rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-04-28
rok: 2023
data dokumentu: 2023-04-28
rok: 2023
sygnatury akt.:
KIO 983/23
KIO 983/23
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2023 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 5 kwietnia 2023 roku przez
Odwołującego: Suntar Professional Sevices Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Tarnowie, ul. T. Boya-Żeleńskiego 5B, 33-100 Tarnów
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego: Krajową Szkołę Sądownictwa
i Prokuratury, ul. Przy Rondzie 5, 31-
547 Kraków
przy udziale wykonawcy: K. F.-A.
prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą:
INTEGRAL K. F.-A., ul.
Miła 1A, 26-220 Stąporków zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO 983/23 po stronie Zamawiającego
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 5 kwietnia 2023 roku przez
Odwołującego: Suntar Professional Sevices Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Tarnowie, ul. T. Boya-Żeleńskiego 5B, 33-100 Tarnów
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego: Krajową Szkołę Sądownictwa
i Prokuratury, ul. Przy Rondzie 5, 31-
547 Kraków
przy udziale wykonawcy: K. F.-A.
prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą:
INTEGRAL K. F.-A., ul.
Miła 1A, 26-220 Stąporków zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO 983/23 po stronie Zamawiającego
orzeka:
1.
oddala odwołanie
2. kosztami
postępowania obciąża Odwołującego Suntar Professional Sevices Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Tarnowie, ul. T. Boya-Żeleńskiego 5B,
33-
100 Tarnów i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego: kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kwotę 3 827 zł 33 gr (słownie:
trzy tysiące osiemset dwadzieścia siedem złotych trzydzieści trzy grosze) tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika oraz kosztów związanych z dojazdem na rozprawę.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. .Dz. U. z 2022 poz. 1710 z późń. zm.) na niniejszy wyrok –
w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 983/23
Uzasadnienie
Zamawiający - Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie prowadzi
post
ępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na zadanie pn. Dostawa oraz wdrożenie
systemu telefonii VoIP w ramach projektu
„Wdrożenie nowoczesnych metod badanie potrzeb
szkoleniowych i kształcenia kluczem do skutecznego wymiaru sprawiedliwości”, znak
sprawy: BA-X.2611.24.2022, zwane dalej Postepowaniem.
Postępowanie prowadzone jest w
trybie podstawowym, na podstawie ustawy z dnia
11 września 2019 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.)
zwanej dalej „ustawą Pzp”. Ogłoszenie o
zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 9 listopada
2022 roku pod nr: 2022/BZP 00431901/01.
W dniu 5 kwietnia 2023 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej zostało
wniesione odwołanie przez wykonawcę Suntar Professional Services Sp. z o.o. z siedzibą w
Tarnowie (dalej jako: „Odwołujący”) wobec czynności odrzucenia oferty Odwołującego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 16 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art.
226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp poprzez bezpodstawne
odrzucenie oferty Odwołującego z uwagi przyjęcie, że oferta zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia (bądź wykonawca nie wykazał, że cena oferty nie jest
rażąco niska).
Wskazując na powyższe, Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu, aby:
1. dokonał unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2. dokonał unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego,
3. dokonał ponownego badania i oceny złożonych ofert wraz z ofertą Odwołującego.
Odw
ołujący wskazał, że ma interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący jest zainteresowany udzieleniem mu przedmiotowego zamówienia. W tym celu
Odwołujący złożył ofertę, której treść odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia. Oferta Odwołującego została przez Zamawiającego odrzucona w sposób
bezpodstawny. Gdyby Zamawiający dokonał wszystkich żądanych w niniejszym odwołaniu
czynności, to oferta Odwołującego posiadałaby najkorzystniejszy bilans ceny i pozostałych
kryteriów oceny ofert. Poprzez dokonanie zaskarżonych czynności Zamawiający doprowadził
do sytuacji, w której Odwołujący utracił szansę na uzyskanie zamówienia oraz na osiągnięcie
zysku, który Odwołujący planował osiągnąć w wyniku jego realizacji (lucrum cessans).
Powyższe stanowi wystarczającą przesłankę do skorzystania przez Odwołującego ze
środków ochrony prawnej. Odwołujący wskazał ponadto, że naruszenie wskazanych powyżej
przepisów ustawy niewątpliwie miało istotny wpływ na wynik postępowania, a zatem Krajowa
Izba Odwoławcza winna uwzględnić niniejsze odwołanie.
Odwołujący wskazał, że nie kwestionuje okoliczności, iż to na Wykonawcy spoczywa
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu, jednakże ocena
złożonych wyjaśnień nie może zostać oderwana od treści wezwania przygotowanego
jednostronnie przez Zamawiającego. Zamawiający jako podstawę faktyczną odrzucenia
oferty Odwołującego wskazał na niewyczerpujące wyjaśnienie wskazanych elementów, przy
czym nie wskazał jakich elementów nie wyceniono czy wyceny nie wyjaśniono.
Co do wskazanej przez Zamawiającego argumentacji:
Element kosztowy 1:
Wykonawca wskazał jednoznacznie element sprzętowy w postaci serwera, jednoznacznie
wykazując koszty jego zakupu. Jednoznacznie z wyjaśnień (odczytywanych łącznie) wynika
zaoferowanie i wycena elementu sprzętowego – co więcej Zamawiający sam wskazał jego
wartość.
Odnośnie szczegółowego zestawienia kosztów wytworzenia systemu telekomunikacyjnego
SwitchVoIP200 nie można było tego elementu wyjaśnień, bowiem jak zauważył Zamawiający
system ten nie został i nie zostanie wykonany na potrzeby tego konkretnego postępowania
przetargowego. Nie ma możliwości przedstawienia dowodu ilości godzin prac
dostosowawczych, które ze swojej natury stanowią jedynie założenia poczynione przez
Wykonawcę (wskazanie konkretnej ilości) przy uwzględnieniu kosztów roboczogodziny
udowodnionych przez Wykonawcę.
Element kosztowy nr 4 „Szkolenie”
Wykonawca wyjaśnił koszty dojazdu pracownika z siedziby Wykonawcy, zaś założony koszt
jest
tak wysoki, że pozwala i pozwalał na elastyczność w wyborze środka komunikacji.
Zamawiający w żaden sposób nawet nie argumentuje, iż cena w wysokości 510,00 zł nie
pozwala na dotarcie do siedziby Zamawiającego z siedziby Wykonawcy.
Element kosztowy nr 4 „Audyt warunków wdrożenia systemu”
Wykonawca jednoznacznie wskazał na wysokości stawki za roboczogodzinę, która
w żaden sposób nie została zakwestionowana przez Zamawiającego jako nierealna
czy niewłaściwa. Stosowana stawka wynika jednocześnie z oświadczenia podmiotu
powiązanego z Odwołującym wskazując na wysokość wynagrodzenie udostępnionego
pracownika.
Element k
osztowy nr 4 „Usługa dostawy, uruchomienia i wdrożenia systemu telefonii VoIP”
Wykonawca szczegółowo opisał czynności, które będą składały się na ww. element
kosztowy wraz ze wskazania zakresu czynności i prac przewidzianych do wykonania przez
Wykonawcę. Odwołujący posłużył się w tym zakresie minimum opisanych przez
Zamawiającego jakich żądał do wyjaśnienia w ramach tej wskazanej pozycji.
Element kosztowy nr 5 „Help Desk i wsparcie serwisowe”
W zakresie Help Desku wykonawca przedstawił wyliczenia poczynione w oparciu
o własne doświadczenia potwierdzając wątpliwości prezentowane przez Zamawiającego
i jednoznacznie opisując przyjęte koszty wskazując na konkretne ceny. Co więcej
chronologia wezwań wskazuję, że kierując wezwanie do wyjaśnień nr 3 Zamawiający nie
posiadał nawet wątpliwości, które obecnie stanowią w jego ocenie podstawę odrzucenia
oferty Odwołującego.
„Inne”
Wyjaśnienie w zakresie kosztów jest w ocenie Odwołującego jednoznaczne
i wskazujące na uwzględnienie wskazanych kosztów w koszcie zakupu urządzeń
przedstawianych Zamawiającemu na wcześniejszym etapie.
W ocenie Odwołującego argumentacja przedstawiona przez Odwołującego nie daje podstaw
do odrzucenia oferty Odwołującego bowiem kwestionowanie wyjaśnień przedłożonych przez
Odwołującego w znaczącej części opiera się bądź wynika z bezpodstawnego
zakwestionowania przez Zamawiającego stanowiska bądź dowodów przedłożonych wraz
z wyjaśnieniami, bądź uznania, iż Zamawiający powinien poznać w ramach wyjaśnień
najmniejszy składnik cenotwórczy, mimo że przedstawione wyjaśnienia odpowiedziały na
każde pytanie Zamawiającego wskazując konkretnego wartości albo założenia na potrzeby
kalkulacji. Należy zauważyć, że Odwołujący w sposób jednoznaczny wyjaśnił i udowodnił
Zamawiającemu wszystkie wymagane okoliczności.
Na koniec zauważyć należy, że Zamawiający nie przedstawił żadnej argumentacji choćby
uprawdopodobniającej, że cena za elementy cenotwórcze wskazane przez Odwołującego
to ceny nieadekwatne do realiów rynkowych.
Mając na uwadze powyższe Odwołujący wniósł jak na wstępie.
W dniu 11 kwietnia 2023 roku
do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego zgłosił przystąpienie wykonawca K. F.-A. prowadząca działalność
gospodarzą pod nazwą: INTEGRAL K. F.-A. ul. Miła 1a, 26-220 Stąporków, wnosząc o
oddalenie odwołania.
W dniu 25 kwietnia 2023 roku
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której
wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz przedstawił szczegółowe uzasadnienie swojego
stanowiska.
W dniu 26 kwietnia 2023 roku Odwołujący złożył pismo procesowe, stanowiące
uzupełnienie stanowiska zaprezentowanego w odwołaniu, w zakresie zawyżenia wartości
szacunkowej zamówienia.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron oraz Uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego
oraz oświadczeń i stanowisk złożonych pisemnie i ustnie do protokołu, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła co następuje:
Izba stwierdziła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 ustawy Pzp.
Izba ustaliła, że Odwołujący przekazał w ustawowym terminie kopię odwołania
Zamawiającemu. Izba uznała, że Odwołujący wykazał interes w uzyskaniu zamówienia
oraz możliwość poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez
Zamawiającego przepisów ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawne przesłanki
dopuszczalności odwołania, o których mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Zgodnie z tym
przepisem środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy,
uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu
danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
zamawiającego przepisów niniejszej ustawy. Izba za skuteczne uznała zgłoszenie
przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego i dopuściła
wykonawcę K. F.-A. prowadzącą działalność gospodarzą pod nazwą: INTEGRAL K. F.-A. ul.
Miła 1a, 26-220 Stąporków, w charakterze Uczestnika postępowania odwoławczego.
Izba ustaliła i zważyła:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła,
że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba wskazuje, że rozpoznając zarzuty podniesione w odwołaniu ocenia czynności
podjęte przez Zamawiającego, odpowiadając na pytanie czy Zamawiający poprzez
wykonanie konkretnych czynności w postępowaniu, lub poprzez zaniechanie czynności, do
których wykonania był zobowiązany na podstawie ustawy, naruszył przepisy prawa
zamówień publicznych. W analizowanym stanie faktycznym w ocenie Izby, Zamawiający nie
naruszył przepisów prawa zamówień publicznych w zakresie podnoszonym w odwołaniu.
Odnosząc się zarzutu naruszenie art. 16 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt
8 ustawy Pzp w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp poprzez bezpodstawne odrzucenie oferty
Odwołującego z uwagi przyjęcie, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku
do przedmiotu zamówienia (bądź wykonawca nie wykazał, że cena oferty nie jest rażąco
niska), w ocenie Izby zarzut
należało oddalić.
Zgodnie z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp Zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców. Na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy
Pzp Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku
do przedmiotu zamówienia. Z kolej stosownie do treści art. 224 ust. 6 ustawy Pzp
odrzuceniu, jako oferta z rażąco niska ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który
nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z
dowodami
nie
uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Izba podkreśla, że w zakresie możliwości uznania ceny oferty lub jej elementów
składowych za rażąco niskie wskazać należy za ugruntowaną linią orzeczniczą Krajowej Izby
Odwoławczej i sądów, że za rażąco niską cenę należy uznać taką cenę, która jest
niewiarygodna dla wykonania przedmiotu zamówienia i jest całkowicie oderwana od realiów
rynkowych. Jednakże ocena tej okoliczności zawsze powinna być dokonana z
uwzględnieniem przedmiotu zamówienia, jego specyfiki i towarzyszących mu realiów
rynkowych,
w
oparciu
o dostępne Zamawiającemu informacje, które uzyskał w wyniku przedstawienia przez
wezwanego wykonawcę wyjaśnień.
W ramach złożonych wyjaśnień, Wykonawca winien podać Zamawiającemu
wszystkie informacje dotyczące kalkulacji zaoferowanej ceny, w tym informacje dotyczące
sposobu kalkulacji, uwarunkowań w jakich dokonywał kalkulacji, szczególnych przesłanek
warunkujących przyjęty sposób kalkulacji (jeśli takie zaistniały) oraz innych istotnych
elementów mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, jak np. korzystne upusty,
sprzyjające w oparciu o konkretne informacje warunki finansowe, uzyskane specjalne oferty,
-
a dowodzące możliwości zrealizowania zamówienia za zaoferowaną cenę, na poziomie
znacznie niższym, niż pozostali wykonawcy ubiegający się o zamówienie. Wyjaśnienia
wykonawcy stanowiące informacje w zakresie ceny powinny umożliwić Zamawiającemu
podjęcie decyzji, co do przyjęcia bądź odrzucenia oferty.
Podkreślenia wymaga, że Zamawiający informacje dotyczące indywidualnych
elementów kalkulacji danej ceny jak również okoliczności, które wpływają na daną kalkulację
uzyskuje od danego wykonawcy w wyniku wezwania do złożenia wyjaśnień w określonym,
wskazanym przez Zamawiającego zakresie i terminie. Tym samym wykonawca składający
wyjaśnienia Zamawiającemu, winien wskazać wszystkie okoliczności, które stanowiły
podstawę dokonanej wyceny. Wyjaśnienia winny być jasne, konkretne i spójne. Winny
być adekwatne do przedmiotu zamówienia, uwzględniać jego założenia oraz specyfikę
właściwą np. dla danej branży. Ponadto winny wskazywać okoliczności i podstawę obniżenia
przez wykonawcę ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. Tym samym wykonawca
składający wyjaśnienia Zamawiającemu, już w ramach swoich wyjaśnień winien wskazać
na te okoliczności, które stanowiły podstawę dokonanej wyceny, bowiem to na wykonawcy
spoczywa obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, wynikający
z art. 224 pkt 5 Pzp. W treści tego artykułu, ustawodawca wprowadził odwrócony ciężaru
dowodu. Oznacza to, że w odniesieniu do oceny wystąpienia ceny rażąco niskiej (lub rażąco
niskiego kosztu) to wykonawca musi wykazać (za pomocą wyjaśnień lub stosownych
dokumentów), że taka cena nie wystąpiła. Jeżeli wykonawca nie wykaże, że złożona przez
niego oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej, jego oferta będzie podlegała odrzuceniu.
Izba podziela stanowisko wypracowane w dotychczasowym orzecznictwie Izby i
sądów powszechnych, wskazujące że Izba może ocenić i stwierdzić jedynie czy wyjaśnienia
w p
rzedmiocie elementów zaoferowanej ceny były wystarczające, a ich ocena dokonana
przez Zamawiającego prawidłowa. Konsekwencją utrzymywanej wykładni przepisów jest
słuszne stanowisko w sprawie, odnoszące się do konieczności odrzucenia oferty, w
przypadku
gd
y złożone wyjaśnienia cenowe były zbyt niekonkretne, lakoniczne i generalnie
nie wykazywały możliwości zaoferowania przez danego wykonawcę ceny tak niskiej. Mając
na uwadze brzmienie art. 224 ust. 5 ustawy zachowuje swoją aktualność wyrok Sądu
Okręgowego w Warszawie z dnia 30 lipca 2014 r. (sygn. akt XXIII Ga 1293/14), w którym
pokreślono znaczenie staranności wykonawcy w składaniu wyjaśnień, a także wskazano
na konieczność uznania, że cena ofertowa jest ceną rażąco niską, w przypadku braku
przedstawieni
a przez wykonawcę takich wyjaśnień, które wykażą że oferowana przezeń
cena rażąco niską nie jest.
Podane tezy odnoszące się do wymaganej zawartości i "jakości" wyjaśnień
składanych Zamawiającemu zostały sformułowane przez orzecznictwo jeszcze na gruncie
u
przednio obowiązujących przepisów. Natomiast w obowiązującym na dzień wszczęcia
przedmiotowego postępowania stanie prawnym ustawodawca właściwie przesądził ich
słuszność, wprost wskazując ww. przepisie ustawy, że to wykonawca powinien wykazać
Zamawiającemu,
że cena jego oferty lub cena istotnej części składowej oferty nie jest rażąco niska, i musi
wykazać to na etapie postępowania o udzielenie zamówienia. Tym samym jak najbardziej
aktualna i wymagająca podkreślenia jest wyrażana w orzecznictwie Krajowej Izby
Odwoławczej i sądów powszechnych teza o wymaganej staranności wykonawcy w składaniu
wyjaśnień ceny, a tym samym ryzyku jakie ponosi wykonawca w przypadku uznania,
że wyjaśnienia są niewystarczające do wykazania realnego charakteru jego ceny.
Izba wska
zuje, że nie istnieje jeden optymalny i właściwy kształt czy sposób
dowodzenia okoliczności związanych z kalkulacją ceny dokonanej przez wykonawcę i
sposobu prezentowania okoliczności umożliwiających mu jej zaoferowanie. Sposób
wykazania,
że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny zależy od indywidualnych okoliczności sprawy,
zwłaszcza w związku z rodzajem podawanych informacji, będzie można ocenić i przyjąć
konieczny sposób i stopień uwiarygodnienia podawanych danych. Niewątpliwie można
natomiast sformułować jeden generalny postulat, który przy ocenie wyjaśnień wykonawców
powinien być bezwzględnie egzekwowany - wyjaśnienia powinny być konkretne, jasne,
spójne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia. Stosowanie ogólników traktujących
o doświadczeniu wykonawcy, jego znakomitej organizacji produkcji, optymalizacji kosztów,
wdrożeniu niezwykle nowoczesnych i energooszczędnych technologii, posiadaniu
wykwalifikowanej acz taniej kadry, korzystnych warunkach finansowych pozyskanych
od dostawców, położeniu siedziby etc… przeważnie nic nie wnosi do sprawy i nie niesie
informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach ekonomicznych. Jako taka,
może być traktowana jedynie jako dopełnienie i tło dla bardziej konkretnych i wymiernych
danych podawanych w ramac
h wyjaśnień, a nie jako ich podstawa czy zasadnicza treść.
Informacje podawane w wyjaśnieniach powinny być więc konkretne, tak aby możliwe
było ich przynajmniej przybliżone przełożenie na uchwytne i wymierne wartości
ekonomiczne, a także możliwa była ich weryfikacja oraz ocena wiarygodności.
Odnośnie kwestii dotyczącej składanych przez wykonawców wraz z wyjaśnieniami
dowodów Izba wskazuje, że z samego braku dowodu nie można jeszcze wywodzić, że cena
jest rażąco niska, a w takiej sytuacji przedmiotem oceny pozostają wówczas wyjaśnienia
samego wykonawcy. Podkreślenia jednak wymaga fakt, że jeżeli wykonawca powołuje się na
właściwe tylko jemu okoliczności powodujące możliwość znacznego obniżenia ceny oferty
(np. upusty dedykowane tylko temu wykonawcy, szczególne oferty jakie uzyskał wykonawca
odnośnie świadczonych usług czy realizowanych etc…) i możliwe jest wsparcie
tej argumentacji dowodem, to wówczas taki dowód powinien być złożony Zamawiającemu,
aby uczynić wyjaśnienia przekonującymi dla Zamawiającego, a jednocześnie pełnymi.
Zaznaczenia wymaga, że o tym czy, dany dowód jest możliwy do uzyskania
decydować będzie charakter okoliczności powoływanych przez wykonawcę. Jeżeli są one
obiektywnie możliwe do stwierdzenia w postaci zaświadczeń, oświadczeń, ofert, umów i
innych informacji wytworzonych przez podmioty niezależne od wykonawcy to wówczas taki
dokument będzie miał walor dowodowy, wykraczający poza samą treść wyjaśnień
wykonawcy
(np. zaświadczenie o zwolnieniu podmiotowym, uzyskanych upustach od dostawców, i inne
wpływające na cenę). Pamiętać należy, że to wykonawca został zobowiązany do wykazania,
że oferowana przez niego cena nie jest rażąco niska, tym samym załączenie dowodów
do składanych wyjaśnień odnośnie okoliczności, które nie są zależne od wykonawcy, a które
udało mu się pozyskać (wynegocjować, ustalić, wypracować w kontaktach gospodarczych
i innych formach etc…) na potrzeby wyceny danego zamówienia jest w zasadzie niezbędne
i konieczne, aby owo wykazanie realności zaoferowanej ceny było rzeczywiste.
To wykonawca musi wykazać rzeczywistość i realność zaoferowanej ceny w postępowaniu.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, w ocenie Izby
wyjaśnienia ceny złożone przez Wykonawcę nie potwierdziły, że zaoferowana cena nie jest
rażąco niska. Podkreślenia wymaga, że Zamawiający w sposób wyjątkowo staranny
i szczegółowy kierował do wykonawcy aż trzykrotne wezwanie do wyjaśnienia ceny
(19 grudnia 2022 r., 16 stycznia 2023 r., 1 lutego 2023 r.), a
pomimo tego nie uzyskał
wyjaśnień w zakresie wszystkich elementów cenotwórczych, które budziły jego uzasadnione
wątpliwości.
Biorąc pod uwagę, iż cena zaoferowana przez Odwołującego stanowiła ok. 1/4
wartości pozostałych ofert, a w przypadku wartości szacunkowej to ok. 1/5 tej wartości, w
kontekście odwróconego ciężaru dowodowego, to wyjaśnienia Odwołującego co do
możliwości wykonania zamówienia za zaoferowaną cenę, winny być opracowane w sposób
szczegółowy, rzetelny, przy uwzględnieniu należytej staranności w taki sposób, aby rozwiać
wszelkie wątpliwości co do możliwości wykonania przez niego zamówienia za cenę
wskazaną w ofercie. W wyjaśnieniach Wykonawca winien również odnieść się do wszystkich
okoliczności wskazanych przez Zamawiającego w wezwaniu do wyjaśnienia ceny.
Zamawiający
w wezwaniu z dnia 27 grudnia 2022 r.
do wyjaśnienia ceny żądał złożenia wyjaśnień i
dowodów w szczególności w zakresie:
1. przedstawienia
kalkulacji cenowej z uwzględnieniem przyjętych rozwiązań technicznych
i oryginalności oferty centrali telefonicznej SwitchVoIP200, zawierającej w
szczególności:
1) koszty sprzętowe - poprzez wskazanie ceny wytworzenia lub zakupu oraz parametrów
technicznych komponentu sprzętowego centrali (serwer, moduł centrali), ponadto
(jeśli dotyczy) nazwy i kosztu zakupu systemu operacyjnego lub firmware,
2) koszty oprogramowania - poprzez wskazanie ceny wytworzenia lub zakupu
oprogramowania wskazanego w ofercie oraz udzielenie informacji, czy zaoferowane
oprogramowanie opiera się w całości lub części na zmodyfikowanym kodzie innego,
ogólnodostępnego oprogramowania, jeśli tak, to jakiego oraz na jakichkolwiek
licencjach otwartych (np. GNU, GLP, copyleft) lub
płatnych licencjach komercyjnych -
jeśli tak, to jakich?
3) koszty oprogramowania - poprzez wskazanie, czy centrala SwitchVoIP200
jest
rozwiązaniem autorskim, dedykowanym wyłączne na potrzeby niniejszego
zamówienia, czy też systemem ogólnie dostępnym, oferowanym na rynku
dla dowolnego nabywcy,
4) ceny licencjonowania przez zadeklarowany w ofercie okres,
5)
ceny świadczenia usług gwarancyjnych oraz wsparcia technicznego przez
zadeklarowany w ofercie okres,
6)
innych kosztów niezbędnych do realizacji zamówienia.
W odpowiedzi na ww. wezwanie, w piśmie z dnia 27 grudnia 2022 r., Odwołujący
przedstawił Zamawiającemu wyjaśnienia wraz z kalkulacją cenową, która została podzielona
na
pięć elementów kosztowych. Do kalkulacji załączono dowody w postaci ofert dostawców
urządzeń.
Jednakże złożone odpowiedzi nie dostarczały informacji o kosztach wsparcia
technicznego rozumi
anego jako bieżąca aktualizacja wad i luk bezpieczeństwa całości
systemu telekomunikacyjnego Swi
tchVoIP 200 z uwzględnieniem oprogramowania opartego
na licencji GNU, przez cały okres obowiązywania gwarancji i licencji oraz o koszcie tej
licencji w ramach Elementu kosztowego nr 1.
W tych okolicznościach, Zamawiający
skierował
do Odwołującego kolejne wezwanie (16 stycznia 2023 r.) do udzielenia wyjaśnień w zakresie
podania kosztu wsparcia technicznego oraz kosztu procentowego lub kwotowego licencji
SwitchVoIP 200.
W odpowiedzi z dnia 19 stycznia 2023 r.
Odwołujący wskazał, że koszt wsparcia
technicznego został uwzględniony w elemencie kosztowym nr 5 (bez podania wartości
wsparcia)
, a koszt licencji uwzględniony w elemencie kosztowym nr 1 i wynosi 25% wartości
kwoty.
Ostatecznie w dniu 1 lutego 2023 r. Zamawiający wystosował do Wykonawcy kolejne
wezwanie do udzielenia wyjaśnień w następującym zakresie:
Element kosztowy nr 1
1) Zamawiający wzywa do wyjaśnienia jakiego rodzaju sprzęt Wykonawca przewidział
w
związku z dostarczeniem oprogramowania (zgodnie z wyjaśnieniami Wykonawcy
z dnia 27 grudnia 2022 r., w zakresie kosztów oprogramowania Wykonawca ujął wartość
elementów sprzętowych stanowiących około 35% zaoferowanej ceny w tym zakresie),
w tym do
złożenia kompletnego wykazu elementów sprzętowych składających
się na System telekomunikacyjny SwitchVoIP200 (element kosztowy 1 kalkulacji cenowej)
wraz z dokumenta
mi potwierdzającymi całkowity
koszt zakupu każdego z tych elementów
lub pozyskania w innym trybie (np. oferty handlowe, faktury zakupowe itp.).
2) Zamawiający wzywa do złożenia zestawienia szczegółowych kosztów wytworzenia
Systemu telekomunikacyjnego Switch VoIP200 (element kosztowy 1) wraz ze
wskazaniem:
a) rodzaju (konkretne) prac koniecznych do wykonania Systemu telekomunikacyjnego
SwitchVoIP200,
b)
poszczególnych kosztów składających się na wytworzenie całościowe Systemu
telekomunikacyjnego Switch VoIP200
-
a także wyjaśnienia w jakim czasie Wykonawca zakłada wytworzenie całościowe
systemu
telekomunikacyjnego SwitchVoIP200, ile osób skieruje do wykonania tego elementu
zamówienia oraz na jaki okres, a także do podania i wykazania kosztów pracy tych osób
przez
przedłożenie odpowiednich dokumentów (np. umów o pracę, umów zlecenia,
lub innych
dokumentów na podstawie których Wykonawca przyjmował każdy koszt
osobowy).
Informacje i dowody dotyczące pkt 2 powinny uwzględniać oraz wykazywać co najmniej:
a) koszt pozyskania oprogramowania GNU;
b)
koszt produkcji oprogramowania własnego;
c) koszt produkcji oprogramowania dedykowanego lub koszt dostosowania
oprogramowania do specyfikacji Zamawiającego;
d) koszt systemu
operacyjnego i innego oprogramowania własnego komponentu
sprzętowego;
e)
każdy koszt osobowy z wykazaniem dowodów na jego wysokość.
Element kosztowy nr 4 „Szkolenie”
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia:
1) Jaki wariant szkolenia Wykonawca
kalkulował w cenie oferty w zakresie Szkolenia -
online czy stacjonarne?
2)
Z jakich czynności i kosztów składa się pozycja „Szkolenie” - element kosztowy 4
kalkulacji cenowej? Zamawiający wzywa do wskazania wszystkich elementów kosztowych
składających się na ten element świadczenia, w tym wskazanie ile osób Wykonawca
przewiduje do realizacji tego elementu zamówienia i w jakim łącznie wymiarze czasowym,
a także wykazania
kosztów pracy tej osoby/osób przez przedłożenie dokumentów
(np.
umów o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów na podstawie których
Wykonawca przyjmował każdy koszt osobowy) oraz (w przypadku szkoleń stacjonarnych)
wskazanie kosztów dojazdu do lokalizacji Zamawiającego w Lublinie (w tym ze
wskazaniem środka lokomocji oraz miejsca z którego Wykonawca będzie dojeżdżał do
lokalizacji Zamawiającego w Lublinie).
Element kosztowy nr 4 „Audyt warunków wdrożenia systemu”
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia:
1)
Z jakich kosztów składa się pozycja elementu kosztowego nr 4 „Audyt warunków
wdrożenia systemu” kalkulacji cenowej?
Przedłożone wyjaśnienia zawierać muszą wykaz kosztów, w tym przedstawiać co
najmniej:
a)
koszty wizji lokalnej u Zamawiającego, łącznie z kosztami podróży;
b) koszty przygotowania raportu z audytu;
c) koszty
czynności audytowych.
2) Ile osób Wykonawca przewiduje do realizacji tego elementu zamówienia i w jakim łącznie
wymiarze czasowym?
3) Zamawiający wzywa ponadto do wykazania kosztów pracy tej osoby/osób przez
przedłożenie dokumentów (np. umów o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów
na podstawie, których Wykonawca przyjmował każdy koszt osobowy).
Element kosztowy nr 4 „Usługa dostawy, uruchomienia i wdrożenia systemu telefonii VoIP”
1) Zamawiający wzywa do szczegółowego wyjaśnienia z jakich czynności i kosztów składa
się pozycja elementu kosztowego nr 4 „Usługa dostawy, uruchomienia i wdrożenia
systemu telefonii VoIP” kalkulacji cenowej określona jako „usługa dostawy, instalacji,
wdrożenia
i konfiguracji systemu telekom
unikacyjnego”, w tym wskazania zakresu czynności i prac
przewidywanych przez Wykonawcę, czasu wykonania poszczególnych czynności
(z uwzględnieniem prac w lokalizacji Zamawiającego), ile osób Wykonawca przewiduje
do realizacji tego elementu zamówienia i w jakim łącznie wymiarze czasowym, a także
wykazania kosztów pracy tej osoby/osób przez przedłożenie dokumentów (np. umów
o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów na podstawie których Wykonawca
przyjmował każdy
koszt osobowy) oraz wskazanie kosztów dojazdu do lokalizacji
Zamawiającego w Lublinie (w tym ze wskazaniem środka lokomocji oraz miejsca z
którego wykonawca będzie dojeżdżał do lokalizacji Zamawiającego w Lublinie).
Przedłożone wyjaśnienia muszą zawierać wykaz kosztów, w tym przedstawiać co
najmniej:
a) koszt dostawy sprzętu i urządzeń do lokalizacji Zamawiającego;
b) koszt montażu urządzeń i instalacji oprogramowania;
c) koszt konfiguracji oprogramowania (w tym podłączenie urządzeń, konfiguracja
nagrywania rozmów, IVR);
d) koszt
sporządzenia scenariuszy testowych;
e) koszt modyfikacji scenariuszy testowych oraz przeprowadzenia i opracowania raportu
z wyników testów;
f) koszt uruchomienia i utrzymywania systemu w toku procedur odbiorczych (Okres
Przejściowy);
g) każdy koszt osobowy z wykazaniem dowodów na jego wysokość.
Element kosztowy
nr 5 Help Desk i wsparcie serwisowe
Zamawiający wzywa do złożenia wyjaśnień:
1) N
a jakiej podstawie Wykonawca założył 30 r/h na obiekcie w trakcie trwania umowy
w elemencie kosztowym nr 5 kalkulacji cenowej i czy wskazany wymiar godzin obejmuje
okres gwarancji?
2)
Czy w ten wolumen czasowy wliczono czas, a przede wszystkim koszt związany
z
dojazdem do siedziby Zamawiającego? Czy uwzględniono ewentualny koszt noclegów
związanych z tym dojazdem?
3) Ile osób zostanie faktycznie skierowanych do realizacji tego elementu zamówienia?
Zamawiający wzywa również do wykazania kosztów pracy tej osoby/osób przez
przedłożenie dokumentów (np. umów o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów
na podstawie których Wykonawca przyjmował każdy koszt osobowy) oraz wskazanie
z
jakiego miejsca lokalny przedstawiciel Wykonawcy ma dojeżdżać do lokalizacji
Zamawiającego w Lublinie.
4) Na jakiej podstawie Wykonawca przyjął 200 r/h pracy w ramach tego elementu
świadczenia, a także wyjaśnienia, czy w ramach tych 200 r/h Wykonawca uwzględnił
(i w
jakim wymiarze) koszt i czas związany z
koniecznością przyjmowania zgłoszeń
serwisowych i pozostawania w gotowości?
5) Ile osób zostanie faktycznie skierowanych do realizacji tego elementu zamówienia?
Należy wykazać koszty pracy tej osoby/osób przez przedłożenie dokumentów (np. umów
o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów na podstawie których Wykonawca
przyjmował każdy koszt osobowy).
6) Czy Wykonawca uwzględnił w tej pozycji kosztowej koszt utrzymania systemu do obsługi
zgłoszeń w ramach Help Desk i w jakiej wysokości oraz na jakiej podstawie (w tym
ze
wskazaniem dowodów)?
7) Jak Wykonawca będzie realizował Help Desk i zdalne wsparcie serwisowe po
wyczerpaniu przyjętych 200 r/h w toku 4 letniej realizacji kontraktu?
8) W której konkretnie pozycji elementu kosztowego nr 5 jest ujęty koszt bieżącej aktualizacji
wad i luk bezpieczeństwa całości Systemu telekomunikacyjnego SwitchVoIP200,
w szczególności na podstawie poprawek i aktualizacji publikowanych na stronie
Asterisk.org?
„Inne”
1)
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia, w którym elemencie kosztowym Wykonawca ujął
koszt wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy dalej „ZNWU”, a jeśli
wniesienie ZNWU ma nastąpić w formie bezgotówkowej, należy wskazać ten koszt
oraz
przedstawić dowód w tym zakresie.
2)
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia, w którym elemencie kosztowym Wykonawca ujął
koszt przygotowania dokumentacji (instrukcje, karty produktu, karty gwarancyjne,
dokument wynikający z § 6 ust 7 umowy, Kartu Urządzenia itp.) oraz do przedstawienia
w
tym zakresie dowodów – ilość roboczogodzin z ich kosztem, wartość materiałów,
tłumaczeń itp.
3)
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia, w którym elemencie kosztowym Wykonawca ujął
koszt ewentualnej naprawy/wymiany elementów sprzętowych (element kosztowy nr 1, 2,
3)
w ramach udzielonej gwarancji na przedmiot świadczenia – w jakiej wysokości oraz na
jakiej podstawie
”.
W odpowiedzi na wezwani
e, Odwołujący złożył wyjaśnienia w piśmie z dnia 8 lutego
2023 r. wraz z dowodami w
postaci wyciągu umów o pracę (3 szt.) oraz oferty cenowej
serwera oraz oświadczenia własnego oraz spółki Suntar Sp. z o.o.
Zamawiający uznał wyjaśnienia Odwołującego za niewyczerpujące i niewystarczające
oraz nieuzasadnia
jące podanej w ofercie ceny, odrzucając 31 marca 2023 r. ofertę
Odwołującego na podstawie art. 224 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp.
W
ocenie Izby, wyjaśnienia ceny złożone prze Odwołującego wraz z dowodami
są bardzo ogólne, lakoniczne i niekompletne. Brak jest w nich jakiejkolwiek argumentacji
i wyjaśnienia zaoferowanej ceny.
Niezasadny jest również argument Odwołującego, że Zamawiający w uzasadnieniu
odrzucenia oferty
nie wskazał jakich elementów cenowych odwołujący nie wykazał
lub nie wyjaśnił.
Zdaniem Izby, Zamawiaj
ący w sposób szczegółowy na str. 10-17 Informacji o wyborze oferty
najkorzystniejszej
przedstawił te okoliczności, których wykonawca nie wycenił lub pomimo
wezwania zamawiającego nie wyjaśnił. Zamawiający wskazał, że Wykonawca nie
zastosował się do żądania podania cen zakupu lub wytworzenia oraz parametrów
technicznych komponentu
sprzętowego centrali w formule podziału na koszty: serwer,
moduł, centrala, ograniczając się jedynie do ogólnikowego stwierdzenia że: „Cena została
skalkulowana
na podstawie naszego doświadczenia w realizacji zadań o podobnej złożoności, znajomości
kosztów porównywalnych projektów. W zakresie elementu kosztowego nr 1
Odwołujący
podał jedynie globalną kwotę i ogólnikowo podał: „System telekomunikacyjny SwitchVoIP200
wraz z elementami i składowymi zgodny z wymaganiami SWZ i OPZ”. Jeśli zaś chodzi o
koszty oprogramowania to, Wykonawca w wyjaśnieniach wskazał, że system stanowi
autorskie rozwiązanie SUNTAR, a wartość elementów sprzętowych stanowi około 35%
zaoferowane
w tym zakresie ceny.
Wskazał również, że cena jednostkowa zakupu serwera to 8.625,00 zł.
Brak jest zatem odpowiedzi na pytanie
dotyczące poszczególnych kosztów składających
się na wytworzenie całościowe systemu telekomunikacyjnego SwittchVoIP 200. Wskazać
również należy, że w wyjaśnieniach ceny, Odwołujący nie podnosił argumentacji
(podniesionej
w odwołaniu) o braku możliwości wyjaśnienia elementu systemu telekomunikacyjnego
SwittchVoIP200
, z uwagi na to, że system ten nie został stworzony na potrzeby
przedmiotowego postępowania i został już zamortyzowany. Zgodzić się należy
z Zamawiaj
ącym, że sam fakt istnienia danego rozwiązania nie powoduje niemożliwości
wylistowania kosztów jego wytworzenia, zwłaszcza, że Odwołujący potrafił je określić
w
sposób procentowy.
Dalej, Zamawiaj
ący uzasadnił, że złożone wyjaśnienia nie odpowiadały również na
wątpliwości związane z kosztami udzielenia licencji przez cały okres zadeklarowany w
ofercie. Oznacza to, że Wykonawca nie zastosował się do żądania związanego z
odpowiedzią na pytanie zmieszczone pod literą f), bowiem w złożonych wyjaśnieniach
Wykonawca
podał
jedynie,
że „koszty licencjonowania na potrzeby realizacji przedmiotu zamówienia zostały
„wkalkulowane” nie podając, tak jak oczekiwał Zamawiający, konkretnej ceny. Informacji
na ten temat nie zwiera
również przedstawiona kalkulacja. Złożone przez Odwołującego
kopie umów o pracę nie pozwalają na uzyskanie informacji w zakresie kosztów osobowych,
bowiem dane te zosta
ły zanonimizowane.
W zakresie
Elementu kosztowego nr 4 „Szkolenie”, słusznie podniósł Zamawiający
w uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego, że Odwołujący nie wykazał kosztów pracy
oraz
pominął informację o środku lokomocji, oraz miejsca z którego będzie Odwołujący
dojeżdżał, co było objęte treścią wezwania do wyjaśnień ceny.
W zakresie Elementu kosztowego nr 4
„Audyt warunków wdrożenia systemu”
Zamawiaj
ący nie zakwestionował stawki nie większej niż 50 zł, jak twierdzi Odwołujący,
jednakże oświadczenia z dnia 7 lutego 2023 r. co do udostępnienia osoby, która wykona
usługę w ramach Audytu warunków wdrożenia systemu, trudno uznać za dowód
potwierdzający koszty osobowe dla realizacji powyższego zakresu. Po pierwsze nie jest
to umowa o pracę z pracownikiem Odwołującego a ponadto Odwołujący deklarował
realizację zamówienia bez korzystania z potencjału podmiotów trzech oraz podwykonawcy.
Zatem dowód ten, nie może być uznany za przydatny w sprawie.
W zakresie Elementu kosztowego nr 4 „Usługa dostawy, uruchomienia i wdrożenia
systemu telefonii VoIP” zgodzić się należy z Zamawiającym, że Odwołujący w zakresie
wyjaśnienia tej pozycji pominął całkowicie opis z jakich składa się ta pozycja skupiając
się jedynie na wylistowaniu kosztów wchodzących w jej skład. Tymczasem Zamawiający
w
treści wezwania jednoznacznie wskazał, że oczekuje nie tylko podania kosztów ale
również opisu czynności, które będą składały się na ww. element kosztowy. Co więcej,
Zamawiający
w sposób jasny i klarowny sprecyzował, że w tym zakresie oczekuje wskazania zakresu
czynności i prac przewidzianych do wykonania przez Wykonawcę, czasu wykonania
poszczególnych czynności (z uwzględnieniem prac w lokalizacji Zamawiającego).
W zakresie Elementu kosztowego nr 5 „Hepl Desk i wsparcie serwisowe” również
wyjaśnienia Odwołującego nie stanowią odpowiedzi na wszystkie zadane przez
Zamawiającego pytania. Odwołujący odnosi się do stanowiska Zamawiającego w sposób
wybiórczy, pomijając okoliczność, że nie wyjaśnił wszystkich wątpliwości Zamawiającego
skierowanych w ramach wyjaśnienia Elementu kosztowego nr 5.
Tożsamą argumentację należy zastosować dla wyjaśnienia elementu „Inne”.
Zamawiający żądał wskazania, w którym elemencie kosztowym został ujęty
koszt
ewentualnej naprawy/wymiany elementów sprzętowych w ramach udzielonej gwarancji
, a
także wskazania jej wysokości i podstawy. Tymczasem Odwołujący wskazał jedynie że koszt
naprawy/wymiany element
ów sprzętowych mieści się w kosztach zakupu urządzeń,
co nie stanowi odpowiedzi na pytanie Zamawiaj
ącego.
Za niezasadny należy uznać również argument, że Zamawiający nie
uprawdopodobnił, że cena Odwołującego jest nieadekwatna do realiów rynkowych.
Podkreślenia
wymaga,
że obowiązek wykazanie, że cena nie jest rażąco niska obciąża Odwołującego. To
Odwołujący zgodnie z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp, a nie Zamawiający ma wykazać że jego
cena nie jest
rażąco niska.
Izba nie uwzględniła stanowiska Odwołującego zawartego w piśmie z dnia 26
kwietnia 2023 r.,
stanowiącego uzupełnienie odwołania w odniesieniu do zawyżenia przez
Zamawiającego wartości szacunkowej. Zarzut dotyczący ustalenia wysokości szacunkowej
wartości zamówienia nie był podniesiony w odwołaniu, a zatem zgodnie z art. 555 ustawy
Pzp Izba nie może orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu.
Reasumując, złożone wyjaśnienia ceny nie uzasadniły ceny podanej
w ofercie jako niewypełniającej przesłanek rażąco niskiej ceny. Potwierdziły zatem
zasadność czynności Zamawiającego.
Wobec powyższego należało orzec jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557 i 575
ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 i 2 oraz § 7 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich
rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020
r.
(Dz.U.
z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: …………………………
1.
oddala odwołanie
2. kosztami
postępowania obciąża Odwołującego Suntar Professional Sevices Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Tarnowie, ul. T. Boya-Żeleńskiego 5B,
33-
100 Tarnów i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego: kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kwotę 3 827 zł 33 gr (słownie:
trzy tysiące osiemset dwadzieścia siedem złotych trzydzieści trzy grosze) tytułem
wynagrodzenia pełnomocnika oraz kosztów związanych z dojazdem na rozprawę.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. .Dz. U. z 2022 poz. 1710 z późń. zm.) na niniejszy wyrok –
w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 983/23
Uzasadnienie
Zamawiający - Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie prowadzi
post
ępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na zadanie pn. Dostawa oraz wdrożenie
systemu telefonii VoIP w ramach projektu
„Wdrożenie nowoczesnych metod badanie potrzeb
szkoleniowych i kształcenia kluczem do skutecznego wymiaru sprawiedliwości”, znak
sprawy: BA-X.2611.24.2022, zwane dalej Postepowaniem.
Postępowanie prowadzone jest w
trybie podstawowym, na podstawie ustawy z dnia
11 września 2019 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.)
zwanej dalej „ustawą Pzp”. Ogłoszenie o
zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 9 listopada
2022 roku pod nr: 2022/BZP 00431901/01.
W dniu 5 kwietnia 2023 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej zostało
wniesione odwołanie przez wykonawcę Suntar Professional Services Sp. z o.o. z siedzibą w
Tarnowie (dalej jako: „Odwołujący”) wobec czynności odrzucenia oferty Odwołującego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 16 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art.
226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp poprzez bezpodstawne
odrzucenie oferty Odwołującego z uwagi przyjęcie, że oferta zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia (bądź wykonawca nie wykazał, że cena oferty nie jest
rażąco niska).
Wskazując na powyższe, Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu, aby:
1. dokonał unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2. dokonał unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego,
3. dokonał ponownego badania i oceny złożonych ofert wraz z ofertą Odwołującego.
Odw
ołujący wskazał, że ma interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący jest zainteresowany udzieleniem mu przedmiotowego zamówienia. W tym celu
Odwołujący złożył ofertę, której treść odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia. Oferta Odwołującego została przez Zamawiającego odrzucona w sposób
bezpodstawny. Gdyby Zamawiający dokonał wszystkich żądanych w niniejszym odwołaniu
czynności, to oferta Odwołującego posiadałaby najkorzystniejszy bilans ceny i pozostałych
kryteriów oceny ofert. Poprzez dokonanie zaskarżonych czynności Zamawiający doprowadził
do sytuacji, w której Odwołujący utracił szansę na uzyskanie zamówienia oraz na osiągnięcie
zysku, który Odwołujący planował osiągnąć w wyniku jego realizacji (lucrum cessans).
Powyższe stanowi wystarczającą przesłankę do skorzystania przez Odwołującego ze
środków ochrony prawnej. Odwołujący wskazał ponadto, że naruszenie wskazanych powyżej
przepisów ustawy niewątpliwie miało istotny wpływ na wynik postępowania, a zatem Krajowa
Izba Odwoławcza winna uwzględnić niniejsze odwołanie.
Odwołujący wskazał, że nie kwestionuje okoliczności, iż to na Wykonawcy spoczywa
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu, jednakże ocena
złożonych wyjaśnień nie może zostać oderwana od treści wezwania przygotowanego
jednostronnie przez Zamawiającego. Zamawiający jako podstawę faktyczną odrzucenia
oferty Odwołującego wskazał na niewyczerpujące wyjaśnienie wskazanych elementów, przy
czym nie wskazał jakich elementów nie wyceniono czy wyceny nie wyjaśniono.
Co do wskazanej przez Zamawiającego argumentacji:
Element kosztowy 1:
Wykonawca wskazał jednoznacznie element sprzętowy w postaci serwera, jednoznacznie
wykazując koszty jego zakupu. Jednoznacznie z wyjaśnień (odczytywanych łącznie) wynika
zaoferowanie i wycena elementu sprzętowego – co więcej Zamawiający sam wskazał jego
wartość.
Odnośnie szczegółowego zestawienia kosztów wytworzenia systemu telekomunikacyjnego
SwitchVoIP200 nie można było tego elementu wyjaśnień, bowiem jak zauważył Zamawiający
system ten nie został i nie zostanie wykonany na potrzeby tego konkretnego postępowania
przetargowego. Nie ma możliwości przedstawienia dowodu ilości godzin prac
dostosowawczych, które ze swojej natury stanowią jedynie założenia poczynione przez
Wykonawcę (wskazanie konkretnej ilości) przy uwzględnieniu kosztów roboczogodziny
udowodnionych przez Wykonawcę.
Element kosztowy nr 4 „Szkolenie”
Wykonawca wyjaśnił koszty dojazdu pracownika z siedziby Wykonawcy, zaś założony koszt
jest
tak wysoki, że pozwala i pozwalał na elastyczność w wyborze środka komunikacji.
Zamawiający w żaden sposób nawet nie argumentuje, iż cena w wysokości 510,00 zł nie
pozwala na dotarcie do siedziby Zamawiającego z siedziby Wykonawcy.
Element kosztowy nr 4 „Audyt warunków wdrożenia systemu”
Wykonawca jednoznacznie wskazał na wysokości stawki za roboczogodzinę, która
w żaden sposób nie została zakwestionowana przez Zamawiającego jako nierealna
czy niewłaściwa. Stosowana stawka wynika jednocześnie z oświadczenia podmiotu
powiązanego z Odwołującym wskazując na wysokość wynagrodzenie udostępnionego
pracownika.
Element k
osztowy nr 4 „Usługa dostawy, uruchomienia i wdrożenia systemu telefonii VoIP”
Wykonawca szczegółowo opisał czynności, które będą składały się na ww. element
kosztowy wraz ze wskazania zakresu czynności i prac przewidzianych do wykonania przez
Wykonawcę. Odwołujący posłużył się w tym zakresie minimum opisanych przez
Zamawiającego jakich żądał do wyjaśnienia w ramach tej wskazanej pozycji.
Element kosztowy nr 5 „Help Desk i wsparcie serwisowe”
W zakresie Help Desku wykonawca przedstawił wyliczenia poczynione w oparciu
o własne doświadczenia potwierdzając wątpliwości prezentowane przez Zamawiającego
i jednoznacznie opisując przyjęte koszty wskazując na konkretne ceny. Co więcej
chronologia wezwań wskazuję, że kierując wezwanie do wyjaśnień nr 3 Zamawiający nie
posiadał nawet wątpliwości, które obecnie stanowią w jego ocenie podstawę odrzucenia
oferty Odwołującego.
„Inne”
Wyjaśnienie w zakresie kosztów jest w ocenie Odwołującego jednoznaczne
i wskazujące na uwzględnienie wskazanych kosztów w koszcie zakupu urządzeń
przedstawianych Zamawiającemu na wcześniejszym etapie.
W ocenie Odwołującego argumentacja przedstawiona przez Odwołującego nie daje podstaw
do odrzucenia oferty Odwołującego bowiem kwestionowanie wyjaśnień przedłożonych przez
Odwołującego w znaczącej części opiera się bądź wynika z bezpodstawnego
zakwestionowania przez Zamawiającego stanowiska bądź dowodów przedłożonych wraz
z wyjaśnieniami, bądź uznania, iż Zamawiający powinien poznać w ramach wyjaśnień
najmniejszy składnik cenotwórczy, mimo że przedstawione wyjaśnienia odpowiedziały na
każde pytanie Zamawiającego wskazując konkretnego wartości albo założenia na potrzeby
kalkulacji. Należy zauważyć, że Odwołujący w sposób jednoznaczny wyjaśnił i udowodnił
Zamawiającemu wszystkie wymagane okoliczności.
Na koniec zauważyć należy, że Zamawiający nie przedstawił żadnej argumentacji choćby
uprawdopodobniającej, że cena za elementy cenotwórcze wskazane przez Odwołującego
to ceny nieadekwatne do realiów rynkowych.
Mając na uwadze powyższe Odwołujący wniósł jak na wstępie.
W dniu 11 kwietnia 2023 roku
do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego zgłosił przystąpienie wykonawca K. F.-A. prowadząca działalność
gospodarzą pod nazwą: INTEGRAL K. F.-A. ul. Miła 1a, 26-220 Stąporków, wnosząc o
oddalenie odwołania.
W dniu 25 kwietnia 2023 roku
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której
wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz przedstawił szczegółowe uzasadnienie swojego
stanowiska.
W dniu 26 kwietnia 2023 roku Odwołujący złożył pismo procesowe, stanowiące
uzupełnienie stanowiska zaprezentowanego w odwołaniu, w zakresie zawyżenia wartości
szacunkowej zamówienia.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron oraz Uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego
oraz oświadczeń i stanowisk złożonych pisemnie i ustnie do protokołu, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła co następuje:
Izba stwierdziła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 ustawy Pzp.
Izba ustaliła, że Odwołujący przekazał w ustawowym terminie kopię odwołania
Zamawiającemu. Izba uznała, że Odwołujący wykazał interes w uzyskaniu zamówienia
oraz możliwość poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez
Zamawiającego przepisów ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawne przesłanki
dopuszczalności odwołania, o których mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Zgodnie z tym
przepisem środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy,
uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu
danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
zamawiającego przepisów niniejszej ustawy. Izba za skuteczne uznała zgłoszenie
przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego i dopuściła
wykonawcę K. F.-A. prowadzącą działalność gospodarzą pod nazwą: INTEGRAL K. F.-A. ul.
Miła 1a, 26-220 Stąporków, w charakterze Uczestnika postępowania odwoławczego.
Izba ustaliła i zważyła:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła,
że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba wskazuje, że rozpoznając zarzuty podniesione w odwołaniu ocenia czynności
podjęte przez Zamawiającego, odpowiadając na pytanie czy Zamawiający poprzez
wykonanie konkretnych czynności w postępowaniu, lub poprzez zaniechanie czynności, do
których wykonania był zobowiązany na podstawie ustawy, naruszył przepisy prawa
zamówień publicznych. W analizowanym stanie faktycznym w ocenie Izby, Zamawiający nie
naruszył przepisów prawa zamówień publicznych w zakresie podnoszonym w odwołaniu.
Odnosząc się zarzutu naruszenie art. 16 pkt 1 ustawy Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt
8 ustawy Pzp w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp poprzez bezpodstawne odrzucenie oferty
Odwołującego z uwagi przyjęcie, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku
do przedmiotu zamówienia (bądź wykonawca nie wykazał, że cena oferty nie jest rażąco
niska), w ocenie Izby zarzut
należało oddalić.
Zgodnie z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp Zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców. Na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy
Pzp Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku
do przedmiotu zamówienia. Z kolej stosownie do treści art. 224 ust. 6 ustawy Pzp
odrzuceniu, jako oferta z rażąco niska ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który
nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z
dowodami
nie
uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Izba podkreśla, że w zakresie możliwości uznania ceny oferty lub jej elementów
składowych za rażąco niskie wskazać należy za ugruntowaną linią orzeczniczą Krajowej Izby
Odwoławczej i sądów, że za rażąco niską cenę należy uznać taką cenę, która jest
niewiarygodna dla wykonania przedmiotu zamówienia i jest całkowicie oderwana od realiów
rynkowych. Jednakże ocena tej okoliczności zawsze powinna być dokonana z
uwzględnieniem przedmiotu zamówienia, jego specyfiki i towarzyszących mu realiów
rynkowych,
w
oparciu
o dostępne Zamawiającemu informacje, które uzyskał w wyniku przedstawienia przez
wezwanego wykonawcę wyjaśnień.
W ramach złożonych wyjaśnień, Wykonawca winien podać Zamawiającemu
wszystkie informacje dotyczące kalkulacji zaoferowanej ceny, w tym informacje dotyczące
sposobu kalkulacji, uwarunkowań w jakich dokonywał kalkulacji, szczególnych przesłanek
warunkujących przyjęty sposób kalkulacji (jeśli takie zaistniały) oraz innych istotnych
elementów mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, jak np. korzystne upusty,
sprzyjające w oparciu o konkretne informacje warunki finansowe, uzyskane specjalne oferty,
-
a dowodzące możliwości zrealizowania zamówienia za zaoferowaną cenę, na poziomie
znacznie niższym, niż pozostali wykonawcy ubiegający się o zamówienie. Wyjaśnienia
wykonawcy stanowiące informacje w zakresie ceny powinny umożliwić Zamawiającemu
podjęcie decyzji, co do przyjęcia bądź odrzucenia oferty.
Podkreślenia wymaga, że Zamawiający informacje dotyczące indywidualnych
elementów kalkulacji danej ceny jak również okoliczności, które wpływają na daną kalkulację
uzyskuje od danego wykonawcy w wyniku wezwania do złożenia wyjaśnień w określonym,
wskazanym przez Zamawiającego zakresie i terminie. Tym samym wykonawca składający
wyjaśnienia Zamawiającemu, winien wskazać wszystkie okoliczności, które stanowiły
podstawę dokonanej wyceny. Wyjaśnienia winny być jasne, konkretne i spójne. Winny
być adekwatne do przedmiotu zamówienia, uwzględniać jego założenia oraz specyfikę
właściwą np. dla danej branży. Ponadto winny wskazywać okoliczności i podstawę obniżenia
przez wykonawcę ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. Tym samym wykonawca
składający wyjaśnienia Zamawiającemu, już w ramach swoich wyjaśnień winien wskazać
na te okoliczności, które stanowiły podstawę dokonanej wyceny, bowiem to na wykonawcy
spoczywa obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, wynikający
z art. 224 pkt 5 Pzp. W treści tego artykułu, ustawodawca wprowadził odwrócony ciężaru
dowodu. Oznacza to, że w odniesieniu do oceny wystąpienia ceny rażąco niskiej (lub rażąco
niskiego kosztu) to wykonawca musi wykazać (za pomocą wyjaśnień lub stosownych
dokumentów), że taka cena nie wystąpiła. Jeżeli wykonawca nie wykaże, że złożona przez
niego oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej, jego oferta będzie podlegała odrzuceniu.
Izba podziela stanowisko wypracowane w dotychczasowym orzecznictwie Izby i
sądów powszechnych, wskazujące że Izba może ocenić i stwierdzić jedynie czy wyjaśnienia
w p
rzedmiocie elementów zaoferowanej ceny były wystarczające, a ich ocena dokonana
przez Zamawiającego prawidłowa. Konsekwencją utrzymywanej wykładni przepisów jest
słuszne stanowisko w sprawie, odnoszące się do konieczności odrzucenia oferty, w
przypadku
gd
y złożone wyjaśnienia cenowe były zbyt niekonkretne, lakoniczne i generalnie
nie wykazywały możliwości zaoferowania przez danego wykonawcę ceny tak niskiej. Mając
na uwadze brzmienie art. 224 ust. 5 ustawy zachowuje swoją aktualność wyrok Sądu
Okręgowego w Warszawie z dnia 30 lipca 2014 r. (sygn. akt XXIII Ga 1293/14), w którym
pokreślono znaczenie staranności wykonawcy w składaniu wyjaśnień, a także wskazano
na konieczność uznania, że cena ofertowa jest ceną rażąco niską, w przypadku braku
przedstawieni
a przez wykonawcę takich wyjaśnień, które wykażą że oferowana przezeń
cena rażąco niską nie jest.
Podane tezy odnoszące się do wymaganej zawartości i "jakości" wyjaśnień
składanych Zamawiającemu zostały sformułowane przez orzecznictwo jeszcze na gruncie
u
przednio obowiązujących przepisów. Natomiast w obowiązującym na dzień wszczęcia
przedmiotowego postępowania stanie prawnym ustawodawca właściwie przesądził ich
słuszność, wprost wskazując ww. przepisie ustawy, że to wykonawca powinien wykazać
Zamawiającemu,
że cena jego oferty lub cena istotnej części składowej oferty nie jest rażąco niska, i musi
wykazać to na etapie postępowania o udzielenie zamówienia. Tym samym jak najbardziej
aktualna i wymagająca podkreślenia jest wyrażana w orzecznictwie Krajowej Izby
Odwoławczej i sądów powszechnych teza o wymaganej staranności wykonawcy w składaniu
wyjaśnień ceny, a tym samym ryzyku jakie ponosi wykonawca w przypadku uznania,
że wyjaśnienia są niewystarczające do wykazania realnego charakteru jego ceny.
Izba wska
zuje, że nie istnieje jeden optymalny i właściwy kształt czy sposób
dowodzenia okoliczności związanych z kalkulacją ceny dokonanej przez wykonawcę i
sposobu prezentowania okoliczności umożliwiających mu jej zaoferowanie. Sposób
wykazania,
że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny zależy od indywidualnych okoliczności sprawy,
zwłaszcza w związku z rodzajem podawanych informacji, będzie można ocenić i przyjąć
konieczny sposób i stopień uwiarygodnienia podawanych danych. Niewątpliwie można
natomiast sformułować jeden generalny postulat, który przy ocenie wyjaśnień wykonawców
powinien być bezwzględnie egzekwowany - wyjaśnienia powinny być konkretne, jasne,
spójne i adekwatne do danego przedmiotu zamówienia. Stosowanie ogólników traktujących
o doświadczeniu wykonawcy, jego znakomitej organizacji produkcji, optymalizacji kosztów,
wdrożeniu niezwykle nowoczesnych i energooszczędnych technologii, posiadaniu
wykwalifikowanej acz taniej kadry, korzystnych warunkach finansowych pozyskanych
od dostawców, położeniu siedziby etc… przeważnie nic nie wnosi do sprawy i nie niesie
informacji o żadnych możliwych do uchwycenia wartościach ekonomicznych. Jako taka,
może być traktowana jedynie jako dopełnienie i tło dla bardziej konkretnych i wymiernych
danych podawanych w ramac
h wyjaśnień, a nie jako ich podstawa czy zasadnicza treść.
Informacje podawane w wyjaśnieniach powinny być więc konkretne, tak aby możliwe
było ich przynajmniej przybliżone przełożenie na uchwytne i wymierne wartości
ekonomiczne, a także możliwa była ich weryfikacja oraz ocena wiarygodności.
Odnośnie kwestii dotyczącej składanych przez wykonawców wraz z wyjaśnieniami
dowodów Izba wskazuje, że z samego braku dowodu nie można jeszcze wywodzić, że cena
jest rażąco niska, a w takiej sytuacji przedmiotem oceny pozostają wówczas wyjaśnienia
samego wykonawcy. Podkreślenia jednak wymaga fakt, że jeżeli wykonawca powołuje się na
właściwe tylko jemu okoliczności powodujące możliwość znacznego obniżenia ceny oferty
(np. upusty dedykowane tylko temu wykonawcy, szczególne oferty jakie uzyskał wykonawca
odnośnie świadczonych usług czy realizowanych etc…) i możliwe jest wsparcie
tej argumentacji dowodem, to wówczas taki dowód powinien być złożony Zamawiającemu,
aby uczynić wyjaśnienia przekonującymi dla Zamawiającego, a jednocześnie pełnymi.
Zaznaczenia wymaga, że o tym czy, dany dowód jest możliwy do uzyskania
decydować będzie charakter okoliczności powoływanych przez wykonawcę. Jeżeli są one
obiektywnie możliwe do stwierdzenia w postaci zaświadczeń, oświadczeń, ofert, umów i
innych informacji wytworzonych przez podmioty niezależne od wykonawcy to wówczas taki
dokument będzie miał walor dowodowy, wykraczający poza samą treść wyjaśnień
wykonawcy
(np. zaświadczenie o zwolnieniu podmiotowym, uzyskanych upustach od dostawców, i inne
wpływające na cenę). Pamiętać należy, że to wykonawca został zobowiązany do wykazania,
że oferowana przez niego cena nie jest rażąco niska, tym samym załączenie dowodów
do składanych wyjaśnień odnośnie okoliczności, które nie są zależne od wykonawcy, a które
udało mu się pozyskać (wynegocjować, ustalić, wypracować w kontaktach gospodarczych
i innych formach etc…) na potrzeby wyceny danego zamówienia jest w zasadzie niezbędne
i konieczne, aby owo wykazanie realności zaoferowanej ceny było rzeczywiste.
To wykonawca musi wykazać rzeczywistość i realność zaoferowanej ceny w postępowaniu.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, w ocenie Izby
wyjaśnienia ceny złożone przez Wykonawcę nie potwierdziły, że zaoferowana cena nie jest
rażąco niska. Podkreślenia wymaga, że Zamawiający w sposób wyjątkowo staranny
i szczegółowy kierował do wykonawcy aż trzykrotne wezwanie do wyjaśnienia ceny
(19 grudnia 2022 r., 16 stycznia 2023 r., 1 lutego 2023 r.), a
pomimo tego nie uzyskał
wyjaśnień w zakresie wszystkich elementów cenotwórczych, które budziły jego uzasadnione
wątpliwości.
Biorąc pod uwagę, iż cena zaoferowana przez Odwołującego stanowiła ok. 1/4
wartości pozostałych ofert, a w przypadku wartości szacunkowej to ok. 1/5 tej wartości, w
kontekście odwróconego ciężaru dowodowego, to wyjaśnienia Odwołującego co do
możliwości wykonania zamówienia za zaoferowaną cenę, winny być opracowane w sposób
szczegółowy, rzetelny, przy uwzględnieniu należytej staranności w taki sposób, aby rozwiać
wszelkie wątpliwości co do możliwości wykonania przez niego zamówienia za cenę
wskazaną w ofercie. W wyjaśnieniach Wykonawca winien również odnieść się do wszystkich
okoliczności wskazanych przez Zamawiającego w wezwaniu do wyjaśnienia ceny.
Zamawiający
w wezwaniu z dnia 27 grudnia 2022 r.
do wyjaśnienia ceny żądał złożenia wyjaśnień i
dowodów w szczególności w zakresie:
1. przedstawienia
kalkulacji cenowej z uwzględnieniem przyjętych rozwiązań technicznych
i oryginalności oferty centrali telefonicznej SwitchVoIP200, zawierającej w
szczególności:
1) koszty sprzętowe - poprzez wskazanie ceny wytworzenia lub zakupu oraz parametrów
technicznych komponentu sprzętowego centrali (serwer, moduł centrali), ponadto
(jeśli dotyczy) nazwy i kosztu zakupu systemu operacyjnego lub firmware,
2) koszty oprogramowania - poprzez wskazanie ceny wytworzenia lub zakupu
oprogramowania wskazanego w ofercie oraz udzielenie informacji, czy zaoferowane
oprogramowanie opiera się w całości lub części na zmodyfikowanym kodzie innego,
ogólnodostępnego oprogramowania, jeśli tak, to jakiego oraz na jakichkolwiek
licencjach otwartych (np. GNU, GLP, copyleft) lub
płatnych licencjach komercyjnych -
jeśli tak, to jakich?
3) koszty oprogramowania - poprzez wskazanie, czy centrala SwitchVoIP200
jest
rozwiązaniem autorskim, dedykowanym wyłączne na potrzeby niniejszego
zamówienia, czy też systemem ogólnie dostępnym, oferowanym na rynku
dla dowolnego nabywcy,
4) ceny licencjonowania przez zadeklarowany w ofercie okres,
5)
ceny świadczenia usług gwarancyjnych oraz wsparcia technicznego przez
zadeklarowany w ofercie okres,
6)
innych kosztów niezbędnych do realizacji zamówienia.
W odpowiedzi na ww. wezwanie, w piśmie z dnia 27 grudnia 2022 r., Odwołujący
przedstawił Zamawiającemu wyjaśnienia wraz z kalkulacją cenową, która została podzielona
na
pięć elementów kosztowych. Do kalkulacji załączono dowody w postaci ofert dostawców
urządzeń.
Jednakże złożone odpowiedzi nie dostarczały informacji o kosztach wsparcia
technicznego rozumi
anego jako bieżąca aktualizacja wad i luk bezpieczeństwa całości
systemu telekomunikacyjnego Swi
tchVoIP 200 z uwzględnieniem oprogramowania opartego
na licencji GNU, przez cały okres obowiązywania gwarancji i licencji oraz o koszcie tej
licencji w ramach Elementu kosztowego nr 1.
W tych okolicznościach, Zamawiający
skierował
do Odwołującego kolejne wezwanie (16 stycznia 2023 r.) do udzielenia wyjaśnień w zakresie
podania kosztu wsparcia technicznego oraz kosztu procentowego lub kwotowego licencji
SwitchVoIP 200.
W odpowiedzi z dnia 19 stycznia 2023 r.
Odwołujący wskazał, że koszt wsparcia
technicznego został uwzględniony w elemencie kosztowym nr 5 (bez podania wartości
wsparcia)
, a koszt licencji uwzględniony w elemencie kosztowym nr 1 i wynosi 25% wartości
kwoty.
Ostatecznie w dniu 1 lutego 2023 r. Zamawiający wystosował do Wykonawcy kolejne
wezwanie do udzielenia wyjaśnień w następującym zakresie:
Element kosztowy nr 1
1) Zamawiający wzywa do wyjaśnienia jakiego rodzaju sprzęt Wykonawca przewidział
w
związku z dostarczeniem oprogramowania (zgodnie z wyjaśnieniami Wykonawcy
z dnia 27 grudnia 2022 r., w zakresie kosztów oprogramowania Wykonawca ujął wartość
elementów sprzętowych stanowiących około 35% zaoferowanej ceny w tym zakresie),
w tym do
złożenia kompletnego wykazu elementów sprzętowych składających
się na System telekomunikacyjny SwitchVoIP200 (element kosztowy 1 kalkulacji cenowej)
wraz z dokumenta
mi potwierdzającymi całkowity
koszt zakupu każdego z tych elementów
lub pozyskania w innym trybie (np. oferty handlowe, faktury zakupowe itp.).
2) Zamawiający wzywa do złożenia zestawienia szczegółowych kosztów wytworzenia
Systemu telekomunikacyjnego Switch VoIP200 (element kosztowy 1) wraz ze
wskazaniem:
a) rodzaju (konkretne) prac koniecznych do wykonania Systemu telekomunikacyjnego
SwitchVoIP200,
b)
poszczególnych kosztów składających się na wytworzenie całościowe Systemu
telekomunikacyjnego Switch VoIP200
-
a także wyjaśnienia w jakim czasie Wykonawca zakłada wytworzenie całościowe
systemu
telekomunikacyjnego SwitchVoIP200, ile osób skieruje do wykonania tego elementu
zamówienia oraz na jaki okres, a także do podania i wykazania kosztów pracy tych osób
przez
przedłożenie odpowiednich dokumentów (np. umów o pracę, umów zlecenia,
lub innych
dokumentów na podstawie których Wykonawca przyjmował każdy koszt
osobowy).
Informacje i dowody dotyczące pkt 2 powinny uwzględniać oraz wykazywać co najmniej:
a) koszt pozyskania oprogramowania GNU;
b)
koszt produkcji oprogramowania własnego;
c) koszt produkcji oprogramowania dedykowanego lub koszt dostosowania
oprogramowania do specyfikacji Zamawiającego;
d) koszt systemu
operacyjnego i innego oprogramowania własnego komponentu
sprzętowego;
e)
każdy koszt osobowy z wykazaniem dowodów na jego wysokość.
Element kosztowy nr 4 „Szkolenie”
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia:
1) Jaki wariant szkolenia Wykonawca
kalkulował w cenie oferty w zakresie Szkolenia -
online czy stacjonarne?
2)
Z jakich czynności i kosztów składa się pozycja „Szkolenie” - element kosztowy 4
kalkulacji cenowej? Zamawiający wzywa do wskazania wszystkich elementów kosztowych
składających się na ten element świadczenia, w tym wskazanie ile osób Wykonawca
przewiduje do realizacji tego elementu zamówienia i w jakim łącznie wymiarze czasowym,
a także wykazania
kosztów pracy tej osoby/osób przez przedłożenie dokumentów
(np.
umów o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów na podstawie których
Wykonawca przyjmował każdy koszt osobowy) oraz (w przypadku szkoleń stacjonarnych)
wskazanie kosztów dojazdu do lokalizacji Zamawiającego w Lublinie (w tym ze
wskazaniem środka lokomocji oraz miejsca z którego Wykonawca będzie dojeżdżał do
lokalizacji Zamawiającego w Lublinie).
Element kosztowy nr 4 „Audyt warunków wdrożenia systemu”
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia:
1)
Z jakich kosztów składa się pozycja elementu kosztowego nr 4 „Audyt warunków
wdrożenia systemu” kalkulacji cenowej?
Przedłożone wyjaśnienia zawierać muszą wykaz kosztów, w tym przedstawiać co
najmniej:
a)
koszty wizji lokalnej u Zamawiającego, łącznie z kosztami podróży;
b) koszty przygotowania raportu z audytu;
c) koszty
czynności audytowych.
2) Ile osób Wykonawca przewiduje do realizacji tego elementu zamówienia i w jakim łącznie
wymiarze czasowym?
3) Zamawiający wzywa ponadto do wykazania kosztów pracy tej osoby/osób przez
przedłożenie dokumentów (np. umów o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów
na podstawie, których Wykonawca przyjmował każdy koszt osobowy).
Element kosztowy nr 4 „Usługa dostawy, uruchomienia i wdrożenia systemu telefonii VoIP”
1) Zamawiający wzywa do szczegółowego wyjaśnienia z jakich czynności i kosztów składa
się pozycja elementu kosztowego nr 4 „Usługa dostawy, uruchomienia i wdrożenia
systemu telefonii VoIP” kalkulacji cenowej określona jako „usługa dostawy, instalacji,
wdrożenia
i konfiguracji systemu telekom
unikacyjnego”, w tym wskazania zakresu czynności i prac
przewidywanych przez Wykonawcę, czasu wykonania poszczególnych czynności
(z uwzględnieniem prac w lokalizacji Zamawiającego), ile osób Wykonawca przewiduje
do realizacji tego elementu zamówienia i w jakim łącznie wymiarze czasowym, a także
wykazania kosztów pracy tej osoby/osób przez przedłożenie dokumentów (np. umów
o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów na podstawie których Wykonawca
przyjmował każdy
koszt osobowy) oraz wskazanie kosztów dojazdu do lokalizacji
Zamawiającego w Lublinie (w tym ze wskazaniem środka lokomocji oraz miejsca z
którego wykonawca będzie dojeżdżał do lokalizacji Zamawiającego w Lublinie).
Przedłożone wyjaśnienia muszą zawierać wykaz kosztów, w tym przedstawiać co
najmniej:
a) koszt dostawy sprzętu i urządzeń do lokalizacji Zamawiającego;
b) koszt montażu urządzeń i instalacji oprogramowania;
c) koszt konfiguracji oprogramowania (w tym podłączenie urządzeń, konfiguracja
nagrywania rozmów, IVR);
d) koszt
sporządzenia scenariuszy testowych;
e) koszt modyfikacji scenariuszy testowych oraz przeprowadzenia i opracowania raportu
z wyników testów;
f) koszt uruchomienia i utrzymywania systemu w toku procedur odbiorczych (Okres
Przejściowy);
g) każdy koszt osobowy z wykazaniem dowodów na jego wysokość.
Element kosztowy
nr 5 Help Desk i wsparcie serwisowe
Zamawiający wzywa do złożenia wyjaśnień:
1) N
a jakiej podstawie Wykonawca założył 30 r/h na obiekcie w trakcie trwania umowy
w elemencie kosztowym nr 5 kalkulacji cenowej i czy wskazany wymiar godzin obejmuje
okres gwarancji?
2)
Czy w ten wolumen czasowy wliczono czas, a przede wszystkim koszt związany
z
dojazdem do siedziby Zamawiającego? Czy uwzględniono ewentualny koszt noclegów
związanych z tym dojazdem?
3) Ile osób zostanie faktycznie skierowanych do realizacji tego elementu zamówienia?
Zamawiający wzywa również do wykazania kosztów pracy tej osoby/osób przez
przedłożenie dokumentów (np. umów o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów
na podstawie których Wykonawca przyjmował każdy koszt osobowy) oraz wskazanie
z
jakiego miejsca lokalny przedstawiciel Wykonawcy ma dojeżdżać do lokalizacji
Zamawiającego w Lublinie.
4) Na jakiej podstawie Wykonawca przyjął 200 r/h pracy w ramach tego elementu
świadczenia, a także wyjaśnienia, czy w ramach tych 200 r/h Wykonawca uwzględnił
(i w
jakim wymiarze) koszt i czas związany z
koniecznością przyjmowania zgłoszeń
serwisowych i pozostawania w gotowości?
5) Ile osób zostanie faktycznie skierowanych do realizacji tego elementu zamówienia?
Należy wykazać koszty pracy tej osoby/osób przez przedłożenie dokumentów (np. umów
o pracę, umów zlecenia, lub innych dokumentów na podstawie których Wykonawca
przyjmował każdy koszt osobowy).
6) Czy Wykonawca uwzględnił w tej pozycji kosztowej koszt utrzymania systemu do obsługi
zgłoszeń w ramach Help Desk i w jakiej wysokości oraz na jakiej podstawie (w tym
ze
wskazaniem dowodów)?
7) Jak Wykonawca będzie realizował Help Desk i zdalne wsparcie serwisowe po
wyczerpaniu przyjętych 200 r/h w toku 4 letniej realizacji kontraktu?
8) W której konkretnie pozycji elementu kosztowego nr 5 jest ujęty koszt bieżącej aktualizacji
wad i luk bezpieczeństwa całości Systemu telekomunikacyjnego SwitchVoIP200,
w szczególności na podstawie poprawek i aktualizacji publikowanych na stronie
Asterisk.org?
„Inne”
1)
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia, w którym elemencie kosztowym Wykonawca ujął
koszt wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy dalej „ZNWU”, a jeśli
wniesienie ZNWU ma nastąpić w formie bezgotówkowej, należy wskazać ten koszt
oraz
przedstawić dowód w tym zakresie.
2)
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia, w którym elemencie kosztowym Wykonawca ujął
koszt przygotowania dokumentacji (instrukcje, karty produktu, karty gwarancyjne,
dokument wynikający z § 6 ust 7 umowy, Kartu Urządzenia itp.) oraz do przedstawienia
w
tym zakresie dowodów – ilość roboczogodzin z ich kosztem, wartość materiałów,
tłumaczeń itp.
3)
Zamawiający wzywa do wyjaśnienia, w którym elemencie kosztowym Wykonawca ujął
koszt ewentualnej naprawy/wymiany elementów sprzętowych (element kosztowy nr 1, 2,
3)
w ramach udzielonej gwarancji na przedmiot świadczenia – w jakiej wysokości oraz na
jakiej podstawie
”.
W odpowiedzi na wezwani
e, Odwołujący złożył wyjaśnienia w piśmie z dnia 8 lutego
2023 r. wraz z dowodami w
postaci wyciągu umów o pracę (3 szt.) oraz oferty cenowej
serwera oraz oświadczenia własnego oraz spółki Suntar Sp. z o.o.
Zamawiający uznał wyjaśnienia Odwołującego za niewyczerpujące i niewystarczające
oraz nieuzasadnia
jące podanej w ofercie ceny, odrzucając 31 marca 2023 r. ofertę
Odwołującego na podstawie art. 224 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp.
W
ocenie Izby, wyjaśnienia ceny złożone prze Odwołującego wraz z dowodami
są bardzo ogólne, lakoniczne i niekompletne. Brak jest w nich jakiejkolwiek argumentacji
i wyjaśnienia zaoferowanej ceny.
Niezasadny jest również argument Odwołującego, że Zamawiający w uzasadnieniu
odrzucenia oferty
nie wskazał jakich elementów cenowych odwołujący nie wykazał
lub nie wyjaśnił.
Zdaniem Izby, Zamawiaj
ący w sposób szczegółowy na str. 10-17 Informacji o wyborze oferty
najkorzystniejszej
przedstawił te okoliczności, których wykonawca nie wycenił lub pomimo
wezwania zamawiającego nie wyjaśnił. Zamawiający wskazał, że Wykonawca nie
zastosował się do żądania podania cen zakupu lub wytworzenia oraz parametrów
technicznych komponentu
sprzętowego centrali w formule podziału na koszty: serwer,
moduł, centrala, ograniczając się jedynie do ogólnikowego stwierdzenia że: „Cena została
skalkulowana
na podstawie naszego doświadczenia w realizacji zadań o podobnej złożoności, znajomości
kosztów porównywalnych projektów. W zakresie elementu kosztowego nr 1
Odwołujący
podał jedynie globalną kwotę i ogólnikowo podał: „System telekomunikacyjny SwitchVoIP200
wraz z elementami i składowymi zgodny z wymaganiami SWZ i OPZ”. Jeśli zaś chodzi o
koszty oprogramowania to, Wykonawca w wyjaśnieniach wskazał, że system stanowi
autorskie rozwiązanie SUNTAR, a wartość elementów sprzętowych stanowi około 35%
zaoferowane
w tym zakresie ceny.
Wskazał również, że cena jednostkowa zakupu serwera to 8.625,00 zł.
Brak jest zatem odpowiedzi na pytanie
dotyczące poszczególnych kosztów składających
się na wytworzenie całościowe systemu telekomunikacyjnego SwittchVoIP 200. Wskazać
również należy, że w wyjaśnieniach ceny, Odwołujący nie podnosił argumentacji
(podniesionej
w odwołaniu) o braku możliwości wyjaśnienia elementu systemu telekomunikacyjnego
SwittchVoIP200
, z uwagi na to, że system ten nie został stworzony na potrzeby
przedmiotowego postępowania i został już zamortyzowany. Zgodzić się należy
z Zamawiaj
ącym, że sam fakt istnienia danego rozwiązania nie powoduje niemożliwości
wylistowania kosztów jego wytworzenia, zwłaszcza, że Odwołujący potrafił je określić
w
sposób procentowy.
Dalej, Zamawiaj
ący uzasadnił, że złożone wyjaśnienia nie odpowiadały również na
wątpliwości związane z kosztami udzielenia licencji przez cały okres zadeklarowany w
ofercie. Oznacza to, że Wykonawca nie zastosował się do żądania związanego z
odpowiedzią na pytanie zmieszczone pod literą f), bowiem w złożonych wyjaśnieniach
Wykonawca
podał
jedynie,
że „koszty licencjonowania na potrzeby realizacji przedmiotu zamówienia zostały
„wkalkulowane” nie podając, tak jak oczekiwał Zamawiający, konkretnej ceny. Informacji
na ten temat nie zwiera
również przedstawiona kalkulacja. Złożone przez Odwołującego
kopie umów o pracę nie pozwalają na uzyskanie informacji w zakresie kosztów osobowych,
bowiem dane te zosta
ły zanonimizowane.
W zakresie
Elementu kosztowego nr 4 „Szkolenie”, słusznie podniósł Zamawiający
w uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego, że Odwołujący nie wykazał kosztów pracy
oraz
pominął informację o środku lokomocji, oraz miejsca z którego będzie Odwołujący
dojeżdżał, co było objęte treścią wezwania do wyjaśnień ceny.
W zakresie Elementu kosztowego nr 4
„Audyt warunków wdrożenia systemu”
Zamawiaj
ący nie zakwestionował stawki nie większej niż 50 zł, jak twierdzi Odwołujący,
jednakże oświadczenia z dnia 7 lutego 2023 r. co do udostępnienia osoby, która wykona
usługę w ramach Audytu warunków wdrożenia systemu, trudno uznać za dowód
potwierdzający koszty osobowe dla realizacji powyższego zakresu. Po pierwsze nie jest
to umowa o pracę z pracownikiem Odwołującego a ponadto Odwołujący deklarował
realizację zamówienia bez korzystania z potencjału podmiotów trzech oraz podwykonawcy.
Zatem dowód ten, nie może być uznany za przydatny w sprawie.
W zakresie Elementu kosztowego nr 4 „Usługa dostawy, uruchomienia i wdrożenia
systemu telefonii VoIP” zgodzić się należy z Zamawiającym, że Odwołujący w zakresie
wyjaśnienia tej pozycji pominął całkowicie opis z jakich składa się ta pozycja skupiając
się jedynie na wylistowaniu kosztów wchodzących w jej skład. Tymczasem Zamawiający
w
treści wezwania jednoznacznie wskazał, że oczekuje nie tylko podania kosztów ale
również opisu czynności, które będą składały się na ww. element kosztowy. Co więcej,
Zamawiający
w sposób jasny i klarowny sprecyzował, że w tym zakresie oczekuje wskazania zakresu
czynności i prac przewidzianych do wykonania przez Wykonawcę, czasu wykonania
poszczególnych czynności (z uwzględnieniem prac w lokalizacji Zamawiającego).
W zakresie Elementu kosztowego nr 5 „Hepl Desk i wsparcie serwisowe” również
wyjaśnienia Odwołującego nie stanowią odpowiedzi na wszystkie zadane przez
Zamawiającego pytania. Odwołujący odnosi się do stanowiska Zamawiającego w sposób
wybiórczy, pomijając okoliczność, że nie wyjaśnił wszystkich wątpliwości Zamawiającego
skierowanych w ramach wyjaśnienia Elementu kosztowego nr 5.
Tożsamą argumentację należy zastosować dla wyjaśnienia elementu „Inne”.
Zamawiający żądał wskazania, w którym elemencie kosztowym został ujęty
koszt
ewentualnej naprawy/wymiany elementów sprzętowych w ramach udzielonej gwarancji
, a
także wskazania jej wysokości i podstawy. Tymczasem Odwołujący wskazał jedynie że koszt
naprawy/wymiany element
ów sprzętowych mieści się w kosztach zakupu urządzeń,
co nie stanowi odpowiedzi na pytanie Zamawiaj
ącego.
Za niezasadny należy uznać również argument, że Zamawiający nie
uprawdopodobnił, że cena Odwołującego jest nieadekwatna do realiów rynkowych.
Podkreślenia
wymaga,
że obowiązek wykazanie, że cena nie jest rażąco niska obciąża Odwołującego. To
Odwołujący zgodnie z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp, a nie Zamawiający ma wykazać że jego
cena nie jest
rażąco niska.
Izba nie uwzględniła stanowiska Odwołującego zawartego w piśmie z dnia 26
kwietnia 2023 r.,
stanowiącego uzupełnienie odwołania w odniesieniu do zawyżenia przez
Zamawiającego wartości szacunkowej. Zarzut dotyczący ustalenia wysokości szacunkowej
wartości zamówienia nie był podniesiony w odwołaniu, a zatem zgodnie z art. 555 ustawy
Pzp Izba nie może orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu.
Reasumując, złożone wyjaśnienia ceny nie uzasadniły ceny podanej
w ofercie jako niewypełniającej przesłanek rażąco niskiej ceny. Potwierdziły zatem
zasadność czynności Zamawiającego.
Wobec powyższego należało orzec jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 557 i 575
ustawy Pzp w zw. z § 5 pkt 1 i 2 oraz § 7 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich
rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grudnia 2020
r.
(Dz.U.
z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: …………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 3393/22 z dnia 2023-12-30
- Sygn. akt KIO 1581/23 z dnia 2023-06-16
- Sygn. akt KIO 1492/23, KIO 1527/23 z dnia 2023-06-14
- Sygn. akt KIO 1463/23, KIO 1478/23 z dnia 2023-06-07
- Sygn. akt KIO 1388/23 z dnia 2023-06-02
