rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2013-10-14
rok: 2013
data dokumentu: 2013-10-14
rok: 2013
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 2329/13
KIO 2329/13
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 października 2013 r., w Warszawie, odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 września 2013 r. przez
wykonawcę
GRAWIL Sp. z o.o. ul. Komunalna 7, 87-800 Włocławek
w postępowaniu prowadzonym przez
Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi ul. Sienkiewicza 3, 90-113 Łódź
przy udziale:
A. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Tadeusza Badery
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Badera Firma Produkcyjno-
Handlowo-Usługowa Dalachów 354, 46-325 Rudniki i Bader Drog Sp. z o.o. Sp.
komandytowa Dalachów 354, 46-325 Rudniki zgłaszających przystąpienie do
postępowania odwoławczego o po stronie odwołującego,
B. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Ośrodek Aktywizacji
i Szkoleń Sp. z o.o. ul. Próchnika 5, 90-408 Łódź i „Noventa” Spółdzielnia Socjalna
w Łodzi ul. Kilińskiego 236, 93-133 Łódź zgłaszających przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 września 2013 r. przez
wykonawcę
GRAWIL Sp. z o.o. ul. Komunalna 7, 87-800 Włocławek
w postępowaniu prowadzonym przez
Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi ul. Sienkiewicza 3, 90-113 Łódź
przy udziale:
A. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Tadeusza Badery
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Badera Firma Produkcyjno-
Handlowo-Usługowa Dalachów 354, 46-325 Rudniki i Bader Drog Sp. z o.o. Sp.
komandytowa Dalachów 354, 46-325 Rudniki zgłaszających przystąpienie do
postępowania odwoławczego o po stronie odwołującego,
B. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Ośrodek Aktywizacji
i Szkoleń Sp. z o.o. ul. Próchnika 5, 90-408 Łódź i „Noventa” Spółdzielnia Socjalna
w Łodzi ul. Kilińskiego 236, 93-133 Łódź zgłaszających przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża GRAWIL Sp. z o.o. i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez GRAWIL
Sp. z o.o. tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od GRAWIL Sp. z o.o. na rzecz Zarządu Dróg Wojewódzkich w Łodzi
kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013, poz. 907) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 2329/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na „zimowe utrzymanie pasów drogowych wraz ze sprzątaniem
pozimowym pasów drogowych w ciągach dróg wojewódzkich administrowanych przez
Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi w sezonach zimowych 2013-2014, 2014-2015, 2015-
2016” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.
U. z 2013 r. poz. 907), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
pod numerem 2013/S 127-218377. Wartość zamówienia jest większa niż kwoty określone na
podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
30 września 2013 r. odwołujący – Grawil Sp. z o.o. wniósł odwołanie od czynności
wadliwego badania i oceny ofert, w szczególności oferty wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia Ośrodek Aktywizacji Zawodowej i Szkoleń Sp.
z o.o. w Łodzi oraz Spółdzielnia Socjalna „Noventa” w Łodzi (zwanych dalej „konsorcjum
OAZiS”) oraz oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Bader-
Drog Sp. z o.o. Sp.k. i Tadeusza Badery prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
„Badera” Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa Tadeusz Badera (zwanych dalej
„konsorcjum Bader-Drog”) zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty konsorcjum OAZiS, pomimo że oferta ta zawiera rażąco niską
cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,
2. art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty konsorcjum OAZiS, pomimo że w odpowiedzi na wezwanie
zamawiającego nie złożyło należytych wyjaśnień elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny,
3. art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty konsorcjum Bader-Drog, pomimo że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia,
4. art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie wezwania
konsorcjum Bader-Drog do wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość
ceny, pomimo że cena oferty odbiega od szacunkowej wartości zamówienia ustalonej przez
zamawiającego i stanowi nie więcej niż 58,81% wartości zamówienia ustalonej przez
zamawiającego,
5. art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wadliwe
badanie i ocenę ofert oraz wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej,
2. powtórzenia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej,
3. odrzucenia oferty konsorcjum OAZiS na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych,
4. odrzucenia oferty konsorcjum Bader-Drog na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych,
5. dokonania wyboru oferty Grawil Sp. z o.o. jako najkorzystniejszej spośród ofert nie
podlegających odrzuceniu,
względnie o nakazanie zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej,
2. odrzucenia oferty konsorcjum OAZiS na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych,
3. wezwania konsorcjum Bader-Drog do wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny,
4. powtórzenia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej
oraz o przyznanie na rzecz odwołującego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów
wynagrodzenia pełnomocników oraz dojazdów na rozprawę według norm przepisanych.
Odwołanie dotyczy zadania 2.: „Zimowe utrzymanie pasów drogowych wraz ze sprzątaniem
pozimowym pasów drogowych w ciągach dróg wojewódzkich administrowanych przez Rejon
Dróg Wojewódzkich w Łowiczu w sezonach zimowych 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016”.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, iż zamawiający określił wysokość wadium
na poziomie 130.000 złotych, co oznacza, że oszacowana wartość zamówienia wynosi co
najmniej 4.330.000 złotych. Cena oferty konsorcjum OAZiS wynosi 2.144.714,92 zł, co
stanowi nie więcej niż 49,50 % szacunkowej wartości zamówienia, a cena oferty konsorcjum
Bader-Drog wynosi 2.548.447,70 zł, tj. 58,81 % szacunkowej wartości zamówienia. Zatem
już samo porównanie wartości zamówienia oszacowanej przez zamawiającego i cen
kwestionowanych ofert musi prowadzić do wniosku, że ceny te są rażąco niskie w stosunku
do przedmiotu zamówienia i dlatego obie kwestionowane oferty winny zostać odrzucone.
Do odwołania odwołujący załączył własne wyliczenia, które, jego zdaniem, wskazują, że
zaoferowane w kwestionowanych ofertach ceny nie dają możliwości należytej realizacji
zamówienia bez straty, ponieważ koszty realizacji będą wyższe niż ceny ofertowe.
Zdaniem odwołującego zamawiający dokonał niewłaściwej oceny pisma konsorcjum OAZiS
złożonego w odpowiedzi na skierowane w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych wezwanie do wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.
Przedmiotowe pismo stanowi tylko pozorne wyjaśnienie, ponieważ zawiera niemal wyłącznie
ogólnikowe stwierdzenia odwołujące się do sposobu kalkulacji ceny ofertowej i założonych
przez konsorcjum warunków realizacji zamówienia. W piśmie tym brak jest dokładnego
i konkretnego przedstawienia wszystkich składników cenotwórczych, co nie daje
zamawiającemu żadnej możliwości rzeczywistej weryfikacji rzetelności i prawdziwości
kalkulacji cenowej zastosowanej przez konsorcjum OAZiS, dlatego zamawiający winien był
uznać, że tego rodzaju pismo nie stanowi w ogóle niezbędnych wyjaśnień wykonawcy
w rozumieniu art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, a co za tym idzie, stanowi
bezwzględną przesłankę do odrzucenia oferty na podstawie tego przepisu.
Zamawiający dopuścił się również naruszenia przepisu art. 90 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych poprzez zaniechanie wezwania konsorcjum Bader-Drog do
wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, pomimo że cena oferty
odbiega dalece od szacunkowej wartości zamówienia. Zamawiający nie podjął
konsekwentnych działań w stosunku do obu tych ofert, gdyż powziął wątpliwości co do
rażąco niskiej ceny oferty konsorcjum OAZiS, a jednocześnie bezzasadnie poniechał tego
rodzaju wątpliwości w stosunku do oferty konsorcjum Bader-Drog, pomimo że poziom
cenowy tych ofert jest zbliżony.
W odpowiedzi zamawiający wniósł o oddalenie odwołania.
W uzasadnieniu zamawiający wskazał, że odwołujący podniósł kwestię proporcji cen obu
ofert do szacunkowej wartości zamówienia oraz omówił zawartość poszczególnych
elementów cen jednostkowych jednocześnie odwołując się do swoich doświadczeń
związanych z utrzymaniem autostrady A-1 na sąsiadujących terenach. W oparciu o te
doświadczenia przedstawił szczegółowe wyliczenia wskazując na 86 dni, jako liczbę zdarzeń
wymagających prowadzenia czynnej akcji zimowej, podczas gdy zamawiający założył 40
wyjazdów, w tym około 70 dni z opadami śniegu. Wskazał na nieprawidłowość polegającą na
przyjmowaniu w tej sytuacji kosztu 1 samochodu ciężarowego jako całość kosztów
niezbędnych do prowadzenia akcji zimowego utrzymania na 1 km drogi i pomijanie kosztów
większej ilości jednostek sprzętowych, a także sprzętu ciężkiego: ładowarek i równiarek.
Wskazał ponadto, że z uwagi na duże rozczłonkowanie robót nieprawidłowe jest przyjęte
przez konsorcjum OAZIS założenie osiągnięcia wydajności 15.000 m
2
w ciągu 1 godziny
w zakresie utrzymania chodników. Jednocześnie jednak wskazał, że możliwe jest w tym
przypadku osiągnięcie zysku na poziomie do 15%.
Odwołujący przedstawił wyliczenia podkreślając konieczność uwzględnienia w cenie:
kosztów załadunku materiałów, kosztów dodatkowego samochodu do odśnieżania dla 50%
czasu i kosztów sprzętu ciężkiego, przy czym posłużył się cenami własnymi. Oszacował
również koszty pośrednie konsorcjum OAZiS na poziomie 35% kosztów bezpośrednich.
W konsekwencji wyliczył stratę konsorcjum OAZiS na poziomie 165.869,84 zł netto.
Odwołujący przedstawił również analizę wyjaśnień konsorcjum Bader-Drog dla zadań nr 1
i nr 5, bowiem w przypadku zadania nr 2 takiego wezwania zamawiający nie kierował.
Zamawiający wskazał, iż dla zadania 2. zostały złożone 3 oferty: odwołującego z ceną
4.614.401,42 zł, konsorcjum OAZiS z ceną 2.144.714,92 zł oraz konsorcjum Bader-Drog
z ceną 2.548.447,70 zł. Zamawiający przeznaczył na realizację zamówienia 4.767.055,44 zł.
W odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnień ceny konsorcjum OAZiS przedłożyło wyjaśnienia,
w których potwierdziło, że cena została skalkulowana prawidłowo i przy dołożeniu należytej
staranności, a przyjęte ceny jednostkowe są cenami rynkowymi i zostały skalkulowane
z uwzględnieniem czynników składających się na cenę, tj. piasku, robocizny i amortyzacji
sprzętu, zawierają wszelkie koszty bezpośrednie i pośrednie, niezbędne do poniesienia dla
terminowego i prawidłowego wykonania zamówienia, zysk oraz wszystkie wymagane
przepisami podatki i opłaty. Wskazało też na kalkulację ceny jednostkowej dwóch najbardziej
znaczących dla ceny ofertowej elementów: odśnieżania i posypywania chodników oraz koszt
pracy samochodu ciężarowego określając go na ok. 20 zł za 1 km. Wskazało, że dysponuje
specjalistycznym sprzętem oraz dostateczną liczbą sprawdzonych i doświadczonych
pracowników, posiada umowy z dostawcami materiałów, paliwa z dużymi rabatami
i korzystnymi warunkami płatności. Posiadany sprzęt wykorzystywany jest przez cały rok, co
korzystnie wpływa na obniżenie kosztów utrzymania pojazdów. Duże znaczenie w określaniu
cen ma niski koszt zatrudnianych pracowników, gdyż współrealizuje projekty, które mają na
celu aktywizowanie osób bezrobotnych – wynagrodzenie uczestnika biorącego udział
w projekcie jest współfinansowane ze środków publicznych, co pozwala w dużym stopniu
obniżyć koszty. Posiada również podpisane umowy z Powiatowym Urzędem Pracy w Łodzi
w ramach prac interwencyjnych dla 25 osób, gdzie refundacja na 1 pracownika wynosi 750 zł
wynagrodzenia miesięcznego plus 130,80 zł składki na ZUS opłacanej przez pracodawcę.
Współpracuje również ze spółdzielniami socjalnymi oraz zatrudnia osoby z orzeczeniem
o niepełnosprawności, których płaca dofinansowana jest przez PFRON. Również
Spółdzielnia Socjalna „Noventa” uzyskuje dofinansowanie do swojej działalności w postaci
refundacji składek ZUS dla swoich członków (pracowników) w wysokości 503,04 zł
miesięcznie. Zrzesza ona 34 osoby, co daje oszczędności w skali 1 miesiąca w wysokości
12.072,96 zł.
W ocenie Zamawiającego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, nie sposób bowiem
zgodzić się z zarzutami uwzględniając stan faktyczny. Ocena złożonych przez konsorcjum
OAZiS wyjaśnień dowodzi, że w tym konkretnym przypadku, z uwagi na indywidualne
okoliczności niedostępne innym wykonawcom, wykonawca ten miał prawo założyć niższe
koszty, które pozwoliły na skalkulowane ceny oferty na wskazanym poziomie bez zakładania
strat.
Istotne są też warunki świadczenia usługi – standard zimowego utrzymania drogi, czyli
ustalony przez zarządzającego drogą minimalny poziom utrzymania pasów drogowych oraz
dopuszczalne odstępstwa od standardu w warunkach występowania opadów śniegu (lubśliskości zimowej), jak również dopuszczalny maksymalny czas występowania tych
odstępstw dla dróg objętych zamówieniem znacznie odbiega od standardu przyjętego dla
autostrady A1 i powoływanie się odwołującego na doświadczenia, częstość i charakter
wyjazdów, a tym samym koszty, nie jest adekwatne do przedmiotu zamówienia objętego
postępowaniem. Wymagana przez zamawiającego liczba pługopiaskarek nie oznacza, że
muszą one pracować równocześnie na tym samym kilometrze drogi. Wykonawca do
prowadzenia akcji interwencyjnej lub czynnej zimowego utrzymania powinien bowiem
wykorzystać taką ilość jednostek sprzętowych, jaka jest niezbędna do prowadzenia działań
zgodnie z założonymi standardami.
W przypadku zadania 2. standard II utrzymania to 19,769 km, a standard III 205,037 km.
Standard II stanowi zatem jedynie 9,6% całości sieci objętej zimowym utrzymaniem.
W przypadku standardu III posypywanie nawierzchni występuje jedynie lokalnie, co oznacza
mniejszą pracochłonność i mniejsze zużycie materiału (a więc i załadunek), niż w przypadku
standardu II. Drogi te są drogami jednoprzestrzennymi i o niewielkiej szerokości. Stosowanie
zestawu składającego się z dwóch pługów przewiduje się jedynie przy intensywnych
opadach śniegu. Nie jest tu również zasadne odwoływanie się do wyjątkowo śnieżnej
ostatniej zimy, gdyż zimy poprzednie nie charakteryzowały się taką ilością i częstotliwością
opadów śniegu – zgodnie z informacjami IMiGW liczba dni z pokrywą śnieżną w roku 2012
przekroczyła o 47 dni średnią z wielolecia 1971-2000.
Uwzględniając okoliczność, że cena oferty konsorcjum OAZiS była istotnie niższa od
szacunkowej wartości zamówienia, a także wystąpiła różnica ponad 10% pomiędzy ceną
określoną w ofercie konsorcjum OAZiS i ofercie konsorcjum Bader-Drog zamawiający
wezwał konsorcjum OAZiS do przedstawienia wyjaśnień w sprawie elementów ceny
mających wpływ na wysokość oferty.
Art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych wskazuje, że zamawiający może uznać,
iż cena oferty jest ceną rażąco niską i odrzucić ofertę tylko wówczas, gdy wyjaśnienia nie
zostały złożone lub ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że cena
oferty jest ceną rażąco niską. W ocenie zamawiającego wyjaśnienia konsorcjum OAZiS
złożone w odpowiedzi na wezwanie były wystarczające i przekonujące i nie dawały podstaw
do przyjęcia, że zaoferowana cena jest rażąco niska. Wskazały na indywidualny charakter
czynników niedostępnych innym wykonawcom w postępowaniu, tj. pomoc publiczną
i refundację dla pracowników w wysokości 750 zł wynagrodzenia miesięcznego oraz 130,80
zł składki na ZUS oraz dofinansowanie dla Spółdzielni Socjalnej „Noventa”, która również
uzyskuje dofinansowanie dla pracowników w wysokości 503,04 zł miesięcznie. Pozwala to
na istotne obniżenie kosztów działania wykonawcy.
Nie ma wymogu, aby w wyjaśnieniach konsorcjum OAZiS musiały znaleźć się szczegółowe
kalkulacje.
Zamawiający wziął pod uwagę konkretne wskazane przez konsorcjum OAZiS w ramach
złożonych wyjaśnień okoliczności dotyczące indywidualnej sytuacji tego wykonawcy, w tym
obiektywne okoliczności mające wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Nie jest bowiem
wystarczające porównanie jedynie arytmetyczne cen ofert oraz wartości szacunkowej
przedmiotu zamówienia, ustalonej przez zamawiającego.
Przedmiotem zamówienia jest usługa, w której istotną część kosztów związanych z realizacją
zamówienia stanowi koszt pracy ludzkiej.
Celem postępowania jest udzielenie zamówienia za możliwie niskie wynagrodzenie,
a granica pomiędzy najniższą ceną będącą efektem konkurencji pomiędzy podmiotami
a rażąco niską ceną jest nieostra. Występowanie różnic pomiędzy cenami zaoferowanymi
w ofertach złożonych przez poszczególnych wykonawców jest naturalnym objawem
konkurencji i nie jest wystarczające dla postawienia zarzutu rażąco niskiej ceny cenie którejś
z ofert. Oferta najkorzystniejsza cenowo jest z reguły ofertą z ceną niższą niż szacunkowa
wartość zamówienia. Również w przypadku pozostałych zadań wystąpiła znaczna różnica
w wysokości zaoferowanych cen, która wahała się od 29% do 107% szacunkowej wartości
zamówienia, przy czym żadna z cen nie została uznana za rażąco niską.
Zamawiający musi szacować wartość zamówienia z uwzględnieniem zasady ostrożnej
wyceny przedmiotu zamówienia, w sposób uśredniony i nie nadmiernie optymistyczny, skoro
odnosi się ona do niedających się przewidzieć zachowań wykonawców, działających
w ramach rynku konkurencyjnego. Wartość szacunkowa zamówienia nie może odpowiadać
najniższej spodziewanej cenie, a stanowi raczej wyraz uśrednionych oczekiwań co do
odpowiedzi wykonawców.
Co do zarzutu zaniechania wezwania konsorcjum Bader-Drog o wyjaśnienia w zakresie ceny
– zamawiający musi mieć przesłanki do zastosowania art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych racjonalnie uzasadniające wezwanie do złożenia wyjaśnień w kontekście
zarzutu rażąco niskiej ceny oferty, a w przypadku uznania za najkorzystniejszą oferty
konsorcjum OAZiS wzywanie takie nie było racjonalne. Zamawiający nie jest uprawniony do
stosowania tego przepisu „z ostrożności” w sytuacji, gdy brak jest podstaw do stwierdzenia,że cena oferty jest ceną rażąco niską.
Wobec
niepotwierdzenia
się
zarzutów
dotyczących
czynności
wyboru
oferty
najkorzystniejszej zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Prawo zamówień publicznych
również nie zasługuje na uwzględnienie.
Przystąpienie po stronie odwołującego zgłosili wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia Bader-Drog Sp. z o.o. Sp.k. i Tadeusz Badera prowadzący
działalność gospodarczą pod nazwą „Badera” Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa
Tadeusz Badera popierając stanowisko odwołującego.
Przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosili wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia Ośrodek Aktywizacji Zawodowej i Szkoleń Sp. z o.o. w Łodzi oraz
Spółdzielnia Socjalna „Noventa” w Łodzi.
Przystępujący stwierdził, iż zarzuty odwołania zawierają wadliwe założenia, bowiem nie jest
on przedsiębiorcą prowadzącym działalność o charakterze zarobkowym, lecz społecznym
i nie jest nastawiony na zysk jako taki, jest on inwestowany w cele społeczne.
Zamawiający wymagał pięciu pługopiaskarek i sprzęt ten jest w posiadaniu przystępującego,
jednak do realizacji wystarczą cztery pojazdy, jedna pługopiaskarka zostaje jako awaryjna.
Jedna pługopiaskarka jest w stanie odśnieżyć 25 km drogi przy jednym wyjeździe.
Odśnieżanie 25 km trwa 1-2 godziny. 20 złotych to cena jednostkowa za 1 km drogi i jest to
cena średnia. Wykonawca ma potencjał osobowy ok. 200 pracowników. Podana przez niego
cena 32,00 zł plasuje się na średnim poziomie spośród cen rynkowych. W Sieradzu
oferowano 7,00 zł, w Piotrkowie Trybunalskim 25,00-27,00 zł, w Zgierzu 15,00 zł za
posypywanie i 21,00 zł za pługowanie.
Do realizacji zamówienia wykonawca nie potrzebuje własnego piasku i soli, gdyż zapewnia
go zamawiający.
Cena dotyczyła 1 km odśnieżania za 1 wyjazd w sezonie, a może ich nastąpić kilkadziesiąt.
Do realizacji zamówienia przewidział 12 kierowców oraz 10-12 osób do oczyszczania
chodników.
Zgodnie z przepisami prawa spółdzielnie socjalne otrzymują dopłatę do ZUS dla
pracowników przez 2 lata pracy, a przez trzeci rok połowę wysokości do każdego członka
spółdzielni związanego spółdzielczą umową o pracę.
Przedstawił kalkulację poz. 1 i 4 kosztorysu dla zadania nr 2 oraz informację o dopłacie do
pracowników. Wskazany w niej koszt 8,307 zł za 1 km dotyczy tylko przejazdu
jednostronnego, razem dawałby koszt 16,61 zł. W swoich wyjaśnieniach wskazał, iż na 1 km
przewiduje 20,00 zł, dlatego pozostają mu 3,40 zł zapasu na nieprzewidziane wydatki, czyli
z każdego przejazdu byłoby to ok. 3 400,00 zł.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
złożonych oświadczeń i dokumentów Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba ustaliła, iż stan faktyczny postępowania nie jest sporny między stronami.
Odwołanie dotyczy zadania 2., tj. zimowego utrzymania pasów drogowych wraz ze
sprzątaniem pozimowym pasów drogowych w ciągach dróg wojewódzkich administrowanych
przez Rejon Dróg Wojewódzkich w Łowiczu w sezonach zimowych 2013-2014, 2014-2015,
2015-2016. Dla tego zadania zostały złożone 3 oferty: konsorcjum OAZiS z ceną
2.144.714,92 zł, konsorcjum Bader-Drog z ceną 2.548.447,70 zł oraz odwołującego z ceną
4.614.401,42 zł.
Jak wynika z powyższego, ceny dwóch pierwszych ofert są do siebie dość podobne,
natomiast cena trzeciej oferty jest od nich znacznie wyższa, natomiast w większym stopniu
odpowiada
wyliczeniom
zamawiającego, który
wartość
szacunkową
zamówienia
podstawowego określił na 4.767.055,44 zł brutto (przewidział też zamówienia uzupełniające
50%).
Zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia do zimowego utrzymania dróg zalicza się:
1. usuwanie śniegu z jezdni, chodnika, pobocza oraz innych elementów pasa drogowego, tj.
zatoki autobusowe, parkingi, ścieżki pieszo-rowerowe,
2. zapobieganie powstawaniu i zwalczaniu śliskości zimowej poprzez stosowanie materiałów
(sól drogowa, piasek, solanka),
3. pozimowe sprzątanie jezdni, chodników i wpustów ulicznych,
4. wyjazdy interwencyjne na wezwania straży pożarnej i policji w związku z zaistniałymi
wypadkami bądź awariami.
Zamawiający w opisie przedmiotu zamówienia przewidział pracę sprzętu w ilości 40
wyjazdów w każdym sezonie. Okres pracy sprzętu rozpoczyna się z chwilą zgłoszenia
gotowości przez wykonawcę do dyżurnego akcji zimowej, który takie wezwanie do
wykonawcy kieruje. Zgłoszenie się do pracy bez wezwania dyżurnego nie będzie opłacane
przez zamawiającego (pkt 11-13 opisu).
Zamawiający wymagał, aby wykonawca posiadał sprzęt do utrzymania dróg: pługopiaskarki
i pługosolarki, pługi lemieszowe, równiarki z zamontowanym pługiem, pługi wirnikowe,
spychacze, ładowarki.
Materiał w postaci soli drogowej, piasku i solanki zabezpieczy zamawiający (str. 7 opisu).
Konsorcjum OAZiS w swojej ofercie zaproponowało za zimowe utrzymanie dróg 32 zł netto
za 1 km w sezonie 2013-2014 i 2014-2015 oraz 35 zł netto za 1 km w sezonie 2015-2016, co
przy wskazanej przez zamawiającego ilości kilometrów i przewidywanej ilości wyjazdów dało
wartość brutto za sezon 2013-2014 kwotę 310.771,81 złotych, za sezon 2014-2015 kwotę
310.771,81 zł oraz za sezon 2015-2016 kwotę 339.906,67 złotych.
Za zimowe utrzymanie chodników wykonawca ten zaproponował 15 zł za 100 m
2
za sezon
2013-2014 i 2014-2015 oraz 16 zł za sezon 2015-2016, co dało łącznie odpowiednio
326.328,84 złotych w latach 2013-2014 i 2014-2015 oraz 347.988,10 złotych w sezonie
2015-2016.
Wykonawca ten wskazał też dla wszystkich sezonów cenę jednostkową netto 300 złotych za
kilometr za pozimowe sprzątanie jezdni oraz 0,20 zł/m
2
pozimowego oczyszczania
chodników i 30 złotych za oczyszczenie jednego wpustu ulicznego. Wyjazd interwencyjny
wycenił na 25 zł netto za km, co przy założonych 100 km i 10 wyjazdach dało kwotę 25.000
zł za sezon.
W ofercie konsorcjum Bader-Drog zimowe utrzymanie dróg wyceniono na 26 zł netto za 1
km w sezonie 2013-2014, 27 zł w sezonie 2014-2015 oraz 28 zł netto w sezonie 2015-2016,
co dało wartość brutto za sezon 2013-2014 kwotę 252.502,10 złotych, za sezon 2014-2015
kwotę 262,213,72 zł oraz za sezon 2015-2016 kwotę 271.925,34 złotych.
Za zimowe utrzymanie chodników wykonawca ten zaproponował 20 zł za 100 m
2
za sezon
2013-2014, 21 zł za sezon 2014-2015 oraz 22 zł za sezon 2015-2016, co dało łącznie
odpowiednio 434.985,12 złotych w latach 2013-2014, 456.734,38 złotych w latach 2014-
2015 oraz 478.438,63 złotych w sezonie 2015-2016.
Wykonawca ten wskazał też dla wszystkich sezonów cenę jednostkową netto 350/700 zł
(omiatanie jednostronne/dwustronne) za kilometr za pozimowego sprzątania jezdni oraz 0,35
zł/m
2
pozimowego oczyszczania chodników i 50 złotych za oczyszczenie jednego wpustu
ulicznego. Wyjazd interwencyjny wycenił na 60 zł netto za km, co przy założonych 100 km
i 10 wyjazdach dało kwotę 60.000 zł za sezon.
Zgodnie z postanowieniami rozdziału 9. specyfikacji istotnych warunków zamówienia „Opis
sposobu obliczenia ceny” cena oferty powinna obejmować całkowity koszt realizacji
zamówienia wraz z kosztami towarzyszącymi. Ceny określone w formularzu cenowym nie
będą zmieniane w trakcie realizacji umowy ani podlegały waloryzacji.
Wykonawcy mieli wypełnić formularz cenowy przygotowany przez zamawiającego.
Zgodnie z § 3 ust. 2 wzoru umowy podstawą rozliczeń za wykonane usługi są ceny
jednostkowe poszczególnych pozycji kosztorysu ofertowego. Wynagrodzenie miesięczne
stanowić będzie suma iloczynów wykonanych w danym miesiącu jednostek rozliczeniowych
danej pozycji kosztorysowej i ceny jednostkowe tej pozycji.
Realizacja zamówienia została przewidziana do 31 maja 2016 r. lub do wyczerpania kwoty
umowy, w zależności, co nastąpi pierwsze.
W odniesieniu do samej instytucji wyjaśnień poziomu ceny, o której mowa w art. 90 ustawy
Prawo zamówień publicznych, jak i odrzucenia oferty czy to na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4
czy art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, należy wskazać przede wszystkim,że różnica między cenami ofert wykonawców, cenami ofert a wartością kosztorysu
inwestorskiego i ewentualnie kwoty przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia uzasadnia
wszczęcie procedury wyjaśniającej kwestię rażąco niskiej ceny, jednak nie oznacza sama
w sobie istnienia takiej ceny w ofercie danego wykonawcy. Są to bowiem jedynie przesłanki
uzasadniające powzięcie przez zamawiającego podejrzeń co do istnienia takiej ceny lub
mniemania, że cena może być ceną rażąco niską (nazywane skrótowo domniemaniem,
jakkolwiek nie mają nic wspólnego z cywilistycznym praesumptio), które jednak
z domniemaniem mają tę wspólną cechę, że wykonawca musi zamawiającego przekonać, iż
okoliczności te (rażąco niska cena) w stosunku do jego oferty nie zachodzą. W tym celu
wykonawca musi złożyć wyjaśnienia na tyle przekonujące, aby zamawiający, oceniając je,
doszedł do takiego wniosku. I choć złożenie dowodów, o których mowa w art. 90 ust. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych, nie jest z formalnego punktu konieczne, to
dostarczenie dowodów na poparcie twierdzeń ma niewątpliwe znaczenie dla tej oceny.
Zatem choć wszczęcie procedury wyjaśniającej może zostać zapoczątkowane przez
porównanie ww. cen i wartości, to samo ustalanie, czy cena oferty jest, czy nie jest rażąco
niska, odnosi się wyłącznie do tej oferty, a wyznacznikiem poprawności ceny jest, czy
wykonawca jest w stanie zrealizować zamówienie za zaoferowaną cenę, m.in. czy jest
w stanie uzyskać deklarowane ceny materiałów, robocizny, pracy sprzętu, wynagrodzenia
pracowników itd.
Dla oceny poprawności w zakresie dokładności i merytorycznej wartości wyjaśnień
znaczenie ma też sposób, w jaki prośba zamawiającego o wyjaśnienia zostanie
sformułowana – im bardziej szczegółowe i konkretne pytania postawi zamawiający, tym te
wyjaśnienia powinny być dokładniejsze, gdyż odpowiedź nie powinna mieć zakresu
węższego czy jedynie ogólnego.
Nie ma także przeszkód, by zamawiający – po stwierdzeniu, iż niektóre elementy wyjaśnień
wykonawcy budzą jego wątpliwości lub nie są do końca jasne, zażądał ich uszczegółowienia
lub udowodnienia.
Wynika więc z tego, iż znaczenie rozstrzygające będzie miało zawsze ustosunkowanie się
do konkretnej, złożonej oferty, czy to przez zamawiającego, czy wykonawcę. Zatem również
odwołujący dowodząc swoich zarzutów, musi się do oferty odnieść. Natomiast w niniejszym
przypadku odwołujący przedstawił w odwołaniu swoją kalkulację – co było zrozumiałe, gdyż
składając odwołanie nie dysponował innymi materiałami w tym zakresie niż tylko oferta
i wyjaśnienia konsorcjum OAZiS – jednak zupełnie nie odniósł się do kalkulacji kosztów
przedstawionej przez tego wykonawcę podczas rozprawy, a która została odwołującemu
udostępniona. Zatem zarzutu wystąpienia rażąco niskiej ceny nie można uznać za
udowodniony.
Również podczas rozprawy zamawiający i konsorcjum OAZiS wskazali na sposóbświadczenia usługi, który ma wpływ na koszty jej świadczenia, a który odmiennie został
opisany w kalkulacji odwołującego zawartej w odwołaniu – przede wszystkim nie jest to cena
ryczałtowa, lecz zależy od liczby wyjazdów, zatem większa ilość dni z opadami śniegu niż
zakładana nie powoduje de facto zmniejszenia ceny jednostkowej za wyjazd, lecz zwiększa
wynagrodzenie wykonawcy. Wykonawca nie musi też utrzymywać pracowników i sprzętu
w całodobowej gotowości do usuwania spadłego śniegu, lecz działa dopiero na wezwanie
pracownika zamawiającego.
Co do samych wyjaśnień złożonych przez konsorcjum OAZiS na wezwanie zamawiającego,
to oczywiście w dużej mierze zawierają one informacje, aczkolwiek istotne dla kosztów, to
jednak ogólne i dostępne wielu przedsiębiorcom, jak posiadanie własnego sprzętu czy
zatrudnianie doświadczonych pracowników. Wyjaśnienia te zawierają jednak także
konkretne dane, czyli koszt pracy ciągnika do odśnieżania chodnika i samochodu
ciężarowego (czyli pługopiaskarek itp.) oraz kwoty dofinansowania do pracowników
z Powiatowego Urzędu Pracy w Łodzi i PFRON, refundacja składek ZUS oraz wysokość
oszczędności z tego tytułu. Oczywiście brak w nich tak szczegółowego przedstawienia
kalkulacji, jaka została przedstawiona podczas rozprawy, jednak nie można uznać, że
wyjaśnienia w ogóle nie zostały złożone. Z drugiej strony wskazują też na elementy, które
pozwalają przypuszczać, że w stosunku do konsorcjum OAZiS rzeczywiście zachodzą
okoliczności pozwalające mu obniżyć cenę swoich usług (refundacja dla pracowników,
charakter prowadzonej działalności – spółdzielnia socjalna). Zatem zamawiający co najwyżej
powinien był poprosić o uszczegółowienie wyjaśnień.
Natomiast co do konsorcjum Bader-Drog – zamawiający nie poprosił tego wykonawcy
o wyjaśnienie ceny, niewątpliwie ze względu na to, że cena tej oferty była wyższa niż cena
oferty konsorcjum OAZiS. Jednak cena ta różni się tylko nieznacznie, przy tym nie sposób
z góry założyć, że również w stosunku do tego wykonawcy zachodzą okoliczności
charakterystyczne tylko dla niego albo podobne do wskazanych przez konsorcjum OAZiS,
które pozwalają mu obniżyć cenę do takiego poziomu. Tak więc rzeczywiście byłoby
wskazane, żeby zamawiający również tego wykonawcę wezwał do złożenia wyjaśnień
w zakresie ceny. Biorąc jednak pod uwagę, iż jest to oferta druga w rankingu cen i nie
została uznana za najkorzystniejszą, nie można obecnie stwierdzić wpływu braku takiego
wezwania na wynik postępowania.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji odwołanie oddalając.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………..……
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża GRAWIL Sp. z o.o. i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez GRAWIL
Sp. z o.o. tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od GRAWIL Sp. z o.o. na rzecz Zarządu Dróg Wojewódzkich w Łodzi
kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013, poz. 907) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 2329/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na „zimowe utrzymanie pasów drogowych wraz ze sprzątaniem
pozimowym pasów drogowych w ciągach dróg wojewódzkich administrowanych przez
Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi w sezonach zimowych 2013-2014, 2014-2015, 2015-
2016” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.
U. z 2013 r. poz. 907), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
pod numerem 2013/S 127-218377. Wartość zamówienia jest większa niż kwoty określone na
podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
30 września 2013 r. odwołujący – Grawil Sp. z o.o. wniósł odwołanie od czynności
wadliwego badania i oceny ofert, w szczególności oferty wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia Ośrodek Aktywizacji Zawodowej i Szkoleń Sp.
z o.o. w Łodzi oraz Spółdzielnia Socjalna „Noventa” w Łodzi (zwanych dalej „konsorcjum
OAZiS”) oraz oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Bader-
Drog Sp. z o.o. Sp.k. i Tadeusza Badery prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
„Badera” Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa Tadeusz Badera (zwanych dalej
„konsorcjum Bader-Drog”) zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty konsorcjum OAZiS, pomimo że oferta ta zawiera rażąco niską
cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,
2. art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie odrzucenia oferty konsorcjum OAZiS, pomimo że w odpowiedzi na wezwanie
zamawiającego nie złożyło należytych wyjaśnień elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny,
3. art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty konsorcjum Bader-Drog, pomimo że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia,
4. art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie wezwania
konsorcjum Bader-Drog do wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość
ceny, pomimo że cena oferty odbiega od szacunkowej wartości zamówienia ustalonej przez
zamawiającego i stanowi nie więcej niż 58,81% wartości zamówienia ustalonej przez
zamawiającego,
5. art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wadliwe
badanie i ocenę ofert oraz wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej,
2. powtórzenia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej,
3. odrzucenia oferty konsorcjum OAZiS na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych,
4. odrzucenia oferty konsorcjum Bader-Drog na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych,
5. dokonania wyboru oferty Grawil Sp. z o.o. jako najkorzystniejszej spośród ofert nie
podlegających odrzuceniu,
względnie o nakazanie zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej,
2. odrzucenia oferty konsorcjum OAZiS na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych,
3. wezwania konsorcjum Bader-Drog do wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny,
4. powtórzenia czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej
oraz o przyznanie na rzecz odwołującego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów
wynagrodzenia pełnomocników oraz dojazdów na rozprawę według norm przepisanych.
Odwołanie dotyczy zadania 2.: „Zimowe utrzymanie pasów drogowych wraz ze sprzątaniem
pozimowym pasów drogowych w ciągach dróg wojewódzkich administrowanych przez Rejon
Dróg Wojewódzkich w Łowiczu w sezonach zimowych 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016”.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, iż zamawiający określił wysokość wadium
na poziomie 130.000 złotych, co oznacza, że oszacowana wartość zamówienia wynosi co
najmniej 4.330.000 złotych. Cena oferty konsorcjum OAZiS wynosi 2.144.714,92 zł, co
stanowi nie więcej niż 49,50 % szacunkowej wartości zamówienia, a cena oferty konsorcjum
Bader-Drog wynosi 2.548.447,70 zł, tj. 58,81 % szacunkowej wartości zamówienia. Zatem
już samo porównanie wartości zamówienia oszacowanej przez zamawiającego i cen
kwestionowanych ofert musi prowadzić do wniosku, że ceny te są rażąco niskie w stosunku
do przedmiotu zamówienia i dlatego obie kwestionowane oferty winny zostać odrzucone.
Do odwołania odwołujący załączył własne wyliczenia, które, jego zdaniem, wskazują, że
zaoferowane w kwestionowanych ofertach ceny nie dają możliwości należytej realizacji
zamówienia bez straty, ponieważ koszty realizacji będą wyższe niż ceny ofertowe.
Zdaniem odwołującego zamawiający dokonał niewłaściwej oceny pisma konsorcjum OAZiS
złożonego w odpowiedzi na skierowane w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych wezwanie do wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.
Przedmiotowe pismo stanowi tylko pozorne wyjaśnienie, ponieważ zawiera niemal wyłącznie
ogólnikowe stwierdzenia odwołujące się do sposobu kalkulacji ceny ofertowej i założonych
przez konsorcjum warunków realizacji zamówienia. W piśmie tym brak jest dokładnego
i konkretnego przedstawienia wszystkich składników cenotwórczych, co nie daje
zamawiającemu żadnej możliwości rzeczywistej weryfikacji rzetelności i prawdziwości
kalkulacji cenowej zastosowanej przez konsorcjum OAZiS, dlatego zamawiający winien był
uznać, że tego rodzaju pismo nie stanowi w ogóle niezbędnych wyjaśnień wykonawcy
w rozumieniu art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, a co za tym idzie, stanowi
bezwzględną przesłankę do odrzucenia oferty na podstawie tego przepisu.
Zamawiający dopuścił się również naruszenia przepisu art. 90 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych poprzez zaniechanie wezwania konsorcjum Bader-Drog do
wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, pomimo że cena oferty
odbiega dalece od szacunkowej wartości zamówienia. Zamawiający nie podjął
konsekwentnych działań w stosunku do obu tych ofert, gdyż powziął wątpliwości co do
rażąco niskiej ceny oferty konsorcjum OAZiS, a jednocześnie bezzasadnie poniechał tego
rodzaju wątpliwości w stosunku do oferty konsorcjum Bader-Drog, pomimo że poziom
cenowy tych ofert jest zbliżony.
W odpowiedzi zamawiający wniósł o oddalenie odwołania.
W uzasadnieniu zamawiający wskazał, że odwołujący podniósł kwestię proporcji cen obu
ofert do szacunkowej wartości zamówienia oraz omówił zawartość poszczególnych
elementów cen jednostkowych jednocześnie odwołując się do swoich doświadczeń
związanych z utrzymaniem autostrady A-1 na sąsiadujących terenach. W oparciu o te
doświadczenia przedstawił szczegółowe wyliczenia wskazując na 86 dni, jako liczbę zdarzeń
wymagających prowadzenia czynnej akcji zimowej, podczas gdy zamawiający założył 40
wyjazdów, w tym około 70 dni z opadami śniegu. Wskazał na nieprawidłowość polegającą na
przyjmowaniu w tej sytuacji kosztu 1 samochodu ciężarowego jako całość kosztów
niezbędnych do prowadzenia akcji zimowego utrzymania na 1 km drogi i pomijanie kosztów
większej ilości jednostek sprzętowych, a także sprzętu ciężkiego: ładowarek i równiarek.
Wskazał ponadto, że z uwagi na duże rozczłonkowanie robót nieprawidłowe jest przyjęte
przez konsorcjum OAZIS założenie osiągnięcia wydajności 15.000 m
2
w ciągu 1 godziny
w zakresie utrzymania chodników. Jednocześnie jednak wskazał, że możliwe jest w tym
przypadku osiągnięcie zysku na poziomie do 15%.
Odwołujący przedstawił wyliczenia podkreślając konieczność uwzględnienia w cenie:
kosztów załadunku materiałów, kosztów dodatkowego samochodu do odśnieżania dla 50%
czasu i kosztów sprzętu ciężkiego, przy czym posłużył się cenami własnymi. Oszacował
również koszty pośrednie konsorcjum OAZiS na poziomie 35% kosztów bezpośrednich.
W konsekwencji wyliczył stratę konsorcjum OAZiS na poziomie 165.869,84 zł netto.
Odwołujący przedstawił również analizę wyjaśnień konsorcjum Bader-Drog dla zadań nr 1
i nr 5, bowiem w przypadku zadania nr 2 takiego wezwania zamawiający nie kierował.
Zamawiający wskazał, iż dla zadania 2. zostały złożone 3 oferty: odwołującego z ceną
4.614.401,42 zł, konsorcjum OAZiS z ceną 2.144.714,92 zł oraz konsorcjum Bader-Drog
z ceną 2.548.447,70 zł. Zamawiający przeznaczył na realizację zamówienia 4.767.055,44 zł.
W odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnień ceny konsorcjum OAZiS przedłożyło wyjaśnienia,
w których potwierdziło, że cena została skalkulowana prawidłowo i przy dołożeniu należytej
staranności, a przyjęte ceny jednostkowe są cenami rynkowymi i zostały skalkulowane
z uwzględnieniem czynników składających się na cenę, tj. piasku, robocizny i amortyzacji
sprzętu, zawierają wszelkie koszty bezpośrednie i pośrednie, niezbędne do poniesienia dla
terminowego i prawidłowego wykonania zamówienia, zysk oraz wszystkie wymagane
przepisami podatki i opłaty. Wskazało też na kalkulację ceny jednostkowej dwóch najbardziej
znaczących dla ceny ofertowej elementów: odśnieżania i posypywania chodników oraz koszt
pracy samochodu ciężarowego określając go na ok. 20 zł za 1 km. Wskazało, że dysponuje
specjalistycznym sprzętem oraz dostateczną liczbą sprawdzonych i doświadczonych
pracowników, posiada umowy z dostawcami materiałów, paliwa z dużymi rabatami
i korzystnymi warunkami płatności. Posiadany sprzęt wykorzystywany jest przez cały rok, co
korzystnie wpływa na obniżenie kosztów utrzymania pojazdów. Duże znaczenie w określaniu
cen ma niski koszt zatrudnianych pracowników, gdyż współrealizuje projekty, które mają na
celu aktywizowanie osób bezrobotnych – wynagrodzenie uczestnika biorącego udział
w projekcie jest współfinansowane ze środków publicznych, co pozwala w dużym stopniu
obniżyć koszty. Posiada również podpisane umowy z Powiatowym Urzędem Pracy w Łodzi
w ramach prac interwencyjnych dla 25 osób, gdzie refundacja na 1 pracownika wynosi 750 zł
wynagrodzenia miesięcznego plus 130,80 zł składki na ZUS opłacanej przez pracodawcę.
Współpracuje również ze spółdzielniami socjalnymi oraz zatrudnia osoby z orzeczeniem
o niepełnosprawności, których płaca dofinansowana jest przez PFRON. Również
Spółdzielnia Socjalna „Noventa” uzyskuje dofinansowanie do swojej działalności w postaci
refundacji składek ZUS dla swoich członków (pracowników) w wysokości 503,04 zł
miesięcznie. Zrzesza ona 34 osoby, co daje oszczędności w skali 1 miesiąca w wysokości
12.072,96 zł.
W ocenie Zamawiającego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, nie sposób bowiem
zgodzić się z zarzutami uwzględniając stan faktyczny. Ocena złożonych przez konsorcjum
OAZiS wyjaśnień dowodzi, że w tym konkretnym przypadku, z uwagi na indywidualne
okoliczności niedostępne innym wykonawcom, wykonawca ten miał prawo założyć niższe
koszty, które pozwoliły na skalkulowane ceny oferty na wskazanym poziomie bez zakładania
strat.
Istotne są też warunki świadczenia usługi – standard zimowego utrzymania drogi, czyli
ustalony przez zarządzającego drogą minimalny poziom utrzymania pasów drogowych oraz
dopuszczalne odstępstwa od standardu w warunkach występowania opadów śniegu (lubśliskości zimowej), jak również dopuszczalny maksymalny czas występowania tych
odstępstw dla dróg objętych zamówieniem znacznie odbiega od standardu przyjętego dla
autostrady A1 i powoływanie się odwołującego na doświadczenia, częstość i charakter
wyjazdów, a tym samym koszty, nie jest adekwatne do przedmiotu zamówienia objętego
postępowaniem. Wymagana przez zamawiającego liczba pługopiaskarek nie oznacza, że
muszą one pracować równocześnie na tym samym kilometrze drogi. Wykonawca do
prowadzenia akcji interwencyjnej lub czynnej zimowego utrzymania powinien bowiem
wykorzystać taką ilość jednostek sprzętowych, jaka jest niezbędna do prowadzenia działań
zgodnie z założonymi standardami.
W przypadku zadania 2. standard II utrzymania to 19,769 km, a standard III 205,037 km.
Standard II stanowi zatem jedynie 9,6% całości sieci objętej zimowym utrzymaniem.
W przypadku standardu III posypywanie nawierzchni występuje jedynie lokalnie, co oznacza
mniejszą pracochłonność i mniejsze zużycie materiału (a więc i załadunek), niż w przypadku
standardu II. Drogi te są drogami jednoprzestrzennymi i o niewielkiej szerokości. Stosowanie
zestawu składającego się z dwóch pługów przewiduje się jedynie przy intensywnych
opadach śniegu. Nie jest tu również zasadne odwoływanie się do wyjątkowo śnieżnej
ostatniej zimy, gdyż zimy poprzednie nie charakteryzowały się taką ilością i częstotliwością
opadów śniegu – zgodnie z informacjami IMiGW liczba dni z pokrywą śnieżną w roku 2012
przekroczyła o 47 dni średnią z wielolecia 1971-2000.
Uwzględniając okoliczność, że cena oferty konsorcjum OAZiS była istotnie niższa od
szacunkowej wartości zamówienia, a także wystąpiła różnica ponad 10% pomiędzy ceną
określoną w ofercie konsorcjum OAZiS i ofercie konsorcjum Bader-Drog zamawiający
wezwał konsorcjum OAZiS do przedstawienia wyjaśnień w sprawie elementów ceny
mających wpływ na wysokość oferty.
Art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych wskazuje, że zamawiający może uznać,
iż cena oferty jest ceną rażąco niską i odrzucić ofertę tylko wówczas, gdy wyjaśnienia nie
zostały złożone lub ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że cena
oferty jest ceną rażąco niską. W ocenie zamawiającego wyjaśnienia konsorcjum OAZiS
złożone w odpowiedzi na wezwanie były wystarczające i przekonujące i nie dawały podstaw
do przyjęcia, że zaoferowana cena jest rażąco niska. Wskazały na indywidualny charakter
czynników niedostępnych innym wykonawcom w postępowaniu, tj. pomoc publiczną
i refundację dla pracowników w wysokości 750 zł wynagrodzenia miesięcznego oraz 130,80
zł składki na ZUS oraz dofinansowanie dla Spółdzielni Socjalnej „Noventa”, która również
uzyskuje dofinansowanie dla pracowników w wysokości 503,04 zł miesięcznie. Pozwala to
na istotne obniżenie kosztów działania wykonawcy.
Nie ma wymogu, aby w wyjaśnieniach konsorcjum OAZiS musiały znaleźć się szczegółowe
kalkulacje.
Zamawiający wziął pod uwagę konkretne wskazane przez konsorcjum OAZiS w ramach
złożonych wyjaśnień okoliczności dotyczące indywidualnej sytuacji tego wykonawcy, w tym
obiektywne okoliczności mające wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Nie jest bowiem
wystarczające porównanie jedynie arytmetyczne cen ofert oraz wartości szacunkowej
przedmiotu zamówienia, ustalonej przez zamawiającego.
Przedmiotem zamówienia jest usługa, w której istotną część kosztów związanych z realizacją
zamówienia stanowi koszt pracy ludzkiej.
Celem postępowania jest udzielenie zamówienia za możliwie niskie wynagrodzenie,
a granica pomiędzy najniższą ceną będącą efektem konkurencji pomiędzy podmiotami
a rażąco niską ceną jest nieostra. Występowanie różnic pomiędzy cenami zaoferowanymi
w ofertach złożonych przez poszczególnych wykonawców jest naturalnym objawem
konkurencji i nie jest wystarczające dla postawienia zarzutu rażąco niskiej ceny cenie którejś
z ofert. Oferta najkorzystniejsza cenowo jest z reguły ofertą z ceną niższą niż szacunkowa
wartość zamówienia. Również w przypadku pozostałych zadań wystąpiła znaczna różnica
w wysokości zaoferowanych cen, która wahała się od 29% do 107% szacunkowej wartości
zamówienia, przy czym żadna z cen nie została uznana za rażąco niską.
Zamawiający musi szacować wartość zamówienia z uwzględnieniem zasady ostrożnej
wyceny przedmiotu zamówienia, w sposób uśredniony i nie nadmiernie optymistyczny, skoro
odnosi się ona do niedających się przewidzieć zachowań wykonawców, działających
w ramach rynku konkurencyjnego. Wartość szacunkowa zamówienia nie może odpowiadać
najniższej spodziewanej cenie, a stanowi raczej wyraz uśrednionych oczekiwań co do
odpowiedzi wykonawców.
Co do zarzutu zaniechania wezwania konsorcjum Bader-Drog o wyjaśnienia w zakresie ceny
– zamawiający musi mieć przesłanki do zastosowania art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych racjonalnie uzasadniające wezwanie do złożenia wyjaśnień w kontekście
zarzutu rażąco niskiej ceny oferty, a w przypadku uznania za najkorzystniejszą oferty
konsorcjum OAZiS wzywanie takie nie było racjonalne. Zamawiający nie jest uprawniony do
stosowania tego przepisu „z ostrożności” w sytuacji, gdy brak jest podstaw do stwierdzenia,że cena oferty jest ceną rażąco niską.
Wobec
niepotwierdzenia
się
zarzutów
dotyczących
czynności
wyboru
oferty
najkorzystniejszej zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Prawo zamówień publicznych
również nie zasługuje na uwzględnienie.
Przystąpienie po stronie odwołującego zgłosili wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia Bader-Drog Sp. z o.o. Sp.k. i Tadeusz Badera prowadzący
działalność gospodarczą pod nazwą „Badera” Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa
Tadeusz Badera popierając stanowisko odwołującego.
Przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosili wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia Ośrodek Aktywizacji Zawodowej i Szkoleń Sp. z o.o. w Łodzi oraz
Spółdzielnia Socjalna „Noventa” w Łodzi.
Przystępujący stwierdził, iż zarzuty odwołania zawierają wadliwe założenia, bowiem nie jest
on przedsiębiorcą prowadzącym działalność o charakterze zarobkowym, lecz społecznym
i nie jest nastawiony na zysk jako taki, jest on inwestowany w cele społeczne.
Zamawiający wymagał pięciu pługopiaskarek i sprzęt ten jest w posiadaniu przystępującego,
jednak do realizacji wystarczą cztery pojazdy, jedna pługopiaskarka zostaje jako awaryjna.
Jedna pługopiaskarka jest w stanie odśnieżyć 25 km drogi przy jednym wyjeździe.
Odśnieżanie 25 km trwa 1-2 godziny. 20 złotych to cena jednostkowa za 1 km drogi i jest to
cena średnia. Wykonawca ma potencjał osobowy ok. 200 pracowników. Podana przez niego
cena 32,00 zł plasuje się na średnim poziomie spośród cen rynkowych. W Sieradzu
oferowano 7,00 zł, w Piotrkowie Trybunalskim 25,00-27,00 zł, w Zgierzu 15,00 zł za
posypywanie i 21,00 zł za pługowanie.
Do realizacji zamówienia wykonawca nie potrzebuje własnego piasku i soli, gdyż zapewnia
go zamawiający.
Cena dotyczyła 1 km odśnieżania za 1 wyjazd w sezonie, a może ich nastąpić kilkadziesiąt.
Do realizacji zamówienia przewidział 12 kierowców oraz 10-12 osób do oczyszczania
chodników.
Zgodnie z przepisami prawa spółdzielnie socjalne otrzymują dopłatę do ZUS dla
pracowników przez 2 lata pracy, a przez trzeci rok połowę wysokości do każdego członka
spółdzielni związanego spółdzielczą umową o pracę.
Przedstawił kalkulację poz. 1 i 4 kosztorysu dla zadania nr 2 oraz informację o dopłacie do
pracowników. Wskazany w niej koszt 8,307 zł za 1 km dotyczy tylko przejazdu
jednostronnego, razem dawałby koszt 16,61 zł. W swoich wyjaśnieniach wskazał, iż na 1 km
przewiduje 20,00 zł, dlatego pozostają mu 3,40 zł zapasu na nieprzewidziane wydatki, czyli
z każdego przejazdu byłoby to ok. 3 400,00 zł.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
złożonych oświadczeń i dokumentów Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba ustaliła, iż stan faktyczny postępowania nie jest sporny między stronami.
Odwołanie dotyczy zadania 2., tj. zimowego utrzymania pasów drogowych wraz ze
sprzątaniem pozimowym pasów drogowych w ciągach dróg wojewódzkich administrowanych
przez Rejon Dróg Wojewódzkich w Łowiczu w sezonach zimowych 2013-2014, 2014-2015,
2015-2016. Dla tego zadania zostały złożone 3 oferty: konsorcjum OAZiS z ceną
2.144.714,92 zł, konsorcjum Bader-Drog z ceną 2.548.447,70 zł oraz odwołującego z ceną
4.614.401,42 zł.
Jak wynika z powyższego, ceny dwóch pierwszych ofert są do siebie dość podobne,
natomiast cena trzeciej oferty jest od nich znacznie wyższa, natomiast w większym stopniu
odpowiada
wyliczeniom
zamawiającego, który
wartość
szacunkową
zamówienia
podstawowego określił na 4.767.055,44 zł brutto (przewidział też zamówienia uzupełniające
50%).
Zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia do zimowego utrzymania dróg zalicza się:
1. usuwanie śniegu z jezdni, chodnika, pobocza oraz innych elementów pasa drogowego, tj.
zatoki autobusowe, parkingi, ścieżki pieszo-rowerowe,
2. zapobieganie powstawaniu i zwalczaniu śliskości zimowej poprzez stosowanie materiałów
(sól drogowa, piasek, solanka),
3. pozimowe sprzątanie jezdni, chodników i wpustów ulicznych,
4. wyjazdy interwencyjne na wezwania straży pożarnej i policji w związku z zaistniałymi
wypadkami bądź awariami.
Zamawiający w opisie przedmiotu zamówienia przewidział pracę sprzętu w ilości 40
wyjazdów w każdym sezonie. Okres pracy sprzętu rozpoczyna się z chwilą zgłoszenia
gotowości przez wykonawcę do dyżurnego akcji zimowej, który takie wezwanie do
wykonawcy kieruje. Zgłoszenie się do pracy bez wezwania dyżurnego nie będzie opłacane
przez zamawiającego (pkt 11-13 opisu).
Zamawiający wymagał, aby wykonawca posiadał sprzęt do utrzymania dróg: pługopiaskarki
i pługosolarki, pługi lemieszowe, równiarki z zamontowanym pługiem, pługi wirnikowe,
spychacze, ładowarki.
Materiał w postaci soli drogowej, piasku i solanki zabezpieczy zamawiający (str. 7 opisu).
Konsorcjum OAZiS w swojej ofercie zaproponowało za zimowe utrzymanie dróg 32 zł netto
za 1 km w sezonie 2013-2014 i 2014-2015 oraz 35 zł netto za 1 km w sezonie 2015-2016, co
przy wskazanej przez zamawiającego ilości kilometrów i przewidywanej ilości wyjazdów dało
wartość brutto za sezon 2013-2014 kwotę 310.771,81 złotych, za sezon 2014-2015 kwotę
310.771,81 zł oraz za sezon 2015-2016 kwotę 339.906,67 złotych.
Za zimowe utrzymanie chodników wykonawca ten zaproponował 15 zł za 100 m
2
za sezon
2013-2014 i 2014-2015 oraz 16 zł za sezon 2015-2016, co dało łącznie odpowiednio
326.328,84 złotych w latach 2013-2014 i 2014-2015 oraz 347.988,10 złotych w sezonie
2015-2016.
Wykonawca ten wskazał też dla wszystkich sezonów cenę jednostkową netto 300 złotych za
kilometr za pozimowe sprzątanie jezdni oraz 0,20 zł/m
2
pozimowego oczyszczania
chodników i 30 złotych za oczyszczenie jednego wpustu ulicznego. Wyjazd interwencyjny
wycenił na 25 zł netto za km, co przy założonych 100 km i 10 wyjazdach dało kwotę 25.000
zł za sezon.
W ofercie konsorcjum Bader-Drog zimowe utrzymanie dróg wyceniono na 26 zł netto za 1
km w sezonie 2013-2014, 27 zł w sezonie 2014-2015 oraz 28 zł netto w sezonie 2015-2016,
co dało wartość brutto za sezon 2013-2014 kwotę 252.502,10 złotych, za sezon 2014-2015
kwotę 262,213,72 zł oraz za sezon 2015-2016 kwotę 271.925,34 złotych.
Za zimowe utrzymanie chodników wykonawca ten zaproponował 20 zł za 100 m
2
za sezon
2013-2014, 21 zł za sezon 2014-2015 oraz 22 zł za sezon 2015-2016, co dało łącznie
odpowiednio 434.985,12 złotych w latach 2013-2014, 456.734,38 złotych w latach 2014-
2015 oraz 478.438,63 złotych w sezonie 2015-2016.
Wykonawca ten wskazał też dla wszystkich sezonów cenę jednostkową netto 350/700 zł
(omiatanie jednostronne/dwustronne) za kilometr za pozimowego sprzątania jezdni oraz 0,35
zł/m
2
pozimowego oczyszczania chodników i 50 złotych za oczyszczenie jednego wpustu
ulicznego. Wyjazd interwencyjny wycenił na 60 zł netto za km, co przy założonych 100 km
i 10 wyjazdach dało kwotę 60.000 zł za sezon.
Zgodnie z postanowieniami rozdziału 9. specyfikacji istotnych warunków zamówienia „Opis
sposobu obliczenia ceny” cena oferty powinna obejmować całkowity koszt realizacji
zamówienia wraz z kosztami towarzyszącymi. Ceny określone w formularzu cenowym nie
będą zmieniane w trakcie realizacji umowy ani podlegały waloryzacji.
Wykonawcy mieli wypełnić formularz cenowy przygotowany przez zamawiającego.
Zgodnie z § 3 ust. 2 wzoru umowy podstawą rozliczeń za wykonane usługi są ceny
jednostkowe poszczególnych pozycji kosztorysu ofertowego. Wynagrodzenie miesięczne
stanowić będzie suma iloczynów wykonanych w danym miesiącu jednostek rozliczeniowych
danej pozycji kosztorysowej i ceny jednostkowe tej pozycji.
Realizacja zamówienia została przewidziana do 31 maja 2016 r. lub do wyczerpania kwoty
umowy, w zależności, co nastąpi pierwsze.
W odniesieniu do samej instytucji wyjaśnień poziomu ceny, o której mowa w art. 90 ustawy
Prawo zamówień publicznych, jak i odrzucenia oferty czy to na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4
czy art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, należy wskazać przede wszystkim,że różnica między cenami ofert wykonawców, cenami ofert a wartością kosztorysu
inwestorskiego i ewentualnie kwoty przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia uzasadnia
wszczęcie procedury wyjaśniającej kwestię rażąco niskiej ceny, jednak nie oznacza sama
w sobie istnienia takiej ceny w ofercie danego wykonawcy. Są to bowiem jedynie przesłanki
uzasadniające powzięcie przez zamawiającego podejrzeń co do istnienia takiej ceny lub
mniemania, że cena może być ceną rażąco niską (nazywane skrótowo domniemaniem,
jakkolwiek nie mają nic wspólnego z cywilistycznym praesumptio), które jednak
z domniemaniem mają tę wspólną cechę, że wykonawca musi zamawiającego przekonać, iż
okoliczności te (rażąco niska cena) w stosunku do jego oferty nie zachodzą. W tym celu
wykonawca musi złożyć wyjaśnienia na tyle przekonujące, aby zamawiający, oceniając je,
doszedł do takiego wniosku. I choć złożenie dowodów, o których mowa w art. 90 ust. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych, nie jest z formalnego punktu konieczne, to
dostarczenie dowodów na poparcie twierdzeń ma niewątpliwe znaczenie dla tej oceny.
Zatem choć wszczęcie procedury wyjaśniającej może zostać zapoczątkowane przez
porównanie ww. cen i wartości, to samo ustalanie, czy cena oferty jest, czy nie jest rażąco
niska, odnosi się wyłącznie do tej oferty, a wyznacznikiem poprawności ceny jest, czy
wykonawca jest w stanie zrealizować zamówienie za zaoferowaną cenę, m.in. czy jest
w stanie uzyskać deklarowane ceny materiałów, robocizny, pracy sprzętu, wynagrodzenia
pracowników itd.
Dla oceny poprawności w zakresie dokładności i merytorycznej wartości wyjaśnień
znaczenie ma też sposób, w jaki prośba zamawiającego o wyjaśnienia zostanie
sformułowana – im bardziej szczegółowe i konkretne pytania postawi zamawiający, tym te
wyjaśnienia powinny być dokładniejsze, gdyż odpowiedź nie powinna mieć zakresu
węższego czy jedynie ogólnego.
Nie ma także przeszkód, by zamawiający – po stwierdzeniu, iż niektóre elementy wyjaśnień
wykonawcy budzą jego wątpliwości lub nie są do końca jasne, zażądał ich uszczegółowienia
lub udowodnienia.
Wynika więc z tego, iż znaczenie rozstrzygające będzie miało zawsze ustosunkowanie się
do konkretnej, złożonej oferty, czy to przez zamawiającego, czy wykonawcę. Zatem również
odwołujący dowodząc swoich zarzutów, musi się do oferty odnieść. Natomiast w niniejszym
przypadku odwołujący przedstawił w odwołaniu swoją kalkulację – co było zrozumiałe, gdyż
składając odwołanie nie dysponował innymi materiałami w tym zakresie niż tylko oferta
i wyjaśnienia konsorcjum OAZiS – jednak zupełnie nie odniósł się do kalkulacji kosztów
przedstawionej przez tego wykonawcę podczas rozprawy, a która została odwołującemu
udostępniona. Zatem zarzutu wystąpienia rażąco niskiej ceny nie można uznać za
udowodniony.
Również podczas rozprawy zamawiający i konsorcjum OAZiS wskazali na sposóbświadczenia usługi, który ma wpływ na koszty jej świadczenia, a który odmiennie został
opisany w kalkulacji odwołującego zawartej w odwołaniu – przede wszystkim nie jest to cena
ryczałtowa, lecz zależy od liczby wyjazdów, zatem większa ilość dni z opadami śniegu niż
zakładana nie powoduje de facto zmniejszenia ceny jednostkowej za wyjazd, lecz zwiększa
wynagrodzenie wykonawcy. Wykonawca nie musi też utrzymywać pracowników i sprzętu
w całodobowej gotowości do usuwania spadłego śniegu, lecz działa dopiero na wezwanie
pracownika zamawiającego.
Co do samych wyjaśnień złożonych przez konsorcjum OAZiS na wezwanie zamawiającego,
to oczywiście w dużej mierze zawierają one informacje, aczkolwiek istotne dla kosztów, to
jednak ogólne i dostępne wielu przedsiębiorcom, jak posiadanie własnego sprzętu czy
zatrudnianie doświadczonych pracowników. Wyjaśnienia te zawierają jednak także
konkretne dane, czyli koszt pracy ciągnika do odśnieżania chodnika i samochodu
ciężarowego (czyli pługopiaskarek itp.) oraz kwoty dofinansowania do pracowników
z Powiatowego Urzędu Pracy w Łodzi i PFRON, refundacja składek ZUS oraz wysokość
oszczędności z tego tytułu. Oczywiście brak w nich tak szczegółowego przedstawienia
kalkulacji, jaka została przedstawiona podczas rozprawy, jednak nie można uznać, że
wyjaśnienia w ogóle nie zostały złożone. Z drugiej strony wskazują też na elementy, które
pozwalają przypuszczać, że w stosunku do konsorcjum OAZiS rzeczywiście zachodzą
okoliczności pozwalające mu obniżyć cenę swoich usług (refundacja dla pracowników,
charakter prowadzonej działalności – spółdzielnia socjalna). Zatem zamawiający co najwyżej
powinien był poprosić o uszczegółowienie wyjaśnień.
Natomiast co do konsorcjum Bader-Drog – zamawiający nie poprosił tego wykonawcy
o wyjaśnienie ceny, niewątpliwie ze względu na to, że cena tej oferty była wyższa niż cena
oferty konsorcjum OAZiS. Jednak cena ta różni się tylko nieznacznie, przy tym nie sposób
z góry założyć, że również w stosunku do tego wykonawcy zachodzą okoliczności
charakterystyczne tylko dla niego albo podobne do wskazanych przez konsorcjum OAZiS,
które pozwalają mu obniżyć cenę do takiego poziomu. Tak więc rzeczywiście byłoby
wskazane, żeby zamawiający również tego wykonawcę wezwał do złożenia wyjaśnień
w zakresie ceny. Biorąc jednak pod uwagę, iż jest to oferta druga w rankingu cen i nie
została uznana za najkorzystniejszą, nie można obecnie stwierdzić wpływu braku takiego
wezwania na wynik postępowania.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji odwołanie oddalając.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………..……
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
