rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2011-04-07
rok: 2011
data dokumentu: 2011-04-07
rok: 2011
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 635/11
KIO 635/11
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2011 r. w Warszawie odwołania
wniesionego w dniu 25 marca 2011 r. przez „ILF Consulting Engineers Polska” spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością, 02-676 Warszawa, ul. Postępu nr 15B od czynności
podjętych w postępowaniu o udzielenie zamówienia przez zamawiającego, którym jest:
Gmina Miasto Szczecin – Urząd Miasta Szczecina, 70-456 Szczecin, pl. Armii
Krajowej 1
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: 1)
„Grontmij Polska” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 60-164 Poznań, ul.
Ziębicka 35, 60-164 Poznań (lider konsorcjum – pełnomocnik wykonawców), 2)
Grontmij Nederland B.V., Holandia, 3732HM De Bilt, De Holle Bilt 22, zgłaszających
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
wniesionego w dniu 25 marca 2011 r. przez „ILF Consulting Engineers Polska” spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością, 02-676 Warszawa, ul. Postępu nr 15B od czynności
podjętych w postępowaniu o udzielenie zamówienia przez zamawiającego, którym jest:
Gmina Miasto Szczecin – Urząd Miasta Szczecina, 70-456 Szczecin, pl. Armii
Krajowej 1
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: 1)
„Grontmij Polska” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 60-164 Poznań, ul.
Ziębicka 35, 60-164 Poznań (lider konsorcjum – pełnomocnik wykonawców), 2)
Grontmij Nederland B.V., Holandia, 3732HM De Bilt, De Holle Bilt 22, zgłaszających
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru najkorzystniejszej oferty oraz powtórzenie: czynności oceny spełniania
przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu oraz czynności badania i
oceny ofert.
2. Kosztami postępowania obciąża Gminę Miasto Szczecin – Urząd Miasta Szczecina,
i nakazuje:
1) zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych koszty postępowania
odwoławczego w wysokości 15000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero
groszy) – kwoty wpisu uiszczonego przez „ILF Consulting Engineers Polska”
spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie,
Sygn. akt KIO 635/11
2) dokonaćwpłaty kwoty 18740 zł 50 gr (słownie: osiemnaście tysięcy siedemset
czterdzieści złotych pięćdziesiąt groszy) przez Gminę Miasto Szczecin – Urząd
Miasta Szczecina na rzecz „ILF Consulting Engineers Polska” spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, stanowiącej koszty
postępowania odwoławczego poniesione przez stronęz tytułu: uiszczonego wpisu
od odwołania oraz uzasadnionych kosztów strony obejmujących wynagrodzenie
pełnomocnika oraz koszty dojazdu pełnomocnika na posiedzenie i rozprawę.
Stosownie do art. 198 a i 198 b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Szczecinie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 635/11
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Miasto Szczecin – Urząd Miasta Szczecina, prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo
zamówieńpublicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.; zwanej
dalej również„ustawąpzp” lub „pzp”), postępowanie o udzielenie zamówienia na usługę
„Inżyniera Kontraktu dla Zadania: Budowa Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania
Odpadów (ZTUO) dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego” (nr sprawy: BZP/197/10).
15 marca 2011 r. (pismem z tej daty) Zamawiający przekazał drogąfaksową
Odwołującemu – „ILF Consulting Engineers Polska” spółkęz o.o. z siedzibąw Warszawie,
zawiadomienie o wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez konsorcjum w
składzie: 1) „Grontmij Polska” spółka z o.o. z siedzibąw Poznaniu (lider konsorcjum –
pełnomocnik wykonawców), 2) Grontmij Nederland B.V. z siedzibąw De Bilt w Holandii
(zwanego dalej również„Konsorcjum Grontmij”), zawierające równieżinformacjęo
sklasyfikowaniu oferty Odwołującego na drugim miejscu.
25 marca 2011 r. (pismem z tej daty) Odwołujący wniósł do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej odwołanie (zachowując wymóg przekazania jego kopii Zamawiającemu) od
czynności Zamawiającego polegających na:
1. Zaniechaniu odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij.
2. Pominięciu istniejących w ofercie Konsorcjum Grontmij rozbieżności pomiędzy ceną
ofertowąoznaczonącyfrowo („3 914 000 PLN") a cenąofertowąoznaczonąsłownie
(„trzy miliony dziewięćset czternaście PLN").
3. Zaniechaniu wezwania Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia dokumentów w zakresie
doświadczenia osób proponowanych do pełnienia funkcji Projektanta Konstruktora oraz
Inspektora robót inżyniersko-budowlanych, jak równieżdokumentów potwierdzających
niezaleganie przez Grontmij Nederland B.V. z płatnościami z tytułu opłat oraz składek
zdrowotnych i społecznych.
4. Wyborze oferty Konsorcjum Grontmij jako najkorzystniejszej.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1. Art. 89 ust. 1 pkt 8 pzp w zw. z art. 104 Kodeksu cywilnego poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij jako nieważnej, mimoże oferta ta została
podpisana przez osobę, która nie została do tej czynności umocowana.
2. Art. 89 ust. 1 pkt. 4 w zw. z art. 90 ust. 3 pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
Konsorcjum Grontmij, mimoże złożone wyjaśnienia dotyczące elementów oferty
mających wpływ na wysokośćceny potwierdziły,że oferta ta zawiera rażąco niskącenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Sygn. akt KIO 635/11
3. Art. 87 ust. 2 pzp poprzez jego niezastosowanie pomimo rozbieżności w ofercie
Konsorcjum Grontmij pomiędzy cenąofertowąwskazanącyfrowo („3 914 000 PLN”) a
cenąwskazanąsłownie („trzy miliony dziewięćset czternaście PLN”).
4. Art. 7 ust. 3 pzp poprzez dokonanie wyboru oferty Konsorcjum Grontmij jako oferty
najkorzystniejszej, pomimoże wykonawca ten nie wykazał spełniania wymogów udziału
w postępowaniu w postaci dysponowania osobami zdolnymi do wykonania funkcji
Projektanta
Konstruktora
oraz
Inspektora
robót
inżyniersko-budowlanych,
a
Zamawiający zaniechał wezwania Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia dokumentów w
tym zakresie w trybie art. 26 ust. 3 pzp.
5. Art. 7 ust. 3 pzp poprzez dokonanie wyboru oferty Konsorcjum Grontmij jako oferty
najkorzystniejszej, pomimoże wykonawca ten nie wykazał spełniania wymogów udziału
w postępowaniu w postaci niezalegania z uiszczaniem opłat, składek zdrowotnych i
społecznych, albowiem złożone wraz z ofertądokumenty nie potwierdzająiżGrontmij
Nederland B.V. nie zalega z płatnościąww. opłat i składek, a Zamawiający zaniechał
wezwania Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia dokumentów w tym zakresie w trybie
art. 26 ust. 3 pzp.
W związku z podniesionymi zarzutami Odwołujący wniósł o nakazanie
Zamawiającemu:
1. Unieważnienia czynności wyboru oferty Konsorcjum Grontmij jako najkorzystniejszej.
2. Odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij.
3. Dokonania ponownej oceny ofert niepodlegających odrzuceniu i wyboru oferty
Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej.
4. Ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia wniosku zawartego w pkt. 2 – poprawienia
oferty Konsorcjum Grontmij w zakresie niezgodności pomiędzy cenąwyrażonącyfrowo
a cenąwyrażonąsłownie.
5. Ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia wniosku zawartego w pkt. 2 – wezwania
Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie
wymogów udziału w postępowaniu w postaci dysponowania osobami zdolnymi do
wykonania funkcji Projektanta Konstruktora oraz Inspektora robót inżyniersko-
budowlanych oraz potwierdzających spełnianie wymogów udziału w postępowaniu w
postaci niezalegania przez Grontmij Nederland B.V. z opłatami, składkami społecznymi i
zdrowotnymi.
Odwołujący wskazał między innymi następujące okoliczności prawne i faktyczne
uzasadniające wniesienie odwołania.
(I)
Sygn. akt KIO 635/11
Oferta Konsorcjum Grontmij została podpisana przez Pana Andrzeja G. w dniu 4
lutego 2011 roku. Do oferty Konsorcjum Grontmij załączone zostały dwa pełnomocnictwa,
które miały wykazaćumocowanie Pana Andrzeja G. jako pełnomocnika Konsorcjum
Grontmij: pełnomocnictwo z 31 stycznia 2011 roku, udzielone Panu Andrzejowi G. przez
Grontmij Polska sp. z o.o., oraz pełnomocnictwo z 4 lutego 2011 roku udzielone Grontmij
Polska sp. z o.o. przez Grontmij Nederland B.V. dotyczące innego postępowania. W
odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 3 pzp 4 marca 2011 roku
złożony został oryginał pełnomocnictwa datowanego na 4 lutego 2011 roku udzielonego
Grontmij Polska sp. z o.o. przez Grontmij Nederland B.V. do reprezentowania Grontmij
Nederland B.V. w przedmiotowym postępowaniu. PonieważPan Andrzej G. został
ustanowiony pełnomocnikiem Grontmij Polska sp. z o.o. 31 stycznia 2011 roku, kiedy
pełnomocnictwo, na podstawie którego Grontmij Polska sp. z o.o. miała reprezentować
Grontmij Nederland B.V., nie było jeszcze udzielone. Oznacza to, iżudzielając
pełnomocnictwa Panu Andrzejowi G. Grontmij Polska sp. z o.o. nie była umocowana przez
Grontmij Nederland B.V. Umocowanie takie nastąpiło dopiero w dniu 4 lutego 2011 roku,
przy czym pełnomocnictwo z tej daty nie zawierażadnego odniesienia do jakichkolwiek
czynności dokonanych przez pełnomocnika, tj. Grontmij Polska sp. z o.o., przed datą
udzielenia tego pełnomocnictwa. W rezultacie należy przyjąć, iżpełnomocnictwo udzielone
Panu Andrzejowi G. przez Grontmij Polska sp. z o.o. w dniu 31 stycznia 2011 roku nie
upoważniało do występowania w przedmiotowym postępowaniu w imieniu Grontmij
Nederland B.V. oraz Konsorcjum Grontmij, a tym samym nie upoważniało Pana G. do
podpisania oferty Konsorcjum Grontmij.
Wobec powyższego oraz mając na względzie treśćart. 104 Kodeksu cywilnego,
należy przyjąć, iżzłożenie przez Pana Andrzeja G. oferty Konsorcjum Grontmij, będące
jednostronnączynnościądokonanąw cudzym imieniu bez umocowania, było czynnością
nieważną. To z kolei na podstawie art. 89 ust. 1 p. 8 Ustawy PZP powinno było skutkować
odrzuceniem oferty Konsorcjum Grontmij. Wskazana wyżej wadliwośćpełnomocnictwa nie
może w chwili obecnej podlegaćjakiemukolwiek uzupełnieniu, albowiem Zamawiający
wzywał jużKonsorcjum Grontmij do złożenia pełnomocnictwa zgodnego z s.i.w.z., a
ponowne wezwanie w tym zakresie jest niedopuszczalne.
(II)
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający skierował wezwanie do wyjaśnienia,
czy zaoferowana cena nie jest rażąco niska do czterech wykonawców. Każdy z nich podjął
sięudowodnienia,że jego cena skalkulowana jest prawidłowo, obejmuje cały zakres, w tym
zysk i nie jest rażąco niska. Odwołujący nie domaga sięodrzucenia oferty Konsorcjum
Sygn. akt KIO 635/11
Grontmij na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy pzp. Odwołujący nie podejmuje siębowiem
próby wykazania,że oferta Konsorcjum Grontmij stanowi czyn tzw. „dumpingu", tj. czyn
nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji. Odwołujący nie zamierza wykazywać,że celem działania
Konsorcjum Grontmij jest, między innymi, utrudnianie dostępu do rynku w celu eliminacji
innych przedsiębiorców, choćbez wątpienia pośrednio taki skutek wywiera zaniżanie
krajowych cen rynkowych bazując na kapitale międzynarodowej grupy firm. Odwołujący nie
zamierza także wykazywać,że zaoferowana cena stanowiświadczenie usług poniżej
kosztów ich wytworzenia czy zakupu. Byłyby to bowiem klasyczne przesłanki, których
wykazanie pozwalałoby zakwalifikowaćzaoferowanącenęjako dumpingową.
Odwołujący zmierza natomiast do wykazania,że złożone w trybie art. 90 ust. 1 pzp
wyjaśnienia wraz z dostarczonymi dowodami i ich prawidłowa ocena potwierdzająże oferta
zawiera rażąco niskącenęw stosunku do przedmiotu zamówienia, co stanowi samoistną
przesłankęjej odrzucenia, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy pzp. Odwołujący zamierza
wykazać,że złożone wyjaśnienia zawierająmerytoryczne błędy i liczne braki, które mogą
negatywnie skutkowaćw sferze staranności na etapie wykonywania usługi będącej
przedmiotem zamówienia. Taki właśnie jest bowiem cel uregulowania w ustawie pzp
przesłanki „rażąco niskiej ceny”, niezależnie od instytucji „dumpingu” (poprzez odniesienie do
czynu nieuczciwej konkurencji), jako przesłanki skutkującej koniecznościąodrzucenia oferty.
Zamawiający oświadczył bezpośrednio przed otwarciem ofert,że zamierza
przeznaczyćna sfinansowanie zamówienia kwotę: 16.166.947,14 złotych brutto. Tymczasem
oznaczona cyfrowo wartośćoferty uznanej za najkorzystniejsząwynosi zaledwie
3.914.000,00 złotych brutto. Wartośćkolejnych trzech ofert oscyluje wokół kwoty: 6.000.000 -
7.000.000 złotych brutto. Wartośćzaśpozostałych ofert zbliża siędo oszacowanej przez
Zamawiającego wartości przedmiotowego zamówienia lub jąprzekracza. Ze względu na
powyższe zestawienie liczbowe stwierdzićnależy,że domniemanie zawarcia rażąco niskiej
ceny w ofercie Konsorcjum Grontmij jest obiektywnie uzasadnione, a wezwanie
Zamawiającego do wyjaśnienia, czy cena nie jest rażąco niska – uprawnione. Różnica
pomiędzy ofertąKonsorcjum Grontmij (100 pkt) a ofertąOdwołującego (64,54) wynosi około
35%, a w stosunku do pozostałych dwóch ofert, które opiewająna mniej niżpołowę
zakładanego przez Zamawiającego budżetu – około 55%. Tak duża różnica pomiędzy
wartościami tych ofert musi byćuzasadniona i udokumentowana obiektywnymi
przesłankami. W przeciwnym razie nie dojdzie bowiem do obalenia domniemania rażąco
niskiej ceny. Ze względu na opisane wyżej różnice w wartościach pierwszych czterech ofert,
Zamawiający pismem z 10 lutego 2011 r. wezwał wykonawców, którzy je złożyli do
przedstawienia wyjaśnieńw trybie art. 90 ust. 1 pzp. W piśmie, po uzasadnieniu przyczyn
Sygn. akt KIO 635/11
wezwania (ponieważcena odbiega znacznie od szacunkowej wartości zamówienia,
zamawiający ma obowiązek ustalenia czy oferta zawiera rażąco niskącenę), Zamawiający
wskazał zaś: „W związku powyższym prosimy o podanie wszystkich składników
zaoferowanej ceny oraz sposobu jej kalkulacji”.
Konsorcjum Grontmij, w odpowiedzi przedstawiło następujące informacje w zakresie
sposobu kalkulacji oferty. Wskazało następujące ryczałtowe kwoty netto (zł) dla: (1)
Przedstawiciel Inżyniera (Inżynier Rezydent) – 707.210,60; (2) Projektant Konstruktor
18.000,00; (3) Inżynier technolog 1 (Specjalista technologii spalarnia) – 305.724,27; (4)
Inżynier technolog 2 - (Specjalista ds. automatyki i elektryki) – 182.863,12; (5) Inżynier
technolog 3 - (Specjalista ds. procesu oczyszczania spalin) – 177.148,64; (6) Inżynier
technolog 4 - (Specjalista przemysłowych instalacji cieplnych) – 234.293,37; (7) Inspektor
robót konstrukcyjno - budowlanych – 481.200,00; (8) Specjalista ds. monitoringu i rozliczeń
– 122.960,00; (9) Pozostały personel (Inni specjaliści niezbędni do wykonania przedmiotu
zamówienia, np.: konstrukcyjno - budowlanej, sanitarnej elektrycznej, drogowo/mostowej,
itp.) – 434.750,00; (10) Inne obciążenia (przygotowanie oferty, ubezpieczenia, gwarancje,
koszty ogólne działalności wykonawcy, zysk, itp.) – 517 963,82. Dały one kwotęrazem netto:
3.182.113,82 zł, oraz przy stawce podatku VAT 23% na kwotę731.886,18, cenębrutto oferty
w wysokości 3.914.000,00 zł. Tabelęzawierającąte informacje i potwierdzającąsposób
kalkulacji oferty Konsorcjum Grontmij należy zestawićz opisem przedmiotu zamówienia
zawartym w s.i.w.z. i ocenić, czy zawiera ona „wszystkie składniki” – zgodnie z
oczekiwaniami sformułowanymi w wezwaniu Zamawiającego. Niezależnie jednak od treści
tego wezwania ocenićnależy, czy powyższa kalkulacja w obiektywny sposób uzasadnia
wysokośćzaoferowanej w ofercie ceny i pozwala obalićdomniemanie,że cena ta jest rażąco
niska.
Dla prawidłowej analizy należy poczynićzałożenia co do okresu pracy osób
personelu Konsorcjum Grontmij, uwzględniając postanowienia rozdziału VII s.i.w.z. Okres
realizacji zamówienia rozpocznie siędla wykonawcy przedmiotowego zamówienia od
momentu rozpoczęcia prac zmierzających do wszczęcia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego na budowęZakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów dla
Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego (w systemie zaprojektuj i wybuduj). Zgodnie
bowiem z postanowieniami opisu przedmiotu zamówienia wykonawca maświadczyć
doraźnąpomoc na etapie procedury zmierzającej do wyłonienia wykonawcy kontraktu
(rozdział XV pkt 2 ppkt 7 lit. b s.i.w.z.), a także sprawdzaćdokumentacjęprojektowąna
etapie jej powstawania (rozdział XV pkt 2 ppkt 7 lit. a s.i.w.z.). Powyższe ma polegaćna
udostępnieniu dwóch przedstawicieli w charakterze biegłych, do których obowiązków będzie
należało wspieranie w udzielaniu odpowiedzi (merytorycznych i formalnoprawnych), pomoc
Sygn. akt KIO 635/11
w postępowaniach arbitrażowych i sądowych i opiniowanie zmian umowy (rozdział XV pkt 2.
ppkt 7 lit. b) i. - iv. s.i.w.z.). W dalszej kolejności zwrócićnależy uwagęna treśćppkt. 13 pkt.2
rozdziału XV s.i.w.z. Wynika z niego,że Inżynier Kontraktu musi dysponować
specjalistycznym personelem – a koszt dysponowania nim ująćw cenie oferty i udowodnićto
Zamawiającemu na etapie wyjaśniania czy cena nie jest rażąco niska. W kalkulacji oferty
Konsorcjum Grontmij zawarta jest pozycja: „Pozostały personel (Inni specjaliści niezbędni do
wykonania przedmiotu zamówienia, np.: konstrukcyjno - budowlanej, sanitarnej elektrycznej,
drogowo/mostowej, itp.)", której wartośćprzez cały okres realizacji umowy opiewa na kwotę
434.750,00 zł. Osoby wskazane w pkt 1 – 8 kalkulacji Konsorcjum Grontmij to osoby, dla
których Zamawiający sformułował szczególne warunki udziału w postępowaniu.
Zaangażowanie tylko tych ośmiu osób konsumuje kwotę2.229.400,00 zł netto. Z reszty
budżetu Konsorcjum Grontmij pozostaje więc kwota 952.713,82 zł netto, z której Konsorcjum
Grontmij pokryje koszty „Pozostałego personelu” (434.750,00 zł netto) oraz „Innych
obciążeń" (517.963,82 zł netto) w okresie realizacji umowy o zaprojektowanie i wykonanie
robót budowlanych Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów dla Szczecińskiego
Obszaru Metropolitalnego przedłużonego o okres gwarancji. Łącznie okres ten wynosi: do
dnia 15 grudnia 2015 r. (realizacja projektu i budowy spalarni) plus 36 miesięcy – gwarancja,
co daje łącznie ponad 90 miesięcy, z czego oczywiście nie przez cały okres wymagane
będzie dysponowanie zespołem w pełnym składzie.
Pozycja: „Pozostały personel (Inni specjaliści niezbędni do wykonania przedmiotu
zamówienia, np.: konstrukcyjno - budowlanej, sanitarnej elektrycznej, drogowo/mostowej,
itp.)", winna zawieraćco najmniej wskazanie na następujące osoby: (1) Inspektor nadzoru
budowlanego branży konstrukcyjno - budowlanej (poza wskazanym w ofercie); (2) Inspektor
nadzoru budowlanego branży instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeńcieplnych,
wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych; (3) Inspektor nadzoru
budowlanego branży instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeńelektrycznych i
elektroenergetycznych; (4) Inspektor nadzoru budowlanego branży drogowej; (5) Inspektor
nadzoru budowlanego branży mostowej; (6) Inspektor nadzoru budowlanego branży
telekomunikacyjnej; (7) Tłumacz (w praktyce minimum kilku tłumaczy), który ze względu na
dysponowanie technologami i głównymi inżynierami spoza terytorium Polski, będzie musiał
(będąmusieli) przebywaćna terenie placu budowy w okresie nie dłuższym niżokresświadczenia przez nich usługi; (8) Zastępstwo krótkoterminowe osób wskazanych powyżej,
(9) Radcowie prawni; (10) Geotechnicy; (11) Hydrolodzy; (12) Eksperci powoływani ad hoc.
Przy założeniu,że osoby te będąwymagane w różnym okresie realizacji umowy, przyjąć
można za racjonalne założenie,żeśrednio ww. osoby będąświadczyły swoje usługi przez
okres minimum 20 miesięcy (minimalny okres wykonawstwa samych tylko robót
Sygn. akt KIO 635/11
budowlanych), co po podzieleniu przyjętej przez konsorcjum Grontmij kwoty 434.750,00 zł
netto przez liczbęwskazanych wyżej osób (minimum 10 osób) iśredniąliczbęmiesięcy ich
pracy (20 miesięcy) daje kwotęw wysokości 2.173,75 zł netto. W powyższym zestawieniu
brak danych na temat osób o niższych kwalifikacjach oraz niezwiązanych bezpośrednio z
realizacjązamówienia (kierowcy, sekretarki, informatycy, itp.), które jednak będąświadczyły
swoje usługi przez cały okres realizacji umowy
Nie jest możliwe aby zapewnić„codziennądyspozycyjnośćinspektorów nadzoru na
terenie budowy w godzinach pracy Wykonawcy robót budowlanych” ani pozostałych „wysoko
wykwalifikowanych specjalistów” za kwotęrzędu 2.000,00 złotych netto miesięcznie przy
jednoczesnym istnieniu dowodu na okoliczność,że przyjęte przez Konsorcjum Grontmij
stawki 8 pozostałych specjalistów wskazanych w kalkulacji (pozycje od 1 do 8 tabeli
zawierającej sposób kalkulacji oferty) opiewająna wynagrodzenia miesięczne rzędu
kilkunastu – lub kilkudziesięciu tysięcy złotych. Wśród wysoko wykwalifikowanych inżynierów
(w tym technologów z doświadczeniem w nadzorze nad wykonawstwem w skaliświatowej
instalacji unieszkodliwiania odpadów o ogromnych wydajnościach) pojawiająsię
nieuzasadnione rozbieżności w wynagrodzeniu od prawie 200.000,00 złotych do ponad
700.000,000 złotych netto. Potwierdza to tylko,że oferta kalkulowana była nierzetelnie.
Dodatkowo w s.i.w.z. założone jest zatrudnienie specjalisty ds. monitoringu i rozliczeń,
którego wynagrodzenie, nie wiadomo na jakiej podstawie, oszacowano na ponad 100.000,00
złotych. Osób tych nie można w trakcie wykonawstwa zastąpićosobami o niższych
kwalifikacjach, ze względu na zastrzeżenie zawarte w § 17 ust. 4 wzoru umowy, gdzie
stwierdza się,że: „W przypadku zmiany osób, o których mowa w ust. 1 niniejszego
paragrafu, nowa osoba musi spełniaćwymagania określone dla danego specjalisty”.
Podobnie, tłumacz (lub jednocześnie kilku tłumaczy) będzie zatrudniony w całym okresie
pracy Przedstawiciela Inżyniera (Inżyniera Rezydenta) i Inżynierów Technologów (4 osoby).
Osoby wskazane na te stanowiska w ofercie Konsorcjum Grontmij sąprawdopodobnie
Niemcami, lub Skandynawami, bo w Polsce nie ma osób spełniających wymagane warunki.
Okres zatrudnienia tłumacza (lub tłumaczy) będzie więc taki sam jak okres zatrudnienia
Przedstawiciela Inżyniera (Inżyniera Rezydenta) i każdego z Inżynierów Technologów, a
więc przez cały okres realizacji zadania w aspekcie zarówno projektowania, jak i
wykonawstwa robót budowlanych. Stawki za tłumaczenia symultaniczne nie uzasadniają
przyjęcia za racjonalne miesięcznego wynagrodzenia jednego tylko tłumacza na poziomie
2.000,00 złotych. Takie wynagrodzenie skonsumuje w praktyce jeden dzieńpracy tłumacza.
Przyjęte założenie poczynione jest także z daleko idącej ostrożności. Jeden tłumacz nie
przetłumaczy bowiem w czasie rzeczywistym (równocześnie) pracy 5 osób ekspertów
rozmawiających technicznym, specjalistycznym, branżowym językiem.
Sygn. akt KIO 635/11
Budowana instalacja termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych za 600
milionów złotych jest pierwsząw Polsce instalacjąo tak dużej wydajności i takim stopniu
skomplikowania. W praktyce będzie ona wymagała kilkumiesięcznych, skomplikowanych i
niebezpiecznych czynności rozruchu, uruchomienia generatora pary i prądu, turbin, będzie
ona generowała prąd elektryczny i ciepło dostarczane do ogólnopolskiej powszechnej sieci
elektroenergetycznej i sieci cieplnych, itp. Sam tylko rozruch w systemie 24-godzinnym
potrwa około 3 miesięcy. Dodaćnależy,że aktualnie w Polsce nie istnieje spalarnia o
wydajności 120.000 ton odpadów. Nadzór nad realizacjątak skomplikowanej inwestycji
wymaga zatrudnienia całego sztabu osób, które na co dzieńsporządzaćbędąraporty,
nadzorowaćpracęprojektanta i wykonawcy robót, dbaćo przestrzeganie reżimu
technologicznego itp. W tej sytuacji jasne jest,że Konsorcjum Grontmij nie podźwignęło
ciężaru obalenia domniemania złożenia oferty z rażąco niskącenąza całośćzamówienia.
Odnosząc sięzaśdo pozycji kalkulacji Konsorcjum Grontmij: „Inne obciążenia
(przygotowanie oferty, ubezpieczenia, gwarancje, koszty ogólne działalności wykonawcy,
zysk, itp.)” o wartości 517.963,82 zł netto na cały okres realizacji zadania, wskazaćnależy na
następujące wątpliwości. W pozycji tej należało zawrzećco najmniej następujące koszty (za
s.i.w.z.): (1)
krótkoterminowych wyjazdów wynikających z inspekcji związanych z
przeprowadzeniem nadzoru, kontroli, pomiarów i prób (minimum sześćtrzydniowych
wyjazdów do krajów Unii Europejskiej); (2) administratora projektu; (3) koszty
bieżącego
funkcjonowania biura, sekretariatu (obsługa biura, utrzymanie biura, telekomunikacja,
amortyzacja sprzętu, informatycy, archiwiści, itp.); (4) koszty administracyjne zatrudnienia
ekspertów; (5) koszty związane z dojazdem do pracy tak w Polsce, jak i z/do kraju
macierzystego; (6) koszty uzyskiwania aprobat materiałowych; (7) zakwaterowanie; (8) diety;
(9) urlopy; (10) ubezpieczenie medyczne i inne wydatki związane z zatrudnieniem ekspertów
Inżyniera; (11) transport lokalny na teren budowy; (12) inneświadczenia wynikające z
przepisów i obowiązków wykonywanych na budowie; (13) dedykowana wyłącznie na
potrzeby niniejszego kontraktu polisa OC na kwotęminimum 8 milionów złotych; (14)
gwarancja zabezpieczenia należytego wykonania kontraktu i usunięcia wad w okresie
gwarancji; (15) przygotowanie oferty; (16) koszty ogólne działalności wykonawcy; (17) zysk.
Powyższe pozycje zawarte sąwprost w opisie przedmiotu zamówienia w s.i.w.z. (str. 32).
Mająone charakter przykładowego tylko wyliczenia podstawowych kosztów realizacji umowy
z Inżynierem kontraktu. Zysk wstawiony został jako pozycja wymagana przepisami i
zasadami systemu zamówieńpublicznych.
Wartośćwszystkich powyższych czynności Konsorcjum Grontmij oszacowało na
kwotę517.963,00 zł przez okres co najmniej 90 miesięcy, co daje w przeliczeniu kwotę
5.755,14 zł miesięcznie. Poddanie bliższej analizie wybranych pozycji kosztotwórczych daje
Sygn. akt KIO 635/11
następujące rezultaty: (1) dedykowana wyłącznie na potrzeby niniejszego kontraktu polisa
OC na kwotęminimum 8 milionów zł – koszt na poziomie minimum 50.000,00 zł w okresie jej
obowiązywania
(przy
założeniu
maksymalnych
stawek
zniżek);
(2)
gwarancja
zabezpieczenia należytego wykonania kontraktu i usunięcia wad w okresie gwarancji – koszt
na poziomie minimum 23.000 zł okres podstawowy (391.400,00 x 1,5% w okresie 48
miesięcy) + 7000 zł okres gwarancji (30% z 391.400,00 x 1,5% w okresie 36 miesięcy),łą
cznie około 30.000,00 zł; (3) koszty krótkoterminowych wyjazdów wynikających z inspekcji
związanych z przeprowadzeniem nadzoru, kontroli, pomiarów i prób (minimum sześć
trzydniowych wyjazdów do krajów Unii Europejskiej) – przy minimalnym założeniu wyjazdu
dwóch tylko osób na odległośćokoło 1000 kilometrów, daje kwotęw wysokości 6 wyjazdów x
zryczałtowana kwota 1000 euro za wyjazd (komunikacja, hotele, wyżywienie, delegacje) x 4
zł = 24.000 zł; (4) koszty związane z dojazdem do pracy tak w Polsce, jak i z/do kraju
macierzystego – przy założeniu,że co najmniej 5 osób będzie przynajmniej jeden raz w
miesiącu podróżowaćdo kraju pochodzenia (głównie Niemcy) w okresie minimum 8 miesięcy
(4 osoby) i minimum 48 miesięcy (1 osoba - rezydent); przy minimalnym założeniu wyjazdu
na odległośćokoło 1000 kilometrów, daje łącznie 8 miesięcy x 4 osoby x koszt przejechania
2000 kilometrów (założenie - 8 litrów paliwa na 100 km, przy cenie paliwa około 5 zł za litr),
daje 25.600,00 zł, a w przypadku Inżyniera Rezydenta – przy podobnych założeniach
liczbowych – 38.400,00 złotych, co łącznie daje 64.000,00 zł; (5) zakwaterowanie – 5 osób,
w tym 4 technologów przebywających w Szczecinie przez okres minimum 8 miesięcy i
jednego Rezydenta – w okresie 48 miesięcy;. przy założeniu wynajmu mieszkania za kwotę
minimum 1500 złotych miesięcznie daje kwotę120.000,00 zł (4 x 8 x 1500 zł i 1 x 48 x 1500
zł). gdyżhotele byłyby nieporównywalnie droższe; (6) zysk – przy założeniu minimum 3%
wartości oferty, 117.420,00 zł.
Przy powyższych obliczeniach, opartych na racjonalnych, zminimalizowanych bardzo
ostrożnych założeniach z kwoty 517.963,82 zł należy odjąćkwotę405.420,00 zł. Pozostaje
więc na wszystkie pozostałe koszty kwota w wysokości: 112.543,82 zł, co w podziale na 90
miesięcy wykonywania usługi, daje kwotęw wysokości 1.250,49 złotych miesięcznie. W
kwotętęwchodząwszelkie wydatki związane z pozostałymi kosztami spośród wymienionych
powyżej w 17 pkt.
Analiza pozycji nr 9 i 10 kalkulacji oferty Konsorcjum Grontmij prowadzi wprost do
wniosków,że zaoferowana cena nie gwarantuje wykonania zamówienia na oczekiwanym
poziomie, sprecyzowanym przez zamawiającego w s.i.w.z. i umowie. Pojawia sięzatem
uzasadniona wątpliwośćco do rzetelności wykonawcy, który tak mało realistycznie kalkuluje
wartośćswojej oferty i pytanie o jakośćbadania i oceny ofert Zamawiającego, który bez
Sygn. akt KIO 635/11
cienia wątpliwości daje wiaręsamym tylko wyjaśnieniom, bez ich analizy iżadnych
dodatkowych dowodów.
Konsorcjum Grontmij nie wyjaśniło, na czym polega szczególna organizacja jego
pracy i metody zarządzania projektem i współpracy z personelem oraz w jaki sposób i w
jakim stopniu wpływająone na optymalizacjękosztów realizacji przedmiotowego
zamówienia. Konsorcjum Grontmij nie podałożadnych konkretnych danych, kalkulacji
kosztów ponoszonych bądźmożliwych do zredukowania. Użyte przez Konsorcjum Grontmij
w wyjaśnieniach ogólne hasła nie mogąstaćsiępodstawądo obalenia domniemania co do
rażąco niskiej ceny. Tak należy bowiem traktowaćwywody na temat zasobów powiązanych
firm, ich potencjału, systemów zarządzania i informatycznych, itp. Z tych ogólnych twierdzeń
nie wynika nic, co mogłoby byćprzydatne dla udowodnienia,że zaoferowana cena nie jest
rażąco niska.
Konsorcjum Grontmij gołosłownie oświadcza (bez skorzystania z możliwości
przedstawienia dodatkowychźródeł dowodowych),że jego „cena jest bez wątpienia ceną
rynkową, gwarantującąnależyte wykonanie zamówienia” .Na dowód podaje okoliczność,że
w przetargu na nadzór Inżyniera kontraktu na zadaniu: „Budowa Filharmonii im. Mieczysława
Karłowicza w Szczecinie" wybrano ofertęza kwotęw wysokości 19,5 % budżetu.
Okolicznośćta nie ma jednakżadnego znaczenia -porównywanie nadzoru nad realizacją
samego tylko wykonawstwa obiektu kubaturowego (za około 100.000.000 złotych) do
projektowania i wykonywania zakładu przemysłowego (za około 600.000.000 złotych) o
kompletnie różnych zakresach wymaganych umiejętności, wiedzy i doświadczenia jest
nieuzasadnione i niczego nie wnosi do całokształtu składanych wyjaśnień. Podobnie druga
wskazana w wyjaśnieniach inwestycja - „Uporządkowanie gospodarki wodno -ściekowej dla
ochrony zasobów wodnych w Poznaniu - Etap I" - to zwykła liniowa robota budowlana (sieć
wodnokanalizacyjna) obejmująca: • SUW Mosina – zapewnienie produkcji wody o wysokiej
jakości dla 60% mieszkańców aglomeracji poznańskiej, • Kolektor
Prawobrzeżny
II
i
Kolektor Deszczowy – umożliwienie rozwoju prawobrzeżnej części Poznania oraz
Swarzędza, • Przepompowniaścieków "Hetmańska" wraz z rurociągiem tłocznym -–
odciążenie kanalizacji ogólnospławnej w centrum Poznania oraz kolektora ogólnospławnego,
tzw. "Głównego" w ul. Garbary, • Budowa kanalizacji sanitarnej w Gminie Mosina – w
systemie grawitacyjno-tłocznym wraz z przyłączami, • Budowa kanalizacji sanitarnej w
Luboniu – w systemie grawitacyjno-tłocznym wraz z przyłączami, • Budowa kanalizacji
sanitarnej w Kórniku – w systemie grawitacyjno-tłocznym wraz z przyłączami Budowa
kanalizacji sanitarnej na osiedlach Starołęka i Szczepankowo w Poznaniu – w systemie
grawitacyjno-tłocznym wraz z przyłączami, • Wymiana kanalizacji wraz z przyłączami w ulicy
Winogrady i Pułaskiego Dezintegracja Osadów – kontynuacja inwestycji na Centralnej
Sygn. akt KIO 635/11
OczyszczalniŚcieków w Koziegłowach (COŚ). Porównywanie kosztów nadzorowania tak
banalnej inwestycji wodnokanalizacyjnej z obiektem, który wykona wyłoniony wykonawca
Zakładu
Termicznego
Unieszkodliwiania
Odpadów
dla
Szczecińskiego
Obszaru
Metropolitalnego, nie dowodzi bynajmniej,że zaoferowana przez Konsorcjum Grontmij cena
nie jest rażąco niska. Wskazuje raczej na obojętne i lekceważące podejście do obowiązku
wytłumaczenia, co pozwoliło zaoferowaćcenęna tak niskim poziomie.
Bez znaczenia jest możliwośćkorzystania z ekspertów z Niemiec w ramach Grupy
Grontmij – co podaje jako uzasadnienie obliczonej ceny Konsorcjum Grontmij na drugiej
stronie swoich wyjaśnień. Ci eksperci byćmoże będąprzez to nieco tańsi, gdyżfirma, która
ich „użyczy” zadowoli siębyćmoże mniejsząprowizją, ale z pewnościąnie będąpracować
poza miejscem swojego zamieszkania poniżej stawek oferowanych im na rodzimym rynku, a
te sądrastycznie wyższe niżw Polsce i sięgająw skrajnych przypadkach kilku tysięcy euro
za jeden dzieńpracy.
Bez wątpienia większe wątpliwości budząwadliwie policzone koszty, a właściwie brak
wykazania zasadności i okresów ponoszenia kosztów zarówno personelu eksperckiego
(osiem pierwszych pozycji kalkulacji), jak i kosztów personelu pomocniczego i kosztów
ogólnych). Koszty ekspertów podano zryczałtowanymi kwotami sięgającymi kilkuset tysięcy
złotych, nie uzasadniając przy tym w jakim okresie planuje sięich zatrudnienie, w jaki sposób
planuje sięich zakwaterowanie itp. Dane, które przedstawiło Konsorcjum Grontmij, nie
wnoszązbyt wiele dla udowodnienia,że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Co więcej,
nie pozwalająone nawet na podjęcie polemiki, czy założenia Konsorcjum Grontmij są
słuszne i zgodne z wymaganiami s.i.w.z. Tych założeńbowiem nie przedstawiono. Suche,
niepoparteżadnymi dowodami oświadczenie,że dana osoba zarobi kwotęrzędu 481.200,00
zł bez podania okresu jej zatrudnienia – uniemożliwia odniesienie tej kwoty do stawek
dziennych, miesięcznych czy innych danych pozwalających ocenić, czy dana cena
cząstkowa jest rażąco zaniżona czy teżskalkulowana prawidłowo. Podawanie takich danych
niczego nie dowodzi, niczego nie wykazuje i niczemu nie służy.
Systemy zarządzania zasobami ludzkimi nie majątużadnego znaczenia – każdy z
wykonawców ubiegających sięo przedmiotowe zamówienie, spełniający warunki co do
obrotów na poziomieśredniorocznie 40.000.0000 zł i dysponujący tak specjalistycznąkadrą
radzi sobie z zarządzaniem zasobami ludzkimi i także dysponuje stosownymi „systemami
zarządzania”. Fakt dysponowania wyposażonym biurem na terenie miasta Szczecina nie
uzasadnia twierdzenia,że utrzymanie tego biura jest bezkosztowe,że kadra nie oczekuje
wynagrodzenia, a sprzęt nie podlega amortyzacji i nie wymaga stosowania materiałów
eksploatacyjnych czy serwisowania. Obowiązkiem wykonawcy będzie przecieżsporządzanie
bardzo obszernej dokumentacji, w tym fotograficznej, wykonywanych robót. Jak
Sygn. akt KIO 635/11
dysponowanie biurem w Szczecinie przekłada sięna ten koszt? Czym wyróżnia to
Konsorcjum Grontmij od innych wykonawców, którzy biuro dopiero wynajmąalbo zostanie im
użyczone. Powyższa okolicznośćnie ma tużadnego znaczenia.
Konsorcjum Grontmij przywiązuje nadmierne znaczenie do podnoszonej „korzyści
skali”. Pozostali wykonawcy także sąpodmiotami o międzynarodowych powiązaniach
kapitałowych, a ich wielkości rocznych obrotów, specjalizacji, doświadczenia, potencjału itp.
nie odstaje od podobnych parametrów Konsorcjum Grontmij, które zresztąledwo
przekroczyło minimalny prógśredniorocznych obrotów. Wręcz przeciwnie, powoływanie się
na: „masowąprodukcję” („masoweświadczenie usług") winno wywoływaćpo stronie
Zamawiającego realnąobawęo jakośćoferowanych usług. Może sięostatecznie okazać,że
zajęty prowadzeniem licznych kontraktów wykonawca nie znajdzie wystarczająco dużo
czasu i energii na rzetelne dopilnowanie prac na przyszłej inwestycji Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów
Podobnie wskazywanie na możliwośćswobodnego przenoszenia osób pomiędzy
kilkoma jednocześnie nadzorowanymi kontraktami jest argumentem raczej na niekorzyść
Konsorcjum Grontmij. Przecieżtechnologów i ekspertów wymaganych na placu budowy
„spalarni" nie da sięw praktyce wykorzystaćw nadzorach innych obiektów kubaturowych czy
liniowych, a to ze względu na niezasadnośćekonomicznątakiego przedsięwzięcia. Pozostali
inżynierowie, nieco niższego szczebla, mająbyćna budowie w okresie wykonawstwa robót,
a nie w tym czasie objeżdżaćkilka innych inwestycji. Wykonawca, który oświadcza,że
będzie podejmował tego typu praktyki, co uzasadnia wartośćjego oferty – podaje argumenty
działające wprost na swojąniekorzyść. Argumenty te wpisująsięzaśw wywodzonąna
początku z orzecznictwa tezę,że gdy wykonawca oferuje wykonanie zamówienia za rażąco
niskącenę, inwestor powinien zacząćsięzastanawiaćnad jakościąprzyszłego wykonywania
zamówienia. Może siębowiem ostatecznie okazać,że wykonawca zamówienia w ogóle nie
wykona lub wykona je nienależycie. Instytucja „rażąco niskiej ceny” winna zaśchronićprzed
takim ryzykiem
Jeżeli przedstawiona w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego kalkulacja jest
przykładem „prawidłowej kalkulacji i lepszego szacowania ryzyk”, to należy siępoważnie
zastanowićjak będzie wyglądał dalszy nadzór. Konsorcjum Grontmij nie wskazało w
kalkulacji jakie stanowiska przewidziało na potrzeby zabezpieczenia interesów inwestora.
Same tylko twierdzenia wykonawcy nie mogąbyćuznane za udowodnienie jakichkolwiek
okoliczności. Wybór wykonawcy, który nie obalił wszelkimi dostępnymi muśrodkami
dowodowymi domniemania,że jego cena jest rażąco niska, niesie za sobąrealne ryzyko,że
Inżynier Kontraktu nie zadba w należytym stopniu o interesy inwestora. Wykonawca nie
udowodnił bowiem,że przewidział minimalny poziom jakości i liczby kluczowego personelu,
Sygn. akt KIO 635/11
który będzie w stanie na każde wezwanie służyćfachowąpomocą, nie udowodnił,że
przewidział koszty nadzoru nad zorganizowaniem i przeprowadzeniem całego procesu
projektowego i budowlanego skomplikowanej inwestycji za 600.000.000,00 zł, która w Polsce
jeszcze nie była realizowana.
W ocenie Odwołującego, wykonawca, którego ofertęuznano za najkorzystniejszą, nie
podźwignął spoczywającego na nim ciężaru dowodowego pozwalającego na obalenie
domniemania istnienia rażąco niskiej ceny, a na aktualnym etapie postępowania nie ma już
możliwości podawania przez wykonawcówżadnych nowych dowodów zmierzających do
obalenia domniemania rażąco niskiej ceny, gdyżczas na takie działania upłynął wraz z
terminem składania wyjaśnień, tj. 17 lutego 2011 r.
(III)
W punkcie 1 Oferty Cenowej złożonej przez Konsorcjum Grontmij zaistniała rozbieżność
pomiędzy cenąofertowąwskazanącyfrowo („3 914 000 PLN") a cenąwskazanąsłownie
(„trzy miliony dziewięćset czternaście PLN”).
(IV)
Konsorcjum Grontmij zaproponowało na stanowisko Projektanta Konstruktora Pana
Grzegorza W., którego doświadczenie zawodowe jako projektant w specjalności
konstrukcyjno-budowlanej nie wynosiło co najmniej 10 lat. Z analizy „Wykazu osób, które
będąuczestniczyćw wykonywaniu zamówienia”, wynika,że osoba ta rozpoczęła
zdobywanie doświadczenia na stanowisku Projektanta Konstruktora dopiero w sierpniu 2000
r., gdyby więc nieprzerwanie zdobywała doświadczenie zawodowe przez cały ten okres –
mogłaby zdobyćwymagane minimum 10 lat. Podany okres zdobywania ww. doświadczenia
kończy sięw sierpniu 2010 r. Osoba ta miała jednak przerwy w zdobywanym doświadczeniu,
trwające czasem dwa, czasem pięća czasem nawet sześćmiesięcy, skutkiem czego jej
doświadczenie na stanowisku projektanta konstruktora wynosi łącznie 8 lat i 1 miesiąc. W tej
sytuacji nie można uznać,że Konsorcjum Grontmij wykazało,że dysponuje osobą
Projektanta Konstruktora, która spełnia warunki co do wymaganego okresu doświadczenia.
Zamawiający w celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych co do zasad obliczania okresu
doświadczenia wskazywanych osób podał we wzorze „Wykazu osób, które będą
uczestniczyćw wykonywaniu zamówienia” tytuł kolumny: „Lata pracy: od - do (dzień-miesiąc-
rok)”. Obowiązkiem wykonawców było zatem podanie takich okresów wymaganego
doświadczenia, aby spełnićminimalny warunek co do długości doświadczenia. Konsorcjum
Grontmij obowiązku tego nie wykonało.
Konsorcjum Grontmij zaproponowało na stanowisko Inspektora robót konstrukcyjno-
budowlanych Pana Tadeusza J. Zadania inwestycyjne, przy których realizacji Pan Tadeusz
J. uczestniczył jako inspektor nadzoru robót konstrukcyjnych, nie obejmująobiektów
Sygn. akt KIO 635/11
przemysłowych i/lub ochronyśrodowiska. Mając na względzie treśćZałącznika nr 1 do
Rozporządzenia Ministra Pracy i polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. (Dz. U. 2007
rok, nr 247, poz. 1835), w którym to załączniku uwidoczniony jest podział na następujące
rodzaje budownictwa: (a) Budownictwo powszechne i komunalne; (b) Budownictwo
przemysłowe; (c) Budownictwo rolno spożywcze; (d) Budownictwo specjalistyczne. W
odniesieniu do poszczególnych zadańinwestycyjnych wymienionych przez Konsorcjum
Grontmij jako te, przy których realizacji funkcjęinspektora nadzoru pełnił Pan Tadeusz J. (1)
Budynek Centrum Badawczo-Rozwojowego „Unilever" w Poznaniu nie jest obiektem
przemysłowym lecz obiektem budownictwa powszechnego. Wynika to z opisu budynku
„Budynek centrum jest budynkiem wolno stojącym, przykrytym płaskim dachem, z garażem
otwartym usytuowanym pod budynkiem. Częśćprodukcyjna w lekkiej obudowie zajmuje
jednąkondygnację. Częśćadministracyjno-biurowąznajduje sięna czterech kondygnacjach.
Ta częśćbudynku zaprojektowana jest w technologii monolitycznej. Fasady budynku sąw
dużym stopniu przeszklone. Fasada czwartej kondygnacji cofnięta jest do wewnątrz
budynku. Budynek wyposażony będzie w dźwig osobowy. Powierzchnia użytkowa obiektu to
4.700 m kw”. (2) Stacje bazowe telefonii komórkowej nie sąobiektami przemysłowymi, lecz
obiektami budownictwa specjalistycznego z grupy projektowej – łączność, radio, telewizja.
Wynika to z opisu obiektu, który składa sięz masztu o wysokości od 15 do 60 m i
pomieszczenia o powierzchni około 10 m
2
i wysokości wświetle minimum 2.5 m. (3) Stacje
benzynowe nie sąobiektami przemysłowymi, lecz obiektami budownictwa specjalistycznego
z grupy projektowej – komunikacja transport (dworce kolejowe, autobusowe lotnicze, bazy i
stacje paliw, stacje obsługi pojazdów itp.). Wynika to z opisu tych obiektów, które składają
sięz pawilonu budowanego w technologii tradycyjnej i wiaty lub zadaszenia nad
stanowiskami tankowania pojazdów. (4) Dworzec Autobusowy przy Rondzie Rataje w
Poznaniu nie jest obiektem budownictwa przemysłowego, lecz obiektem budownictwa
specjalistycznego z grupy projektowej jak w (3). Wobec powyższego, nie można uznać,że
Konsorcjum Grontmij wykazało,że dysponuje osobąInspektora robót konstrukcyjno-
budowlanych, który spełnia warunek co do wymaganego okresu doświadczenia w pełnieniu
funkcji inspektora nadzoru robót konstrukcyjnych na obiektach przemysłowych i/lub ochronyśrodowiska.
(V)
W pkt III 2.1) pkt 2 ppkt. 1 lit. b) ogłoszenia o zamówieniu ustanowiono wymóg, aby
wykonawca, który ma siedzibęlub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, zamiast dokumentów, o których mowa w pkt 1 ppkt 2 - 4 i 6 złożył dokument lub
dokumenty, wystawione w kraju, w którym ma siedzibęlub miejsce zamieszkania,
potwierdzające m. in.,że nie zalega z uiszczeniem „opłat, składek na ubezpieczenie
Sygn. akt KIO 635/11
społeczne i zdrowotne". Wraz z ofertąKonsorcjum Grontmij nie zostały jednak złożone
dokumenty potwierdzające niezaleganie przez Grontmij Nederland B.V. z ww. opłatami i
składkami. Tym samym należy przyjąć, iżKonsorcjum Grontmij nie wykazało, iżspełnia
przedmiotowy warunek udziału w postępowaniu.
1 kwietnia 2011 r. (pismem z 31 marca 2011 r.) Zamawiający wniósł do Krajowej Izby
Odwoławczej odpowiedźna odwołanie, której kopięprzekazał Odwołującemu oraz
Konsorcjum Grontmij, które zgłosiło przystąpienie do postępowania odwoławczego.
Zamawiający uwzględnił odwołanie w zakresie zarzutu zaniechania odrzucenia oferty
Konsorcjum Grontmij z powodu rażąco niskiej ceny oraz zarzutu braku wymaganego
doświadczenia osoby przewidzianej na stanowisko Projektanta Konstruktora – w pozostałym
zakresie nie uwzględniając zarzutów odwołania.
Odnośnie zarzutu zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij jako nieważnej
z uwagi na podpisanie przez nieuprawnionego pełnomocnika – Zamawiający podniósł, iż
pełnomocnik dokonał pierwszej czynności w postępowaniu składając ofertęoraz
oświadczenia z datą4 lutego 2011 r. Oczywistym jest,że wykonawcy z wyprzedzeniem
podpisująumowękonsorcjum oraz przygotowujądokumenty, dlatego należy przyjąć, iż31
grudnia 2011 r., gdy Grontmij Polska sp. z o.o. udzielała pełnomocnictwa Andrzejowi G. do
reprezentowania członków konsorcjum, istniało jużpełnomocnictwo od Grontmij Nederland
B.V. dla spółki polskiej, wyrażone co najmniej w sposób dorozumiany, zgodnie z art. 60
kodeksu cywilnego. Natomiast pełnomocnictwem z 4 lutego 2011 r. spółka holenderska
potwierdziła istnienie umocowania dla spółki polskiej w wymaganej, jak dla złożenia oferty,
formie pisemnej.
Odnośnie zarzutu niezastosowania art. 87 ust. 2 pzp pomimo rozbieżności w ofercie
Konsorcjum Grontmij pomiędzy cenąwskazanącyfrowo a słownie – Zamawiający wskazał,
iż27 lutego 2011 r. dokonał na podstawie przepisu art. 87 ust. 2 pkt 1 pzp poprawienia
oczywistej omyłki pisarskiej polegającej na opuszczeniu słowa „tysięcy” w cenie wyrażonej
słownie, co zostało udokumentowane w protokole postępowania udostępnionym
Odwołującemu 16 marca 2011 r.
Odnośnie zarzutu dotyczącego niespełniania warunku w zakresie doświadczenia
osoby przewidzianej na stanowisko inspektora robót konstrukcyjno-budowlanych –
Zamawiający ocenił, iżosoba wskazana w ofercie Konsorcjum Grontmij posiada 5-letnie
doświadczenie jako inspektor nadzoru robót konstrukcyjnych przy realizacji m.in. inwestycji
budowy stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie Polski oraz inwestycji budowy stacji
benzynowych, które spełniająkryteria obiektów przemysłowych.
Sygn. akt KIO 635/11
Odnośnie zarzutu zaniechania wezwania Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp w zakresie potwierdzenia okoliczności niezalegania
przez Grontmij Nederland B.V. z uiszczeniem opłat, składek na ubezpieczenie zdrowotne i
społeczne – Zamawiający wskazał na znajdujące sięna stronie 44-45 oferty zaświadczenie
potwierdzające,że spółka holenderska „odprowadziła całośćkwot należnych z tytułu
podatków i składek”. W Holandii istnieje jeden organ wydający zaświadczenie dotyczące
zarówno podatków, jak i składek na ubezpieczenie społeczne. Brak informacji co do składek
na ubezpieczenie zdrowotne podyktowany jest faktem,że w holenderskim systemie
fiskalnym pracodawca nie ma (inaczej niżw Polsce) obowiązku odprowadzania składki na
ubezpieczenie zdrowotne pracownika, co od 1 stycznia 2006 r. jest obowiązkiem każdej
osoby zameldowanej w Holandii (obowiązek opłacania składki zdrowotnej obciąża
pracownika, a nie pracodawcę).
31 marca 2011 r. , w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z 28 marca 2011 r.,
Konsorcjum Grontmij, zgłosiło do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego – wnosząc o oddalenie odwołania.
Izba na podstawie przepisu art. 185 ust. 4 pzp oddaliła opozycjęobu Stron przeciwko
przystąpieniu do postępowania odwoławczego Konsorcjum Grontmij, gdyżStrony nie
uprawdopodobniły,że wykonawca ten nie ma interesu w uzyskaniu rozstrzygnięcia na
korzyśćZamawiającego, po stronie którego zgłosił przystąpienie. Odwołujący podniósł, a
Zamawiający poparł takąargumentację, iżKonsorcjum Grontmij nie ma interesu w uzyskaniu
rozstrzygnięcia na korzyśćZamawiającego, gdyżuwzględnienie w odpowiedzi na odwołanie
części zarzutów wywołuje skutek, iżoferta zgłaszającego przystąpienie zostanie odrzucona
na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp z powodu rażąco niskiej ceny, bez potrzeby
wzywania do uzupełniania dokumentów w zakresie dotyczącym spełnienia warunku
dotyczącego Projektanta Konstruktora.
Izba zważyła, iżinteres jakim ma sięlegitymowaćzgłaszający przystąpienie (art. 185
ust. 2) jest odrębnąkategoriąprawnąw stosunku do interesu w uzyskaniu zamówienia,
którym musi sięlegitymowaćwnoszący odwołanie lub skargę(art. 179 ust. 1 pzp). Nie ma
teżpodstaw do ustalania istnienia tego interesu przez pryzmat stanowiska Zamawiającego
zajętego jużpo wniesieniu odwołania wszczynającego postępowanie odwoławcze, w którym
Konsorcjum Grontmij skorzystało z przysługującego mu uprawnienia do zgłoszenia
przystąpienia – gdyżinteres ten należy oceniaćna moment wniesienia odwołania, biorąc pod
uwagępodniesione w nim zarzuty. Skoro ustawa pzp przewiduje możliwośćudziału takiego
uczestnika w postępowaniu nawet w sytuacji, gdy zamawiający po wniesieniu odwołania
uzna w pełni jego zarzuty za zasadne, przyznając wtedy przystępującemu prawo zgłoszenia
Sygn. akt KIO 635/11
sprzeciwu i wzięcia na siebie ciężaru obrony przed zarzutami odwołania, a więc wbrew
zgodnemu jużstanowisku stron w postępowaniu odwoławczym na rozprawie – tym bardziej
nie ma uzasadnienia dla odmowy takiego udziału w sytuacji uznania tylko części zarzutów
przez zamawiającego.
W niniejszej sprawie zachodzi nadto konieczność, pomimo uwzględnienia przez
Zamawiającego dwóch zarzutów odwołania, przy braku ich wycofania przez Odwołującego –
umożliwienia Przystępującemu merytorycznej obrony równieżprzed tymi zarzutami, nawet
wbrew stanowisku Zamawiającego. W ocenie składu orzekającego Izby nie stoi temu na
przeszkodzie przepis art. 185 ust. 5 pzp, z którego wynika, iżczynności uczestnika
postępowania odwoławczego nie mogąstaćw sprzeczności z czynnościami i
oświadczeniami strony, do której przystąpił, z zastrzeżeniem instytucji sprzeciwu. Przy
interpretacji tego przepisu należy bowiem uwzględnićistnienie przepisu art. 185 ust. 6 pzp,
który wskazuje, iżwykonawca wezwany prawidłowo do wzięcia udziału w postępowaniu
odwoławczym nie może następnie korzystaćzśrodków ochrony prawnej wobec czynności
zamawiającego wykonanych zgodnie z wyrokiem Izby lub sądu. W niniejszej sprawie
uznanie, iżspór wygasł w zakresie uznanych przez Zamawiającego za zasadne zarzutów, a
Przystępujący nie ma prawa wnosićo oddalenie tych zarzutów, spowodowałoby, iż
Konsorcjum Grontmij nie mogłoby następnie skutecznie wnieśćodwołania na czynność
odrzucenia jego oferty z uwagi na rażąco niskącenę, gdy czynnośćta byłaby zgodna z
wyrokiem Izby wydanym według zgodnej w tym zakresie woli Stron.
Uwzględniając powyższe oraz fakt zgłoszenia przystąpienia do postępowania
odwoławczego w ustawowym terminie i z zachowaniem wymogu przekazania jego kopii
Stronom postępowania (art. 185 ust. 2 pzp), Izba nie znalazła podstaw do niedopuszczenia
Konsorcjum Grontmij do udziału w postępowaniu odwoławczym po stronie Zamawiającego
jako uczestnika tego postępowania (Przystępującego), biorąc pod uwagęrównieżjego
stanowisko przy rozpoznawaniu zarzutów odwołania, które przestały byćsporne między
Stronami.
Ponieważodwołanie nie zawierało braków formalnych i wpis został przez
Odwołującego uiszczony – podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
Wobec ustalenia w toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających, iżnie została
wypełnionażadna przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania, o których mowa w art.
189 ust. 2 pzp, i wobec braku odmiennych wniosków Stron w tym zakresie, Izba
przeprowadziła rozprawę, podczas której Strony i Uczestnik podtrzymali swoje stanowiska
procesowe wyrażone w odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie i zgłoszeniu przystąpienia, z
tym zastrzeżeniem,że Odwołujący cofnął zarzut zaniechania przez Zamawiającego
Sygn. akt KIO 635/11
poprawienia na podstawie art. 87 ust. 2 pzp rozbieżności pomiędzy cenąwyrażonąliczbowo
a słownie w ofercie Przystępującego.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestnika postępowania,
uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy, jak również biorąc pod uwagę
oświadczenia i stanowiska Stron i Uczestnika zawarte w odwołaniu, odpowiedzi na
odwołanie, zgłoszeniu przystąpienia do postępowania odwoławczego oraz dalszych
pismach procesowych, a także oświadczenia i stanowiska wyrażone na rozprawie
ustnie do protokołu, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z 28 grudnia 2010 r. pod nr 2010/S_251-386317, w tym samym dniu
Zamawiający zamieścił to ogłoszenie o zamówieniu w swojej siedzibie na tablicy ogłoszeń
oraz na swojej stronie internetowej (www.szczecin.pl), na której udostępnił równieżs.i.w.z.
Wartośćzamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp i została ustalona przez Zamawiającego na kwotę
15.239.335,42 zł, co stanowi równowartość517.775,31 euro.
Bezpośrednio przed otwarciem ofert Zamawiający podał kwotęjakązamierza
przeznaczyćna finansowanie zamówienia, w wysokości 16.166.947,14 zł.
Wobec wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia 28 grudnia 2010 r., Izba
rozpoznała odwołanie w oparciu o stan prawny uwzględniający wejście wżycie ustaw: z dnia
5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówieńpublicznych oraz o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 206, poz.1591), oraz z dnia 2 grudnia 2009 r.
o zmianie ustawy – Prawo zamówieńpublicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr
223, poz. 1778).
Odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia odwołania, zgodnie z
przepisem art. 179 ust. 1 pzp, gdy ma zarówno interes w uzyskaniu zamówienia oraz może
ponieśćszkodęw wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W ocenie
Izby Odwołujący legitymuje siętakim interesem, gdyżzłożył ofertę, która została
sklasyfikowana przez Zamawiającego na drugim miejscu, co stwarza mu realnąszansęna
uzyskanie zamówienia w razie potwierdzenie sięzarzutów odwołania zmierzających do
wyeliminowania z postępowania Przystępującego. Jednocześnie zaniechanie przez
Zamawiającego wykluczenia Przystępującego lub odrzucenia jego oferty naraża
Odwołującego na szkodęz tytułu nieuzyskania odpłatnego zamówienia publicznego.
Sygn. akt KIO 635/11
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania o
zamówienie publiczne, która została równieżprzekazana Izbie w formie kopii poświadczonej
za zgodnośćz oryginałem przez Zamawiającego, w szczególności zaśprzeprowadziła
dowody
z:
ogłoszenia
o
zamówieniu,
s.i.w.z.,
protokołu
postępowania,
oferty
Przystępującego
z
uwzględnieniem
dokumentów
uzupełnionych
na
wezwanie
Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 3 pzp, a także wyjaśnieńudzielonych na wezwanie
Zamawiającego w trybie art. 90 ust. 1 pzp Izba wzięła równieżpod uwagęinne pisma i
dokumenty wymienione i omówione w treści uzasadnienia, dokonując odpowiedniej oceny
ich mocy dowodowej i znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba wzięła równieżpod uwagę
stanowiska i oświadczenia Stron i Uczestnika złożone na piśmie w ramachśrodków ochrony
prawnej oraz dalszych pismach procesowych i wyrażone ustnie do protokołu w toku
rozprawy.
Biorąc pod uwagęzgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz zakres zarzutów
podniesionych w odwołaniu, podtrzymanych na rozprawie i podlegających rozpoznaniu, Izba
stwierdziła, iżodwołanie zasługuje na uwzględnienie, z uwagi na potwierdzenie się
zasadności niektórych zarzutów.
(Ad. I)
Izba uznała za niezasadny zarzut zaniechania przez Zamawiającego odrzucenia na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 pzp w zw. z art. 104 kodeksu cywilnego oferty Konsorcjum
Grontmij jako nieważnej z uwagi na podpisanie przez osobę, która nie została do tej
czynności umocowana. Izba nie podziela stanowiska Odwołującego, iżtaki skutek wywołuje
podpisanie oferty przez Andrzeja G., który działał w imieniu Konsorcjum Grontmij na
podstawie pełnomocnictwa z 31 stycznia 2011 r., udzielonego mu przez polskąspółkę
działającąjako lidera konsorcjum, podczas gdy pełnomocnictwo udzielone jej przez spółkę
holenderską, złożone w wyniku wezwania do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust.
3 pzp – zostało podpisane z datą4 lutego 2011 r.
Bezsporne jest, iżw treści pełnomocnictwa z 31 stycznia 2011 r. udzielonego
Andrzejowi G. do reprezentowania każdego z członków konsorcjum z osobna oraz całego
konsorcjum wskazano, iżGrontmij Polska spółka z o.o. działa na podstawie pełnomocnictwa,
jako pełnomocnik Konsorcjum Grontmij, w skład którego wchodzi równieżGrontmij
Nederland
B.V.,
zawiązanego
na
potrzeby
postępowania
prowadzonego
przez
Zamawiającego. Równieżniesporne między Stronami jest, iżpełnomocnictwo złożone w
wyniku wezwania do uzupełnienia pełnomocnictwa dla lidera konsorcjum, zawierające w
Sygn. akt KIO 635/11
swojej treści zarówno upoważnienie do reprezentowania Grontmij Nederland B.V. w
postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego, jak i wprost przewidziane upoważnienie
do udzielania dalszych pełnomocnictw - zostało opatrzone datą4 lutego 2011 r.
Izba zważyła, iżw przypadku wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie
zamówienia, ustanawiających jednego z nich pełnomocnikiem do reprezentowania ich w
postępowaniu (liderem), po stronie tego pełnomocnika może występowaćzarówno organ
uprawniony do jego reprezentacji (w okolicznościach sprawy zarząd spółki Grontmij Polska),
jak i prokurent, albo dalszy pełnomocnik ustanowiony przez lidera (w okolicznościach sprawy
Andrzej G.). Zakres uprawnieńtakiego odrębnie ustanowionego pełnomocnika mógł byćprzy
tym tylko pochodnąuprawieńGrontmij Polska, i w chwili udzielenia przez tąspółkę
pełnomocnictwa z 31 stycznia 2011 r. nie mógł wykraczaćpoza uprawienie do
reprezentowania wyłącznie tej spółki, skoro Przystępujący sam wskazał na wezwanie
Zamawiającego, iżspółka polska działała jako pełnomocnik konsorcjum na podstawie
pełnomocnictwa z 4 lutego 2011 r. Jednakże wobec tego,że oferta została podpisana
równieżdopiero z datą4 lutego 2011 r., a składanie ofert przypadło ostatecznie na 7 lutego
2011 r., na dzieńdokonania tych czynności Grontmij Polska miała status pełnomocnika
wykonawców ubiegających sięo udzielenie zamówienia publicznego potwierdzony złożonym
pisemnym pełnomocnictwem, co powoduje, iżnależy ocenić, iżAndrzej G. był już
uprawniony do podpisania oferty w imieniu całego Konsorcjum Grontmij. Zupełnie odrębną
kwestiąjest, iżz uwagi na to, iżobie spółki Grontmij sąpodmiotami pozostającymi ze sobąw
stałych kontaktach, na dzień31 stycznia 2011 r. mogło istniećpełnomocnictwo udzielone w
sposób dorozumiany. Podsumowując, w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania
przepis art. 104 kc o nieważności jednostronnej czynności dokonanej przez tzw. rzekomego
pełnomocnika, gdyżw chwili podpisania oferty i jej złożenia Zamawiającemu Andrzej G. był
jużumocowany do złożenia oświadczenia woli w imieniu Konsorcjum Grontmij.
Izba uwzględniła przy tym stanowiska wyrażone przez: Sąd Okręgowy we Wrocławiu
w uzasadnieniu wyroku z 29 marca 2007 r. (Sygn. akt X Ga 65/06), KrajowąIzbę
Odwoławcząw uzasadnieniu wyroku z 10 lipca 2009 r. (Sygn. akt KIO/UZP 703/09) oraz Sąd
Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 12 lutego 2009 r. (Sygn. akt IV Ca 11/09),
które dotyczyły stanów faktycznych w zakresie pełnomocnictw, uznając iżrównieżone
wspierająpośrednio stanowisko składu orzekającego w niniejszej sprawie.
(Ad. V)
Odwołujący nie wykazał równieżw toku postępowania odwoławczego zasadności
zarzutu braku wykazania podstaw do wykluczenia z uwagi na niezałączenie przez
Konsorcjum Grontmij do oferty dokumentu potwierdzającego, iżGrontmij Nederland B.V. z
Sygn. akt KIO 635/11
siedzibąw Holandii, nie zalega z uiszczeniem opłat i składek na ubezpieczenie społeczne i
zdrowotne.
Wbrew sformułowaniu zarzutu odwołania, sugerującego brak złożenia jakiegokolwiek
dokumentu w tym zakresie, do oferty na stronie 44-45 załączono kopiędokumentu w języku
holenderskim wraz z tłumaczeniem na język polski, potwierdzonąza zgodnośćz oryginałem,
to jest zaświadczenie o niezaleganiu z płatnościązobowiązańskarbowych, wystawione 11
listopada 2010 r. przez Urząd Skarbowy/ Rivierenland/ oddział Gorinchem, w którym,
wystawca zaświadczył, iżspółka Grontmij Nederland B.V. „odprowadziła całośćkwot
należnych z tytułu podatków i składek”. Odwołujący wżaden sposób nie podważył ustaleń
Zamawiającego, po pierwsze – iżw Holandii istnieje jeden organ wydający zaświadczenie
odnośnie niezalegania z płatnościąpodatków oraz składek na ubezpieczenie społeczne,
gdyżw tamtejszym systemie fiskalnym urząd skarbowy właściwy jest zarówno w sprawach
podatków jak i składek na ubezpieczenie społeczne, po drugie – iżbrak odrębnej informacji
co do składek na ubezpieczenie zdrowotne jest związany z tym,że holenderskim systemie
fiskalnym, od 1 stycznia 2006 r. to nie pracodawca, lecz pracownik ma obowiązek opłacenia
składki na ubezpieczenie społeczne.
Wobec tego nieporozumieniem jest domaganie sięprzez Odwołującego w piśmie
procesowym złożonym na rozprawie, by Zamawiający zażądał od Przystępującego złożenia
oświadczenia
złożonego
przed
notariuszem,
właściwym
organem
sądowym,
administracyjnym
albo
organem
samorządu
zawodowego
lub
gospodarczego
potwierdzającego okolicznośćniezalegania ze składami zdrowotnymi. Skoro Odwołujący nie
był w stanie podważyćprawidłowości ustaleńZamawiającego, iżw stosunku do spółki
mającej siedzibęw Holandii obiektywnie nie może zajśćstan zalegania ze składkami na
ubezpieczenie zdrowotne, to taki dokument zastępczy niczemu by nie służył, gdyżzawsze
potwierdzałby to co obiektywnie jużz góry wiadomo, podczas gdy poświadczanie pewnych
okoliczności dokumentami ma sens, gdy obiektywnie może zajśćzarówno sytuacja
pozytywnego jak i negatywnego potwierdzenia danej okoliczności.
Wobec tego skład orzekający Izby podzielił w tym zakresie stanowisko wyrażone
uprzednio przy analogicznym zarzuci przez KrajowąIzbęOdwoławcząw wyroku z 7
września 2009 r. (sygn. akt KIO/UZP 1092/09), przyjmując w szczególności, iżw
holenderskim systemie prawnym nie znajduje w ogóle bezpośredniego odzwierciedlenia
podział na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Zatem adnotacja na zaświadczeniu, choć
literalnie nie wskazuje na ubezpieczenia zdrowotne, lecz społeczne, potwierdza tylko
okolicznośćzreformowania od 1 stycznia 2006 r. systemu ubezpieczeńspołecznych, w
wyniku którego obowiązek odprowadzania składek na odpowiednik polskiego ubezpieczenia
zdrowotnego obciąża wyłącznie pracowników.
Sygn. akt KIO 635/11
(Ad. IV A)
Izba uznała równieżza niezasadny zarzut dokonania przez Zamawiającego
nieprawidłowej oceny, iżPrzystępujący nie potwierdził spełniania warunku udziału w
postępowaniu z rozdziału V pkt 2 ppkt 3 lit. g s.i.w.z. (odpowiednio III.2.3 lit. g ogłoszenia o
zamówieniu) dotyczącego dysponowania co najmniej 1 osobąna stanowisko Inspektora
robót konstrukcyjno-budowlanych – w aspekcie kwestionowania posiadania przez Tadeusza
J. wskazanego w wykazie Konsorcjum Grontmij co najmniej 5 lat doświadczenia w pełnieniu
funkcji inspektora nadzoru robót konstrukcyjnych na obiektach przemysłowych i/lub ochronyśrodowiska.
W odwołaniu zarzut ten został oparty na negatywnej ocenie przemysłowego
charakteru zadańinwestycyjnych wskazanych w wykazie jako: „Budowa Centrum Badawczo-
Rozwojowego Unilever w Poznaniu”, „Budowa stacji bazowych telefonii komórkowej na
terenie Polski Zachodniej i Południowej”, „Budowa stacji benzynowych dla British Petroleum”
i „Budowa Dworca Autobusowego przy Rondzie Rataje w Poznaniu” – przez pryzmat treści
załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia
2007 r. w sprawie rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 247,
poz. 1835), w którym został uwidoczniony podział budownictwa na rodzaje: budownictwo
powszechne i komunalne, budownictwo przemysłowe, budownictwo rolno-spożywcze oraz
budownictwo specjalistyczne. W ocenie Izby wymaganie Odwołującego, aby Zamawiający
dokonywał oceny spełniania warunku udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, dotyczącego dysponowania osobązdolnądo wykonywania samodzielnej
funkcji technicznej w budownictwie w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. –
Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.), przez pryzmat
przepisów rozporządzenia wykonawczego wydanego na podstawie art. 9 ust. 9 ustawy z
dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589) – nie
znajdujeżadnego oparcia ani w postanowieniach ogłoszenia o zamówieniu i s.i.w.z., ani w
przepisach tych aktów prawnych. Odwołujący zakwalifikował według treści tego załącznika
powyżej wskazane zadania inwestycyjne, odpowiednio jako: „obiekt budownictwa
powszechnego”, „obiekty budownictwa specjalistycznego z grupy projektowej – łączność,
radio, telewizja”, „obiekty budownictwa specjalistycznego z grupy projektowej – komunikacja
i transport (dworce kolejowe, autobusowe, lotnicze, bazy i stacje paliw, stacje obsługi
pojazdów, itp.)”. Znamienne,że w odwołaniu pomięta została nie tylko nazwa
rozporządzenia, lecz także: nazwa załącznika nr 1, która brzmi Wykaz grup projektowych i
oznaczeń grup uprawnień rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz
fakt, iżdla rodzaju „budownictwa przemysłowego” załącznik ten wskazuje jako tzw. „grupy
projektowe”: „Górnictwo, Hutnictwo, Energetyka, Przemysł materiałów budowlanych,
Sygn. akt KIO 635/11
Przemysł metalowy, elektromaszynowy, Przemysł chemiczny, Przemysł lekki, Przemysł
drzewny i papierniczy, Przemysł elektroniczny i teletechniczny, Inne niżwyżej wymienione”.
Natomiast owe „grupy projektowe”, to szczególna klasyfikacja projektów nowo budowanych
lub przebudowywanych obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się
pomieszczenia pracy, dokonana z punktu widzenia uprawnieńrzeczoznawców, którym
Główny Inspektor Pracy nadał uprawnienia do opiniowania takich projektów pod względem
zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii. Nie
ma zatemżadnych podstaw prawnych by stosowaćten odrębny podział przewidziany na
szczególne potrzeby oceny wymagańbezpieczeństwa i higieny pracy, jako obowiązujący
przy ustalaniu czy obiekt przy którym pełniona była samodzielna funkcja techniczna w
budownictwie inspektora robót konstrukcyjno-budowlanych, miał charakter obiektu
przemysłowego i/lub ochronyśrodowiska. Wyjątkiem byłaby sytuacja, gdyby takąwolę
objawił wprost Zamawiający w postanowieniach s.i.w.z., a ich treśćnie zostałyby podważona
w drodześrodków ochrony prawnej, lub taki sposób oceny spełniania warunku zostałby
wprowadzony na skutek uwzględnionego odwołania domagającego sięwprowadzenia takich
postanowień. Odwołujący nie składał jednak w tym zakresie wcześniej odwołania na
postanowienia s.i.w.z. (i ogłoszenia o zamówieniu), nie wziął pod uwagęrównieżtego,że
choćprezentowana przez niego logika pozwala, co prawda, na „wykazanie” braku charakteru
przemysłowego w stosunku do obiektów wymienionych przy osobie wskazanej na
stanowisko inspektora robót konstrukcyjno-budowlanych w wykazie Konsorcjum Grontmij,
jednak równocześnie nie pozwala na uznanie obiektów takich jak: oczyszczalnieścieków,
przepompownie, czy stacje uzdatniania wody, za mające charakter „obiektów ochronyśrodowiska”, gdyżprzywołane rozporządzenie, nie przewidując w ogóle takiego rodzaju
budownictwa, a zalicza je do „grupy projektowej” rodzaju budownictwa powszechnego i
komunalnego.
Na rozprawie Odwołujący zmodyfikował nieco swoje stanowisko w kierunku
twierdzenia, iżrównieżw szerszym rozumieniu nie sposób zaliczyćobiektów wykazanych
przez Przystępującego jako obiektów przemysłowych, nie wskazując jednak jednoznacznego
kryterium, które uniemożliwiałoby dokonanie jednoznacznej oceny w tym zakresie. Natomiast
w ocenie Izby prawidłowe jest stanowisko Zamawiającego, który uznał, iżwobec braku
wskazania jakichkolwiek punktów odniesienia dla przeprowadzenia oceny wykazanych
obiektów jako przemysłowych, nie miał podstaw do zakwestionowania, iżsąnimi stacje
bazowe telefonii komórkowej oraz stacje benzynowe wskazane między innymi w wykazie
Przystępującego. Z takiego stanowiska wynika pośrednio, iżprawdopodobnie intencją
Zamawiającego było nadanie jakiegośkonkretnego i szczególnego znaczenia terminom
„obiekt przemysłowy”, „obiekt ochronyśrodowiska”, jednak na etapie tworzenia ogłoszenia o
Sygn. akt KIO 635/11
zamówieniu i s.i.w.z. zaniechał w tym zakresie odpowiedniego sprecyzowania sposobu
oceny spełniania warunku. W ocenie Izby w ten sposób Zamawiający dał równieżwyraz
temu, iżna podstawie wskazanych w odpowiedzi na odwołanie zadańinwestycyjnych,
dających łącznie wymagany okres co najmniej 5 lat doświadczenia na stanowisku Inspektora
nadzoru robót konstrukcyjnych (nieprzerwany okres od 1 marca 1997 do 30 kwietnia 2002),
ocenił pozytywnie spełnianie wymogu przez Tadeusza J. Z tych względów Izba nie może
rozstrzygać, w sposób wykraczający ponad to, co Zamawiający oświadczył,że badał i ustalił
w toku przeprowadzonych czynności – co do słuszności zarzutu Odwołującego, ani
stanowiska Przystępującego, związanych z pozostałymi zadaniami inwestycyjnymi. Izba
zważyła jednak, iżpotoczne rozumienie „obiektu przemysłowego” jest niewątpliwie szerokie,
i w XXI wieku obejmuje swym znaczeniem nie tylko obiekty typu fabryka, huta, kopalnia,
właściwe tradycyjnym gałęziom przemysłu epoki przemysłowej, ale także różnorakie obiekty
związane z gałęziami przemysłu epoki postindustrialnej: np. telekomunikacji, czy
innowacyjnych technologii, jak równieżobiekty badawczo-rozwojowe, którym brak cech
tradycyjnych obiektów przemysłowych. Jednocześnie nie sposób zaprzeczyć,że stacja paliw
może byćuznana w potocznym rozumieniu za obiekt przemysłowy związany z przemysłem
paliwowym, będąc ostatnim jego ogniwem, służącym do dystrybucji produktu finalnego,
natomiast wykonanie stacji bazowej telefonii komórkowej może byćuznane za wykonanie
obiektu związanego z przemysłem telekomunikacyjnym.
(Ad. II)
Pomimo uznania tego zarzutu przez Zamawiającego skład orzekający Izby nie
stwierdził,że doszło do naruszenia przez Zamawiającego przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw.
z art. 90 ust. 3 pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij, pomimo iż
złożone wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mających wpływa na wysokośćceny
potwierdziły, iżoferta ta zawiera rażąco niskącenęw stosunku do przedmiotu zamówienia.
Prawidłowośćwezwania 10 lutego 2011 r. przez Zamawiającego na podstawie
przepisu art. 90 ust. 1 pzp Konsorcjum Grontmij do złożenia wyjaśnieńnie była przedmiotem
sporu Stron i Uczestnika postępowania odwoławczego, zatem wobec braku zarzutu w tym
zakresie, nie podlega ocenie Izby. Skład orzekający Izby nie uznaje natomiast za konieczne
dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie odwoływanie siędo poglądu wyrażanego w
orzecznictwie, iżz przepisów art. 90 ust. 1 i 3 pzp wynika ustanowienie domniemania
prawnego (praesumptio iuris), wzruszalnego. Z przepisu art. 90 ust. 3 pzp niewątpliwie
wynika, iżzłożone przez wezwanego wykonawcęwyjaśnienia powinny umożliwić
zamawiającemu dokonanie oceny,że złożona oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny w
stosunku przedmiotu zamówienia, w przeciwnym razie oferta taka podlega odrzuceniu,
podobnie jak w przypadku braku złożenia jakichkolwiek wyjaśnień. W tym znaczeniu na
Sygn. akt KIO 635/11
wykonawcy wezwanemu w trybie art. 90 ust. 1 pzp spoczywa ciężar udowodnienia,że
zaoferowana cena nie jest rażąco niska w odniesieniu do przedmiotu zamówienia.
Izba podziela stanowisko Odwołującego, iżprzedstawiony przez Konsorcjum Grontmij
w wyjaśnieniach z 17 lutego 2011 r. sposób kalkulacji ceny należy zestawićz opisem
przedmiotu zamówienia w s.i.w.z. W ocenie Izby jednak wskazane w wyjaśnieniach składniki
zaoferowanej ceny nie prowadządo wniosku, iżzaoferowana cena jest rażąco niska w
stosunku do przedmiotu zamówienia opisanego przez Zamawiającego w rozdziale XV
s.i.w.z., z uwzględnieniem terminu wykonania zamówienia określonego w rozdziale VII.
Określając przedmiot zamówienia w rozdziale XV s.i.w.z., Zamawiający w pierwszej
kolejności wskazał przewidywany zakres zamówienia na roboty budowlane, który ma objąć
co najmniej: projektowanie, wytyczenie, roboty, szkolenia, próby końcowe, próby
eksploatacyjne, uprzątnięcie placu budowy i usunięcie wad – dotyczącego budowy Zakładu
Termicznego Unieszkodliwienia Odpadów („ZTUO”) z dwiema liniami termicznego
unieszkodliwiania odpadów komunalnych, instalacjądo waloryzacjiżużli wraz z odzyskiem
metaliżelaznych i nieżelaznych oraz instalacjądo zestalania i stabilizacji popiołów i stałych
pozostałości z oczyszczania spalin (ppkt 2 i 4 pkt. 2). Uszczegółowiając zakres robót
budowlanych, które będąobjęte usługąnadzoru Inżyniera Kontraktu wymieniono: (a)
opracowanie kompletnej dokumentacji projektowej budowlanej i wykonawczej, (b)
przeprowadzenie prób jakości gruntów i wód podziemnych, (c) opracowanie wniosku o
uzyskanie pozwolenia zintegrowanego, (d) wszelkie niezbędne uzgodnienia, opinie,
ekspertyzy, pozwolenia i decyzje w celu wykonania projektów i wybudowania inwestycji
zgodnie z obowiązującym prawem oraz wymogami kontraktowymi oraz przekazania nowych
obiektów do eksploatacji, (e) roboty budowlane, wykonanie i wykończenie robót
budowlanych, (f) dostawa i montażmaszyn i urządzeńoraz wyposażenia, (g) wykonanie
instrukcji prób końcowych, (h) wykonanie instrukcji eksploatacyjnych i konserwacji, (i)
wykonanie dokumentacji techniczno-ruchowej, (j) przeprowadzenie prób końcowych i
eksploatacyjnych, (k) przeprowadzenie badańi pomiarów gwarancyjnych, testów
parametrów procesowych, (l) przeszkolenie załogi w zakresie eksploatacji instalacji, (m)
przekazanie do eksploatacji obiektów, (n) przeglądy i usługi serwisowe w okresie usuwania
wad oraz w okresie rękojmi, (o) przygotowanie materiałów niezbędnych do uzyskania przez
Zamawiającego niezbędnych pozwoleńi decyzji (ppkt 5 pkt. 2).
Jako zasadnicze zadanie w ramachświadczenie usługi Inżyniera Kontraktu
wskazano pełnienie obowiązków doradcy Zamawiającego i nadzoru inwestorskiego w
rozumieniu Prawa budowlanego. Zamawiający przewidział następujące główne czynności (w
ramach których wskazano czynności szczegółowe): (a) sprawdzenie dokumentacji
projektowej (projektu budowlanego, wykonawczego i przedmiaru), (b) doraźna pomoc dla
Sygn. akt KIO 635/11
Zamawiającego w związku z przeprowadzeniem procedury zamówienia publicznego w celu
wyłonienia wykonawcy kontraktu na roboty budowlane, zgodnie z tzw.żółtąksiążkąFIDIC (w
szczególności nażądanie Zamawiającego zapewnienie udziału dwóch osób w charakterze
biegłych; przygotowanie odpowiedzi na pytania wykonawców; wsparcie Zamawiającego
przez KIO i sądami okręgowymi; opiniowanie i proponowanie zmian do umowy z generalnym
wykonawcą), (c) pełnienie funkcji Inżyniera zgodnie z Warunkami Kontraktu FIDIC –
monitoring i kontrola wykonania zadania na roboty pod względem technicznym, finansowym,
organizacyjnym
i
czasowym
(tu
Zamawiający
wskazał
najwięcej
obowiązków
szczegółowych), (d) dokonanie przy udziale Zamawiającego odbioru końcowego od
wykonawcy robót budowlanych, (e) doprowadzenie do uzyskania pozwolenia na użytkowanie
obiektu przez wykonawcęrobót budowlanych na rzecz i w imieniu Zamawiającego oraz
przeprowadzenie wszelkich czynności poprzedzających, (f) współpraca z Zamawiającym
przy opracowaniu i wykonaniu Planu Finansowego Zadania, zgodnie z Umowąna
dofinansowanie, (g) reprezentowanie interesów Zamawiającego, w uzgodnionym zakresie,
wobec wszelkich organów administracji publicznej oraz specjalistycznych służb w zakresie
wynikającym z przygotowania i realizacji zadania na roboty budowlane, (h) monitorowanie
wymagańdecyzji o pozwolenie na budowęi Umowy o dofinansowanie, np. kwestii
informacyjnej, (i) współpraca i udzielanie pomocy informacyjnej i merytorycznej wykonawcy
działańedukacyjnych i promocyjnych prowadzonych w ramach Projektu, (j) przekazanie
Zamawiającemu
wszelkich
efektów
działalności
wykonawcy
ramach
umowy,
w
szczególności kompletnej dokumentacji związanej z realizacjąprocesu budowlanego, (k)
obowiązki związane z promocjązadania inwestycyjnego, (l) oznaczania wszystkich
dokumentów zgodnie z obowiązującymi wytycznymi dotyczącymi promocji obiektów dla
beneficjentów Programu Operacyjnego Infrastruktura iŚrodowisko 2007-2013 9 (ppkt 7 pkt.
2). Odrębnie Zamawiający wskazał na koniecznośćuwzględnienia krótkoterminowych
wyjazdów, na koszt Inżyniera Kontraktu, wynikających z inspekcji związanych z
przeprowadzeniem nadzoru, kontroli, pomiarów i prób: urządzeń, materiałów i wykonanych
robót podczas procesu produkcji u wytwórcy – w ilości 6 wyjazdów maksimum 3-dniowych
na terenie UE w całym okresie realizacji, z udziałem łącznie do 4 przedstawicieli
Zamawiającego (ppkt 8 pkt. 2).
Zamawiający określił, iżInżynier Kontraktu będzie pełnił swoje obowiązki, co do
zasady, zgodnie z wymaganiami Warunków kontraltowych dla projektowania i budowy dla
urządzeń elektrycznych i mechanicznych oraz robót inżynieryjnych i budowlanych
projektowanych przez wykonawcę, 4 wydanie angielsko-polskie 2008 r. (tzw.żółta książka
FIDIC), oraz zgodnie z przepisami Prawa budowlanego, przy czym Zamawiający określił
między innymi, iżInżynier Kontraktu ma organizowaćpracęswoich ekspertów w taki sposób,
Sygn. akt KIO 635/11
aby projektowanie i roboty budowlane wykonywane były zgodnie ze szczegółowym
harmonogramem przedstawionym przez wykonawcęrobót budowlanych, a eksperci ci mają
miećzapewnione niezbędne wsparcie i pomoc technicznąze strony innych specjalistów
Inżyniera, jeżeli zajdzie taka potrzeba (lit. f, g pkt. I ppkt. 9 pkt. 2).
Natomiast zakres obowiązków Inżyniera Kontraktu po zakończeniu robót
budowlanych, poza zasadniczym obowiązkiem wystawieniaŚwiadectwa Przejęcia (a
następnie, po okresie zgłaszania wad –Świadectwa Wykonania), obejmuje: (a) finalizację
zadańwynikających z obowiązków na etapie budowy, (b) dokonywanie inspekcji i nadzór
nad robotami zaległymi oraz niezbędnymi do usunięcia wad, (c) przeglądy gwarancyjne nie
rzadziej niżraz na pół roku, (d) odbiór wykonanych robót związanych z usunięciem wad, (e)
wystawienie końcowego i ostatecznegoświadectwa płatności, (f) przeprowadzenie procedur
usunięcia usterek w przypadku nieusunięcia ich w terminie kontraktu na roboty budowlane,
(g) wsparcie Zamawiającego w negocjacjach dotyczących nierozstrzygniętych roszczeńi
sporów, (h) przygotowanie dla potrzeb Zamawiającego danych potrzebnych do sporządzenia
dokumentów PT, OT i książek obiektów, (i) zarekomendowanie zwrotu zobowiązań, (j)
przygotowanie rozliczenia ostatecznego kontraktu głównego wraz z raportem końcowym, (k)
poświadczenie wystawionego przez wykonawcęrobót budowlanych zwolnienia ze
zobowiązań(ppkt 11 pkt 2).
Zamawiający określił równieżdla Inżyniera Kontraktu wymagania odnośnie personelu
oraz biura i sprzętu. Dla wykonania swoich obowiązków na zadaniach dotyczących robót
budowlanych wymagane jest ustanowienie zespołu ekspertów obejmującego inżynierów
branżowych uprawnionych do prowadzenia nadzoru inwestorskiego zgodnie z przepisami
Prawa budowlanego oraz w zgodzie z decyzjami pozwoleńna budowę, przy założeniu
codziennej dyspozycyjności inspektorów nadzoru odpowiedzialnych za dany zakres robót w
godzinach pracy wykonawcy robót budowlanych – w celu sprawowania trakcie realizacji
poszczególnych robót kontroli nad prawidłowościąich wykonania. Zamawiający wskazał, iż
Inżynier Kontraktu powinien ocenićswoje ogólne potrzeby i zatrudnićzespół wystarczający
na wykonanie wszystkich obowiązków wymienionych w opisie przedmiotu zamówienia, przy
założeniu,że kluczowy personel podany w ofercie nie wyczerpuje wymagańdla rzetelnego
wypełnienia tych obowiązków, stanowiąc minimalne wymogi Zamawiającego. Do Inżyniera
Kontraktu należy zapewnienie wsparcia i pomocy technicznej dla kluczowych ekspertów ze
strony innych specjalistów, która może byćniezbędna do właściwego wdrożenia projektu i
wykonania umowy na roboty budowlane, np. dodatkowi inspektorzy nadzoru w innych
branżach (np. konstrukcyjno-budowlanej, sanitarnej, elektrycznej, drogowo-mostowej),
geodeta, radca prawny, hydrogeolog, specjalista ds. telekomunikacji, specjalista ds. ochrony
terenu budowy, administratorzy, informatycy, sekretarki, kierowcy itp. Dla wypełnienia
Sygn. akt KIO 635/11
warunków kontraktu musząbyćtakże zapewnione usługi tłumacza – w przypadku gdy usługi
Inżyniera Kontraktu będzie wykonywał podmiot zagraniczny. Wreszcie do Inżyniera kontraktu
należy zapewnienie zastępstwa krótkoterminowo podczas nieobecności jakiegokolwiek
eksperta w okresie wakacyjnym, chorób, wypadków losowych (wymagania zawarte w ppkt.
13 pkt. 2). Zamawiający uszczegółowił nadto, iżInżynier Kontraktu na własny koszt i ryzyko
przeprowadzi rozeznanie warunków panujących na terenie budowy oraz zagwarantuje dla
swojego personelu, mieszczące sięw cenie ofertowej: koszty administracyjne zatrudnienia
ekspertów, koszty związane z dojazdem do pracy w Polsce z kraju macierzystego,
zakwaterowanie, diety, urlopy, ubezpieczenie medyczne i inne wydatki dotyczące
zatrudnienia, transport lokalny na terenie budowy oraz inneświadczenia wynikające z
przepisów i obowiązków wykonywanych na budowie (wymagania zawarte w ppkt. 14 pkt. 2).
Zamawiający wskazał także na obowiązek założenia i utrzymania przez cały czas
trwania zadania biura w Szczecinie, wskazując w szczególności wymóg zapewnienia
odpowiedniego dla wykonywania zadańInżyniera Kontraktu wyposażenia technicznego i
obsady personalnej. Zamawiający zastrzegł, iżnie przewiduje dostarczenia jakiegokolwiek
sprzętu, ani udostępnienia pomieszczeńInżynierowi kontraktu, co oznacza konieczność
uwzględnienia wszelkich kosztów związanych z funkcjonowaniem biura w cenie oferty
(wymagania zawarte w ppkt. 15 pkt.2).
Pomimo obszerności dokonanego opisu przedmiotu zamówienia, w ocenie składu
orzekającego Izby, Zamawiający, poza ogólnym określeniem terminu wykonania zamówienia
od dnia zawarcia umowy do maksymalnie 15 grudnia 2015 r., nie zawarł w nim postanowień
precyzujących co najmniej minimalnąwymaganąliczbęroboczogodzin niezbędnądla
wykonania zadańprzez poszczególne osoby wykonujące zadania Inżyniera Kontraktu, ani
wymaganego okresu zatrudnienia na poszczególnych stanowiskach. Natomiast Odwołujący
w celach perswazyjnych podaje, iżłącznie okres wykonywania wszystkich czynności
Inżyniera Kontraktu będzie obejmował aż90 miesięcy, gdyżdolicza do terminu wykonania
umowy 36-miesięczny okres gwarancji, choćjednocześnie sam przyznaje, iżnie przez cały
okres wymagane będzie dysponowanie zespołem Inżyniera Kontraktu w pełnym składzie. W
ocenie Izby w ten sposób Odwołujący w sposób nieuprawniony wskazuje własne założenia,
byćmoże przyjęte przy kalkulacji własnej oferty, jako wprost wynikające z postanowieńopisu
przedmiotu zamówienia w s.i.w.z.
Z treści odwołania wynika przy tym, iżOdwołujący nie kwestionuje w kontekście
zarzutu rażąco niskiej ceny, wskazanej w wyjaśnieniach przez Konsorcjum Grontmij łącznej
kwoty 2.229.400,00 zł (netto) przeznaczonej na kluczowy personel (8. Osób na 8 stanowisk
wskazanych wprost przez Zamawiającego, co do których wymagania określono równieżw
ramach opisu spełniania warunku udziału w postępowaniu). Zastrzeżenia Odwołującego
Sygn. akt KIO 635/11
dotycząjedynie różnićkwot wynagrodzenia pomiędzy niektórymi z tych kluczowych
stanowisk, co rzekomo maświadczyćo nierzetelności tej kalkulacji – nie wiadomo jednak na
jakiej podstawie Odwołujący kwestionuje zasadnośćprzyznania konkretnym osobom
określonych kwot, skoro nie zna wewnętrznych uwarunkowańPrzystępującego w tym
zakresie. Natomiast zastrzeżenia Odwołującego budząwyjaśnienia Konsorcjum Grontmij w
zakresie wskazania kwoty 434.750,00 zł (netto) przeznaczonej na pozostały personel (w
tabeli sposobu kalkulacji oferty wyjaśnieńwskazano: inni specjaliści niezbędni do wykonania
przedmiotu zamówienia, np. konstrukcyjno-budowlanej, sanitarnej, elektrycznej, drogowo-
mostowej itp.).
Pomimo przewidzenia przez Zamawiającego konieczności zaangażowania dla
zapewnienia należytej realizacji usługi Inżyniera Kontraktu personelu specjalistycznego
wykraczającego poza zespół 8. stanowisk personelu kluczowego, nie wskazał on w sposób
wiążący i precyzyjny konkretnej liczby tych stanowisk. Przywołane powyżej postanowienia
ppkt. 13 pkt. 2 rozdziału XV s.i.w.z. zawierająwyliczenie przykładowe (4 stanowiska
inspektorów nadzoru różnych branż, geodeta, radca prawny, hydrogeolog, specjalista ds.
telekomunikacji, specjalista ds. ochrony terenu budowy) – nie tylko pod względem
możliwości wystąpienia konieczności zaangażowania jeszcze innych specjalistów, ale
równieżz uwagi na to, iżniekoniecznie musi wystąpićkoniecznośćudziału wszystkich
spośród wymienionych przykładowo specjalistów. Nie znajduje zatem oparcia w tych
postanowieniach s.i.w.z. założenie Odwołującego, iżnależy przyjąć,że będzie to minimum
10 osób, które będąświadczyły swoje usługi przez okres minimum 20 miesięcy, to jest
minimalnego okresu wykonywania robót budowlanych. Podważa to słusznośćwyniku
obliczeńOdwołującego, który przy tych założeniach uzyskał z kwoty wskazanej w
wyjaśnieniach Przystępującego na pozostały personel (gdzie przykładowe wyliczenie wprost
wskazuje 4 inspektorów) otrzymał wynik w postaci kwoty 2.173,75 zł (netto)średniego
miesięcznego wynagrodzenia na osobę. Zupełnie perswazyjnym zabiegiem jest
wskazywanie,że za takąkwotęnie można zapewnićwymaganej przez Zamawiającego
codziennej dyspozycyjności inspektorów nadzoru na terenie budowy w godzinach pracy
wykonawcy robót budowlanych. Odwołujący pominął, iżz dalszej treści ppkt. 13 pkt 2
rozdziału XV s.i.w.z. wynika, iżwymaganie to dotyczy inspektora odpowiedzialnego za dany
zakres robót w trakcie kiedy roboty danej branży będąwykonywane, co nie wymaga
jednoczesnej dyspozycyjności wszystkich inspektorów podczas całego okresu wykonywania
wszystkich robót budowlanych. W ocenie Izby nawet wyliczone przez Odwołującego
wynagrodzenie miesięczne netto ponad 2000,00 zł miesięcznie, nie może byćocenione jako
rażąco niskie i nierealne w realiach polskich, zwłaszczaże w zakresie osób z personelu
Sygn. akt KIO 635/11
dodatkowego nie zachodzi koniecznośćzatrudniania specjalistów zagranicznych, a zatem
jest znacznie większy rynek pracy na korzyśćzatrudniającego.
Wśród tych 10. niezbędnych przez co najmniej 20 miesięcy osób Odwołujący
wskazuje równieżtłumacza, którego koniecznośćzaangażowania ma wynikaćz tego,że
osoby wskazane w ofercie Konsorcjum Grontmij na pierwsze pięćkluczowych stanowisk
(Inżynier Rezydent i Inżynierzy Technolodzy), sąprawdopodobnie Niemcami lub
Skandynawami – tym samym jużsamo to założenie jest oparte na przypuszczeniu, które nie
zostało, choćmogło i powinno być, wykazane dowodowo. Ważniejsze jednak,że
Zamawiający koniecznośćzaangażowania tłumacza powiązał z faktem wykonywania usługi
Inżyniera Kontraktu przez podmiot zagraniczny, a Konsorcjum Grontmij ma charakter polsko-
holenderski, a zatem faktyczna koniecznośćzaangażowania tłumaczy będzie wiązała sięz
tym w jakim stopniu potrzeba ta wystąpi z uwagi na władanie językiem polskim przez
poszczególne osoby, a nie z obywatelstwem czy narodowościątych osób. Nadto w s.i.w.z.
Zamawiający nie wskazał, iżma to byćtłumacz symultaniczny. Usługi takiego tłumacza są
niewątpliwie wyżej wynagradzane, jednak nie stanowi dorobku wiedzyżyciowej składu
orzekającego Izby okoliczność, iżdzienna stawka wynagrodzenia takiego tłumacza jest na
poziomie 2000,00 zł. Natomiast w zasób wiedzyżyciowej składu orzekającego Izby wchodzi
wiedza, iżjest to akceptowalna stawka dla absolwenta filologii obcej na uniwersytecie,
posiadającego zdolnośćsymultanicznego tłumaczenia języka fachowego pomiędzy
inżynierami polskimi i dalekowschodnimi.
Na
podobnych
hipotetycznych
założeniach
i
obliczeniach
Odwołującego,
przedstawionych jako niezawodnie wynikające z postanowieńs.i.w.z., opierająsię
zastrzeżenia Odwołującego odnośnie wskazanej przez Konsorcjum Grontmij w
wyjaśnieniach kwoty 517.963,82 zł (netto) na pokrycie tzw. Innych obciążeń(w tabeli
sposobu kalkulacji oferty wyjaśnieńwskazano: przygotowanie oferty, ubezpieczenia,
gwarancje, koszty ogólne działalności wykonawcy, zysk, itp.). W tym przypadku Odwołujący
wypisał w odwołaniu z postanowieńs.i.w.z. wszelkie dodatkowe i potencjalneświadczenia
wykonawcy usługi, które niewątpliwie wywołująpewne koszty, choćw większości
przypadków zostały wymienione lub opisane przez Zamawiającego w taki sposób,że trudno
ustalićjednoznacznie zakres tychświadczeń, a zatem ich realny wpływ na wysokość
kosztów wykonawcy i zaoferowanącenę. Pierwsza grupa tychświadczeńma wynikaćz
postanowieńppkt. 8 (minimum 6 trzydniowych wyjazdów do krajów UE) oraz ppkt 15 (koszty
funkcjonowania wymaganego biura w Szczecinie), przy czym nie wiadomo na jakiej
podstawie Odwołujący wskazuje tu również„administratora projektu”, gdyżbrak takiego
elementu równieżw pozostałych postanowieniach rozdziału XV s.i.w.z. (według odwołania
jest taka pozycja na 32 stronie s.i.w.z.) – w ppkt. 13 pkt. 2 jest natomiast mowa po prostu o
Sygn. akt KIO 635/11
„administratorach”, bez bliższego dookreślenia, a po wtóre pozycjętęnależy zaliczyćwedług
klasyfikacji tabeli sposobu kalkulacji oferty Przystępującego do „pozostałego personelu” a nie
„innych obciążeń”. Druga grupa tychświadczeńrzeczywiście wymieniona jest w
wypunktowaniu zawartym w ppkt. 14 pkt. 2 rozdziału XV s.i.w.z. (od „kosztów
administracyjnych”, przez „koszty związane z dojazdem…” i „zakwaterowanie” do „innychświadczeńwynikających z przepisów i obowiązków wykonywanych na budowie”) i ma
charakter bardzo nieprecyzyjny i większości jest uzależniony od kosztów osobowych danego
wykonawcy (formy zatrudnienia – umowa o pracęczy stosunek cywilnoprawny, konieczności
lub nie korzystania z ekspertów zagranicznych itp. czynników). Trzecia grupa to koszty
złożenia oferty i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego wynikające z innych
postanowieńs.i.w.z.: polisa OC na potrzeby kontraktu (§ 12 ust. 3 wzoru umowy) oraz koszt
gwarancji zabezpieczenia należytego wykonania kontraktu i usunięcia wad w okresie
gwarancji (rozdział XIII pkt 2 s.i.w.z.). Nadto sąto dodatkowo pozycje podane przez
Konsorcjum Grontmij w wyjaśnieniach: „przygotowanie oferty”, „koszty ogólne działalności
wykonawcy” i „zysk”.
Wobec zupełnie niejednorodnego charakteru wymienionych powyżejświadczeń,
zupełnie sztucznym założeniem jest podział całej kwoty wskazanej przez Przystępującego w
sposobie kalkulacji ceny oferty na pokrycie tzw. innych obciążeńprzez 90 miesięcy (a zatem
okresem ponownie w sposób nieuzasadniony uwzględniającym okres gwarancji) – uzyskana
w ten sposób kwota na miesiąc 5.755,14 zł (netto) nie jest wcależadnym wymiernym
punktem odniesienia dla oceny realności kosztów założonych przez Przystępującego.
Następnie Odwołujący wylicza koszt dla 6. pozycji z ostatniej z wymienionych powyżej grupświadczeń– odpowiednio (wszystkie kwoty netto): 50.000,00 zł (za polisęOC na wymaganą
we wzorze umowy sumę8 mln zł), 30.000,00 zł (za gwarancjęzabezpieczenia należytego
wykonania kontraktu i usunięcia wad), 24.000,00 zł (za wyjazdy krótkoterminowe), 64.000,00
zł (za dojazd do i z pracy ekspertów zagranicznych), 120.000,00 zł (za zakwaterowanie w
Szczecinie kluczowego personelu) oraz 117.420,00 zł (zysk). Wyliczenia te sąoparte na
hipotetycznych założeniach Odwołującego, gdyżnie wiadomo na jakiej podatnie przyjął dla
Przystępującego, np. koszt ubezpieczenia i zabezpieczenia kontraktu, liczbępodróżujących
ekspertów (5) i częstotliwośćich podróży pomiędzy Polskąa Niemcami (raz na miesiąc),
liczbęekspertów (5) i czas ich zamieszkiwania w Szczecinie (8 miesięcy), czy 3 % poziom
zysku. Wyliczone w ten sposób kwoty dały po zsumowaniu kwotę405.420,00 zł, co pozwala
Odwołującemu przyjąć, iżna pokrycie kosztówświadczeńz pierwszej i drugiej grupy
pozostaje globalnie kwota 112.543,82 zł netto, która ponownie podzielona przez 90 miesięcy
– w rezultacie daje miesięcznąkwotękwo n te służąnastępnie uzyskaćglobalnej kwoty,
która jest na tyle znacząca,żeby następnie wskazać,że na pozostałe elementy kosztowe w
Sygn. akt KIO 635/11
przeliczeniu na miesiąc pozostaje dokładnie 1250,49 zł (netto). Zdaniem Odwołującego nie
zapewnia ona możliwości wykonania zamówienia na poziomie oczekiwanym przez
Zamawiającego i sprecyzowanym w s.i.w.z. W ocenie Izby wnioski te sąnieuzasadnione,
gdyżwyliczenia te tylko pozornie mająpokrycie w konkretnych postanowieniach s.i.w.z.,
gdyżw większości stanowiąkalkulacyjne założenia właściwe Odwołującemu. Zauważyć
należy jednak, iżnawet przy założeniach Odwołującego Przystępujący osiąga zysk, a
analiza wcale nie kończy sięwskazaniem,że braknie pieniędzy na pokrycie kosztówświadczeńmieszczących sięw pozycji „inne obciążenia” tabeli sposobu kalkulacji ceny z
wyjaśnieńKonsorcjum Grontmij.
W ocenie składu orzekającego Izby nieuzasadnione sązatem wnioski Odwołującego,
iżdokonana przez niego w odwołaniu analiza wskazuje, iżzaoferowana przez Konsorcjum
Grontmij cena oferty nie gwarantuje wykonania zamówienia na poziomie sprecyzowanym
przez Zamawiającego w s.i.w.z. Odwołujący nie wykazał, iżkalkulacja przedstawiona w
wyjaśnieniach przez Konsorcjum Grontmij jest nierealistyczna i nierzetelna w stosunku do
przedmiotu zamówienia opisanego przez Zamawiającego w s.i.w.z. Skoro Zamawiający sam
precyzyjnie nie określił wymiaru czasowego zadańosób na poszczególnych stanowiskach
kluczowych, a w odniesieniu do personelu dodatkowego pozostawił uznaniu wykonawców
liczbęwymaganego dodatkowo personelu, oraz nie określił precyzyjnie zakresu większości
pozostałychświadczeń, nie można uznaćza nierealne poszczególne kwoty ryczałtowe
wskazane w tabeli sposobu kalkulacji ceny zawartej w wyjaśnieniach Konsorcjum Grontmij.
Zdaniem składu orzekającego Izby przy przyjętym przez Zamawiającego sposobie
określenia przedmiotu zamówienia, znajdującym odzwierciedlenie równieżw § 3 ust. 3 wzoru
umowy („Wykonawca uwzględnił w cenie oferty wszystkie koszty wynikające z wymagań
umowy, w oparciu o własne kalkulacje i szacunki”) – nie miał on równieżpodstaw do
dokonania negatywnej oceny udzielonych przez Konsorcjum Grontmij wyjaśnieńjako
wskazujących na zaoferowanie rażąco niskiej ceny. Stopieńogólności opisu przedmiotu
zamówienia przekłada siębowiem na stopieńdokładności przy wskazaniu obiektywnych
czynników, które umożliwiły zaoferowanie tego przedmiotu zamówienia za cenęwskazanąw
ofercie. Należy przy tym pamiętać,że przepis art. 90 ust. 2 pzp zawiera jedynie przykładowy
katalog takich czynników, a dostępnośćdla danego wykonawcy jest wskazana tylko przy
czynniku wyjątkowo sprzyjających warunków wykonania zamówienia, co zresztąnie
wyklucza, iżinny wykonawca znajduje sięrównieżw takich warunkach. Wyjaśnienia
Konsorcjum Grontmij nie odwołująsięwprost do tych czynników, które ogólnie zostały
wskazane w przepisie art. 90 ust. 2 pzp, lecz wskazująna trzy czynniki mające wpływ na
wysokośćzaoferowanej ceny, które w niniejszej sprawie należy uznaćza dostatecznie
wyjaśnienie braku znamion rażąco niskiej ceny ofertowej.
Sygn. akt KIO 635/11
Po pierwsze, wskazano okoliczności dotyczące wynagrodzenia ekspertów
zaangażowanych w realizacjęprojektu. Wskazana możliwośćskorzystania z ekspertów zza
zachodniej granicy Polski, w szczególności uwzględniając lokalizacjęinwestycji w
Szczecinie, może uzasadniaćniższe koszty zaangażowania takich ekspertów w stosunku do
ekspertów pochodzących z dalszej zagranicy. Równieżdziałanie w ramach Grupy Grontmij
składającej sięz 8 podmiotów,ściśle współpracujących w zakresie wymiany know-how, jest
okolicznościądostępnąKonsorcjum Grontmij, która korzystnie wpływa na możliwość
obniżenia kosztów. Wbrew stanowisku Odwołującego, wyjaśnienia nie poprzestająna
ogólnikowej konstatacji,że stosowany system zarządzania zasobami ludzkimi wpływa
korzystnie na poziom zaoferowanej ceny, gdyżwskazano,że chodzi tu efektywne
wykorzystanie tych osób, które nie będąmusiały byćobecne na danym etapie realizacji
usługi i prac budowlanych w poszczególnych branżach, przy realizacji innych kontraktów
realizowanych przez członków Konsorcjum Grontmij. W ocenie Izby wiarygodności tych
wyjaśnieńnie podważająnieudowodnione twierdzenia Odwołującego, iżekspertów
zaangażowanych w związku z inwestycjądotyczącąZTUO w Szczecinie nie można
efektywnie wykorzystaćprzy pełnieniu usług związanych z innymi inwestycjami
realizowanymi w regionie.
Po drugie, w wyjaśnieniach wskazano na czynnik związany z kosztami
organizacyjnymi związanymi z realizacjąprojektu. Istnienie w Szczecinie Biura Regionalnego
Grontmij, oznacza,że Przystępujący nie musi ponosićkosztów zakładania i wyposażenia
takiego biura, a ponadto wskazuje,że koszty jego działalności mogąsięrozkładaćna szereg
kontraktów realizowanych przez Grontmij w obszarze właściwości tego biura. Również
możliwośćdalszego i nieprzerwanego korzystania ze sprzętu, urządzeńi oprogramowania
zakupionego w związku z wcześniej i aktualnie realizowanymi kontraktami na terenie
województwa zachodniopomorskiego, może wyłącznie korzystnie wpływaćna możliwość
obniżenia oferowanej ceny. Wbrew twierdzeniom zawartym w odwołaniu, z udzielonych
wyjaśnieńnie wynika wcale,że prowadzenie biura na potrzeby realizacji przedmiotowego
zamówienia nie będzie niosło za sobążadnych kosztów.
Po trzecie, równieżpodniesiony w wyjaśnieniach czynnik udziału w rynku oraz
dużego portfela zamówieńwpływa niewątpliwie na możliwośćoptymalizacji kosztów w
kierunku obniżenia przeciętnego kosztu jednostkowego, z uwagi na rozkładanie siękosztów
użytkowania sprzętu i wyposażenia oraz mediów na większąliczbęrealizowanych
kontraktów. Nieuzasadniony jest zarzut Odwołującego,że powołanie sięna takąokoliczność
rodzi wątpliwości co do jakościświadczonych przez Konsorcjum Grontmij usług.
Okoliczność,że niektóre lub nawet wszystkie czynniki dostępne Konsorcjum
Grontmij sąbyćmoże równieżdostępne innym wykonawcom, nie uchyla możliwości
Sygn. akt KIO 635/11
wykazania przez złożone wyjaśnienia,że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Na
pewnym poziomie uogólnienia mogąbowiem byćto te same czynniki, lecz złożone
wyjaśnienia wskazująrównieżna aspekty konkretnie związane z sytuacjąPrzystępującego.
Poza tym, toże pewne czynniki umożliwiające obniżenie oferowanej ceny sądostępne
większej liczbie wykonawców nie oznacza,że wszyscy ci wykonawcy przy kalkulacji ceny z
nich skorzystali, gdyżmogli byćzainteresowani uzyskaniem wyższego zysku, albo nie umieli
efektywnie tych czynników wykorzystać.
Z pewnościąnie uchybia wiarygodności wyjaśnieńpierwszy, nieszczęśliwie
sformułowany akapit, wskazujący,że jakoby z zestawienia kwoty 16.166.947,14 zł
(przeznaczonąprzez Zamawiającego na finansowanie zamówienia) i ceny oferty w
wysokości 3.914.000,00 zł, stanowiącej 24,21% kwoty Zamawiającego, miało wynikać, iż
zaoferowana przez Konsorcjum Grontmij cena jest bez wątpienia cenąrynkową,
gwarantującąnależyte wykonanie zamówienia. Właśnie to porównanie spowodowało, iż
Zamawiający uznał za zasadne sprawdzenie czy taka oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej
ceny. W postępowaniu zostało złożonych 7 ofert, spośród których tylko jedna cena (w
wysokości 18.191.700,00 zł) przekraczała kwotęZamawiającego, dwie były do niej
relatywnie zbliżone (odpowiednio: 13.234.800,00 zł i 12.847.350,00 zł), a pozostałe wyraźnie
niższe, w tym dwie zbliżone do siebie (odpowiednio: 7.251.310,02 zł i 7.134.000,00 zł), oraz
dwie najniższe: Odwołującego (w wysokości 6.063.900,00 zł) i Przystępującego. Właśnie
wobec
czterech
wykonawców,
którzy
zaoferowali
ceny
poniżej
połowy
kwoty
Zamawiającego, wystosował on wezwanie w celu ustalenia, czy nie sąto ceny rażąco niskie.
Tak duża rozpiętośćcen ofert złożonych w ramach tego samego postępowaniaświadczy, w pierwszej kolejności, o znacznie większym zróżnicowaniu cen usług o
charakterze intelektualnym, w których płaci sięza skorzystanie z wiedzy specjalistycznej
osób, w stosunku do zamówieńdotyczących dóbr materialnych. Po drugie, wskazywała już
wstępnie, iżwartośćzamówienia oszacowana przez Zamawiającego została bardzo
ostrożnie w stosunku do sytuacji panującej na rynku usług inżyniera kontraktu. W treści
wewnętrznej notatki Zamawiającego pada stwierdzenie,że „wartośćzamówienia (…) zgodna
jest z wartościązadania z wniosku aplikacyjnego i studium wykonalności dla projektu”. Z
załączonej zaśtabeli 1.4 wniosku wynika, iżcała kwota 16.166.947,14 zalicza siędo
kosztów kwalifikowanych, a więc mogących podlegaćrefundacji zśrodków Funduszu
Spójności. Notatka wspomina teżo przeprowadzeniu rozeznania rynku polegającego na
porównaniu cen za pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu dla dużych projektów, nie wskazuje
jednak w tym zakresieżadnych konkretów.
Natomiast okolicznośćznaczącego zróżnicowania na rynku usług inżyniera kontraktu
potwierdza równieżostatni element wyjaśnieńKonsorcjum Grontmij, które wskazało na dwie
Sygn. akt KIO 635/11
duże inwestycje, w których ceny wybranych ofert stanowiły odpowiednio: 19,50% i 22,92%
kwot, którymi dysponował Zamawiający. Zdaniem Odwołującego porównywanie nadzoru nad
wykonaniem obiektu kubaturowego filharmonii w Szczecinie za około 100 mln zł, czy
nadzorowania „banalnej” inwestycji „Uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej dla
ochrony zasobów wodnych w Poznaniu”, dotyczącej między innymi zapewnienia produkcji
wody o wysokiej jakości dla 60% mieszkańców – jest nieadekwatne w stosunku do
projektowania i wykonywania zakładu przemysłowego za około 600 mln zł. W ocenie Izby
taki sposób argumentacji jest nieadekwatny w sytuacji, w której chodzi o różnice pomiędzy
kwotami przeznaczanymi przez zamawiających a cenami najkorzystniejszych ofert w ramach
postępowań, a nie porównywanie przedmiotu robót budowlanych objętych usługami nadzoru.
Dodatkowo na rozprawie Przystępujący złożył zestawienie cen ofert złożonych w
postępowaniu na inżyniera kontraktu dla analogicznej inwestycji na terenie województwa
kujawsko-pomorskiego, które równieżwskazuje na zbliżonątendencjęrynkową. Równieżw
tym aspekcie wyjaśnienia nie wskazująna to, iżzaoferowana przez Konsorcjum Grontmij
cena oferty jest nierealistyczna i niespotykana na rynku usług inżyniera kontraktu.
(Ad. IV B)
Podstawąuwzględnienia odwołania jest stwierdzenie przez Izbęzasadności zarzutu
dokonania przez Zamawiającego nieprawidłowej oceny, iżPrzystępujący potwierdził
spełnianie warunku udziału w postępowaniu z rozdziału V pkt 2 ppkt 3 lit. b s.i.w.z.
(odpowiednio III.2.3 lit. b ogłoszenia o zamówieniu) dotyczącego dysponowania co najmniej
1 osobąna stanowisko Projektant-Konstruktor – w aspekcie posiadania przez Grzegorza W.,
wskazanego w wykazie Konsorcjum Grontmij, co najmniej 10 lat doświadczenia
zawodowego jako projektant w specjalności konstrukcyjno-budowlanej.
Zarzut ten Zamawiający uznał w odpowiedzi na odwołanie za zasadny, natomiast
Przystępujący w piśmie procesowym wskazał, iżwynika on z błędnych obliczeńdokonanych
przez Odwołującego. Na rozprawie Przystępujący sprecyzował, iżz treści opisu sposobu
oceny spełniania tego warunku, odmiennie niżw przypadku innych stanowisk (Inżyniera
Rezydenta, Inspektora robót konstrukcyjno-budowlanych), nie wynika, iżw odniesieniu do
Projektanta-Konstruktora wymagany był okres doświadczenia rozumiany jako suma
określonych okresów doświadczeń– zatem wystarczające jest,że osoba wskazana przez
Konsorcjum Grontmij jest od co najmniej 10 lat projektantem wymaganej specjalności.
W ocenie Izby literalne brzmienie warunku wymagającego posiadania co najmniej 10
lat doświadczenia zawodowego jako projektant w specjalności konstrukcyjno-budowlanej,
wskazuje na koniecznośćuzyskania doświadczenia w pełnieniu funkcji projektanta w
specjalności konstrukcyjno-budowlanej w wymiarze co najmniej 10 lat. Z istoty swej
„doświadczenie w czymś” można uzyskaćwyłącznie praktykując określony rodzaj
Sygn. akt KIO 635/11
działalności, a posiadanie uprawnieńdo jej wykonywania , jest tylko warunkiem wstępnym by
to doświadczenie można było rozpocząćnabywać. W sposób precyzyjny zostało to
wyrażone przez Zamawiającego, który w przypadku Projektanta-Konstruktora poprzedził
wymóg dotyczący długości okresu doświadczenia, dwoma odrębnie zredagowanymi
wymaganiami: posiadania wykształcenia wyższego oraz właśnie posiadania uprawnień
budowlanych do projektowania. Oczywiste jest zatem równieżto,że na poczet wymaganego
odrębnie doświadczenia nie może sięwobec tego zaliczaćdoświadczenie, które było
wymagane dla uzyskania tych uprawnień.
Przystępujący twierdząc, iżzarzut Odwołującego opiera sięna błędnych obliczeniach,
pomimo stanowiska Zamawiającego, nie przedstawił na rozprawie sposobu liczenia
doświadczenia Grzegorza W., który w rezultacie dawałby okres wynoszący co najmniej 10
lat. Logika stanowiska Przystępującego nie wymaga bowiemżadnych obliczeń– wystarczy
ustalenie,że osoba ta nabyła swoje uprawnienia do projektowania co najmniej 10 lat przed
terminem składania ofert, i ewentualnie,że zdarzyło sięjej pełnićna przestrzeni tego okresu
przez pewien czas, nie wiadomo jak długi, funkcjęprojektanta w specjalności konstrukcyjno-
budowlanej. Treśćwykazu załączonego do oferty nie wskazuje jednak na to, iżna etapie
jego sporządzania równieżsamo Konsorcjum Grontmij w tak elastyczny sposób odczytywało
warunek określony przez Zamawiającego. Przeciwnie, wpisanie w wykazie dla Grzegorza W,
iżpełnił on stanowisko projektanta-konstruktora na przestrzeni 11 lat, od 2000 do 2011 roku,
przy 25 zadaniach inwestycyjnych (niestety nie ponumerowanych w wykazie), dla każdego z
podaniem okresu wykonywanej pracy na tym stanowisku – wskazuje na próbęuczynienia
zadośćwymaganemu sposobowi potwierdzenia spełniania warunku określonego w
ogłoszeniu o zamówieniu i s.i.w.z. Nawet jeżeli przyjąć, hipotetyczne na tym etapie
postępowania założenie (o czym poniżej), iżzdobywanie doświadczenia rozpoczęło sięz
początkiem lutego 2000 r. i zakończyło sięz końcem sierpnia 2010 r. (wpisana data
zakończenia pełnienia funkcji przy ostatnim z wykazanych zadańinwestycyjnych), to nie
trwało na przestrzeni tego okresu wymaganych 10 lat, gdyżw okresie tym sąprzerwy w
praktycznym pełnieniu funkcji o łącznej długości dwóch lat (w poszczególnych latach są
następujące okresy przerw: wrzesień2001 r., lipiec-grudzień2002 r., wrzesień-grudzień
2003 r., listopad-grudzień2004 r., czerwiec-wrzesień2005 r., lipiec-grudzień2006 r. oraz
maj 2008 r.). Natomiast w ogóle brak jest pewności co do tego, kiedy rozpoczęło się
zdobywanie doświadczenia, co wiąże sięz tym, iżprzy wskazanym jako pierwsze zadaniu
inwestycyjnym wpisano okres od sierpnia do października 2000 r., jednak przy drugim
zadaniu, co prawda jako datę„do”, literalnie wpisano „02.2000” (przy „od” wpisanym jako
„11.2000”) – nie sposób zatem tego ustalićbez uzyskania wyjaśnieńod Konsorcjum
Grontmij, podlegających ocenie Zamawiającego. W niniejszej sprawie, wobec braku
Sygn. akt KIO 635/11
skierowania takiego wezwania przez Zamawiającego, stosowne pytanie powinno być
skierowane wraz z jednoczesnym wezwaniem do uzupełnienia dokumentów w zakresie
potwierdzenia spełniania warunku opisanego w rozdziale V pkt 2 ppkt 3 lit. b s.i.w.z.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, iżnaruszenie przez Zamawiającego
przepisów ustawy Prawo zamówieńpublicznych: art. 26 ust. 3 w zw. z art. 7 ust. 3 pzp może
miećistotny wpływ na wynik postępowania, i działając na podstawie przepisów art. 192 ust.
1, 2 i ust. 3 pkt 1 ustawy pzp – orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do jego wyniku na podstawie
przepisu art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp w związku z przepisem § 5 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), obciążając Zamawiającego
kosztami postępowania odwoławczego, na które złożył sięwpis uiszczony przez
Odwołującego oraz jego uzasadnione koszty, w ramach których uwzględniono
wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3600,00 zł, na podstawie przedłożonego do akt
sprawy rachunku (faktury VAT), oraz koszt dojazdu kolejąpełnomocnika na rozprawęze
Szczecina w wysokości 140,50 zł, na podstawie wydruku biletu kolejowego z elektronicznego
systemu rezerwacji – zgodnie z przepisem § 3 pkt 2 lit. a i b przywołanego rozporządzenia.
Przewodniczący:
………………………………
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru najkorzystniejszej oferty oraz powtórzenie: czynności oceny spełniania
przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu oraz czynności badania i
oceny ofert.
2. Kosztami postępowania obciąża Gminę Miasto Szczecin – Urząd Miasta Szczecina,
i nakazuje:
1) zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych koszty postępowania
odwoławczego w wysokości 15000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero
groszy) – kwoty wpisu uiszczonego przez „ILF Consulting Engineers Polska”
spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie,
Sygn. akt KIO 635/11
2) dokonaćwpłaty kwoty 18740 zł 50 gr (słownie: osiemnaście tysięcy siedemset
czterdzieści złotych pięćdziesiąt groszy) przez Gminę Miasto Szczecin – Urząd
Miasta Szczecina na rzecz „ILF Consulting Engineers Polska” spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, stanowiącej koszty
postępowania odwoławczego poniesione przez stronęz tytułu: uiszczonego wpisu
od odwołania oraz uzasadnionych kosztów strony obejmujących wynagrodzenie
pełnomocnika oraz koszty dojazdu pełnomocnika na posiedzenie i rozprawę.
Stosownie do art. 198 a i 198 b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Szczecinie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 635/11
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Miasto Szczecin – Urząd Miasta Szczecina, prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo
zamówieńpublicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.; zwanej
dalej również„ustawąpzp” lub „pzp”), postępowanie o udzielenie zamówienia na usługę
„Inżyniera Kontraktu dla Zadania: Budowa Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania
Odpadów (ZTUO) dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego” (nr sprawy: BZP/197/10).
15 marca 2011 r. (pismem z tej daty) Zamawiający przekazał drogąfaksową
Odwołującemu – „ILF Consulting Engineers Polska” spółkęz o.o. z siedzibąw Warszawie,
zawiadomienie o wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez konsorcjum w
składzie: 1) „Grontmij Polska” spółka z o.o. z siedzibąw Poznaniu (lider konsorcjum –
pełnomocnik wykonawców), 2) Grontmij Nederland B.V. z siedzibąw De Bilt w Holandii
(zwanego dalej również„Konsorcjum Grontmij”), zawierające równieżinformacjęo
sklasyfikowaniu oferty Odwołującego na drugim miejscu.
25 marca 2011 r. (pismem z tej daty) Odwołujący wniósł do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej odwołanie (zachowując wymóg przekazania jego kopii Zamawiającemu) od
czynności Zamawiającego polegających na:
1. Zaniechaniu odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij.
2. Pominięciu istniejących w ofercie Konsorcjum Grontmij rozbieżności pomiędzy ceną
ofertowąoznaczonącyfrowo („3 914 000 PLN") a cenąofertowąoznaczonąsłownie
(„trzy miliony dziewięćset czternaście PLN").
3. Zaniechaniu wezwania Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia dokumentów w zakresie
doświadczenia osób proponowanych do pełnienia funkcji Projektanta Konstruktora oraz
Inspektora robót inżyniersko-budowlanych, jak równieżdokumentów potwierdzających
niezaleganie przez Grontmij Nederland B.V. z płatnościami z tytułu opłat oraz składek
zdrowotnych i społecznych.
4. Wyborze oferty Konsorcjum Grontmij jako najkorzystniejszej.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1. Art. 89 ust. 1 pkt 8 pzp w zw. z art. 104 Kodeksu cywilnego poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij jako nieważnej, mimoże oferta ta została
podpisana przez osobę, która nie została do tej czynności umocowana.
2. Art. 89 ust. 1 pkt. 4 w zw. z art. 90 ust. 3 pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
Konsorcjum Grontmij, mimoże złożone wyjaśnienia dotyczące elementów oferty
mających wpływ na wysokośćceny potwierdziły,że oferta ta zawiera rażąco niskącenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Sygn. akt KIO 635/11
3. Art. 87 ust. 2 pzp poprzez jego niezastosowanie pomimo rozbieżności w ofercie
Konsorcjum Grontmij pomiędzy cenąofertowąwskazanącyfrowo („3 914 000 PLN”) a
cenąwskazanąsłownie („trzy miliony dziewięćset czternaście PLN”).
4. Art. 7 ust. 3 pzp poprzez dokonanie wyboru oferty Konsorcjum Grontmij jako oferty
najkorzystniejszej, pomimoże wykonawca ten nie wykazał spełniania wymogów udziału
w postępowaniu w postaci dysponowania osobami zdolnymi do wykonania funkcji
Projektanta
Konstruktora
oraz
Inspektora
robót
inżyniersko-budowlanych,
a
Zamawiający zaniechał wezwania Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia dokumentów w
tym zakresie w trybie art. 26 ust. 3 pzp.
5. Art. 7 ust. 3 pzp poprzez dokonanie wyboru oferty Konsorcjum Grontmij jako oferty
najkorzystniejszej, pomimoże wykonawca ten nie wykazał spełniania wymogów udziału
w postępowaniu w postaci niezalegania z uiszczaniem opłat, składek zdrowotnych i
społecznych, albowiem złożone wraz z ofertądokumenty nie potwierdzająiżGrontmij
Nederland B.V. nie zalega z płatnościąww. opłat i składek, a Zamawiający zaniechał
wezwania Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia dokumentów w tym zakresie w trybie
art. 26 ust. 3 pzp.
W związku z podniesionymi zarzutami Odwołujący wniósł o nakazanie
Zamawiającemu:
1. Unieważnienia czynności wyboru oferty Konsorcjum Grontmij jako najkorzystniejszej.
2. Odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij.
3. Dokonania ponownej oceny ofert niepodlegających odrzuceniu i wyboru oferty
Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej.
4. Ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia wniosku zawartego w pkt. 2 – poprawienia
oferty Konsorcjum Grontmij w zakresie niezgodności pomiędzy cenąwyrażonącyfrowo
a cenąwyrażonąsłownie.
5. Ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia wniosku zawartego w pkt. 2 – wezwania
Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie
wymogów udziału w postępowaniu w postaci dysponowania osobami zdolnymi do
wykonania funkcji Projektanta Konstruktora oraz Inspektora robót inżyniersko-
budowlanych oraz potwierdzających spełnianie wymogów udziału w postępowaniu w
postaci niezalegania przez Grontmij Nederland B.V. z opłatami, składkami społecznymi i
zdrowotnymi.
Odwołujący wskazał między innymi następujące okoliczności prawne i faktyczne
uzasadniające wniesienie odwołania.
(I)
Sygn. akt KIO 635/11
Oferta Konsorcjum Grontmij została podpisana przez Pana Andrzeja G. w dniu 4
lutego 2011 roku. Do oferty Konsorcjum Grontmij załączone zostały dwa pełnomocnictwa,
które miały wykazaćumocowanie Pana Andrzeja G. jako pełnomocnika Konsorcjum
Grontmij: pełnomocnictwo z 31 stycznia 2011 roku, udzielone Panu Andrzejowi G. przez
Grontmij Polska sp. z o.o., oraz pełnomocnictwo z 4 lutego 2011 roku udzielone Grontmij
Polska sp. z o.o. przez Grontmij Nederland B.V. dotyczące innego postępowania. W
odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 3 pzp 4 marca 2011 roku
złożony został oryginał pełnomocnictwa datowanego na 4 lutego 2011 roku udzielonego
Grontmij Polska sp. z o.o. przez Grontmij Nederland B.V. do reprezentowania Grontmij
Nederland B.V. w przedmiotowym postępowaniu. PonieważPan Andrzej G. został
ustanowiony pełnomocnikiem Grontmij Polska sp. z o.o. 31 stycznia 2011 roku, kiedy
pełnomocnictwo, na podstawie którego Grontmij Polska sp. z o.o. miała reprezentować
Grontmij Nederland B.V., nie było jeszcze udzielone. Oznacza to, iżudzielając
pełnomocnictwa Panu Andrzejowi G. Grontmij Polska sp. z o.o. nie była umocowana przez
Grontmij Nederland B.V. Umocowanie takie nastąpiło dopiero w dniu 4 lutego 2011 roku,
przy czym pełnomocnictwo z tej daty nie zawierażadnego odniesienia do jakichkolwiek
czynności dokonanych przez pełnomocnika, tj. Grontmij Polska sp. z o.o., przed datą
udzielenia tego pełnomocnictwa. W rezultacie należy przyjąć, iżpełnomocnictwo udzielone
Panu Andrzejowi G. przez Grontmij Polska sp. z o.o. w dniu 31 stycznia 2011 roku nie
upoważniało do występowania w przedmiotowym postępowaniu w imieniu Grontmij
Nederland B.V. oraz Konsorcjum Grontmij, a tym samym nie upoważniało Pana G. do
podpisania oferty Konsorcjum Grontmij.
Wobec powyższego oraz mając na względzie treśćart. 104 Kodeksu cywilnego,
należy przyjąć, iżzłożenie przez Pana Andrzeja G. oferty Konsorcjum Grontmij, będące
jednostronnączynnościądokonanąw cudzym imieniu bez umocowania, było czynnością
nieważną. To z kolei na podstawie art. 89 ust. 1 p. 8 Ustawy PZP powinno było skutkować
odrzuceniem oferty Konsorcjum Grontmij. Wskazana wyżej wadliwośćpełnomocnictwa nie
może w chwili obecnej podlegaćjakiemukolwiek uzupełnieniu, albowiem Zamawiający
wzywał jużKonsorcjum Grontmij do złożenia pełnomocnictwa zgodnego z s.i.w.z., a
ponowne wezwanie w tym zakresie jest niedopuszczalne.
(II)
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający skierował wezwanie do wyjaśnienia,
czy zaoferowana cena nie jest rażąco niska do czterech wykonawców. Każdy z nich podjął
sięudowodnienia,że jego cena skalkulowana jest prawidłowo, obejmuje cały zakres, w tym
zysk i nie jest rażąco niska. Odwołujący nie domaga sięodrzucenia oferty Konsorcjum
Sygn. akt KIO 635/11
Grontmij na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy pzp. Odwołujący nie podejmuje siębowiem
próby wykazania,że oferta Konsorcjum Grontmij stanowi czyn tzw. „dumpingu", tj. czyn
nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji. Odwołujący nie zamierza wykazywać,że celem działania
Konsorcjum Grontmij jest, między innymi, utrudnianie dostępu do rynku w celu eliminacji
innych przedsiębiorców, choćbez wątpienia pośrednio taki skutek wywiera zaniżanie
krajowych cen rynkowych bazując na kapitale międzynarodowej grupy firm. Odwołujący nie
zamierza także wykazywać,że zaoferowana cena stanowiświadczenie usług poniżej
kosztów ich wytworzenia czy zakupu. Byłyby to bowiem klasyczne przesłanki, których
wykazanie pozwalałoby zakwalifikowaćzaoferowanącenęjako dumpingową.
Odwołujący zmierza natomiast do wykazania,że złożone w trybie art. 90 ust. 1 pzp
wyjaśnienia wraz z dostarczonymi dowodami i ich prawidłowa ocena potwierdzająże oferta
zawiera rażąco niskącenęw stosunku do przedmiotu zamówienia, co stanowi samoistną
przesłankęjej odrzucenia, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy pzp. Odwołujący zamierza
wykazać,że złożone wyjaśnienia zawierająmerytoryczne błędy i liczne braki, które mogą
negatywnie skutkowaćw sferze staranności na etapie wykonywania usługi będącej
przedmiotem zamówienia. Taki właśnie jest bowiem cel uregulowania w ustawie pzp
przesłanki „rażąco niskiej ceny”, niezależnie od instytucji „dumpingu” (poprzez odniesienie do
czynu nieuczciwej konkurencji), jako przesłanki skutkującej koniecznościąodrzucenia oferty.
Zamawiający oświadczył bezpośrednio przed otwarciem ofert,że zamierza
przeznaczyćna sfinansowanie zamówienia kwotę: 16.166.947,14 złotych brutto. Tymczasem
oznaczona cyfrowo wartośćoferty uznanej za najkorzystniejsząwynosi zaledwie
3.914.000,00 złotych brutto. Wartośćkolejnych trzech ofert oscyluje wokół kwoty: 6.000.000 -
7.000.000 złotych brutto. Wartośćzaśpozostałych ofert zbliża siędo oszacowanej przez
Zamawiającego wartości przedmiotowego zamówienia lub jąprzekracza. Ze względu na
powyższe zestawienie liczbowe stwierdzićnależy,że domniemanie zawarcia rażąco niskiej
ceny w ofercie Konsorcjum Grontmij jest obiektywnie uzasadnione, a wezwanie
Zamawiającego do wyjaśnienia, czy cena nie jest rażąco niska – uprawnione. Różnica
pomiędzy ofertąKonsorcjum Grontmij (100 pkt) a ofertąOdwołującego (64,54) wynosi około
35%, a w stosunku do pozostałych dwóch ofert, które opiewająna mniej niżpołowę
zakładanego przez Zamawiającego budżetu – około 55%. Tak duża różnica pomiędzy
wartościami tych ofert musi byćuzasadniona i udokumentowana obiektywnymi
przesłankami. W przeciwnym razie nie dojdzie bowiem do obalenia domniemania rażąco
niskiej ceny. Ze względu na opisane wyżej różnice w wartościach pierwszych czterech ofert,
Zamawiający pismem z 10 lutego 2011 r. wezwał wykonawców, którzy je złożyli do
przedstawienia wyjaśnieńw trybie art. 90 ust. 1 pzp. W piśmie, po uzasadnieniu przyczyn
Sygn. akt KIO 635/11
wezwania (ponieważcena odbiega znacznie od szacunkowej wartości zamówienia,
zamawiający ma obowiązek ustalenia czy oferta zawiera rażąco niskącenę), Zamawiający
wskazał zaś: „W związku powyższym prosimy o podanie wszystkich składników
zaoferowanej ceny oraz sposobu jej kalkulacji”.
Konsorcjum Grontmij, w odpowiedzi przedstawiło następujące informacje w zakresie
sposobu kalkulacji oferty. Wskazało następujące ryczałtowe kwoty netto (zł) dla: (1)
Przedstawiciel Inżyniera (Inżynier Rezydent) – 707.210,60; (2) Projektant Konstruktor
18.000,00; (3) Inżynier technolog 1 (Specjalista technologii spalarnia) – 305.724,27; (4)
Inżynier technolog 2 - (Specjalista ds. automatyki i elektryki) – 182.863,12; (5) Inżynier
technolog 3 - (Specjalista ds. procesu oczyszczania spalin) – 177.148,64; (6) Inżynier
technolog 4 - (Specjalista przemysłowych instalacji cieplnych) – 234.293,37; (7) Inspektor
robót konstrukcyjno - budowlanych – 481.200,00; (8) Specjalista ds. monitoringu i rozliczeń
– 122.960,00; (9) Pozostały personel (Inni specjaliści niezbędni do wykonania przedmiotu
zamówienia, np.: konstrukcyjno - budowlanej, sanitarnej elektrycznej, drogowo/mostowej,
itp.) – 434.750,00; (10) Inne obciążenia (przygotowanie oferty, ubezpieczenia, gwarancje,
koszty ogólne działalności wykonawcy, zysk, itp.) – 517 963,82. Dały one kwotęrazem netto:
3.182.113,82 zł, oraz przy stawce podatku VAT 23% na kwotę731.886,18, cenębrutto oferty
w wysokości 3.914.000,00 zł. Tabelęzawierającąte informacje i potwierdzającąsposób
kalkulacji oferty Konsorcjum Grontmij należy zestawićz opisem przedmiotu zamówienia
zawartym w s.i.w.z. i ocenić, czy zawiera ona „wszystkie składniki” – zgodnie z
oczekiwaniami sformułowanymi w wezwaniu Zamawiającego. Niezależnie jednak od treści
tego wezwania ocenićnależy, czy powyższa kalkulacja w obiektywny sposób uzasadnia
wysokośćzaoferowanej w ofercie ceny i pozwala obalićdomniemanie,że cena ta jest rażąco
niska.
Dla prawidłowej analizy należy poczynićzałożenia co do okresu pracy osób
personelu Konsorcjum Grontmij, uwzględniając postanowienia rozdziału VII s.i.w.z. Okres
realizacji zamówienia rozpocznie siędla wykonawcy przedmiotowego zamówienia od
momentu rozpoczęcia prac zmierzających do wszczęcia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego na budowęZakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów dla
Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego (w systemie zaprojektuj i wybuduj). Zgodnie
bowiem z postanowieniami opisu przedmiotu zamówienia wykonawca maświadczyć
doraźnąpomoc na etapie procedury zmierzającej do wyłonienia wykonawcy kontraktu
(rozdział XV pkt 2 ppkt 7 lit. b s.i.w.z.), a także sprawdzaćdokumentacjęprojektowąna
etapie jej powstawania (rozdział XV pkt 2 ppkt 7 lit. a s.i.w.z.). Powyższe ma polegaćna
udostępnieniu dwóch przedstawicieli w charakterze biegłych, do których obowiązków będzie
należało wspieranie w udzielaniu odpowiedzi (merytorycznych i formalnoprawnych), pomoc
Sygn. akt KIO 635/11
w postępowaniach arbitrażowych i sądowych i opiniowanie zmian umowy (rozdział XV pkt 2.
ppkt 7 lit. b) i. - iv. s.i.w.z.). W dalszej kolejności zwrócićnależy uwagęna treśćppkt. 13 pkt.2
rozdziału XV s.i.w.z. Wynika z niego,że Inżynier Kontraktu musi dysponować
specjalistycznym personelem – a koszt dysponowania nim ująćw cenie oferty i udowodnićto
Zamawiającemu na etapie wyjaśniania czy cena nie jest rażąco niska. W kalkulacji oferty
Konsorcjum Grontmij zawarta jest pozycja: „Pozostały personel (Inni specjaliści niezbędni do
wykonania przedmiotu zamówienia, np.: konstrukcyjno - budowlanej, sanitarnej elektrycznej,
drogowo/mostowej, itp.)", której wartośćprzez cały okres realizacji umowy opiewa na kwotę
434.750,00 zł. Osoby wskazane w pkt 1 – 8 kalkulacji Konsorcjum Grontmij to osoby, dla
których Zamawiający sformułował szczególne warunki udziału w postępowaniu.
Zaangażowanie tylko tych ośmiu osób konsumuje kwotę2.229.400,00 zł netto. Z reszty
budżetu Konsorcjum Grontmij pozostaje więc kwota 952.713,82 zł netto, z której Konsorcjum
Grontmij pokryje koszty „Pozostałego personelu” (434.750,00 zł netto) oraz „Innych
obciążeń" (517.963,82 zł netto) w okresie realizacji umowy o zaprojektowanie i wykonanie
robót budowlanych Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów dla Szczecińskiego
Obszaru Metropolitalnego przedłużonego o okres gwarancji. Łącznie okres ten wynosi: do
dnia 15 grudnia 2015 r. (realizacja projektu i budowy spalarni) plus 36 miesięcy – gwarancja,
co daje łącznie ponad 90 miesięcy, z czego oczywiście nie przez cały okres wymagane
będzie dysponowanie zespołem w pełnym składzie.
Pozycja: „Pozostały personel (Inni specjaliści niezbędni do wykonania przedmiotu
zamówienia, np.: konstrukcyjno - budowlanej, sanitarnej elektrycznej, drogowo/mostowej,
itp.)", winna zawieraćco najmniej wskazanie na następujące osoby: (1) Inspektor nadzoru
budowlanego branży konstrukcyjno - budowlanej (poza wskazanym w ofercie); (2) Inspektor
nadzoru budowlanego branży instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeńcieplnych,
wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych; (3) Inspektor nadzoru
budowlanego branży instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeńelektrycznych i
elektroenergetycznych; (4) Inspektor nadzoru budowlanego branży drogowej; (5) Inspektor
nadzoru budowlanego branży mostowej; (6) Inspektor nadzoru budowlanego branży
telekomunikacyjnej; (7) Tłumacz (w praktyce minimum kilku tłumaczy), który ze względu na
dysponowanie technologami i głównymi inżynierami spoza terytorium Polski, będzie musiał
(będąmusieli) przebywaćna terenie placu budowy w okresie nie dłuższym niżokresświadczenia przez nich usługi; (8) Zastępstwo krótkoterminowe osób wskazanych powyżej,
(9) Radcowie prawni; (10) Geotechnicy; (11) Hydrolodzy; (12) Eksperci powoływani ad hoc.
Przy założeniu,że osoby te będąwymagane w różnym okresie realizacji umowy, przyjąć
można za racjonalne założenie,żeśrednio ww. osoby będąświadczyły swoje usługi przez
okres minimum 20 miesięcy (minimalny okres wykonawstwa samych tylko robót
Sygn. akt KIO 635/11
budowlanych), co po podzieleniu przyjętej przez konsorcjum Grontmij kwoty 434.750,00 zł
netto przez liczbęwskazanych wyżej osób (minimum 10 osób) iśredniąliczbęmiesięcy ich
pracy (20 miesięcy) daje kwotęw wysokości 2.173,75 zł netto. W powyższym zestawieniu
brak danych na temat osób o niższych kwalifikacjach oraz niezwiązanych bezpośrednio z
realizacjązamówienia (kierowcy, sekretarki, informatycy, itp.), które jednak będąświadczyły
swoje usługi przez cały okres realizacji umowy
Nie jest możliwe aby zapewnić„codziennądyspozycyjnośćinspektorów nadzoru na
terenie budowy w godzinach pracy Wykonawcy robót budowlanych” ani pozostałych „wysoko
wykwalifikowanych specjalistów” za kwotęrzędu 2.000,00 złotych netto miesięcznie przy
jednoczesnym istnieniu dowodu na okoliczność,że przyjęte przez Konsorcjum Grontmij
stawki 8 pozostałych specjalistów wskazanych w kalkulacji (pozycje od 1 do 8 tabeli
zawierającej sposób kalkulacji oferty) opiewająna wynagrodzenia miesięczne rzędu
kilkunastu – lub kilkudziesięciu tysięcy złotych. Wśród wysoko wykwalifikowanych inżynierów
(w tym technologów z doświadczeniem w nadzorze nad wykonawstwem w skaliświatowej
instalacji unieszkodliwiania odpadów o ogromnych wydajnościach) pojawiająsię
nieuzasadnione rozbieżności w wynagrodzeniu od prawie 200.000,00 złotych do ponad
700.000,000 złotych netto. Potwierdza to tylko,że oferta kalkulowana była nierzetelnie.
Dodatkowo w s.i.w.z. założone jest zatrudnienie specjalisty ds. monitoringu i rozliczeń,
którego wynagrodzenie, nie wiadomo na jakiej podstawie, oszacowano na ponad 100.000,00
złotych. Osób tych nie można w trakcie wykonawstwa zastąpićosobami o niższych
kwalifikacjach, ze względu na zastrzeżenie zawarte w § 17 ust. 4 wzoru umowy, gdzie
stwierdza się,że: „W przypadku zmiany osób, o których mowa w ust. 1 niniejszego
paragrafu, nowa osoba musi spełniaćwymagania określone dla danego specjalisty”.
Podobnie, tłumacz (lub jednocześnie kilku tłumaczy) będzie zatrudniony w całym okresie
pracy Przedstawiciela Inżyniera (Inżyniera Rezydenta) i Inżynierów Technologów (4 osoby).
Osoby wskazane na te stanowiska w ofercie Konsorcjum Grontmij sąprawdopodobnie
Niemcami, lub Skandynawami, bo w Polsce nie ma osób spełniających wymagane warunki.
Okres zatrudnienia tłumacza (lub tłumaczy) będzie więc taki sam jak okres zatrudnienia
Przedstawiciela Inżyniera (Inżyniera Rezydenta) i każdego z Inżynierów Technologów, a
więc przez cały okres realizacji zadania w aspekcie zarówno projektowania, jak i
wykonawstwa robót budowlanych. Stawki za tłumaczenia symultaniczne nie uzasadniają
przyjęcia za racjonalne miesięcznego wynagrodzenia jednego tylko tłumacza na poziomie
2.000,00 złotych. Takie wynagrodzenie skonsumuje w praktyce jeden dzieńpracy tłumacza.
Przyjęte założenie poczynione jest także z daleko idącej ostrożności. Jeden tłumacz nie
przetłumaczy bowiem w czasie rzeczywistym (równocześnie) pracy 5 osób ekspertów
rozmawiających technicznym, specjalistycznym, branżowym językiem.
Sygn. akt KIO 635/11
Budowana instalacja termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych za 600
milionów złotych jest pierwsząw Polsce instalacjąo tak dużej wydajności i takim stopniu
skomplikowania. W praktyce będzie ona wymagała kilkumiesięcznych, skomplikowanych i
niebezpiecznych czynności rozruchu, uruchomienia generatora pary i prądu, turbin, będzie
ona generowała prąd elektryczny i ciepło dostarczane do ogólnopolskiej powszechnej sieci
elektroenergetycznej i sieci cieplnych, itp. Sam tylko rozruch w systemie 24-godzinnym
potrwa około 3 miesięcy. Dodaćnależy,że aktualnie w Polsce nie istnieje spalarnia o
wydajności 120.000 ton odpadów. Nadzór nad realizacjątak skomplikowanej inwestycji
wymaga zatrudnienia całego sztabu osób, które na co dzieńsporządzaćbędąraporty,
nadzorowaćpracęprojektanta i wykonawcy robót, dbaćo przestrzeganie reżimu
technologicznego itp. W tej sytuacji jasne jest,że Konsorcjum Grontmij nie podźwignęło
ciężaru obalenia domniemania złożenia oferty z rażąco niskącenąza całośćzamówienia.
Odnosząc sięzaśdo pozycji kalkulacji Konsorcjum Grontmij: „Inne obciążenia
(przygotowanie oferty, ubezpieczenia, gwarancje, koszty ogólne działalności wykonawcy,
zysk, itp.)” o wartości 517.963,82 zł netto na cały okres realizacji zadania, wskazaćnależy na
następujące wątpliwości. W pozycji tej należało zawrzećco najmniej następujące koszty (za
s.i.w.z.): (1)
krótkoterminowych wyjazdów wynikających z inspekcji związanych z
przeprowadzeniem nadzoru, kontroli, pomiarów i prób (minimum sześćtrzydniowych
wyjazdów do krajów Unii Europejskiej); (2) administratora projektu; (3) koszty
bieżącego
funkcjonowania biura, sekretariatu (obsługa biura, utrzymanie biura, telekomunikacja,
amortyzacja sprzętu, informatycy, archiwiści, itp.); (4) koszty administracyjne zatrudnienia
ekspertów; (5) koszty związane z dojazdem do pracy tak w Polsce, jak i z/do kraju
macierzystego; (6) koszty uzyskiwania aprobat materiałowych; (7) zakwaterowanie; (8) diety;
(9) urlopy; (10) ubezpieczenie medyczne i inne wydatki związane z zatrudnieniem ekspertów
Inżyniera; (11) transport lokalny na teren budowy; (12) inneświadczenia wynikające z
przepisów i obowiązków wykonywanych na budowie; (13) dedykowana wyłącznie na
potrzeby niniejszego kontraktu polisa OC na kwotęminimum 8 milionów złotych; (14)
gwarancja zabezpieczenia należytego wykonania kontraktu i usunięcia wad w okresie
gwarancji; (15) przygotowanie oferty; (16) koszty ogólne działalności wykonawcy; (17) zysk.
Powyższe pozycje zawarte sąwprost w opisie przedmiotu zamówienia w s.i.w.z. (str. 32).
Mająone charakter przykładowego tylko wyliczenia podstawowych kosztów realizacji umowy
z Inżynierem kontraktu. Zysk wstawiony został jako pozycja wymagana przepisami i
zasadami systemu zamówieńpublicznych.
Wartośćwszystkich powyższych czynności Konsorcjum Grontmij oszacowało na
kwotę517.963,00 zł przez okres co najmniej 90 miesięcy, co daje w przeliczeniu kwotę
5.755,14 zł miesięcznie. Poddanie bliższej analizie wybranych pozycji kosztotwórczych daje
Sygn. akt KIO 635/11
następujące rezultaty: (1) dedykowana wyłącznie na potrzeby niniejszego kontraktu polisa
OC na kwotęminimum 8 milionów zł – koszt na poziomie minimum 50.000,00 zł w okresie jej
obowiązywania
(przy
założeniu
maksymalnych
stawek
zniżek);
(2)
gwarancja
zabezpieczenia należytego wykonania kontraktu i usunięcia wad w okresie gwarancji – koszt
na poziomie minimum 23.000 zł okres podstawowy (391.400,00 x 1,5% w okresie 48
miesięcy) + 7000 zł okres gwarancji (30% z 391.400,00 x 1,5% w okresie 36 miesięcy),łą
cznie około 30.000,00 zł; (3) koszty krótkoterminowych wyjazdów wynikających z inspekcji
związanych z przeprowadzeniem nadzoru, kontroli, pomiarów i prób (minimum sześć
trzydniowych wyjazdów do krajów Unii Europejskiej) – przy minimalnym założeniu wyjazdu
dwóch tylko osób na odległośćokoło 1000 kilometrów, daje kwotęw wysokości 6 wyjazdów x
zryczałtowana kwota 1000 euro za wyjazd (komunikacja, hotele, wyżywienie, delegacje) x 4
zł = 24.000 zł; (4) koszty związane z dojazdem do pracy tak w Polsce, jak i z/do kraju
macierzystego – przy założeniu,że co najmniej 5 osób będzie przynajmniej jeden raz w
miesiącu podróżowaćdo kraju pochodzenia (głównie Niemcy) w okresie minimum 8 miesięcy
(4 osoby) i minimum 48 miesięcy (1 osoba - rezydent); przy minimalnym założeniu wyjazdu
na odległośćokoło 1000 kilometrów, daje łącznie 8 miesięcy x 4 osoby x koszt przejechania
2000 kilometrów (założenie - 8 litrów paliwa na 100 km, przy cenie paliwa około 5 zł za litr),
daje 25.600,00 zł, a w przypadku Inżyniera Rezydenta – przy podobnych założeniach
liczbowych – 38.400,00 złotych, co łącznie daje 64.000,00 zł; (5) zakwaterowanie – 5 osób,
w tym 4 technologów przebywających w Szczecinie przez okres minimum 8 miesięcy i
jednego Rezydenta – w okresie 48 miesięcy;. przy założeniu wynajmu mieszkania za kwotę
minimum 1500 złotych miesięcznie daje kwotę120.000,00 zł (4 x 8 x 1500 zł i 1 x 48 x 1500
zł). gdyżhotele byłyby nieporównywalnie droższe; (6) zysk – przy założeniu minimum 3%
wartości oferty, 117.420,00 zł.
Przy powyższych obliczeniach, opartych na racjonalnych, zminimalizowanych bardzo
ostrożnych założeniach z kwoty 517.963,82 zł należy odjąćkwotę405.420,00 zł. Pozostaje
więc na wszystkie pozostałe koszty kwota w wysokości: 112.543,82 zł, co w podziale na 90
miesięcy wykonywania usługi, daje kwotęw wysokości 1.250,49 złotych miesięcznie. W
kwotętęwchodząwszelkie wydatki związane z pozostałymi kosztami spośród wymienionych
powyżej w 17 pkt.
Analiza pozycji nr 9 i 10 kalkulacji oferty Konsorcjum Grontmij prowadzi wprost do
wniosków,że zaoferowana cena nie gwarantuje wykonania zamówienia na oczekiwanym
poziomie, sprecyzowanym przez zamawiającego w s.i.w.z. i umowie. Pojawia sięzatem
uzasadniona wątpliwośćco do rzetelności wykonawcy, który tak mało realistycznie kalkuluje
wartośćswojej oferty i pytanie o jakośćbadania i oceny ofert Zamawiającego, który bez
Sygn. akt KIO 635/11
cienia wątpliwości daje wiaręsamym tylko wyjaśnieniom, bez ich analizy iżadnych
dodatkowych dowodów.
Konsorcjum Grontmij nie wyjaśniło, na czym polega szczególna organizacja jego
pracy i metody zarządzania projektem i współpracy z personelem oraz w jaki sposób i w
jakim stopniu wpływająone na optymalizacjękosztów realizacji przedmiotowego
zamówienia. Konsorcjum Grontmij nie podałożadnych konkretnych danych, kalkulacji
kosztów ponoszonych bądźmożliwych do zredukowania. Użyte przez Konsorcjum Grontmij
w wyjaśnieniach ogólne hasła nie mogąstaćsiępodstawądo obalenia domniemania co do
rażąco niskiej ceny. Tak należy bowiem traktowaćwywody na temat zasobów powiązanych
firm, ich potencjału, systemów zarządzania i informatycznych, itp. Z tych ogólnych twierdzeń
nie wynika nic, co mogłoby byćprzydatne dla udowodnienia,że zaoferowana cena nie jest
rażąco niska.
Konsorcjum Grontmij gołosłownie oświadcza (bez skorzystania z możliwości
przedstawienia dodatkowychźródeł dowodowych),że jego „cena jest bez wątpienia ceną
rynkową, gwarantującąnależyte wykonanie zamówienia” .Na dowód podaje okoliczność,że
w przetargu na nadzór Inżyniera kontraktu na zadaniu: „Budowa Filharmonii im. Mieczysława
Karłowicza w Szczecinie" wybrano ofertęza kwotęw wysokości 19,5 % budżetu.
Okolicznośćta nie ma jednakżadnego znaczenia -porównywanie nadzoru nad realizacją
samego tylko wykonawstwa obiektu kubaturowego (za około 100.000.000 złotych) do
projektowania i wykonywania zakładu przemysłowego (za około 600.000.000 złotych) o
kompletnie różnych zakresach wymaganych umiejętności, wiedzy i doświadczenia jest
nieuzasadnione i niczego nie wnosi do całokształtu składanych wyjaśnień. Podobnie druga
wskazana w wyjaśnieniach inwestycja - „Uporządkowanie gospodarki wodno -ściekowej dla
ochrony zasobów wodnych w Poznaniu - Etap I" - to zwykła liniowa robota budowlana (sieć
wodnokanalizacyjna) obejmująca: • SUW Mosina – zapewnienie produkcji wody o wysokiej
jakości dla 60% mieszkańców aglomeracji poznańskiej, • Kolektor
Prawobrzeżny
II
i
Kolektor Deszczowy – umożliwienie rozwoju prawobrzeżnej części Poznania oraz
Swarzędza, • Przepompowniaścieków "Hetmańska" wraz z rurociągiem tłocznym -–
odciążenie kanalizacji ogólnospławnej w centrum Poznania oraz kolektora ogólnospławnego,
tzw. "Głównego" w ul. Garbary, • Budowa kanalizacji sanitarnej w Gminie Mosina – w
systemie grawitacyjno-tłocznym wraz z przyłączami, • Budowa kanalizacji sanitarnej w
Luboniu – w systemie grawitacyjno-tłocznym wraz z przyłączami, • Budowa kanalizacji
sanitarnej w Kórniku – w systemie grawitacyjno-tłocznym wraz z przyłączami Budowa
kanalizacji sanitarnej na osiedlach Starołęka i Szczepankowo w Poznaniu – w systemie
grawitacyjno-tłocznym wraz z przyłączami, • Wymiana kanalizacji wraz z przyłączami w ulicy
Winogrady i Pułaskiego Dezintegracja Osadów – kontynuacja inwestycji na Centralnej
Sygn. akt KIO 635/11
OczyszczalniŚcieków w Koziegłowach (COŚ). Porównywanie kosztów nadzorowania tak
banalnej inwestycji wodnokanalizacyjnej z obiektem, który wykona wyłoniony wykonawca
Zakładu
Termicznego
Unieszkodliwiania
Odpadów
dla
Szczecińskiego
Obszaru
Metropolitalnego, nie dowodzi bynajmniej,że zaoferowana przez Konsorcjum Grontmij cena
nie jest rażąco niska. Wskazuje raczej na obojętne i lekceważące podejście do obowiązku
wytłumaczenia, co pozwoliło zaoferowaćcenęna tak niskim poziomie.
Bez znaczenia jest możliwośćkorzystania z ekspertów z Niemiec w ramach Grupy
Grontmij – co podaje jako uzasadnienie obliczonej ceny Konsorcjum Grontmij na drugiej
stronie swoich wyjaśnień. Ci eksperci byćmoże będąprzez to nieco tańsi, gdyżfirma, która
ich „użyczy” zadowoli siębyćmoże mniejsząprowizją, ale z pewnościąnie będąpracować
poza miejscem swojego zamieszkania poniżej stawek oferowanych im na rodzimym rynku, a
te sądrastycznie wyższe niżw Polsce i sięgająw skrajnych przypadkach kilku tysięcy euro
za jeden dzieńpracy.
Bez wątpienia większe wątpliwości budząwadliwie policzone koszty, a właściwie brak
wykazania zasadności i okresów ponoszenia kosztów zarówno personelu eksperckiego
(osiem pierwszych pozycji kalkulacji), jak i kosztów personelu pomocniczego i kosztów
ogólnych). Koszty ekspertów podano zryczałtowanymi kwotami sięgającymi kilkuset tysięcy
złotych, nie uzasadniając przy tym w jakim okresie planuje sięich zatrudnienie, w jaki sposób
planuje sięich zakwaterowanie itp. Dane, które przedstawiło Konsorcjum Grontmij, nie
wnoszązbyt wiele dla udowodnienia,że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Co więcej,
nie pozwalająone nawet na podjęcie polemiki, czy założenia Konsorcjum Grontmij są
słuszne i zgodne z wymaganiami s.i.w.z. Tych założeńbowiem nie przedstawiono. Suche,
niepoparteżadnymi dowodami oświadczenie,że dana osoba zarobi kwotęrzędu 481.200,00
zł bez podania okresu jej zatrudnienia – uniemożliwia odniesienie tej kwoty do stawek
dziennych, miesięcznych czy innych danych pozwalających ocenić, czy dana cena
cząstkowa jest rażąco zaniżona czy teżskalkulowana prawidłowo. Podawanie takich danych
niczego nie dowodzi, niczego nie wykazuje i niczemu nie służy.
Systemy zarządzania zasobami ludzkimi nie majątużadnego znaczenia – każdy z
wykonawców ubiegających sięo przedmiotowe zamówienie, spełniający warunki co do
obrotów na poziomieśredniorocznie 40.000.0000 zł i dysponujący tak specjalistycznąkadrą
radzi sobie z zarządzaniem zasobami ludzkimi i także dysponuje stosownymi „systemami
zarządzania”. Fakt dysponowania wyposażonym biurem na terenie miasta Szczecina nie
uzasadnia twierdzenia,że utrzymanie tego biura jest bezkosztowe,że kadra nie oczekuje
wynagrodzenia, a sprzęt nie podlega amortyzacji i nie wymaga stosowania materiałów
eksploatacyjnych czy serwisowania. Obowiązkiem wykonawcy będzie przecieżsporządzanie
bardzo obszernej dokumentacji, w tym fotograficznej, wykonywanych robót. Jak
Sygn. akt KIO 635/11
dysponowanie biurem w Szczecinie przekłada sięna ten koszt? Czym wyróżnia to
Konsorcjum Grontmij od innych wykonawców, którzy biuro dopiero wynajmąalbo zostanie im
użyczone. Powyższa okolicznośćnie ma tużadnego znaczenia.
Konsorcjum Grontmij przywiązuje nadmierne znaczenie do podnoszonej „korzyści
skali”. Pozostali wykonawcy także sąpodmiotami o międzynarodowych powiązaniach
kapitałowych, a ich wielkości rocznych obrotów, specjalizacji, doświadczenia, potencjału itp.
nie odstaje od podobnych parametrów Konsorcjum Grontmij, które zresztąledwo
przekroczyło minimalny prógśredniorocznych obrotów. Wręcz przeciwnie, powoływanie się
na: „masowąprodukcję” („masoweświadczenie usług") winno wywoływaćpo stronie
Zamawiającego realnąobawęo jakośćoferowanych usług. Może sięostatecznie okazać,że
zajęty prowadzeniem licznych kontraktów wykonawca nie znajdzie wystarczająco dużo
czasu i energii na rzetelne dopilnowanie prac na przyszłej inwestycji Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów
Podobnie wskazywanie na możliwośćswobodnego przenoszenia osób pomiędzy
kilkoma jednocześnie nadzorowanymi kontraktami jest argumentem raczej na niekorzyść
Konsorcjum Grontmij. Przecieżtechnologów i ekspertów wymaganych na placu budowy
„spalarni" nie da sięw praktyce wykorzystaćw nadzorach innych obiektów kubaturowych czy
liniowych, a to ze względu na niezasadnośćekonomicznątakiego przedsięwzięcia. Pozostali
inżynierowie, nieco niższego szczebla, mająbyćna budowie w okresie wykonawstwa robót,
a nie w tym czasie objeżdżaćkilka innych inwestycji. Wykonawca, który oświadcza,że
będzie podejmował tego typu praktyki, co uzasadnia wartośćjego oferty – podaje argumenty
działające wprost na swojąniekorzyść. Argumenty te wpisująsięzaśw wywodzonąna
początku z orzecznictwa tezę,że gdy wykonawca oferuje wykonanie zamówienia za rażąco
niskącenę, inwestor powinien zacząćsięzastanawiaćnad jakościąprzyszłego wykonywania
zamówienia. Może siębowiem ostatecznie okazać,że wykonawca zamówienia w ogóle nie
wykona lub wykona je nienależycie. Instytucja „rażąco niskiej ceny” winna zaśchronićprzed
takim ryzykiem
Jeżeli przedstawiona w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego kalkulacja jest
przykładem „prawidłowej kalkulacji i lepszego szacowania ryzyk”, to należy siępoważnie
zastanowićjak będzie wyglądał dalszy nadzór. Konsorcjum Grontmij nie wskazało w
kalkulacji jakie stanowiska przewidziało na potrzeby zabezpieczenia interesów inwestora.
Same tylko twierdzenia wykonawcy nie mogąbyćuznane za udowodnienie jakichkolwiek
okoliczności. Wybór wykonawcy, który nie obalił wszelkimi dostępnymi muśrodkami
dowodowymi domniemania,że jego cena jest rażąco niska, niesie za sobąrealne ryzyko,że
Inżynier Kontraktu nie zadba w należytym stopniu o interesy inwestora. Wykonawca nie
udowodnił bowiem,że przewidział minimalny poziom jakości i liczby kluczowego personelu,
Sygn. akt KIO 635/11
który będzie w stanie na każde wezwanie służyćfachowąpomocą, nie udowodnił,że
przewidział koszty nadzoru nad zorganizowaniem i przeprowadzeniem całego procesu
projektowego i budowlanego skomplikowanej inwestycji za 600.000.000,00 zł, która w Polsce
jeszcze nie była realizowana.
W ocenie Odwołującego, wykonawca, którego ofertęuznano za najkorzystniejszą, nie
podźwignął spoczywającego na nim ciężaru dowodowego pozwalającego na obalenie
domniemania istnienia rażąco niskiej ceny, a na aktualnym etapie postępowania nie ma już
możliwości podawania przez wykonawcówżadnych nowych dowodów zmierzających do
obalenia domniemania rażąco niskiej ceny, gdyżczas na takie działania upłynął wraz z
terminem składania wyjaśnień, tj. 17 lutego 2011 r.
(III)
W punkcie 1 Oferty Cenowej złożonej przez Konsorcjum Grontmij zaistniała rozbieżność
pomiędzy cenąofertowąwskazanącyfrowo („3 914 000 PLN") a cenąwskazanąsłownie
(„trzy miliony dziewięćset czternaście PLN”).
(IV)
Konsorcjum Grontmij zaproponowało na stanowisko Projektanta Konstruktora Pana
Grzegorza W., którego doświadczenie zawodowe jako projektant w specjalności
konstrukcyjno-budowlanej nie wynosiło co najmniej 10 lat. Z analizy „Wykazu osób, które
będąuczestniczyćw wykonywaniu zamówienia”, wynika,że osoba ta rozpoczęła
zdobywanie doświadczenia na stanowisku Projektanta Konstruktora dopiero w sierpniu 2000
r., gdyby więc nieprzerwanie zdobywała doświadczenie zawodowe przez cały ten okres –
mogłaby zdobyćwymagane minimum 10 lat. Podany okres zdobywania ww. doświadczenia
kończy sięw sierpniu 2010 r. Osoba ta miała jednak przerwy w zdobywanym doświadczeniu,
trwające czasem dwa, czasem pięća czasem nawet sześćmiesięcy, skutkiem czego jej
doświadczenie na stanowisku projektanta konstruktora wynosi łącznie 8 lat i 1 miesiąc. W tej
sytuacji nie można uznać,że Konsorcjum Grontmij wykazało,że dysponuje osobą
Projektanta Konstruktora, która spełnia warunki co do wymaganego okresu doświadczenia.
Zamawiający w celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych co do zasad obliczania okresu
doświadczenia wskazywanych osób podał we wzorze „Wykazu osób, które będą
uczestniczyćw wykonywaniu zamówienia” tytuł kolumny: „Lata pracy: od - do (dzień-miesiąc-
rok)”. Obowiązkiem wykonawców było zatem podanie takich okresów wymaganego
doświadczenia, aby spełnićminimalny warunek co do długości doświadczenia. Konsorcjum
Grontmij obowiązku tego nie wykonało.
Konsorcjum Grontmij zaproponowało na stanowisko Inspektora robót konstrukcyjno-
budowlanych Pana Tadeusza J. Zadania inwestycyjne, przy których realizacji Pan Tadeusz
J. uczestniczył jako inspektor nadzoru robót konstrukcyjnych, nie obejmująobiektów
Sygn. akt KIO 635/11
przemysłowych i/lub ochronyśrodowiska. Mając na względzie treśćZałącznika nr 1 do
Rozporządzenia Ministra Pracy i polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. (Dz. U. 2007
rok, nr 247, poz. 1835), w którym to załączniku uwidoczniony jest podział na następujące
rodzaje budownictwa: (a) Budownictwo powszechne i komunalne; (b) Budownictwo
przemysłowe; (c) Budownictwo rolno spożywcze; (d) Budownictwo specjalistyczne. W
odniesieniu do poszczególnych zadańinwestycyjnych wymienionych przez Konsorcjum
Grontmij jako te, przy których realizacji funkcjęinspektora nadzoru pełnił Pan Tadeusz J. (1)
Budynek Centrum Badawczo-Rozwojowego „Unilever" w Poznaniu nie jest obiektem
przemysłowym lecz obiektem budownictwa powszechnego. Wynika to z opisu budynku
„Budynek centrum jest budynkiem wolno stojącym, przykrytym płaskim dachem, z garażem
otwartym usytuowanym pod budynkiem. Częśćprodukcyjna w lekkiej obudowie zajmuje
jednąkondygnację. Częśćadministracyjno-biurowąznajduje sięna czterech kondygnacjach.
Ta częśćbudynku zaprojektowana jest w technologii monolitycznej. Fasady budynku sąw
dużym stopniu przeszklone. Fasada czwartej kondygnacji cofnięta jest do wewnątrz
budynku. Budynek wyposażony będzie w dźwig osobowy. Powierzchnia użytkowa obiektu to
4.700 m kw”. (2) Stacje bazowe telefonii komórkowej nie sąobiektami przemysłowymi, lecz
obiektami budownictwa specjalistycznego z grupy projektowej – łączność, radio, telewizja.
Wynika to z opisu obiektu, który składa sięz masztu o wysokości od 15 do 60 m i
pomieszczenia o powierzchni około 10 m
2
i wysokości wświetle minimum 2.5 m. (3) Stacje
benzynowe nie sąobiektami przemysłowymi, lecz obiektami budownictwa specjalistycznego
z grupy projektowej – komunikacja transport (dworce kolejowe, autobusowe lotnicze, bazy i
stacje paliw, stacje obsługi pojazdów itp.). Wynika to z opisu tych obiektów, które składają
sięz pawilonu budowanego w technologii tradycyjnej i wiaty lub zadaszenia nad
stanowiskami tankowania pojazdów. (4) Dworzec Autobusowy przy Rondzie Rataje w
Poznaniu nie jest obiektem budownictwa przemysłowego, lecz obiektem budownictwa
specjalistycznego z grupy projektowej jak w (3). Wobec powyższego, nie można uznać,że
Konsorcjum Grontmij wykazało,że dysponuje osobąInspektora robót konstrukcyjno-
budowlanych, który spełnia warunek co do wymaganego okresu doświadczenia w pełnieniu
funkcji inspektora nadzoru robót konstrukcyjnych na obiektach przemysłowych i/lub ochronyśrodowiska.
(V)
W pkt III 2.1) pkt 2 ppkt. 1 lit. b) ogłoszenia o zamówieniu ustanowiono wymóg, aby
wykonawca, który ma siedzibęlub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, zamiast dokumentów, o których mowa w pkt 1 ppkt 2 - 4 i 6 złożył dokument lub
dokumenty, wystawione w kraju, w którym ma siedzibęlub miejsce zamieszkania,
potwierdzające m. in.,że nie zalega z uiszczeniem „opłat, składek na ubezpieczenie
Sygn. akt KIO 635/11
społeczne i zdrowotne". Wraz z ofertąKonsorcjum Grontmij nie zostały jednak złożone
dokumenty potwierdzające niezaleganie przez Grontmij Nederland B.V. z ww. opłatami i
składkami. Tym samym należy przyjąć, iżKonsorcjum Grontmij nie wykazało, iżspełnia
przedmiotowy warunek udziału w postępowaniu.
1 kwietnia 2011 r. (pismem z 31 marca 2011 r.) Zamawiający wniósł do Krajowej Izby
Odwoławczej odpowiedźna odwołanie, której kopięprzekazał Odwołującemu oraz
Konsorcjum Grontmij, które zgłosiło przystąpienie do postępowania odwoławczego.
Zamawiający uwzględnił odwołanie w zakresie zarzutu zaniechania odrzucenia oferty
Konsorcjum Grontmij z powodu rażąco niskiej ceny oraz zarzutu braku wymaganego
doświadczenia osoby przewidzianej na stanowisko Projektanta Konstruktora – w pozostałym
zakresie nie uwzględniając zarzutów odwołania.
Odnośnie zarzutu zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij jako nieważnej
z uwagi na podpisanie przez nieuprawnionego pełnomocnika – Zamawiający podniósł, iż
pełnomocnik dokonał pierwszej czynności w postępowaniu składając ofertęoraz
oświadczenia z datą4 lutego 2011 r. Oczywistym jest,że wykonawcy z wyprzedzeniem
podpisująumowękonsorcjum oraz przygotowujądokumenty, dlatego należy przyjąć, iż31
grudnia 2011 r., gdy Grontmij Polska sp. z o.o. udzielała pełnomocnictwa Andrzejowi G. do
reprezentowania członków konsorcjum, istniało jużpełnomocnictwo od Grontmij Nederland
B.V. dla spółki polskiej, wyrażone co najmniej w sposób dorozumiany, zgodnie z art. 60
kodeksu cywilnego. Natomiast pełnomocnictwem z 4 lutego 2011 r. spółka holenderska
potwierdziła istnienie umocowania dla spółki polskiej w wymaganej, jak dla złożenia oferty,
formie pisemnej.
Odnośnie zarzutu niezastosowania art. 87 ust. 2 pzp pomimo rozbieżności w ofercie
Konsorcjum Grontmij pomiędzy cenąwskazanącyfrowo a słownie – Zamawiający wskazał,
iż27 lutego 2011 r. dokonał na podstawie przepisu art. 87 ust. 2 pkt 1 pzp poprawienia
oczywistej omyłki pisarskiej polegającej na opuszczeniu słowa „tysięcy” w cenie wyrażonej
słownie, co zostało udokumentowane w protokole postępowania udostępnionym
Odwołującemu 16 marca 2011 r.
Odnośnie zarzutu dotyczącego niespełniania warunku w zakresie doświadczenia
osoby przewidzianej na stanowisko inspektora robót konstrukcyjno-budowlanych –
Zamawiający ocenił, iżosoba wskazana w ofercie Konsorcjum Grontmij posiada 5-letnie
doświadczenie jako inspektor nadzoru robót konstrukcyjnych przy realizacji m.in. inwestycji
budowy stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie Polski oraz inwestycji budowy stacji
benzynowych, które spełniająkryteria obiektów przemysłowych.
Sygn. akt KIO 635/11
Odnośnie zarzutu zaniechania wezwania Konsorcjum Grontmij do uzupełnienia
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp w zakresie potwierdzenia okoliczności niezalegania
przez Grontmij Nederland B.V. z uiszczeniem opłat, składek na ubezpieczenie zdrowotne i
społeczne – Zamawiający wskazał na znajdujące sięna stronie 44-45 oferty zaświadczenie
potwierdzające,że spółka holenderska „odprowadziła całośćkwot należnych z tytułu
podatków i składek”. W Holandii istnieje jeden organ wydający zaświadczenie dotyczące
zarówno podatków, jak i składek na ubezpieczenie społeczne. Brak informacji co do składek
na ubezpieczenie zdrowotne podyktowany jest faktem,że w holenderskim systemie
fiskalnym pracodawca nie ma (inaczej niżw Polsce) obowiązku odprowadzania składki na
ubezpieczenie zdrowotne pracownika, co od 1 stycznia 2006 r. jest obowiązkiem każdej
osoby zameldowanej w Holandii (obowiązek opłacania składki zdrowotnej obciąża
pracownika, a nie pracodawcę).
31 marca 2011 r. , w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z 28 marca 2011 r.,
Konsorcjum Grontmij, zgłosiło do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego – wnosząc o oddalenie odwołania.
Izba na podstawie przepisu art. 185 ust. 4 pzp oddaliła opozycjęobu Stron przeciwko
przystąpieniu do postępowania odwoławczego Konsorcjum Grontmij, gdyżStrony nie
uprawdopodobniły,że wykonawca ten nie ma interesu w uzyskaniu rozstrzygnięcia na
korzyśćZamawiającego, po stronie którego zgłosił przystąpienie. Odwołujący podniósł, a
Zamawiający poparł takąargumentację, iżKonsorcjum Grontmij nie ma interesu w uzyskaniu
rozstrzygnięcia na korzyśćZamawiającego, gdyżuwzględnienie w odpowiedzi na odwołanie
części zarzutów wywołuje skutek, iżoferta zgłaszającego przystąpienie zostanie odrzucona
na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp z powodu rażąco niskiej ceny, bez potrzeby
wzywania do uzupełniania dokumentów w zakresie dotyczącym spełnienia warunku
dotyczącego Projektanta Konstruktora.
Izba zważyła, iżinteres jakim ma sięlegitymowaćzgłaszający przystąpienie (art. 185
ust. 2) jest odrębnąkategoriąprawnąw stosunku do interesu w uzyskaniu zamówienia,
którym musi sięlegitymowaćwnoszący odwołanie lub skargę(art. 179 ust. 1 pzp). Nie ma
teżpodstaw do ustalania istnienia tego interesu przez pryzmat stanowiska Zamawiającego
zajętego jużpo wniesieniu odwołania wszczynającego postępowanie odwoławcze, w którym
Konsorcjum Grontmij skorzystało z przysługującego mu uprawnienia do zgłoszenia
przystąpienia – gdyżinteres ten należy oceniaćna moment wniesienia odwołania, biorąc pod
uwagępodniesione w nim zarzuty. Skoro ustawa pzp przewiduje możliwośćudziału takiego
uczestnika w postępowaniu nawet w sytuacji, gdy zamawiający po wniesieniu odwołania
uzna w pełni jego zarzuty za zasadne, przyznając wtedy przystępującemu prawo zgłoszenia
Sygn. akt KIO 635/11
sprzeciwu i wzięcia na siebie ciężaru obrony przed zarzutami odwołania, a więc wbrew
zgodnemu jużstanowisku stron w postępowaniu odwoławczym na rozprawie – tym bardziej
nie ma uzasadnienia dla odmowy takiego udziału w sytuacji uznania tylko części zarzutów
przez zamawiającego.
W niniejszej sprawie zachodzi nadto konieczność, pomimo uwzględnienia przez
Zamawiającego dwóch zarzutów odwołania, przy braku ich wycofania przez Odwołującego –
umożliwienia Przystępującemu merytorycznej obrony równieżprzed tymi zarzutami, nawet
wbrew stanowisku Zamawiającego. W ocenie składu orzekającego Izby nie stoi temu na
przeszkodzie przepis art. 185 ust. 5 pzp, z którego wynika, iżczynności uczestnika
postępowania odwoławczego nie mogąstaćw sprzeczności z czynnościami i
oświadczeniami strony, do której przystąpił, z zastrzeżeniem instytucji sprzeciwu. Przy
interpretacji tego przepisu należy bowiem uwzględnićistnienie przepisu art. 185 ust. 6 pzp,
który wskazuje, iżwykonawca wezwany prawidłowo do wzięcia udziału w postępowaniu
odwoławczym nie może następnie korzystaćzśrodków ochrony prawnej wobec czynności
zamawiającego wykonanych zgodnie z wyrokiem Izby lub sądu. W niniejszej sprawie
uznanie, iżspór wygasł w zakresie uznanych przez Zamawiającego za zasadne zarzutów, a
Przystępujący nie ma prawa wnosićo oddalenie tych zarzutów, spowodowałoby, iż
Konsorcjum Grontmij nie mogłoby następnie skutecznie wnieśćodwołania na czynność
odrzucenia jego oferty z uwagi na rażąco niskącenę, gdy czynnośćta byłaby zgodna z
wyrokiem Izby wydanym według zgodnej w tym zakresie woli Stron.
Uwzględniając powyższe oraz fakt zgłoszenia przystąpienia do postępowania
odwoławczego w ustawowym terminie i z zachowaniem wymogu przekazania jego kopii
Stronom postępowania (art. 185 ust. 2 pzp), Izba nie znalazła podstaw do niedopuszczenia
Konsorcjum Grontmij do udziału w postępowaniu odwoławczym po stronie Zamawiającego
jako uczestnika tego postępowania (Przystępującego), biorąc pod uwagęrównieżjego
stanowisko przy rozpoznawaniu zarzutów odwołania, które przestały byćsporne między
Stronami.
Ponieważodwołanie nie zawierało braków formalnych i wpis został przez
Odwołującego uiszczony – podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
Wobec ustalenia w toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających, iżnie została
wypełnionażadna przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania, o których mowa w art.
189 ust. 2 pzp, i wobec braku odmiennych wniosków Stron w tym zakresie, Izba
przeprowadziła rozprawę, podczas której Strony i Uczestnik podtrzymali swoje stanowiska
procesowe wyrażone w odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie i zgłoszeniu przystąpienia, z
tym zastrzeżeniem,że Odwołujący cofnął zarzut zaniechania przez Zamawiającego
Sygn. akt KIO 635/11
poprawienia na podstawie art. 87 ust. 2 pzp rozbieżności pomiędzy cenąwyrażonąliczbowo
a słownie w ofercie Przystępującego.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestnika postępowania,
uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy, jak również biorąc pod uwagę
oświadczenia i stanowiska Stron i Uczestnika zawarte w odwołaniu, odpowiedzi na
odwołanie, zgłoszeniu przystąpienia do postępowania odwoławczego oraz dalszych
pismach procesowych, a także oświadczenia i stanowiska wyrażone na rozprawie
ustnie do protokołu, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z 28 grudnia 2010 r. pod nr 2010/S_251-386317, w tym samym dniu
Zamawiający zamieścił to ogłoszenie o zamówieniu w swojej siedzibie na tablicy ogłoszeń
oraz na swojej stronie internetowej (www.szczecin.pl), na której udostępnił równieżs.i.w.z.
Wartośćzamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp i została ustalona przez Zamawiającego na kwotę
15.239.335,42 zł, co stanowi równowartość517.775,31 euro.
Bezpośrednio przed otwarciem ofert Zamawiający podał kwotęjakązamierza
przeznaczyćna finansowanie zamówienia, w wysokości 16.166.947,14 zł.
Wobec wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia 28 grudnia 2010 r., Izba
rozpoznała odwołanie w oparciu o stan prawny uwzględniający wejście wżycie ustaw: z dnia
5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówieńpublicznych oraz o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 206, poz.1591), oraz z dnia 2 grudnia 2009 r.
o zmianie ustawy – Prawo zamówieńpublicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr
223, poz. 1778).
Odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia odwołania, zgodnie z
przepisem art. 179 ust. 1 pzp, gdy ma zarówno interes w uzyskaniu zamówienia oraz może
ponieśćszkodęw wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W ocenie
Izby Odwołujący legitymuje siętakim interesem, gdyżzłożył ofertę, która została
sklasyfikowana przez Zamawiającego na drugim miejscu, co stwarza mu realnąszansęna
uzyskanie zamówienia w razie potwierdzenie sięzarzutów odwołania zmierzających do
wyeliminowania z postępowania Przystępującego. Jednocześnie zaniechanie przez
Zamawiającego wykluczenia Przystępującego lub odrzucenia jego oferty naraża
Odwołującego na szkodęz tytułu nieuzyskania odpłatnego zamówienia publicznego.
Sygn. akt KIO 635/11
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania o
zamówienie publiczne, która została równieżprzekazana Izbie w formie kopii poświadczonej
za zgodnośćz oryginałem przez Zamawiającego, w szczególności zaśprzeprowadziła
dowody
z:
ogłoszenia
o
zamówieniu,
s.i.w.z.,
protokołu
postępowania,
oferty
Przystępującego
z
uwzględnieniem
dokumentów
uzupełnionych
na
wezwanie
Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 3 pzp, a także wyjaśnieńudzielonych na wezwanie
Zamawiającego w trybie art. 90 ust. 1 pzp Izba wzięła równieżpod uwagęinne pisma i
dokumenty wymienione i omówione w treści uzasadnienia, dokonując odpowiedniej oceny
ich mocy dowodowej i znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba wzięła równieżpod uwagę
stanowiska i oświadczenia Stron i Uczestnika złożone na piśmie w ramachśrodków ochrony
prawnej oraz dalszych pismach procesowych i wyrażone ustnie do protokołu w toku
rozprawy.
Biorąc pod uwagęzgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz zakres zarzutów
podniesionych w odwołaniu, podtrzymanych na rozprawie i podlegających rozpoznaniu, Izba
stwierdziła, iżodwołanie zasługuje na uwzględnienie, z uwagi na potwierdzenie się
zasadności niektórych zarzutów.
(Ad. I)
Izba uznała za niezasadny zarzut zaniechania przez Zamawiającego odrzucenia na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 pzp w zw. z art. 104 kodeksu cywilnego oferty Konsorcjum
Grontmij jako nieważnej z uwagi na podpisanie przez osobę, która nie została do tej
czynności umocowana. Izba nie podziela stanowiska Odwołującego, iżtaki skutek wywołuje
podpisanie oferty przez Andrzeja G., który działał w imieniu Konsorcjum Grontmij na
podstawie pełnomocnictwa z 31 stycznia 2011 r., udzielonego mu przez polskąspółkę
działającąjako lidera konsorcjum, podczas gdy pełnomocnictwo udzielone jej przez spółkę
holenderską, złożone w wyniku wezwania do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust.
3 pzp – zostało podpisane z datą4 lutego 2011 r.
Bezsporne jest, iżw treści pełnomocnictwa z 31 stycznia 2011 r. udzielonego
Andrzejowi G. do reprezentowania każdego z członków konsorcjum z osobna oraz całego
konsorcjum wskazano, iżGrontmij Polska spółka z o.o. działa na podstawie pełnomocnictwa,
jako pełnomocnik Konsorcjum Grontmij, w skład którego wchodzi równieżGrontmij
Nederland
B.V.,
zawiązanego
na
potrzeby
postępowania
prowadzonego
przez
Zamawiającego. Równieżniesporne między Stronami jest, iżpełnomocnictwo złożone w
wyniku wezwania do uzupełnienia pełnomocnictwa dla lidera konsorcjum, zawierające w
Sygn. akt KIO 635/11
swojej treści zarówno upoważnienie do reprezentowania Grontmij Nederland B.V. w
postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego, jak i wprost przewidziane upoważnienie
do udzielania dalszych pełnomocnictw - zostało opatrzone datą4 lutego 2011 r.
Izba zważyła, iżw przypadku wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie
zamówienia, ustanawiających jednego z nich pełnomocnikiem do reprezentowania ich w
postępowaniu (liderem), po stronie tego pełnomocnika może występowaćzarówno organ
uprawniony do jego reprezentacji (w okolicznościach sprawy zarząd spółki Grontmij Polska),
jak i prokurent, albo dalszy pełnomocnik ustanowiony przez lidera (w okolicznościach sprawy
Andrzej G.). Zakres uprawnieńtakiego odrębnie ustanowionego pełnomocnika mógł byćprzy
tym tylko pochodnąuprawieńGrontmij Polska, i w chwili udzielenia przez tąspółkę
pełnomocnictwa z 31 stycznia 2011 r. nie mógł wykraczaćpoza uprawienie do
reprezentowania wyłącznie tej spółki, skoro Przystępujący sam wskazał na wezwanie
Zamawiającego, iżspółka polska działała jako pełnomocnik konsorcjum na podstawie
pełnomocnictwa z 4 lutego 2011 r. Jednakże wobec tego,że oferta została podpisana
równieżdopiero z datą4 lutego 2011 r., a składanie ofert przypadło ostatecznie na 7 lutego
2011 r., na dzieńdokonania tych czynności Grontmij Polska miała status pełnomocnika
wykonawców ubiegających sięo udzielenie zamówienia publicznego potwierdzony złożonym
pisemnym pełnomocnictwem, co powoduje, iżnależy ocenić, iżAndrzej G. był już
uprawniony do podpisania oferty w imieniu całego Konsorcjum Grontmij. Zupełnie odrębną
kwestiąjest, iżz uwagi na to, iżobie spółki Grontmij sąpodmiotami pozostającymi ze sobąw
stałych kontaktach, na dzień31 stycznia 2011 r. mogło istniećpełnomocnictwo udzielone w
sposób dorozumiany. Podsumowując, w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania
przepis art. 104 kc o nieważności jednostronnej czynności dokonanej przez tzw. rzekomego
pełnomocnika, gdyżw chwili podpisania oferty i jej złożenia Zamawiającemu Andrzej G. był
jużumocowany do złożenia oświadczenia woli w imieniu Konsorcjum Grontmij.
Izba uwzględniła przy tym stanowiska wyrażone przez: Sąd Okręgowy we Wrocławiu
w uzasadnieniu wyroku z 29 marca 2007 r. (Sygn. akt X Ga 65/06), KrajowąIzbę
Odwoławcząw uzasadnieniu wyroku z 10 lipca 2009 r. (Sygn. akt KIO/UZP 703/09) oraz Sąd
Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 12 lutego 2009 r. (Sygn. akt IV Ca 11/09),
które dotyczyły stanów faktycznych w zakresie pełnomocnictw, uznając iżrównieżone
wspierająpośrednio stanowisko składu orzekającego w niniejszej sprawie.
(Ad. V)
Odwołujący nie wykazał równieżw toku postępowania odwoławczego zasadności
zarzutu braku wykazania podstaw do wykluczenia z uwagi na niezałączenie przez
Konsorcjum Grontmij do oferty dokumentu potwierdzającego, iżGrontmij Nederland B.V. z
Sygn. akt KIO 635/11
siedzibąw Holandii, nie zalega z uiszczeniem opłat i składek na ubezpieczenie społeczne i
zdrowotne.
Wbrew sformułowaniu zarzutu odwołania, sugerującego brak złożenia jakiegokolwiek
dokumentu w tym zakresie, do oferty na stronie 44-45 załączono kopiędokumentu w języku
holenderskim wraz z tłumaczeniem na język polski, potwierdzonąza zgodnośćz oryginałem,
to jest zaświadczenie o niezaleganiu z płatnościązobowiązańskarbowych, wystawione 11
listopada 2010 r. przez Urząd Skarbowy/ Rivierenland/ oddział Gorinchem, w którym,
wystawca zaświadczył, iżspółka Grontmij Nederland B.V. „odprowadziła całośćkwot
należnych z tytułu podatków i składek”. Odwołujący wżaden sposób nie podważył ustaleń
Zamawiającego, po pierwsze – iżw Holandii istnieje jeden organ wydający zaświadczenie
odnośnie niezalegania z płatnościąpodatków oraz składek na ubezpieczenie społeczne,
gdyżw tamtejszym systemie fiskalnym urząd skarbowy właściwy jest zarówno w sprawach
podatków jak i składek na ubezpieczenie społeczne, po drugie – iżbrak odrębnej informacji
co do składek na ubezpieczenie zdrowotne jest związany z tym,że holenderskim systemie
fiskalnym, od 1 stycznia 2006 r. to nie pracodawca, lecz pracownik ma obowiązek opłacenia
składki na ubezpieczenie społeczne.
Wobec tego nieporozumieniem jest domaganie sięprzez Odwołującego w piśmie
procesowym złożonym na rozprawie, by Zamawiający zażądał od Przystępującego złożenia
oświadczenia
złożonego
przed
notariuszem,
właściwym
organem
sądowym,
administracyjnym
albo
organem
samorządu
zawodowego
lub
gospodarczego
potwierdzającego okolicznośćniezalegania ze składami zdrowotnymi. Skoro Odwołujący nie
był w stanie podważyćprawidłowości ustaleńZamawiającego, iżw stosunku do spółki
mającej siedzibęw Holandii obiektywnie nie może zajśćstan zalegania ze składkami na
ubezpieczenie zdrowotne, to taki dokument zastępczy niczemu by nie służył, gdyżzawsze
potwierdzałby to co obiektywnie jużz góry wiadomo, podczas gdy poświadczanie pewnych
okoliczności dokumentami ma sens, gdy obiektywnie może zajśćzarówno sytuacja
pozytywnego jak i negatywnego potwierdzenia danej okoliczności.
Wobec tego skład orzekający Izby podzielił w tym zakresie stanowisko wyrażone
uprzednio przy analogicznym zarzuci przez KrajowąIzbęOdwoławcząw wyroku z 7
września 2009 r. (sygn. akt KIO/UZP 1092/09), przyjmując w szczególności, iżw
holenderskim systemie prawnym nie znajduje w ogóle bezpośredniego odzwierciedlenia
podział na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Zatem adnotacja na zaświadczeniu, choć
literalnie nie wskazuje na ubezpieczenia zdrowotne, lecz społeczne, potwierdza tylko
okolicznośćzreformowania od 1 stycznia 2006 r. systemu ubezpieczeńspołecznych, w
wyniku którego obowiązek odprowadzania składek na odpowiednik polskiego ubezpieczenia
zdrowotnego obciąża wyłącznie pracowników.
Sygn. akt KIO 635/11
(Ad. IV A)
Izba uznała równieżza niezasadny zarzut dokonania przez Zamawiającego
nieprawidłowej oceny, iżPrzystępujący nie potwierdził spełniania warunku udziału w
postępowaniu z rozdziału V pkt 2 ppkt 3 lit. g s.i.w.z. (odpowiednio III.2.3 lit. g ogłoszenia o
zamówieniu) dotyczącego dysponowania co najmniej 1 osobąna stanowisko Inspektora
robót konstrukcyjno-budowlanych – w aspekcie kwestionowania posiadania przez Tadeusza
J. wskazanego w wykazie Konsorcjum Grontmij co najmniej 5 lat doświadczenia w pełnieniu
funkcji inspektora nadzoru robót konstrukcyjnych na obiektach przemysłowych i/lub ochronyśrodowiska.
W odwołaniu zarzut ten został oparty na negatywnej ocenie przemysłowego
charakteru zadańinwestycyjnych wskazanych w wykazie jako: „Budowa Centrum Badawczo-
Rozwojowego Unilever w Poznaniu”, „Budowa stacji bazowych telefonii komórkowej na
terenie Polski Zachodniej i Południowej”, „Budowa stacji benzynowych dla British Petroleum”
i „Budowa Dworca Autobusowego przy Rondzie Rataje w Poznaniu” – przez pryzmat treści
załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia
2007 r. w sprawie rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 247,
poz. 1835), w którym został uwidoczniony podział budownictwa na rodzaje: budownictwo
powszechne i komunalne, budownictwo przemysłowe, budownictwo rolno-spożywcze oraz
budownictwo specjalistyczne. W ocenie Izby wymaganie Odwołującego, aby Zamawiający
dokonywał oceny spełniania warunku udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, dotyczącego dysponowania osobązdolnądo wykonywania samodzielnej
funkcji technicznej w budownictwie w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. –
Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.), przez pryzmat
przepisów rozporządzenia wykonawczego wydanego na podstawie art. 9 ust. 9 ustawy z
dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589) – nie
znajdujeżadnego oparcia ani w postanowieniach ogłoszenia o zamówieniu i s.i.w.z., ani w
przepisach tych aktów prawnych. Odwołujący zakwalifikował według treści tego załącznika
powyżej wskazane zadania inwestycyjne, odpowiednio jako: „obiekt budownictwa
powszechnego”, „obiekty budownictwa specjalistycznego z grupy projektowej – łączność,
radio, telewizja”, „obiekty budownictwa specjalistycznego z grupy projektowej – komunikacja
i transport (dworce kolejowe, autobusowe, lotnicze, bazy i stacje paliw, stacje obsługi
pojazdów, itp.)”. Znamienne,że w odwołaniu pomięta została nie tylko nazwa
rozporządzenia, lecz także: nazwa załącznika nr 1, która brzmi Wykaz grup projektowych i
oznaczeń grup uprawnień rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz
fakt, iżdla rodzaju „budownictwa przemysłowego” załącznik ten wskazuje jako tzw. „grupy
projektowe”: „Górnictwo, Hutnictwo, Energetyka, Przemysł materiałów budowlanych,
Sygn. akt KIO 635/11
Przemysł metalowy, elektromaszynowy, Przemysł chemiczny, Przemysł lekki, Przemysł
drzewny i papierniczy, Przemysł elektroniczny i teletechniczny, Inne niżwyżej wymienione”.
Natomiast owe „grupy projektowe”, to szczególna klasyfikacja projektów nowo budowanych
lub przebudowywanych obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się
pomieszczenia pracy, dokonana z punktu widzenia uprawnieńrzeczoznawców, którym
Główny Inspektor Pracy nadał uprawnienia do opiniowania takich projektów pod względem
zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii. Nie
ma zatemżadnych podstaw prawnych by stosowaćten odrębny podział przewidziany na
szczególne potrzeby oceny wymagańbezpieczeństwa i higieny pracy, jako obowiązujący
przy ustalaniu czy obiekt przy którym pełniona była samodzielna funkcja techniczna w
budownictwie inspektora robót konstrukcyjno-budowlanych, miał charakter obiektu
przemysłowego i/lub ochronyśrodowiska. Wyjątkiem byłaby sytuacja, gdyby takąwolę
objawił wprost Zamawiający w postanowieniach s.i.w.z., a ich treśćnie zostałyby podważona
w drodześrodków ochrony prawnej, lub taki sposób oceny spełniania warunku zostałby
wprowadzony na skutek uwzględnionego odwołania domagającego sięwprowadzenia takich
postanowień. Odwołujący nie składał jednak w tym zakresie wcześniej odwołania na
postanowienia s.i.w.z. (i ogłoszenia o zamówieniu), nie wziął pod uwagęrównieżtego,że
choćprezentowana przez niego logika pozwala, co prawda, na „wykazanie” braku charakteru
przemysłowego w stosunku do obiektów wymienionych przy osobie wskazanej na
stanowisko inspektora robót konstrukcyjno-budowlanych w wykazie Konsorcjum Grontmij,
jednak równocześnie nie pozwala na uznanie obiektów takich jak: oczyszczalnieścieków,
przepompownie, czy stacje uzdatniania wody, za mające charakter „obiektów ochronyśrodowiska”, gdyżprzywołane rozporządzenie, nie przewidując w ogóle takiego rodzaju
budownictwa, a zalicza je do „grupy projektowej” rodzaju budownictwa powszechnego i
komunalnego.
Na rozprawie Odwołujący zmodyfikował nieco swoje stanowisko w kierunku
twierdzenia, iżrównieżw szerszym rozumieniu nie sposób zaliczyćobiektów wykazanych
przez Przystępującego jako obiektów przemysłowych, nie wskazując jednak jednoznacznego
kryterium, które uniemożliwiałoby dokonanie jednoznacznej oceny w tym zakresie. Natomiast
w ocenie Izby prawidłowe jest stanowisko Zamawiającego, który uznał, iżwobec braku
wskazania jakichkolwiek punktów odniesienia dla przeprowadzenia oceny wykazanych
obiektów jako przemysłowych, nie miał podstaw do zakwestionowania, iżsąnimi stacje
bazowe telefonii komórkowej oraz stacje benzynowe wskazane między innymi w wykazie
Przystępującego. Z takiego stanowiska wynika pośrednio, iżprawdopodobnie intencją
Zamawiającego było nadanie jakiegośkonkretnego i szczególnego znaczenia terminom
„obiekt przemysłowy”, „obiekt ochronyśrodowiska”, jednak na etapie tworzenia ogłoszenia o
Sygn. akt KIO 635/11
zamówieniu i s.i.w.z. zaniechał w tym zakresie odpowiedniego sprecyzowania sposobu
oceny spełniania warunku. W ocenie Izby w ten sposób Zamawiający dał równieżwyraz
temu, iżna podstawie wskazanych w odpowiedzi na odwołanie zadańinwestycyjnych,
dających łącznie wymagany okres co najmniej 5 lat doświadczenia na stanowisku Inspektora
nadzoru robót konstrukcyjnych (nieprzerwany okres od 1 marca 1997 do 30 kwietnia 2002),
ocenił pozytywnie spełnianie wymogu przez Tadeusza J. Z tych względów Izba nie może
rozstrzygać, w sposób wykraczający ponad to, co Zamawiający oświadczył,że badał i ustalił
w toku przeprowadzonych czynności – co do słuszności zarzutu Odwołującego, ani
stanowiska Przystępującego, związanych z pozostałymi zadaniami inwestycyjnymi. Izba
zważyła jednak, iżpotoczne rozumienie „obiektu przemysłowego” jest niewątpliwie szerokie,
i w XXI wieku obejmuje swym znaczeniem nie tylko obiekty typu fabryka, huta, kopalnia,
właściwe tradycyjnym gałęziom przemysłu epoki przemysłowej, ale także różnorakie obiekty
związane z gałęziami przemysłu epoki postindustrialnej: np. telekomunikacji, czy
innowacyjnych technologii, jak równieżobiekty badawczo-rozwojowe, którym brak cech
tradycyjnych obiektów przemysłowych. Jednocześnie nie sposób zaprzeczyć,że stacja paliw
może byćuznana w potocznym rozumieniu za obiekt przemysłowy związany z przemysłem
paliwowym, będąc ostatnim jego ogniwem, służącym do dystrybucji produktu finalnego,
natomiast wykonanie stacji bazowej telefonii komórkowej może byćuznane za wykonanie
obiektu związanego z przemysłem telekomunikacyjnym.
(Ad. II)
Pomimo uznania tego zarzutu przez Zamawiającego skład orzekający Izby nie
stwierdził,że doszło do naruszenia przez Zamawiającego przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw.
z art. 90 ust. 3 pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Konsorcjum Grontmij, pomimo iż
złożone wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mających wpływa na wysokośćceny
potwierdziły, iżoferta ta zawiera rażąco niskącenęw stosunku do przedmiotu zamówienia.
Prawidłowośćwezwania 10 lutego 2011 r. przez Zamawiającego na podstawie
przepisu art. 90 ust. 1 pzp Konsorcjum Grontmij do złożenia wyjaśnieńnie była przedmiotem
sporu Stron i Uczestnika postępowania odwoławczego, zatem wobec braku zarzutu w tym
zakresie, nie podlega ocenie Izby. Skład orzekający Izby nie uznaje natomiast za konieczne
dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie odwoływanie siędo poglądu wyrażanego w
orzecznictwie, iżz przepisów art. 90 ust. 1 i 3 pzp wynika ustanowienie domniemania
prawnego (praesumptio iuris), wzruszalnego. Z przepisu art. 90 ust. 3 pzp niewątpliwie
wynika, iżzłożone przez wezwanego wykonawcęwyjaśnienia powinny umożliwić
zamawiającemu dokonanie oceny,że złożona oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny w
stosunku przedmiotu zamówienia, w przeciwnym razie oferta taka podlega odrzuceniu,
podobnie jak w przypadku braku złożenia jakichkolwiek wyjaśnień. W tym znaczeniu na
Sygn. akt KIO 635/11
wykonawcy wezwanemu w trybie art. 90 ust. 1 pzp spoczywa ciężar udowodnienia,że
zaoferowana cena nie jest rażąco niska w odniesieniu do przedmiotu zamówienia.
Izba podziela stanowisko Odwołującego, iżprzedstawiony przez Konsorcjum Grontmij
w wyjaśnieniach z 17 lutego 2011 r. sposób kalkulacji ceny należy zestawićz opisem
przedmiotu zamówienia w s.i.w.z. W ocenie Izby jednak wskazane w wyjaśnieniach składniki
zaoferowanej ceny nie prowadządo wniosku, iżzaoferowana cena jest rażąco niska w
stosunku do przedmiotu zamówienia opisanego przez Zamawiającego w rozdziale XV
s.i.w.z., z uwzględnieniem terminu wykonania zamówienia określonego w rozdziale VII.
Określając przedmiot zamówienia w rozdziale XV s.i.w.z., Zamawiający w pierwszej
kolejności wskazał przewidywany zakres zamówienia na roboty budowlane, który ma objąć
co najmniej: projektowanie, wytyczenie, roboty, szkolenia, próby końcowe, próby
eksploatacyjne, uprzątnięcie placu budowy i usunięcie wad – dotyczącego budowy Zakładu
Termicznego Unieszkodliwienia Odpadów („ZTUO”) z dwiema liniami termicznego
unieszkodliwiania odpadów komunalnych, instalacjądo waloryzacjiżużli wraz z odzyskiem
metaliżelaznych i nieżelaznych oraz instalacjądo zestalania i stabilizacji popiołów i stałych
pozostałości z oczyszczania spalin (ppkt 2 i 4 pkt. 2). Uszczegółowiając zakres robót
budowlanych, które będąobjęte usługąnadzoru Inżyniera Kontraktu wymieniono: (a)
opracowanie kompletnej dokumentacji projektowej budowlanej i wykonawczej, (b)
przeprowadzenie prób jakości gruntów i wód podziemnych, (c) opracowanie wniosku o
uzyskanie pozwolenia zintegrowanego, (d) wszelkie niezbędne uzgodnienia, opinie,
ekspertyzy, pozwolenia i decyzje w celu wykonania projektów i wybudowania inwestycji
zgodnie z obowiązującym prawem oraz wymogami kontraktowymi oraz przekazania nowych
obiektów do eksploatacji, (e) roboty budowlane, wykonanie i wykończenie robót
budowlanych, (f) dostawa i montażmaszyn i urządzeńoraz wyposażenia, (g) wykonanie
instrukcji prób końcowych, (h) wykonanie instrukcji eksploatacyjnych i konserwacji, (i)
wykonanie dokumentacji techniczno-ruchowej, (j) przeprowadzenie prób końcowych i
eksploatacyjnych, (k) przeprowadzenie badańi pomiarów gwarancyjnych, testów
parametrów procesowych, (l) przeszkolenie załogi w zakresie eksploatacji instalacji, (m)
przekazanie do eksploatacji obiektów, (n) przeglądy i usługi serwisowe w okresie usuwania
wad oraz w okresie rękojmi, (o) przygotowanie materiałów niezbędnych do uzyskania przez
Zamawiającego niezbędnych pozwoleńi decyzji (ppkt 5 pkt. 2).
Jako zasadnicze zadanie w ramachświadczenie usługi Inżyniera Kontraktu
wskazano pełnienie obowiązków doradcy Zamawiającego i nadzoru inwestorskiego w
rozumieniu Prawa budowlanego. Zamawiający przewidział następujące główne czynności (w
ramach których wskazano czynności szczegółowe): (a) sprawdzenie dokumentacji
projektowej (projektu budowlanego, wykonawczego i przedmiaru), (b) doraźna pomoc dla
Sygn. akt KIO 635/11
Zamawiającego w związku z przeprowadzeniem procedury zamówienia publicznego w celu
wyłonienia wykonawcy kontraktu na roboty budowlane, zgodnie z tzw.żółtąksiążkąFIDIC (w
szczególności nażądanie Zamawiającego zapewnienie udziału dwóch osób w charakterze
biegłych; przygotowanie odpowiedzi na pytania wykonawców; wsparcie Zamawiającego
przez KIO i sądami okręgowymi; opiniowanie i proponowanie zmian do umowy z generalnym
wykonawcą), (c) pełnienie funkcji Inżyniera zgodnie z Warunkami Kontraktu FIDIC –
monitoring i kontrola wykonania zadania na roboty pod względem technicznym, finansowym,
organizacyjnym
i
czasowym
(tu
Zamawiający
wskazał
najwięcej
obowiązków
szczegółowych), (d) dokonanie przy udziale Zamawiającego odbioru końcowego od
wykonawcy robót budowlanych, (e) doprowadzenie do uzyskania pozwolenia na użytkowanie
obiektu przez wykonawcęrobót budowlanych na rzecz i w imieniu Zamawiającego oraz
przeprowadzenie wszelkich czynności poprzedzających, (f) współpraca z Zamawiającym
przy opracowaniu i wykonaniu Planu Finansowego Zadania, zgodnie z Umowąna
dofinansowanie, (g) reprezentowanie interesów Zamawiającego, w uzgodnionym zakresie,
wobec wszelkich organów administracji publicznej oraz specjalistycznych służb w zakresie
wynikającym z przygotowania i realizacji zadania na roboty budowlane, (h) monitorowanie
wymagańdecyzji o pozwolenie na budowęi Umowy o dofinansowanie, np. kwestii
informacyjnej, (i) współpraca i udzielanie pomocy informacyjnej i merytorycznej wykonawcy
działańedukacyjnych i promocyjnych prowadzonych w ramach Projektu, (j) przekazanie
Zamawiającemu
wszelkich
efektów
działalności
wykonawcy
ramach
umowy,
w
szczególności kompletnej dokumentacji związanej z realizacjąprocesu budowlanego, (k)
obowiązki związane z promocjązadania inwestycyjnego, (l) oznaczania wszystkich
dokumentów zgodnie z obowiązującymi wytycznymi dotyczącymi promocji obiektów dla
beneficjentów Programu Operacyjnego Infrastruktura iŚrodowisko 2007-2013 9 (ppkt 7 pkt.
2). Odrębnie Zamawiający wskazał na koniecznośćuwzględnienia krótkoterminowych
wyjazdów, na koszt Inżyniera Kontraktu, wynikających z inspekcji związanych z
przeprowadzeniem nadzoru, kontroli, pomiarów i prób: urządzeń, materiałów i wykonanych
robót podczas procesu produkcji u wytwórcy – w ilości 6 wyjazdów maksimum 3-dniowych
na terenie UE w całym okresie realizacji, z udziałem łącznie do 4 przedstawicieli
Zamawiającego (ppkt 8 pkt. 2).
Zamawiający określił, iżInżynier Kontraktu będzie pełnił swoje obowiązki, co do
zasady, zgodnie z wymaganiami Warunków kontraltowych dla projektowania i budowy dla
urządzeń elektrycznych i mechanicznych oraz robót inżynieryjnych i budowlanych
projektowanych przez wykonawcę, 4 wydanie angielsko-polskie 2008 r. (tzw.żółta książka
FIDIC), oraz zgodnie z przepisami Prawa budowlanego, przy czym Zamawiający określił
między innymi, iżInżynier Kontraktu ma organizowaćpracęswoich ekspertów w taki sposób,
Sygn. akt KIO 635/11
aby projektowanie i roboty budowlane wykonywane były zgodnie ze szczegółowym
harmonogramem przedstawionym przez wykonawcęrobót budowlanych, a eksperci ci mają
miećzapewnione niezbędne wsparcie i pomoc technicznąze strony innych specjalistów
Inżyniera, jeżeli zajdzie taka potrzeba (lit. f, g pkt. I ppkt. 9 pkt. 2).
Natomiast zakres obowiązków Inżyniera Kontraktu po zakończeniu robót
budowlanych, poza zasadniczym obowiązkiem wystawieniaŚwiadectwa Przejęcia (a
następnie, po okresie zgłaszania wad –Świadectwa Wykonania), obejmuje: (a) finalizację
zadańwynikających z obowiązków na etapie budowy, (b) dokonywanie inspekcji i nadzór
nad robotami zaległymi oraz niezbędnymi do usunięcia wad, (c) przeglądy gwarancyjne nie
rzadziej niżraz na pół roku, (d) odbiór wykonanych robót związanych z usunięciem wad, (e)
wystawienie końcowego i ostatecznegoświadectwa płatności, (f) przeprowadzenie procedur
usunięcia usterek w przypadku nieusunięcia ich w terminie kontraktu na roboty budowlane,
(g) wsparcie Zamawiającego w negocjacjach dotyczących nierozstrzygniętych roszczeńi
sporów, (h) przygotowanie dla potrzeb Zamawiającego danych potrzebnych do sporządzenia
dokumentów PT, OT i książek obiektów, (i) zarekomendowanie zwrotu zobowiązań, (j)
przygotowanie rozliczenia ostatecznego kontraktu głównego wraz z raportem końcowym, (k)
poświadczenie wystawionego przez wykonawcęrobót budowlanych zwolnienia ze
zobowiązań(ppkt 11 pkt 2).
Zamawiający określił równieżdla Inżyniera Kontraktu wymagania odnośnie personelu
oraz biura i sprzętu. Dla wykonania swoich obowiązków na zadaniach dotyczących robót
budowlanych wymagane jest ustanowienie zespołu ekspertów obejmującego inżynierów
branżowych uprawnionych do prowadzenia nadzoru inwestorskiego zgodnie z przepisami
Prawa budowlanego oraz w zgodzie z decyzjami pozwoleńna budowę, przy założeniu
codziennej dyspozycyjności inspektorów nadzoru odpowiedzialnych za dany zakres robót w
godzinach pracy wykonawcy robót budowlanych – w celu sprawowania trakcie realizacji
poszczególnych robót kontroli nad prawidłowościąich wykonania. Zamawiający wskazał, iż
Inżynier Kontraktu powinien ocenićswoje ogólne potrzeby i zatrudnićzespół wystarczający
na wykonanie wszystkich obowiązków wymienionych w opisie przedmiotu zamówienia, przy
założeniu,że kluczowy personel podany w ofercie nie wyczerpuje wymagańdla rzetelnego
wypełnienia tych obowiązków, stanowiąc minimalne wymogi Zamawiającego. Do Inżyniera
Kontraktu należy zapewnienie wsparcia i pomocy technicznej dla kluczowych ekspertów ze
strony innych specjalistów, która może byćniezbędna do właściwego wdrożenia projektu i
wykonania umowy na roboty budowlane, np. dodatkowi inspektorzy nadzoru w innych
branżach (np. konstrukcyjno-budowlanej, sanitarnej, elektrycznej, drogowo-mostowej),
geodeta, radca prawny, hydrogeolog, specjalista ds. telekomunikacji, specjalista ds. ochrony
terenu budowy, administratorzy, informatycy, sekretarki, kierowcy itp. Dla wypełnienia
Sygn. akt KIO 635/11
warunków kontraktu musząbyćtakże zapewnione usługi tłumacza – w przypadku gdy usługi
Inżyniera Kontraktu będzie wykonywał podmiot zagraniczny. Wreszcie do Inżyniera kontraktu
należy zapewnienie zastępstwa krótkoterminowo podczas nieobecności jakiegokolwiek
eksperta w okresie wakacyjnym, chorób, wypadków losowych (wymagania zawarte w ppkt.
13 pkt. 2). Zamawiający uszczegółowił nadto, iżInżynier Kontraktu na własny koszt i ryzyko
przeprowadzi rozeznanie warunków panujących na terenie budowy oraz zagwarantuje dla
swojego personelu, mieszczące sięw cenie ofertowej: koszty administracyjne zatrudnienia
ekspertów, koszty związane z dojazdem do pracy w Polsce z kraju macierzystego,
zakwaterowanie, diety, urlopy, ubezpieczenie medyczne i inne wydatki dotyczące
zatrudnienia, transport lokalny na terenie budowy oraz inneświadczenia wynikające z
przepisów i obowiązków wykonywanych na budowie (wymagania zawarte w ppkt. 14 pkt. 2).
Zamawiający wskazał także na obowiązek założenia i utrzymania przez cały czas
trwania zadania biura w Szczecinie, wskazując w szczególności wymóg zapewnienia
odpowiedniego dla wykonywania zadańInżyniera Kontraktu wyposażenia technicznego i
obsady personalnej. Zamawiający zastrzegł, iżnie przewiduje dostarczenia jakiegokolwiek
sprzętu, ani udostępnienia pomieszczeńInżynierowi kontraktu, co oznacza konieczność
uwzględnienia wszelkich kosztów związanych z funkcjonowaniem biura w cenie oferty
(wymagania zawarte w ppkt. 15 pkt.2).
Pomimo obszerności dokonanego opisu przedmiotu zamówienia, w ocenie składu
orzekającego Izby, Zamawiający, poza ogólnym określeniem terminu wykonania zamówienia
od dnia zawarcia umowy do maksymalnie 15 grudnia 2015 r., nie zawarł w nim postanowień
precyzujących co najmniej minimalnąwymaganąliczbęroboczogodzin niezbędnądla
wykonania zadańprzez poszczególne osoby wykonujące zadania Inżyniera Kontraktu, ani
wymaganego okresu zatrudnienia na poszczególnych stanowiskach. Natomiast Odwołujący
w celach perswazyjnych podaje, iżłącznie okres wykonywania wszystkich czynności
Inżyniera Kontraktu będzie obejmował aż90 miesięcy, gdyżdolicza do terminu wykonania
umowy 36-miesięczny okres gwarancji, choćjednocześnie sam przyznaje, iżnie przez cały
okres wymagane będzie dysponowanie zespołem Inżyniera Kontraktu w pełnym składzie. W
ocenie Izby w ten sposób Odwołujący w sposób nieuprawniony wskazuje własne założenia,
byćmoże przyjęte przy kalkulacji własnej oferty, jako wprost wynikające z postanowieńopisu
przedmiotu zamówienia w s.i.w.z.
Z treści odwołania wynika przy tym, iżOdwołujący nie kwestionuje w kontekście
zarzutu rażąco niskiej ceny, wskazanej w wyjaśnieniach przez Konsorcjum Grontmij łącznej
kwoty 2.229.400,00 zł (netto) przeznaczonej na kluczowy personel (8. Osób na 8 stanowisk
wskazanych wprost przez Zamawiającego, co do których wymagania określono równieżw
ramach opisu spełniania warunku udziału w postępowaniu). Zastrzeżenia Odwołującego
Sygn. akt KIO 635/11
dotycząjedynie różnićkwot wynagrodzenia pomiędzy niektórymi z tych kluczowych
stanowisk, co rzekomo maświadczyćo nierzetelności tej kalkulacji – nie wiadomo jednak na
jakiej podstawie Odwołujący kwestionuje zasadnośćprzyznania konkretnym osobom
określonych kwot, skoro nie zna wewnętrznych uwarunkowańPrzystępującego w tym
zakresie. Natomiast zastrzeżenia Odwołującego budząwyjaśnienia Konsorcjum Grontmij w
zakresie wskazania kwoty 434.750,00 zł (netto) przeznaczonej na pozostały personel (w
tabeli sposobu kalkulacji oferty wyjaśnieńwskazano: inni specjaliści niezbędni do wykonania
przedmiotu zamówienia, np. konstrukcyjno-budowlanej, sanitarnej, elektrycznej, drogowo-
mostowej itp.).
Pomimo przewidzenia przez Zamawiającego konieczności zaangażowania dla
zapewnienia należytej realizacji usługi Inżyniera Kontraktu personelu specjalistycznego
wykraczającego poza zespół 8. stanowisk personelu kluczowego, nie wskazał on w sposób
wiążący i precyzyjny konkretnej liczby tych stanowisk. Przywołane powyżej postanowienia
ppkt. 13 pkt. 2 rozdziału XV s.i.w.z. zawierająwyliczenie przykładowe (4 stanowiska
inspektorów nadzoru różnych branż, geodeta, radca prawny, hydrogeolog, specjalista ds.
telekomunikacji, specjalista ds. ochrony terenu budowy) – nie tylko pod względem
możliwości wystąpienia konieczności zaangażowania jeszcze innych specjalistów, ale
równieżz uwagi na to, iżniekoniecznie musi wystąpićkoniecznośćudziału wszystkich
spośród wymienionych przykładowo specjalistów. Nie znajduje zatem oparcia w tych
postanowieniach s.i.w.z. założenie Odwołującego, iżnależy przyjąć,że będzie to minimum
10 osób, które będąświadczyły swoje usługi przez okres minimum 20 miesięcy, to jest
minimalnego okresu wykonywania robót budowlanych. Podważa to słusznośćwyniku
obliczeńOdwołującego, który przy tych założeniach uzyskał z kwoty wskazanej w
wyjaśnieniach Przystępującego na pozostały personel (gdzie przykładowe wyliczenie wprost
wskazuje 4 inspektorów) otrzymał wynik w postaci kwoty 2.173,75 zł (netto)średniego
miesięcznego wynagrodzenia na osobę. Zupełnie perswazyjnym zabiegiem jest
wskazywanie,że za takąkwotęnie można zapewnićwymaganej przez Zamawiającego
codziennej dyspozycyjności inspektorów nadzoru na terenie budowy w godzinach pracy
wykonawcy robót budowlanych. Odwołujący pominął, iżz dalszej treści ppkt. 13 pkt 2
rozdziału XV s.i.w.z. wynika, iżwymaganie to dotyczy inspektora odpowiedzialnego za dany
zakres robót w trakcie kiedy roboty danej branży będąwykonywane, co nie wymaga
jednoczesnej dyspozycyjności wszystkich inspektorów podczas całego okresu wykonywania
wszystkich robót budowlanych. W ocenie Izby nawet wyliczone przez Odwołującego
wynagrodzenie miesięczne netto ponad 2000,00 zł miesięcznie, nie może byćocenione jako
rażąco niskie i nierealne w realiach polskich, zwłaszczaże w zakresie osób z personelu
Sygn. akt KIO 635/11
dodatkowego nie zachodzi koniecznośćzatrudniania specjalistów zagranicznych, a zatem
jest znacznie większy rynek pracy na korzyśćzatrudniającego.
Wśród tych 10. niezbędnych przez co najmniej 20 miesięcy osób Odwołujący
wskazuje równieżtłumacza, którego koniecznośćzaangażowania ma wynikaćz tego,że
osoby wskazane w ofercie Konsorcjum Grontmij na pierwsze pięćkluczowych stanowisk
(Inżynier Rezydent i Inżynierzy Technolodzy), sąprawdopodobnie Niemcami lub
Skandynawami – tym samym jużsamo to założenie jest oparte na przypuszczeniu, które nie
zostało, choćmogło i powinno być, wykazane dowodowo. Ważniejsze jednak,że
Zamawiający koniecznośćzaangażowania tłumacza powiązał z faktem wykonywania usługi
Inżyniera Kontraktu przez podmiot zagraniczny, a Konsorcjum Grontmij ma charakter polsko-
holenderski, a zatem faktyczna koniecznośćzaangażowania tłumaczy będzie wiązała sięz
tym w jakim stopniu potrzeba ta wystąpi z uwagi na władanie językiem polskim przez
poszczególne osoby, a nie z obywatelstwem czy narodowościątych osób. Nadto w s.i.w.z.
Zamawiający nie wskazał, iżma to byćtłumacz symultaniczny. Usługi takiego tłumacza są
niewątpliwie wyżej wynagradzane, jednak nie stanowi dorobku wiedzyżyciowej składu
orzekającego Izby okoliczność, iżdzienna stawka wynagrodzenia takiego tłumacza jest na
poziomie 2000,00 zł. Natomiast w zasób wiedzyżyciowej składu orzekającego Izby wchodzi
wiedza, iżjest to akceptowalna stawka dla absolwenta filologii obcej na uniwersytecie,
posiadającego zdolnośćsymultanicznego tłumaczenia języka fachowego pomiędzy
inżynierami polskimi i dalekowschodnimi.
Na
podobnych
hipotetycznych
założeniach
i
obliczeniach
Odwołującego,
przedstawionych jako niezawodnie wynikające z postanowieńs.i.w.z., opierająsię
zastrzeżenia Odwołującego odnośnie wskazanej przez Konsorcjum Grontmij w
wyjaśnieniach kwoty 517.963,82 zł (netto) na pokrycie tzw. Innych obciążeń(w tabeli
sposobu kalkulacji oferty wyjaśnieńwskazano: przygotowanie oferty, ubezpieczenia,
gwarancje, koszty ogólne działalności wykonawcy, zysk, itp.). W tym przypadku Odwołujący
wypisał w odwołaniu z postanowieńs.i.w.z. wszelkie dodatkowe i potencjalneświadczenia
wykonawcy usługi, które niewątpliwie wywołująpewne koszty, choćw większości
przypadków zostały wymienione lub opisane przez Zamawiającego w taki sposób,że trudno
ustalićjednoznacznie zakres tychświadczeń, a zatem ich realny wpływ na wysokość
kosztów wykonawcy i zaoferowanącenę. Pierwsza grupa tychświadczeńma wynikaćz
postanowieńppkt. 8 (minimum 6 trzydniowych wyjazdów do krajów UE) oraz ppkt 15 (koszty
funkcjonowania wymaganego biura w Szczecinie), przy czym nie wiadomo na jakiej
podstawie Odwołujący wskazuje tu również„administratora projektu”, gdyżbrak takiego
elementu równieżw pozostałych postanowieniach rozdziału XV s.i.w.z. (według odwołania
jest taka pozycja na 32 stronie s.i.w.z.) – w ppkt. 13 pkt. 2 jest natomiast mowa po prostu o
Sygn. akt KIO 635/11
„administratorach”, bez bliższego dookreślenia, a po wtóre pozycjętęnależy zaliczyćwedług
klasyfikacji tabeli sposobu kalkulacji oferty Przystępującego do „pozostałego personelu” a nie
„innych obciążeń”. Druga grupa tychświadczeńrzeczywiście wymieniona jest w
wypunktowaniu zawartym w ppkt. 14 pkt. 2 rozdziału XV s.i.w.z. (od „kosztów
administracyjnych”, przez „koszty związane z dojazdem…” i „zakwaterowanie” do „innychświadczeńwynikających z przepisów i obowiązków wykonywanych na budowie”) i ma
charakter bardzo nieprecyzyjny i większości jest uzależniony od kosztów osobowych danego
wykonawcy (formy zatrudnienia – umowa o pracęczy stosunek cywilnoprawny, konieczności
lub nie korzystania z ekspertów zagranicznych itp. czynników). Trzecia grupa to koszty
złożenia oferty i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego wynikające z innych
postanowieńs.i.w.z.: polisa OC na potrzeby kontraktu (§ 12 ust. 3 wzoru umowy) oraz koszt
gwarancji zabezpieczenia należytego wykonania kontraktu i usunięcia wad w okresie
gwarancji (rozdział XIII pkt 2 s.i.w.z.). Nadto sąto dodatkowo pozycje podane przez
Konsorcjum Grontmij w wyjaśnieniach: „przygotowanie oferty”, „koszty ogólne działalności
wykonawcy” i „zysk”.
Wobec zupełnie niejednorodnego charakteru wymienionych powyżejświadczeń,
zupełnie sztucznym założeniem jest podział całej kwoty wskazanej przez Przystępującego w
sposobie kalkulacji ceny oferty na pokrycie tzw. innych obciążeńprzez 90 miesięcy (a zatem
okresem ponownie w sposób nieuzasadniony uwzględniającym okres gwarancji) – uzyskana
w ten sposób kwota na miesiąc 5.755,14 zł (netto) nie jest wcależadnym wymiernym
punktem odniesienia dla oceny realności kosztów założonych przez Przystępującego.
Następnie Odwołujący wylicza koszt dla 6. pozycji z ostatniej z wymienionych powyżej grupświadczeń– odpowiednio (wszystkie kwoty netto): 50.000,00 zł (za polisęOC na wymaganą
we wzorze umowy sumę8 mln zł), 30.000,00 zł (za gwarancjęzabezpieczenia należytego
wykonania kontraktu i usunięcia wad), 24.000,00 zł (za wyjazdy krótkoterminowe), 64.000,00
zł (za dojazd do i z pracy ekspertów zagranicznych), 120.000,00 zł (za zakwaterowanie w
Szczecinie kluczowego personelu) oraz 117.420,00 zł (zysk). Wyliczenia te sąoparte na
hipotetycznych założeniach Odwołującego, gdyżnie wiadomo na jakiej podatnie przyjął dla
Przystępującego, np. koszt ubezpieczenia i zabezpieczenia kontraktu, liczbępodróżujących
ekspertów (5) i częstotliwośćich podróży pomiędzy Polskąa Niemcami (raz na miesiąc),
liczbęekspertów (5) i czas ich zamieszkiwania w Szczecinie (8 miesięcy), czy 3 % poziom
zysku. Wyliczone w ten sposób kwoty dały po zsumowaniu kwotę405.420,00 zł, co pozwala
Odwołującemu przyjąć, iżna pokrycie kosztówświadczeńz pierwszej i drugiej grupy
pozostaje globalnie kwota 112.543,82 zł netto, która ponownie podzielona przez 90 miesięcy
– w rezultacie daje miesięcznąkwotękwo n te służąnastępnie uzyskaćglobalnej kwoty,
która jest na tyle znacząca,żeby następnie wskazać,że na pozostałe elementy kosztowe w
Sygn. akt KIO 635/11
przeliczeniu na miesiąc pozostaje dokładnie 1250,49 zł (netto). Zdaniem Odwołującego nie
zapewnia ona możliwości wykonania zamówienia na poziomie oczekiwanym przez
Zamawiającego i sprecyzowanym w s.i.w.z. W ocenie Izby wnioski te sąnieuzasadnione,
gdyżwyliczenia te tylko pozornie mająpokrycie w konkretnych postanowieniach s.i.w.z.,
gdyżw większości stanowiąkalkulacyjne założenia właściwe Odwołującemu. Zauważyć
należy jednak, iżnawet przy założeniach Odwołującego Przystępujący osiąga zysk, a
analiza wcale nie kończy sięwskazaniem,że braknie pieniędzy na pokrycie kosztówświadczeńmieszczących sięw pozycji „inne obciążenia” tabeli sposobu kalkulacji ceny z
wyjaśnieńKonsorcjum Grontmij.
W ocenie składu orzekającego Izby nieuzasadnione sązatem wnioski Odwołującego,
iżdokonana przez niego w odwołaniu analiza wskazuje, iżzaoferowana przez Konsorcjum
Grontmij cena oferty nie gwarantuje wykonania zamówienia na poziomie sprecyzowanym
przez Zamawiającego w s.i.w.z. Odwołujący nie wykazał, iżkalkulacja przedstawiona w
wyjaśnieniach przez Konsorcjum Grontmij jest nierealistyczna i nierzetelna w stosunku do
przedmiotu zamówienia opisanego przez Zamawiającego w s.i.w.z. Skoro Zamawiający sam
precyzyjnie nie określił wymiaru czasowego zadańosób na poszczególnych stanowiskach
kluczowych, a w odniesieniu do personelu dodatkowego pozostawił uznaniu wykonawców
liczbęwymaganego dodatkowo personelu, oraz nie określił precyzyjnie zakresu większości
pozostałychświadczeń, nie można uznaćza nierealne poszczególne kwoty ryczałtowe
wskazane w tabeli sposobu kalkulacji ceny zawartej w wyjaśnieniach Konsorcjum Grontmij.
Zdaniem składu orzekającego Izby przy przyjętym przez Zamawiającego sposobie
określenia przedmiotu zamówienia, znajdującym odzwierciedlenie równieżw § 3 ust. 3 wzoru
umowy („Wykonawca uwzględnił w cenie oferty wszystkie koszty wynikające z wymagań
umowy, w oparciu o własne kalkulacje i szacunki”) – nie miał on równieżpodstaw do
dokonania negatywnej oceny udzielonych przez Konsorcjum Grontmij wyjaśnieńjako
wskazujących na zaoferowanie rażąco niskiej ceny. Stopieńogólności opisu przedmiotu
zamówienia przekłada siębowiem na stopieńdokładności przy wskazaniu obiektywnych
czynników, które umożliwiły zaoferowanie tego przedmiotu zamówienia za cenęwskazanąw
ofercie. Należy przy tym pamiętać,że przepis art. 90 ust. 2 pzp zawiera jedynie przykładowy
katalog takich czynników, a dostępnośćdla danego wykonawcy jest wskazana tylko przy
czynniku wyjątkowo sprzyjających warunków wykonania zamówienia, co zresztąnie
wyklucza, iżinny wykonawca znajduje sięrównieżw takich warunkach. Wyjaśnienia
Konsorcjum Grontmij nie odwołująsięwprost do tych czynników, które ogólnie zostały
wskazane w przepisie art. 90 ust. 2 pzp, lecz wskazująna trzy czynniki mające wpływ na
wysokośćzaoferowanej ceny, które w niniejszej sprawie należy uznaćza dostatecznie
wyjaśnienie braku znamion rażąco niskiej ceny ofertowej.
Sygn. akt KIO 635/11
Po pierwsze, wskazano okoliczności dotyczące wynagrodzenia ekspertów
zaangażowanych w realizacjęprojektu. Wskazana możliwośćskorzystania z ekspertów zza
zachodniej granicy Polski, w szczególności uwzględniając lokalizacjęinwestycji w
Szczecinie, może uzasadniaćniższe koszty zaangażowania takich ekspertów w stosunku do
ekspertów pochodzących z dalszej zagranicy. Równieżdziałanie w ramach Grupy Grontmij
składającej sięz 8 podmiotów,ściśle współpracujących w zakresie wymiany know-how, jest
okolicznościądostępnąKonsorcjum Grontmij, która korzystnie wpływa na możliwość
obniżenia kosztów. Wbrew stanowisku Odwołującego, wyjaśnienia nie poprzestająna
ogólnikowej konstatacji,że stosowany system zarządzania zasobami ludzkimi wpływa
korzystnie na poziom zaoferowanej ceny, gdyżwskazano,że chodzi tu efektywne
wykorzystanie tych osób, które nie będąmusiały byćobecne na danym etapie realizacji
usługi i prac budowlanych w poszczególnych branżach, przy realizacji innych kontraktów
realizowanych przez członków Konsorcjum Grontmij. W ocenie Izby wiarygodności tych
wyjaśnieńnie podważająnieudowodnione twierdzenia Odwołującego, iżekspertów
zaangażowanych w związku z inwestycjądotyczącąZTUO w Szczecinie nie można
efektywnie wykorzystaćprzy pełnieniu usług związanych z innymi inwestycjami
realizowanymi w regionie.
Po drugie, w wyjaśnieniach wskazano na czynnik związany z kosztami
organizacyjnymi związanymi z realizacjąprojektu. Istnienie w Szczecinie Biura Regionalnego
Grontmij, oznacza,że Przystępujący nie musi ponosićkosztów zakładania i wyposażenia
takiego biura, a ponadto wskazuje,że koszty jego działalności mogąsięrozkładaćna szereg
kontraktów realizowanych przez Grontmij w obszarze właściwości tego biura. Również
możliwośćdalszego i nieprzerwanego korzystania ze sprzętu, urządzeńi oprogramowania
zakupionego w związku z wcześniej i aktualnie realizowanymi kontraktami na terenie
województwa zachodniopomorskiego, może wyłącznie korzystnie wpływaćna możliwość
obniżenia oferowanej ceny. Wbrew twierdzeniom zawartym w odwołaniu, z udzielonych
wyjaśnieńnie wynika wcale,że prowadzenie biura na potrzeby realizacji przedmiotowego
zamówienia nie będzie niosło za sobążadnych kosztów.
Po trzecie, równieżpodniesiony w wyjaśnieniach czynnik udziału w rynku oraz
dużego portfela zamówieńwpływa niewątpliwie na możliwośćoptymalizacji kosztów w
kierunku obniżenia przeciętnego kosztu jednostkowego, z uwagi na rozkładanie siękosztów
użytkowania sprzętu i wyposażenia oraz mediów na większąliczbęrealizowanych
kontraktów. Nieuzasadniony jest zarzut Odwołującego,że powołanie sięna takąokoliczność
rodzi wątpliwości co do jakościświadczonych przez Konsorcjum Grontmij usług.
Okoliczność,że niektóre lub nawet wszystkie czynniki dostępne Konsorcjum
Grontmij sąbyćmoże równieżdostępne innym wykonawcom, nie uchyla możliwości
Sygn. akt KIO 635/11
wykazania przez złożone wyjaśnienia,że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Na
pewnym poziomie uogólnienia mogąbowiem byćto te same czynniki, lecz złożone
wyjaśnienia wskazująrównieżna aspekty konkretnie związane z sytuacjąPrzystępującego.
Poza tym, toże pewne czynniki umożliwiające obniżenie oferowanej ceny sądostępne
większej liczbie wykonawców nie oznacza,że wszyscy ci wykonawcy przy kalkulacji ceny z
nich skorzystali, gdyżmogli byćzainteresowani uzyskaniem wyższego zysku, albo nie umieli
efektywnie tych czynników wykorzystać.
Z pewnościąnie uchybia wiarygodności wyjaśnieńpierwszy, nieszczęśliwie
sformułowany akapit, wskazujący,że jakoby z zestawienia kwoty 16.166.947,14 zł
(przeznaczonąprzez Zamawiającego na finansowanie zamówienia) i ceny oferty w
wysokości 3.914.000,00 zł, stanowiącej 24,21% kwoty Zamawiającego, miało wynikać, iż
zaoferowana przez Konsorcjum Grontmij cena jest bez wątpienia cenąrynkową,
gwarantującąnależyte wykonanie zamówienia. Właśnie to porównanie spowodowało, iż
Zamawiający uznał za zasadne sprawdzenie czy taka oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej
ceny. W postępowaniu zostało złożonych 7 ofert, spośród których tylko jedna cena (w
wysokości 18.191.700,00 zł) przekraczała kwotęZamawiającego, dwie były do niej
relatywnie zbliżone (odpowiednio: 13.234.800,00 zł i 12.847.350,00 zł), a pozostałe wyraźnie
niższe, w tym dwie zbliżone do siebie (odpowiednio: 7.251.310,02 zł i 7.134.000,00 zł), oraz
dwie najniższe: Odwołującego (w wysokości 6.063.900,00 zł) i Przystępującego. Właśnie
wobec
czterech
wykonawców,
którzy
zaoferowali
ceny
poniżej
połowy
kwoty
Zamawiającego, wystosował on wezwanie w celu ustalenia, czy nie sąto ceny rażąco niskie.
Tak duża rozpiętośćcen ofert złożonych w ramach tego samego postępowaniaświadczy, w pierwszej kolejności, o znacznie większym zróżnicowaniu cen usług o
charakterze intelektualnym, w których płaci sięza skorzystanie z wiedzy specjalistycznej
osób, w stosunku do zamówieńdotyczących dóbr materialnych. Po drugie, wskazywała już
wstępnie, iżwartośćzamówienia oszacowana przez Zamawiającego została bardzo
ostrożnie w stosunku do sytuacji panującej na rynku usług inżyniera kontraktu. W treści
wewnętrznej notatki Zamawiającego pada stwierdzenie,że „wartośćzamówienia (…) zgodna
jest z wartościązadania z wniosku aplikacyjnego i studium wykonalności dla projektu”. Z
załączonej zaśtabeli 1.4 wniosku wynika, iżcała kwota 16.166.947,14 zalicza siędo
kosztów kwalifikowanych, a więc mogących podlegaćrefundacji zśrodków Funduszu
Spójności. Notatka wspomina teżo przeprowadzeniu rozeznania rynku polegającego na
porównaniu cen za pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu dla dużych projektów, nie wskazuje
jednak w tym zakresieżadnych konkretów.
Natomiast okolicznośćznaczącego zróżnicowania na rynku usług inżyniera kontraktu
potwierdza równieżostatni element wyjaśnieńKonsorcjum Grontmij, które wskazało na dwie
Sygn. akt KIO 635/11
duże inwestycje, w których ceny wybranych ofert stanowiły odpowiednio: 19,50% i 22,92%
kwot, którymi dysponował Zamawiający. Zdaniem Odwołującego porównywanie nadzoru nad
wykonaniem obiektu kubaturowego filharmonii w Szczecinie za około 100 mln zł, czy
nadzorowania „banalnej” inwestycji „Uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej dla
ochrony zasobów wodnych w Poznaniu”, dotyczącej między innymi zapewnienia produkcji
wody o wysokiej jakości dla 60% mieszkańców – jest nieadekwatne w stosunku do
projektowania i wykonywania zakładu przemysłowego za około 600 mln zł. W ocenie Izby
taki sposób argumentacji jest nieadekwatny w sytuacji, w której chodzi o różnice pomiędzy
kwotami przeznaczanymi przez zamawiających a cenami najkorzystniejszych ofert w ramach
postępowań, a nie porównywanie przedmiotu robót budowlanych objętych usługami nadzoru.
Dodatkowo na rozprawie Przystępujący złożył zestawienie cen ofert złożonych w
postępowaniu na inżyniera kontraktu dla analogicznej inwestycji na terenie województwa
kujawsko-pomorskiego, które równieżwskazuje na zbliżonątendencjęrynkową. Równieżw
tym aspekcie wyjaśnienia nie wskazująna to, iżzaoferowana przez Konsorcjum Grontmij
cena oferty jest nierealistyczna i niespotykana na rynku usług inżyniera kontraktu.
(Ad. IV B)
Podstawąuwzględnienia odwołania jest stwierdzenie przez Izbęzasadności zarzutu
dokonania przez Zamawiającego nieprawidłowej oceny, iżPrzystępujący potwierdził
spełnianie warunku udziału w postępowaniu z rozdziału V pkt 2 ppkt 3 lit. b s.i.w.z.
(odpowiednio III.2.3 lit. b ogłoszenia o zamówieniu) dotyczącego dysponowania co najmniej
1 osobąna stanowisko Projektant-Konstruktor – w aspekcie posiadania przez Grzegorza W.,
wskazanego w wykazie Konsorcjum Grontmij, co najmniej 10 lat doświadczenia
zawodowego jako projektant w specjalności konstrukcyjno-budowlanej.
Zarzut ten Zamawiający uznał w odpowiedzi na odwołanie za zasadny, natomiast
Przystępujący w piśmie procesowym wskazał, iżwynika on z błędnych obliczeńdokonanych
przez Odwołującego. Na rozprawie Przystępujący sprecyzował, iżz treści opisu sposobu
oceny spełniania tego warunku, odmiennie niżw przypadku innych stanowisk (Inżyniera
Rezydenta, Inspektora robót konstrukcyjno-budowlanych), nie wynika, iżw odniesieniu do
Projektanta-Konstruktora wymagany był okres doświadczenia rozumiany jako suma
określonych okresów doświadczeń– zatem wystarczające jest,że osoba wskazana przez
Konsorcjum Grontmij jest od co najmniej 10 lat projektantem wymaganej specjalności.
W ocenie Izby literalne brzmienie warunku wymagającego posiadania co najmniej 10
lat doświadczenia zawodowego jako projektant w specjalności konstrukcyjno-budowlanej,
wskazuje na koniecznośćuzyskania doświadczenia w pełnieniu funkcji projektanta w
specjalności konstrukcyjno-budowlanej w wymiarze co najmniej 10 lat. Z istoty swej
„doświadczenie w czymś” można uzyskaćwyłącznie praktykując określony rodzaj
Sygn. akt KIO 635/11
działalności, a posiadanie uprawnieńdo jej wykonywania , jest tylko warunkiem wstępnym by
to doświadczenie można było rozpocząćnabywać. W sposób precyzyjny zostało to
wyrażone przez Zamawiającego, który w przypadku Projektanta-Konstruktora poprzedził
wymóg dotyczący długości okresu doświadczenia, dwoma odrębnie zredagowanymi
wymaganiami: posiadania wykształcenia wyższego oraz właśnie posiadania uprawnień
budowlanych do projektowania. Oczywiste jest zatem równieżto,że na poczet wymaganego
odrębnie doświadczenia nie może sięwobec tego zaliczaćdoświadczenie, które było
wymagane dla uzyskania tych uprawnień.
Przystępujący twierdząc, iżzarzut Odwołującego opiera sięna błędnych obliczeniach,
pomimo stanowiska Zamawiającego, nie przedstawił na rozprawie sposobu liczenia
doświadczenia Grzegorza W., który w rezultacie dawałby okres wynoszący co najmniej 10
lat. Logika stanowiska Przystępującego nie wymaga bowiemżadnych obliczeń– wystarczy
ustalenie,że osoba ta nabyła swoje uprawnienia do projektowania co najmniej 10 lat przed
terminem składania ofert, i ewentualnie,że zdarzyło sięjej pełnićna przestrzeni tego okresu
przez pewien czas, nie wiadomo jak długi, funkcjęprojektanta w specjalności konstrukcyjno-
budowlanej. Treśćwykazu załączonego do oferty nie wskazuje jednak na to, iżna etapie
jego sporządzania równieżsamo Konsorcjum Grontmij w tak elastyczny sposób odczytywało
warunek określony przez Zamawiającego. Przeciwnie, wpisanie w wykazie dla Grzegorza W,
iżpełnił on stanowisko projektanta-konstruktora na przestrzeni 11 lat, od 2000 do 2011 roku,
przy 25 zadaniach inwestycyjnych (niestety nie ponumerowanych w wykazie), dla każdego z
podaniem okresu wykonywanej pracy na tym stanowisku – wskazuje na próbęuczynienia
zadośćwymaganemu sposobowi potwierdzenia spełniania warunku określonego w
ogłoszeniu o zamówieniu i s.i.w.z. Nawet jeżeli przyjąć, hipotetyczne na tym etapie
postępowania założenie (o czym poniżej), iżzdobywanie doświadczenia rozpoczęło sięz
początkiem lutego 2000 r. i zakończyło sięz końcem sierpnia 2010 r. (wpisana data
zakończenia pełnienia funkcji przy ostatnim z wykazanych zadańinwestycyjnych), to nie
trwało na przestrzeni tego okresu wymaganych 10 lat, gdyżw okresie tym sąprzerwy w
praktycznym pełnieniu funkcji o łącznej długości dwóch lat (w poszczególnych latach są
następujące okresy przerw: wrzesień2001 r., lipiec-grudzień2002 r., wrzesień-grudzień
2003 r., listopad-grudzień2004 r., czerwiec-wrzesień2005 r., lipiec-grudzień2006 r. oraz
maj 2008 r.). Natomiast w ogóle brak jest pewności co do tego, kiedy rozpoczęło się
zdobywanie doświadczenia, co wiąże sięz tym, iżprzy wskazanym jako pierwsze zadaniu
inwestycyjnym wpisano okres od sierpnia do października 2000 r., jednak przy drugim
zadaniu, co prawda jako datę„do”, literalnie wpisano „02.2000” (przy „od” wpisanym jako
„11.2000”) – nie sposób zatem tego ustalićbez uzyskania wyjaśnieńod Konsorcjum
Grontmij, podlegających ocenie Zamawiającego. W niniejszej sprawie, wobec braku
Sygn. akt KIO 635/11
skierowania takiego wezwania przez Zamawiającego, stosowne pytanie powinno być
skierowane wraz z jednoczesnym wezwaniem do uzupełnienia dokumentów w zakresie
potwierdzenia spełniania warunku opisanego w rozdziale V pkt 2 ppkt 3 lit. b s.i.w.z.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, iżnaruszenie przez Zamawiającego
przepisów ustawy Prawo zamówieńpublicznych: art. 26 ust. 3 w zw. z art. 7 ust. 3 pzp może
miećistotny wpływ na wynik postępowania, i działając na podstawie przepisów art. 192 ust.
1, 2 i ust. 3 pkt 1 ustawy pzp – orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do jego wyniku na podstawie
przepisu art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp w związku z przepisem § 5 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), obciążając Zamawiającego
kosztami postępowania odwoławczego, na które złożył sięwpis uiszczony przez
Odwołującego oraz jego uzasadnione koszty, w ramach których uwzględniono
wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3600,00 zł, na podstawie przedłożonego do akt
sprawy rachunku (faktury VAT), oraz koszt dojazdu kolejąpełnomocnika na rozprawęze
Szczecina w wysokości 140,50 zł, na podstawie wydruku biletu kolejowego z elektronicznego
systemu rezerwacji – zgodnie z przepisem § 3 pkt 2 lit. a i b przywołanego rozporządzenia.
Przewodniczący:
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
