rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2011-02-08
rok: 2011
data dokumentu: 2011-02-08
rok: 2011
sygnatury akt.:
KIO 156 /11
KIO 156 /11
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lutego 2011 r. w Warszawie odwołania wniesionego w
dniu 27 stycznia 2011 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia:
Mazur
Specjalistyczne
Przedsiębiorstwo
Robót
Inżynieryjnych,
Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Mazur Sp. z o.o., 71-
310 Szczecin, ul. Ludwika Waryńskiego 29 w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Gmina Miasta Krynica Morska, 82-120 Krynica Morska, ul. Górników 15,
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Hydrobudowa Gdańsk S.A., Centralny Węzeł śuławski Sp. z o.o., 80-264 Gdańsk, ul.
Grunwaldzka 135 zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
zamawiającego
dniu 27 stycznia 2011 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia:
Mazur
Specjalistyczne
Przedsiębiorstwo
Robót
Inżynieryjnych,
Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Mazur Sp. z o.o., 71-
310 Szczecin, ul. Ludwika Waryńskiego 29 w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Gmina Miasta Krynica Morska, 82-120 Krynica Morska, ul. Górników 15,
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Hydrobudowa Gdańsk S.A., Centralny Węzeł śuławski Sp. z o.o., 80-264 Gdańsk, ul.
Grunwaldzka 135 zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
zamawiającego
orzeka:
1.
Oddala odwołanie.
2.
Kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie
zamówienia:
Mazur
Specjalistyczne
Przedsiębiorstwo
Robót
Inżynieryjnych, Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Mazur Sp. z
o.o., 71-310 Szczecin, ul. Ludwika Waryńskiego 29
i nakazuje:
1)
zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych koszty w wysokości 20 000
zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych) z kwoty wpisu uiszczonego
przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Mazur
Specjalistyczne
Przedsiębiorstwo
Robót
Inżynieryjnych,
Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Mazur Sp. z o.o.,
71-310 Szczecin, ul. Ludwika Waryńskiego 29.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo Zamówień
Publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gdańsku.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 156/11
UZASADNIENIE
Zamawiający prowadzi, w trybie przetargu nieograniczonego, postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na wykonanie inwestycji „Modernizacja z rozbudowąsystemu wodno-ściekowego Gminy Miasta Krynica Morska”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, w dniu 27 października 2010 r., pod numerem 2010/S
219-334886.
Odwołujący wniósł odwołanie wobec czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
odrzucenia oferty Odwołującego i wykluczenia Odwołującego z postępowania oraz ewentualnie
zaniechania czynności wezwania do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie art. 26 ust.
3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz.
759 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawąPzp”, zarzucając Zamawiającemu naruszenie
następujących przepisów ustawy Pzp: art. 24 ust. 2 pkt 4, ewentualnie art. 26 ust. 3, art. 89 ust.1
pkt 1 i 8, art. 87 ust. 2 pkt 3, art. 7. Wobec powyższego Odwołujący wniósł o: nakazanie
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz czynności wykluczenia
Odwołującego z postępowania i odrzucenia jego oferty, dokonanie ponownej oceny ofert z
uwzględnieniem oferty Odwołującego.
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający dokonując oceny dokumentów złożonych przez
Odwołującego, w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu w zakresie
sytuacji ekonomicznej i finansowej, oparł sięwyłączenie na postanowieniach rozdziału 9
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ), pomijając treśćudzielonej, w piśmie z
dnia 17 listopada 2010 r., odpowiedzi na pytanie nr 5.
Odwołujący podnosi, iżdziałanie Zamawiającego polegające na dowolnej interpretacji
zasad dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu po upływie terminu
składania ofert jest niedopuszczalne, bowiem prowadzi ono do rażącego naruszenia art. 7
ustawy Pzp.
Z ostrożności procesowej Odwołujący wskazuje,że dokumenty, którychżądanie
kwestionuje z uwagi na treśćudzielonych odpowiedzi, mieszcząsięw kategorii dokumentówżądanych na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu. W związku z
powyższym obowiązkiem Zamawiającego było wezwanie Odwołującego do ich uzupełnienia, w
trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
W przedmiocie odrzucenia oferty Odwołującego, Odwołujący podnosi, iżnie wskazano
konkretnego przepisu prawa materialnego, na podstawie którego Zamawiający dokonał
odrzucenia oferty Odwołującego. Stwierdzenie,że oferta jest niezgodna z ustawą, nie zostało w
żaden sposób uzasadnione. Podobnie sformułowanie,że oferta jest nieważna na podstawie
odrębnych przepisów. Powołując sięna ten przepis równieżnie wskazano konkretnego aktu
prawnego (odrębnego w stosunku do ustawy Pzp), na podstawie którego uznano,że oferta
Odwołującego jest nieważna. W związku z powyższym Odwołujący stwierdza,że nie jest w
stanie ustosunkowaćsięmerytorycznie do wskazanej powyżej podstawy prawnej.
Odnosząc siędo zarzutu dotyczącego braku podpisu pod ofertąOdwołującego
wskazuje,że w sprawach nieuregulowanych ustawąPzp (art. 14) majązastosowanie przepisy
kodeksu cywilnego. Z kolei Kodeks cywilny przy interpretacji poszczególnych oświadczeń
budzących wątpliwości interpretacyjne posługuje siętzw. teoriąwoli. Zgodnie z przywołaną
regulacjąart. 60 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby
dokonującej czynności prawnej może byćwyrażona przez każde zachowanie siętej osoby, które
ujawnia jej wolęw sposób dostateczny, w tym równieżprzez ujawnienie tej woli w postaci
elektronicznej (oświadczenie woli). WoląOdwołującego było złożenie oferty na warunkach
określonych przez Zamawiającego w postępowaniu. Stąd, brak podpisów na niektórych stronach
formularza ofertowego nie może stanowićpodstawy do odrzucenia oferty. Zdaniem
Odwołującego, jego stanowisko potwierdza dotychczasowe bogate orzecznictwo KIO (sygn. akt
KIO /UZP 1105/08, KIO/UZP 1093/08, KIO/UZP 1196/09, KIO/UZP 568/08, KIO/UZP 1196/09).
Odwołujący podkreśla,że zgodnie z wyrokami brak parafek, podpisów, pieczątek - nawet
gdy ich Zamawiający wymagał w SIWZ - nie może byćpodstawądo odrzucenia oferty. Braki te
nie wpływająbowiem wżadnym wypadku na treśćzłożonej oferty i nie mogąstanowićpodstawy
do jej odrzucenia. Brak podpisu na niektórych stronach oferty może byćpotraktowany wyłącznie
w charakterze drobnego uchybienia formalnego, nie mającego wpływu na treśćsamej oferty. W
związku z powyższym Zamawiający nie miał prawa odrzucićoferty Odwołującego, a zapis w
SIWZ, na który powołuje sięZamawiający, iż„ofertę, która nie zawiera własnoręcznego podpisu,
uznaje sięza nieważną", nie może byćnadrzędny w stosunku do przepisów ustawy Pzp.
Dodatkowo Odwołujący zwraca uwagę,że oferta zawiera wszystkie podpisane kosztorysy
szczegółowe - 60 kosztorysów, wszystkie oświadczenia, pełnomocnictwo do podpisania oferty,
wszystkie strony oferty sąponumerowane i opieczętowane, Odwołujący wniósł wadium, co
ostatecznie przesądza o chęci uczestnictwa w prowadzonym postępowaniu, wszystkie
wymagane w SIWZ dokumenty zostały dołączone do oferty.
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający mając powyższe na względzie, winien złożoną
ofertęrozpatrzyćcałościowo, biorąc pod uwagęrównieżfakt,że wszystkie kartki sązszyte,
opieczętowane, ponumerowane i podpisane, a brak formalny, tj. brak podpisu na niektórych
stronach oferty nie powinien byćpodstawąodrzucenia oferty. Powyższy brak może być
traktowany wyłącznie jako pewna nieścisłośćformalna, nie odnosząca sięjednak do treści samej
oferty.
Nadto, Zamawiający winien ocenićformalny brak (brak podpisu na niektórych stronach
oferty) wświetle art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Zgodnie ze zdroworozsądkowym
postępowaniem dorozumiane jest,że skoro Odwołujący złożył ofertę, wypełnił formularz
ofertowy, wypełnił wszystkie załączniki do SIWZ, załączył pełnomocnictwo, opieczętował
wszystkie strony oraz je ponumerował, a omyłkowo nie podpisał kilku stron, to Zamawiający
winien na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp uznaćww. błąd jako podlegający
poprawieniu i wybraćofertęOdwołującego. W takim przypadku, w myśl ustawy Pzp, jeśliby
Odwołujący sięnie godził z czynnościąZamawiającego (poprawienie omyłki), miałby prawo do
wniesienia odwołania lub jeśli nie godziłby sięz postanowieniami umowy, przysługiwałoby mu
uprawnienie do uchylenia sięod podpisania niniejszej umowy.
Do postępowania odwoławczego zgłosiło przystąpienie Konsorcjum, reprezentowane
przez HydrobudowęGdańsk S.A.. Przystępujący podniósł, iżoferta złożona przez
Odwołującego obarczona jest poważnymi uchybieniami formalnymi, które powodują, iżwświetle przepisów ustawy Pzp, których interpretacja rozszerzająca nie jest dopuszczalna, a
także wobec stosownych przepisów Kodeksu cywilnego - jest nieważna. W tym też
kontekście ewentualne dokonanie przez Zamawiającego wyboru jako najkorzystniejszej
oferty nieważnej, stanowiłoby działanie niezgodne z przepisami prawa.
Przystępujący nadto wskazuje, iżna mocy art. 26 ust. 3 Pzp, Zamawiający odstępuje
od czynności wezwania Wykonawcy do uzupełnienia dokumentów w sytuacji, gdy pomimo
uzupełnienia tychże dokumentów oferta tego Wykonawcy podlega odrzuceniu, co ma
miejsce w przedmiotowej sprawie, wobec dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 1 i 8 ustawy Pzp.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
W rozdziale 9 SIWZ Zamawiający wskazał dokumenty, które wykonawcy zobowiązani
byli złożyćw celu potwierdzenia warunków udziału w postępowaniu. Wśród wymaganych
dokumentów odnoszących siędo sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy znalazły się
m.in. dokumenty określające przychody wykonawcy – sprawozdania finansowe (rachunek
zysków i strat), a w przypadku wykonawców nie zobowiązanych do sporządzania
sprawozdańfinansowych inne dokumenty określające obroty oraz zobowiązania i należności
za okres ostatnich trzech lat obrotowych, a jeżeli okres działalności jest krótszy za ten okres
(pkt 9.10 SIWZ) oraz dokumenty określające aktualnąsytuacjęfinansowąwykonawcy –
informacja z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-rozliczeniowej, w którym
wykonawca posiada rachunek, wystawiona nie wcześniej niż3 miesiące przed upływem
terminu składania ofert, określająca wysokośćposiadanychśrodków finansowych lub
zdolnośćkredytową(pkt 9.11 SIWZ). Jednocześnie Zamawiający uczynił zastrzeżenie, iż„w
przypadku wykonawców występujących wspólnie (konsorcjum) dokumenty określone w pkt
9.7 i 9.8 mogą być dokumentami wspólnymi, a pozostałe dokumenty określone w pkt 9
odrębnie dla każdego z wykonawców występujących wspólnie.”
W przedmiocie tak określonych wymogów Zamawiającego, jeden z wykonawców
pismem z dnia 10 listopada 2010 r. zwrócił sięz zapytaniem, czy w przypadku wykonawców
występujących wspólnie dokumenty wymienione w pkt 9.10 i 9.11 SIWZ, mogązłożyćtylko ci
partnerzy, którzy potwierdząspełnianie minimalnych warunków określonych w SIWZ. W
odpowiedzi – wyjaśnienie do pytania nr 5 (pismo z dnia 17 listopada 2010 r.), Zamawiający
przychylił siędo stanowiska wykonawcy i potwierdził, „
ż
e w przypadku Wykonawców
występujących wspólnie dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu o
udzielenie zamówienia, dokumenty określone w pkt 9.10 i pkt 9.11 SIWZ mogą złożyć tylko
Ci z wykonawców występujących wspólnie, którzy potwierdzą spełnienie warunków
zapisanych w pkt 8.4 i pkt 8.5 SIWZ.”
Do oferty Odwołującego dołączono rachunek zysków i strat za rok 2007, 2008 i 2009
oraz opiniębankowąjednego z członków Konsorcjum. Treści tych dokumentów Zamawiający nie
kwestionował.
Przechodząc do kolejnych wymogów zawartych w SIWZ, Zamawiający wskazał, iż
zgodnie z rozdziałem 13 pkt 13.2 SIWZ, ofertęskłada siępod rygorem nieważności, w formie
pisemnej. Zaś, zgodnie z pkt 13.5 SIWZ składana oferta musi zawierać: wypełniony formularz
oferty według wzoru stanowiącego załącznik II.1 oraz kosztorys ofertowy sporządzony zgodnie z
wymaganiami pkt 15 SIWZ. Dodatkowo Zamawiający wskazał,że „oferta musi być podpisana
przez osobę (osoby) uprawnioną do reprezentowania Wykonawcy na zewnątrz (pieczątka
służbowa i podpis) zgodnie z postanowieniami aktualnego rejestru sądowego (wpisem do
ewidencji działalności gospodarczej) lub przez osobę (osoby) posiadającą stosowne
pełnomocnictwo. W przypadku Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia oferta musi być podpisana przez pełnomocnika, o którym mowa w pkt 13.1.b.”
Analogiczne wymogi Zamawiający postawił odnośnie kosztorysu ofertowego.
W ofercie Odwołującego na formularzu ofertowym widnieje pieczątka imienna p. Henryka
M, osoby upoważnionej do reprezentowania Konsorcjum, natomiast brak podpisu wskazanej
osoby.
W tych okolicznościach Zamawiający stwierdził, iżOdwołujący podlega wykluczeniu z
postępowania, na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp, bowiem zgodnie z rozdziałem 9
SIWZ, Zamawiający wymagał, aby każdy z wykonawców, przedstawił za pomocąwskazanych
przez Zamawiającego dokumentów swojąsytuacjęfinansowąi ekonomiczną. Jak podkreślił
Zamawiający wymóg ten dotyczył równieżwykonawców wspólnie ubiegających sięo
zamówienie – każdy z tych wykonawców zobowiązany był przedstawićrzeczone dokumenty.
Ponadto, Zamawiający stwierdził, iż„brak prawidłowego własnoręcznego podpisania
oferty nie może być konwalidowany w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego,
skutkuje bowiem brakiem zachowania pisemnej formy oferty i powoduje konieczność jej
odrzucenia na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1.8.” W tym miejscu zamawiający odwołuje się
równieżdo postanowieńpkt 13.5a SIWZ, w którym wskazano, co stanowi ofertę, jak i
zastrzeżono rygor nieważności oferty, która nie zawiera własnoręcznego podpisu.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje:
Izba podziela stanowisko Odwołującego, iżbrak podstaw do wykluczenia go z
postępowania, na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. Wświetle dokumentacji
postępowania oraz mając na względzie odpowiedźZamawiającego na odwołanie, nie ulega
wątpliwości, iżZamawiający dokonując oceny dokumentów złożonych przez Odwołującego, w
celu potwierdzenia warunku udziału w postępowaniu, odnoszącego siędo sytuacji ekonomicznej
i finansowej, oparł sięjedynie o treśćpostanowieńrozdziału 9 SIWZ, nie mając na uwadze treści
udzielonej odpowiedzi na pytanie nr 5 (pismo z dnia 17 listopada 2010 r.). W istocie bowiem
udzielone przez Zamawiającego wyjaśnienia prowadziły do modyfikacji SIWZ i stały sięwiążące
zarówno dla Zamawiającego, jak i dla wykonawców.
Skoro zatem Odwołujący przedstawił dokumenty wymagane przez Zamawiającego, a
dotyczące jednego z uczestników Konsorcjum, przy uwzględnieniu okoliczności, iżZamawiający
nie kwestionował ich treści (odnoście spełnienia warunku) i zmienił pierwotne wymagania
zawarte w SIWZ, to nie sposób uznaćza prawidłowączynnośćZamawiającego w postaci
wykluczenia Odwołującego z postępowania.
Trafnośćzarzutu naruszenia przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp przesądza o braku
podstaw do rozpoznania zarzutu art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, sformułowanego jako ewentualny w
odniesieniu do pierwszego. Na marginesie jedynie należy zwrócićuwagęZamawiającemu, iż
interpretacja przepisu art. art. 26 ust. 3 ustawy Pzp zaprezentowana przez Zmawiającego jest
oczywiście nieprawidłowa. Obowiązek wezwania wykonawców do uzupełnienia dokumentów, o
których mowa we wskazanym przepisie, aktualizuje sięw przypadku ich niedołączenia do oferty
albo gdy zawierająbłędy. Chwila złożenia oferty nie mażadnego znaczenia (czy jest to w
ostatnim dniu składania ofert, czy teżwcześniej), bowiem termin otwarcia ofert jest dla
wszystkich jednakowy i od tego momentu, w trakcie dokonywanej oceny ofert, możliwe jest
stwierdzenie w tym względzie uchybień. Ważne jest jednak, aby uzupełniane dokumenty
potwierdzały spełnianie warunku na dzieńskładania ofert.
Przechodząc do drugiego wątku niniejszego sporu wskazaćnależy, iżprzepis art. 60 k.c.
stanowi, iżoświadczenie woli może byćzłożone przez każde zachowanie się, które w sposób
dostateczny ujawnia wolęosoby składającej. W związku z powyższym w doktrynie wywodzi się
ze wskazanego przepisu ogólnązasadęswobody formy oświadczeńwoli. Nie sposób jednak
pominąć, iżużycie przez ustawodawcęzwrotu „z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie
przewidzianych” wskazuje naźródła ograniczeńustanowionej swobody.
Po pojęciem przesłanek skutecznego złożenia oświadczenia woli rozumiećnależy
okoliczności, od których zależy przypisanie danemu zachowaniu waloru oświadczenia woli.
Należy je odróżnićod innych przesłanek, dodatkowych przesłanek warunkujących wywołanie
przez to oświadczenie woli określonych skutków prawnych, będących w rzeczywistości
przesłankami skuteczności czynności prawnej, której to oświadczenie dotyczy.
W doktrynie wskazuje się(J. Grykiel, M. Lemkowski: „Czynności prawne. Komentarz do
art. 56-81k.c.”, C.H.Beck, 2010), iżo złożeniu oświadczenia woli decydująnastępujące
przesłanki: podmiotowośćprawna po stronie składającego oświadczenie, brak okoliczności
wyłączającychświadomośćlub swobodęwyrażenia woli, przypisywany, na podstawie
całokształtu okoliczności, zamiar wywołania określonych skutków prawnych, działanie
wymaganej liczby osób – w przypadkach składania oświadczenia woli z wykorzystaniem
konstrukcji reprezentacji, dojście oświadczenia do właściwego adresata, o ile jest wymagane.
Zaś, pozostałe okoliczności, w szczególności takie jak zdolnośćdo czynności prawnych,
forma, umocowanie, conditiones Iris, nie decydująo samym fakcie złożenia oświadczenia woli,
ale o ważności złożonego oświadczenia.
Powyższe rozważania prowadządo wniosku, iżofertęnależy badaćw dwóch aspektach,
z jednej strony, czy mamy w ogóle do czynienia ze złożeniem oświadczenia woli oraz, czy
oświadczenie to posiada cechy, determinujące jego ważność.
W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, iżOdwołujący składając ofertę, złożył
Zamawiającemu oświadczenie woli zawarcia umowy, określając jej istotne postanowienia, w
sposób zgodny z wymaganiami Zamawiającego. Prawdąjest więc, jak wskazuje Odwołujący,że
woląOdwołującego było złożenie prawidłowej oferty, wskazuje na to fakt złożenia m.in.
wszystkich załączników – podpisanych (w tym kosztorysów), pełnomocnictw, ponumerowanie i
spięcie wszystkich stron oferty. Jednakże te okolicznościświadcząjedynie o zamiarze wywołania
określonych skutków prawnych, który jest jednąz przesłanek decydujących o złożeniu
oświadczenia woli. Pozostałe przesłanki stanowiące o złożeniu oświadczenia woli nie były
przedmiotem sporu. Wobec czego należy uznać, iżz oświadczeniem woli w rozumieniu art. 60
k.c. w niniejszej sprawie mamy do czynienia.
Jednakże nie sam fakt złożenia oświadczenia woli jest istotąsporu, ale ważność
złożonego oświadczenia woli z punku widzenia formy. Wyraźnie na to wskazał Zamawiający w
piśmie informującym o wykluczeniu Odwołującego z postępowania i odrzuceniu jego oferty,
wskazując dodatkowo na postanowienia rozdziału 13.5a SIWZ, odnoszące siędo formy oferty.
Odwołujący sięzdaje sięnie dostrzegać, iżinne sąprzesłankiświadczące o złożeniu
oświadczenia woli, a inne o jego ważności. Sam fakt złożenia oświadczenia woli nie decyduje
bowiem o jego skuteczności.
Prawdąjest,że Zamawiający nie wskazał przepisu ustawy Pzp, na podstawie którego
oferta jest niezgodna z ustawąPzp. Nie wpływa to jednak na ocenęważności złożonego
oświadczenia woli. Trudno teżuznaćza przekonujące twierdzenie,że powyższe uniemożliwia
polemikę, tym bardziej,że istotętego przepisu oddaje powołane przez Zamawiającego
postanowienie rozdziału 13.5a SIWZ, a Odwołujący jest profesjonalnym przedsiębiorcą
reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika. Nie można równieżzgodzićsięz
Odwołującym, iżbrak uzasadnienia decyzji o odrzuceniu oferty, jakkolwiek uzasadnienie może
nie jest bardzo obszerne, to jednoznacznie z niego wynika, ze brak podpisu na formularzu
ofertowym czyni ofertęniezgodnąz ustawąi nieważnąna podstawie odrębnych przepisów.
Odnosząc sięzatem do zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp stwierdzić
należy, iżprzepis ten zawiera normę, z której dyspozycji wynika obowiązek Zamawiającego
odrzucenia oferty niezgodnej z ustawą. Ustawa Pzp zawiera wymagania co do formy oferty,
mające swojeźródło w jednej z zasad postępowania, a mianowicie w zasadzie pisemności (art. 9
ustawy Pzp). Zgodnie z przepisem art. 82 ust. 2 ustawy Pzp, ofertęskłada się, pod rygorem
nieważności, w formie pisemnej albo, za zgodązamawiającego, w postaci elektronicznej,
opatrzonąbezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego
kwalifikowanego certyfikatu. Oznacza to,że złożenie oferty w innej formie niżwynika to z ustawy,
stanowi podstawędo jej odrzucenia. Jednocześnie wświetle art. 78 § 1 k.c. do zachowania
pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie
obejmującym treśćoświadczenia woli. Mając na uwadze powyższe, w niniejszej sprawie nie
budzi wątpliwości,że odcisk pieczątki imiennej nie jest desygnatem pojęcia „własnoręcznego
podpisu.” Skoro więc Zamawiający wymagał zachowania formy pisemnej oferty, a wymóg ten
koresponduje z bezwzględnie obowiązującym przepisem art. 82 ust. 2 ustawy Pzp, to
niezachowanie tego wymogu, aktualizuje po stronie Zamawiającego obowiązek odrzucenia
oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp. Z tych przyczyn czynnośćZamawiającego
polegająca na odrzuceniu oferty Odwołującego, wświetle wskazanej podstawy prawnej,
znajduje uzasadnienie.
Ustawodawca nakazuje równieżodrzucićofertęz przyczyn, kiedy o jej nieważności
stanowiąodrębne przepisy (art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp). Zaś, przyczynąnieważności
czynności prawnej jest niezachowanie formy pisemnej, której obowiązek zachowania został
zastrzeżony w ustawie pod rygorem nieważności (art. 73 § 1 k.c.). W związku z powyższym
stwierdzićnależy, iżprzepis art. 73 § 1 k.c. w zw. z art. 82 ust. 2 ustawy Pzp stanowi podstawę
prawnądla oceny oferty Odwołującego i uznania jej za nieważną, co z kolei przesądza o
konieczności jej odrzucenia na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. W sytuacji bowiem
zastrzeżenia w przepisie art. 82 ust. 2 ustawy Pzp formy pisemnej pod rygorem nieważności,
brak zachowania tej formy przez Odwołującego (o czym była mowa wyżej), powoduje jej
nieważność.
Jak trafnie podkreśla Zamawiający, brak zachowania formy pisemnej zastrzeżonej pod
rygorem nieważności nie może byćwżaden sposób konwalidowany. Skoro bowiem konieczną
przesłankęważnego oświadczenia stanowi zachowanie formy pisemnej pod rygorem
nieważności, to jej niedochowanie powoduje bezwzględnąnieważnośćczynności prawnej (art.
73 § 1 k.c.). Konstrukcja ta wyłącza więc dochowanie tej formy po złożeniu oświadczenia woli. Z
tych przyczyn absolutnie nie może miećzastosowania w niniejszej sprawie przepis art. 87 ust. 2
pkt 3 ustawy Pzp, nie mówiąc jużo tym,że hipotezązawartej we wskazanym przepisie normy
prawnej nie sąobjęte okoliczności, na które wskazuje Odwołujący. Brak podpisu na formularzu
ofertowym nie stanowi omyłki polegającej na niezgodności oferty z SIWZ. Stwierdzone
uchybienia nie mającharakteru omyłek w odniesieniu do wymagańpostawionych w SIWZ a
stanowiąo niezgodności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa (na co wskazano
wyżej). Brak parafek, pieczątek, który uchybiałby wymaganiom zamawiającego określonym w
SIWZ oczywiście mógłby byćw tym aspekcie kwalifikowany i na to wskazuje powołane przez
Odwołującego orzecznictwo Izby, ale jest to zgoła odmienna sytuacja od tej, z którąmamy do
czynienia w niniejszym sporze.
Reasumując, brak podstaw do wykluczenia Odwołującego z postępowania na podstawie
art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp, przesądza o uchybieniu przez Zamawiającego zasadzie
wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp i potwierdza trafnośćzarzutów Odwołującego w tym
przedmiocie. Jednakże powyższe nie stanowi podstawy do uwzględnienia odwołania (art. 192
ust. 2 ustawy Pzp). Naruszenie wskazanych przepisów, wobec podstaw istnienia do odrzucenia
oferty Odwołującego, nie wpływa w sposób istotny na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Oferta Odwołującego nie podlega bowiem klasyfikacji, zatem ranking
ofert, a w konsekwencji wybór oferty najkorzystniejszej pozostaje bez zmian.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji, na podstawie ust. 1 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy, na podstawie art.
192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp w zw. z § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41,
poz. 238), zaliczając do kosztów postępowania wpis od odwołania w kwocie 20 000,00 zł.
Przewodniczący:
………………………………
1.
Oddala odwołanie.
2.
Kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie
zamówienia:
Mazur
Specjalistyczne
Przedsiębiorstwo
Robót
Inżynieryjnych, Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Mazur Sp. z
o.o., 71-310 Szczecin, ul. Ludwika Waryńskiego 29
i nakazuje:
1)
zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych koszty w wysokości 20 000
zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych) z kwoty wpisu uiszczonego
przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Mazur
Specjalistyczne
Przedsiębiorstwo
Robót
Inżynieryjnych,
Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Mazur Sp. z o.o.,
71-310 Szczecin, ul. Ludwika Waryńskiego 29.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo Zamówień
Publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gdańsku.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 156/11
UZASADNIENIE
Zamawiający prowadzi, w trybie przetargu nieograniczonego, postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na wykonanie inwestycji „Modernizacja z rozbudowąsystemu wodno-ściekowego Gminy Miasta Krynica Morska”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, w dniu 27 października 2010 r., pod numerem 2010/S
219-334886.
Odwołujący wniósł odwołanie wobec czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
odrzucenia oferty Odwołującego i wykluczenia Odwołującego z postępowania oraz ewentualnie
zaniechania czynności wezwania do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie art. 26 ust.
3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz.
759 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawąPzp”, zarzucając Zamawiającemu naruszenie
następujących przepisów ustawy Pzp: art. 24 ust. 2 pkt 4, ewentualnie art. 26 ust. 3, art. 89 ust.1
pkt 1 i 8, art. 87 ust. 2 pkt 3, art. 7. Wobec powyższego Odwołujący wniósł o: nakazanie
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz czynności wykluczenia
Odwołującego z postępowania i odrzucenia jego oferty, dokonanie ponownej oceny ofert z
uwzględnieniem oferty Odwołującego.
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający dokonując oceny dokumentów złożonych przez
Odwołującego, w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu w zakresie
sytuacji ekonomicznej i finansowej, oparł sięwyłączenie na postanowieniach rozdziału 9
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ), pomijając treśćudzielonej, w piśmie z
dnia 17 listopada 2010 r., odpowiedzi na pytanie nr 5.
Odwołujący podnosi, iżdziałanie Zamawiającego polegające na dowolnej interpretacji
zasad dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu po upływie terminu
składania ofert jest niedopuszczalne, bowiem prowadzi ono do rażącego naruszenia art. 7
ustawy Pzp.
Z ostrożności procesowej Odwołujący wskazuje,że dokumenty, którychżądanie
kwestionuje z uwagi na treśćudzielonych odpowiedzi, mieszcząsięw kategorii dokumentówżądanych na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu. W związku z
powyższym obowiązkiem Zamawiającego było wezwanie Odwołującego do ich uzupełnienia, w
trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
W przedmiocie odrzucenia oferty Odwołującego, Odwołujący podnosi, iżnie wskazano
konkretnego przepisu prawa materialnego, na podstawie którego Zamawiający dokonał
odrzucenia oferty Odwołującego. Stwierdzenie,że oferta jest niezgodna z ustawą, nie zostało w
żaden sposób uzasadnione. Podobnie sformułowanie,że oferta jest nieważna na podstawie
odrębnych przepisów. Powołując sięna ten przepis równieżnie wskazano konkretnego aktu
prawnego (odrębnego w stosunku do ustawy Pzp), na podstawie którego uznano,że oferta
Odwołującego jest nieważna. W związku z powyższym Odwołujący stwierdza,że nie jest w
stanie ustosunkowaćsięmerytorycznie do wskazanej powyżej podstawy prawnej.
Odnosząc siędo zarzutu dotyczącego braku podpisu pod ofertąOdwołującego
wskazuje,że w sprawach nieuregulowanych ustawąPzp (art. 14) majązastosowanie przepisy
kodeksu cywilnego. Z kolei Kodeks cywilny przy interpretacji poszczególnych oświadczeń
budzących wątpliwości interpretacyjne posługuje siętzw. teoriąwoli. Zgodnie z przywołaną
regulacjąart. 60 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby
dokonującej czynności prawnej może byćwyrażona przez każde zachowanie siętej osoby, które
ujawnia jej wolęw sposób dostateczny, w tym równieżprzez ujawnienie tej woli w postaci
elektronicznej (oświadczenie woli). WoląOdwołującego było złożenie oferty na warunkach
określonych przez Zamawiającego w postępowaniu. Stąd, brak podpisów na niektórych stronach
formularza ofertowego nie może stanowićpodstawy do odrzucenia oferty. Zdaniem
Odwołującego, jego stanowisko potwierdza dotychczasowe bogate orzecznictwo KIO (sygn. akt
KIO /UZP 1105/08, KIO/UZP 1093/08, KIO/UZP 1196/09, KIO/UZP 568/08, KIO/UZP 1196/09).
Odwołujący podkreśla,że zgodnie z wyrokami brak parafek, podpisów, pieczątek - nawet
gdy ich Zamawiający wymagał w SIWZ - nie może byćpodstawądo odrzucenia oferty. Braki te
nie wpływająbowiem wżadnym wypadku na treśćzłożonej oferty i nie mogąstanowićpodstawy
do jej odrzucenia. Brak podpisu na niektórych stronach oferty może byćpotraktowany wyłącznie
w charakterze drobnego uchybienia formalnego, nie mającego wpływu na treśćsamej oferty. W
związku z powyższym Zamawiający nie miał prawa odrzucićoferty Odwołującego, a zapis w
SIWZ, na który powołuje sięZamawiający, iż„ofertę, która nie zawiera własnoręcznego podpisu,
uznaje sięza nieważną", nie może byćnadrzędny w stosunku do przepisów ustawy Pzp.
Dodatkowo Odwołujący zwraca uwagę,że oferta zawiera wszystkie podpisane kosztorysy
szczegółowe - 60 kosztorysów, wszystkie oświadczenia, pełnomocnictwo do podpisania oferty,
wszystkie strony oferty sąponumerowane i opieczętowane, Odwołujący wniósł wadium, co
ostatecznie przesądza o chęci uczestnictwa w prowadzonym postępowaniu, wszystkie
wymagane w SIWZ dokumenty zostały dołączone do oferty.
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający mając powyższe na względzie, winien złożoną
ofertęrozpatrzyćcałościowo, biorąc pod uwagęrównieżfakt,że wszystkie kartki sązszyte,
opieczętowane, ponumerowane i podpisane, a brak formalny, tj. brak podpisu na niektórych
stronach oferty nie powinien byćpodstawąodrzucenia oferty. Powyższy brak może być
traktowany wyłącznie jako pewna nieścisłośćformalna, nie odnosząca sięjednak do treści samej
oferty.
Nadto, Zamawiający winien ocenićformalny brak (brak podpisu na niektórych stronach
oferty) wświetle art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Zgodnie ze zdroworozsądkowym
postępowaniem dorozumiane jest,że skoro Odwołujący złożył ofertę, wypełnił formularz
ofertowy, wypełnił wszystkie załączniki do SIWZ, załączył pełnomocnictwo, opieczętował
wszystkie strony oraz je ponumerował, a omyłkowo nie podpisał kilku stron, to Zamawiający
winien na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp uznaćww. błąd jako podlegający
poprawieniu i wybraćofertęOdwołującego. W takim przypadku, w myśl ustawy Pzp, jeśliby
Odwołujący sięnie godził z czynnościąZamawiającego (poprawienie omyłki), miałby prawo do
wniesienia odwołania lub jeśli nie godziłby sięz postanowieniami umowy, przysługiwałoby mu
uprawnienie do uchylenia sięod podpisania niniejszej umowy.
Do postępowania odwoławczego zgłosiło przystąpienie Konsorcjum, reprezentowane
przez HydrobudowęGdańsk S.A.. Przystępujący podniósł, iżoferta złożona przez
Odwołującego obarczona jest poważnymi uchybieniami formalnymi, które powodują, iżwświetle przepisów ustawy Pzp, których interpretacja rozszerzająca nie jest dopuszczalna, a
także wobec stosownych przepisów Kodeksu cywilnego - jest nieważna. W tym też
kontekście ewentualne dokonanie przez Zamawiającego wyboru jako najkorzystniejszej
oferty nieważnej, stanowiłoby działanie niezgodne z przepisami prawa.
Przystępujący nadto wskazuje, iżna mocy art. 26 ust. 3 Pzp, Zamawiający odstępuje
od czynności wezwania Wykonawcy do uzupełnienia dokumentów w sytuacji, gdy pomimo
uzupełnienia tychże dokumentów oferta tego Wykonawcy podlega odrzuceniu, co ma
miejsce w przedmiotowej sprawie, wobec dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 1 i 8 ustawy Pzp.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
W rozdziale 9 SIWZ Zamawiający wskazał dokumenty, które wykonawcy zobowiązani
byli złożyćw celu potwierdzenia warunków udziału w postępowaniu. Wśród wymaganych
dokumentów odnoszących siędo sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy znalazły się
m.in. dokumenty określające przychody wykonawcy – sprawozdania finansowe (rachunek
zysków i strat), a w przypadku wykonawców nie zobowiązanych do sporządzania
sprawozdańfinansowych inne dokumenty określające obroty oraz zobowiązania i należności
za okres ostatnich trzech lat obrotowych, a jeżeli okres działalności jest krótszy za ten okres
(pkt 9.10 SIWZ) oraz dokumenty określające aktualnąsytuacjęfinansowąwykonawcy –
informacja z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-rozliczeniowej, w którym
wykonawca posiada rachunek, wystawiona nie wcześniej niż3 miesiące przed upływem
terminu składania ofert, określająca wysokośćposiadanychśrodków finansowych lub
zdolnośćkredytową(pkt 9.11 SIWZ). Jednocześnie Zamawiający uczynił zastrzeżenie, iż„w
przypadku wykonawców występujących wspólnie (konsorcjum) dokumenty określone w pkt
9.7 i 9.8 mogą być dokumentami wspólnymi, a pozostałe dokumenty określone w pkt 9
odrębnie dla każdego z wykonawców występujących wspólnie.”
W przedmiocie tak określonych wymogów Zamawiającego, jeden z wykonawców
pismem z dnia 10 listopada 2010 r. zwrócił sięz zapytaniem, czy w przypadku wykonawców
występujących wspólnie dokumenty wymienione w pkt 9.10 i 9.11 SIWZ, mogązłożyćtylko ci
partnerzy, którzy potwierdząspełnianie minimalnych warunków określonych w SIWZ. W
odpowiedzi – wyjaśnienie do pytania nr 5 (pismo z dnia 17 listopada 2010 r.), Zamawiający
przychylił siędo stanowiska wykonawcy i potwierdził, „
ż
e w przypadku Wykonawców
występujących wspólnie dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu o
udzielenie zamówienia, dokumenty określone w pkt 9.10 i pkt 9.11 SIWZ mogą złożyć tylko
Ci z wykonawców występujących wspólnie, którzy potwierdzą spełnienie warunków
zapisanych w pkt 8.4 i pkt 8.5 SIWZ.”
Do oferty Odwołującego dołączono rachunek zysków i strat za rok 2007, 2008 i 2009
oraz opiniębankowąjednego z członków Konsorcjum. Treści tych dokumentów Zamawiający nie
kwestionował.
Przechodząc do kolejnych wymogów zawartych w SIWZ, Zamawiający wskazał, iż
zgodnie z rozdziałem 13 pkt 13.2 SIWZ, ofertęskłada siępod rygorem nieważności, w formie
pisemnej. Zaś, zgodnie z pkt 13.5 SIWZ składana oferta musi zawierać: wypełniony formularz
oferty według wzoru stanowiącego załącznik II.1 oraz kosztorys ofertowy sporządzony zgodnie z
wymaganiami pkt 15 SIWZ. Dodatkowo Zamawiający wskazał,że „oferta musi być podpisana
przez osobę (osoby) uprawnioną do reprezentowania Wykonawcy na zewnątrz (pieczątka
służbowa i podpis) zgodnie z postanowieniami aktualnego rejestru sądowego (wpisem do
ewidencji działalności gospodarczej) lub przez osobę (osoby) posiadającą stosowne
pełnomocnictwo. W przypadku Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia oferta musi być podpisana przez pełnomocnika, o którym mowa w pkt 13.1.b.”
Analogiczne wymogi Zamawiający postawił odnośnie kosztorysu ofertowego.
W ofercie Odwołującego na formularzu ofertowym widnieje pieczątka imienna p. Henryka
M, osoby upoważnionej do reprezentowania Konsorcjum, natomiast brak podpisu wskazanej
osoby.
W tych okolicznościach Zamawiający stwierdził, iżOdwołujący podlega wykluczeniu z
postępowania, na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp, bowiem zgodnie z rozdziałem 9
SIWZ, Zamawiający wymagał, aby każdy z wykonawców, przedstawił za pomocąwskazanych
przez Zamawiającego dokumentów swojąsytuacjęfinansowąi ekonomiczną. Jak podkreślił
Zamawiający wymóg ten dotyczył równieżwykonawców wspólnie ubiegających sięo
zamówienie – każdy z tych wykonawców zobowiązany był przedstawićrzeczone dokumenty.
Ponadto, Zamawiający stwierdził, iż„brak prawidłowego własnoręcznego podpisania
oferty nie może być konwalidowany w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego,
skutkuje bowiem brakiem zachowania pisemnej formy oferty i powoduje konieczność jej
odrzucenia na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1.8.” W tym miejscu zamawiający odwołuje się
równieżdo postanowieńpkt 13.5a SIWZ, w którym wskazano, co stanowi ofertę, jak i
zastrzeżono rygor nieważności oferty, która nie zawiera własnoręcznego podpisu.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje:
Izba podziela stanowisko Odwołującego, iżbrak podstaw do wykluczenia go z
postępowania, na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. Wświetle dokumentacji
postępowania oraz mając na względzie odpowiedźZamawiającego na odwołanie, nie ulega
wątpliwości, iżZamawiający dokonując oceny dokumentów złożonych przez Odwołującego, w
celu potwierdzenia warunku udziału w postępowaniu, odnoszącego siędo sytuacji ekonomicznej
i finansowej, oparł sięjedynie o treśćpostanowieńrozdziału 9 SIWZ, nie mając na uwadze treści
udzielonej odpowiedzi na pytanie nr 5 (pismo z dnia 17 listopada 2010 r.). W istocie bowiem
udzielone przez Zamawiającego wyjaśnienia prowadziły do modyfikacji SIWZ i stały sięwiążące
zarówno dla Zamawiającego, jak i dla wykonawców.
Skoro zatem Odwołujący przedstawił dokumenty wymagane przez Zamawiającego, a
dotyczące jednego z uczestników Konsorcjum, przy uwzględnieniu okoliczności, iżZamawiający
nie kwestionował ich treści (odnoście spełnienia warunku) i zmienił pierwotne wymagania
zawarte w SIWZ, to nie sposób uznaćza prawidłowączynnośćZamawiającego w postaci
wykluczenia Odwołującego z postępowania.
Trafnośćzarzutu naruszenia przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp przesądza o braku
podstaw do rozpoznania zarzutu art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, sformułowanego jako ewentualny w
odniesieniu do pierwszego. Na marginesie jedynie należy zwrócićuwagęZamawiającemu, iż
interpretacja przepisu art. art. 26 ust. 3 ustawy Pzp zaprezentowana przez Zmawiającego jest
oczywiście nieprawidłowa. Obowiązek wezwania wykonawców do uzupełnienia dokumentów, o
których mowa we wskazanym przepisie, aktualizuje sięw przypadku ich niedołączenia do oferty
albo gdy zawierająbłędy. Chwila złożenia oferty nie mażadnego znaczenia (czy jest to w
ostatnim dniu składania ofert, czy teżwcześniej), bowiem termin otwarcia ofert jest dla
wszystkich jednakowy i od tego momentu, w trakcie dokonywanej oceny ofert, możliwe jest
stwierdzenie w tym względzie uchybień. Ważne jest jednak, aby uzupełniane dokumenty
potwierdzały spełnianie warunku na dzieńskładania ofert.
Przechodząc do drugiego wątku niniejszego sporu wskazaćnależy, iżprzepis art. 60 k.c.
stanowi, iżoświadczenie woli może byćzłożone przez każde zachowanie się, które w sposób
dostateczny ujawnia wolęosoby składającej. W związku z powyższym w doktrynie wywodzi się
ze wskazanego przepisu ogólnązasadęswobody formy oświadczeńwoli. Nie sposób jednak
pominąć, iżużycie przez ustawodawcęzwrotu „z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie
przewidzianych” wskazuje naźródła ograniczeńustanowionej swobody.
Po pojęciem przesłanek skutecznego złożenia oświadczenia woli rozumiećnależy
okoliczności, od których zależy przypisanie danemu zachowaniu waloru oświadczenia woli.
Należy je odróżnićod innych przesłanek, dodatkowych przesłanek warunkujących wywołanie
przez to oświadczenie woli określonych skutków prawnych, będących w rzeczywistości
przesłankami skuteczności czynności prawnej, której to oświadczenie dotyczy.
W doktrynie wskazuje się(J. Grykiel, M. Lemkowski: „Czynności prawne. Komentarz do
art. 56-81k.c.”, C.H.Beck, 2010), iżo złożeniu oświadczenia woli decydująnastępujące
przesłanki: podmiotowośćprawna po stronie składającego oświadczenie, brak okoliczności
wyłączającychświadomośćlub swobodęwyrażenia woli, przypisywany, na podstawie
całokształtu okoliczności, zamiar wywołania określonych skutków prawnych, działanie
wymaganej liczby osób – w przypadkach składania oświadczenia woli z wykorzystaniem
konstrukcji reprezentacji, dojście oświadczenia do właściwego adresata, o ile jest wymagane.
Zaś, pozostałe okoliczności, w szczególności takie jak zdolnośćdo czynności prawnych,
forma, umocowanie, conditiones Iris, nie decydująo samym fakcie złożenia oświadczenia woli,
ale o ważności złożonego oświadczenia.
Powyższe rozważania prowadządo wniosku, iżofertęnależy badaćw dwóch aspektach,
z jednej strony, czy mamy w ogóle do czynienia ze złożeniem oświadczenia woli oraz, czy
oświadczenie to posiada cechy, determinujące jego ważność.
W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, iżOdwołujący składając ofertę, złożył
Zamawiającemu oświadczenie woli zawarcia umowy, określając jej istotne postanowienia, w
sposób zgodny z wymaganiami Zamawiającego. Prawdąjest więc, jak wskazuje Odwołujący,że
woląOdwołującego było złożenie prawidłowej oferty, wskazuje na to fakt złożenia m.in.
wszystkich załączników – podpisanych (w tym kosztorysów), pełnomocnictw, ponumerowanie i
spięcie wszystkich stron oferty. Jednakże te okolicznościświadcząjedynie o zamiarze wywołania
określonych skutków prawnych, który jest jednąz przesłanek decydujących o złożeniu
oświadczenia woli. Pozostałe przesłanki stanowiące o złożeniu oświadczenia woli nie były
przedmiotem sporu. Wobec czego należy uznać, iżz oświadczeniem woli w rozumieniu art. 60
k.c. w niniejszej sprawie mamy do czynienia.
Jednakże nie sam fakt złożenia oświadczenia woli jest istotąsporu, ale ważność
złożonego oświadczenia woli z punku widzenia formy. Wyraźnie na to wskazał Zamawiający w
piśmie informującym o wykluczeniu Odwołującego z postępowania i odrzuceniu jego oferty,
wskazując dodatkowo na postanowienia rozdziału 13.5a SIWZ, odnoszące siędo formy oferty.
Odwołujący sięzdaje sięnie dostrzegać, iżinne sąprzesłankiświadczące o złożeniu
oświadczenia woli, a inne o jego ważności. Sam fakt złożenia oświadczenia woli nie decyduje
bowiem o jego skuteczności.
Prawdąjest,że Zamawiający nie wskazał przepisu ustawy Pzp, na podstawie którego
oferta jest niezgodna z ustawąPzp. Nie wpływa to jednak na ocenęważności złożonego
oświadczenia woli. Trudno teżuznaćza przekonujące twierdzenie,że powyższe uniemożliwia
polemikę, tym bardziej,że istotętego przepisu oddaje powołane przez Zamawiającego
postanowienie rozdziału 13.5a SIWZ, a Odwołujący jest profesjonalnym przedsiębiorcą
reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika. Nie można równieżzgodzićsięz
Odwołującym, iżbrak uzasadnienia decyzji o odrzuceniu oferty, jakkolwiek uzasadnienie może
nie jest bardzo obszerne, to jednoznacznie z niego wynika, ze brak podpisu na formularzu
ofertowym czyni ofertęniezgodnąz ustawąi nieważnąna podstawie odrębnych przepisów.
Odnosząc sięzatem do zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp stwierdzić
należy, iżprzepis ten zawiera normę, z której dyspozycji wynika obowiązek Zamawiającego
odrzucenia oferty niezgodnej z ustawą. Ustawa Pzp zawiera wymagania co do formy oferty,
mające swojeźródło w jednej z zasad postępowania, a mianowicie w zasadzie pisemności (art. 9
ustawy Pzp). Zgodnie z przepisem art. 82 ust. 2 ustawy Pzp, ofertęskłada się, pod rygorem
nieważności, w formie pisemnej albo, za zgodązamawiającego, w postaci elektronicznej,
opatrzonąbezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego
kwalifikowanego certyfikatu. Oznacza to,że złożenie oferty w innej formie niżwynika to z ustawy,
stanowi podstawędo jej odrzucenia. Jednocześnie wświetle art. 78 § 1 k.c. do zachowania
pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie
obejmującym treśćoświadczenia woli. Mając na uwadze powyższe, w niniejszej sprawie nie
budzi wątpliwości,że odcisk pieczątki imiennej nie jest desygnatem pojęcia „własnoręcznego
podpisu.” Skoro więc Zamawiający wymagał zachowania formy pisemnej oferty, a wymóg ten
koresponduje z bezwzględnie obowiązującym przepisem art. 82 ust. 2 ustawy Pzp, to
niezachowanie tego wymogu, aktualizuje po stronie Zamawiającego obowiązek odrzucenia
oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp. Z tych przyczyn czynnośćZamawiającego
polegająca na odrzuceniu oferty Odwołującego, wświetle wskazanej podstawy prawnej,
znajduje uzasadnienie.
Ustawodawca nakazuje równieżodrzucićofertęz przyczyn, kiedy o jej nieważności
stanowiąodrębne przepisy (art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp). Zaś, przyczynąnieważności
czynności prawnej jest niezachowanie formy pisemnej, której obowiązek zachowania został
zastrzeżony w ustawie pod rygorem nieważności (art. 73 § 1 k.c.). W związku z powyższym
stwierdzićnależy, iżprzepis art. 73 § 1 k.c. w zw. z art. 82 ust. 2 ustawy Pzp stanowi podstawę
prawnądla oceny oferty Odwołującego i uznania jej za nieważną, co z kolei przesądza o
konieczności jej odrzucenia na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. W sytuacji bowiem
zastrzeżenia w przepisie art. 82 ust. 2 ustawy Pzp formy pisemnej pod rygorem nieważności,
brak zachowania tej formy przez Odwołującego (o czym była mowa wyżej), powoduje jej
nieważność.
Jak trafnie podkreśla Zamawiający, brak zachowania formy pisemnej zastrzeżonej pod
rygorem nieważności nie może byćwżaden sposób konwalidowany. Skoro bowiem konieczną
przesłankęważnego oświadczenia stanowi zachowanie formy pisemnej pod rygorem
nieważności, to jej niedochowanie powoduje bezwzględnąnieważnośćczynności prawnej (art.
73 § 1 k.c.). Konstrukcja ta wyłącza więc dochowanie tej formy po złożeniu oświadczenia woli. Z
tych przyczyn absolutnie nie może miećzastosowania w niniejszej sprawie przepis art. 87 ust. 2
pkt 3 ustawy Pzp, nie mówiąc jużo tym,że hipotezązawartej we wskazanym przepisie normy
prawnej nie sąobjęte okoliczności, na które wskazuje Odwołujący. Brak podpisu na formularzu
ofertowym nie stanowi omyłki polegającej na niezgodności oferty z SIWZ. Stwierdzone
uchybienia nie mającharakteru omyłek w odniesieniu do wymagańpostawionych w SIWZ a
stanowiąo niezgodności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa (na co wskazano
wyżej). Brak parafek, pieczątek, który uchybiałby wymaganiom zamawiającego określonym w
SIWZ oczywiście mógłby byćw tym aspekcie kwalifikowany i na to wskazuje powołane przez
Odwołującego orzecznictwo Izby, ale jest to zgoła odmienna sytuacja od tej, z którąmamy do
czynienia w niniejszym sporze.
Reasumując, brak podstaw do wykluczenia Odwołującego z postępowania na podstawie
art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp, przesądza o uchybieniu przez Zamawiającego zasadzie
wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp i potwierdza trafnośćzarzutów Odwołującego w tym
przedmiocie. Jednakże powyższe nie stanowi podstawy do uwzględnienia odwołania (art. 192
ust. 2 ustawy Pzp). Naruszenie wskazanych przepisów, wobec podstaw istnienia do odrzucenia
oferty Odwołującego, nie wpływa w sposób istotny na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Oferta Odwołującego nie podlega bowiem klasyfikacji, zatem ranking
ofert, a w konsekwencji wybór oferty najkorzystniejszej pozostaje bez zmian.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji, na podstawie ust. 1 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy, na podstawie art.
192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp w zw. z § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41,
poz. 238), zaliczając do kosztów postępowania wpis od odwołania w kwocie 20 000,00 zł.
Przewodniczący:
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
