówienia. W
chwili oceny ofert, jedynym
obiektywnym wyznacznikiem tego, że cena może być uznana za
rażąco niską jest wartość zamówienia wraz podatkiem VAT oraz średnia arytmetyczna
wszystkich złożonych ofert. I tu należy wyraźnie podkreślić, iż wyznacznik ten nie jest jednak
wyznacznikiem bezwzględnie wiążącym i ostatecznym, choćby ze względu na możliwość
oszacowania przez
zamawiającego wartości zamówienia z nienależytą starannością.
Wyznacznik ten powinien służyć tylko i wyłącznie podjęciu decyzji o uruchomieniu procedury
przewidzianej w art. 90 Pzp
, ale nie może przesądzać o tym, że cena jest ceną rażąco niską.
W sytuacji
, gdy ceny ofert złożonych w postępowaniu odbiegają od wartości ustalonej przez
zamawiającego, ale nie różnią się w sposób rażący od cen innych wykonawców
zamawiający powinien w pierwszej kolejności przeanalizować czy przyjęta. przez niego
wartość zamówienia (powiększona o podatek VAT) była określona z należytą starannością.
Jeżeli okaże się, że tak określona wartość została ustalona z nienależytą starannością
zamawiający nie powinien jej brać pod uwagę jako punkt odniesienia dla kwalifikacji ceny
jako rażąco niskiej. W ocenie niektórych przedstawicieli doktryny, w przypadku nienależytego
oszacowania
wartości zamówienia, zamawiający na nowo powinien dokonać jej ustalenia,
czego nie dokonano w bieżącym postępowaniu. Zauważyć jednak należy, iż modyfikacja
ceny, a co się z tym wiąże modyfikacja wartości zamówienia służy wyłącznie do ustalenia
rażąco niskiej ceny. Wartość zamówienia ustalona przez zamawiającego co do zasady nie
ulegnie zmianie, zgodnie bowiem z art. 35 Pzp
ustalenia wartości zamówienia dokonuje się
przed dniem
wszczęcia postępowania. Ważnym jest również, iż bieżącym postępowaniu
przewidziane jest
wynagrodzenie ryczałtowe. Biorąc pod uwagę powołany powyżej. przepis
art. 90 ust.
1a pkt 1) w związku z art. 89 ust. 1 pkt 4) Pzp oraz wysokość cen za wykonanie
przedmiotu urnowy wynikaj
ącą ze złożonych ofert, obowiązkiem zamawiającego było
wezwanie w
ykonawców do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, którego dopełnił stosowanymi
wezwaniami, które znajdują się w aktach sprawy. Z uwagi na fakt, iż wszystkich złożonych w
odpowiedzi na wezwanie z
amawiającego wyjaśnień była zbliżona do siebie, oferta żadnego
z wykonawców (niepolegająca odrzuceniu na podstawie innych przepisów) nie została na tej
podstawie odrzucona. Każdy z wezwanych do złożenia wyjaśnień wykonawców w złożonych
wyjaśnieniach powoływał się na posiadanie własnego sprzętu budowlanego, dysponowanie
własną wykwalifikowaną kadrą pracowników budowlanych posiadających niezbędne
uprawnienia oraz doświadczenie zawodowe oraz ogólny poziom, cen rynkowych branży
budowlanej. Wszystkie wykazane w
wyjaśnieniach wykonawców czynniki pozwalały na
uznanie, iż wykonanie przedmiotowego zamówienia zgodnie z wymaganiami zamawiającego
jest możliwe za ceny wskazane w złożonych ofertach. Ponadto zamawiający uznał wskazane
w wyjaśnieniach okoliczności jako obiektywne i kwantyfikujące wprost wpływ tych
okoliczności na ofert. O tym, czy oferta jest rzeczywiście rażąco niska, rozstrzyga
z
amawiający w odniesieniu do konkretnego przypadku w oparciu o posiadane dowody w
szczególności wyjaśnienia wykonawcy i załączone przez niego dokumenty, oceniane
kontekście właściwości przedmiotu zamówienia będącego przedmiotem postępowania. W
bieżącym postępowaniu zamawiający nie jest posiadaniu żadnych
dowodów
potwierdzających, że cena oferty BAKAMAX była. jest ceną rażąco niską i zgodnie z art. 90
ust. 3 Pzp
powinna być odrzucona.
W zakresie zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22c ust. 1 pkt 3 Pzp
zamawiający na wstępie przywołał orzecznictwo Izby powołując się na wyroki z 14 czerwca
2018 r. KIO 1059/18, z 4 grudnia 2017 r. KIO 2444/17
oraz z 21 września 2018 r. KIO
1778/18
. Ponadto zwrócił uwagę, że w § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26
lipc
a 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od.
wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. 2016, poz. 1126 ze zm.)
wskazano, że w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w
postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej
zamawiający może żądać m. in. dokumentów potwierdzających, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną określoną przez zamawiającego.
Zamawiający zwraca przy tym uwagę, że ani SIWZ, ani we wskazanym powyżej akcie
praw
nym nie nałożono na zamawiającego obowiązku żądania przedłożenia przez
w
ykonawcę dowodu opłacenia składki polisy, co podnosi odwołujący. Czym innym jest
bowiem dokument potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę
gwarancyjną określoną przez zamawiającego, a czym innym dowód opłacenia składki
wynikającej z posiadanego dokumentu. Przepis art. 814 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli nie
umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia
nas
tępującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po
zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty. W przypadku Polisy Hestia Biznes 903013230936,
prz
edłożonej na wezwanie zamawiającego w celu potwierdzenia spełniania przywołanego
wyżej warunku udziału w postępowaniu, przez BAKAMAX, zawartej na podstawie Ogólnych
Warunków Ubezpieczenia Hestia Biznes o symbolu B-iHB-01/18 w dniu 4 grudnia 2019 r.
o
kres ubezpieczenia został uzgodniony przez strony umowy ubezpieczenia na okres od 6
grudnia 2019 r.
do 5 grudnia 2020 r. Okres ubezpieczenia nie został uwarunkowany
terminem opłacenia składki, który strony umowy ubezpieczenia uzgodniły na dzień 18
grudnia 2019 r
. Ważnym jest tutaj również, że wskazana wyżej polisa jest wznowieniem co
potwierdza,
że BAKAMAX jest dla ubezpieczyciela wiarygodnym partnerem.
Zamawiający podkreślił, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
ustawodawca
wyraźnie zastrzega obowiązek przedłożenia opłaconej polisy, co wymaga
wykazania spełnienia świadczenia obciążającego ubezpieczającego, wynikającego umowy
ubezpieczenia (art. 805 k.c.
). W związku z powyższym wymóg opłacenia polisy OC
powinien, być wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert lub wniosków w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Późniejsze wypełnienie tego obowiązku
przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnianie warunku podmiotowego
udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, co uniemożliwia wykonawcy złożenie
oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu i w konsekwencji wzięcie w
nim udziału. Nie można uznać za „opłaconą” w rozumieniu przepisów rozporządzenia polisę,
której termin płatności jest odroczony i upływa po terminie otwarcia ofert. W bieżącym
postępowaniu natomiast termin płatności był odroczony względem ustalonego okresu
ubezpieczenia lecz upłynął przed terminem otwarcia ofert (18 grudnia 2019 r.). Uznać należy
zatem, że na dzień składania ofert BAKAMAX prowadził działalność objętą skuteczną
ochroną ubezpieczeniową (potwierdzona polisą odpowiedzialność ubezpieczyciela) i, złożył
wraz z ofertą zgodne z prawdą oświadczenie o spełnianiu wszystkich warunków udziału w
postępowaniu, na potwierdzenie czego przedłożył później wskazaną wyżej umowę
ubezpieczenia
, uznaną przez zamawiającego jako opłaconą polisę potwierdzającą, że
w
ykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną nie mniejszą niż
500 000,00 złotych, zgodnie z warunkiem udziału w postępowaniu ustanowionym w
bieżącym postepowaniu przez zamawiającego. Wywodząc z powyższego nie istniały
przesłanki zobowiązujące zamawiającego do wykluczenia wykonawcy z postępowania i
odrzucenia jego oferty.
Biorąc pod uwagę powyższe, w opinii zamawiającego, nie można uznać za
niezgodne z Pzp
czynności polegające na dokonaniu wyboru oferty BAKAMAX jako oferty
najkorzystniejszej oraz zaniechaniu dokonania wyboru oferty o
dwołującego jako oferty
najkorzystniejszej w p
ostępowaniu.
Na podstawie dokument
acji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 Pzp
przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu zamówienia,
a naruszenie przez z
amawiającego przepisów Pzp może spowodować poniesienie przez
niego
szkody polegającej na utracie możliwości uzyskania zamówienia. Nie została
wypełniona także żadna z przesłanek ustawowych wynikających z art. 189 ust. 2 Pzp
skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba stwierdziła, że zgłoszenie przystąpienia po stronie zamawiającego przez
wykonawcę BAKAMAX nastąpiło nieskutecznie.
Tytułem wyjaśnienia należy wskazać, że wykonawca BAKAMAX informację o zgłoszonym
przystąpieniu po stronie zamawiającego przesłał do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w
dniu 29 kwietnia 2020 r.
za pomocą wiadomości e-mail skierowanej na adres
odwolania@uzp.gov.pl
. Do wiadomości został załączony skan pisma o przystąpieniu w
formacie .pdf, podpisanego
odręcznie przez prezesa zarządu (informacja taka wynika z
pieczęci przy podpisie). Dokument nie został podpisany kwalifikowanym podpisem
elektronicznym.
Zgodnie z art. 185 ust. 2 zd. 2 Pzp
zgłoszenie przystąpienia doręcza się Prezesowi Izby w
postaci papierowej albo elektronicznej opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym,
a jego kopię przesyła się zamawiającemu oraz wykonawcy wnoszącemu odwołanie,
natomiast na podstawie § 5 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2010 r.
w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań, zgłoszenie przystąpienia
do postępowania odwoławczego przez wykonawcę, wnoszone w formie pisemnej w postaci
elektronicznej i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, oraz dalsze pisma w
sprawie wnoszone w tej postaci przekazuje się za pośrednictwem elektronicznej skrzynki
podawczej Izby, udostępnionej na stronie internetowej Urzędu.
Jak wskazano powyżej wykonawca BAKAMAX nie zgłosił przystąpienia za pośrednictwem
elektronicznej skrzynki podawczej Izby, udostępnionej na stronie internetowej Urzędu, a
przesłany przez niego za pomocą poczty elektronicznej, zeskanowany dokument nie został
opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, stąd zgłoszone przystąpienie nie
spełniało wymogów formalnych zawartych w cytowanych powyżej przepisach. Skład
orzekający ma przy tym świadomość, że czynność zgłoszenia przystąpienia nastąpiła w
czasie trwania ogłoszonego stanu epidemii spowodowanej wirusem COVID-19, a fizyczne
dostarczenie dokumentu w postaci papierowej do siedziby Izby mo
gło wywoływać obawy,
niemniej wykonawcy mają także możliwość zgłoszenia przystąpienia w postaci elektronicznej
w sposób wskazany powyżej. W dobie współczesnych środków komunikacji społecznej,
powszechności urządzeń do przekazywania informacji, dopuszczenie w art. 185 ust. 2 Pzp
możliwości zgłoszenia przystąpienia w postaci elektronicznej opatrzone kwalifikowanym
podpisem elektronicznym niweluje ewentualne niedogodności związane z wniesieniem
równoważnego zgłoszenia w formie pisemnej do Prezesa Izby. Ponadto należy wskazać, że
wykonawca BAKAMAX nie wskazywał, ani nie powoływał się na niemożność skorzystania z
elektronicznej skrzynki podawczej Izby, udostępnionej na stronie internetowej Urzędu z
powodu jej
niedziałania, awarii lub błędu technicznego w jej działaniu, który uniemożliwiałby
mu skorzystanie z tej drogi.
W związku z powyższym Izba nie dopuściła wykonawcy BAKAMAX do udziału w
postepowaniu odwoławczym jako uczestnika.
Izba dopuściła w przedmiotowej sprawie dowody z:
1) dokumentacji przekazanej w postaci papierowej
, nadesłanej do akt sprawy w dniu 12
maja 2020 r.
przez zamawiającego, w tym w szczególności z treści:
-
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (zwanej dalej: „SIWZ”) wraz z załącznikami;
-
oferty złożonej przez BAKAMAX;
- pisma z dnia 10 kwietnia
2020 r. skierowanego przez zamawiającego do wykonawcy
BAKAMAX,
zawierającego m.in. wezwanie skierowane na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp do
złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny oraz wezwanie do złożenia dokumentu
dotyczącego warunku odnoszącego się do sytuacji ekonomicznej i finansowej;
-
wyjaśnień BAKAMAX z dnia 15 kwietnia 2020 r. w zakresie rażąco niskiej ceny;
-
uzupełnionej w odpowiedzi na wezwanie z 10 kwietnia 2020 r. polisy numer 903013230936
z dnia 4 grudnia 2019 r.;
- informacji
o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu z dnia 23 kwietnia 2020 r.;
2)
złożonego na rozprawie przez odwołującego wydruku z dnia 12 czerwca 2020 r. ze
strony internetowej zamawiającego z zakładki postępowania na okoliczność
nieunieważnienia postepowania przez zamawiającego.
I
zba ustaliła co następuje
Zgodnie z rozdziałem 5 pkt 3 SIWZ został postawiony następujący warunek
dotyczący sytuacji ekonomicznej i finansowej:
W celu potwierdzenia spełnienia warunku sytuacji ekonomicznej i finansowej Zamawiający
wymaga posiadania ubezpieczenia Wykonawcy od odpowiedzialności cywilnej (delikt +
kontrakt) w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia z sumą
gwarancyjną nie mniejszą niż 500.000,00 zł.
W rozdziale 7 pkt 6 lit. c) zamawiający wskazał, że na jego wezwanie wykonawca
zobowiązany jest złożyć – W celu potwierdzenia spełnienia warunku dotyczącego sytuacji
ekonomicznej lub finansowej:
opłaconą polisę lub inny niż polisa dokument (obejmujący
ubezpieczeniem OC (delikt + kontrakt) termin realizacji robót) potwierdzający, że
Wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialn
ości cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną nie mniejszą niż
500.000,00 złotych.
Pismem z dnia 10 kwietnia 2020 r. zamawiający wezwał wykonawcę BAKAMAX m.
in. do:
-
złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny (na podstawie w art. 90 ust. 1 Pzp);
-
złożenia opłaconej polisy lub innego niż polisa dokumentu (obejmujący ubezpieczeniem OC
(delikt + kontrakt) termin realizacji robót) potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony
od odpowiedzialno
ści cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem
zamówienia na sumę gwarancyjną nie mniejszą niż 500.000,00 złotych.
Jeśli chodzi o wyjaśnienia dotyczące rażąco niskiej ceny zamawiający poprosił o wyjaśnienie
i udokumentowanie, czy
przedstawiona w ofercie cena jest ceną realną i gwarantuje
właściwe wykonanie usług i robót budowlanych, stanowiących przedmiot zamówienia.
Ponadto zamawiający poinformował, że przedkładając wyjaśnienia należy jednoznacznie i
wyczerpująco, z przedłożeniem stosownych i rzetelnych dowodów, wykazać obiektywne
czynniki, które ukształtowały poziom cen zawarty w ofercie.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie wykonawca BAKAMAX złożył:
-
wyjaśnienia z dnia 15 kwietnia 2020 r. w zakresie rażąco niskiej ceny;
-
polisę numer 903013230936 z dnia 4 grudnia 2019 r., z której wynikało, że opiewa na
kwotę 500.000,00 zł.
W wyjaśnieniach w zakresie rażąco niskiej ceny wykonawca BAKAMAX wskazał, że (…)
wykonawca wyceniając roboty opiera się na czynnikach obiektywnych pozwalających na
najlepszą najniższą wycenę oferty tj:
-
posiadanie własnego sprzętu budowlanego
-
dysponowanie własną kadrą wykfalifikowanych pracowników budowlanych posiadających
niezbędne uprawnienia oraz doświadczenie zawodowe.
-
biorąc pod uwagę cenę względem innych oferentów oferowana przez nas cena nie odbiega
znacząco od kolejnych względem ceny ofert które wpłynęły do Państwa, co jednoznacznie
wskazuje na obecny poziom cen rynkowych branży budowlanej.
Wszystkie te czynniki pozwalają na wykonanie przedmiotowego zamówienia w zaoferowanej
przez nas cenie ofertowej i zawierają wszystkie koszty potrzebne do wykonania
przedmiotowego zamówienia zgodnie z siwz i załącznikami do niej.
Co za tym idzie potwierdzamy, iż w naszej ofercie ujęto wszelkie koszty robot min. Zgodnie z
przepisami ustawy z dnia 10 września 2020r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
obejmujące złożoną przez nas ofertę.
Ponadto oświadczamy, że oświadczenia potwierdzające spełnienie warunków udziału w
postępowaniu oraz braku podstaw do wykluczenia, które zostały już przez nas złożone wraz
z ofertą są dalej aktualne co za tym idzie nasza oferta spełnia wymogi postawione w SIWZ
przez Zamawiającego.
W zawiadomieniu z dnia 23 lutego 2020 r.
zamawiający poinformował o wyborze
najkorzystniejszej oferty i jak
o najkorzystniejsza została wybrana oferta BAKAMAX.
Treść przepisów dotyczących zarzutów:
- art. 89 ust. 1 pkt 4) Pzp
– Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub
koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia;
- art. 90 ust. 2 i 3 Pzp
– 2. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
3. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.;
- art. 24 ust. 1 pkt 12) Pzp
– Z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się
wykonawcę, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu lub nie został
zaproszony d
o negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie wykazał braku
podstaw wykluczenia;
- art. 22c ust. 1 pkt 3 Pzp
– W odniesieniu do warunków udziału w postępowaniu
dotyczących sytuacji finansowej lub ekonomicznej, zamawiający może wymagać w
szc
zególności
posiadania
przez
wykonawcę
odpowiedniego
ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej;
- art. 91 ust. 1 Pzp
– Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów
oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
I
zba zważyła co następuje.
Odwołanie okazało się zasadne w części dotyczącej zarzutów odnoszących się do
zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy BAKAMA
X jako zawierającej rażąco niską cenę
oraz dokonania wyboru oferty tego wykonawcy jako oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu. W pozostałym zakresie zarzuty odwołania zostały uznane za chybione.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że Izba nie wzięła pod uwagę twierdzeń
zamawiającego podniesionych w odpowiedzi na odwołanie i podtrzymanych na rozprawie o
br
aku interesu odwołującego w uzyskaniu zamówienia ze względu na bezprzedmiotowość
sporu z powodu konieczności unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7)
Pzp. W tym zakresie Izba wskazuje, że zamawiający do momentu otwarcia rozprawy nie
un
ieważnił postępowania, zatem Izba nie mogła wziąć pod uwagę czynności, która nie
została dokonana, a zatem nie mogła wywołać żadnych skutków w postępowaniu
odwoławczym. Ponadto zgodnie z treścią art. 192 ust. 7 Pzp, Izba nie może orzekać co do
zarzutów, które nie zostały zawarte w odwołaniu, w związku z tym nie było także podstaw,
aby na tym etapie rozstrzygnąć odwołanie pod kątem zasadności unieważnienia
postępowania z powodu przesłanki sygnalizowanej przez zamawiającego. Na marginesie
skład orzekający uznał za trafne spostrzeżenie odwołującego wyrażone na rozprawie, który
stwierdził, że od momentu wniesienia odwołania, aż do otwarcia posiedzenia niejawnego w
przedmiotowej sprawie,
zamawiający miał sporo czasu na podjęcie jakichkolwiek czynności
w postępowaniu, w tym na jego unieważnienie, niemniej dopiero w dniu, w którym został
wyznaczony termin tego posiedzenia zamawiający przedstawił informację o zakładanym
unieważnieniu postepowania, które jednak nie nastąpiło, zatem należy to uznać, za
okoliczność irrelewantną.
Jeśli chodzi o zarzut rażąco niskiej ceny wobec oferty wykonawcy BAKAMAX, to w
tym przypadku Izba w całej rozciągłości przyjęła argumentację odwołującego.
Nie ulegało wątpliwości, że zamawiający wezwał ww. wykonawcę do wyjaśnień w zakresie
rażąco niskiej ceny (na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp). W wezwaniu zamawiający wskazał
dokładnie na jednoznaczność i wyczerpujący charakter wyjaśnień, z przedłożeniem
stosownych i rzetelnych dowodów, tak aby przez złożone wyjaśnienia taki wykonawca
wykaza
ł obiektywne czynniki, które ukształtowały poziom cen zawarty w ofercie.
Wykonawca BAKAMAX w odpowiedzi na
wezwanie zamawiającego przedstawił zdawkowe
informacje na bardzo
dużym poziomie ogólności, które nie zostały poparte żadnymi
dowodami.
Co do złożonych przez wykonawcę BAKAMAX wyjaśnień i ich doniosłości dla procesu
ustalenia czy doszło do złożenia ceny rażąco niskiej należy odnieść się do bogatego
orzecznictwa Izby w tym zakresie. Orzecznictwo Izby pozostaje
zgodne co do tego, że
wystąpienie zamawiającego do wykonawcy w trybie art. 90 ust. 1 Pzp stanowi sygnał, że
zamawiający po wstępnej ocenie uznał, że zaoferowana przez wykonawcę cena jest rażąco
niska w stosunku do przed
miotu zamówienia. Wyjaśnienia wykonawcy powinny zatem
doprowadzić do przekonania zamawiającego, iż jego założenie jest błędne. Dowód braku
zaoferowania ceny rażąco niskiej spoczywa na wykonawcy. Orzecznictwo jest również
zgodne co do tego, że dla obalenia powstałego domniemania nie wystarczy złożenie
jakichkolwiek wyjaśnień, lecz wyjaśnień odpowiednio umotywowanych (zob. wyrok Sądu
O
kręgowego w Warszawie z 5 stycznia 2007 r., sygn. akt V Ca 2214/06, wyrok KIO z dnia 17
października 2016 sygn. akt KIO 1851/16, wyrok KIO z dnia 10 listopada 2016 r., sygn. akt
KIO 2017/16). Zdawkowe i
ogólne wyjaśnienia nie stanowią podstawy do obalenia ww.
domniemania. Wyjaśnienia powinny być szczegółowe i winny zawierać wszystkie aspekty
mające wpływ na cenę tak, aby nie pozostawiały wątpliwości co do prawidłowego jej
wyliczenia, a jednocześnie powinny być poparte stosownymi dowodami w każdej sytuacji
powołania się na okoliczności w przypadku, których możliwe jest pozyskanie i
przedstawienie stosownych dokumentów.
W związku z tym Izba nie mogła wziąć pod uwagę wyjaśnień zamawiającego, który wskazał
na rozprawie,
że był przekonany, iż cena oferty wykonawcy BAKAMAX nie jest rażąco niska,
niemniej zdecydował się na skierowanie wezwania w tym zakresie do ww. wykonawcy z
powodów formalnych, wynikających z doświadczeń z zaleceń pokontrolnych sformułowanych
przez właściwą terenową jednostkę nadzorującą i kontrolującą jednostki samorządu
terytorialnego w zakresie gospodarki finansowej i zamówień publicznych. Zgodnie z treścią
art. 90 ust. 1a pkt 1) Pzp, zamawiający jest zobowiązany do zwrócenia się do wykonawców o
udziele
nie wyjaśnień w zakresie ceny w przypadkach wskazanych w tym przepisie, chyba że
rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia. Jeśli
zamawiający był przekonany, że takie okoliczności miały miejsce w przypadku ceny oferty
ww
. wykonawcy to nie miał powodu wzywać do wyjaśnień, natomiast takie wezwanie
nastąpiło ze wszystkimi jego konsekwencjami. Konsekwencją taką było przede wszystkim
dokonanie przez zamawiającego rzetelnej i obiektywnej oceny złożonych wyjaśnień. Z
przyczyn ws
kazanych powyżej należało uznać wyjaśnienia wykonawcy BAKAMAX za dalece
niewystarczające.
Reasumując w ocenie Izby wykonawca BAKAMAX w wyniku swoich działań tj. przede
wszystkim wyjaśnień z dnia 15 kwietnia 2020 r. nie wyjaśnił, że jego cena nie jest rażąco
niska.
W związku z powyższym Izba uwzględniła zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw.
z art. 90 ust. 2 i 3 Pzp
dotyczący oceny oferty ww. wykonawcy dokonanej przez
zamawiającego.
Izba doszła do przekonania, że nie znalazł potwierdzenia zarzut dotyczący spełnienia
przez wykonawcę BAKAMAX warunku udziału w postępowaniu odnoszącego się do sytuacji
ekonomicznej i finansowej z powodu braku opłacenia polisy. W odniesieniu do tego zarzutu
skład orzekający w całości uznał argumentację przedstawioną przez zamawiającego w
odpowiedzi na odwołanie.
Należy zwrócić uwagę, że ani SIWZ, ani w piśmie wzywającym do złożenia polisy z dnia 10
kwietnia 2010 r. zamawiający nie kierował do wykonawców obowiązku przedłożenia dowodu
opłacenia składki polisy. Czym innym jest bowiem dokument potwierdzający, że wykonawca
jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności
związanej z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną określoną przez
zamawiającego, a czym innym dowód opłacenia składki wynikającej z posiadanego
dokumentu. Przepis art. 814
§ 1 k.c. stanowi, że jeżeli nie umówiono się inaczej,
odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu
umowy, nie
wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej
raty. W przypadku Polisy Hestia Biznes 903013230936, prz
edłożonej na wezwanie
zamawiającego w celu potwierdzenia spełniania przywołanego wyżej warunku udziału w
postępowaniu, przez BAKAMAX, zawartej na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia
Hestia Biznes o symbolu B-iHB-01/18 w dniu 4 grudnia 2019 r. o
kres ubezpieczenia został
uzgodniony przez strony umowy ubezpieczenia na okres od 6 grudnia 2019 r. do 5 grudnia
2020 r. Okres ubezpieczenia nie został uwarunkowany terminem opłacenia składki, który
strony umowy ubezpieczenia uzgo
dniły na dzień 18 grudnia 2019 r.
Ponadto za zamawiającym Izba przyjęła, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego ustawodawca
wyraźnie zastrzega obowiązek przedłożenia opłaconej polisy, co
wymaga
wykazania spełnienia świadczenia obciążającego ubezpieczającego, wynikającego
umowy ubezpieczenia (art. 805 k.c.
). W związku z powyższym wymóg opłacenia polisy OC
powinien, być wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert lub wniosków w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Późniejsze wypełnienie tego obowiązku
przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnianie warunku podmiotowego
udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, co uniemożliwia wykonawcy złożenie
oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu i w konsekwencji wzięcie w
nim udziału. Nie można uznać za „opłaconą” w rozumieniu przepisów rozporządzenia polisę,
której termin płatności jest odroczony i upływa po terminie otwarcia ofert. W bieżącym
postępowaniu natomiast termin płatności był odroczony względem ustalonego okresu
ubezpieczenia lecz upłynął przed terminem otwarcia ofert (18 grudnia 2019 r.). Uznać należy
zatem, że na dzień składania ofert BAKAMAX prowadził działalność objętą skuteczną
ochroną ubezpieczeniową (potwierdzona polisą odpowiedzialność ubezpieczyciela).
Tym samym Izba uznała, że należy oddalić zarzuty naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12) w zw. z
art. 22c ust. 1 pkt 3) Pzp.
W związku z uwzględnieniem zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90
ust. 2 i 3 Pzp I
zba stwierdziła także naruszenie art. 91 ust. 1 Pzp, ponieważ zamawiający w
sposób nieprawidłowy dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu w dniu 23
kwietnia 2020 r., gdyż jako najkorzystniejsza została wybrana oferty podlegająca odrzuceniu.
W związku z powyższym, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp, orzeczono jak
w sentencji. Zgodnie bowie
m z treścią art. 192 ust. 2 Pzp, Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli
stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na
wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Potwierdzenie zarzutów wskazanych
w
odwołaniu powoduje, iż w przedmiotowym stanie faktycznym została wypełniona hipoteza
normy prawnej
wyrażonej w art. 192 ust. 2 Pzp, ponieważ zamawiający w sposób
nieprawidłowy dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp tj.
stosownie do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt. 1 i 2 lit. b oraz § 5 ust. 2 pkt. 1
roz
porządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972), zaliczając na poczet
niniejszego
postępowania odwoławczego koszt wpisu od odwołania uiszczony przez
odwołującego oraz zasądzając od zamawiającego na rzecz odwołującego koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika na podstawie faktury złożonej przez odwołującego na rozprawie,.
Ponadto mimo tego, iż jeden zarzut postawiony w odwołaniu został oddalony, Izba nie
znalazła uzasadnienia dla częściowego rozdzielenia kosztów pomiędzy stronami, gdyż w
ocenie Izby odwołanie w istotnym i kluczowym dla odwołującego zakresie dotyczącym
odrzucenia oferty
wybranego w postępowaniu wykonawcy zostało uwzględnione i tym
samym główny cel wniesienia odwołania został przez odwołującego osiągnięty. W
nawiązaniu do powyższego warto zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Okręgowego w
Koszalinie z 21 maja 2019 o sygn. akt VII Ca 208/19, w którym stwierdzono, że kwestią
istotną dla orzeczenia w przedmiocie kosztów jest okoliczność, czy uwzględnienie choćby
jednego z podniesionych zarzutów, doprowadziło do unieważnienia czynności wyboru oferty i
nakazania dokonania ponownego badania i oceny ofert. Taka sytuacja miała miejsce w
przedmiotowej sprawie i dlatego należy stwierdzić, że odwołujący był stroną, która wygrała
przedmiotowy spór w całości.
Przewodniczący: …………………………….
1. U
względnia odwołanie w części dotyczącej zarzutów naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw.
z art. 90 ust. 2 i 3 oraz art. 91 ust. 1
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843)
i nakazuje zamawiającemu unieważnienie
czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu, dokonanie odrzucenia oferty
wykonawcy BAKAMAX Sp. z o.o. z
siedzibą w Iwanowicach Małych oraz podjęcie
dalszych czynności w postepowaniu;
2.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie;
3.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego – Miejski Zakład Usług Komunalnych
w Sosnowcu i:
3.1.
zalicza na
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez wykonawcę M. Cz.
prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą FOXMET M. Cz. z siedzibą w
Czerwionce-Leszczynach
tytułem wpisu od odwołania;
3.2.
z
asądza od zamawiającego Miejskiego Zakład Usług Komunalnych w Sosnowcu
na rzecz wykonawcy M. Cz.
prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą
FOXMET M. Cz.
z siedzibą w Czerwionce-Leszczynach kwotę 13 600 zł 00 gr
(słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty strony
poniesione
z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: …………………………….
Sygn. akt: KIO 916/20
U z a s a d n i e n i e
Miejski Zakład Usług Komunalnych w Sosnowcu zwany dalej: „zamawiającym”,
prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843)
, zwanej dalej: „Pzp” pn.: Rozbiórka 3
nieużytkowanych budynków wielorodzinnych na terenie Gminy Sosnowiec (numer
referencyjny: ZP/47/2020
), zwane dalej „postępowaniem”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
w dniu 18 marca 2020 r., pod numerem 524587-N-2020.
Szacunkowa wartość zamówienia, którego przedmiotem są roboty budowlane, jest
niższa od kwot wskazanych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11
ust. 8 Pzp.
W dniu 28 kwietnia 2020 r. wykonawca M. Cz.
prowadząca działalność gospodarczą
pod nazwą FOXMET M. Cz. z siedzibą w Czerwionce-Leszczynach (zwany dalej:
„odwołującym”) wniósł odwołanie wobec czynności i zaniechań zamawiającego polegających
na:
- zaniechaniu odrzucenia oferty wykonawcy
BAKAMAX Sp. z o. o. z siedzibą w Iwanowicach
Małych, przy ul. Długiej 67, 42-152 Opatów (dalej zwanym jako: „BAKAMAX”) jako
zawierającej rażąco niską cenę z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu niniejszego
odwołania;
-
zaniechaniu wykluczenia z postępowania wykonawcy BAKAMAX w związku z brakiem
wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu w odniesieniu do sytuacji
ekonomicznej lub finansowej pozwalającej na realizację zamówienia (brak dowodu opłacenia
polisy OC);
- dokonaniu wyboru oferty wykonawcy BAKAMAX jako oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu;
-
zaniechaniu dokonania wyboru oferty odwołującego jako oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu.
Zaskarżonym czynnościom i zaniechaniom odwołujący zarzucił naruszenie:
1) art. 24 ust. 1 pkt 12) w z w. z art. 22c ust. 1 pkt 3) Pzp, przez zaniechanie wykluczenia z
postępowania wykonawcy BAKAMAX, podczas gdy ww. wykonawca nie przedstawił na
wezwanie z
amawiającego opłaconej polisy lub innego niż polisa dokumentu
potwierdzającego, że wykonawca BAKAMAX jest ubezpieczony od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na
sumę gwarancyjną nie mniejszą niż 500.000,00 złotych;
2) art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 2 i 3 Pzp, przez zaniechanie odrzucenia oferty
wykonawcy BAKAMAX zawierającej rażąco niską cenę, podczas gdy treść udzielonych
przez wykonawcę wyjaśnień potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę z powodu
przyczyn wskazanych w uzasadnieniu niniejszego odwołania;
3) art. 91 ust. 1 Pzp, przez dokonanie wyboru oferty wykonawcy BAKAMAX jako oferty
najkorzystniejszej w postępowaniu, podczas gdy ww. wykonawca podlega wykluczeniu z
postępowania, a jego oferta podlega odrzuceniu.
W oparciu o przedstawione zarzuty odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
2)
dokonania wykluczenia z postępowania wykonawcy BAKAMAX;
3)
dokonania odrzucenia oferty wykonawcy BAKAMAX;
4)
powtórzenia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania, gdyż posiada
interes w uzyskaniu zamówienia (złożona przez niego oferta posiada cechy pozwalające na
uznanie jej za ofertę najkorzystniejszą w postępowaniu), a w wyniku naruszenia przepisów
Pzp jego interes w uzyskani
u przedmiotowego zamówienia doznał zaś uszczerbku, bowiem
zamawiający bezpodstawnie dokonał wyboru oferty wykonawcy BAKAMAX.
W
zakresie zarzutu dotyczącego rażąco niskiej ceny co do oferty BAKAMAX
odwołujący wyjaśnił, że zamawiający pismem z dnia 10 kwietnia 2020 r. w trybie art. 90 ust.
1 Pzp zwrócił się do BAKAMAX z wezwaniem o wyjaśnienie i udokumentowanie, czy
przedstawiona w ofercie cena jest ceną realną i gwarantującą właściwe – zgodne z
wymaganiami zamawiającego i z obowiązującymi przepisami – wykonanie usług i robót
budowlanych, stanowiących przedmiot zamówienia. Zamawiający zastrzegł, że
przedkładając wyjaśnienia należy jednoznacznie i wyczerpująco, z przedłożeniem
stosownych i rzetelnych dowodów, wykazać obiektywne czynniki, które ukształtowały poziom
cen zawarty w ofercie. Jednocześnie zamawiający poinformował, że na podstawie art. 90.
ust. 3 Pzp odrzuci ofertę wykonawcy, który nie złoży wyjaśnień w wyznaczonym terminie lub
jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdzi, że oferta
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. Ponadto, zamawiający
uzna za niezłożone wyjaśnienia, które zawierają wyłącznie ogólnikowe, subiektywne lub
nieweryfikowalne stwierdzenia lub zawierające wprawdzie skonkretyzowane, obiektywne
okoliczności, ale nie kwantyfikujące wprost wpływu tych okoliczności na wysokość oferty.
Dalej odwołujący wskazał, że pismem z dnia 15 kwietna 2020 r. wykonawca BAKAMAX
odpowiedział na wezwanie zamawiającego czyniąc to w sposób ogólnikowy, bez podawania
jakichkolwiek dowodów. Wykonawca BAKAMAX powołał się na następujące czynniki
wpływające na wysokość zaoferowanej ceny:
1) posiadanie własnego sprzętu budowlanego;
2) dysponowanie własną kadrą wykwalifikowanych pracowników budowlanych posiadających
niezbędne uprawnienia oraz doświadczenie zawodowe;
oraz
3) fakt, iż zaoferowana cena nie odbiega znacząco od kolejnych względem ceny ofert.
W ocenie odwołującego co najważniejsze, wykonawca BAKAMAX nie przedłożył
jakichkolwiek dowodów potwierdzających rzetelność zaoferowanej ceny (w szczególności nie
wykazał kosztów zabezpieczenia terenu, sprawdzenia i odcięcia mediów, wykonania
projektów tymczasowej organizacji ruchu i zajęcia pasa drogowego, transportu, pracy
sprzętu, robocizny, utylizacji gruzu i innych odpadów, dostawy humusu oraz innych kosztów
niezbędnych dla prawidłowego wykonania zamówienia.). W miejsce dowodów, o których
mowa wart. 90 ust. 1 Pzp, wykonawca BAKAMAX ograniczył się do gołosłownych
zapewnień, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Tymczasem, zgodnie z aktualnie
obowiązującym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej (np. wyrok KIO z 27 czerwca
2019 r., KIO 1060/19),
w przypadku wyjaśnień dotyczących robót rozbiórkowych wszyscy
wykonawcy muszą być traktowani tak samo. Skoro odwołujący przedstawił szereg dowodów
wraz z wyjaśnieniami na wezwanie zamawiającego, to inni wykonawcy również powinni takie
dowody okazać na etapie postępowania przetargowego.
W tym kontekście odwołujący wyjaśnił, że zwrócenie się przez zamawiającego do
wykonawcy
o złożenie wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny tworzy domniemanie, że
oferowana cena jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia. Konsekwencją
zapytania jest także przerzucenie na wykonawcę ciężaru dowodu w zakresie wykazania, że
zaoferow
ana cena nie jest rażąco niska, co znajduje odzwierciedlenie wprost w treści Pzp. Z
momentem skierowania stosowanego pisma, na wezwanym wykonawcy spoczywa ciężar
wykazania, że możliwe i realne jest wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę.
Złożone w tym przedmiocie wyjaśnienia muszą być konkretne, wyczerpujące i uzasadniające
podaną w ofercie cenę. W zależności od stanu faktycznego danej sprawy, okoliczności, na
jakich wykonawca opiera swoją argumentację w przedmiocie zaoferowanej ceny, składając
wyjaśnienia wykonawca powinien rozważyć przedstawienie zamawiającemu stosownych
dowodów, bowiem o ocenie dostarczonych dowodów stanowi art. 90 ust. 3 Pzp (por. wyrok
KIO z 27 listopada 2018 r., KIO 2325/18 oraz wyrok KIO z 22 lipca 2019 r., KIO 1295/19).
Wobec pow
yższego w ocenie odwołującego należało uznać, iż wobec braku wyczerpujących
wyjaśnień, na zasadzie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4) Pzp, oferta wykonawcy
BAKAMAX podlega
ła odrzuceniu. W orzecznictwie podkreśla się, iż przesłanka braku
wyjaśnień zostaje spełniona w przypadku udzielenia przez wykonawcę niewystarczających
wyjaśnień, w szczególności niekompletnych i zbyt ogólnych, niepozwalających na dokonanie
oceny oferty pod kątem tego czy nie zawiera rażąco niskiej ceny (por. wyrok KIO z 24
października 2019 r. KIO 1894/19). Brak wyjaśnień, o których mowa w treści art. 90 ust. 3
Pzp
, to nie tylko całkowita bierność wykonawcy, tj. brak odpowiedzi na wezwanie, ale też
złożenie takich wyjaśnień, które są ogólne, nierzeczowe i niepoparte faktami, zawierające
braki czy też nieodnoszące się do kwestii poruszanych w wezwaniu. Jako „nieudzielenie
wyjaśnień” należy rozumieć także sytuacje, gdy wyjaśnienia są między innymi ogólne,
wymijające, nie odpowiadają treści wezwania zamawiającego. W przypadku składania
wyjaśnień w zakresie czy cena zaoferowana nie jest ceną rażąco niską nie chodzi o złożenie
jakichkolwiek wyjaśnień, ale muszą to być wyjaśnienia, które w sposób niebudzący
wątpliwości pozwalają na ustalenie, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Wyjaśnienia powinny wyczerpująco wskazywać wszystkie aspekty
mające wpływ na cenę, tak aby nie pozostawiały wątpliwości co do prawidłowego obliczenia
ceny oferty (por. wyrok KIO z 22 lipca 2019 r., KIO 1295/19).
Na koniec odwołujący podkreślił, iż w przeciwieństwie do wykonawcy BAKAMAX, przedłożył
zamawiającemu wyczerpujące wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość
ceny, które to wyjaśnienia zostały poparte szczegółową kalkulacją kosztów wykonania
zamówienia oraz dowodami na potwierdzenie poszczególnych czynników cenotwórczych.
Zasady zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowanie wykonawców (art. 7 ust. 1
Pzp) obligują zamawiającego do tożsamego traktowania wykonawców znajdujących się w
jednakowej sytuacji w
postępowaniu. Skoro jeden z wykonawców (w tym przypadku
odwołujący) rzetelnie wywiązał się z obowiązku, o którym mowa wart. 90 ust. 2 Pzp, to
zamawiający nie powinien premiować drugiego z wykonawców (BAKAMAX), który zaniechał
złożenia szczegółowych wyjaśnień oraz dowodów.
Jeśli chodzi o zarzut odnoszący się do braku dowodu opłacenia polisy odwołujący
stwierdził, że w orzecznictwie KIO (wyrok KIO z 4 grudnia 2017 r., KIO 2444/17) podkreśla
się, iż wymaganie od wykonawcy przedstawienia dokumentów potwierdzających, że jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia na określoną sumę gwarancyjną nie ma na celu zapewnienia
zamawiającemu możliwości zaspokojenia się z posiadanego przez wykonawcę
ubezpieczenia. Wymóg ten nie jest też równoznaczny z objęciem ochroną ubezpieczeniową
przedmiotu przyszłej umowy w sprawie zamówienia publicznego. Stawianie takiego warunku
udziału w postępowaniu ma bowiem weryfikować, po pierwsze, zdolność podmiotu do bycia
ubezpieczonym, a także – po drugie – możliwość opłacenia przez niego składki
ubezpieczeniowej. Ustawodawca zakłada, że wykonawca, którego ubezpieczyciel
zdecydował się objąć ochroną ubezpieczeniową opiewającą na sumę gwarancyjną
wynikającą z treści warunku udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego i
który jest w stanie spełnić świadczenie w postaci opłacenia składki ubezpieczeniowej,
znajduje się w sytuacji ekonomicznej i finansowej dającej rękojmię należytego wykonania
zamówienia. Tymczasem, w niniejszej sprawie, w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego
wykonawca BAKAMAX przedstawił dokument w postaci polisy Hestia Biznes numer
903013230936 z dnia 4 grudnia 2019 r. bez dowodu opłacenia składki. W myśl art. 24 ust. 1
pkt 12) Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który nie
wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu lub nie został zaproszony do
negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie wykazał braku podstaw
wykluczenia. Na zasadzie zaś art. 26 ust. 3 Pzp, zamawiający nie wzywa do ich złożenia
brakującego dowodu uiszczenia składki, ponieważ mimo jego złożenia, oferta wykonawcy
BAKAMAX podlega odrzuceniu w związku z rażąco niską ceną.
W konsekwencji wymienionych wcześniej naruszeń, związanych z zaniechaniem
odrzucenia oferty wykonawcy BAKAMAX oraz zaniechaniem wykluczenia go z
postępowania, w ocenie odwołującego, zamawiający wadliwie dokonał wyboru ww. oferty
jako oferty najkorzystniejszej w postępowaniu.
Przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego zgłosił
wykonawca BAKAMAX.
Zamawiający na posiedzeniu niejawnym z udziałem stron postępowania złożył
oryginał odpowiedzi na odwołanie, w której oddalenie odwołania w całości.
W pierwszej kolejności, przed ustosunkowaniem się do twierdzeń i zarzutów
o
dwołującego zamawiający wskazał, że w jego ocenie procedowanie sprawy przed Krajową
Izbą Odwoławczą na obecnym etapie postępowania wydaje się być bezprzedmiotowe.
Zgodnie z zapisami Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w bieżącym postępowaniu
jednym z k
ryteriów oceny ofert (o wadze 20%) było skrócenie terminu realizacji robót
budowlanych stanowiących przedmiot zamówienia, ustalonego jako nieprzekraczalny: do
dnia 10 czerwca 2020 r.
Zamawiający wyjaśnił, że spośród wszystkich 27 wykonawców biorących udział w
postępowaniu 25 zaoferowało termin realizacji robót: do dnia 27 maja 2020 roku, a 2 do dnia
3 czerwca 2020 roku. Na dzień dzisiejszy dwa z wyznaczonych i wskazanych wyżej
terminów minęły, natomiast ten nieprzekraczalny upływa z dniem dzisiejszym.
Maj
ąc na uwadze powyższe, w ocenie zamawiającego, nawet w przypadku unieważnienia
czynności wyboru oferty BAKAMAX Sp. z o.o. i nakazania powtórzenia czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej powtórną ocenę, oraz badanie ofert, zamówienie nie będzie mogło
być skutecznie udzielone, gdyż brak będzie możliwości wyboru oferty najkorzystniejszej, w
konsekwencji czego zajdz
ie konieczność unieważnienia postępowania w oparciu o art. 93
ust. 1 pkt 7 Pzp. Przes
łanka określona w przywołanym przepisie składa się z koniunkcji
dwóch okoliczności, których łączne wystąpienie warunkuje jego zastosowanie. Po pierwsze,
musi wystąpić naruszenie przepisów ustawy regulujących udzielanie zamówienia (wada
postępowania) – w odróżnieniu od wady, którą można przypisać umowie. Po drugie, ta wada
postępowania, ma skutkować niemożliwością zawarcia ważnej umowy w sprawie
zamówienia. Nadto, wada zaistniała w postępowaniu musi być na tyle istotna, iż niemożliwe
staje się zawarcie ważnej umowy.
Według opinii zamawiającego, wskazaną wyżej okoliczność w sprawie uznać należy za
niemożliwą do usunięcia wadę postępowania, która uniemożliwia zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy o zamówienie publiczne. W przypadku gdy termin realizacji
zamówienia zawarty w dokumentacji postępowania nie stanowi jednego z kryteriów oceny
o
fert, żaden z przepisów nie sprzeciwia się zawarciu i realizacji umowy w sytuacji, gdy ów
termin upłynął. W bieżącym postępowaniu jednakowoż, termin wykonania zamówienia miał
znaczenie istotne w rozumieniu art. 144 ust. 1e Pzp
o czym świadczy ujęcie go w kryteriach
oceny ofert, co z kolei oznacza, że miał on istotny wpływ na postępowanie. Zgodnie z art.
144 ust. 1 pkt 5 Pzp
zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy lub umowy ramowej w
stosunku d
o treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy. I dalej, jak
wynika z art. 144 ust. 1e Pzp
zmianę postanowień zawartych w umowie uznaje się za
istotną, jeżeli między innymi zmienia ogólny charakter umowy w stosunku do charakteru
umowy w pierwotnym brzmieniu.
Wywodząc z powyższego słusznym jest stwierdzenie, że podpisując umowę z którymkolwiek
z wykonawców biorących udział w postępowaniu, pomimo upływu terminu na realizację
zamówienia w chwili zawierania umowy, zamawiający nie będzie mógł zmienić umowy
wydłużając termin jej realizacji, co stanowi o niemożliwości zrealizowania umowy w
bieżącym postępowaniu w terminie wyznaczonym i zaoferowanym przez żadnego z
wykonawców.
Z tego punktu widzenia twierdzenia o
dwołującego o posiadaniu przez niego interesu w
uzyskaniu zamówienia w rozumieniu przepisu art. 179 ust. 1 Pzp, gdyż złożona przez niego
oferta posiada cechy pozwa
lające na uznanie jej za ofertę najkorzystniejszą w
postępowaniu, w dacie orzekania jest bezprzedmiotowe.
W zakresie zarzutu naruszenia przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 i 3 Pzp
zamawiający wyjaśnił, że w myśl przepisu art. 90 ust. 1a pkt 1) Pzp obowiązkiem
zamawiającego jest zwrócenie się o udzielenie wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny lub
kosztu m. in. w przypadku
gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 Pzp lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z
okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia. W rozpatrywanym postępowaniu
z
amawiający przed dniem wszczęcia postępowania oszacował wartość zamówienia na
kwotę 353 658,54 (435 000,00 zł brutto). Średnia cena wszystkich 27 złożonych w
postępowaniu ofert wynosu 273 786,23 zł brutto, wahając się od 141 204,00 zł brutto do
kwoty 725 700,00 zł brutto. Większość wykonawców wykonanie przedmiotu umowy
oferowała za cenę w granicach 200 000,00 brutto. Najniższą cenę zaoferował BAKAMAX,
przy czym cena kolejnej oferty była jedynie o 246,00 zł brutto wyższa.
Zgodnie z twierdzeniem zamawiającego ustawa wprowadzając możliwość odrzucenia oferty
z powodu rażąco niskiej ceny nie precyzuje wprost tego pojęcia. Nie definiują go również
przepisy dyrektyw Unii Europejskiej
leżące u podstaw przedmiotowej regulacji. Znaczenia
tego wyrażenia nie wyjaśnia także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej. Prz
yjmuje się za orzecznictwem europejskim, orzecznictwem sądów
okręgowych, orzeczeniami Krajowej Izby Odwoławczej oraz doktryną, iż za cenę rażąco
niską uważana jest cena nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień i innych ofert (tak np. wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia
28 kwietnia 2008 r., XIX Ga 128/08). W wyroku z 28 marca 2013 roku (KIO 592/13) Krajowa
Izba Odwoławcza uznała, że o cenie rażąco niskiej można mówić, gdy oczywiste jest, że
przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę za podaną cenę
byłoby nieopłacalne. O zjawisku rażąco niskiej mówi się, kiedy cena w stosunku do
przedmiotu zamówienia będzie ceną odbiegającą od jego wartości, różnica ta nie będzie
uzasadniona obiektywnymi względami pozwalającymi wykonawcy bez strat i finansowania
w
ykonania zamówienia z innych źródeł niż wynagrodzenie umowne, to zamówienie
wykonać. Jak wynika z treści przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp punktem odniesienia dla
kwalifikacji ceny jako rażąco niskiej jest ustalona (oszacowana) przez zamawiającego cena
za przedmiot zamówienia. Ceną ustaloną przez zamawiającego, którą będzie stanowiła
punkt odniesienia do stwierdzenia mżąco niskiej ceny,. jest wartość przedmiotu zamówienia
ustalona przez zamawiaj
ącego powiększona o podatek VAT. Przepis art. 89. ust. 1 pkt 4 Pzp
wyraźnie bowiem wskazuje, iż chodzi o odniesienie ceny do przedmiotu zamówienia. W
chwili oceny ofert, jedynym
obiektywnym wyznacznikiem tego, że cena może być uznana za
rażąco niską jest wartość zamówienia wraz podatkiem VAT oraz średnia arytmetyczna
wszystkich złożonych ofert. I tu należy wyraźnie podkreślić, iż wyznacznik ten nie jest jednak
wyznacznikiem bezwzględnie wiążącym i ostatecznym, choćby ze względu na możliwość
oszacowania przez
zamawiającego wartości zamówienia z nienależytą starannością.
Wyznacznik ten powinien służyć tylko i wyłącznie podjęciu decyzji o uruchomieniu procedury
przewidzianej w art. 90 Pzp
, ale nie może przesądzać o tym, że cena jest ceną rażąco niską.
W sytuacji
, gdy ceny ofert złożonych w postępowaniu odbiegają od wartości ustalonej przez
zamawiającego, ale nie różnią się w sposób rażący od cen innych wykonawców
zamawiający powinien w pierwszej kolejności przeanalizować czy przyjęta. przez niego
wartość zamówienia (powiększona o podatek VAT) była określona z należytą starannością.
Jeżeli okaże się, że tak określona wartość została ustalona z nienależytą starannością
zamawiający nie powinien jej brać pod uwagę jako punkt odniesienia dla kwalifikacji ceny
jako rażąco niskiej. W ocenie niektórych przedstawicieli doktryny, w przypadku nienależytego
oszacowania
wartości zamówienia, zamawiający na nowo powinien dokonać jej ustalenia,
czego nie dokonano w bieżącym postępowaniu. Zauważyć jednak należy, iż modyfikacja
ceny, a co się z tym wiąże modyfikacja wartości zamówienia służy wyłącznie do ustalenia
rażąco niskiej ceny. Wartość zamówienia ustalona przez zamawiającego co do zasady nie
ulegnie zmianie, zgodnie bowiem z art. 35 Pzp
ustalenia wartości zamówienia dokonuje się
przed dniem
wszczęcia postępowania. Ważnym jest również, iż bieżącym postępowaniu
przewidziane jest
wynagrodzenie ryczałtowe. Biorąc pod uwagę powołany powyżej. przepis
art. 90 ust.
1a pkt 1) w związku z art. 89 ust. 1 pkt 4) Pzp oraz wysokość cen za wykonanie
przedmiotu urnowy wynikaj
ącą ze złożonych ofert, obowiązkiem zamawiającego było
wezwanie w
ykonawców do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, którego dopełnił stosowanymi
wezwaniami, które znajdują się w aktach sprawy. Z uwagi na fakt, iż wszystkich złożonych w
odpowiedzi na wezwanie z
amawiającego wyjaśnień była zbliżona do siebie, oferta żadnego
z wykonawców (niepolegająca odrzuceniu na podstawie innych przepisów) nie została na tej
podstawie odrzucona. Każdy z wezwanych do złożenia wyjaśnień wykonawców w złożonych
wyjaśnieniach powoływał się na posiadanie własnego sprzętu budowlanego, dysponowanie
własną wykwalifikowaną kadrą pracowników budowlanych posiadających niezbędne
uprawnienia oraz doświadczenie zawodowe oraz ogólny poziom, cen rynkowych branży
budowlanej. Wszystkie wykazane w
wyjaśnieniach wykonawców czynniki pozwalały na
uznanie, iż wykonanie przedmiotowego zamówienia zgodnie z wymaganiami zamawiającego
jest możliwe za ceny wskazane w złożonych ofertach. Ponadto zamawiający uznał wskazane
w wyjaśnieniach okoliczności jako obiektywne i kwantyfikujące wprost wpływ tych
okoliczności na ofert. O tym, czy oferta jest rzeczywiście rażąco niska, rozstrzyga
z
amawiający w odniesieniu do konkretnego przypadku w oparciu o posiadane dowody w
szczególności wyjaśnienia wykonawcy i załączone przez niego dokumenty, oceniane
kontekście właściwości przedmiotu zamówienia będącego przedmiotem postępowania. W
bieżącym postępowaniu zamawiający nie jest posiadaniu żadnych
dowodów
potwierdzających, że cena oferty BAKAMAX była. jest ceną rażąco niską i zgodnie z art. 90
ust. 3 Pzp
powinna być odrzucona.
W zakresie zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 22c ust. 1 pkt 3 Pzp
zamawiający na wstępie przywołał orzecznictwo Izby powołując się na wyroki z 14 czerwca
2018 r. KIO 1059/18, z 4 grudnia 2017 r. KIO 2444/17
oraz z 21 września 2018 r. KIO
1778/18
. Ponadto zwrócił uwagę, że w § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26
lipc
a 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od.
wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. 2016, poz. 1126 ze zm.)
wskazano, że w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w
postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej
zamawiający może żądać m. in. dokumentów potwierdzających, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną określoną przez zamawiającego.
Zamawiający zwraca przy tym uwagę, że ani SIWZ, ani we wskazanym powyżej akcie
praw
nym nie nałożono na zamawiającego obowiązku żądania przedłożenia przez
w
ykonawcę dowodu opłacenia składki polisy, co podnosi odwołujący. Czym innym jest
bowiem dokument potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę
gwarancyjną określoną przez zamawiającego, a czym innym dowód opłacenia składki
wynikającej z posiadanego dokumentu. Przepis art. 814 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli nie
umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia
nas
tępującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po
zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty. W przypadku Polisy Hestia Biznes 903013230936,
prz
edłożonej na wezwanie zamawiającego w celu potwierdzenia spełniania przywołanego
wyżej warunku udziału w postępowaniu, przez BAKAMAX, zawartej na podstawie Ogólnych
Warunków Ubezpieczenia Hestia Biznes o symbolu B-iHB-01/18 w dniu 4 grudnia 2019 r.
o
kres ubezpieczenia został uzgodniony przez strony umowy ubezpieczenia na okres od 6
grudnia 2019 r.
do 5 grudnia 2020 r. Okres ubezpieczenia nie został uwarunkowany
terminem opłacenia składki, który strony umowy ubezpieczenia uzgodniły na dzień 18
grudnia 2019 r
. Ważnym jest tutaj również, że wskazana wyżej polisa jest wznowieniem co
potwierdza,
że BAKAMAX jest dla ubezpieczyciela wiarygodnym partnerem.
Zamawiający podkreślił, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
ustawodawca
wyraźnie zastrzega obowiązek przedłożenia opłaconej polisy, co wymaga
wykazania spełnienia świadczenia obciążającego ubezpieczającego, wynikającego umowy
ubezpieczenia (art. 805 k.c.
). W związku z powyższym wymóg opłacenia polisy OC
powinien, być wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert lub wniosków w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Późniejsze wypełnienie tego obowiązku
przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnianie warunku podmiotowego
udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, co uniemożliwia wykonawcy złożenie
oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu i w konsekwencji wzięcie w
nim udziału. Nie można uznać za „opłaconą” w rozumieniu przepisów rozporządzenia polisę,
której termin płatności jest odroczony i upływa po terminie otwarcia ofert. W bieżącym
postępowaniu natomiast termin płatności był odroczony względem ustalonego okresu
ubezpieczenia lecz upłynął przed terminem otwarcia ofert (18 grudnia 2019 r.). Uznać należy
zatem, że na dzień składania ofert BAKAMAX prowadził działalność objętą skuteczną
ochroną ubezpieczeniową (potwierdzona polisą odpowiedzialność ubezpieczyciela) i, złożył
wraz z ofertą zgodne z prawdą oświadczenie o spełnianiu wszystkich warunków udziału w
postępowaniu, na potwierdzenie czego przedłożył później wskazaną wyżej umowę
ubezpieczenia
, uznaną przez zamawiającego jako opłaconą polisę potwierdzającą, że
w
ykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną nie mniejszą niż
500 000,00 złotych, zgodnie z warunkiem udziału w postępowaniu ustanowionym w
bieżącym postepowaniu przez zamawiającego. Wywodząc z powyższego nie istniały
przesłanki zobowiązujące zamawiającego do wykluczenia wykonawcy z postępowania i
odrzucenia jego oferty.
Biorąc pod uwagę powyższe, w opinii zamawiającego, nie można uznać za
niezgodne z Pzp
czynności polegające na dokonaniu wyboru oferty BAKAMAX jako oferty
najkorzystniejszej oraz zaniechaniu dokonania wyboru oferty o
dwołującego jako oferty
najkorzystniejszej w p
ostępowaniu.
Na podstawie dokument
acji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 Pzp
przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu zamówienia,
a naruszenie przez z
amawiającego przepisów Pzp może spowodować poniesienie przez
niego
szkody polegającej na utracie możliwości uzyskania zamówienia. Nie została
wypełniona także żadna z przesłanek ustawowych wynikających z art. 189 ust. 2 Pzp
skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba stwierdziła, że zgłoszenie przystąpienia po stronie zamawiającego przez
wykonawcę BAKAMAX nastąpiło nieskutecznie.
Tytułem wyjaśnienia należy wskazać, że wykonawca BAKAMAX informację o zgłoszonym
przystąpieniu po stronie zamawiającego przesłał do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w
dniu 29 kwietnia 2020 r.
za pomocą wiadomości e-mail skierowanej na adres
odwolania@uzp.gov.pl
. Do wiadomości został załączony skan pisma o przystąpieniu w
formacie .pdf, podpisanego
odręcznie przez prezesa zarządu (informacja taka wynika z
pieczęci przy podpisie). Dokument nie został podpisany kwalifikowanym podpisem
elektronicznym.
Zgodnie z art. 185 ust. 2 zd. 2 Pzp
zgłoszenie przystąpienia doręcza się Prezesowi Izby w
postaci papierowej albo elektronicznej opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym,
a jego kopię przesyła się zamawiającemu oraz wykonawcy wnoszącemu odwołanie,
natomiast na podstawie § 5 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2010 r.
w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań, zgłoszenie przystąpienia
do postępowania odwoławczego przez wykonawcę, wnoszone w formie pisemnej w postaci
elektronicznej i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, oraz dalsze pisma w
sprawie wnoszone w tej postaci przekazuje się za pośrednictwem elektronicznej skrzynki
podawczej Izby, udostępnionej na stronie internetowej Urzędu.
Jak wskazano powyżej wykonawca BAKAMAX nie zgłosił przystąpienia za pośrednictwem
elektronicznej skrzynki podawczej Izby, udostępnionej na stronie internetowej Urzędu, a
przesłany przez niego za pomocą poczty elektronicznej, zeskanowany dokument nie został
opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, stąd zgłoszone przystąpienie nie
spełniało wymogów formalnych zawartych w cytowanych powyżej przepisach. Skład
orzekający ma przy tym świadomość, że czynność zgłoszenia przystąpienia nastąpiła w
czasie trwania ogłoszonego stanu epidemii spowodowanej wirusem COVID-19, a fizyczne
dostarczenie dokumentu w postaci papierowej do siedziby Izby mo
gło wywoływać obawy,
niemniej wykonawcy mają także możliwość zgłoszenia przystąpienia w postaci elektronicznej
w sposób wskazany powyżej. W dobie współczesnych środków komunikacji społecznej,
powszechności urządzeń do przekazywania informacji, dopuszczenie w art. 185 ust. 2 Pzp
możliwości zgłoszenia przystąpienia w postaci elektronicznej opatrzone kwalifikowanym
podpisem elektronicznym niweluje ewentualne niedogodności związane z wniesieniem
równoważnego zgłoszenia w formie pisemnej do Prezesa Izby. Ponadto należy wskazać, że
wykonawca BAKAMAX nie wskazywał, ani nie powoływał się na niemożność skorzystania z
elektronicznej skrzynki podawczej Izby, udostępnionej na stronie internetowej Urzędu z
powodu jej
niedziałania, awarii lub błędu technicznego w jej działaniu, który uniemożliwiałby
mu skorzystanie z tej drogi.
W związku z powyższym Izba nie dopuściła wykonawcy BAKAMAX do udziału w
postepowaniu odwoławczym jako uczestnika.
Izba dopuściła w przedmiotowej sprawie dowody z:
1) dokumentacji przekazanej w postaci papierowej
, nadesłanej do akt sprawy w dniu 12
maja 2020 r.
przez zamawiającego, w tym w szczególności z treści:
-
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (zwanej dalej: „SIWZ”) wraz z załącznikami;
-
oferty złożonej przez BAKAMAX;
- pisma z dnia 10 kwietnia
2020 r. skierowanego przez zamawiającego do wykonawcy
BAKAMAX,
zawierającego m.in. wezwanie skierowane na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp do
złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny oraz wezwanie do złożenia dokumentu
dotyczącego warunku odnoszącego się do sytuacji ekonomicznej i finansowej;
-
wyjaśnień BAKAMAX z dnia 15 kwietnia 2020 r. w zakresie rażąco niskiej ceny;
-
uzupełnionej w odpowiedzi na wezwanie z 10 kwietnia 2020 r. polisy numer 903013230936
z dnia 4 grudnia 2019 r.;
- informacji
o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu z dnia 23 kwietnia 2020 r.;
2)
złożonego na rozprawie przez odwołującego wydruku z dnia 12 czerwca 2020 r. ze
strony internetowej zamawiającego z zakładki postępowania na okoliczność
nieunieważnienia postepowania przez zamawiającego.
I
zba ustaliła co następuje
Zgodnie z rozdziałem 5 pkt 3 SIWZ został postawiony następujący warunek
dotyczący sytuacji ekonomicznej i finansowej:
W celu potwierdzenia spełnienia warunku sytuacji ekonomicznej i finansowej Zamawiający
wymaga posiadania ubezpieczenia Wykonawcy od odpowiedzialności cywilnej (delikt +
kontrakt) w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia z sumą
gwarancyjną nie mniejszą niż 500.000,00 zł.
W rozdziale 7 pkt 6 lit. c) zamawiający wskazał, że na jego wezwanie wykonawca
zobowiązany jest złożyć – W celu potwierdzenia spełnienia warunku dotyczącego sytuacji
ekonomicznej lub finansowej:
opłaconą polisę lub inny niż polisa dokument (obejmujący
ubezpieczeniem OC (delikt + kontrakt) termin realizacji robót) potwierdzający, że
Wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialn
ości cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną nie mniejszą niż
500.000,00 złotych.
Pismem z dnia 10 kwietnia 2020 r. zamawiający wezwał wykonawcę BAKAMAX m.
in. do:
-
złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny (na podstawie w art. 90 ust. 1 Pzp);
-
złożenia opłaconej polisy lub innego niż polisa dokumentu (obejmujący ubezpieczeniem OC
(delikt + kontrakt) termin realizacji robót) potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony
od odpowiedzialno
ści cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem
zamówienia na sumę gwarancyjną nie mniejszą niż 500.000,00 złotych.
Jeśli chodzi o wyjaśnienia dotyczące rażąco niskiej ceny zamawiający poprosił o wyjaśnienie
i udokumentowanie, czy
przedstawiona w ofercie cena jest ceną realną i gwarantuje
właściwe wykonanie usług i robót budowlanych, stanowiących przedmiot zamówienia.
Ponadto zamawiający poinformował, że przedkładając wyjaśnienia należy jednoznacznie i
wyczerpująco, z przedłożeniem stosownych i rzetelnych dowodów, wykazać obiektywne
czynniki, które ukształtowały poziom cen zawarty w ofercie.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie wykonawca BAKAMAX złożył:
-
wyjaśnienia z dnia 15 kwietnia 2020 r. w zakresie rażąco niskiej ceny;
-
polisę numer 903013230936 z dnia 4 grudnia 2019 r., z której wynikało, że opiewa na
kwotę 500.000,00 zł.
W wyjaśnieniach w zakresie rażąco niskiej ceny wykonawca BAKAMAX wskazał, że (…)
wykonawca wyceniając roboty opiera się na czynnikach obiektywnych pozwalających na
najlepszą najniższą wycenę oferty tj:
-
posiadanie własnego sprzętu budowlanego
-
dysponowanie własną kadrą wykfalifikowanych pracowników budowlanych posiadających
niezbędne uprawnienia oraz doświadczenie zawodowe.
-
biorąc pod uwagę cenę względem innych oferentów oferowana przez nas cena nie odbiega
znacząco od kolejnych względem ceny ofert które wpłynęły do Państwa, co jednoznacznie
wskazuje na obecny poziom cen rynkowych branży budowlanej.
Wszystkie te czynniki pozwalają na wykonanie przedmiotowego zamówienia w zaoferowanej
przez nas cenie ofertowej i zawierają wszystkie koszty potrzebne do wykonania
przedmiotowego zamówienia zgodnie z siwz i załącznikami do niej.
Co za tym idzie potwierdzamy, iż w naszej ofercie ujęto wszelkie koszty robot min. Zgodnie z
przepisami ustawy z dnia 10 września 2020r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
obejmujące złożoną przez nas ofertę.
Ponadto oświadczamy, że oświadczenia potwierdzające spełnienie warunków udziału w
postępowaniu oraz braku podstaw do wykluczenia, które zostały już przez nas złożone wraz
z ofertą są dalej aktualne co za tym idzie nasza oferta spełnia wymogi postawione w SIWZ
przez Zamawiającego.
W zawiadomieniu z dnia 23 lutego 2020 r.
zamawiający poinformował o wyborze
najkorzystniejszej oferty i jak
o najkorzystniejsza została wybrana oferta BAKAMAX.
Treść przepisów dotyczących zarzutów:
- art. 89 ust. 1 pkt 4) Pzp
– Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub
koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia;
- art. 90 ust. 2 i 3 Pzp
– 2. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
3. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.;
- art. 24 ust. 1 pkt 12) Pzp
– Z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się
wykonawcę, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu lub nie został
zaproszony d
o negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie wykazał braku
podstaw wykluczenia;
- art. 22c ust. 1 pkt 3 Pzp
– W odniesieniu do warunków udziału w postępowaniu
dotyczących sytuacji finansowej lub ekonomicznej, zamawiający może wymagać w
szc
zególności
posiadania
przez
wykonawcę
odpowiedniego
ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej;
- art. 91 ust. 1 Pzp
– Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów
oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
I
zba zważyła co następuje.
Odwołanie okazało się zasadne w części dotyczącej zarzutów odnoszących się do
zaniechania odrzucenia oferty wykonawcy BAKAMA
X jako zawierającej rażąco niską cenę
oraz dokonania wyboru oferty tego wykonawcy jako oferty najkorzystniejszej w
postępowaniu. W pozostałym zakresie zarzuty odwołania zostały uznane za chybione.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że Izba nie wzięła pod uwagę twierdzeń
zamawiającego podniesionych w odpowiedzi na odwołanie i podtrzymanych na rozprawie o
br
aku interesu odwołującego w uzyskaniu zamówienia ze względu na bezprzedmiotowość
sporu z powodu konieczności unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7)
Pzp. W tym zakresie Izba wskazuje, że zamawiający do momentu otwarcia rozprawy nie
un
ieważnił postępowania, zatem Izba nie mogła wziąć pod uwagę czynności, która nie
została dokonana, a zatem nie mogła wywołać żadnych skutków w postępowaniu
odwoławczym. Ponadto zgodnie z treścią art. 192 ust. 7 Pzp, Izba nie może orzekać co do
zarzutów, które nie zostały zawarte w odwołaniu, w związku z tym nie było także podstaw,
aby na tym etapie rozstrzygnąć odwołanie pod kątem zasadności unieważnienia
postępowania z powodu przesłanki sygnalizowanej przez zamawiającego. Na marginesie
skład orzekający uznał za trafne spostrzeżenie odwołującego wyrażone na rozprawie, który
stwierdził, że od momentu wniesienia odwołania, aż do otwarcia posiedzenia niejawnego w
przedmiotowej sprawie,
zamawiający miał sporo czasu na podjęcie jakichkolwiek czynności
w postępowaniu, w tym na jego unieważnienie, niemniej dopiero w dniu, w którym został
wyznaczony termin tego posiedzenia zamawiający przedstawił informację o zakładanym
unieważnieniu postepowania, które jednak nie nastąpiło, zatem należy to uznać, za
okoliczność irrelewantną.
Jeśli chodzi o zarzut rażąco niskiej ceny wobec oferty wykonawcy BAKAMAX, to w
tym przypadku Izba w całej rozciągłości przyjęła argumentację odwołującego.
Nie ulegało wątpliwości, że zamawiający wezwał ww. wykonawcę do wyjaśnień w zakresie
rażąco niskiej ceny (na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp). W wezwaniu zamawiający wskazał
dokładnie na jednoznaczność i wyczerpujący charakter wyjaśnień, z przedłożeniem
stosownych i rzetelnych dowodów, tak aby przez złożone wyjaśnienia taki wykonawca
wykaza
ł obiektywne czynniki, które ukształtowały poziom cen zawarty w ofercie.
Wykonawca BAKAMAX w odpowiedzi na
wezwanie zamawiającego przedstawił zdawkowe
informacje na bardzo
dużym poziomie ogólności, które nie zostały poparte żadnymi
dowodami.
Co do złożonych przez wykonawcę BAKAMAX wyjaśnień i ich doniosłości dla procesu
ustalenia czy doszło do złożenia ceny rażąco niskiej należy odnieść się do bogatego
orzecznictwa Izby w tym zakresie. Orzecznictwo Izby pozostaje
zgodne co do tego, że
wystąpienie zamawiającego do wykonawcy w trybie art. 90 ust. 1 Pzp stanowi sygnał, że
zamawiający po wstępnej ocenie uznał, że zaoferowana przez wykonawcę cena jest rażąco
niska w stosunku do przed
miotu zamówienia. Wyjaśnienia wykonawcy powinny zatem
doprowadzić do przekonania zamawiającego, iż jego założenie jest błędne. Dowód braku
zaoferowania ceny rażąco niskiej spoczywa na wykonawcy. Orzecznictwo jest również
zgodne co do tego, że dla obalenia powstałego domniemania nie wystarczy złożenie
jakichkolwiek wyjaśnień, lecz wyjaśnień odpowiednio umotywowanych (zob. wyrok Sądu
O
kręgowego w Warszawie z 5 stycznia 2007 r., sygn. akt V Ca 2214/06, wyrok KIO z dnia 17
października 2016 sygn. akt KIO 1851/16, wyrok KIO z dnia 10 listopada 2016 r., sygn. akt
KIO 2017/16). Zdawkowe i
ogólne wyjaśnienia nie stanowią podstawy do obalenia ww.
domniemania. Wyjaśnienia powinny być szczegółowe i winny zawierać wszystkie aspekty
mające wpływ na cenę tak, aby nie pozostawiały wątpliwości co do prawidłowego jej
wyliczenia, a jednocześnie powinny być poparte stosownymi dowodami w każdej sytuacji
powołania się na okoliczności w przypadku, których możliwe jest pozyskanie i
przedstawienie stosownych dokumentów.
W związku z tym Izba nie mogła wziąć pod uwagę wyjaśnień zamawiającego, który wskazał
na rozprawie,
że był przekonany, iż cena oferty wykonawcy BAKAMAX nie jest rażąco niska,
niemniej zdecydował się na skierowanie wezwania w tym zakresie do ww. wykonawcy z
powodów formalnych, wynikających z doświadczeń z zaleceń pokontrolnych sformułowanych
przez właściwą terenową jednostkę nadzorującą i kontrolującą jednostki samorządu
terytorialnego w zakresie gospodarki finansowej i zamówień publicznych. Zgodnie z treścią
art. 90 ust. 1a pkt 1) Pzp, zamawiający jest zobowiązany do zwrócenia się do wykonawców o
udziele
nie wyjaśnień w zakresie ceny w przypadkach wskazanych w tym przepisie, chyba że
rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia. Jeśli
zamawiający był przekonany, że takie okoliczności miały miejsce w przypadku ceny oferty
ww
. wykonawcy to nie miał powodu wzywać do wyjaśnień, natomiast takie wezwanie
nastąpiło ze wszystkimi jego konsekwencjami. Konsekwencją taką było przede wszystkim
dokonanie przez zamawiającego rzetelnej i obiektywnej oceny złożonych wyjaśnień. Z
przyczyn ws
kazanych powyżej należało uznać wyjaśnienia wykonawcy BAKAMAX za dalece
niewystarczające.
Reasumując w ocenie Izby wykonawca BAKAMAX w wyniku swoich działań tj. przede
wszystkim wyjaśnień z dnia 15 kwietnia 2020 r. nie wyjaśnił, że jego cena nie jest rażąco
niska.
W związku z powyższym Izba uwzględniła zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw.
z art. 90 ust. 2 i 3 Pzp
dotyczący oceny oferty ww. wykonawcy dokonanej przez
zamawiającego.
Izba doszła do przekonania, że nie znalazł potwierdzenia zarzut dotyczący spełnienia
przez wykonawcę BAKAMAX warunku udziału w postępowaniu odnoszącego się do sytuacji
ekonomicznej i finansowej z powodu braku opłacenia polisy. W odniesieniu do tego zarzutu
skład orzekający w całości uznał argumentację przedstawioną przez zamawiającego w
odpowiedzi na odwołanie.
Należy zwrócić uwagę, że ani SIWZ, ani w piśmie wzywającym do złożenia polisy z dnia 10
kwietnia 2010 r. zamawiający nie kierował do wykonawców obowiązku przedłożenia dowodu
opłacenia składki polisy. Czym innym jest bowiem dokument potwierdzający, że wykonawca
jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności
związanej z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną określoną przez
zamawiającego, a czym innym dowód opłacenia składki wynikającej z posiadanego
dokumentu. Przepis art. 814
§ 1 k.c. stanowi, że jeżeli nie umówiono się inaczej,
odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu
umowy, nie
wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej
raty. W przypadku Polisy Hestia Biznes 903013230936, prz
edłożonej na wezwanie
zamawiającego w celu potwierdzenia spełniania przywołanego wyżej warunku udziału w
postępowaniu, przez BAKAMAX, zawartej na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia
Hestia Biznes o symbolu B-iHB-01/18 w dniu 4 grudnia 2019 r. o
kres ubezpieczenia został
uzgodniony przez strony umowy ubezpieczenia na okres od 6 grudnia 2019 r. do 5 grudnia
2020 r. Okres ubezpieczenia nie został uwarunkowany terminem opłacenia składki, który
strony umowy ubezpieczenia uzgo
dniły na dzień 18 grudnia 2019 r.
Ponadto za zamawiającym Izba przyjęła, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego ustawodawca
wyraźnie zastrzega obowiązek przedłożenia opłaconej polisy, co
wymaga
wykazania spełnienia świadczenia obciążającego ubezpieczającego, wynikającego
umowy ubezpieczenia (art. 805 k.c.
). W związku z powyższym wymóg opłacenia polisy OC
powinien, być wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert lub wniosków w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Późniejsze wypełnienie tego obowiązku
przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnianie warunku podmiotowego
udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, co uniemożliwia wykonawcy złożenie
oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu i w konsekwencji wzięcie w
nim udziału. Nie można uznać za „opłaconą” w rozumieniu przepisów rozporządzenia polisę,
której termin płatności jest odroczony i upływa po terminie otwarcia ofert. W bieżącym
postępowaniu natomiast termin płatności był odroczony względem ustalonego okresu
ubezpieczenia lecz upłynął przed terminem otwarcia ofert (18 grudnia 2019 r.). Uznać należy
zatem, że na dzień składania ofert BAKAMAX prowadził działalność objętą skuteczną
ochroną ubezpieczeniową (potwierdzona polisą odpowiedzialność ubezpieczyciela).
Tym samym Izba uznała, że należy oddalić zarzuty naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12) w zw. z
art. 22c ust. 1 pkt 3) Pzp.
W związku z uwzględnieniem zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90
ust. 2 i 3 Pzp I
zba stwierdziła także naruszenie art. 91 ust. 1 Pzp, ponieważ zamawiający w
sposób nieprawidłowy dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu w dniu 23
kwietnia 2020 r., gdyż jako najkorzystniejsza została wybrana oferty podlegająca odrzuceniu.
W związku z powyższym, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp, orzeczono jak
w sentencji. Zgodnie bowie
m z treścią art. 192 ust. 2 Pzp, Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli
stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na
wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Potwierdzenie zarzutów wskazanych
w
odwołaniu powoduje, iż w przedmiotowym stanie faktycznym została wypełniona hipoteza
normy prawnej
wyrażonej w art. 192 ust. 2 Pzp, ponieważ zamawiający w sposób
nieprawidłowy dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp tj.
stosownie do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt. 1 i 2 lit. b oraz § 5 ust. 2 pkt. 1
roz
porządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972), zaliczając na poczet
niniejszego
postępowania odwoławczego koszt wpisu od odwołania uiszczony przez
odwołującego oraz zasądzając od zamawiającego na rzecz odwołującego koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika na podstawie faktury złożonej przez odwołującego na rozprawie,.
Ponadto mimo tego, iż jeden zarzut postawiony w odwołaniu został oddalony, Izba nie
znalazła uzasadnienia dla częściowego rozdzielenia kosztów pomiędzy stronami, gdyż w
ocenie Izby odwołanie w istotnym i kluczowym dla odwołującego zakresie dotyczącym
odrzucenia oferty
wybranego w postępowaniu wykonawcy zostało uwzględnione i tym
samym główny cel wniesienia odwołania został przez odwołującego osiągnięty. W
nawiązaniu do powyższego warto zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Okręgowego w
Koszalinie z 21 maja 2019 o sygn. akt VII Ca 208/19, w którym stwierdzono, że kwestią
istotną dla orzeczenia w przedmiocie kosztów jest okoliczność, czy uwzględnienie choćby
jednego z podniesionych zarzutów, doprowadziło do unieważnienia czynności wyboru oferty i
nakazania dokonania ponownego badania i oceny ofert. Taka sytuacja miała miejsce w
przedmiotowej sprawie i dlatego należy stwierdzić, że odwołujący był stroną, która wygrała
przedmiotowy spór w całości.
Przewodniczący: …………………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1335/20 z dnia 2020-07-28
- Sygn. akt KIO 608/20 z dnia 2020-07-16
- Sygn. akt KIO 638/20 z dnia 2020-07-13
- Sygn. akt KIO 865/20 z dnia 2020-07-10
- Sygn. akt KIO 736/20 z dnia 2020-07-10
