rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2010-06-01
rok: 2010
data dokumentu: 2010-06-01
rok: 2010
sygnatury akt.:
KIO 922/10
KIO 922/10
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 maja 2010 r. w Warszawie odwołania wniesionego
w dniu 17 maja 2010 r. przez STRABAG Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 05-800 Pruszków
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego, którym jest Zarząd Dróg Miejskich
i Komunikacji Publicznej, ul. Toruńska 174a, 85-844 Bydgoszcz,
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
1. Torpol Sp. z o.o. (pełnomocnik), 2. Przedsiębiorstwo Budowlano-Usługowe
„BUDPOL” S.A., 3. HIDROELEKTRA NISKOGRADNJA d.d., adres dla
pełnomocnika: ul. Mogileńska 10G, 61-052 Poznań zgłaszających swoje przystąpienie po
stronie zamawiającego
w dniu 17 maja 2010 r. przez STRABAG Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 05-800 Pruszków
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego, którym jest Zarząd Dróg Miejskich
i Komunikacji Publicznej, ul. Toruńska 174a, 85-844 Bydgoszcz,
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
1. Torpol Sp. z o.o. (pełnomocnik), 2. Przedsiębiorstwo Budowlano-Usługowe
„BUDPOL” S.A., 3. HIDROELEKTRA NISKOGRADNJA d.d., adres dla
pełnomocnika: ul. Mogileńska 10G, 61-052 Poznań zgłaszających swoje przystąpienie po
stronie zamawiającego
orzeka:
1. Oddala odwołanie.
2. Kosztami postępowania obciąża STRABAG Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 05-800
Pruszków i nakazuje:
1)
zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych wpis w wysokości
20 000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczony
przez STRABAG Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 05-800 Pruszków
stanowiący koszty postępowania odwoławczego.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowe Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy.
Przewodniczący:
………………………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej, ul. Toruńska 174a, 85-
844 Bydgoszcz prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na „Budowę
linii tramwajowej z centrum miasta do dworca kolejowego Bydgoszcz Główna z rozbudową
ulic Marszałka Focha, Naruszewicza, Dworcowej i Zygmunta Augusta w Bydgoszczy”,
w trybie przetargu ograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 z późn. zm.).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 6 lutego 2010 r. pod numerem 2010/S 26-036983.
Dnia 7 maja 2010 roku Zamawiający poinformował wykonawców o wynikach
przeprowadzonej oceny wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wskazując
m.in., iżz postępowania wykluczony został wykonawca STRABAG Sp. z o.o.,
ul. Parzniewska 10, 05-800 Pruszków. Jako podstawęwykluczenia Zamawiający wskazał
przepis art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy - Prawo zamówieńpublicznych.
Z decyzjąZamawiającego nie zgodził sięwykonawca STRABAG i dnia 17 maja 2010
roku wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, na czynnośćZamawiającego
polegającąna wykluczeniu z postępowania Spółki STRABAG sp. z o.o, pomimoże nie
zachodząprzesłanki wykluczenia Odwołującego z przetargu.
Czynnościom Zamawiającego zarzucił naruszenie:
1.
art. 7 Ustawy, poprzez prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
w sposób, który utrudnia uczciwą konkurencję i narusza zasady równego traktowania
wykonawców;
2.
art. 24 ust. 2 pkt 4 Ustawy poprzez wykluczenie Odwołującego z postępowania, pomimoże STRABAG Sp. z o.o. spełnia warunki udziału w postępowaniu,
3.
art. 26 ust. 2b Ustawy poprzez uznanie, że Wykonawcy na potwierdzenie dysponowania
zasobami podmiotów trzecich niezbędnych do realizacji zamówienia muszą przedstawić
Zamawiającemu wyłącznie oryginał pisemnego zobowiązania tych podmiotów.
Odwołujący żądał:
1) uwzględnienie odwołania;
2)
unieważnienie czynności Zamawiającego, polegającej na wykluczeniu z postępowania
STRABAG Sp. z o.o.;
3)
nakazanie Zamawiającemu powtórzenie czynności badania i oceny spełniania
warunków udziału w postępowaniu z uwzględnieniem wniosku STRABAG Sp. z o.o. oraz
w konsekwencji o zaproszenie Odwołującego do złożenia oferty w przedmiotowym
postępowaniu.
Uzasadniając wskazał, co następuje.
W niniejszym postępowaniu Zamawiający uznał, że jedynie w przypadku przedłożenia do
wniosku oryginału dokumentu pisemnego zobowiązania, Wykonawca potwierdzi spełnienie
warunków udziału w postępowaniu. Zdaniem Zamawiającego przedstawienie kopii
poświadczonej za zgodność z oryginałem nie spełnia stawianego w Ustawie Pzp wymogu
formy pisemnej.
Odwołujący nie podzielił tego stanowiska, bowiem, jego zdaniem jest one sprzeczne
z racjonalnym prowadzeniem postępowania przetargowego, oraz w sposób oczywisty stoi
w sprzeczności z celem wprowadzenia zmian w Ustawie Pzp oraz rozporządzeniem
w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz
form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 30 grudnia 2009 roku.
W rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 30 grudnia 2009 r. -
zostały wskazane w sposób wyczerpujący wszystkie dokumenty, jakich może żądać
Zamawiający od Wykonawców w celu potwierdzenia spełnienia warunków w postępowaniu
oraz braku podstaw do wykluczenia oraz formy składania w/w dokumentów Zamawiającemu.
Zgodnie z § 6 ust. 1 powołanego rozporządzenia - dokumenty składane we wniosku/ofercie
mogą być przedłożone Zamawiającemu w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność
z oryginałem przez wykonawcę. W przypadku wszystkich dokumentów, przedstawianych
przez Wykonawcę w celu wykazania spełniania warunków określonych w art. 22 ust. 1
Ustawy Pzp oraz w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia go z postępowania -
dopuszczalne jest złożenie przez Wykonawcę dokumentów w formie kopii poświadczonej za
zgodność z oryginałem.
Przyjmując interpretację Zamawiającego, to jest, iż art. 26 ust. 2b Ustawy wyłącza
możliwość złożenia dokumenty poświadczonego za zgodność z oryginałem - należałoby
uznać, że w zamówieniach publicznych istnieje dokument (pisemne zobowiązanie), który
jako jedyny z wszystkich pozostałych, które może żądać od Wykonawcy Zamawiający musi
mieć szczególną, kwalifikowaną formę - dokumentu przedłożonego Zamawiającemu
w oryginale.
W ocenie Odwołującego, taka interpretacja jest sprzeczna z zasadami racjonalnego
ustawodawcy, i jest niezgodna z celem wprowadzenia art. 26 ust. 2b Ustawy Pzp, to jest
umożliwienia korzystania z zasobów podmiotów trzecich szerszej grupie Wykonawców.
Odwołujący wskazał także, że udzielając odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego,
w piśmie z dnia 30 kwietnia 2010 r. złożył do Zamawiającego wniosek o przedłużenie
terminu do uzupełnienia dokumentów w związku z trudnościami technicznymi, polegającymi
na konieczności dostarczenia oryginału wyżej wymienionego oświadczenia z Republiki
Federalnej Niemiec. Zamawiający nie odpowiedział na wniosek Wykonawcy, a w dniu
7 maja 2010 r. przesłał do Wykonawców informację o wykluczeniu z postępowania między
innymi Odwołującego.
Odwołujący, działając z należytą starannością, zwrócił się do Zamawiającego
o przedłużenie terminu jeszcze przed upływem okresu na uzupełnienie dokumentów. Co
istotne, Odwołujący w dniu składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
posiadał pisemne zobowiązanie Spółki STRABAG RAIL GmbH oraz oświadczenie, i na
dzień składania wniosku spełniał wymagania Zamawiającego.
Ponadto Wykonawca uzupełnił w oryginale dokumenty, których żądał od niego
Zamawiający w piśmie z dnia 4 maja 2010 roku.
Zatem Zamawiający w dniu 7 maja 2010 r. dokonując wykluczenia z postępowania
Odwołującego, posiadał w oryginale żądane dokumenty i posiadał wszelkie dane, aby
stwierdzić, że Wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu.
W ocenie Odwołującego, skoro Zamawiający dysponował wszystkimi dokumentacji
wymaganymi w Ogłoszeniu o Zamówieniu, nawet przyjmując restrykcyjną interpretację
zapisu art. 26 ust. 2b Ustawy Pzp, nie miał podstaw, aby w dniu 7 maja 2010 r. dokonać
wykluczenia Wykonawcy z udziału w postępowaniu.
W konsekwencji, Odwołujący podnosi również, że Zamawiający swoim działaniem
naruszył art. 7 Ustawy PZP, poprzez złamanie zasady równego traktowania wykonawców
oraz zasady uczciwej konkurencji.
Odwołujący wskazał również na interes w złożeniu niniejszego odwołania.
STRABAG Sp. z o.o. zamierzało złożyć w przedmiotowym postępowaniu ofertę i ubiegać
się o pozyskanie przedmiotowego zamówienia do realizacji. W związku z niezasadnym
wykluczeniu Odwołującego z postępowania, STRABAG Sp. z o.o. straciła możliwość
złożenia swojej oferty i wykonania przedmiotowego zadania.
Kopię odwołania, Odwołujący przekazał Zamawiającemu, w dniu 17 maja 2010 roku.
Dnia 18 maja 2010 roku Zamawiający wezwał wykonawców do wzięcia udziału w
postępowaniu odwoławczym.
Dnia 21 maja 2010 roku wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia:
1. Torpol Sp. z o.o. (pełnomocnik), 2. Przedsiębiorstwo Budowlano-Usługowe „BUDPOL”
S.A., 3. HIDROELEKTRA NISKOGRADNJA d.d., adres dla pełnomocnika: ul. Mogileńska
10G, 61-052 Poznań, zgłosili przystąpienie do postępowania odwoławczego - po stronie
Zamawiającego.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron złożone podczas rozprawy, skład orzekający Izby stwierdził, iż odwołanie nie
zasługuje na uwzględnienie.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się interesem
w korzystaniu ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu ograniczonego z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych
wymaganych przy procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia przekracza kwoty
określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza postanowiła dopuścić zgłaszającego przystąpienie wykonawcę
do postępowania odwoławczego - po stronie Zamawiającego.
Odpowiedź na odwołanie została wniesiona w dniu 26 maja 2010 roku.
Odwołujący potwierdził fakt otrzymania odpowiedzi na odwołanie.
Krajowa Izba Odwoławcza popiera stanowisko Zamawiającego zaprezentowane
w odpowiedzi na odwołanie, a dodatkowo wskazuje, co następuje.
Przepis art. 26 ust. 2b stanowi, cyt. Wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu,
potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach
finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi
stosunków. Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, iż
będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, w szczególności
przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do
dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonaniu zamówienia.
Ustawodawca, w celu udowodnienia Zamawiającemu dysponowania zasobami niezbędnymi
do realizacji zamówienia, w przypadku korzystania z podmiotów trzecich, przewidział dla
zobowiązań podmiotów trzecich - formę pisemnego zobowiązania.
Ustawa Pzp nie definiuje pojęcia pisemności. Dlatego też posiłkując się przepisem art. 14
ustawy - Prawo zamówień publicznych, koniecznym jest odniesienie się do przepisów
kodeksu cywilnego.
Przepis art. 78 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)
Kodeks cywilny stanowi, iż Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza
złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli (...).
§ 2 Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem
elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest
równoznaczne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.
Tym samym kwestie interpretacyjne obowiązku pisemności zobowiązań podmiotów
trzecich zostają rozstrzygnięte w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego.
Skoro więc ustawodawca, dla formy składania zobowiązania podmiotów trzecich, zastrzegł
formę pisemną, to tym samym stanowisko Odwołującego w powyższej kwestii uznać należy
za chybione.
Jeżeli zaś chodzi o przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009
roku w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz
form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 226, poz. 1817), to przepis § 6
ust. 1 jasno wskazuje, iż dokumenty są składane w oryginale lub kopii poświadczonej za
zgodność z oryginałem przez wykonawcę. W przypadku składania elektronicznych
dokumentów powinny być one opatrzone przez wykonawcę bezpiecznym podpisem
elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Powyższe zastrzeżenie odnosi się jednak do dokumentów składanych na potwierdzenie
spełnienia warunków udziału w postępowaniu i tylko w tym rozporządzeniu wskazanych. Nie
odnosi się tym samym do zastrzeżenia formy pisemnej dla zobowiązania podmiotu trzeciego.
Niedopuszczalna jest bowiem interpretacja dokonana przez Odwołującego, że przepis rangi
rozporządzenia może zmieniać przepisy rangi ustawy, która w hierarchii aktów prawnych stoi
wyżej niż rozporządzenie.
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 roku w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 226, poz. 1817) nie wymienia „pisemnych
zobowiązań” podmiotów udostępniających zasoby wykonawcom, a w związku z tym
wykonawcę wiąże nakaz odnoszący się do formy, w jakiej ma być złożone zobowiązanie,
wynikający z przepisu art. 26 ust. 2b ustawy Pzp, a nie przepisy w/w rozporządzenia, które
odnoszą się do formy zupełnie innych dokumentów.
Z treści przywołanych wyżej przepisów ustawy - Prawo zamówień publicznych i kodeksu
cywilnego jednoznacznie wynika, że wykonawca, które chce skutecznie udowodnić
Zamawiającemu, że może podlegać na zasobach innych podmiotów musi to udowodnić
„przedstawieniem pisemnego zobowiązania”, a nie kopią zobowiązania. Potwierdzeniem tej
interpretacji językowej jest interpretacja funkcjonalna przepisów ustawy Pzp. Nie może
Zamawiający udzielić zamówienia publicznego wykonawcy, który sam nie spełnia warunków
udziału w postępowaniu ani tez nie uwiarygodni, w sposób dostateczny, że podmioty, na
których polega prawnie skutecznie zobowiązały się oddać wykonawcy zasoby niezbędne do
realizacji zamówienia.
Obowiązek prawny nałożony na wykonawcę przedstawienia Zamawiającemu pisemnego
zobowiązania podmiotu trzeciego, który będzie udostępniał zasoby wykonawcy, ma
zabezpieczać Zamawiającego i interes publiczny przed działaniami wykonawców, którzy
z naruszeniem prawa chcieliby uzyskać zamówienie.
Odnośnie zarzutu nie przedłużenia terminu uzupełnienia dokumentów, Izba uznała zarzut
powyższy za niezasadny.
Odwołujący się, już od chwili upublicznienia przez Zamawiającego zamiaru zawarcia
umowy w sprawie zamówienia publicznego przez przekazanie ogłoszenia o zamówieniu do
publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, w dniu 6 lutego 2010 roku, wiedział,
jakiego rodzaju dokumentów i w jakiej formie Zamawiający będzie wymagał.
Odwołujący, jako profesjonalny uczestnik rynku zamówień publicznych, z pełnąświadomością swoich działań bądź też zaniechań i konsekwencjami tych zachowań winien na
etapie przygotowywania wniosku skompletować wszystkiego rodzaju dokumenty, aby
uniknąć negatywnych konsekwencji swojego niewłaściwego działania, zwłaszcza pod kątem
przyszłych ewentualnych zarzutów ze strony Zamawiającego. Nie było żadną tajemnicą, że
aby wniosek przeszedł prawidłową kwalifikację wymogi ogłoszenia muszą być spełnione pod
każdym, postawionym w ogłoszeniu, parametrem.
Ponadto Zamawiający, wyznaczył odpowiednio długi czas na uzupełnienie dokumentów –
przeszło 7 dni – stąd Odwołujący nie może stawiać zarzutu nierównego traktowania
w odniesieniu do innych wykonawców.
Brak odpowiedzi Zamawiającego, bądź też (hipotetycznie) brak zgody na przedłużenie
terminu na uzupełnienie dokumentów, oczywiście przy założeniu, że pierwotnie wyznaczony
termin nie był zbyt krótki, nie może w konsekwencji stanowić podstawy do stawiania
zarzutów Zamawiającemu. Bowiem to wykonawca, zgłaszający swoje zainteresowanie
uzyskaniem zamówienia publicznego musi dołożyć wszelkich starań, aby spełnić oczekiwania
Zamawiającego. W przypadku przedmiotowego zamówienia, pierwszym etapem selekcji,
było spełnienie warunków udziału w postępowaniu, tzw. warunków podmiotowych. Gdyby
zaś powyższa sytuacja zaistniała w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu
nieograniczonego to Odwołujący zagrożony byłby zatrzymaniem wadium w trybie przepisu
art. 46 ust. 4a ustawy - Prawo zamówień publicznych.
Bez znaczenia pozostaje również stanowisko Odwołującego, iż Zamawiający w chwili
podejmowania decyzji o wykluczeniu z postępowania był w posiadaniu wymaganych
dokumentów – w oryginale.
Fakty ustalone przez Izbę:
1)
termin złożenia uzupełnionych dokumentów upływał w dniu 30 kwietnia 2010 roku,
2)
uzupełnione dokumenty wpłynęły do siedziby Zamawiającego w dniu 4 maja 2010 roku,
3)
decyzja o wykluczeniu wykonawcy Odwołującego się 7 maja 2010 roku.
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, mimo licznych nowelizacji Prawa
zamówień publicznych, charakteryzuje się znacznym formalizmem i rygoryzmem.
Przepis art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy - Prawo zamówień publicznych stanowi o konieczności,
obligatoryjnym obowiązku Zamawiającego, wykluczenia wykonawców, którzy nie wykazali
spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Jedyną szansą, na podjecie próby uniknięcia sankcji z przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy
Pzp jest prawidłowe uzupełnienie dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy - Prawo
zamówień publicznych, bądź też wyjaśnienie ich treści w trybie art. 26 ust. 4 ustawy Pzp.
„Koło ratunkowe” dopuszczone przez ustawodawcę ma jednak swoje ograniczenia. Jednym
z podstawowych ograniczeń jest możliwość jednokrotnego wzywania wykonawców do
uzupełnienia dokumentów. W ocenie Izby, przedłużenie terminu na złożenie uzupełnianych
dokumentów nie stanowi o więcej niż jednokrotnym wezwaniu do ich uzupełnienia. Jednakże,
w celu zachowania zasady wyrażonej w przepisie art. 7 ustawy - Prawo zamówień
publicznych, Zamawiający obowiązany jest wszystkich uczestników postępowania
o udzielenie zamówienia – wykonawców - traktować jednakowo, tj. winien wszystkim
w jednym czasie przekazać informację o zmianie takiego terminu. Sama czynność, to jednak
suwerenna decyzja Zamawiającego, którą podejmuje po analizie stanu faktycznego sprawy,
zaistniałego w danej chwili, wyważając „za” i „przeciw”, przy ocenie swojego stanowiska.
Niemniej, w przedmiotowej sprawie, w ocenie Izby Zamawiający nie miał podstaw do
przychylenia się do stanowiska Odwołującego, gdyż tak jak to zostało stwierdzone wcześniej,
miał on dostatecznie dużo czasu na przygotowanie się do postępowania.
Reasumując, Izba nie stwierdziła naruszenia przez Zamawiającego przepisów art. 7, art. 24
ust. 2 pkt 4 oraz art. 26 ust. 2b ustawy - Prawo zamówień publicznych.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na podstawie
art. 192 ust. 9 i 10 ustawy - Prawo zamówień publicznych.
Przewodniczący:
………………………………
1. Oddala odwołanie.
2. Kosztami postępowania obciąża STRABAG Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 05-800
Pruszków i nakazuje:
1)
zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych wpis w wysokości
20 000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczony
przez STRABAG Sp. z o.o., ul. Parzniewska 10, 05-800 Pruszków
stanowiący koszty postępowania odwoławczego.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowe Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy.
Przewodniczący:
………………………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej, ul. Toruńska 174a, 85-
844 Bydgoszcz prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na „Budowę
linii tramwajowej z centrum miasta do dworca kolejowego Bydgoszcz Główna z rozbudową
ulic Marszałka Focha, Naruszewicza, Dworcowej i Zygmunta Augusta w Bydgoszczy”,
w trybie przetargu ograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 z późn. zm.).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 6 lutego 2010 r. pod numerem 2010/S 26-036983.
Dnia 7 maja 2010 roku Zamawiający poinformował wykonawców o wynikach
przeprowadzonej oceny wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wskazując
m.in., iżz postępowania wykluczony został wykonawca STRABAG Sp. z o.o.,
ul. Parzniewska 10, 05-800 Pruszków. Jako podstawęwykluczenia Zamawiający wskazał
przepis art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy - Prawo zamówieńpublicznych.
Z decyzjąZamawiającego nie zgodził sięwykonawca STRABAG i dnia 17 maja 2010
roku wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, na czynnośćZamawiającego
polegającąna wykluczeniu z postępowania Spółki STRABAG sp. z o.o, pomimoże nie
zachodząprzesłanki wykluczenia Odwołującego z przetargu.
Czynnościom Zamawiającego zarzucił naruszenie:
1.
art. 7 Ustawy, poprzez prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
w sposób, który utrudnia uczciwą konkurencję i narusza zasady równego traktowania
wykonawców;
2.
art. 24 ust. 2 pkt 4 Ustawy poprzez wykluczenie Odwołującego z postępowania, pomimoże STRABAG Sp. z o.o. spełnia warunki udziału w postępowaniu,
3.
art. 26 ust. 2b Ustawy poprzez uznanie, że Wykonawcy na potwierdzenie dysponowania
zasobami podmiotów trzecich niezbędnych do realizacji zamówienia muszą przedstawić
Zamawiającemu wyłącznie oryginał pisemnego zobowiązania tych podmiotów.
Odwołujący żądał:
1) uwzględnienie odwołania;
2)
unieważnienie czynności Zamawiającego, polegającej na wykluczeniu z postępowania
STRABAG Sp. z o.o.;
3)
nakazanie Zamawiającemu powtórzenie czynności badania i oceny spełniania
warunków udziału w postępowaniu z uwzględnieniem wniosku STRABAG Sp. z o.o. oraz
w konsekwencji o zaproszenie Odwołującego do złożenia oferty w przedmiotowym
postępowaniu.
Uzasadniając wskazał, co następuje.
W niniejszym postępowaniu Zamawiający uznał, że jedynie w przypadku przedłożenia do
wniosku oryginału dokumentu pisemnego zobowiązania, Wykonawca potwierdzi spełnienie
warunków udziału w postępowaniu. Zdaniem Zamawiającego przedstawienie kopii
poświadczonej za zgodność z oryginałem nie spełnia stawianego w Ustawie Pzp wymogu
formy pisemnej.
Odwołujący nie podzielił tego stanowiska, bowiem, jego zdaniem jest one sprzeczne
z racjonalnym prowadzeniem postępowania przetargowego, oraz w sposób oczywisty stoi
w sprzeczności z celem wprowadzenia zmian w Ustawie Pzp oraz rozporządzeniem
w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz
form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 30 grudnia 2009 roku.
W rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 30 grudnia 2009 r. -
zostały wskazane w sposób wyczerpujący wszystkie dokumenty, jakich może żądać
Zamawiający od Wykonawców w celu potwierdzenia spełnienia warunków w postępowaniu
oraz braku podstaw do wykluczenia oraz formy składania w/w dokumentów Zamawiającemu.
Zgodnie z § 6 ust. 1 powołanego rozporządzenia - dokumenty składane we wniosku/ofercie
mogą być przedłożone Zamawiającemu w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność
z oryginałem przez wykonawcę. W przypadku wszystkich dokumentów, przedstawianych
przez Wykonawcę w celu wykazania spełniania warunków określonych w art. 22 ust. 1
Ustawy Pzp oraz w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia go z postępowania -
dopuszczalne jest złożenie przez Wykonawcę dokumentów w formie kopii poświadczonej za
zgodność z oryginałem.
Przyjmując interpretację Zamawiającego, to jest, iż art. 26 ust. 2b Ustawy wyłącza
możliwość złożenia dokumenty poświadczonego za zgodność z oryginałem - należałoby
uznać, że w zamówieniach publicznych istnieje dokument (pisemne zobowiązanie), który
jako jedyny z wszystkich pozostałych, które może żądać od Wykonawcy Zamawiający musi
mieć szczególną, kwalifikowaną formę - dokumentu przedłożonego Zamawiającemu
w oryginale.
W ocenie Odwołującego, taka interpretacja jest sprzeczna z zasadami racjonalnego
ustawodawcy, i jest niezgodna z celem wprowadzenia art. 26 ust. 2b Ustawy Pzp, to jest
umożliwienia korzystania z zasobów podmiotów trzecich szerszej grupie Wykonawców.
Odwołujący wskazał także, że udzielając odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego,
w piśmie z dnia 30 kwietnia 2010 r. złożył do Zamawiającego wniosek o przedłużenie
terminu do uzupełnienia dokumentów w związku z trudnościami technicznymi, polegającymi
na konieczności dostarczenia oryginału wyżej wymienionego oświadczenia z Republiki
Federalnej Niemiec. Zamawiający nie odpowiedział na wniosek Wykonawcy, a w dniu
7 maja 2010 r. przesłał do Wykonawców informację o wykluczeniu z postępowania między
innymi Odwołującego.
Odwołujący, działając z należytą starannością, zwrócił się do Zamawiającego
o przedłużenie terminu jeszcze przed upływem okresu na uzupełnienie dokumentów. Co
istotne, Odwołujący w dniu składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
posiadał pisemne zobowiązanie Spółki STRABAG RAIL GmbH oraz oświadczenie, i na
dzień składania wniosku spełniał wymagania Zamawiającego.
Ponadto Wykonawca uzupełnił w oryginale dokumenty, których żądał od niego
Zamawiający w piśmie z dnia 4 maja 2010 roku.
Zatem Zamawiający w dniu 7 maja 2010 r. dokonując wykluczenia z postępowania
Odwołującego, posiadał w oryginale żądane dokumenty i posiadał wszelkie dane, aby
stwierdzić, że Wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu.
W ocenie Odwołującego, skoro Zamawiający dysponował wszystkimi dokumentacji
wymaganymi w Ogłoszeniu o Zamówieniu, nawet przyjmując restrykcyjną interpretację
zapisu art. 26 ust. 2b Ustawy Pzp, nie miał podstaw, aby w dniu 7 maja 2010 r. dokonać
wykluczenia Wykonawcy z udziału w postępowaniu.
W konsekwencji, Odwołujący podnosi również, że Zamawiający swoim działaniem
naruszył art. 7 Ustawy PZP, poprzez złamanie zasady równego traktowania wykonawców
oraz zasady uczciwej konkurencji.
Odwołujący wskazał również na interes w złożeniu niniejszego odwołania.
STRABAG Sp. z o.o. zamierzało złożyć w przedmiotowym postępowaniu ofertę i ubiegać
się o pozyskanie przedmiotowego zamówienia do realizacji. W związku z niezasadnym
wykluczeniu Odwołującego z postępowania, STRABAG Sp. z o.o. straciła możliwość
złożenia swojej oferty i wykonania przedmiotowego zadania.
Kopię odwołania, Odwołujący przekazał Zamawiającemu, w dniu 17 maja 2010 roku.
Dnia 18 maja 2010 roku Zamawiający wezwał wykonawców do wzięcia udziału w
postępowaniu odwoławczym.
Dnia 21 maja 2010 roku wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia:
1. Torpol Sp. z o.o. (pełnomocnik), 2. Przedsiębiorstwo Budowlano-Usługowe „BUDPOL”
S.A., 3. HIDROELEKTRA NISKOGRADNJA d.d., adres dla pełnomocnika: ul. Mogileńska
10G, 61-052 Poznań, zgłosili przystąpienie do postępowania odwoławczego - po stronie
Zamawiającego.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron złożone podczas rozprawy, skład orzekający Izby stwierdził, iż odwołanie nie
zasługuje na uwzględnienie.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się interesem
w korzystaniu ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu ograniczonego z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych
wymaganych przy procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia przekracza kwoty
określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza postanowiła dopuścić zgłaszającego przystąpienie wykonawcę
do postępowania odwoławczego - po stronie Zamawiającego.
Odpowiedź na odwołanie została wniesiona w dniu 26 maja 2010 roku.
Odwołujący potwierdził fakt otrzymania odpowiedzi na odwołanie.
Krajowa Izba Odwoławcza popiera stanowisko Zamawiającego zaprezentowane
w odpowiedzi na odwołanie, a dodatkowo wskazuje, co następuje.
Przepis art. 26 ust. 2b stanowi, cyt. Wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu,
potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach
finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi
stosunków. Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, iż
będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, w szczególności
przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do
dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonaniu zamówienia.
Ustawodawca, w celu udowodnienia Zamawiającemu dysponowania zasobami niezbędnymi
do realizacji zamówienia, w przypadku korzystania z podmiotów trzecich, przewidział dla
zobowiązań podmiotów trzecich - formę pisemnego zobowiązania.
Ustawa Pzp nie definiuje pojęcia pisemności. Dlatego też posiłkując się przepisem art. 14
ustawy - Prawo zamówień publicznych, koniecznym jest odniesienie się do przepisów
kodeksu cywilnego.
Przepis art. 78 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)
Kodeks cywilny stanowi, iż Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza
złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli (...).
§ 2 Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem
elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest
równoznaczne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.
Tym samym kwestie interpretacyjne obowiązku pisemności zobowiązań podmiotów
trzecich zostają rozstrzygnięte w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego.
Skoro więc ustawodawca, dla formy składania zobowiązania podmiotów trzecich, zastrzegł
formę pisemną, to tym samym stanowisko Odwołującego w powyższej kwestii uznać należy
za chybione.
Jeżeli zaś chodzi o przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009
roku w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz
form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 226, poz. 1817), to przepis § 6
ust. 1 jasno wskazuje, iż dokumenty są składane w oryginale lub kopii poświadczonej za
zgodność z oryginałem przez wykonawcę. W przypadku składania elektronicznych
dokumentów powinny być one opatrzone przez wykonawcę bezpiecznym podpisem
elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Powyższe zastrzeżenie odnosi się jednak do dokumentów składanych na potwierdzenie
spełnienia warunków udziału w postępowaniu i tylko w tym rozporządzeniu wskazanych. Nie
odnosi się tym samym do zastrzeżenia formy pisemnej dla zobowiązania podmiotu trzeciego.
Niedopuszczalna jest bowiem interpretacja dokonana przez Odwołującego, że przepis rangi
rozporządzenia może zmieniać przepisy rangi ustawy, która w hierarchii aktów prawnych stoi
wyżej niż rozporządzenie.
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 roku w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 226, poz. 1817) nie wymienia „pisemnych
zobowiązań” podmiotów udostępniających zasoby wykonawcom, a w związku z tym
wykonawcę wiąże nakaz odnoszący się do formy, w jakiej ma być złożone zobowiązanie,
wynikający z przepisu art. 26 ust. 2b ustawy Pzp, a nie przepisy w/w rozporządzenia, które
odnoszą się do formy zupełnie innych dokumentów.
Z treści przywołanych wyżej przepisów ustawy - Prawo zamówień publicznych i kodeksu
cywilnego jednoznacznie wynika, że wykonawca, które chce skutecznie udowodnić
Zamawiającemu, że może podlegać na zasobach innych podmiotów musi to udowodnić
„przedstawieniem pisemnego zobowiązania”, a nie kopią zobowiązania. Potwierdzeniem tej
interpretacji językowej jest interpretacja funkcjonalna przepisów ustawy Pzp. Nie może
Zamawiający udzielić zamówienia publicznego wykonawcy, który sam nie spełnia warunków
udziału w postępowaniu ani tez nie uwiarygodni, w sposób dostateczny, że podmioty, na
których polega prawnie skutecznie zobowiązały się oddać wykonawcy zasoby niezbędne do
realizacji zamówienia.
Obowiązek prawny nałożony na wykonawcę przedstawienia Zamawiającemu pisemnego
zobowiązania podmiotu trzeciego, który będzie udostępniał zasoby wykonawcy, ma
zabezpieczać Zamawiającego i interes publiczny przed działaniami wykonawców, którzy
z naruszeniem prawa chcieliby uzyskać zamówienie.
Odnośnie zarzutu nie przedłużenia terminu uzupełnienia dokumentów, Izba uznała zarzut
powyższy za niezasadny.
Odwołujący się, już od chwili upublicznienia przez Zamawiającego zamiaru zawarcia
umowy w sprawie zamówienia publicznego przez przekazanie ogłoszenia o zamówieniu do
publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, w dniu 6 lutego 2010 roku, wiedział,
jakiego rodzaju dokumentów i w jakiej formie Zamawiający będzie wymagał.
Odwołujący, jako profesjonalny uczestnik rynku zamówień publicznych, z pełnąświadomością swoich działań bądź też zaniechań i konsekwencjami tych zachowań winien na
etapie przygotowywania wniosku skompletować wszystkiego rodzaju dokumenty, aby
uniknąć negatywnych konsekwencji swojego niewłaściwego działania, zwłaszcza pod kątem
przyszłych ewentualnych zarzutów ze strony Zamawiającego. Nie było żadną tajemnicą, że
aby wniosek przeszedł prawidłową kwalifikację wymogi ogłoszenia muszą być spełnione pod
każdym, postawionym w ogłoszeniu, parametrem.
Ponadto Zamawiający, wyznaczył odpowiednio długi czas na uzupełnienie dokumentów –
przeszło 7 dni – stąd Odwołujący nie może stawiać zarzutu nierównego traktowania
w odniesieniu do innych wykonawców.
Brak odpowiedzi Zamawiającego, bądź też (hipotetycznie) brak zgody na przedłużenie
terminu na uzupełnienie dokumentów, oczywiście przy założeniu, że pierwotnie wyznaczony
termin nie był zbyt krótki, nie może w konsekwencji stanowić podstawy do stawiania
zarzutów Zamawiającemu. Bowiem to wykonawca, zgłaszający swoje zainteresowanie
uzyskaniem zamówienia publicznego musi dołożyć wszelkich starań, aby spełnić oczekiwania
Zamawiającego. W przypadku przedmiotowego zamówienia, pierwszym etapem selekcji,
było spełnienie warunków udziału w postępowaniu, tzw. warunków podmiotowych. Gdyby
zaś powyższa sytuacja zaistniała w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu
nieograniczonego to Odwołujący zagrożony byłby zatrzymaniem wadium w trybie przepisu
art. 46 ust. 4a ustawy - Prawo zamówień publicznych.
Bez znaczenia pozostaje również stanowisko Odwołującego, iż Zamawiający w chwili
podejmowania decyzji o wykluczeniu z postępowania był w posiadaniu wymaganych
dokumentów – w oryginale.
Fakty ustalone przez Izbę:
1)
termin złożenia uzupełnionych dokumentów upływał w dniu 30 kwietnia 2010 roku,
2)
uzupełnione dokumenty wpłynęły do siedziby Zamawiającego w dniu 4 maja 2010 roku,
3)
decyzja o wykluczeniu wykonawcy Odwołującego się 7 maja 2010 roku.
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, mimo licznych nowelizacji Prawa
zamówień publicznych, charakteryzuje się znacznym formalizmem i rygoryzmem.
Przepis art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy - Prawo zamówień publicznych stanowi o konieczności,
obligatoryjnym obowiązku Zamawiającego, wykluczenia wykonawców, którzy nie wykazali
spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Jedyną szansą, na podjecie próby uniknięcia sankcji z przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy
Pzp jest prawidłowe uzupełnienie dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy - Prawo
zamówień publicznych, bądź też wyjaśnienie ich treści w trybie art. 26 ust. 4 ustawy Pzp.
„Koło ratunkowe” dopuszczone przez ustawodawcę ma jednak swoje ograniczenia. Jednym
z podstawowych ograniczeń jest możliwość jednokrotnego wzywania wykonawców do
uzupełnienia dokumentów. W ocenie Izby, przedłużenie terminu na złożenie uzupełnianych
dokumentów nie stanowi o więcej niż jednokrotnym wezwaniu do ich uzupełnienia. Jednakże,
w celu zachowania zasady wyrażonej w przepisie art. 7 ustawy - Prawo zamówień
publicznych, Zamawiający obowiązany jest wszystkich uczestników postępowania
o udzielenie zamówienia – wykonawców - traktować jednakowo, tj. winien wszystkim
w jednym czasie przekazać informację o zmianie takiego terminu. Sama czynność, to jednak
suwerenna decyzja Zamawiającego, którą podejmuje po analizie stanu faktycznego sprawy,
zaistniałego w danej chwili, wyważając „za” i „przeciw”, przy ocenie swojego stanowiska.
Niemniej, w przedmiotowej sprawie, w ocenie Izby Zamawiający nie miał podstaw do
przychylenia się do stanowiska Odwołującego, gdyż tak jak to zostało stwierdzone wcześniej,
miał on dostatecznie dużo czasu na przygotowanie się do postępowania.
Reasumując, Izba nie stwierdziła naruszenia przez Zamawiającego przepisów art. 7, art. 24
ust. 2 pkt 4 oraz art. 26 ust. 2b ustawy - Prawo zamówień publicznych.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na podstawie
art. 192 ust. 9 i 10 ustawy - Prawo zamówień publicznych.
Przewodniczący:
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
