rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-05-08
rok: 2023
data dokumentu: 2023-05-08
rok: 2023
sygnatury akt.:
KIO 1110/23
KIO 1110/23
Komisja w składzie:
Przewodniczący: Anna Kuszel - Kowalczyk Członkowie: Agata Mikołajczyk, Jolanta Markowska Protokolant: Rafał Komoń
Przewodniczący: Anna Kuszel - Kowalczyk Członkowie: Agata Mikołajczyk, Jolanta Markowska Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na posiedzeniu i rozprawie w dniu 4 maja 2023
r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 kwietnia 2023 r. przez
wykonawcę Stadler Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Siedlcach w postępowaniu
prowadzonym przez
Województwo Śląskie w Katowicach
A. przy udziale wykonawcy
Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. z siedzibą w
Bydgoszczy,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie
odwołującego,
B. przy udziale wykonawcy
MEDCOM sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 kwietnia 2023 r. przez
wykonawcę Stadler Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Siedlcach w postępowaniu
prowadzonym przez
Województwo Śląskie w Katowicach
A. przy udziale wykonawcy
Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. z siedzibą w
Bydgoszczy,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie
odwołującego,
B. przy udziale wykonawcy
MEDCOM sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
orzeka:
1. o
ddala odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża odwołującego Stadler Polska Sp. z o.o. z siedzibą w
Siedlcach i
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
Stadler Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Siedlcach tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od odwołującego Stadler Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Siedlcach
na rzecz
Województwa Śląskiego w Katowicach kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie:
trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wydatków pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. poz. 2022, poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………...…….…
………………………………
………………………………
Sygn. akt: KIO 1110/23
U z a s a d n i e n i e
Województwo Śląskie w Katowicach, w imieniu którego postępowanie prowadzi Koleje
Śląskie Sp. z o. o. z siedzibą w Katowicach zwany dalej „Zamawiającym”, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie przepisów z dnia 11 września 2019 r. -
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. poz. 2022, poz. 1710), zwanej dalej „ustawą Pzp”
lub „Pzp”, pn. „Zakup zeroemisyjnego taboru kolejowego”, nr postępowania:
FFZS.27.9.2023.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,
pod numerem 2023/S 056-164355 z dnia 2023-03-20.
Wobec
zmienionej treści Specyfikacji Warunków Zamówienia (dalej: „SWZ”), tj. Części
formalnej SWZ
– Sekcja XVI: Opis kryteriów, którymi Zamawiający będzie się kierował przy
wyborze oferty wraz z podaniem zaznaczenia tych kryteriów i sposobu oceny ofert, pkt 16.1,
Kryterium 7
– Zastosowanie technologii SIC w przetwornicach pomocniczych SIC, w dniu 19
kwietnia 2023
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł odwołanie wykonawca
Stadler Polska sp. z o.o. z siedzibą w Siedlcach, zwany dalej „Odwołującym”.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 16 pkt 1, 2 i 3, art. 17 ust. 1 Pzp przez
ukształtowanie kryteriów oceny ofert odnoszących się do aspektów technicznych przedmiotu
dostawy (Zastosowanie technologii SIC w przetwornicach pomo
cniczych SIC), które nie
gwarantują uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, przez nieuzasadnione
charakterem zamówienia preferowanie i promowanie określonych rozwiązań technicznych,
które charakteryzują tylko jednego producenta elementów wyposażenia pociągów,
doprowadzając przy tym do wyeliminowania innych producentów i ich produktów, co
prowadzi do zachwiania zasad uczciwiej konkurencji.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie niniejszego odwołania w całości i nakazanie
Zamawiającemu wykreślenia z SWZ, Sekcji XVI pkt 16.1 poz. 7 kryteriów oceny ofert –
zastosowanie technologii SIC w przetwornicach pomocniczych SIC.
Ponadto Odwołujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów
znajdujących się w aktach Postępowania lub przedłożonych w toku postępowania
odwoławczego – na okoliczności przytoczone w odwołaniu oraz w toku postępowania
odwoławczego.
Uzasadnienie odwołania
Odwołujący podał, że Zamawiający prowadzi postępowanie, którego przedmiotem jest Zakup
zeroemisyjnego taboru kolejowego, w skład którego wchodzi między innymi dostawa 22
sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych (EZT) wraz ze świadczeniem usług serwisowych z
możliwością zwiększenia zakresu dostawy o kolejne 8 sztuk EZT wraz z pakietem
utrzymania w ramach prawa opcji.
Dalej Odwołujący podał, że Zamawiający określił w Sekcji XVI Opis kryteriów, którymi
Zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty wraz z podaniem znaczenia tych
kryteriów i sposobu oceny ofert, pkt 16.1 następujące kryteria oceny ofert i ich wagi:
Lp. Kryterium
Waga
1.
Cena brutto dostawy EZT wraz z pakietem naprawczym - Cd
2.
Cena brutto Usług serwisowych EZT - Cu
15
3.
Współczynnik efektywności energetycznej ruchowej - Weer
20
4.
Współczynnik efektywności energetycznej postojowej - Weep
5
5.
Masa służbowa EZT - Ms
5
6.
Kary umowne - Ku
5
7.
Zastosowanie technologii SiC w przetwornicach pomocniczych - SiC
5
Odwołujący wskazał, że przetwornica pomocnicza, którą Zamawiający wprowadził, jako
jedno z kryterium oceny ofert, jest, obok falownika trakcyjnego (przetwornicy trakcyjnej),
kluczowym elementem układu elektrycznego pojazdu szynowego. Przetwornice pomocnicze
na wysokie napięcie (3000 V) do pojazdów kolejowych eksploatowanych w polskim systemie
kolejowym, oferowane są przez niezależnych producentów: ABB, Ingeteam, Medcom, jak
również produkowane są bezpośrednio na własne potrzeby, przez niektórych dostawców
gotowych pojazdów (Alstom, Siemens, Skoda).
W produkcji przetwornic na wysokie napięcie (3000 V) stosowane są różne technologie
(komponenty), takie jak IGBT (tranzystory bipolarne z izolowaną bramką na bazie krzemu)
lub SiC (półprzewodniki na bazie węglika krzemu). Technologia IGBT stosowana jest przez
wszystkich niezależnych producentów, zaś technologia SiC tylko przez Medcom, który w
przeciwieństwie do pozostałych producentów przetwornic pomocniczych do pojazdów
kolejowych na wysokie napięcie (3000 V), stosuje wymiennie: technologię (komponenty)
IGBT lub technologię (komponenty) SiC ( Dówód nr 1 - wyciąg z katalogów Medcom, ze
strony internetowej: https://www.medcom.com.pl).
Dalej Odwołujący wskazał, że firma Medcom, producent przetwornic w technologii SiC, jest
ka
pitałowo powiązana z japońską firmą Mitsubishi Electric (Mitsubishi Electric jest
udziałowcem firmy Medcom – dowód nr 2 - wyciąg z KRS w załączeniu), jednym z
wiodących na świecie producentów komponentów SiC. To właśnie dzięki tej kluczowej relacji
i zagwa
rantowaniu sobie dostępności komponentów SiC bezpośrednio od udziałowca,
Medcom posiada, przynajmniej w zakresie tej technologii, przewagę konkurencyjną na rynku
przetwornic pomocniczych dla wysokich napięć (3000 V), na bazie węglika krzemu (SiC), co
umożliwia mu zdobywanie kolejnych zamówień w tym segmencie. Na dowód tej tezy,
Odwołujący przywołał fragment wywiadu Wiceprezesa Medcomu Pana P. W. z dnia
04.01.2023, który ukazał się na branżowej stronie Transport Publiczny (www.transport-
publiczny.pl), gdzie
na zadane przez dziennikarza pytanie „Jakie znaczenie dla rozwoju
technologii SiC ma partnerstwo z Mitsubishi?
” Wiceprezes W. odpowiada:
„Kluczowe. Dzięki partnerstwu z Mitsubishi Electric mogliśmy zintensyfikować nasze prace
rozwojowe i jeszcze bardziej
przyspieszyć wdrożenia technologii SiC do kolejnych typów
pojazdów. Mitsubishi Electric jest jednym z wiodących producentów półprzewodników SiC, a
dzięki naszej współpracy już na etapie ich projektowania mamy możliwość doboru
kluczowych dla nas parametrów technicznych, co sprawia, że końcowy produkt jest
dokładnie dopasowany do potrzeb naszych urządzeń. Nie do przecenienia jest również fakt
dostępności tych komponentów, który umożliwia nam – przynajmniej w zakresie technologii
SiC
– płynną produkcję i zbieranie kolejnych zamówień.”.
Ponadto Odwołujący wskazał, że punktowane w przedmiotowym postępowaniu rozwiązanie
(zastosowanie technologii SiC w przetwornicach pomocniczych
– SiC), którego usunięcia z
Kryterium oceny ofert domaga się Odwołujący, jest de facto oferowane przez jedynego
niezależnego producenta przetwornic pomocniczych na wysokie napięcie (3000 V) - firmę
Medcom. Odwołujący, stwierdził, że prowadzi to do sytuacji, w której, aby zwiększyć swoje
szanse na uzyskanie zamówienia i uzyskanie dodatkowych punktów, we wskazanym wyżej
kryterium oceny ofert, wykonawca zamówienia w fazie jego realizacji, zmuszony zostanie do
zakupu przetwornic pomocniczych u konkretnego producenta.
Ponadto Odwołujący
nadmienił, że częstą praktyką producentów w takich sytuacjach jest podwyższanie ceny
pożądanego do konkretnego postępowania produktu dla ogółu Dostawców, wraz z
preferencyjną ceną dla jednego określonego Dostawcy, który już na tym etapie będzie mieć
przewagę nad innymi, tym bardziej, że Kryterium 7 stanowi wagę „5” punktów.
Odwołujący ocenił, że stoi to w sprzeczności z zasadą zachowania uczciwej konkurencji,
gdyż w rzeczywistości wprowadza monopol na rynku przetwornic pomocniczych na wysokie
napięcie 3000 V, w sytuacji, gdy są dostępne inne, równoważne rozwiązania, mające takie
same właściwości użytkowe. Dodatkowo, zastosowanie kryterium technologii SiC, w
przetwornicach pomocniczych SiC, nie jest w żaden sposób uzasadnione obiektywną
potrzebą Zamawiającego, która wg Odwołującego powinna być oczywista i nie budzić
żadnych wątpliwości, co do jej zasadności.
Zdaniem Odwołującego taką zrozumiałą i uzasadnioną potrzebą Zamawiającego jest np.
zmniejszenie zużycia energii, zarówno w fazie jazdy jak i w fazie postoju pojazdu. Oba te
parametry są już jednak przedmiotem oceny w innych kryteriach oceny ofert - poz. 3
Kryterium oceny ofert, Współczynnik efektywności energetycznej ruchowej – Weer oraz poz.
4 Współczynnik efektywności energetycznej postojowej – Weep. Nie ma więc uzasadnionej
potrzeby wprowadzania kolejnego
kryterium, które w rzeczywistości determinuje konkretne
rozwiązanie techniczne i zaburza przejrzystość tego postępowania, co będzie miało
znaczący wpływ na konkurencyjność złożonych ofert.
Wg Odwołującego, to dostawca taboru powinien mieć prawo decydować, w jaki sposób ma
zagwarantować zmniejszenie zużycia energii i jaką technologię zastosować, aby taki cel
osiągnąć. Tylko takie ukształtowanie kryteriów oceny ofert, które pozostawia dostawcy
swobodę wyboru w doborze rozwiązania technicznego, gwarantuje prawdziwą konkurencję i
uzyskanie najlepszych efektów zamówienia.
Odwołujący podkreślał, że pozostawienie kryteriów oceny ofert w obecnej formie promuje
firmę Medcom, naruszając zasadę uczciwej konkurencji i nie przyczynia się przy tym do
zasadniczej poprawy
funkcjonalnych parametrów oferowanego pojazdu, która uzasadniałyby
eliminację z rynku pozostałych producentów przetwornic pomocniczych na wysokie napięcie
(3000 V), nie stosujących technologii SiC. W sytuacji faktycznego monopolu na rynku
producentów przetwornic pomocniczych z technologią SiC, nie ma gwarancji uzyskania, od
jedynego producenta identycznych, bądź zbliżonych cen, takich jakie otrzymują już dostawcy
pojazdów kolejowych, których wiążą wieloletnie relacje z tym producentem.
Podsumowując Odwołujący podkreślił, że swoboda Zamawiającego w ustalaniu kryteriów
pozacenowych nie jest nieograniczona, ale musi zapewnić przeprowadzenie postępowania i
wybór najkorzystniejszej oferty z poszanowaniem zasady uczciwej konkurencji, równego
traktowania wykonaw
ców oraz zasady proporcjonalności.
Ponieważ kryteria oceny ofert ze swej natury – poprzez promowanie określonych cech lub
funkcjonalności – prowadzą do zwiększenia szans na uzyskanie zamówienia przez jednych
wykonawców, ograniczając te szanse innym wykonawcom, nie mogą one odnosić się do
takich aspektów, które nie mają znaczenia z punktu widzenia uzasadnionych potrzeb
Zamawiającego, w przeciwnym razie jedynym skutkiem ich zastosowania będzie
uprzywilejowanie jednych wykonawców kosztem innych, ograniczenie możliwości ich
konkurowania oraz przekroczenie zasady proporcjonalności, rozumianej jako stosowanie
wymagań adekwatnych do potrzeb i zakładanych celów postępowania, bez żadnych
wymiernych korzyści w postaci uzyskania produktów lepszych jakościowo. Należy więc
stwierdzić, że zamawiający ma prawo ustalać swobodnie kryteria oceny ofert, z tym
zastrzeżeniem, że jest w stanie uzasadnić ich zastosowanie swoimi obiektywnie
uzasadnionymi potrzebami, a zatem że kryteria te służą uzyskaniu najlepszych efektów
zamówienia.
W dniu 2 maja 2023
r. Zamawiający złożył do akt sprawy odpowiedź na odwołanie, w której
wnosił o oddalenie odwołania.
W dniu 2 maja 2023 r.
wykonawca Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. z siedzibą w
Bydgoszczy
złożył do akt sprawy pisemne stanowisko w sprawie.
W dniu 4 maja 2023 r. wykonawca MEDCOM
sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie złożył do
akt sprawy pisemne stanowisko w sprawie.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia, pisma procesowe stron i uczestników postępowania
wraz z
załącznikami, stanowiska i dokumenty złożone przez strony i uczestników
postępowania, w tym w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza
ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp. W szczególności, na
uwzględnienie nie zasługiwał wniosek Przystępującego MEDCOM co do konieczności
odrzucenia
odwołania, ze względu na wskazanie jako podstaw prawnych zarzutu przepisów
ustawy Pzp w których unormowane są zasady ogólne udzielania zamówień publicznych. W
ocenie Izby,
okoliczność stanowiąca podstawę wniosku nie wypełnia żadnej z przesłanek
art. 528 ustawy Pzp
, a postawiony zarzut nadawał się do rozpoznania.
Do
postępowania odwoławczego, zachowując termin ustawowy oraz wykazując interes w
uzyskaniu rozstrzygnięcia na rzecz strony do której przystąpił, zgłosił przystąpienie
wykonawca:
- MEDCOM sp. z o.
o. z siedzibą w Warszawie (dalej MEDCOM), po stronie Zamawiającego,
-
Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. z siedzibą w Bydgoszczy (dalej PESA), po stronie
Odwołującego.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 ustawy Pzp, tj. istnienie po stronie O
dwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez Odwołującego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamawiającego.
Przywołane w odwołaniu podstawy prawne stanowią:
- art. 16 ustawy Pzp-
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie
zamówienia w sposób:
1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
- art. 17 ust. 1 ustawy Pzp -
Zamawiający udziela zamówienia w sposób zapewniający:
1) najlepszą jakość dostaw, usług, oraz robót budowlanych, uzasadnioną charakterem
zamówienia, w ramach środków, które zamawiający może przeznaczyć na jego realizację,
oraz
2) uzyskanie najlepszych efektów zamówienia, w tym efektów społecznych, środowiskowych
oraz gospodarczych, o ile którykolwiek z tych efektów jest możliwy do uzyskania w danym
zamówieniu, w stosunku do poniesionych nakładów.
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, iż
odwołanie podlega oddaleniu w całości.
Wydając wyrok Izba uznała za istotne dla sprawy i rozstrzygające poniższe kwestie.
W ocenie Izby,
nie potwierdził się zarzut podnoszony przez Odwołującego - w
niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia przepisów wskazanych w odwołaniu. Co do
zasady Izba
podzieliła stanowisko Zamawiającego przedstawione w odpowiedzi na
odwołanie i Przystępującego MEDCOM przedstawione w piśmie procesowym oraz ustnie na
rozprawie.
Odnośnie sposobu postawienia zarzutu przez Odwołującego, który to zarzut został
oparty wyłącznie na zasadach ogólnych ustawy Pzp, wskazać należy, że skład orzekający
uznał, iż w okolicznościach niniejszej sprawy tak sformułowany zarzut nadawał się do
rozpoznania. Zarzut dotyczył wprowadzenia dodatkowego kryterium oceny ofert. Biorąc pod
uwagę sposób ukształtowania przepisów ustawy Pzp w zakresie formułowania kryteriów
oceny o
fert, dostrzec należy, iż przepisy te odmiennie od przepisów dot. np. sposobu opisu
przedmiotu zamówienia, nie referują wprost np. do zasady uczciwej konkurencji, wobec tego
trudno byłoby sformułować zarzut naruszenia konkretnej normy. Jednakże przez pryzmat
celu w jakim określa się kryteria oceny ofert tj. dążenia do wyboru oferty najkorzystniejszej, w
ocenie Izby możliwe jest odwołanie się do zasad ogólnych. Trudno byłoby zaakceptować
wniosek, że kryteria oceny ofert nie muszą być zgodne z naczelnymi zasadami Pzp. Ponadto
jedynie na marginesie należy wskazać, iż Izba wydając rozstrzygnięcie nie jest związana
podstawą prawną zarzutu.
Izba
ustaliła, że treść postanowień SWZ przedstawiona w odwołaniu odpowiada
stanowi faktycznemu, wobec czego nie będzie powtarzana.
Izba zważyła, iż jak dostrzegł sam Odwołujący, kryteria oceny ofert ze swej natury –
poprzez promowanie określonych cech lub funkcjonalności – prowadzą do zwiększenia
szans na uzyskanie zamówienia przez jednych wykonawców, ograniczając te szanse innym
wykonawcom.
Przede wszystkim jednak dobór kryteriów oceny ofert, stosownie do art. 239
ustawy Pzp, ma umożliwić wybór oferty najkorzystniejszej. W zakreślonych przez ustawę
Pzp ramach Zamawiający mogą dowolnie dobrać kryteria jakościowe do swoich
uzasadnionych potrzeb.
Zgodnie z art. 242 ustawy Pzp kryteriami jakościowymi mogą być w
szczególności kryteria odnoszące się do jakości, aspektów społecznych, środowiskowych
czy innowacyjnych. Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku o sygn. akt
Zs
XIII 35/21 „W art. 67 ust 4 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z
dnia 26
lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE,
a
także w jej motywie 92 wskazano, że istotą kryteriów jest umożliwienie oceny
porównawczej poziomu wykonania oferowanego w każdej z ofert w kontekście przedmiotu
zamówienia określonego w specyfikacji technicznej. Wybrane kryteria udzielenia zamówienia
nie powinny przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru oraz
powinny zapewniać możliwość efektywnej i uczciwej konkurencji, a także powinny im
towarzyszyć rozwiązania, które pozwalają na skuteczną weryfikację informacji
przedstawianych przez
oferentów. Aby ustalić ofertę najkorzystniejszą ekonomicznie,
decyzja o udzieleniu zamówienia nie powinna opierać się wyłącznie na kryteriach
pozakosztowych. Kryteria jakościowe powinny zatem być uzupełnione kryterium kosztów,
którym według uznania instytucji zamawiającej mogłyby być cena lub podejście oparte na
e
fektywności kosztowej, na przykład rachunek kosztów cyklu życia. Jak wynika zatem z
powyższego, celem kryteriów oceny ofert, dobieranych przez zamawiającego dla
konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia, jest wybór oferty najkorzystniejszej.
Podkre
ślić przy tym należy, iż kryteria oceny ofert winny realizować zasadę przejrzystości,
niedyskryminacji, równego traktowania wykonawców, jak również gwarantować, że oferty
będą oceniane w warunkach efektywnej konkurencji.”
W ocenie Izby Zamawiający formułując kryteria oceny ofert ma prawo wskazywać na
pożądane przez siebie rozwiązania techniczne, jeżeli rozwiązania te mogą prowadzić do
pozyskania lepszego produktu.
Analizując okoliczności sprawy i opierając sią na
argumentacji Zamawiającego, Izba doszła do przekonania, że Zamawiający wprowadzając
kryterium oceny ofert dot. wykonania przetwornic pomocniczych w technologii SiC, niejako
chce zmotywować wykonawców do zastosowania pożądanego rozwiązania i podjęcia ryzyka
związanego z zastosowaniem nowej technologii. Jednocześnie Izba uznała, wprowadzenie
przedmiotowego kryterium
za uzasadnione potrzebami Zamawiającego. Jak uzasadniał
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie „Analiza informacji dostępnych na rynku pozwoliła
ustalić, że zastosowanie technologii SiC w przetwornicach pomocniczych przynosi
następujące korzyści:
1. Wyższa efektywność energetyczna: Technologia SiC ma niższe straty mocy i wyższą
sprawność niż tradycyjne technologie półprzewodnikowe, co prowadzi do większej
efektywności energetycznej i mniejszej straty energii. Jest to jedna z podstawowych i
największych korzyści wykorzystania technologii SiC.
2. Wyższa częstotliwość pracy: Dzięki lepszym właściwościom elektrycznym, technologia
SiC umożliwia pracę przetwornicy pomocniczej z wyższą częstotliwością, co z kolei
przekłada się na lepszą jakość sygnału oraz większą odporność na zakłócenia
elektromagnetyczne, co czyni je szczególnie użytecznymi w aplikacjach wymagających
wysokiej niezawodności i stabilności zasilania, takich jak systemy bezpieczeństwa. Wskazuje
się, że stosowanie technologii SiC, przez ograniczenie zakłóceń w przetwornicy, wpływa na
większą żywotność samego urządzenia jak i urządzeń podpiętych za przetwornicą
(klimatyzacja, system informacji pasażerskiej, ogrzewanie, itp.).
3. Większa niezawodność: Technologia SiC ma wyższą wytrzymałość na wysokie
temperatury i mniejszą podatność na uszkodzenia w wyniku przepięć, co prowadzi do
większej niezawodności pracy przetwornicy pomocniczej.
4. Mniejszy rozmiar i waga: Dzięki wyższej częstotliwości pracy i mniejszym stratom mocy,
przetwornice pomocnicze oparte na technologii SiC mogą mieć mniejsze rozmiary i wagi niż
tradycyjne przetwornice, co pozwala na zmniejszenie miejsca zajmowanego w urządzeniach
i poprawę ich mobilności.
5. Dłuższa żywotność: Zwiększona niezawodność i wytrzymałość na wysokie temperatury
przekłada się na dłuższą żywotność urządzenia i mniejszą potrzebę konserwacji.
Widać więc, że zastosowanie technologii SiC przyniesie więcej korzyści niż tylko te w
zakresie wi
ększej efektywności energetycznej. (…) Technologia SiC jest uważana za
wiodącą w dziedzinie elektroniki mocy i znajduje zastosowanie w różnych sektorach
przemysłu. Stosowanie przetwornic SiC w polskim przemyśle kolejowym pozwoli na
zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez wdrażanie innowacyjnych
rozwiązań technologicznych. (…) Technologia SiC jest rozwiązaniem, które na etapie
produkcji jest droższe, ale w dłuższej perspektywie czasowej odnoszącej się do żywotności
pojazdu, która zwykle przewidziana jest na 30-40 lat pozwoli Zamawiającemu na uzyskanie
realnych oszczędności, jak również przełoży się na ograniczenie śladu węglowego.” Izba
podziela stanowisko Zamawiającego, że Zamawiający, jako podmiot dysponujący środkami
publicznymi, nie tylko
powinien dbać o własne potrzeby, ale powinien realizować również
cele zamówień publicznych, tj. wspierać rozwiązania innowacyjne i prośrodowiskowe.
Zastosowanie technologii SiC w pojazdach jest właśnie takim rozwiązaniem. Jak podkreślał
Zamawiający, przedmiotem zamówienia jest „Zakup zeroemisyjnego taboru kolejowego”,
d
latego też promowanie rozwiązań, które pozwolą w pozytywny sposób wpłynąć na zużycie
energii ma dla niego kluczowe znaczenie.
Argumentacja Zamawiającego, uzasadniająca
wprowadzenie kryterium zastosowania technologii SiC w przetwornicach pomocniczych, nie
została podważona przez Odwołującego, nie wykazał on że okoliczności powoływane przez
Zamawiającego są nieistotne.
Jednocześnie dostrzeżenia wymaga, że wskazane kryterium w ocenie Izby nie ma
charakteru „eliminacyjnego”, tzn. wykonawcy mogą złożyć oferty z odmiennym rozwiązaniem
technicznym i
zostaną one przyjęte w postępowaniu i stosownie ocenione. Wskazane
kryterium nie uniemożliwia wykonawcom ubiegania się o udzielenie zamówienia i złożenia
konkurencyjnej oferty. Za takim stanowiskiem przemawia również wartość kryterium
określona na poziomie 5 punktów. W ocenie Izby, wartość ta jest istotna dla podjęcia przez
wykonawców wysiłku niezbędnego do zaoferowania wymaganej technologii, lecz nie jest na
tyle znacząca, aby zasadniczo mogła wpłynąć na konkurencyjność.
Odwołujący opierał swoją argumentację również na twierdzeniu, iż na rynku polskim istnieje
swoisty monopol wykonawcy MEDCOM na dostawę przetwornic pomocniczych na wysokie
napięcie w których zastosowano technologię SiC. Odwołujący podnosił, że po pozostawieniu
kwestionowanego kryterium, wykonawca zamówienia w fazie jego realizacji, zmuszony
zostanie do zakupu przetwornic pomocniczych u konkretnego producenta, co może
prowad
zić do podwyższenia ceny produktu dla ogółu dostawców taboru, wraz z
preferencyjną ceną dla jednego określonego dostawcy. Oprócz przedstawienia hipotetycznej
sytuacji rynkowej Odwołujący nie wykazał, iż do zaburzenia konkurencji może faktycznie
dojść i jaki podmiot może być beneficjentem tej sytuacji. Należy podkreślić, iż zamówienie
kierowane
jest do producentów/dostawców taboru kolejowego, którzy rzadko funkcjonują
tylko na rynku polskim. W większości przypadków oferują oni swoje produkty, co najmniej na
rynku europejskim. W ocenie Izby Odwołujący nie wykazał, że na rynku polskim i
europejskim wykonawca MEDCOM faktycznie jest monopolistą w dostawie pożądanego
rozwiązania. Nawet korespondencja z potencjalnymi wykonawcami przetwornic z
zastosowaniem technolo
gii SiC, przedłożona jako dowód przez Odwołującego, w ocenie Izby
nie potwierdza, iż np. wykonawca Ingeteam nie jest w stanie takiej przetwornicy zaoferować.
Z treści korespondencji wynika, na co zwracał uwagę Przystępujący MEDCOM, iż firma ta
ma w planie
rozwoju taką przetwornicę spodziewaną do sprzedaży w ciągu roku 2024, co nie
wyklucza jej zaoferowania
przy realizacji zamówienia, biorąc pod uwagę termin dostawy
przedmiotu zamówienia przypadający na 2026 r. Jednocześnie nie bez znaczenia dla sprawy
jest
również fakt, iż jak podkreślał Przystępujący MEDCOM, a czemu Odwołujący nie
zaprzeczył, również przetwornice oferowane przez niego wymagają dostosowania do
opisanego przez Zamawiającego przedmiotu zamówienia. Zważyć również należało, iż
produkty finalne o
ferowane przez dostawców taboru każdorazowo wymagają dostosowania
do przedmiotu zamówienia i częstokroć zaprojektowania nowych rozwiązań.
Ponadto odnośnie argumentacji Odwołującego, co do niezasadności wprowadzenia
dodatkowego kryterium, wobec
określenia już kryterium efektywności energetycznej
ruchowej i kryterium efektywności energetycznej postojowej, gdyż w istocie jest to powielenie
kryteriów, Izba stwierdziła, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie. Izba podziela stanowisko
Zamawiającego, który podkreślał, że technologia SiC w Polsce jest rozwiązaniem
innowacyjnym, wykonawcy nie mają doświadczenia w jej wykorzystaniu, mogą mieć
problemy w określeniu długofalowych korzyści z wykorzystania technologii SiC w
elektrycznych zespołach trakcyjnych. Tym samym istnieje duże prawdopodobieństwo, że
pomimo korzyści wynikających z technologii SiC, wykonawcy nie chcieliby podjąć ryzyka
związanego z wykorzystaniem nowoczesnych przetwornic, w szczególności, gdy wiąże się to
z dodatkowymi kosztami na początku inwestycji, których inni producenci nie zdecydują się
ponieść. Kryterium ceny za dostawę oraz za świadczenie usługi utrzymania ma istotny wpływ
na ostateczną ocenę oferty. Wprowadzenie kryterium zastosowania technologii SiC pozwoli
zrównoważyć szanse producenta, który będzie chciał skorzystać z nowoczesnej, jednak
bardziej kosztownej technologii względem pozostałych ofert, które nie będą oferowały
takiego rozwiązania.
W ocenie Izby, Odwołujący nie wykazał, że kwestionowane kryterium oceny ofert jest
nieuzasadnione potrz
ebami Zamawiającego i że narusza zasady przywoływane w
odwołaniu.
Należy podkreślić, iż zgodnie przepisem 534 ust. 1 ustawy Pzp postępowanie
odwoławcze jest postępowaniem kontradyktoryjnym - strony i uczestnicy postępowania
odwoławczego obowiązani są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których
wywodzą skutki prawne. Ciężar dowodu, zgodnie z art. 6 Kodeksu Cywilnego w zw. z art. 8
ust. 1 ustawy Pzp
spoczywa na osobie, która z danego faktu wywodzi skutki prawne. Ciężar
dowodu rozumieć należy z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem
przekonania sądu (w tym przypadku Krajowej Izby Odwoławczej), na podstawie wskazanych
dowodów, o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami zaniechania realizacji
tego obowiązku, lub jego nieskuteczności, zaś tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny
dla strony wynik postępowania.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 oraz art. 575 ustawy Pzp oraz w
oparciu o przepisy § 8 ust. 2 w zw. z § 5 pkt 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.
U. z 2020 r. poz. 2437).
Wobec powyższego Izba orzekła jak w sentencji.
Przewodniczący: ……………………...…….…
………………………………
………………………………
1. o
ddala odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża odwołującego Stadler Polska Sp. z o.o. z siedzibą w
Siedlcach i
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego
Stadler Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Siedlcach tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od odwołującego Stadler Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Siedlcach
na rzecz
Województwa Śląskiego w Katowicach kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie:
trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wydatków pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. poz. 2022, poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………...…….…
………………………………
………………………………
Sygn. akt: KIO 1110/23
U z a s a d n i e n i e
Województwo Śląskie w Katowicach, w imieniu którego postępowanie prowadzi Koleje
Śląskie Sp. z o. o. z siedzibą w Katowicach zwany dalej „Zamawiającym”, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie przepisów z dnia 11 września 2019 r. -
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. poz. 2022, poz. 1710), zwanej dalej „ustawą Pzp”
lub „Pzp”, pn. „Zakup zeroemisyjnego taboru kolejowego”, nr postępowania:
FFZS.27.9.2023.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,
pod numerem 2023/S 056-164355 z dnia 2023-03-20.
Wobec
zmienionej treści Specyfikacji Warunków Zamówienia (dalej: „SWZ”), tj. Części
formalnej SWZ
– Sekcja XVI: Opis kryteriów, którymi Zamawiający będzie się kierował przy
wyborze oferty wraz z podaniem zaznaczenia tych kryteriów i sposobu oceny ofert, pkt 16.1,
Kryterium 7
– Zastosowanie technologii SIC w przetwornicach pomocniczych SIC, w dniu 19
kwietnia 2023
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł odwołanie wykonawca
Stadler Polska sp. z o.o. z siedzibą w Siedlcach, zwany dalej „Odwołującym”.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 16 pkt 1, 2 i 3, art. 17 ust. 1 Pzp przez
ukształtowanie kryteriów oceny ofert odnoszących się do aspektów technicznych przedmiotu
dostawy (Zastosowanie technologii SIC w przetwornicach pomo
cniczych SIC), które nie
gwarantują uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, przez nieuzasadnione
charakterem zamówienia preferowanie i promowanie określonych rozwiązań technicznych,
które charakteryzują tylko jednego producenta elementów wyposażenia pociągów,
doprowadzając przy tym do wyeliminowania innych producentów i ich produktów, co
prowadzi do zachwiania zasad uczciwiej konkurencji.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie niniejszego odwołania w całości i nakazanie
Zamawiającemu wykreślenia z SWZ, Sekcji XVI pkt 16.1 poz. 7 kryteriów oceny ofert –
zastosowanie technologii SIC w przetwornicach pomocniczych SIC.
Ponadto Odwołujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów
znajdujących się w aktach Postępowania lub przedłożonych w toku postępowania
odwoławczego – na okoliczności przytoczone w odwołaniu oraz w toku postępowania
odwoławczego.
Uzasadnienie odwołania
Odwołujący podał, że Zamawiający prowadzi postępowanie, którego przedmiotem jest Zakup
zeroemisyjnego taboru kolejowego, w skład którego wchodzi między innymi dostawa 22
sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych (EZT) wraz ze świadczeniem usług serwisowych z
możliwością zwiększenia zakresu dostawy o kolejne 8 sztuk EZT wraz z pakietem
utrzymania w ramach prawa opcji.
Dalej Odwołujący podał, że Zamawiający określił w Sekcji XVI Opis kryteriów, którymi
Zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty wraz z podaniem znaczenia tych
kryteriów i sposobu oceny ofert, pkt 16.1 następujące kryteria oceny ofert i ich wagi:
Lp. Kryterium
Waga
1.
Cena brutto dostawy EZT wraz z pakietem naprawczym - Cd
2.
Cena brutto Usług serwisowych EZT - Cu
15
3.
Współczynnik efektywności energetycznej ruchowej - Weer
20
4.
Współczynnik efektywności energetycznej postojowej - Weep
5
5.
Masa służbowa EZT - Ms
5
6.
Kary umowne - Ku
5
7.
Zastosowanie technologii SiC w przetwornicach pomocniczych - SiC
5
Odwołujący wskazał, że przetwornica pomocnicza, którą Zamawiający wprowadził, jako
jedno z kryterium oceny ofert, jest, obok falownika trakcyjnego (przetwornicy trakcyjnej),
kluczowym elementem układu elektrycznego pojazdu szynowego. Przetwornice pomocnicze
na wysokie napięcie (3000 V) do pojazdów kolejowych eksploatowanych w polskim systemie
kolejowym, oferowane są przez niezależnych producentów: ABB, Ingeteam, Medcom, jak
również produkowane są bezpośrednio na własne potrzeby, przez niektórych dostawców
gotowych pojazdów (Alstom, Siemens, Skoda).
W produkcji przetwornic na wysokie napięcie (3000 V) stosowane są różne technologie
(komponenty), takie jak IGBT (tranzystory bipolarne z izolowaną bramką na bazie krzemu)
lub SiC (półprzewodniki na bazie węglika krzemu). Technologia IGBT stosowana jest przez
wszystkich niezależnych producentów, zaś technologia SiC tylko przez Medcom, który w
przeciwieństwie do pozostałych producentów przetwornic pomocniczych do pojazdów
kolejowych na wysokie napięcie (3000 V), stosuje wymiennie: technologię (komponenty)
IGBT lub technologię (komponenty) SiC ( Dówód nr 1 - wyciąg z katalogów Medcom, ze
strony internetowej: https://www.medcom.com.pl).
Dalej Odwołujący wskazał, że firma Medcom, producent przetwornic w technologii SiC, jest
ka
pitałowo powiązana z japońską firmą Mitsubishi Electric (Mitsubishi Electric jest
udziałowcem firmy Medcom – dowód nr 2 - wyciąg z KRS w załączeniu), jednym z
wiodących na świecie producentów komponentów SiC. To właśnie dzięki tej kluczowej relacji
i zagwa
rantowaniu sobie dostępności komponentów SiC bezpośrednio od udziałowca,
Medcom posiada, przynajmniej w zakresie tej technologii, przewagę konkurencyjną na rynku
przetwornic pomocniczych dla wysokich napięć (3000 V), na bazie węglika krzemu (SiC), co
umożliwia mu zdobywanie kolejnych zamówień w tym segmencie. Na dowód tej tezy,
Odwołujący przywołał fragment wywiadu Wiceprezesa Medcomu Pana P. W. z dnia
04.01.2023, który ukazał się na branżowej stronie Transport Publiczny (www.transport-
publiczny.pl), gdzie
na zadane przez dziennikarza pytanie „Jakie znaczenie dla rozwoju
technologii SiC ma partnerstwo z Mitsubishi?
” Wiceprezes W. odpowiada:
„Kluczowe. Dzięki partnerstwu z Mitsubishi Electric mogliśmy zintensyfikować nasze prace
rozwojowe i jeszcze bardziej
przyspieszyć wdrożenia technologii SiC do kolejnych typów
pojazdów. Mitsubishi Electric jest jednym z wiodących producentów półprzewodników SiC, a
dzięki naszej współpracy już na etapie ich projektowania mamy możliwość doboru
kluczowych dla nas parametrów technicznych, co sprawia, że końcowy produkt jest
dokładnie dopasowany do potrzeb naszych urządzeń. Nie do przecenienia jest również fakt
dostępności tych komponentów, który umożliwia nam – przynajmniej w zakresie technologii
SiC
– płynną produkcję i zbieranie kolejnych zamówień.”.
Ponadto Odwołujący wskazał, że punktowane w przedmiotowym postępowaniu rozwiązanie
(zastosowanie technologii SiC w przetwornicach pomocniczych
– SiC), którego usunięcia z
Kryterium oceny ofert domaga się Odwołujący, jest de facto oferowane przez jedynego
niezależnego producenta przetwornic pomocniczych na wysokie napięcie (3000 V) - firmę
Medcom. Odwołujący, stwierdził, że prowadzi to do sytuacji, w której, aby zwiększyć swoje
szanse na uzyskanie zamówienia i uzyskanie dodatkowych punktów, we wskazanym wyżej
kryterium oceny ofert, wykonawca zamówienia w fazie jego realizacji, zmuszony zostanie do
zakupu przetwornic pomocniczych u konkretnego producenta.
Ponadto Odwołujący
nadmienił, że częstą praktyką producentów w takich sytuacjach jest podwyższanie ceny
pożądanego do konkretnego postępowania produktu dla ogółu Dostawców, wraz z
preferencyjną ceną dla jednego określonego Dostawcy, który już na tym etapie będzie mieć
przewagę nad innymi, tym bardziej, że Kryterium 7 stanowi wagę „5” punktów.
Odwołujący ocenił, że stoi to w sprzeczności z zasadą zachowania uczciwej konkurencji,
gdyż w rzeczywistości wprowadza monopol na rynku przetwornic pomocniczych na wysokie
napięcie 3000 V, w sytuacji, gdy są dostępne inne, równoważne rozwiązania, mające takie
same właściwości użytkowe. Dodatkowo, zastosowanie kryterium technologii SiC, w
przetwornicach pomocniczych SiC, nie jest w żaden sposób uzasadnione obiektywną
potrzebą Zamawiającego, która wg Odwołującego powinna być oczywista i nie budzić
żadnych wątpliwości, co do jej zasadności.
Zdaniem Odwołującego taką zrozumiałą i uzasadnioną potrzebą Zamawiającego jest np.
zmniejszenie zużycia energii, zarówno w fazie jazdy jak i w fazie postoju pojazdu. Oba te
parametry są już jednak przedmiotem oceny w innych kryteriach oceny ofert - poz. 3
Kryterium oceny ofert, Współczynnik efektywności energetycznej ruchowej – Weer oraz poz.
4 Współczynnik efektywności energetycznej postojowej – Weep. Nie ma więc uzasadnionej
potrzeby wprowadzania kolejnego
kryterium, które w rzeczywistości determinuje konkretne
rozwiązanie techniczne i zaburza przejrzystość tego postępowania, co będzie miało
znaczący wpływ na konkurencyjność złożonych ofert.
Wg Odwołującego, to dostawca taboru powinien mieć prawo decydować, w jaki sposób ma
zagwarantować zmniejszenie zużycia energii i jaką technologię zastosować, aby taki cel
osiągnąć. Tylko takie ukształtowanie kryteriów oceny ofert, które pozostawia dostawcy
swobodę wyboru w doborze rozwiązania technicznego, gwarantuje prawdziwą konkurencję i
uzyskanie najlepszych efektów zamówienia.
Odwołujący podkreślał, że pozostawienie kryteriów oceny ofert w obecnej formie promuje
firmę Medcom, naruszając zasadę uczciwej konkurencji i nie przyczynia się przy tym do
zasadniczej poprawy
funkcjonalnych parametrów oferowanego pojazdu, która uzasadniałyby
eliminację z rynku pozostałych producentów przetwornic pomocniczych na wysokie napięcie
(3000 V), nie stosujących technologii SiC. W sytuacji faktycznego monopolu na rynku
producentów przetwornic pomocniczych z technologią SiC, nie ma gwarancji uzyskania, od
jedynego producenta identycznych, bądź zbliżonych cen, takich jakie otrzymują już dostawcy
pojazdów kolejowych, których wiążą wieloletnie relacje z tym producentem.
Podsumowując Odwołujący podkreślił, że swoboda Zamawiającego w ustalaniu kryteriów
pozacenowych nie jest nieograniczona, ale musi zapewnić przeprowadzenie postępowania i
wybór najkorzystniejszej oferty z poszanowaniem zasady uczciwej konkurencji, równego
traktowania wykonaw
ców oraz zasady proporcjonalności.
Ponieważ kryteria oceny ofert ze swej natury – poprzez promowanie określonych cech lub
funkcjonalności – prowadzą do zwiększenia szans na uzyskanie zamówienia przez jednych
wykonawców, ograniczając te szanse innym wykonawcom, nie mogą one odnosić się do
takich aspektów, które nie mają znaczenia z punktu widzenia uzasadnionych potrzeb
Zamawiającego, w przeciwnym razie jedynym skutkiem ich zastosowania będzie
uprzywilejowanie jednych wykonawców kosztem innych, ograniczenie możliwości ich
konkurowania oraz przekroczenie zasady proporcjonalności, rozumianej jako stosowanie
wymagań adekwatnych do potrzeb i zakładanych celów postępowania, bez żadnych
wymiernych korzyści w postaci uzyskania produktów lepszych jakościowo. Należy więc
stwierdzić, że zamawiający ma prawo ustalać swobodnie kryteria oceny ofert, z tym
zastrzeżeniem, że jest w stanie uzasadnić ich zastosowanie swoimi obiektywnie
uzasadnionymi potrzebami, a zatem że kryteria te służą uzyskaniu najlepszych efektów
zamówienia.
W dniu 2 maja 2023
r. Zamawiający złożył do akt sprawy odpowiedź na odwołanie, w której
wnosił o oddalenie odwołania.
W dniu 2 maja 2023 r.
wykonawca Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. z siedzibą w
Bydgoszczy
złożył do akt sprawy pisemne stanowisko w sprawie.
W dniu 4 maja 2023 r. wykonawca MEDCOM
sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie złożył do
akt sprawy pisemne stanowisko w sprawie.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia, pisma procesowe stron i uczestników postępowania
wraz z
załącznikami, stanowiska i dokumenty złożone przez strony i uczestników
postępowania, w tym w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza
ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp. W szczególności, na
uwzględnienie nie zasługiwał wniosek Przystępującego MEDCOM co do konieczności
odrzucenia
odwołania, ze względu na wskazanie jako podstaw prawnych zarzutu przepisów
ustawy Pzp w których unormowane są zasady ogólne udzielania zamówień publicznych. W
ocenie Izby,
okoliczność stanowiąca podstawę wniosku nie wypełnia żadnej z przesłanek
art. 528 ustawy Pzp
, a postawiony zarzut nadawał się do rozpoznania.
Do
postępowania odwoławczego, zachowując termin ustawowy oraz wykazując interes w
uzyskaniu rozstrzygnięcia na rzecz strony do której przystąpił, zgłosił przystąpienie
wykonawca:
- MEDCOM sp. z o.
o. z siedzibą w Warszawie (dalej MEDCOM), po stronie Zamawiającego,
-
Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. z siedzibą w Bydgoszczy (dalej PESA), po stronie
Odwołującego.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 ustawy Pzp, tj. istnienie po stronie O
dwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez Odwołującego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamawiającego.
Przywołane w odwołaniu podstawy prawne stanowią:
- art. 16 ustawy Pzp-
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie
zamówienia w sposób:
1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
- art. 17 ust. 1 ustawy Pzp -
Zamawiający udziela zamówienia w sposób zapewniający:
1) najlepszą jakość dostaw, usług, oraz robót budowlanych, uzasadnioną charakterem
zamówienia, w ramach środków, które zamawiający może przeznaczyć na jego realizację,
oraz
2) uzyskanie najlepszych efektów zamówienia, w tym efektów społecznych, środowiskowych
oraz gospodarczych, o ile którykolwiek z tych efektów jest możliwy do uzyskania w danym
zamówieniu, w stosunku do poniesionych nakładów.
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, iż
odwołanie podlega oddaleniu w całości.
Wydając wyrok Izba uznała za istotne dla sprawy i rozstrzygające poniższe kwestie.
W ocenie Izby,
nie potwierdził się zarzut podnoszony przez Odwołującego - w
niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia przepisów wskazanych w odwołaniu. Co do
zasady Izba
podzieliła stanowisko Zamawiającego przedstawione w odpowiedzi na
odwołanie i Przystępującego MEDCOM przedstawione w piśmie procesowym oraz ustnie na
rozprawie.
Odnośnie sposobu postawienia zarzutu przez Odwołującego, który to zarzut został
oparty wyłącznie na zasadach ogólnych ustawy Pzp, wskazać należy, że skład orzekający
uznał, iż w okolicznościach niniejszej sprawy tak sformułowany zarzut nadawał się do
rozpoznania. Zarzut dotyczył wprowadzenia dodatkowego kryterium oceny ofert. Biorąc pod
uwagę sposób ukształtowania przepisów ustawy Pzp w zakresie formułowania kryteriów
oceny o
fert, dostrzec należy, iż przepisy te odmiennie od przepisów dot. np. sposobu opisu
przedmiotu zamówienia, nie referują wprost np. do zasady uczciwej konkurencji, wobec tego
trudno byłoby sformułować zarzut naruszenia konkretnej normy. Jednakże przez pryzmat
celu w jakim określa się kryteria oceny ofert tj. dążenia do wyboru oferty najkorzystniejszej, w
ocenie Izby możliwe jest odwołanie się do zasad ogólnych. Trudno byłoby zaakceptować
wniosek, że kryteria oceny ofert nie muszą być zgodne z naczelnymi zasadami Pzp. Ponadto
jedynie na marginesie należy wskazać, iż Izba wydając rozstrzygnięcie nie jest związana
podstawą prawną zarzutu.
Izba
ustaliła, że treść postanowień SWZ przedstawiona w odwołaniu odpowiada
stanowi faktycznemu, wobec czego nie będzie powtarzana.
Izba zważyła, iż jak dostrzegł sam Odwołujący, kryteria oceny ofert ze swej natury –
poprzez promowanie określonych cech lub funkcjonalności – prowadzą do zwiększenia
szans na uzyskanie zamówienia przez jednych wykonawców, ograniczając te szanse innym
wykonawcom.
Przede wszystkim jednak dobór kryteriów oceny ofert, stosownie do art. 239
ustawy Pzp, ma umożliwić wybór oferty najkorzystniejszej. W zakreślonych przez ustawę
Pzp ramach Zamawiający mogą dowolnie dobrać kryteria jakościowe do swoich
uzasadnionych potrzeb.
Zgodnie z art. 242 ustawy Pzp kryteriami jakościowymi mogą być w
szczególności kryteria odnoszące się do jakości, aspektów społecznych, środowiskowych
czy innowacyjnych. Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku o sygn. akt
Zs
XIII 35/21 „W art. 67 ust 4 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z
dnia 26
lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE,
a
także w jej motywie 92 wskazano, że istotą kryteriów jest umożliwienie oceny
porównawczej poziomu wykonania oferowanego w każdej z ofert w kontekście przedmiotu
zamówienia określonego w specyfikacji technicznej. Wybrane kryteria udzielenia zamówienia
nie powinny przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru oraz
powinny zapewniać możliwość efektywnej i uczciwej konkurencji, a także powinny im
towarzyszyć rozwiązania, które pozwalają na skuteczną weryfikację informacji
przedstawianych przez
oferentów. Aby ustalić ofertę najkorzystniejszą ekonomicznie,
decyzja o udzieleniu zamówienia nie powinna opierać się wyłącznie na kryteriach
pozakosztowych. Kryteria jakościowe powinny zatem być uzupełnione kryterium kosztów,
którym według uznania instytucji zamawiającej mogłyby być cena lub podejście oparte na
e
fektywności kosztowej, na przykład rachunek kosztów cyklu życia. Jak wynika zatem z
powyższego, celem kryteriów oceny ofert, dobieranych przez zamawiającego dla
konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia, jest wybór oferty najkorzystniejszej.
Podkre
ślić przy tym należy, iż kryteria oceny ofert winny realizować zasadę przejrzystości,
niedyskryminacji, równego traktowania wykonawców, jak również gwarantować, że oferty
będą oceniane w warunkach efektywnej konkurencji.”
W ocenie Izby Zamawiający formułując kryteria oceny ofert ma prawo wskazywać na
pożądane przez siebie rozwiązania techniczne, jeżeli rozwiązania te mogą prowadzić do
pozyskania lepszego produktu.
Analizując okoliczności sprawy i opierając sią na
argumentacji Zamawiającego, Izba doszła do przekonania, że Zamawiający wprowadzając
kryterium oceny ofert dot. wykonania przetwornic pomocniczych w technologii SiC, niejako
chce zmotywować wykonawców do zastosowania pożądanego rozwiązania i podjęcia ryzyka
związanego z zastosowaniem nowej technologii. Jednocześnie Izba uznała, wprowadzenie
przedmiotowego kryterium
za uzasadnione potrzebami Zamawiającego. Jak uzasadniał
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie „Analiza informacji dostępnych na rynku pozwoliła
ustalić, że zastosowanie technologii SiC w przetwornicach pomocniczych przynosi
następujące korzyści:
1. Wyższa efektywność energetyczna: Technologia SiC ma niższe straty mocy i wyższą
sprawność niż tradycyjne technologie półprzewodnikowe, co prowadzi do większej
efektywności energetycznej i mniejszej straty energii. Jest to jedna z podstawowych i
największych korzyści wykorzystania technologii SiC.
2. Wyższa częstotliwość pracy: Dzięki lepszym właściwościom elektrycznym, technologia
SiC umożliwia pracę przetwornicy pomocniczej z wyższą częstotliwością, co z kolei
przekłada się na lepszą jakość sygnału oraz większą odporność na zakłócenia
elektromagnetyczne, co czyni je szczególnie użytecznymi w aplikacjach wymagających
wysokiej niezawodności i stabilności zasilania, takich jak systemy bezpieczeństwa. Wskazuje
się, że stosowanie technologii SiC, przez ograniczenie zakłóceń w przetwornicy, wpływa na
większą żywotność samego urządzenia jak i urządzeń podpiętych za przetwornicą
(klimatyzacja, system informacji pasażerskiej, ogrzewanie, itp.).
3. Większa niezawodność: Technologia SiC ma wyższą wytrzymałość na wysokie
temperatury i mniejszą podatność na uszkodzenia w wyniku przepięć, co prowadzi do
większej niezawodności pracy przetwornicy pomocniczej.
4. Mniejszy rozmiar i waga: Dzięki wyższej częstotliwości pracy i mniejszym stratom mocy,
przetwornice pomocnicze oparte na technologii SiC mogą mieć mniejsze rozmiary i wagi niż
tradycyjne przetwornice, co pozwala na zmniejszenie miejsca zajmowanego w urządzeniach
i poprawę ich mobilności.
5. Dłuższa żywotność: Zwiększona niezawodność i wytrzymałość na wysokie temperatury
przekłada się na dłuższą żywotność urządzenia i mniejszą potrzebę konserwacji.
Widać więc, że zastosowanie technologii SiC przyniesie więcej korzyści niż tylko te w
zakresie wi
ększej efektywności energetycznej. (…) Technologia SiC jest uważana za
wiodącą w dziedzinie elektroniki mocy i znajduje zastosowanie w różnych sektorach
przemysłu. Stosowanie przetwornic SiC w polskim przemyśle kolejowym pozwoli na
zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez wdrażanie innowacyjnych
rozwiązań technologicznych. (…) Technologia SiC jest rozwiązaniem, które na etapie
produkcji jest droższe, ale w dłuższej perspektywie czasowej odnoszącej się do żywotności
pojazdu, która zwykle przewidziana jest na 30-40 lat pozwoli Zamawiającemu na uzyskanie
realnych oszczędności, jak również przełoży się na ograniczenie śladu węglowego.” Izba
podziela stanowisko Zamawiającego, że Zamawiający, jako podmiot dysponujący środkami
publicznymi, nie tylko
powinien dbać o własne potrzeby, ale powinien realizować również
cele zamówień publicznych, tj. wspierać rozwiązania innowacyjne i prośrodowiskowe.
Zastosowanie technologii SiC w pojazdach jest właśnie takim rozwiązaniem. Jak podkreślał
Zamawiający, przedmiotem zamówienia jest „Zakup zeroemisyjnego taboru kolejowego”,
d
latego też promowanie rozwiązań, które pozwolą w pozytywny sposób wpłynąć na zużycie
energii ma dla niego kluczowe znaczenie.
Argumentacja Zamawiającego, uzasadniająca
wprowadzenie kryterium zastosowania technologii SiC w przetwornicach pomocniczych, nie
została podważona przez Odwołującego, nie wykazał on że okoliczności powoływane przez
Zamawiającego są nieistotne.
Jednocześnie dostrzeżenia wymaga, że wskazane kryterium w ocenie Izby nie ma
charakteru „eliminacyjnego”, tzn. wykonawcy mogą złożyć oferty z odmiennym rozwiązaniem
technicznym i
zostaną one przyjęte w postępowaniu i stosownie ocenione. Wskazane
kryterium nie uniemożliwia wykonawcom ubiegania się o udzielenie zamówienia i złożenia
konkurencyjnej oferty. Za takim stanowiskiem przemawia również wartość kryterium
określona na poziomie 5 punktów. W ocenie Izby, wartość ta jest istotna dla podjęcia przez
wykonawców wysiłku niezbędnego do zaoferowania wymaganej technologii, lecz nie jest na
tyle znacząca, aby zasadniczo mogła wpłynąć na konkurencyjność.
Odwołujący opierał swoją argumentację również na twierdzeniu, iż na rynku polskim istnieje
swoisty monopol wykonawcy MEDCOM na dostawę przetwornic pomocniczych na wysokie
napięcie w których zastosowano technologię SiC. Odwołujący podnosił, że po pozostawieniu
kwestionowanego kryterium, wykonawca zamówienia w fazie jego realizacji, zmuszony
zostanie do zakupu przetwornic pomocniczych u konkretnego producenta, co może
prowad
zić do podwyższenia ceny produktu dla ogółu dostawców taboru, wraz z
preferencyjną ceną dla jednego określonego dostawcy. Oprócz przedstawienia hipotetycznej
sytuacji rynkowej Odwołujący nie wykazał, iż do zaburzenia konkurencji może faktycznie
dojść i jaki podmiot może być beneficjentem tej sytuacji. Należy podkreślić, iż zamówienie
kierowane
jest do producentów/dostawców taboru kolejowego, którzy rzadko funkcjonują
tylko na rynku polskim. W większości przypadków oferują oni swoje produkty, co najmniej na
rynku europejskim. W ocenie Izby Odwołujący nie wykazał, że na rynku polskim i
europejskim wykonawca MEDCOM faktycznie jest monopolistą w dostawie pożądanego
rozwiązania. Nawet korespondencja z potencjalnymi wykonawcami przetwornic z
zastosowaniem technolo
gii SiC, przedłożona jako dowód przez Odwołującego, w ocenie Izby
nie potwierdza, iż np. wykonawca Ingeteam nie jest w stanie takiej przetwornicy zaoferować.
Z treści korespondencji wynika, na co zwracał uwagę Przystępujący MEDCOM, iż firma ta
ma w planie
rozwoju taką przetwornicę spodziewaną do sprzedaży w ciągu roku 2024, co nie
wyklucza jej zaoferowania
przy realizacji zamówienia, biorąc pod uwagę termin dostawy
przedmiotu zamówienia przypadający na 2026 r. Jednocześnie nie bez znaczenia dla sprawy
jest
również fakt, iż jak podkreślał Przystępujący MEDCOM, a czemu Odwołujący nie
zaprzeczył, również przetwornice oferowane przez niego wymagają dostosowania do
opisanego przez Zamawiającego przedmiotu zamówienia. Zważyć również należało, iż
produkty finalne o
ferowane przez dostawców taboru każdorazowo wymagają dostosowania
do przedmiotu zamówienia i częstokroć zaprojektowania nowych rozwiązań.
Ponadto odnośnie argumentacji Odwołującego, co do niezasadności wprowadzenia
dodatkowego kryterium, wobec
określenia już kryterium efektywności energetycznej
ruchowej i kryterium efektywności energetycznej postojowej, gdyż w istocie jest to powielenie
kryteriów, Izba stwierdziła, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie. Izba podziela stanowisko
Zamawiającego, który podkreślał, że technologia SiC w Polsce jest rozwiązaniem
innowacyjnym, wykonawcy nie mają doświadczenia w jej wykorzystaniu, mogą mieć
problemy w określeniu długofalowych korzyści z wykorzystania technologii SiC w
elektrycznych zespołach trakcyjnych. Tym samym istnieje duże prawdopodobieństwo, że
pomimo korzyści wynikających z technologii SiC, wykonawcy nie chcieliby podjąć ryzyka
związanego z wykorzystaniem nowoczesnych przetwornic, w szczególności, gdy wiąże się to
z dodatkowymi kosztami na początku inwestycji, których inni producenci nie zdecydują się
ponieść. Kryterium ceny za dostawę oraz za świadczenie usługi utrzymania ma istotny wpływ
na ostateczną ocenę oferty. Wprowadzenie kryterium zastosowania technologii SiC pozwoli
zrównoważyć szanse producenta, który będzie chciał skorzystać z nowoczesnej, jednak
bardziej kosztownej technologii względem pozostałych ofert, które nie będą oferowały
takiego rozwiązania.
W ocenie Izby, Odwołujący nie wykazał, że kwestionowane kryterium oceny ofert jest
nieuzasadnione potrz
ebami Zamawiającego i że narusza zasady przywoływane w
odwołaniu.
Należy podkreślić, iż zgodnie przepisem 534 ust. 1 ustawy Pzp postępowanie
odwoławcze jest postępowaniem kontradyktoryjnym - strony i uczestnicy postępowania
odwoławczego obowiązani są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których
wywodzą skutki prawne. Ciężar dowodu, zgodnie z art. 6 Kodeksu Cywilnego w zw. z art. 8
ust. 1 ustawy Pzp
spoczywa na osobie, która z danego faktu wywodzi skutki prawne. Ciężar
dowodu rozumieć należy z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem
przekonania sądu (w tym przypadku Krajowej Izby Odwoławczej), na podstawie wskazanych
dowodów, o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami zaniechania realizacji
tego obowiązku, lub jego nieskuteczności, zaś tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny
dla strony wynik postępowania.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 oraz art. 575 ustawy Pzp oraz w
oparciu o przepisy § 8 ust. 2 w zw. z § 5 pkt 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.
U. z 2020 r. poz. 2437).
Wobec powyższego Izba orzekła jak w sentencji.
Przewodniczący: ……………………...…….…
………………………………
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 3393/22 z dnia 2023-12-30
- Sygn. akt KIO 1581/23 z dnia 2023-06-16
- Sygn. akt KIO 1492/23, KIO 1527/23 z dnia 2023-06-14
- Sygn. akt KIO 1463/23, KIO 1478/23 z dnia 2023-06-07
- Sygn. akt KIO 1388/23 z dnia 2023-06-02
