rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2021-02-01
rok: 2020
data dokumentu: 2021-02-01
rok: 2020
sygnatury akt.:
KIO 3539/20
KIO 3539/20
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021
r. w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 31.12.2020 r. przez wykonawcę
W. M.
działającego pod firmą Firma Handlowo-Usługowa „SANIT-BUD” ul. Górników
3/22, 30-
819 Kraków w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gmina
Mucharz, ul. Mucharz 226, 34-106 Mucharz
r. w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 31.12.2020 r. przez wykonawcę
W. M.
działającego pod firmą Firma Handlowo-Usługowa „SANIT-BUD” ul. Górników
3/22, 30-
819 Kraków w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gmina
Mucharz, ul. Mucharz 226, 34-106 Mucharz
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutu pierwszego i nakazuje dokonanie:
1)
unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty;
2) odrzucenia oferty wykonawcy F.U.H. Instalflex A. K., Chojnik 130, 33-180
Gromnik;
3)
ponownego badania i oceny złożonych ofert oraz wyboru najkorzystniejszej oferty.
2.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie.
3. K
osztami postępowania obciąża zamawiającego Gmina Mucharz, ul. Mucharz 226,
34-106 Mucharz i:
3.1) zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę W. M.
działającego pod firmą Firma Handlowo-Usługowa „SANIT-BUD” ul.
Górników 3/22, 30-819 Kraków tytułem wpisu od odwołania;
3.2)
zasądza od zamawiającego Gmina Mucharz, ul. Mucharz 226, 34-106 Mucharz
na rzecz wykonawcę W. M. działającego pod firmą Firma Handlowo-Usługowa
„SANIT-BUD” ul. Górników 3/22, 30-819 Kraków kwotę 13 917 zł 00 gr
(słownie: trzynaście tysięcy dziewięćset siedemnaście złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania oraz koszty związane z dojazdem na wyznaczone posiedzenie,
wynagrodzenie i wydatki
jednego pełnomocnika oraz opłaty skarbowe od
pełnomocnictwa.
Stosownie do art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. poz. 2019 oraz z 2020 r. poz. 288, 875, 1492, 1517, 2275, 2320)
w związku z art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające
ustawę – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2020 oraz z 2020 r. poz. 1086) na
niniejszy wyrok
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 3539/20
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający Gmina Mucharz, ul. Mucharz 226, 34-106 Mucharz wszczął postępowanie
na roboty budowlane w trybie przetargu nieograniczonego p
od nazwą »Budowa wewnętrznej
instalacji gazowej w budynku mieszkalnym wielorodzinnym Skawce nr 191, na dz. nr
777/31«.
27.11.2020 r. zostało zamieszczone ogłoszenie o zamówieniu w Biuletynie Zamówień
Publicznych pod nrem 616678-N-2020.
Postępowanie jest prowadzone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 oraz z 2020 r. poz. 1086) zwanej
dalej w skrócie Pzp lub ustawą bez bliższego określenia.
28.12.2020 r. zamawiający poinformował o wyborze najkorzystniejszej oferty wykonawcy
F.U.H. Instalflex A. K., Chojnik 130, 33-180 Gromnik (zwanego dalej
„wykonawcą I”).
31.12.2020 r. wykonawca W. M.
działający pod firmą Firma Handlowo-Usługowa
„SANIT-BUD” ul. Górników 3/22, 30-819 Kraków (dalej odwołujący), zgodnie z art. 182 ust. 1
pkt 2 Pzp, wniósł do Prezesa KIO odwołanie na niezgodną z przepisami ustawy Pzp
czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zaniechania
czynności, do której zamawiający był zobowiązany na podstawie ustawy Pzp:
1)
zaniechanie czynności odrzucenia oferty wykonawcy I;
2)
zaniechanie czynności wezwania wykonawcy l do poprawienia wykazu robót
budowlanych;
3)
zaniechanie czynności wezwania wykonawców HEJAN – Technika Grzewcza i Sa-
nitarna H. J. (zwanego dalej
„wykonawcą H”) oraz wykonawcy MCE Małopolskie
Centrum Ekologiczne S. M., P. K. s.c. (
zwanego dalej „wykonawcą M”) do złożenia
wyjaśnień zaoferowanej ceny.
Odwołujący sformułował zarzut naruszenia przez zamawiającego:
1)
art. 90 ust. 3 Pzp w związku z art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp przez zaniechanie czynności
odrzucenia oferty wykonawcy I podczas gdy wykonawca I przedstawił wyłącznie
pozorne wyjaśnienia zaoferowanej ceny, które jednocześnie wskazują, że nie
będzie w stanie wykonać zamówienia za zaoferowaną cenę;
2)
art. 26 ust. 3 Pzp przez zaniechanie czynności wezwania wykonawcy I do
poprawienia wykazu robót budowlanych, podczas gdy ze złożonego wykazu robót
budowlanych nie wynika, że wykonawca I spełnia warunek udziału w postępowaniu;
3)
art. 90 ust. 1 Pzp przez zaniechanie czynności wezwania wykonawcy H oraz
wykonawcy
M do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny, podczas gdy
istotne części składowe zaoferowanych cen przez wykonawców H i M wydają się
rażąco niskie.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz o:
1) nakazanie
zamawiającemu odrzucenie oferty wykonawcy I;
2) nakazanie
zamawiającemu wezwanie wykonawcy I do poprawienia wykazu robót
budowlanych;
3) nakazanie za
mawiającemu wezwania wykonawców H oraz M do złożenia wyjaśnień
w zakresie zaoferowanej ceny;
4)
obciążenie kosztami postępowania zamawiającego oraz zasądzenie od zama-
wiającego na rzecz odwołującego kwoty 10.000 zł stanowiącej koszty poniesione
z tytułu wpisu, a także kwoty wskazanej przez odwołującego na rozprawie według
złożonych na rozprawie dokumentów.
Argumentacja odwołującego
1. Zarzut naruszenia art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp
Wartość szacunkowa zamówienia, wynikająca z protokołu postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego wynosi 192.709,51 zł. Wartość szacunkowa zamówienia
powiększona o należny podatek od towarów i usług (którego stawka dla zamówienia wynosi
8%) wynosi 208.126,27 zł.
W postępowaniu ofertę złożył między innymi wykonawca I. Za realizację zamówienia
zaoferował on wynagrodzenie w wysokości 124.355,83 zł brutto. Cena tej oferty jest niższa
o 40,25% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług.
Pismem z 18.12.2020 r.
zamawiający wezwał wykonawcę I do złożenia wyjaśnień
dotyczących zaoferowanej ceny. Wykonawca I odpowiedział na wezwanie w tym samym
dniu.
N
ie można uznać, że wyjaśnienia złożone przez wykonawcę I są wystarczające do
wykazania, że oferta wykonawcy I nie zawiera rażąco niskiej ceny, bo:
1)
wyjaśnienia mają bardzo ogólny charakter;
2)
wyjaśnienia nie są poparte dowodami;
3)
wykonawca I przyjął koszty pracy, których wartość jest niższa od minimalnego
wynagrodzenia za pracę;
4)
wyjaśnienia nie obejmują wielu istotnych prac, które muszą zostać wykonane.
Wyjaśnienia wykonawcy I mają bardzo ogólny charakter. Wyjaśnienia składają się z sa-
mym ogólnych stanowisk, pozbawionych jakiegokolwiek rzeczywistego znaczenia. Nie
zawierają również żadnych możliwych do uchwycenia wartości ekonomicznych.
Tymczasem w rozpoznawanym stanie faktycznym wykonawca I przykładowo pisze
o „posiadaniu ugruntowanych kontaktach z hurtowniami materiałów budowlanych oraz
instalacyjnych”, o „posiadaniu zniżek u producentów materiałów oraz w hurtowniach, które
pozwalają zaproponować bardzo korzystne ceny dla zamawiających”, czy o „posiadaniu
zaplecza finansowego, które umożliwia zakup materiałów w większych ilościach po
atrakcyjnych cenach i magazynowania ich w celach późniejszego wykorzystania w kolejnych
robot
ach”. Brak jednak chociażby wskazania, z jakimi dokładnie hurtowniami wykonawca I
współpracuje, ile lat trwa już ta współpraca, czy w jakiej dokładnie wysokości wykonawca I
posiada rabat w stosunku do cen katalogowych.
Podobnie żadnego znaczenia nie mają twierdzenia na temat „zatrudnienia kadry
kierowniczej i pracowniczej z wieloletnim stażem”. Wykonawca I w żaden sposób nie
wyjaśnił, jak ta okoliczność miałaby wpłynąć na obniżenie zaoferowanej ceny. Z logicznego
punktu widzenia wypływa wniosek dokładnie odwrotny – im bardziej doświadczona kadra,
tym większe jej wynagrodzenie. Przy czym wykonawca I nie podał żadnej konkretnej
wartości w tym zakresie (np. średniego stażu pracy pracowników).
Również nic do sprawy nie wnosi stanowisko, że: „sprzęt, narzędzia i transport, jaki jest
w posiadaniu i użytkowaniu przez naszych pracowników zapewnia im komfort pracy,
dokładność w wykonywanej dziedzinie prac oraz zapewnia, że staranność i rzetelność jest
miarą jakości oraz zapewnia gwarancje świadczonych przez nas usług”.
Można stwierdzić, że żaden element z treści wyjaśnień wykonawcy I nie wnosi żadnej
konkretnej informacji w zakresie przyczyn, dla których wykonawca I mógł zaoferować
konkretną cenę. Wyjaśnienia nie zawierają przynajmniej podstawowych informacji
dotyczących sposobu, w jaki wykonawca I skalkulował cenę oferty.
Co więcej, nawet te – w sposób bardzo ogólny przedstawione przez wykonawcę I –
okoliczności nie stanowią żadnego wyróżnika wykonawcy l na tle innych wykonawców.
Każdy bowiem przedsiębiorca działający na rynku robót instalacyjnych posiada siłą rzeczy
kontakty handlowe z producentami materiałów bądź w hurtowniach budowlanych i jest w sta-
nie wynegocjować zniżki na zakup materiałów względem cen katalogowych.
Bez podania konkretnych mierzalnych wartości (w tym przypadku konkretnej wartości
rabatu) nie jest możliwe ustalenie, czy wobec wykonawcy I faktycznie zachodzą wyjątkowo
sprzyjające okoliczności, czy raczej wykonawca I znajduje się w takiej samej sytuacji, co
każdy przedsiębiorca działający na tym samym rynku.
B
rak dowodów
Do wyjaśnień nie zostały dołączone żadne istotne dowody.
Za istotny dowód nie może zostać uznany kosztorys szczegółowy. Wraz ze złożoną
ofertą wykonawca l przedstawił już kosztorys w wersji uproszczonej, ale również przedstawił
dodatkowo zestawienie
kosztów materiałów, robocizny oraz sprzętu. Przedstawiając
ponownie kosztorys, wykonawca I nie wniósł nic nowego do sprawy.
Również bez znaczenia dla wyjaśnień rażąco niskiej ceny pozostają załączone przez
wykonawcę I referencje dotyczące zrealizowania wcześniejszych zamówień. Z tych
dokumentów wynika jedynie, że wykonawca I należycie wykonał wcześniejsze zamówienie,
co jednak związane jest ze sferą warunków udziału w postępowaniu, nie zaś sferą wyjaśnień
zaoferowanej ceny. To, że wykonawca I zrealizował wcześniej w sposób należyty inne
zamówienie (zamówienia) nie potwierdza, że będzie w stanie zrealizować rozpoznawane
zamówienie za zaoferowaną cenę. Każde zamówienie ma inny zakres prac, a wykonawca I
nie podjął nawet próby wyjaśnienia, w jaki dokładnie sposób realizacja wcześniejszych
zamówień ma chociażby uprawdopodobnić realność poszczególnych składników
cenotwórczych w ramach zamówienia.
K
oszty pracy niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę
Zamówienie będzie realizowane w 2021 roku. Zgodnie z rozdz. V SIWZ termin
zakończenia realizacji przedmiotu zamówienia określa się na 26.02.2021 r.
Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę określona jest w rozporządzeniu Rady
Ministrów z dnia 15 września 2020 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r. (Dz. U. z 2020 r., poz. 1596).
Zgodnie z tym rozporządzeniem od 1 stycznia 2021 r. ustala się minimalne wynagrodzenie
za pracę w wysokości 2.800 zł.
Przyjmując, że w jednym miesiącu jest około 168 godzin roboczych, to stawka
roboczogodziny wynosi 16,66 zł.
Należy jednak pamiętać, że zgodnie z normą prawną wynikającą z art. 90 ust. 1 pkt 1
i pkt 3 Pzp wyjaśniając zaoferowaną cenę należy wziąć pod uwagę między innymi koszty
pracy, k
tórych wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego
wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, jak również należy wziąć pod
uwagę koszty wynikające z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu
społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie.
Oznacza to, że wykonawca I jest zobowiązany wziąć pod uwagę wszystkie koszty
pracodawcy wynikające z zatrudnienia pracownika.
W aktualnym stanie prawnym, poza kwotą wynagrodzenia pracodawca ponosi
dodatkowo następujące koszty:
1) Koszty wynikające z ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 266 ze zm.):
a) art. 16 ust. 1
– składki na ubezpieczenia emerytalne pracowników – finansują
z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek
(zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi
19,52% podstawy wymiaru),
b) art. 16 ust. 1b
– składki na ubezpieczenia rentowe osób, o których mowa w ust. 1
(pr
acowników), finansują z własnych środków, w wysokości 1,5% podstawy
wymiaru ubezpieczeni i w wysokości 6,5% podstawy wymiaru płatnicy składek,
c) art. 16 ust. 3
– składki na ubezpieczenie wypadkowe osób wymienionych w ust. 1
pkt 1 [pracownicy] i finansują w całości, z własnych środków, płatnicy składek;
2) k
oszty wynikające ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i in-
stytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1409 ze zm.):
składka na Fundusz Pracy wynosi 2,0% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe, natomiast składka na Fundusz Solidarnościowy to 0,45% tej
podstawy. Składka jest finansowana i opłacana przez płatnika składek (pracodawcę);
3) k
oszty wynikające z ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń
pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 7):
s
topa procentowa składki na FGŚP wynosi 0,10% kwoty, od której obliczane są
składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Składka jest finansowana i opłacana
przez płatnika składek [pracodawcę].
Łączny dodatkowy koszt zatrudnienia pracownika (poza kwotą wynagrodzenia) wynosi
więc 20,48% wysokości wynagrodzenia.
Oznacza to, że realna stawka roboczogodziny, uwzględniająca wszystkie koszty
pracodawcy wynosi 20,07 zł.
Tymczasem wyko
nawca I w dołączonym do złożonych wyjaśnień kosztorysie wskazał,
że koszt roboczogodziny wynosi zaledwie 16,00 zł. Tym samym wykonawca I nie wziął pod
uwagę wszystkich kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników i tym samym
potwierdził, że nie jest w stanie zrealizować zamówienia za zaoferowaną cenę.
B
rak uwzględnienia wielu istotnych prac
Zamawiający przewidział wynagrodzenie ryczałtowe. W rozdz. 17 (opis sposobu
obliczenia oferty) ust. 3 SIWZ
zamawiający zawarł następujące postanowienie: „Cena
ryczałtowa […] obejmuje wszelkie koszty niezbędne do zrealizowania zamówienia
wynikające: z projektu budowlanego, projektu technicznego wraz z przedmiarem robót,
istotnych postanowień umowy, obowiązujących przepisów, norm i wiedzy budowlanej, w tym
również koszty tj.: należny podatek od towarów i usług […] w obowiązującej wysokości,
wszelkich robót przygotowawczych, demontażowych, wyburzeniowych, odtworzeniowych,
porządkowych, zagospodarowanie placu budowy, utrzymanie zaplecza budowy (naprawy,
woda, energia elekt
ryczna, telefon), dozorowania budowy, pełnej obsługi geodezyjnej,
projektu organizacji robót, wykonania dokumentacji powykonawczej, związane z odbiorami
wykonanych robót, doprowadzenia terenu do stanu pierwotnego, ubezpieczenia budowy na
czas realizacji, w
szelkich uzgodnień niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania i oddania
do użytkowania wybudowanej infrastruktury i innych czynności niezbędnych do wykonania
przedmiotu zamówienia. Wykonawca ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka z tytułu
oszacowania w
szelkich kosztów związanych z realizacją przedmiotu zamówienia.
Niedoszacowanie, pominięcie oraz brak rozpoznania zakresu przedmiotu zamówienia nie
może być podstawą do żądania zmiany wynagrodzenia. Pomimo ryczałtowego charakteru
wynagrodzenia wykonawca złoży wraz z ofertą kosztorys w wersji uproszczonej. Kosztorys
nie będzie sprawdzany na etapie badania ofert, stanowić natomiast będzie materiał
pomocniczy i informacyjny w przypadku konieczności przeprowadzenia nieprzewidywanych
dodatkowych rozliczeń, sprawdzeń czy obliczeń należnego wynagrodzenia wykonawcy z ty-
tułu wykonania części przedmiotu zamówienia, odstąpienia od umowy. Jedyna cena wiążąca
wykonawcę jest kwota wpisana w formularzu ofertowym (załącznik nr 5 do SIWZ),
sporządzona na podstawie udostępnionej dokumentacji przetargowej” [pisownia oryginalna].
Ponadto
w treści § 2 ust. 3 istotnych postanowień umowy (stanowiących zał. nr 12 do
SIWZ) zawarte jest postanowienie: „Cena robót określona w pkt 1 zawiera wszelkie koszty
niezbędne do zrealizowania zamówienia wynikające wprost z dokumentacji jak również
w niej nie ujęte, a bez których nie można wykonać zamówienia. Są to m.in. koszty: wszelkich
robót przygotowawczych, demontażowych, wyburzeniowych, odtworzeniowych, porządko-
wych, zagospodarowanie placu budowy, utrzymanie zaplecza budowy (naprawy, woda,
energia elektryczna, telefon), dozorowania budowy, pełnej obsługi geodezyjnej, projektu
organizacji robót, innych czynności i robót niezbędnych do wykonania przedmiotu
zamówienia”.
Oznacza to, że kalkulując ryczałtową cenę wykonawca musi wziąć pod uwagę wszystkie
prace do wykonania wynikające z opisu przedmiotu zamówienia, w tym między innymi
z projektu budowlanego oraz projektu technicznego wraz z przedmiarem robót.
Tymczasem z wyjaśnień zaoferowanej ceny wykonawcy I wynika, że wykonawca I
dokonując kalkulacji ceny wziął pod uwagę tylko i wyłącznie wykonanie prac wynikających
z przedmiaru robót.
Jednocześnie jednak z opisu przedmiotu zamówienia wynika obowiązek wykonania
jeszcze szeregu innych prac, kt
óre nie wynikają z przedmiaru. Tytułem przykładu odwołujący
wskazał:
1) demontaż pieców na paliwo stałe (wymóg wynika z załącznika numer 2 do SIWZ –
projekt budowlany [nazwa pliku „PAB_OPIS – SKAWCE 03.11.pdf”], strona 24, ust.
3);
2) wykonanie instalacj
i elektrycznej z uwagi na montaż pieców gazowych zasilanych
230V (wymóg obligatoryjny);
3) odprowadzenie kondensatu z pieca gazowego, zasilanie kotła z instalacji
wodociągowej (wymóg wynika z załącznika numer 2 do SIWZ – projekt budowlany
[nazwa pliku „PAB_OPIS-SKAWCE_03.11.pdf”], strona 23, ust. 2);
4) zamurowanie przewodów kominowych (spalinowych) oraz doprowadzenie wentylacji
do pomieszczeń kuchni (wymóg wynika z załącznika numer 2 do SIWZ – projekt
budowlany [nazwa pliku „PAB_OPIS-SKAWCE_03.11.pdf”], strona 24 ust. 2);
5) podłączenie kotłów do istniejącej instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody
użytkowej (wymóg wynikający z wymiany źródła ciepła);
6) uzupełnienia ubytków po przebiciach, malowanie ścian, odtworzenie stanu
pierwotnego.
Wszystkie t
e prace będzie należało wykonać, mimo że nie zostały ujęte one
w przygotowanym przez
zamawiającego przedmiarze robót.
Wykonawca I w złożonych wyjaśnieniach zaoferowanej ceny nie odniósł się w żaden
sposób do konieczności wykonania tych prac. Wykonawca I przedstawił wyłącznie kosztorys,
przygotowany na podstawie przedmiaru robót. Wykonawca I w żaden sposób nie wyjaśnił,
czy w ogóle (a jeżeli tak – to w jaki sposób) skalkulował koszt wykonania pozostałych prac
nie ujętych w przedmiarze.
Wobec powyższego należy uznać, że wyjaśnienia zaoferowanej ceny mają niepełny
charakter i wykonawca I nie jest w stanie zrealizować całości zamówienia (wszystkich prac
wynikających z całego opisu przedmiotu zamówienia) za zaoferowaną cenę.
B
rak możliwości ponownego wezwania do wyjaśnień
Nie ma możliwości kolejnego wezwania wykonawcy I do złożenia kolejnych wyjaśnień
dotyczących zaoferowanej ceny. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej dopuszcza się
ponowne wezwanie do złożenia wyjaśnień tylko w sytuacji, gdy wykonawca już za pierwszym
razem udzielił konkretnych, spójnych wyjaśnień, które tylko w niektórych kwestiach
wymagają doprecyzowania czy uzupełnienia. Natomiast nie można ponownie wzywać
o wyjaśnienia wykonawcy, który jedynie dla formalności udzielił zamawiającemu odpowiedzi,
ale którego pierwotne wyjaśnienia z uwagi na ich ogólnikowość i lakoniczność w żaden
sposób nie tłumaczą, skąd wynika taka, a nie inna cena oferty.
2. Zarzut naruszenia art. 26 ust. 3 Pzp
Zamawiający postawił w sekcji III.1.3 ogłoszenia o zamówieniu oraz w rozdz. 6 ust. 2 pkt
3 lit. a SIWZ
warunek w zakresie zdolności technicznej i zawodowej: »Zamawiający uzna
warunek za spełniony jeżeli wykonawca wykaże, że w tym okresie wykonał: Jedną robotę
budowlaną polegającą na: wewnętrznej budowie instalacji gazowej tożsamą z przedmiotem
zamówienia – jedna robota dotyczy zrealizowanej jednej umowy lub zamówienia o wartości
nie mniejszej niż 200.000,00 zł brutto«.
Na potwierdzenie spełnienia tego warunku wykonawca I przedstawił datowany na
21.12.2020 r. wykaz wykonanych robót budowlanych. Wskazana w nim została robota
wykonana na rzecz Zarządu Budynków Miejskich II Towarzystwo Budownictwa Społecznego
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gliwicach, o wartości 251.145,84 zł
brutto,
polegająca na wykonaniu w lokalach mieszkalnych Gminy Gliwice, rozbudowy
wewnętrznej instalacji gazowej i instalacji centralnego ogrzewania z jednoczesną likwidacją
nieekologicznych urządzeń na paliwo stałe wraz z wydzieleniem pomieszczeń higienicz-
no-
sanitarnych i wynikającą z przebudowy instalacji wod.-kan. i elektrycznej.
Przedstawiona przez wykonawcę I robota budowlana miała szerszy zakres, niż
wymagany przez
zamawiającego. Zamawiający wymagał bowiem roboty polegającej na
budowie instala
cji gazowej (tożsamej z przedmiotem zamówienia). Natomiast wcześniejsza
inwestycja zrealizowana przez wykonawcę I obejmowała również rozbudowę instalacji
centralnego ogrzewania, likwidację nieekologicznych urządzeń na paliwo stałe, wydzielenie
pomieszczeń higieniczno-sanitarnych oraz przebudowę instalacji wod.-kan. i elektrycznej.
Wykonawca I m
ógłby wykazać tę robotę w celu spełnienia warunków udziału w pos-
tępowaniu, tylko w przypadku, gdy wartość robót polegających na budowie instalacji gazowej
wynosiłaby co najmniej 200.000 zł brutto. Wykonawcy I w wykazie wykonanych robót
budowlanych powinien również wskazać wartość brutto robót dotyczących tylko i wyłącznie
instalacji gazowej, a nie całej inwestycji (która miała szerszy zakres niż warunek udziału
w pos
tępowaniu).
Gdyby wykonawca I podał realną wartość robót dotyczących tylko i wyłącznie instalacji
gazowej, to wartość ta okazałaby się niższa niż wymagane 200.000 zł brutto. W związku
z tym wykonawca I nie udowodnił spełnienia warunku udziału w postępowaniu w tym
zakresie.
W takiej sytuacji zastosowanie powinien znaleźć art. 26 ust. 3 Pzp, zgodnie z którym
jeżeli wykonawca nie złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1 Pzp, oświadczeń
lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 Pzp lub
innych dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oświadczenia lub
dokumenty są niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego
wątpliwości, zamawiający wzywa do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub do
udzielania wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia,
uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu
albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania.
3. Zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp
Zgodnie z art. 90 ust. 1 Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części
składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów,
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny lub kosztu (...).
Przepis ten określa więc, że zamawiający ma obowiązek zwrócić się do wykonawcy
o udzielenie wyjaśnień (w tym złożenie dowodów) nie tylko wtedy, gdy rażąco niska wydaje
się być zaoferowana cena, ale również, gdy rażąco niskie wydają się być istotne części
składowe tej ceny.
Zamawiający dokonał szacowania wartości zamówienia przez przygotowanie kosztorysu
inwestorskiego.
Wartość zamówienia netto wynikająca z kosztorysu inwestorskiego wynosi 192.709,51 zł
netto. Jednocześnie dwie pozycje składowe kosztorysu mają bardzo istotne znaczenie. Są
to:
1) Pozycja 1.10 Gazowy kocioł dwufunkcyjny o mocy 16 kW. Ta pozycja została przez
z
amawiającego wyceniona na 104.910,24 zł netto. Stanowi to 54,44% wartości
całego zamówienia;
2) Pozycja 1.15 Odprowadzenie spalin
– przewód powietrzno-spalinowy 80/125 z wy-
prowadzeniem ponad dach. Ta pozycja została przez zamawiającego wyceniona na
59.484,16 zł netto. Stanowi to 30,87% wartości całego zamówienia.
Jednocześnie pozycje te są bardzo istotne, ponieważ w gruncie rzeczy determinują
należyte wykonanie całego zamówienia.
Wykonawcy H oraz M w dołączonych do swoich ofert kosztorysach wycenili obie te
pozycje w sposób nierealistycznie niski, co rodzi poważne wątpliwości czy wykonawcy H
oraz M są w stanie wykonać te pozycje zgodnie ze wszystkimi wymaganiami zamawiającego
określonymi w SIWZ:
1) wykonawca H wycenił pozycję 1.10 Gazowy kocioł dwufunkcyjny o mocy 16 kW na
59.805,76 zł netto. Wartość ta jest niższa o 42,99% od szacunku zamawiającego;
2) wykonawca H wycenił pozycję 1.15 Odprowadzenie spalin – przewód powietrzno-
-
spalinowy 80/125 z wyprowadzeniem ponad dach na 28.943,68 zł netto. Wartość ta jest
niższa o 51,34% od szacunku zamawiającego;
3) wykonawca M wycenił pozycję 1.10 Gazowy kocioł dwufunkcyjny o mocy 16 kW na
66.918,72 zł. Wartość ta jest niższa o 36,21% od szacunku zamawiającego. Dodatkowo
wykonawca M zmienił w kosztorysie nazwę tej pozycji na „piec gazowy wody przepływowej”,
co dodatkowo rodzi poważne wątpliwości czy wykonawca zamierza zrealizować pozycję
zgodnie z wymaganiami
zamawiającego (to znaczy czy faktycznie ma zamiar zamontować
kocioł dwufunkcyjny o mocy 16 kW);
4) wykonawca M wycenił pozycję 1.15 Odprowadzenie spalin – przewód powietrzno-
-
spalinowy 80/125 z wyprowadzeniem ponad dach na 25.622,24 zł netto. Wartość ta jest
niższa o 56,93% od szacunku zamawiającego.
W związku z tym zamawiający miał obowiązek wezwać wykonawcę H oraz wykonawcę
M do złożenia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny.
Odwołujący przesłał w terminie kopię odwołania zamawiającemu 31.12.2020 r. (art. 180
ust. 5 i art. 182 ust. 1-4 Pzp).
Zamawiający przesłał w terminie 2 dni kopię odwołania innym wykonawcom 5.01.2021 r.
(art. 185 ust. 1 in initio Pzp).
Do 9.01.2021
r. żaden wykonawca nie złożył Prezesowi KIO pisma o zgłoszeniu
przystąpienia do postępowania toczącego się w wyniku wniesienia odwołania.
Zamawiający wniósł odpowiedź na odwołanie do czasu zamknięcia rozprawy 28.01.2021
r. (art. 186 ust. 1 Pzp). Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania. Ponadto zamawiający
stwierdził u odwołującego brak interesu we wniesieniu odwołania ze względu na brak
wykazania konieczności oddalenia ofert pozostałych wykonawców, których oferty
klasyfikując się na wyższych pozycjach rankingu ofert niż oferta odwołującego, oraz
zaoferowanie przez odwołującego ceny, która dalece przekracza kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron, na podstawie dokumentacji
postępowania zamówieniowego przedstawionej przez zamawiającego, wyjaśnień oraz
stanowisk stron zaprezentowanych podczas rozprawy
– Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła
i zważyła, co następuje:
Izba
stwierdziła, że odwołanie w zakresie zarzutu pierwszego jest zasadne.
W ocenie Izby zostały wypełnione łącznie przesłanki zawarte w art. 179 ust. 1 Pzp, to
jes
t posiadania interesu w uzyskaniu danego zamówienia oraz wystąpienia możliwości
poniesienia szkody przez odwołującego. Odwołujący sformułował konkretne zarzuty wobec
oferty wybranej jako najkorzystniejsza przez zamawiającego oraz przedstawił zarzuty –
w s
tosunku do pozostałych ofert – na poziomie szczegółowości adekwatnej do czynności
zamawiającego, a zaoferowanie przez odwołującego ceny, która nawet dalece przekracza
kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia nie stanowi
prz
esłanki do stwierdzenia braku interesu u odwołującego we wniesieniu odwołania oraz
zaprzestania obowiązywania uprawnienia wykonawcy do skutecznego wniesienia odwołania.
Izba stwierdza, że nie zachodzą przesłanki określone w art. 189 ust. 2 Pzp, których
z
aistnienie skutkowałoby odrzuceniem odwołania.
Izba postanowiła dopuścić jako dowód, dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego przekazaną przez zamawiającego, potwierdzoną za zgodność
z oryginałem.
Izba ustaliła, że stan faktyczny postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
(postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz informacje zawarte
w ogłoszeniu o zamówieniu) nie jest sporny.
W ocenie Izby, zarzut pierwszy naruszenia
art. 90 ust. 3 Pzp w związku z art. 89 ust. 1
pkt 4 Pzp
– przez zaniechanie czynności odrzucenia oferty wykonawcy I podczas gdy
wykonawca I przedstawił wyłącznie pozorne wyjaśnienia zaoferowanej ceny, które
jednocześnie wskazują, że wykonawca I nie będzie w stanie wykonać zamówienia za
zaofe
rowaną cenę – zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdza, że – natykając się na cenę wykonania przedmiotu zamówienia
zaoferowaną przez wykonawcę I – zamawiający zwrócił się do wykonawcy I o udzielenie
wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny, na podstawie art. 90 ust. 1a pkt 1 Pzp, który to
przepis brzmi »W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od […]
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia«. Udzielone we właściwym terminie wyjaśnienia zostały uznane przez
zamawiającego za kompletne i wystarczające, co pozwoliło zamawiającemu do
dopuszczenia oferty wykonawcy I do fazy oceny ofert i wybrania tej oferty jako
najkorzystniejszej.
Jednak zamawiający nie wziął pod uwagę, że wykonawca I w wyjaśnieniach wskazał
stawkę 16 zł za roboczogodzinę, co jest stawką niższą niż wynikającą z przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 września 2020 r. w sprawie wysokości
minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021
r.
§ 1 tego rozporządzenia brzmi »Od dnia 1 stycznia 2021 r. ustala się minimalne
wynagrodzenie za pracę w wysokości 2800 zł«, a § 2 rozporządzenia brzmi »Od dnia 1
stycznia 2021 r. ustala się minimalną stawkę godzinową w wysokości 18,30 zł«.
W związku z tym zamawiający powinien uznać, że oferta zawiera rażąco niską cenę,
jeżeli wykonawca nie wykazał pełnego pokrycia podstawowego kosztu, jakim jest
wynagrodzenie za pracę na minimalnym poziomie.
Jednocześnie Izba stwierdza, że zawarcie przez wykonawcę I w kosztorysie
szczegółowym (załączonym jako dowód do wyjaśnień wykonawcy I) tylko elementów
wskazanych w przedmiarze robót sporządzonym przez zamawiającego nie powinno
stanowić podstawy do stwierdzenia, że oferta zawiera rażąco niską cenę, szczególnie przy
założeniu dokonanym przez zamawiającego obowiązywania ceny ryczałtowej (rozdz. 17 ust.
3 SIWZ). Ponadto
Izba nie może uwzględnić nieuargumentowanego stwierdzenia
odwołującego cyt. »nie ma możliwości kolejnego wezwania wykonawcy I […] do złożenia
kolejnych wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny«.
Ogólnie Izba stwierdza, że po analizie wyjaśnień udzielonych przez wykonawcę I, z któ-
rych
to wyjaśnień wynika, że wykonawca I nie zapewni zatrudnionym nawet płacy w mi-
nimalnej wysokości, zamawiający powinien uznać, że ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia, co wynika z art. 90 ust. 3 Pzp, który brzmi »Zamawiający odrzuca ofertę
wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze
złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku
do przedmiotu zamówienia«.
Biorąc pod uwagę powyższą argumentację, zarzut pierwszy naruszenia art. 90 ust. 3
Pzp
– musi zostać uwzględniony przez Izbę.
W ocenie Izby, zarzut drugi naruszenia art. 26 ust. 3 Pzp
– przez zaniechanie czynności
wezwania wykonawcy I do poprawienia wykazu robót budowlanych, podczas gdy ze
złożonego wykazu robót budowlanych nie wynika, że wykonawca I spełnia warunek udziału
w postępowaniu – nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdza, że zamawiający w rozdz. 6 ust. 2 pkt 3 lit. a in fine SIWZ postawił
zobowiązanie, że »Zamawiający uzna warunek za spełniony jeżeli wykonawca wykaże, że
w tym okresie wykonał: ► Jedną robotę budowlaną polegającą na: wewnętrznej budowie
instalacji gazowej tożsamą z przedmiotem zamówienia - jedna robota dotyczy zrealizowanej
jednej umowy/zamówienia o wartości nie mniejszej niż 200.000,00 zł brutto« [w brzmieniu
oryginalnym
– przyp. Izby]. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego „tożsamy […] «niczym
się nie różniący, taki sam lub ten sam; identyczny»”. Jednak Izba musi stwierdzić, że
zamawiający nie użył w tym postanowieniu SIWZ wyrazu »tożsamy« w jego podstawowym
znaczeniu słownikowym, co jest zalecane przez § 8 ust. 1 Zasad techniki prawodawczej
(ZTP)
stanowiących załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca
2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. z 2016 r. poz. 283) »W ustawie
należy posługiwać się poprawnymi wyrażeniami językowymi (określeniami) w ich
podstawowym i powszechnie przyjętym znaczeniu«.
Izba musi zauważyć, że zamawiający nie jest zobowiązany do stosowania tego aktu
prawnego, a zwłaszcza SIWZ nie jest ustawą. Jednak tworząc SIWZ, będący specyficznym
aktem prawnym,
zamawiający poddają się wskazaniom tworzenia przepisów prawa, a więc
działając z należytą starannością zamawiający powinni brać przykład z możliwie
najdoskonalszych wzorów, a takim wzorem są szczególnie ustawy, których projekty są
redagowane właśnie zgodnie z Zasadami twirzenia prawa.
Wskazany wyżej brak zastosowania w SIWZ podstawowego znaczenia wyrazu
»tożsamy« powoduje, że najpierw należy ustalić znaczenie tego wyrazu i to w taki sposób
w jaki u
stalić to znaczenie powinien każdy. Skoro nie można uznać, że zamawiającemu
chodziło o znaczenie wyrazu »tożsamy« jako »niczym się nie różniący«, bo w takim
przypadku warunek mógłby spełnić tylko wykonawca, który wykonał roboty budowlane w tym
samym budynk
u i w tym samym zakresie, na co opiewa obecne zamówienie, a to zapewne
wiązałoby się z koniecznością unieważnienia postępowania ze względu na brak możliwości
znalezienia takiego wykonawcy lub
należałoby stwierdzić naruszenie zasady uczciwej
konkurencji. Po
dobnie nie można wziąć pod uwagę znaczeń »ten sam« czy »identyczny«.
Dlatego należy stwierdzić, że zamawiającemu chodziło o wyraz »tożsamy« w znaczeniu
»taki sam« czyli przede wszystkim obejmujący taki sam zakres robót. A więc wykazane
przez wykonawcę I roboty polegające na rozbudowie wewnętrznej instalacji gazowej i in-
stalacji centralnego ogrzewania
w swoim zakresie robót jest taki sam jak zakres robót w
rozpoznawanym zamówieniu i zawiera np. demontaż starych rur, instalację nowych czy
roboty związane z remontem łazienek czy innych pomieszczeń lokatorskich.
W związku z wykazaniem spełniania przedmiotowego warunku przez wykonawcę I
zamawiający nie miał podstaw do wzywania wykonawcy I do składania jakichkolwiek innych
dokumentów na podstawie art. 26 ust. 3 Pzp, który to przepis brzmi »Jeżeli wykonawca nie
złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1, oświadczeń lub dokumentów po-
twierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub innych dokumentów
niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oświadczenia lub dokumenty są
niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego wątpliwości,
zamawiający wzywa do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub do udzielania
wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub
poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne
byłoby unieważnienie postępowania«.
Dlatego, w ocenie Izby, zarzut drugi naruszenia art. 26 ust. 3 Pzp
– nie może zasługiwać
na uwzg
lędnienie.
W ocenie Izby, zarzut trzeci naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp
– przez zaniechanie czynności
wezwania wykonawcy H oraz wykonawcy M do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej
ceny, podczas gdy istotne części składowe zaoferowanych cen przez wykonawców H i M
wydają się rażąco niskie – nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdza, że zamawiający w postanowieniu rozdz. 8 ust. 3 pkt 1 SIWZ określił, że
postępowanie jest prowadzone w tzw. „procedurze odwróconej” na podstawie art. 24aa ust.
1 Pzp, k
tóry brzmi »Zamawiający może, w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu
nieograniczonego, najpierw dokonać oceny ofert, a następnie zbadać, czy wykonawca,
którego oferta została oceniona jako najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia
war
unki udziału w postępowaniu, o ile taka możliwość została przewidziana w specyfikacji
istotnych warunków zamówienia lub w ogłoszeniu o zamówieniu«.
Zamawiający w rozdz. 8 ust. 3 pkt 1 SIWZ szczegółowo określił jak będzie postępować
w „procedurze odwróconej”, cyt. »W prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego zamawiający przewiduje tzw. „procedurę odwróconą”, o której mowa w art. 24aa
Pzp. Procedura ta polega na tym, że zamawiający w toku czynności oceny ofert nie będzie
dokonywał podmiotowej oceny wszystkich wykonawców (ocena spełnienia warunków udziału
w
postępowaniu oraz braku podstaw do wykluczenia) i nie będzie badał wszystkich
wstępnych oświadczeń wykonawców, złożonych w ofertach. Zamawiający najpierw dokona
oceny złożonych ofert, pod kątem kryteriów oceny ofert, określonych w rozdziale 18 […]
SIWZ oraz przesłanek odrzucenia oferty (art. 89 ust. 1 Pzp), po czym dopiero wyłącznie w
odniesieniu do wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona (uplasowała się na
najwyższej pozycji rankingowej) dokona oceny podmiotowej tego wykonawcy tj. zbada jego
oświadczenie wstępne złożone w ofercie, a następnie zażąda od niego – na podstawie art.
26 ust. 2 Pzp przedłożenia określonych dokumentów. W przypadku nie spełnienia przez
wykonawcę warunków udziału i wykazania braku podstaw do wykluczenia w postępowaniu
zamawiający dokona oceny kolejnego wykonawcy, którego oferta będzie najwyżej oceniona,
a następnie wezwie do złożenia oświadczenia lub dokumentów potwierdzających spełnienie
warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw do wykluczenia«.
D
latego zamawiający – po ocenie ofert – zbadał tylko czy wykonawca I, którego oferta
została oceniona jako najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki
udziału w postępowaniu. Natomiast zamawiający nie badał czy którykolwiek z pozostałych
wykonawców nie podlega wykluczeniu oraz czy spełnia warunki udziału w postępowaniu.
Ponadto
należy wziąć pod uwagę, że cena żadnej z pozostałych ofert nie była niższa o co
najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług
ani średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert.
Dlatego
nie można stwierdzić, że zamawiający był zobligowany do zwracania się do
któregokolwiek z wykonawców o udzielenie wyjaśnień dotyczących wyliczenia zaoferowanej
ceny na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp.
Z tego powodu Izba nie może uwzględnić zarzutu
trzeciego.
W ocenie Izby, zarzut trzeci naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp
– nie zasługuje na
uwzględnienie.
Zamawiający naruszył art. 90 ust. 3 Pzp.
Z powyższych względów uwzględniono odwołanie, jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 575 ustawy
z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych stosownie do wyniku
postępowania oraz na podstawie § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U.
z 2020 r. poz. 2437) uznając za uzasadnione koszty wpisu w wysokości 10 000,00 zł oraz
koszty związane z dojazdem na wyznaczone posiedzenie lub rozprawę w wysokości 300,00
zł, wynagrodzenie i wydatki jednego pełnomocnika w kwocie 3 600,00 zł, koszty opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł (razem 13 917,00 zł).
Przewodniczący:
………………………………
1.
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutu pierwszego i nakazuje dokonanie:
1)
unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty;
2) odrzucenia oferty wykonawcy F.U.H. Instalflex A. K., Chojnik 130, 33-180
Gromnik;
3)
ponownego badania i oceny złożonych ofert oraz wyboru najkorzystniejszej oferty.
2.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie.
3. K
osztami postępowania obciąża zamawiającego Gmina Mucharz, ul. Mucharz 226,
34-106 Mucharz i:
3.1) zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę W. M.
działającego pod firmą Firma Handlowo-Usługowa „SANIT-BUD” ul.
Górników 3/22, 30-819 Kraków tytułem wpisu od odwołania;
3.2)
zasądza od zamawiającego Gmina Mucharz, ul. Mucharz 226, 34-106 Mucharz
na rzecz wykonawcę W. M. działającego pod firmą Firma Handlowo-Usługowa
„SANIT-BUD” ul. Górników 3/22, 30-819 Kraków kwotę 13 917 zł 00 gr
(słownie: trzynaście tysięcy dziewięćset siedemnaście złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania oraz koszty związane z dojazdem na wyznaczone posiedzenie,
wynagrodzenie i wydatki
jednego pełnomocnika oraz opłaty skarbowe od
pełnomocnictwa.
Stosownie do art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. poz. 2019 oraz z 2020 r. poz. 288, 875, 1492, 1517, 2275, 2320)
w związku z art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające
ustawę – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2020 oraz z 2020 r. poz. 1086) na
niniejszy wyrok
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 3539/20
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający Gmina Mucharz, ul. Mucharz 226, 34-106 Mucharz wszczął postępowanie
na roboty budowlane w trybie przetargu nieograniczonego p
od nazwą »Budowa wewnętrznej
instalacji gazowej w budynku mieszkalnym wielorodzinnym Skawce nr 191, na dz. nr
777/31«.
27.11.2020 r. zostało zamieszczone ogłoszenie o zamówieniu w Biuletynie Zamówień
Publicznych pod nrem 616678-N-2020.
Postępowanie jest prowadzone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 oraz z 2020 r. poz. 1086) zwanej
dalej w skrócie Pzp lub ustawą bez bliższego określenia.
28.12.2020 r. zamawiający poinformował o wyborze najkorzystniejszej oferty wykonawcy
F.U.H. Instalflex A. K., Chojnik 130, 33-180 Gromnik (zwanego dalej
„wykonawcą I”).
31.12.2020 r. wykonawca W. M.
działający pod firmą Firma Handlowo-Usługowa
„SANIT-BUD” ul. Górników 3/22, 30-819 Kraków (dalej odwołujący), zgodnie z art. 182 ust. 1
pkt 2 Pzp, wniósł do Prezesa KIO odwołanie na niezgodną z przepisami ustawy Pzp
czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zaniechania
czynności, do której zamawiający był zobowiązany na podstawie ustawy Pzp:
1)
zaniechanie czynności odrzucenia oferty wykonawcy I;
2)
zaniechanie czynności wezwania wykonawcy l do poprawienia wykazu robót
budowlanych;
3)
zaniechanie czynności wezwania wykonawców HEJAN – Technika Grzewcza i Sa-
nitarna H. J. (zwanego dalej
„wykonawcą H”) oraz wykonawcy MCE Małopolskie
Centrum Ekologiczne S. M., P. K. s.c. (
zwanego dalej „wykonawcą M”) do złożenia
wyjaśnień zaoferowanej ceny.
Odwołujący sformułował zarzut naruszenia przez zamawiającego:
1)
art. 90 ust. 3 Pzp w związku z art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp przez zaniechanie czynności
odrzucenia oferty wykonawcy I podczas gdy wykonawca I przedstawił wyłącznie
pozorne wyjaśnienia zaoferowanej ceny, które jednocześnie wskazują, że nie
będzie w stanie wykonać zamówienia za zaoferowaną cenę;
2)
art. 26 ust. 3 Pzp przez zaniechanie czynności wezwania wykonawcy I do
poprawienia wykazu robót budowlanych, podczas gdy ze złożonego wykazu robót
budowlanych nie wynika, że wykonawca I spełnia warunek udziału w postępowaniu;
3)
art. 90 ust. 1 Pzp przez zaniechanie czynności wezwania wykonawcy H oraz
wykonawcy
M do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny, podczas gdy
istotne części składowe zaoferowanych cen przez wykonawców H i M wydają się
rażąco niskie.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz o:
1) nakazanie
zamawiającemu odrzucenie oferty wykonawcy I;
2) nakazanie
zamawiającemu wezwanie wykonawcy I do poprawienia wykazu robót
budowlanych;
3) nakazanie za
mawiającemu wezwania wykonawców H oraz M do złożenia wyjaśnień
w zakresie zaoferowanej ceny;
4)
obciążenie kosztami postępowania zamawiającego oraz zasądzenie od zama-
wiającego na rzecz odwołującego kwoty 10.000 zł stanowiącej koszty poniesione
z tytułu wpisu, a także kwoty wskazanej przez odwołującego na rozprawie według
złożonych na rozprawie dokumentów.
Argumentacja odwołującego
1. Zarzut naruszenia art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp
Wartość szacunkowa zamówienia, wynikająca z protokołu postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego wynosi 192.709,51 zł. Wartość szacunkowa zamówienia
powiększona o należny podatek od towarów i usług (którego stawka dla zamówienia wynosi
8%) wynosi 208.126,27 zł.
W postępowaniu ofertę złożył między innymi wykonawca I. Za realizację zamówienia
zaoferował on wynagrodzenie w wysokości 124.355,83 zł brutto. Cena tej oferty jest niższa
o 40,25% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług.
Pismem z 18.12.2020 r.
zamawiający wezwał wykonawcę I do złożenia wyjaśnień
dotyczących zaoferowanej ceny. Wykonawca I odpowiedział na wezwanie w tym samym
dniu.
N
ie można uznać, że wyjaśnienia złożone przez wykonawcę I są wystarczające do
wykazania, że oferta wykonawcy I nie zawiera rażąco niskiej ceny, bo:
1)
wyjaśnienia mają bardzo ogólny charakter;
2)
wyjaśnienia nie są poparte dowodami;
3)
wykonawca I przyjął koszty pracy, których wartość jest niższa od minimalnego
wynagrodzenia za pracę;
4)
wyjaśnienia nie obejmują wielu istotnych prac, które muszą zostać wykonane.
Wyjaśnienia wykonawcy I mają bardzo ogólny charakter. Wyjaśnienia składają się z sa-
mym ogólnych stanowisk, pozbawionych jakiegokolwiek rzeczywistego znaczenia. Nie
zawierają również żadnych możliwych do uchwycenia wartości ekonomicznych.
Tymczasem w rozpoznawanym stanie faktycznym wykonawca I przykładowo pisze
o „posiadaniu ugruntowanych kontaktach z hurtowniami materiałów budowlanych oraz
instalacyjnych”, o „posiadaniu zniżek u producentów materiałów oraz w hurtowniach, które
pozwalają zaproponować bardzo korzystne ceny dla zamawiających”, czy o „posiadaniu
zaplecza finansowego, które umożliwia zakup materiałów w większych ilościach po
atrakcyjnych cenach i magazynowania ich w celach późniejszego wykorzystania w kolejnych
robot
ach”. Brak jednak chociażby wskazania, z jakimi dokładnie hurtowniami wykonawca I
współpracuje, ile lat trwa już ta współpraca, czy w jakiej dokładnie wysokości wykonawca I
posiada rabat w stosunku do cen katalogowych.
Podobnie żadnego znaczenia nie mają twierdzenia na temat „zatrudnienia kadry
kierowniczej i pracowniczej z wieloletnim stażem”. Wykonawca I w żaden sposób nie
wyjaśnił, jak ta okoliczność miałaby wpłynąć na obniżenie zaoferowanej ceny. Z logicznego
punktu widzenia wypływa wniosek dokładnie odwrotny – im bardziej doświadczona kadra,
tym większe jej wynagrodzenie. Przy czym wykonawca I nie podał żadnej konkretnej
wartości w tym zakresie (np. średniego stażu pracy pracowników).
Również nic do sprawy nie wnosi stanowisko, że: „sprzęt, narzędzia i transport, jaki jest
w posiadaniu i użytkowaniu przez naszych pracowników zapewnia im komfort pracy,
dokładność w wykonywanej dziedzinie prac oraz zapewnia, że staranność i rzetelność jest
miarą jakości oraz zapewnia gwarancje świadczonych przez nas usług”.
Można stwierdzić, że żaden element z treści wyjaśnień wykonawcy I nie wnosi żadnej
konkretnej informacji w zakresie przyczyn, dla których wykonawca I mógł zaoferować
konkretną cenę. Wyjaśnienia nie zawierają przynajmniej podstawowych informacji
dotyczących sposobu, w jaki wykonawca I skalkulował cenę oferty.
Co więcej, nawet te – w sposób bardzo ogólny przedstawione przez wykonawcę I –
okoliczności nie stanowią żadnego wyróżnika wykonawcy l na tle innych wykonawców.
Każdy bowiem przedsiębiorca działający na rynku robót instalacyjnych posiada siłą rzeczy
kontakty handlowe z producentami materiałów bądź w hurtowniach budowlanych i jest w sta-
nie wynegocjować zniżki na zakup materiałów względem cen katalogowych.
Bez podania konkretnych mierzalnych wartości (w tym przypadku konkretnej wartości
rabatu) nie jest możliwe ustalenie, czy wobec wykonawcy I faktycznie zachodzą wyjątkowo
sprzyjające okoliczności, czy raczej wykonawca I znajduje się w takiej samej sytuacji, co
każdy przedsiębiorca działający na tym samym rynku.
B
rak dowodów
Do wyjaśnień nie zostały dołączone żadne istotne dowody.
Za istotny dowód nie może zostać uznany kosztorys szczegółowy. Wraz ze złożoną
ofertą wykonawca l przedstawił już kosztorys w wersji uproszczonej, ale również przedstawił
dodatkowo zestawienie
kosztów materiałów, robocizny oraz sprzętu. Przedstawiając
ponownie kosztorys, wykonawca I nie wniósł nic nowego do sprawy.
Również bez znaczenia dla wyjaśnień rażąco niskiej ceny pozostają załączone przez
wykonawcę I referencje dotyczące zrealizowania wcześniejszych zamówień. Z tych
dokumentów wynika jedynie, że wykonawca I należycie wykonał wcześniejsze zamówienie,
co jednak związane jest ze sferą warunków udziału w postępowaniu, nie zaś sferą wyjaśnień
zaoferowanej ceny. To, że wykonawca I zrealizował wcześniej w sposób należyty inne
zamówienie (zamówienia) nie potwierdza, że będzie w stanie zrealizować rozpoznawane
zamówienie za zaoferowaną cenę. Każde zamówienie ma inny zakres prac, a wykonawca I
nie podjął nawet próby wyjaśnienia, w jaki dokładnie sposób realizacja wcześniejszych
zamówień ma chociażby uprawdopodobnić realność poszczególnych składników
cenotwórczych w ramach zamówienia.
K
oszty pracy niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę
Zamówienie będzie realizowane w 2021 roku. Zgodnie z rozdz. V SIWZ termin
zakończenia realizacji przedmiotu zamówienia określa się na 26.02.2021 r.
Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę określona jest w rozporządzeniu Rady
Ministrów z dnia 15 września 2020 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r. (Dz. U. z 2020 r., poz. 1596).
Zgodnie z tym rozporządzeniem od 1 stycznia 2021 r. ustala się minimalne wynagrodzenie
za pracę w wysokości 2.800 zł.
Przyjmując, że w jednym miesiącu jest około 168 godzin roboczych, to stawka
roboczogodziny wynosi 16,66 zł.
Należy jednak pamiętać, że zgodnie z normą prawną wynikającą z art. 90 ust. 1 pkt 1
i pkt 3 Pzp wyjaśniając zaoferowaną cenę należy wziąć pod uwagę między innymi koszty
pracy, k
tórych wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego
wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, jak również należy wziąć pod
uwagę koszty wynikające z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu
społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie.
Oznacza to, że wykonawca I jest zobowiązany wziąć pod uwagę wszystkie koszty
pracodawcy wynikające z zatrudnienia pracownika.
W aktualnym stanie prawnym, poza kwotą wynagrodzenia pracodawca ponosi
dodatkowo następujące koszty:
1) Koszty wynikające z ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 266 ze zm.):
a) art. 16 ust. 1
– składki na ubezpieczenia emerytalne pracowników – finansują
z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek
(zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi
19,52% podstawy wymiaru),
b) art. 16 ust. 1b
– składki na ubezpieczenia rentowe osób, o których mowa w ust. 1
(pr
acowników), finansują z własnych środków, w wysokości 1,5% podstawy
wymiaru ubezpieczeni i w wysokości 6,5% podstawy wymiaru płatnicy składek,
c) art. 16 ust. 3
– składki na ubezpieczenie wypadkowe osób wymienionych w ust. 1
pkt 1 [pracownicy] i finansują w całości, z własnych środków, płatnicy składek;
2) k
oszty wynikające ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i in-
stytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1409 ze zm.):
składka na Fundusz Pracy wynosi 2,0% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe, natomiast składka na Fundusz Solidarnościowy to 0,45% tej
podstawy. Składka jest finansowana i opłacana przez płatnika składek (pracodawcę);
3) k
oszty wynikające z ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń
pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 7):
s
topa procentowa składki na FGŚP wynosi 0,10% kwoty, od której obliczane są
składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Składka jest finansowana i opłacana
przez płatnika składek [pracodawcę].
Łączny dodatkowy koszt zatrudnienia pracownika (poza kwotą wynagrodzenia) wynosi
więc 20,48% wysokości wynagrodzenia.
Oznacza to, że realna stawka roboczogodziny, uwzględniająca wszystkie koszty
pracodawcy wynosi 20,07 zł.
Tymczasem wyko
nawca I w dołączonym do złożonych wyjaśnień kosztorysie wskazał,
że koszt roboczogodziny wynosi zaledwie 16,00 zł. Tym samym wykonawca I nie wziął pod
uwagę wszystkich kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników i tym samym
potwierdził, że nie jest w stanie zrealizować zamówienia za zaoferowaną cenę.
B
rak uwzględnienia wielu istotnych prac
Zamawiający przewidział wynagrodzenie ryczałtowe. W rozdz. 17 (opis sposobu
obliczenia oferty) ust. 3 SIWZ
zamawiający zawarł następujące postanowienie: „Cena
ryczałtowa […] obejmuje wszelkie koszty niezbędne do zrealizowania zamówienia
wynikające: z projektu budowlanego, projektu technicznego wraz z przedmiarem robót,
istotnych postanowień umowy, obowiązujących przepisów, norm i wiedzy budowlanej, w tym
również koszty tj.: należny podatek od towarów i usług […] w obowiązującej wysokości,
wszelkich robót przygotowawczych, demontażowych, wyburzeniowych, odtworzeniowych,
porządkowych, zagospodarowanie placu budowy, utrzymanie zaplecza budowy (naprawy,
woda, energia elekt
ryczna, telefon), dozorowania budowy, pełnej obsługi geodezyjnej,
projektu organizacji robót, wykonania dokumentacji powykonawczej, związane z odbiorami
wykonanych robót, doprowadzenia terenu do stanu pierwotnego, ubezpieczenia budowy na
czas realizacji, w
szelkich uzgodnień niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania i oddania
do użytkowania wybudowanej infrastruktury i innych czynności niezbędnych do wykonania
przedmiotu zamówienia. Wykonawca ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka z tytułu
oszacowania w
szelkich kosztów związanych z realizacją przedmiotu zamówienia.
Niedoszacowanie, pominięcie oraz brak rozpoznania zakresu przedmiotu zamówienia nie
może być podstawą do żądania zmiany wynagrodzenia. Pomimo ryczałtowego charakteru
wynagrodzenia wykonawca złoży wraz z ofertą kosztorys w wersji uproszczonej. Kosztorys
nie będzie sprawdzany na etapie badania ofert, stanowić natomiast będzie materiał
pomocniczy i informacyjny w przypadku konieczności przeprowadzenia nieprzewidywanych
dodatkowych rozliczeń, sprawdzeń czy obliczeń należnego wynagrodzenia wykonawcy z ty-
tułu wykonania części przedmiotu zamówienia, odstąpienia od umowy. Jedyna cena wiążąca
wykonawcę jest kwota wpisana w formularzu ofertowym (załącznik nr 5 do SIWZ),
sporządzona na podstawie udostępnionej dokumentacji przetargowej” [pisownia oryginalna].
Ponadto
w treści § 2 ust. 3 istotnych postanowień umowy (stanowiących zał. nr 12 do
SIWZ) zawarte jest postanowienie: „Cena robót określona w pkt 1 zawiera wszelkie koszty
niezbędne do zrealizowania zamówienia wynikające wprost z dokumentacji jak również
w niej nie ujęte, a bez których nie można wykonać zamówienia. Są to m.in. koszty: wszelkich
robót przygotowawczych, demontażowych, wyburzeniowych, odtworzeniowych, porządko-
wych, zagospodarowanie placu budowy, utrzymanie zaplecza budowy (naprawy, woda,
energia elektryczna, telefon), dozorowania budowy, pełnej obsługi geodezyjnej, projektu
organizacji robót, innych czynności i robót niezbędnych do wykonania przedmiotu
zamówienia”.
Oznacza to, że kalkulując ryczałtową cenę wykonawca musi wziąć pod uwagę wszystkie
prace do wykonania wynikające z opisu przedmiotu zamówienia, w tym między innymi
z projektu budowlanego oraz projektu technicznego wraz z przedmiarem robót.
Tymczasem z wyjaśnień zaoferowanej ceny wykonawcy I wynika, że wykonawca I
dokonując kalkulacji ceny wziął pod uwagę tylko i wyłącznie wykonanie prac wynikających
z przedmiaru robót.
Jednocześnie jednak z opisu przedmiotu zamówienia wynika obowiązek wykonania
jeszcze szeregu innych prac, kt
óre nie wynikają z przedmiaru. Tytułem przykładu odwołujący
wskazał:
1) demontaż pieców na paliwo stałe (wymóg wynika z załącznika numer 2 do SIWZ –
projekt budowlany [nazwa pliku „PAB_OPIS – SKAWCE 03.11.pdf”], strona 24, ust.
3);
2) wykonanie instalacj
i elektrycznej z uwagi na montaż pieców gazowych zasilanych
230V (wymóg obligatoryjny);
3) odprowadzenie kondensatu z pieca gazowego, zasilanie kotła z instalacji
wodociągowej (wymóg wynika z załącznika numer 2 do SIWZ – projekt budowlany
[nazwa pliku „PAB_OPIS-SKAWCE_03.11.pdf”], strona 23, ust. 2);
4) zamurowanie przewodów kominowych (spalinowych) oraz doprowadzenie wentylacji
do pomieszczeń kuchni (wymóg wynika z załącznika numer 2 do SIWZ – projekt
budowlany [nazwa pliku „PAB_OPIS-SKAWCE_03.11.pdf”], strona 24 ust. 2);
5) podłączenie kotłów do istniejącej instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody
użytkowej (wymóg wynikający z wymiany źródła ciepła);
6) uzupełnienia ubytków po przebiciach, malowanie ścian, odtworzenie stanu
pierwotnego.
Wszystkie t
e prace będzie należało wykonać, mimo że nie zostały ujęte one
w przygotowanym przez
zamawiającego przedmiarze robót.
Wykonawca I w złożonych wyjaśnieniach zaoferowanej ceny nie odniósł się w żaden
sposób do konieczności wykonania tych prac. Wykonawca I przedstawił wyłącznie kosztorys,
przygotowany na podstawie przedmiaru robót. Wykonawca I w żaden sposób nie wyjaśnił,
czy w ogóle (a jeżeli tak – to w jaki sposób) skalkulował koszt wykonania pozostałych prac
nie ujętych w przedmiarze.
Wobec powyższego należy uznać, że wyjaśnienia zaoferowanej ceny mają niepełny
charakter i wykonawca I nie jest w stanie zrealizować całości zamówienia (wszystkich prac
wynikających z całego opisu przedmiotu zamówienia) za zaoferowaną cenę.
B
rak możliwości ponownego wezwania do wyjaśnień
Nie ma możliwości kolejnego wezwania wykonawcy I do złożenia kolejnych wyjaśnień
dotyczących zaoferowanej ceny. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej dopuszcza się
ponowne wezwanie do złożenia wyjaśnień tylko w sytuacji, gdy wykonawca już za pierwszym
razem udzielił konkretnych, spójnych wyjaśnień, które tylko w niektórych kwestiach
wymagają doprecyzowania czy uzupełnienia. Natomiast nie można ponownie wzywać
o wyjaśnienia wykonawcy, który jedynie dla formalności udzielił zamawiającemu odpowiedzi,
ale którego pierwotne wyjaśnienia z uwagi na ich ogólnikowość i lakoniczność w żaden
sposób nie tłumaczą, skąd wynika taka, a nie inna cena oferty.
2. Zarzut naruszenia art. 26 ust. 3 Pzp
Zamawiający postawił w sekcji III.1.3 ogłoszenia o zamówieniu oraz w rozdz. 6 ust. 2 pkt
3 lit. a SIWZ
warunek w zakresie zdolności technicznej i zawodowej: »Zamawiający uzna
warunek za spełniony jeżeli wykonawca wykaże, że w tym okresie wykonał: Jedną robotę
budowlaną polegającą na: wewnętrznej budowie instalacji gazowej tożsamą z przedmiotem
zamówienia – jedna robota dotyczy zrealizowanej jednej umowy lub zamówienia o wartości
nie mniejszej niż 200.000,00 zł brutto«.
Na potwierdzenie spełnienia tego warunku wykonawca I przedstawił datowany na
21.12.2020 r. wykaz wykonanych robót budowlanych. Wskazana w nim została robota
wykonana na rzecz Zarządu Budynków Miejskich II Towarzystwo Budownictwa Społecznego
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gliwicach, o wartości 251.145,84 zł
brutto,
polegająca na wykonaniu w lokalach mieszkalnych Gminy Gliwice, rozbudowy
wewnętrznej instalacji gazowej i instalacji centralnego ogrzewania z jednoczesną likwidacją
nieekologicznych urządzeń na paliwo stałe wraz z wydzieleniem pomieszczeń higienicz-
no-
sanitarnych i wynikającą z przebudowy instalacji wod.-kan. i elektrycznej.
Przedstawiona przez wykonawcę I robota budowlana miała szerszy zakres, niż
wymagany przez
zamawiającego. Zamawiający wymagał bowiem roboty polegającej na
budowie instala
cji gazowej (tożsamej z przedmiotem zamówienia). Natomiast wcześniejsza
inwestycja zrealizowana przez wykonawcę I obejmowała również rozbudowę instalacji
centralnego ogrzewania, likwidację nieekologicznych urządzeń na paliwo stałe, wydzielenie
pomieszczeń higieniczno-sanitarnych oraz przebudowę instalacji wod.-kan. i elektrycznej.
Wykonawca I m
ógłby wykazać tę robotę w celu spełnienia warunków udziału w pos-
tępowaniu, tylko w przypadku, gdy wartość robót polegających na budowie instalacji gazowej
wynosiłaby co najmniej 200.000 zł brutto. Wykonawcy I w wykazie wykonanych robót
budowlanych powinien również wskazać wartość brutto robót dotyczących tylko i wyłącznie
instalacji gazowej, a nie całej inwestycji (która miała szerszy zakres niż warunek udziału
w pos
tępowaniu).
Gdyby wykonawca I podał realną wartość robót dotyczących tylko i wyłącznie instalacji
gazowej, to wartość ta okazałaby się niższa niż wymagane 200.000 zł brutto. W związku
z tym wykonawca I nie udowodnił spełnienia warunku udziału w postępowaniu w tym
zakresie.
W takiej sytuacji zastosowanie powinien znaleźć art. 26 ust. 3 Pzp, zgodnie z którym
jeżeli wykonawca nie złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1 Pzp, oświadczeń
lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 Pzp lub
innych dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oświadczenia lub
dokumenty są niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego
wątpliwości, zamawiający wzywa do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub do
udzielania wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia,
uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu
albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania.
3. Zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp
Zgodnie z art. 90 ust. 1 Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części
składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów,
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny lub kosztu (...).
Przepis ten określa więc, że zamawiający ma obowiązek zwrócić się do wykonawcy
o udzielenie wyjaśnień (w tym złożenie dowodów) nie tylko wtedy, gdy rażąco niska wydaje
się być zaoferowana cena, ale również, gdy rażąco niskie wydają się być istotne części
składowe tej ceny.
Zamawiający dokonał szacowania wartości zamówienia przez przygotowanie kosztorysu
inwestorskiego.
Wartość zamówienia netto wynikająca z kosztorysu inwestorskiego wynosi 192.709,51 zł
netto. Jednocześnie dwie pozycje składowe kosztorysu mają bardzo istotne znaczenie. Są
to:
1) Pozycja 1.10 Gazowy kocioł dwufunkcyjny o mocy 16 kW. Ta pozycja została przez
z
amawiającego wyceniona na 104.910,24 zł netto. Stanowi to 54,44% wartości
całego zamówienia;
2) Pozycja 1.15 Odprowadzenie spalin
– przewód powietrzno-spalinowy 80/125 z wy-
prowadzeniem ponad dach. Ta pozycja została przez zamawiającego wyceniona na
59.484,16 zł netto. Stanowi to 30,87% wartości całego zamówienia.
Jednocześnie pozycje te są bardzo istotne, ponieważ w gruncie rzeczy determinują
należyte wykonanie całego zamówienia.
Wykonawcy H oraz M w dołączonych do swoich ofert kosztorysach wycenili obie te
pozycje w sposób nierealistycznie niski, co rodzi poważne wątpliwości czy wykonawcy H
oraz M są w stanie wykonać te pozycje zgodnie ze wszystkimi wymaganiami zamawiającego
określonymi w SIWZ:
1) wykonawca H wycenił pozycję 1.10 Gazowy kocioł dwufunkcyjny o mocy 16 kW na
59.805,76 zł netto. Wartość ta jest niższa o 42,99% od szacunku zamawiającego;
2) wykonawca H wycenił pozycję 1.15 Odprowadzenie spalin – przewód powietrzno-
-
spalinowy 80/125 z wyprowadzeniem ponad dach na 28.943,68 zł netto. Wartość ta jest
niższa o 51,34% od szacunku zamawiającego;
3) wykonawca M wycenił pozycję 1.10 Gazowy kocioł dwufunkcyjny o mocy 16 kW na
66.918,72 zł. Wartość ta jest niższa o 36,21% od szacunku zamawiającego. Dodatkowo
wykonawca M zmienił w kosztorysie nazwę tej pozycji na „piec gazowy wody przepływowej”,
co dodatkowo rodzi poważne wątpliwości czy wykonawca zamierza zrealizować pozycję
zgodnie z wymaganiami
zamawiającego (to znaczy czy faktycznie ma zamiar zamontować
kocioł dwufunkcyjny o mocy 16 kW);
4) wykonawca M wycenił pozycję 1.15 Odprowadzenie spalin – przewód powietrzno-
-
spalinowy 80/125 z wyprowadzeniem ponad dach na 25.622,24 zł netto. Wartość ta jest
niższa o 56,93% od szacunku zamawiającego.
W związku z tym zamawiający miał obowiązek wezwać wykonawcę H oraz wykonawcę
M do złożenia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny.
Odwołujący przesłał w terminie kopię odwołania zamawiającemu 31.12.2020 r. (art. 180
ust. 5 i art. 182 ust. 1-4 Pzp).
Zamawiający przesłał w terminie 2 dni kopię odwołania innym wykonawcom 5.01.2021 r.
(art. 185 ust. 1 in initio Pzp).
Do 9.01.2021
r. żaden wykonawca nie złożył Prezesowi KIO pisma o zgłoszeniu
przystąpienia do postępowania toczącego się w wyniku wniesienia odwołania.
Zamawiający wniósł odpowiedź na odwołanie do czasu zamknięcia rozprawy 28.01.2021
r. (art. 186 ust. 1 Pzp). Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania. Ponadto zamawiający
stwierdził u odwołującego brak interesu we wniesieniu odwołania ze względu na brak
wykazania konieczności oddalenia ofert pozostałych wykonawców, których oferty
klasyfikując się na wyższych pozycjach rankingu ofert niż oferta odwołującego, oraz
zaoferowanie przez odwołującego ceny, która dalece przekracza kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron, na podstawie dokumentacji
postępowania zamówieniowego przedstawionej przez zamawiającego, wyjaśnień oraz
stanowisk stron zaprezentowanych podczas rozprawy
– Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła
i zważyła, co następuje:
Izba
stwierdziła, że odwołanie w zakresie zarzutu pierwszego jest zasadne.
W ocenie Izby zostały wypełnione łącznie przesłanki zawarte w art. 179 ust. 1 Pzp, to
jes
t posiadania interesu w uzyskaniu danego zamówienia oraz wystąpienia możliwości
poniesienia szkody przez odwołującego. Odwołujący sformułował konkretne zarzuty wobec
oferty wybranej jako najkorzystniejsza przez zamawiającego oraz przedstawił zarzuty –
w s
tosunku do pozostałych ofert – na poziomie szczegółowości adekwatnej do czynności
zamawiającego, a zaoferowanie przez odwołującego ceny, która nawet dalece przekracza
kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia nie stanowi
prz
esłanki do stwierdzenia braku interesu u odwołującego we wniesieniu odwołania oraz
zaprzestania obowiązywania uprawnienia wykonawcy do skutecznego wniesienia odwołania.
Izba stwierdza, że nie zachodzą przesłanki określone w art. 189 ust. 2 Pzp, których
z
aistnienie skutkowałoby odrzuceniem odwołania.
Izba postanowiła dopuścić jako dowód, dokumentację postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego przekazaną przez zamawiającego, potwierdzoną za zgodność
z oryginałem.
Izba ustaliła, że stan faktyczny postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
(postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz informacje zawarte
w ogłoszeniu o zamówieniu) nie jest sporny.
W ocenie Izby, zarzut pierwszy naruszenia
art. 90 ust. 3 Pzp w związku z art. 89 ust. 1
pkt 4 Pzp
– przez zaniechanie czynności odrzucenia oferty wykonawcy I podczas gdy
wykonawca I przedstawił wyłącznie pozorne wyjaśnienia zaoferowanej ceny, które
jednocześnie wskazują, że wykonawca I nie będzie w stanie wykonać zamówienia za
zaofe
rowaną cenę – zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdza, że – natykając się na cenę wykonania przedmiotu zamówienia
zaoferowaną przez wykonawcę I – zamawiający zwrócił się do wykonawcy I o udzielenie
wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny, na podstawie art. 90 ust. 1a pkt 1 Pzp, który to
przepis brzmi »W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od […]
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia«. Udzielone we właściwym terminie wyjaśnienia zostały uznane przez
zamawiającego za kompletne i wystarczające, co pozwoliło zamawiającemu do
dopuszczenia oferty wykonawcy I do fazy oceny ofert i wybrania tej oferty jako
najkorzystniejszej.
Jednak zamawiający nie wziął pod uwagę, że wykonawca I w wyjaśnieniach wskazał
stawkę 16 zł za roboczogodzinę, co jest stawką niższą niż wynikającą z przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 września 2020 r. w sprawie wysokości
minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021
r.
§ 1 tego rozporządzenia brzmi »Od dnia 1 stycznia 2021 r. ustala się minimalne
wynagrodzenie za pracę w wysokości 2800 zł«, a § 2 rozporządzenia brzmi »Od dnia 1
stycznia 2021 r. ustala się minimalną stawkę godzinową w wysokości 18,30 zł«.
W związku z tym zamawiający powinien uznać, że oferta zawiera rażąco niską cenę,
jeżeli wykonawca nie wykazał pełnego pokrycia podstawowego kosztu, jakim jest
wynagrodzenie za pracę na minimalnym poziomie.
Jednocześnie Izba stwierdza, że zawarcie przez wykonawcę I w kosztorysie
szczegółowym (załączonym jako dowód do wyjaśnień wykonawcy I) tylko elementów
wskazanych w przedmiarze robót sporządzonym przez zamawiającego nie powinno
stanowić podstawy do stwierdzenia, że oferta zawiera rażąco niską cenę, szczególnie przy
założeniu dokonanym przez zamawiającego obowiązywania ceny ryczałtowej (rozdz. 17 ust.
3 SIWZ). Ponadto
Izba nie może uwzględnić nieuargumentowanego stwierdzenia
odwołującego cyt. »nie ma możliwości kolejnego wezwania wykonawcy I […] do złożenia
kolejnych wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny«.
Ogólnie Izba stwierdza, że po analizie wyjaśnień udzielonych przez wykonawcę I, z któ-
rych
to wyjaśnień wynika, że wykonawca I nie zapewni zatrudnionym nawet płacy w mi-
nimalnej wysokości, zamawiający powinien uznać, że ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia, co wynika z art. 90 ust. 3 Pzp, który brzmi »Zamawiający odrzuca ofertę
wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze
złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku
do przedmiotu zamówienia«.
Biorąc pod uwagę powyższą argumentację, zarzut pierwszy naruszenia art. 90 ust. 3
Pzp
– musi zostać uwzględniony przez Izbę.
W ocenie Izby, zarzut drugi naruszenia art. 26 ust. 3 Pzp
– przez zaniechanie czynności
wezwania wykonawcy I do poprawienia wykazu robót budowlanych, podczas gdy ze
złożonego wykazu robót budowlanych nie wynika, że wykonawca I spełnia warunek udziału
w postępowaniu – nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdza, że zamawiający w rozdz. 6 ust. 2 pkt 3 lit. a in fine SIWZ postawił
zobowiązanie, że »Zamawiający uzna warunek za spełniony jeżeli wykonawca wykaże, że
w tym okresie wykonał: ► Jedną robotę budowlaną polegającą na: wewnętrznej budowie
instalacji gazowej tożsamą z przedmiotem zamówienia - jedna robota dotyczy zrealizowanej
jednej umowy/zamówienia o wartości nie mniejszej niż 200.000,00 zł brutto« [w brzmieniu
oryginalnym
– przyp. Izby]. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego „tożsamy […] «niczym
się nie różniący, taki sam lub ten sam; identyczny»”. Jednak Izba musi stwierdzić, że
zamawiający nie użył w tym postanowieniu SIWZ wyrazu »tożsamy« w jego podstawowym
znaczeniu słownikowym, co jest zalecane przez § 8 ust. 1 Zasad techniki prawodawczej
(ZTP)
stanowiących załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca
2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. z 2016 r. poz. 283) »W ustawie
należy posługiwać się poprawnymi wyrażeniami językowymi (określeniami) w ich
podstawowym i powszechnie przyjętym znaczeniu«.
Izba musi zauważyć, że zamawiający nie jest zobowiązany do stosowania tego aktu
prawnego, a zwłaszcza SIWZ nie jest ustawą. Jednak tworząc SIWZ, będący specyficznym
aktem prawnym,
zamawiający poddają się wskazaniom tworzenia przepisów prawa, a więc
działając z należytą starannością zamawiający powinni brać przykład z możliwie
najdoskonalszych wzorów, a takim wzorem są szczególnie ustawy, których projekty są
redagowane właśnie zgodnie z Zasadami twirzenia prawa.
Wskazany wyżej brak zastosowania w SIWZ podstawowego znaczenia wyrazu
»tożsamy« powoduje, że najpierw należy ustalić znaczenie tego wyrazu i to w taki sposób
w jaki u
stalić to znaczenie powinien każdy. Skoro nie można uznać, że zamawiającemu
chodziło o znaczenie wyrazu »tożsamy« jako »niczym się nie różniący«, bo w takim
przypadku warunek mógłby spełnić tylko wykonawca, który wykonał roboty budowlane w tym
samym budynk
u i w tym samym zakresie, na co opiewa obecne zamówienie, a to zapewne
wiązałoby się z koniecznością unieważnienia postępowania ze względu na brak możliwości
znalezienia takiego wykonawcy lub
należałoby stwierdzić naruszenie zasady uczciwej
konkurencji. Po
dobnie nie można wziąć pod uwagę znaczeń »ten sam« czy »identyczny«.
Dlatego należy stwierdzić, że zamawiającemu chodziło o wyraz »tożsamy« w znaczeniu
»taki sam« czyli przede wszystkim obejmujący taki sam zakres robót. A więc wykazane
przez wykonawcę I roboty polegające na rozbudowie wewnętrznej instalacji gazowej i in-
stalacji centralnego ogrzewania
w swoim zakresie robót jest taki sam jak zakres robót w
rozpoznawanym zamówieniu i zawiera np. demontaż starych rur, instalację nowych czy
roboty związane z remontem łazienek czy innych pomieszczeń lokatorskich.
W związku z wykazaniem spełniania przedmiotowego warunku przez wykonawcę I
zamawiający nie miał podstaw do wzywania wykonawcy I do składania jakichkolwiek innych
dokumentów na podstawie art. 26 ust. 3 Pzp, który to przepis brzmi »Jeżeli wykonawca nie
złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1, oświadczeń lub dokumentów po-
twierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub innych dokumentów
niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oświadczenia lub dokumenty są
niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego wątpliwości,
zamawiający wzywa do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub do udzielania
wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub
poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne
byłoby unieważnienie postępowania«.
Dlatego, w ocenie Izby, zarzut drugi naruszenia art. 26 ust. 3 Pzp
– nie może zasługiwać
na uwzg
lędnienie.
W ocenie Izby, zarzut trzeci naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp
– przez zaniechanie czynności
wezwania wykonawcy H oraz wykonawcy M do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej
ceny, podczas gdy istotne części składowe zaoferowanych cen przez wykonawców H i M
wydają się rażąco niskie – nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdza, że zamawiający w postanowieniu rozdz. 8 ust. 3 pkt 1 SIWZ określił, że
postępowanie jest prowadzone w tzw. „procedurze odwróconej” na podstawie art. 24aa ust.
1 Pzp, k
tóry brzmi »Zamawiający może, w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu
nieograniczonego, najpierw dokonać oceny ofert, a następnie zbadać, czy wykonawca,
którego oferta została oceniona jako najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia
war
unki udziału w postępowaniu, o ile taka możliwość została przewidziana w specyfikacji
istotnych warunków zamówienia lub w ogłoszeniu o zamówieniu«.
Zamawiający w rozdz. 8 ust. 3 pkt 1 SIWZ szczegółowo określił jak będzie postępować
w „procedurze odwróconej”, cyt. »W prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego zamawiający przewiduje tzw. „procedurę odwróconą”, o której mowa w art. 24aa
Pzp. Procedura ta polega na tym, że zamawiający w toku czynności oceny ofert nie będzie
dokonywał podmiotowej oceny wszystkich wykonawców (ocena spełnienia warunków udziału
w
postępowaniu oraz braku podstaw do wykluczenia) i nie będzie badał wszystkich
wstępnych oświadczeń wykonawców, złożonych w ofertach. Zamawiający najpierw dokona
oceny złożonych ofert, pod kątem kryteriów oceny ofert, określonych w rozdziale 18 […]
SIWZ oraz przesłanek odrzucenia oferty (art. 89 ust. 1 Pzp), po czym dopiero wyłącznie w
odniesieniu do wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona (uplasowała się na
najwyższej pozycji rankingowej) dokona oceny podmiotowej tego wykonawcy tj. zbada jego
oświadczenie wstępne złożone w ofercie, a następnie zażąda od niego – na podstawie art.
26 ust. 2 Pzp przedłożenia określonych dokumentów. W przypadku nie spełnienia przez
wykonawcę warunków udziału i wykazania braku podstaw do wykluczenia w postępowaniu
zamawiający dokona oceny kolejnego wykonawcy, którego oferta będzie najwyżej oceniona,
a następnie wezwie do złożenia oświadczenia lub dokumentów potwierdzających spełnienie
warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw do wykluczenia«.
D
latego zamawiający – po ocenie ofert – zbadał tylko czy wykonawca I, którego oferta
została oceniona jako najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki
udziału w postępowaniu. Natomiast zamawiający nie badał czy którykolwiek z pozostałych
wykonawców nie podlega wykluczeniu oraz czy spełnia warunki udziału w postępowaniu.
Ponadto
należy wziąć pod uwagę, że cena żadnej z pozostałych ofert nie była niższa o co
najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług
ani średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert.
Dlatego
nie można stwierdzić, że zamawiający był zobligowany do zwracania się do
któregokolwiek z wykonawców o udzielenie wyjaśnień dotyczących wyliczenia zaoferowanej
ceny na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp.
Z tego powodu Izba nie może uwzględnić zarzutu
trzeciego.
W ocenie Izby, zarzut trzeci naruszenia art. 90 ust. 1 Pzp
– nie zasługuje na
uwzględnienie.
Zamawiający naruszył art. 90 ust. 3 Pzp.
Z powyższych względów uwzględniono odwołanie, jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 575 ustawy
z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych stosownie do wyniku
postępowania oraz na podstawie § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U.
z 2020 r. poz. 2437) uznając za uzasadnione koszty wpisu w wysokości 10 000,00 zł oraz
koszty związane z dojazdem na wyznaczone posiedzenie lub rozprawę w wysokości 300,00
zł, wynagrodzenie i wydatki jednego pełnomocnika w kwocie 3 600,00 zł, koszty opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł (razem 13 917,00 zł).
Przewodniczący:
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 158/21 z dnia 2021-02-15
- Sygn. akt KIO 126/21, KIO 128/21, KIO 129/21, KIO 5/21 z dnia 2021-02-15
- Sygn. akt KIO 3536/20 z dnia 2021-02-11
- Sygn. akt KIO 3538/20 z dnia 2021-02-08
- Sygn. akt KIO 3529/20 z dnia 2021-02-03
