rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2011-02-10
rok: 2011
data dokumentu: 2011-02-10
rok: 2011
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 179/11
KIO 179/11
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lutego 2011 roku w Warszawie odwołania
wniesionego przez DOM-MAR Sp. z o.o., 62-081 Przeźmierowo, ul. Rzemieśnicza 37 od
czynności zamawiającego Wielkopolskie Centrum Onkologii im Marii Skodowskiej-
Curie, 61-866 Poznań, ul. Garbary 15.
przy udziale wykonawcy JD Instal Sp. z o. o., 61-324 Poznań, ul. Nad Krzesinką 3
zgłaszającego
swoje
przystąpienie
do
postępowania
odwoławczego
po
stronie
Zamawiającego;
wniesionego przez DOM-MAR Sp. z o.o., 62-081 Przeźmierowo, ul. Rzemieśnicza 37 od
czynności zamawiającego Wielkopolskie Centrum Onkologii im Marii Skodowskiej-
Curie, 61-866 Poznań, ul. Garbary 15.
przy udziale wykonawcy JD Instal Sp. z o. o., 61-324 Poznań, ul. Nad Krzesinką 3
zgłaszającego
swoje
przystąpienie
do
postępowania
odwoławczego
po
stronie
Zamawiającego;
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje powtórzenie czynności oceny ofert z
uwzględnieniem oferty odwołującego, w tym poprawienie oferty odwołującego
w zakresie pozycji 127 kosztorysu ofertowego.
2. Kosztami postępowania obciąża Wielkopolskie Centrum Onkologii im Marii
Skodowskiej-Curie, 61-866 Poznań, ul. Garbary 15 i nakazuje:
1) zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych, w poczet kosztów
postępowania odwoławczego wpis w wysokości 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięć
tysięcy złotych, zero groszy) uiszczony przez DOM-MAR Sp. z o.o., 62-
081 Przeźmierowo, ul. Rzemieśnicza 37,
2) dokonaćwpłaty kwoty 13 600 zł 00 gr (słownie: trzynaście tysięcy sześćset
złotych zero groszy) przez Wielkopolskie Centrum Onkologii im Marii
Skodowskiej-Curie na rzecz DOM-MAR Sp. z o.o., 62-081 Przeźmierowo,
ul. Rzemieśnicza 37 stanowiące uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu
wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zmianami) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący:
………………………………
UZASADNIENIE
(sygn. akt KIO 179/11)
Zamawiający, Wielkopolskie Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie z Poznania,
prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29
stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) –
zwanej dalej "ustawą" lub "Pzp" – postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
„Modernizacja instalacji wody lodowej i instalacji wentylacyjnej w budynku Centralnego Bloku
Operacyjnego Wielkopolskiego Centrum Onkologii”.
Szacunkowa wartośćzamówienia jest niższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
W dniu 25.01.2011 r. zamawiający poinformował wykonawców biorących udział w
postępowaniu o wyborze oferty najkorzystniejszej za którąuznano ofertęJD Instal Sp. z o.o.
z Poznania oraz odrzuceniu oferty DOM-MAR Sp. z o.o. z Przeźmierowa na podstawie art.
89 ust. 1 pkt 2 ustawy w związku z podaniem w pozycji o numerze 127 kosztorysu ofertowego,
zamiast 2 sztuk zaworów 4 sztuki oraz braku wyceny w poz. o numerze 204 rurarzu i urządzeń
regulacyjno-sterujących do linii wentylacyjnej 16.
W dniu 31.01.2011 r. DOM-MAR Sp. z o.o. wniosła odwołanie od czynności odrzucenia jej oferty,
zarzucając zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy:
1. art. 87 ust. 1 poprzez zaniechanie procedury zażądania wyjaśnieńdotyczącej treści złożonej
oferty,
2. art. 87 ust. 2 pkt 3 poprzez zaniechanie poprawienia innych omyłek polegających na
niezgodności oferty ze specyfikacjąistotnych warunków zamówienia (siwz), niepowodujących
istotnych zmian w treści oferty,
3. art. 89 ust. 1 pkt 2 przez uznanie,że treśćoferty nie odpowiada treści siwz i odrzucenie oferty.
W uzasadnieniu odwołania w pierwszej kolejności wskazano, iżsiwz wymagała złożenia oferty z ceną
ryczałtową, dodatkowo zamawiający wymagał sporządzenia oferty w formie wyceny skróconej,
obejmującej wyszczególnienie danej nazwy roboty, jej ilości, ceny jednostkowej oraz wartości
Ustalenie,że cena oferty jest cenąryczałtowąniesie ze sobądoniosłe konsekwencje. Zgodnie z
jednolitym w tym zakresie orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej z ryczałtowego charakteru ceny
wynika, iżto na wykonawcy składającym ofertęciąży ryzyko nie ujęcia w dokonanej przez siebie
wycenie przedmiotu zamówienia niektórych z jego elementów, która to wycena jest dla niego
podstawądla określenia ceny ofertowej. Dodatkowo należy stwierdzić,że cena ryczałtowa to cena za
całośćzamówienia, ustalona na podstawie dokumentacji projektowej, dla której kosztorysy mają
znaczenie jedynie pomocnicze. W sytuacji istnienia rozbieżności w kosztorysie nie można uznać,że
wykonawca złożył ofertęniezgodnąz treściąsiwz, bowiem to dokumentacja projektowa określa treśći
przedmiot zamówienia (tak wyrok KIO/UZP 1588/09).
W związku z powyższym, jakkolwiek odwołujący zaprzeczył jakoby nie uwzględnił w treści swojej
oferty jakiegokolwiek z elementów zamówienia opisanego treściąsiwz, to fakt przyjęcia w ceny
ryczałtowej jednoznacznie wskazuje na pomocniczy charakter kosztorysu ofertowego. Tym samym
odrzucenie a limine oferty odwołującego z powodu rzekomych błędów w kosztorysie ofertowym jest
bezpodstawne i nie znajduje uzasadnienia w przepisach.
Odnosząc siędo pierwszego z zarzutów zamawiającego, to jest zastrzeżeńdo pozycji numer 127
kosztorysu ofertowego, niezbędne jest wskazanie,że faktycznie w pozycji, która zgodnie z
przedmiarem wymagała wprowadzenia 2 (słownie: dwóch) sztuk zaworu kulowego kołnierzowego 1,6
MPa fi 100, odwołujący przewidział 4 (słownie: cztery sztuki) przedmiotowego zaworu. Z powodu tej
omyłki cena ofertowa wzrosła o kwotę: 2.044,04 zł (słownie złotych: dwa tysiące czterdzieści cztery
04/100) netto.
Zdaniem odwołującego wskazana powyżej omyłka powinna zostaćskorygowana przez
zamawiającego w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Zgodnie z tym przepisem prawa zamawiający
poprawia w ofercie inne omyłki polegające na niezgodności oferty ze Specyfikacja Istotnych
Warunków Zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty. Z takąsytuacjąmamy do
czynienia w postępowaniu, albowiem omyłka dotyczy wyłącznie 1 (słownie: jednej) pozycji kosztorysu
ofertowego i spowodowała zwiększenie ceny ryczałtowej o kwotę2.044,04 zł (słownie złotych: dwa
tysiące czterdzieści cztery 04/100) netto co stanowi około 0,32% (słownie procent: trzydzieści dwie
setne) ceny ryczałtowej. W ocenie Odwołującego siępoprawienie przez Zamawiającego
przedmiotowej omyłki nie spowodowałoby istotnej zmiany w treści oferty. Zgodnie z orzecznictwem
Krajowej Izby Odwoławczej: „O istotnej zmianie treści oferty można byłoby mówićw okolicznościach,
gdy poprawienie omyłki w istocie powodowałoby tak wiele zmian w odniesieniu do podstawowych
kwestii przedmiotu zamówienia,że moglibyśmy mówićo nowej ofercie, a nie o pewnej korekcie
pierwotnego oświadczenia woli wykonawcy" (wyrok KIO/UZP 1906/09). Poprawienie występującej
niezgodności w treści oferty Odwołującego sięnie doprowadzi do zmiany zakresuświadczenia
Odwołującego się, a jedynie doprowadzi do nadania treści oświadczenia odpowiadającej rzeczywistej
woli złożenia oferty zgodnej z wymaganiami Zamawiającego. Trzeba bowiem zauważyć,że
Odwołujący sięprzewidział w kosztorysie ofertowym większąliczbęzaworów kulowych kołnierzowych
1,6 MPa fi 100 niżbyło to przewidziane przedmiarem. Oznacza to,że Odwołujący sięz nadwyżką
spełnił wymagania określone przez Zamawiającego w treści Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia.
Należy bowiem stwierdzić,że przepis art. 87 ust. 2 pkt 3) Pzp daje Zamawiającemu możliwość
poprawienia uchybieńw ofertach merytorycznie poprawnych, w celu zapobieżenia ich eliminacji z
postępowania z przyczyn wyłącznie formalnych i nie mających istotnego znaczenia w kontekście
oferowanegoświadczenia (wyrok KIO/UZP 691/09). W przypadku zaistnienia okoliczności objętej
dyspozycjąprzepisu art. 87 ust. 2 pkt 3) Pzp Zamawiający ma nie tylko prawo, ale także obowiązek
dokonania odpowiedniej poprawki. W analogicznej sytuacji do zaistniałej w Postępowaniu, Krajowa
Izba Odwoławcza nie podzieliła poglądu zamawiającego o niemożności poprawienia omyłek
polegających na niezgodności ilości jednostek robót wskazanych w ofercie w stosunku do przedmiaru
robót stanowiącego częśćspecyfikacji istotnych warunków zamówienia
(wyrok KIO 1291/09). Można
wskazaćtakże wyrok Krajowej Izby Odwoławczej, w którym stwierdzono,że: „poprawienie omyłek w
postaci wpisania prawidłowych ilości wymaganych materiałów nie spowoduje istotnej zmiany w treści
oferty, nawet jeśli w rezultacie ich dokonania zmianie ulegnie cena oferty. Cena oferty stanowi bowiem
zasadniczączęść- essentialia negotii przyszłej umowy, ale jednocześnie nie zawsze jej zmiana,
zwłaszcza w niewielkich granicach, ma szczególne lub istotne znaczenie dla stron tej umowy"
(KIO/UZP 2401/10).
Podsumowując tęczęśćrozważań, Odwołujący uważa,że omyłka w pozycji 127 kosztorysu
ofertowego powinna była zostaćpoprawiona przez Zamawiającego w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3) Pzp.
W związku z powyższym zaniechanie Zamawiającego w tym zakresie stanowi naruszenie przepisu
art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Dalsząkonsekwencjątego zaniechania było bezpodstawne odrzucenie oferty
Odwołującego się, czym Zamawiający naruszył dyspozycjęprzepisu art. 89 ust. 1 pkt 2) Pzp.
Odnosząc siędo drugiego z zarzutów zgłoszonych przez Zamawiającego w stosunku do oferty
odwołujący stwierdził,że w ramach ceny ryczałtowej uwzględnił równieżzakres wskazany treścią
punktu III podpunktu 2) Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Odwołujący oświadczył,że
cena ryczałtowa obejmuje także: ..montażchłodnicy o mocy ok. 32 kW w centrali „Swegon” na
nawiewno-wywiewnej LN/W-16 wraz z instalacja rurowa i armatura regulacyjna".
Jeżeli Zamawiający powziął wątpliwości odnośnie przedmiotowej kwestii, w ocenie Odwołującego się
powinien był zażądaćod Odwołującego sięwyjaśnieńdotyczących treści złożonej oferty w trybie art.
87 ust. 1 Pzp. Odwołujący siępopiera w tym zakresie stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej, która
stwierdziła,że: „Jeśli zamawiający miał jakiekolwiek wątpliwości, winien był je wyjaśnić.
Nieuzasadniona jest sytuacja, w której zamawiający podejmuje decyzjęo odrzuceniu oferty na
podstawie wyłącznie domniemania,że wykonawca zaoferował innąusługę, lub inny produkt, niż
wymagane przez zamawiającego w SIWZ. (...) Izba stoi na stanowisku, iżzamawiający jest
zobowiązany do prowadzenia postępowania w sposób dokładny, rzetelny, zatem w przypadku
pojawienia sięwątpliwości w zakresie treści złożonej oferty (...) winien był wyjaśnićjej treść"
(wyrok
KIO/UZP 2401/10).
Odnosząc siędo kwestii montaży chłodnicy o mocy ok. 32 kW w centrali +Swegon+ na linii nawiewno-
wywiewnej LN/W-16 wraz z instalacjąrurowąi armaturąregulacyjną, niezbędne jest także
stwierdzenie,że wycena tego elementu miała zostaćdokonana na podstawie danych i informacji
przekazanych przez Zamawiającego w trakcie wizji lokalnej. Takie daneźródłowe podlegająz
pewnościąbardziej subiektywnej ocenie wykonawców niżdokumentacja projektowa udostępniona
przez Zamawiającego. Na podstawie wiadomości uzyskanych w trakcie przedmiotowej wizji lokalnej
Odwołujący sięskalkulował swojącenęofertowąw wysokości podanej w ofercie, przyjmując,że jest
ona wystarczająca do wykonania zamówienia zgodnie z treściąSpecyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia. W ocenie Odwołującego się, Zamawiający powinien uznaćw tym zakresie subiektywną
kalkulacjęOdwołującego siębez dodatkowego dochodzenia, co Odwołujący sięw tej kalkulacji
zawarł.
Uwzględniając treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia przekazaną przez
zamawiającego oraz stanowiska i oświadczenia stron złożone na rozprawie, Izba
ustaliła, co następuje.
Zgodnie z rozdz. III pkt 2) specyfikacji istotnych warunków zamówienia (siwz) przedmiot
zamówienia obejmował oprócz robót objętych projektem, równieżmontażchłodnicy o mocy
ok. 32 kW w centrali „Swegon” na linii nawiewno-wywiewnej LN/W-16 wraz z instalacją
rurowąi armaturąregulacyjną.
Jak zaznaczono w tym miejscu siwz – szczegółowe dane na temat powyższego zadania
zostanąprzekazane oferentowi w czasie wizji lokalnej.
W rozdz. III pkt 5) siwz zaznaczono, iżzamawiający wymaga sporządzenia oferty w formie
wyceny skróconej, obejmującej wyszczególnienie danej roboty, jej ilość, ceny jednostkowe
oraz wartość.
Zgodnie z pkt 6) i 7) rozdz. III zamawiający nie przewidywał płatności częściowych, a cena
oferty była cenąryczałtowąpłatnąpo wykonaniu całości zamówienia.
W rozdziale VI lit C. pkt 3) zamawiający wymagał załączenia do oferty kosztorysu ofertowego
sporządzonego na podstawie załączonego do siwz przedmiaru robót (zał. Nr 9) oraz
powtórzono raz jeszcze postanowienie rozdz. III pkt 5) siwz.
W rozdz. XII siwz pn. „Opis sposobu obliczenia ceny”, w pkt 1 zaznaczono, iżcena oferty jest
cenąryczałtowąi nie ulega zmianie, a wykonawca zgodnie z pkt 2 winien zaoferowaćcenę
kompletną, jednoznacznąi ostateczną.
Według pkt 3 rozdz. XII siwz ofertęobejmującąkosztorysy ofertowe należy sporządzićw
formie wyceny skróconej, obejmującej wyszczególnienie danej nazwy roboty, jej ilość, ceny
jednostkowe oraz wartość, zachowując kolejnośćpozycji wg „Przedmiarów robót”.
Zgodnie z rozdz. XII pkt 4 siwz cena oferty obejmuje wszystkie roboty niezbędne do
wykonania całości przedmiotu zamówienia określonego dokumentacjąprojektową, w sposób
zgodny z obowiązującymi przepisami i sztukąbudowlaną. Natomiast w pkt 5 wskazano, iżw
cenie oferty oprócz robót objętych projektem należy dodatkowo uwzględnićmontażchłodnicy
o mocy ok. 32 kW w centrali „Swegon” na linii nawiewno-wywiewnej LN/W-16 wraz z
instalacjąrurowąi armaturąregulacyjną.
Zgodnie z pkt 6 rozdz. XII siwz cena oferty musi zawieraćwszystkie koszty związane z
realizacjązamówienia, wynikające wprost z przedmiaru robót, jak równieżpozostałe koszty
nie ujęte w przedmiarze robót oraz załączonej dokumentacji projektowej.
W poz. 127 załączonego do siwz Przedmiaru robót zamawiający wymagał podania i
wyceniania 2 sztuk zaworu kulkowego kołnierzowego 1,6 MPa fi 100.
W poz. 127 kosztorysu ofertowego załączonego do oferty wybrany wykonawca podał i
wycenił 4 sztuki ww. zaworu. Cena jednostkowa zaworu – 1022,02 zł.
W poz. 204 kosztorysu ofertowego (nie odzwierciedlonej w przedmiarze robót) Dom-Mar
podała i wyceniła chłodnicękanałowąSWEGON (Centrala NW 16) na kwotę– 1 szt – cena
6630,65 zł.
Cena oferty Dom-Mar wynosiła 782 462,18 zł (brutto).
Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że odwołujący legitymuje sięuprawnieniem do
korzystania ześrodków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 Pzp.
Odnośnie wyceniania w poz. 127 kosztorysu ofertowego Dom-Mar Sp. z o.o. 4 sztuk zaworu kulkowego
zamiast wymaganych w przedmiarze 2 sztuk takiego zaworu Izba wskazuje, iżw tym przedmiocie nie
ma sporu pomiędzy zamawiającym i odwołującym. Jak przyznał zamawiający w trakcie rozprawy
poprawienie oferty w zakresie tego typu niewielkiej omyłki wykonawcy jest możliwe i zasadne.
Izba równieżpotwierdza wypełnienie w tym przypadku przesłanek art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp, który stanowi,
iżzamawiający obligatoryjnie poprawia w ofercie omyłki polegające na niezgodności oferty ze
specyfikacjąistotnych warunków zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty.
Niezgodnośćtreści oferty z postanowieniami siwz jest w tym przypadku ewidentna – w sporządzonym
przez zmawiającego przedmiarze robót wymagano zaoferowania 2 szt. zaworów, a nie 4 szt. Natomiast
skorygowanie powyższej ilości wraz z jego konsekwencjami nie spowoduje istotnych zmian w treści
oferty.
Zasadne stało sięwięc nakazanie zamawiającemu doprowadzenia do zgodności treści oferty
wykonawcy z postanowieniami siwz w ww. zakresie przez jej poprawienie na podstawie art. 87 ust. 2 pkt
3 Pzp.
W przedmiocie drugiej z okoliczności faktycznych wskazanych jako podstawa odrzucenia oferty
odwołującego – braku wycenienia w kosztorysie ofertowym wykonania instalacji rurowej i armatury
regulacyjnej chłodnicy – Izba wskazuje, iżw tym przypadku nie wystąpiła niezgodnośćtreści oferty z
treściąsiwz w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp i w związku z powyższym brak było podstaw do
zastosowania dyspozycji ww. przepisu.
Zasadnicze dla oceny tego typu okoliczności było ustalenie znaczenia wymagańsiwz w przedmiocie
kształtu oferty warunkujących sposób opisania i wyrażenia zobowiązania wykonawcy w odniesieniu do
oferowanego przedmiotuświadczenia.
Wświetle postanowieńsiwz wykonawca zobowiązywał siędo wykonania całości wskazanego
przedmiotu zamówienia za określonąi niezmiennącenęryczałtową, w ramach której miał przyjąći
uwzględnićwszelkie okoliczności i koszty niezbędne do wykonania zamówienia (pkt 6 rozdz. XII siwz).
Zaznaczyćprzy tym należy, iżtylko częśćprzedmiotu zamówienia zostało przez zamawiającego
opisana przy wykorzystaniu przedmiaru robót, który powinien zostaćodzwierciedlony w kosztorysie
ofertowym. Wskazane przez zmawiającego sporządzenie oferty w formie wyceny skróconej (pkt 5
rozdz. III siwz) nie może zostaćuznane za wystarczająco uszczegółowione wymaganie co do zakresu
informacji podawanych odnośnie poszczególnych części zamówienia w tego typu wycenie i podstawa
stwierdzenia niezgodności oferty z treściąsiwz. W takim przypadku to właściwie wykonawca decydował
o szczegółowości sporządzanego przez siebie kosztorysu ofertowego (w zakresie nie objętym
przedmiarem robót).
Jakkolwiek nawet w przypadku ceny ryczałtowej kosztorys ofertowy może miećznaczenie jako część
oferty opisująca zakres i sposóbświadczenia wykonawcy, a nie tylko materiał pomocniczy do wyliczenia
ceny oferty (w zależności od postanowieńsiwz w tym zakresie), to jednak niezgodnośćoferty z siwz
musi byćw takim przypadku wyraźna. To znaczy wobec braku szczegółowych wymagańodnośnie
kosztorysu ofertowego i informacji w nim zawartych, wykonawca musiałby np. wskazaćtam materiały
(rodzaj, ilość) czy technologie sprzeczne z wymaganymi przez zmawiającego albo nie opisaćrozwiązań
zamiennych, pominąćcałe części zamówienia, etc., a nie tylko opisaćich wykonanie zbyt ogólnikowo.
Wobec powyższego oraz deklaracji wykonawcy, iżjego oferta obejmuje całośćprzedmiotu zamówienia,
a w pozycji 204 kosztorysu ofertowego przyjął i wycenił całośćprac i dostaw niezbędnych do
zamontowania urządzenia zgodnie z wymaganiami siwz i informacjami uzyskanymi w trakcie wizji
lokalnej, nie mażadnych podstaw do przyjęcia, iżoferta wykonawcy nie obejmuje instalacji i armatury
chłodnicy.
Izba jeszcze raz podkreśla,że ryczałtowy charakter ceny nie zwalnia wykonawców z
obowiązku składania ofert, których treśćw pełni odpowiadała będzie i potwierdzała zgodność
z wymaganiami siwz, równieżw zakresie przygotowanego kosztorysu ofertowego. Jednakże
potwierdzenie to winno odbywaćsięw zakresie i w sposób wyraźnie wymagany w siwz, a nie
służyćdo egzekwowania nominalnego przenoszenia opisu przedmiotu zamówienia do
kosztorysu ofertowego, którego kształt nie został wyraźnie określony (brak przedmiarów), a
do określenia i wyegzekwowania zakresu zobowiązania wykonawcy wcale nie jest to
niezbędne. Ponadto ryczałtowy charakter wynagrodzenia wykonawcy przesądzający o
objęciu cenąofertowącałości zakresu zamówienia może w przypadku niejasności
kosztorysu ofertowego, posłużyćjako okolicznośćczy wskazówka interpretacyjna
wskazująca na zupełnośći kompletnośćzakresuświadczenia wyrażonego w ofercie.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie do
wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238).
…........................................
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje powtórzenie czynności oceny ofert z
uwzględnieniem oferty odwołującego, w tym poprawienie oferty odwołującego
w zakresie pozycji 127 kosztorysu ofertowego.
2. Kosztami postępowania obciąża Wielkopolskie Centrum Onkologii im Marii
Skodowskiej-Curie, 61-866 Poznań, ul. Garbary 15 i nakazuje:
1) zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych, w poczet kosztów
postępowania odwoławczego wpis w wysokości 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięć
tysięcy złotych, zero groszy) uiszczony przez DOM-MAR Sp. z o.o., 62-
081 Przeźmierowo, ul. Rzemieśnicza 37,
2) dokonaćwpłaty kwoty 13 600 zł 00 gr (słownie: trzynaście tysięcy sześćset
złotych zero groszy) przez Wielkopolskie Centrum Onkologii im Marii
Skodowskiej-Curie na rzecz DOM-MAR Sp. z o.o., 62-081 Przeźmierowo,
ul. Rzemieśnicza 37 stanowiące uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu
wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zmianami) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący:
………………………………
UZASADNIENIE
(sygn. akt KIO 179/11)
Zamawiający, Wielkopolskie Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie z Poznania,
prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29
stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) –
zwanej dalej "ustawą" lub "Pzp" – postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
„Modernizacja instalacji wody lodowej i instalacji wentylacyjnej w budynku Centralnego Bloku
Operacyjnego Wielkopolskiego Centrum Onkologii”.
Szacunkowa wartośćzamówienia jest niższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
W dniu 25.01.2011 r. zamawiający poinformował wykonawców biorących udział w
postępowaniu o wyborze oferty najkorzystniejszej za którąuznano ofertęJD Instal Sp. z o.o.
z Poznania oraz odrzuceniu oferty DOM-MAR Sp. z o.o. z Przeźmierowa na podstawie art.
89 ust. 1 pkt 2 ustawy w związku z podaniem w pozycji o numerze 127 kosztorysu ofertowego,
zamiast 2 sztuk zaworów 4 sztuki oraz braku wyceny w poz. o numerze 204 rurarzu i urządzeń
regulacyjno-sterujących do linii wentylacyjnej 16.
W dniu 31.01.2011 r. DOM-MAR Sp. z o.o. wniosła odwołanie od czynności odrzucenia jej oferty,
zarzucając zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy:
1. art. 87 ust. 1 poprzez zaniechanie procedury zażądania wyjaśnieńdotyczącej treści złożonej
oferty,
2. art. 87 ust. 2 pkt 3 poprzez zaniechanie poprawienia innych omyłek polegających na
niezgodności oferty ze specyfikacjąistotnych warunków zamówienia (siwz), niepowodujących
istotnych zmian w treści oferty,
3. art. 89 ust. 1 pkt 2 przez uznanie,że treśćoferty nie odpowiada treści siwz i odrzucenie oferty.
W uzasadnieniu odwołania w pierwszej kolejności wskazano, iżsiwz wymagała złożenia oferty z ceną
ryczałtową, dodatkowo zamawiający wymagał sporządzenia oferty w formie wyceny skróconej,
obejmującej wyszczególnienie danej nazwy roboty, jej ilości, ceny jednostkowej oraz wartości
Ustalenie,że cena oferty jest cenąryczałtowąniesie ze sobądoniosłe konsekwencje. Zgodnie z
jednolitym w tym zakresie orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej z ryczałtowego charakteru ceny
wynika, iżto na wykonawcy składającym ofertęciąży ryzyko nie ujęcia w dokonanej przez siebie
wycenie przedmiotu zamówienia niektórych z jego elementów, która to wycena jest dla niego
podstawądla określenia ceny ofertowej. Dodatkowo należy stwierdzić,że cena ryczałtowa to cena za
całośćzamówienia, ustalona na podstawie dokumentacji projektowej, dla której kosztorysy mają
znaczenie jedynie pomocnicze. W sytuacji istnienia rozbieżności w kosztorysie nie można uznać,że
wykonawca złożył ofertęniezgodnąz treściąsiwz, bowiem to dokumentacja projektowa określa treśći
przedmiot zamówienia (tak wyrok KIO/UZP 1588/09).
W związku z powyższym, jakkolwiek odwołujący zaprzeczył jakoby nie uwzględnił w treści swojej
oferty jakiegokolwiek z elementów zamówienia opisanego treściąsiwz, to fakt przyjęcia w ceny
ryczałtowej jednoznacznie wskazuje na pomocniczy charakter kosztorysu ofertowego. Tym samym
odrzucenie a limine oferty odwołującego z powodu rzekomych błędów w kosztorysie ofertowym jest
bezpodstawne i nie znajduje uzasadnienia w przepisach.
Odnosząc siędo pierwszego z zarzutów zamawiającego, to jest zastrzeżeńdo pozycji numer 127
kosztorysu ofertowego, niezbędne jest wskazanie,że faktycznie w pozycji, która zgodnie z
przedmiarem wymagała wprowadzenia 2 (słownie: dwóch) sztuk zaworu kulowego kołnierzowego 1,6
MPa fi 100, odwołujący przewidział 4 (słownie: cztery sztuki) przedmiotowego zaworu. Z powodu tej
omyłki cena ofertowa wzrosła o kwotę: 2.044,04 zł (słownie złotych: dwa tysiące czterdzieści cztery
04/100) netto.
Zdaniem odwołującego wskazana powyżej omyłka powinna zostaćskorygowana przez
zamawiającego w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Zgodnie z tym przepisem prawa zamawiający
poprawia w ofercie inne omyłki polegające na niezgodności oferty ze Specyfikacja Istotnych
Warunków Zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty. Z takąsytuacjąmamy do
czynienia w postępowaniu, albowiem omyłka dotyczy wyłącznie 1 (słownie: jednej) pozycji kosztorysu
ofertowego i spowodowała zwiększenie ceny ryczałtowej o kwotę2.044,04 zł (słownie złotych: dwa
tysiące czterdzieści cztery 04/100) netto co stanowi około 0,32% (słownie procent: trzydzieści dwie
setne) ceny ryczałtowej. W ocenie Odwołującego siępoprawienie przez Zamawiającego
przedmiotowej omyłki nie spowodowałoby istotnej zmiany w treści oferty. Zgodnie z orzecznictwem
Krajowej Izby Odwoławczej: „O istotnej zmianie treści oferty można byłoby mówićw okolicznościach,
gdy poprawienie omyłki w istocie powodowałoby tak wiele zmian w odniesieniu do podstawowych
kwestii przedmiotu zamówienia,że moglibyśmy mówićo nowej ofercie, a nie o pewnej korekcie
pierwotnego oświadczenia woli wykonawcy" (wyrok KIO/UZP 1906/09). Poprawienie występującej
niezgodności w treści oferty Odwołującego sięnie doprowadzi do zmiany zakresuświadczenia
Odwołującego się, a jedynie doprowadzi do nadania treści oświadczenia odpowiadającej rzeczywistej
woli złożenia oferty zgodnej z wymaganiami Zamawiającego. Trzeba bowiem zauważyć,że
Odwołujący sięprzewidział w kosztorysie ofertowym większąliczbęzaworów kulowych kołnierzowych
1,6 MPa fi 100 niżbyło to przewidziane przedmiarem. Oznacza to,że Odwołujący sięz nadwyżką
spełnił wymagania określone przez Zamawiającego w treści Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia.
Należy bowiem stwierdzić,że przepis art. 87 ust. 2 pkt 3) Pzp daje Zamawiającemu możliwość
poprawienia uchybieńw ofertach merytorycznie poprawnych, w celu zapobieżenia ich eliminacji z
postępowania z przyczyn wyłącznie formalnych i nie mających istotnego znaczenia w kontekście
oferowanegoświadczenia (wyrok KIO/UZP 691/09). W przypadku zaistnienia okoliczności objętej
dyspozycjąprzepisu art. 87 ust. 2 pkt 3) Pzp Zamawiający ma nie tylko prawo, ale także obowiązek
dokonania odpowiedniej poprawki. W analogicznej sytuacji do zaistniałej w Postępowaniu, Krajowa
Izba Odwoławcza nie podzieliła poglądu zamawiającego o niemożności poprawienia omyłek
polegających na niezgodności ilości jednostek robót wskazanych w ofercie w stosunku do przedmiaru
robót stanowiącego częśćspecyfikacji istotnych warunków zamówienia
(wyrok KIO 1291/09). Można
wskazaćtakże wyrok Krajowej Izby Odwoławczej, w którym stwierdzono,że: „poprawienie omyłek w
postaci wpisania prawidłowych ilości wymaganych materiałów nie spowoduje istotnej zmiany w treści
oferty, nawet jeśli w rezultacie ich dokonania zmianie ulegnie cena oferty. Cena oferty stanowi bowiem
zasadniczączęść- essentialia negotii przyszłej umowy, ale jednocześnie nie zawsze jej zmiana,
zwłaszcza w niewielkich granicach, ma szczególne lub istotne znaczenie dla stron tej umowy"
(KIO/UZP 2401/10).
Podsumowując tęczęśćrozważań, Odwołujący uważa,że omyłka w pozycji 127 kosztorysu
ofertowego powinna była zostaćpoprawiona przez Zamawiającego w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3) Pzp.
W związku z powyższym zaniechanie Zamawiającego w tym zakresie stanowi naruszenie przepisu
art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Dalsząkonsekwencjątego zaniechania było bezpodstawne odrzucenie oferty
Odwołującego się, czym Zamawiający naruszył dyspozycjęprzepisu art. 89 ust. 1 pkt 2) Pzp.
Odnosząc siędo drugiego z zarzutów zgłoszonych przez Zamawiającego w stosunku do oferty
odwołujący stwierdził,że w ramach ceny ryczałtowej uwzględnił równieżzakres wskazany treścią
punktu III podpunktu 2) Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Odwołujący oświadczył,że
cena ryczałtowa obejmuje także: ..montażchłodnicy o mocy ok. 32 kW w centrali „Swegon” na
nawiewno-wywiewnej LN/W-16 wraz z instalacja rurowa i armatura regulacyjna".
Jeżeli Zamawiający powziął wątpliwości odnośnie przedmiotowej kwestii, w ocenie Odwołującego się
powinien był zażądaćod Odwołującego sięwyjaśnieńdotyczących treści złożonej oferty w trybie art.
87 ust. 1 Pzp. Odwołujący siępopiera w tym zakresie stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej, która
stwierdziła,że: „Jeśli zamawiający miał jakiekolwiek wątpliwości, winien był je wyjaśnić.
Nieuzasadniona jest sytuacja, w której zamawiający podejmuje decyzjęo odrzuceniu oferty na
podstawie wyłącznie domniemania,że wykonawca zaoferował innąusługę, lub inny produkt, niż
wymagane przez zamawiającego w SIWZ. (...) Izba stoi na stanowisku, iżzamawiający jest
zobowiązany do prowadzenia postępowania w sposób dokładny, rzetelny, zatem w przypadku
pojawienia sięwątpliwości w zakresie treści złożonej oferty (...) winien był wyjaśnićjej treść"
(wyrok
KIO/UZP 2401/10).
Odnosząc siędo kwestii montaży chłodnicy o mocy ok. 32 kW w centrali +Swegon+ na linii nawiewno-
wywiewnej LN/W-16 wraz z instalacjąrurowąi armaturąregulacyjną, niezbędne jest także
stwierdzenie,że wycena tego elementu miała zostaćdokonana na podstawie danych i informacji
przekazanych przez Zamawiającego w trakcie wizji lokalnej. Takie daneźródłowe podlegająz
pewnościąbardziej subiektywnej ocenie wykonawców niżdokumentacja projektowa udostępniona
przez Zamawiającego. Na podstawie wiadomości uzyskanych w trakcie przedmiotowej wizji lokalnej
Odwołujący sięskalkulował swojącenęofertowąw wysokości podanej w ofercie, przyjmując,że jest
ona wystarczająca do wykonania zamówienia zgodnie z treściąSpecyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia. W ocenie Odwołującego się, Zamawiający powinien uznaćw tym zakresie subiektywną
kalkulacjęOdwołującego siębez dodatkowego dochodzenia, co Odwołujący sięw tej kalkulacji
zawarł.
Uwzględniając treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia przekazaną przez
zamawiającego oraz stanowiska i oświadczenia stron złożone na rozprawie, Izba
ustaliła, co następuje.
Zgodnie z rozdz. III pkt 2) specyfikacji istotnych warunków zamówienia (siwz) przedmiot
zamówienia obejmował oprócz robót objętych projektem, równieżmontażchłodnicy o mocy
ok. 32 kW w centrali „Swegon” na linii nawiewno-wywiewnej LN/W-16 wraz z instalacją
rurowąi armaturąregulacyjną.
Jak zaznaczono w tym miejscu siwz – szczegółowe dane na temat powyższego zadania
zostanąprzekazane oferentowi w czasie wizji lokalnej.
W rozdz. III pkt 5) siwz zaznaczono, iżzamawiający wymaga sporządzenia oferty w formie
wyceny skróconej, obejmującej wyszczególnienie danej roboty, jej ilość, ceny jednostkowe
oraz wartość.
Zgodnie z pkt 6) i 7) rozdz. III zamawiający nie przewidywał płatności częściowych, a cena
oferty była cenąryczałtowąpłatnąpo wykonaniu całości zamówienia.
W rozdziale VI lit C. pkt 3) zamawiający wymagał załączenia do oferty kosztorysu ofertowego
sporządzonego na podstawie załączonego do siwz przedmiaru robót (zał. Nr 9) oraz
powtórzono raz jeszcze postanowienie rozdz. III pkt 5) siwz.
W rozdz. XII siwz pn. „Opis sposobu obliczenia ceny”, w pkt 1 zaznaczono, iżcena oferty jest
cenąryczałtowąi nie ulega zmianie, a wykonawca zgodnie z pkt 2 winien zaoferowaćcenę
kompletną, jednoznacznąi ostateczną.
Według pkt 3 rozdz. XII siwz ofertęobejmującąkosztorysy ofertowe należy sporządzićw
formie wyceny skróconej, obejmującej wyszczególnienie danej nazwy roboty, jej ilość, ceny
jednostkowe oraz wartość, zachowując kolejnośćpozycji wg „Przedmiarów robót”.
Zgodnie z rozdz. XII pkt 4 siwz cena oferty obejmuje wszystkie roboty niezbędne do
wykonania całości przedmiotu zamówienia określonego dokumentacjąprojektową, w sposób
zgodny z obowiązującymi przepisami i sztukąbudowlaną. Natomiast w pkt 5 wskazano, iżw
cenie oferty oprócz robót objętych projektem należy dodatkowo uwzględnićmontażchłodnicy
o mocy ok. 32 kW w centrali „Swegon” na linii nawiewno-wywiewnej LN/W-16 wraz z
instalacjąrurowąi armaturąregulacyjną.
Zgodnie z pkt 6 rozdz. XII siwz cena oferty musi zawieraćwszystkie koszty związane z
realizacjązamówienia, wynikające wprost z przedmiaru robót, jak równieżpozostałe koszty
nie ujęte w przedmiarze robót oraz załączonej dokumentacji projektowej.
W poz. 127 załączonego do siwz Przedmiaru robót zamawiający wymagał podania i
wyceniania 2 sztuk zaworu kulkowego kołnierzowego 1,6 MPa fi 100.
W poz. 127 kosztorysu ofertowego załączonego do oferty wybrany wykonawca podał i
wycenił 4 sztuki ww. zaworu. Cena jednostkowa zaworu – 1022,02 zł.
W poz. 204 kosztorysu ofertowego (nie odzwierciedlonej w przedmiarze robót) Dom-Mar
podała i wyceniła chłodnicękanałowąSWEGON (Centrala NW 16) na kwotę– 1 szt – cena
6630,65 zł.
Cena oferty Dom-Mar wynosiła 782 462,18 zł (brutto).
Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że odwołujący legitymuje sięuprawnieniem do
korzystania ześrodków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 Pzp.
Odnośnie wyceniania w poz. 127 kosztorysu ofertowego Dom-Mar Sp. z o.o. 4 sztuk zaworu kulkowego
zamiast wymaganych w przedmiarze 2 sztuk takiego zaworu Izba wskazuje, iżw tym przedmiocie nie
ma sporu pomiędzy zamawiającym i odwołującym. Jak przyznał zamawiający w trakcie rozprawy
poprawienie oferty w zakresie tego typu niewielkiej omyłki wykonawcy jest możliwe i zasadne.
Izba równieżpotwierdza wypełnienie w tym przypadku przesłanek art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp, który stanowi,
iżzamawiający obligatoryjnie poprawia w ofercie omyłki polegające na niezgodności oferty ze
specyfikacjąistotnych warunków zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty.
Niezgodnośćtreści oferty z postanowieniami siwz jest w tym przypadku ewidentna – w sporządzonym
przez zmawiającego przedmiarze robót wymagano zaoferowania 2 szt. zaworów, a nie 4 szt. Natomiast
skorygowanie powyższej ilości wraz z jego konsekwencjami nie spowoduje istotnych zmian w treści
oferty.
Zasadne stało sięwięc nakazanie zamawiającemu doprowadzenia do zgodności treści oferty
wykonawcy z postanowieniami siwz w ww. zakresie przez jej poprawienie na podstawie art. 87 ust. 2 pkt
3 Pzp.
W przedmiocie drugiej z okoliczności faktycznych wskazanych jako podstawa odrzucenia oferty
odwołującego – braku wycenienia w kosztorysie ofertowym wykonania instalacji rurowej i armatury
regulacyjnej chłodnicy – Izba wskazuje, iżw tym przypadku nie wystąpiła niezgodnośćtreści oferty z
treściąsiwz w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp i w związku z powyższym brak było podstaw do
zastosowania dyspozycji ww. przepisu.
Zasadnicze dla oceny tego typu okoliczności było ustalenie znaczenia wymagańsiwz w przedmiocie
kształtu oferty warunkujących sposób opisania i wyrażenia zobowiązania wykonawcy w odniesieniu do
oferowanego przedmiotuświadczenia.
Wświetle postanowieńsiwz wykonawca zobowiązywał siędo wykonania całości wskazanego
przedmiotu zamówienia za określonąi niezmiennącenęryczałtową, w ramach której miał przyjąći
uwzględnićwszelkie okoliczności i koszty niezbędne do wykonania zamówienia (pkt 6 rozdz. XII siwz).
Zaznaczyćprzy tym należy, iżtylko częśćprzedmiotu zamówienia zostało przez zamawiającego
opisana przy wykorzystaniu przedmiaru robót, który powinien zostaćodzwierciedlony w kosztorysie
ofertowym. Wskazane przez zmawiającego sporządzenie oferty w formie wyceny skróconej (pkt 5
rozdz. III siwz) nie może zostaćuznane za wystarczająco uszczegółowione wymaganie co do zakresu
informacji podawanych odnośnie poszczególnych części zamówienia w tego typu wycenie i podstawa
stwierdzenia niezgodności oferty z treściąsiwz. W takim przypadku to właściwie wykonawca decydował
o szczegółowości sporządzanego przez siebie kosztorysu ofertowego (w zakresie nie objętym
przedmiarem robót).
Jakkolwiek nawet w przypadku ceny ryczałtowej kosztorys ofertowy może miećznaczenie jako część
oferty opisująca zakres i sposóbświadczenia wykonawcy, a nie tylko materiał pomocniczy do wyliczenia
ceny oferty (w zależności od postanowieńsiwz w tym zakresie), to jednak niezgodnośćoferty z siwz
musi byćw takim przypadku wyraźna. To znaczy wobec braku szczegółowych wymagańodnośnie
kosztorysu ofertowego i informacji w nim zawartych, wykonawca musiałby np. wskazaćtam materiały
(rodzaj, ilość) czy technologie sprzeczne z wymaganymi przez zmawiającego albo nie opisaćrozwiązań
zamiennych, pominąćcałe części zamówienia, etc., a nie tylko opisaćich wykonanie zbyt ogólnikowo.
Wobec powyższego oraz deklaracji wykonawcy, iżjego oferta obejmuje całośćprzedmiotu zamówienia,
a w pozycji 204 kosztorysu ofertowego przyjął i wycenił całośćprac i dostaw niezbędnych do
zamontowania urządzenia zgodnie z wymaganiami siwz i informacjami uzyskanymi w trakcie wizji
lokalnej, nie mażadnych podstaw do przyjęcia, iżoferta wykonawcy nie obejmuje instalacji i armatury
chłodnicy.
Izba jeszcze raz podkreśla,że ryczałtowy charakter ceny nie zwalnia wykonawców z
obowiązku składania ofert, których treśćw pełni odpowiadała będzie i potwierdzała zgodność
z wymaganiami siwz, równieżw zakresie przygotowanego kosztorysu ofertowego. Jednakże
potwierdzenie to winno odbywaćsięw zakresie i w sposób wyraźnie wymagany w siwz, a nie
służyćdo egzekwowania nominalnego przenoszenia opisu przedmiotu zamówienia do
kosztorysu ofertowego, którego kształt nie został wyraźnie określony (brak przedmiarów), a
do określenia i wyegzekwowania zakresu zobowiązania wykonawcy wcale nie jest to
niezbędne. Ponadto ryczałtowy charakter wynagrodzenia wykonawcy przesądzający o
objęciu cenąofertowącałości zakresu zamówienia może w przypadku niejasności
kosztorysu ofertowego, posłużyćjako okolicznośćczy wskazówka interpretacyjna
wskazująca na zupełnośći kompletnośćzakresuświadczenia wyrażonego w ofercie.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie do
wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238).
…........................................
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
