rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2014-10-20
rok: 2014
data dokumentu: 2014-10-20
rok: 2014
sygnatury akt.:
KIO 2065/14
KIO 2065/14
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 października 2014 r., w Warszawie, odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 października 2014 r. przez
wykonawcę
A. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą A. L. „Altrans”
Przedsiębiorstwo Usługowo-Transportowe
ul. Dobrogojskiego 21/2, 61-692 Poznań
w postępowaniu prowadzonym przez
Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT”
ul. 24 Stycznia 25, 64-020 Czempiń
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 października 2014 r. przez
wykonawcę
A. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą A. L. „Altrans”
Przedsiębiorstwo Usługowo-Transportowe
ul. Dobrogojskiego 21/2, 61-692 Poznań
w postępowaniu prowadzonym przez
Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT”
ul. 24 Stycznia 25, 64-020 Czempiń
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża A. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod
nazwą A. L. „Altrans” Przedsiębiorstwo Usługowo--Transportowe i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez A. L. tytułem
wpisu od odwołania,
2.2. zasądza
od
A.
L.
na
rzecz
Związku
Międzygminnego
„Centrum
Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” kwotę 254 zł 00 gr (słownie: dwieście
pięćdziesiąt cztery złote zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu dojazdu pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013, poz. 907 z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 2065/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” z
siedzibą w Czempiniu prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
„odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Stęszew – sektor
XVIII” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.
U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 4 lipca 2014 r. w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej pod numerem 2014/S 224-885.
Wartość zamówienia jest większa niż kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Odwołujący – A. L., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą A. L. „Altrans”
Przedsiębiorstwo Usługowo-Transportowe wniósł odwołanie zarzucając zamawiającemu
naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wykluczenie
odwołującego z postępowania w sytuacji, w której odwołujący wykazał spełnienie warunku
udziału w postępowaniu polegającego na posiadaniu sytuacji finansowej na wymaganym
przez zamawiającego poziomie w oparciu o załączoną do oferty opinię bankową
z 27 sierpnia 2014 r.,
2. art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wezwanie odwołującego do
złożenia dokumentów mających potwierdzić spełnienie warunku posiadania odpowiedniej
sytuacji finansowej, gdy odwołujący załączył do oferty dokument potwierdzający jego
sytuację finansową w sposób wystarczający, tj. opinię bankową z 27 sierpnia 2014 r.,
a opinia ta nie zawierała żadnych błędów,
3. art. 26 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie wezwania
odwołującego do złożenia wyjaśnień dotyczących dokumentu potwierdzającego spełnienie
warunku udziału w postępowaniu polegającego na posiadaniu odpowiedniej sytuacji
finansowej, tj. opinii bankowej z 27 sierpnia 2014 r., ze względu na potencjalne wątpliwości,
w jakiej wysokości posiada on zdolność kredytową w banku, którego opinię przedstawił,
4. art. 7 ust. 1 w zw. z art. 26 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku
z zaniechaniem wezwania odwołującego do złożenia wyjaśnień co do treści przedłożonych
przez niego dokumentów potwierdzających jego sytuację finansową oraz poprzez
zaniechanie uznania przedłożonej przez odwołującego opinii bankowej z 23 września 2014 r.
za dodatkowe, dostateczne wyjaśnienie tłumaczące treść pierwotnej opinii bankowej
z 27 sierpnia 2014 r.,
5. art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez odrzucenie oferty
odwołującego jako złożonej przez podmiot wykluczony z udziału w postępowaniu, w sytuacji,
gdy brak było podstaw do jego wykluczenia,
6. art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wybór jako najkorzystniej
oferty Tonsmeier Zachód Sp. z o.o. z siedzibą w Kiełczu, który zaproponował wyższą niż
odwołujący cenę, w sytuacji, gdy jedyne kryterium wyboru ofert stanowiła cena.
Odwołujący wniósł o:
1. unieważnienie czynności oceny ofert i wyboru jako najkorzystniejszej oferty Tonsmeier
Zachód Sp. z o.o.,
2. unieważnienie czynności odrzucenia oferty odwołującego i wykluczenia go
z postępowania,
3. nakazanie zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert.
W uzasadnieniu odwołujący wskazał, że zgodnie z punktem VIII.1.4.a) specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, w celu potwierdzenia spełniania warunku udziału w postępowaniu
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej, należało przedłożyć informację banku lub
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanychśrodków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy w wysokości min. 50.000 zł
wystawioną nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert.
Wraz z ofertą odwołujący przedłożył opinię bankową Banku PEKAO S.A. z 27 sierpnia 2014
r., w której stwierdzono, iż „firma posiada w naszym Banku kredyt w rachunku bieżącym
w wysokości 300.000,00 PLN (słownie: trzysta tysięcy złotych 00/100), którego data
zapadalności przypada w dniu 26.11.2014 r. Na dzień wystawienia opinii na rachunku nie
występują zaległości.” Powyższe w jednoznaczny sposób potwierdza sytuację finansową
(zdolność kredytową) odwołującego.
Zamawiający wezwał odwołującego do uzupełnienia dokumentów poprzez złożenie
dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu, tj. informację
banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość
posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy w wysokości min.
50.000,00 zł wystawioną nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania
ofert.
Odwołujący, 23 września 2014 r., uzyskał z Banku PEKAO S.A. kolejne dwie opinie
bankowe, które w swej treści ponownie wskazywały, że zdolność kredytowa odwołującego
wynosi 300.000,00 zł, co odpowiada wysokości przyznanego mu kredytu w rachunku
bieżącym posiadanym w tym banku.
Odwołujący przedstawił zamawiającemu 23 września 2014 r. pierwszą opinię bankową
z 23 września 2014 r. (potwierdzającą stan na dzień wydania opinii). Następnie 29 września
2014 r., po wyborze najkorzystniej oferty w postępowaniu, odwołujący przedstawił
zamawiającemu drugą z wyżej wymienionych opinię bankową z 23 września 2014 r.,
różniącą się od pierwszej tylko tym, że wyraźnie odnosiła ona zdolność kredytową do
27 sierpnia 2014 r. Jednocześnie pismem z 29 września 2014 r. odwołujący, wyjaśniając
pomyłką pracownika pierwotny brak przesłania drugiej z opinii, zwrócił się do zamawiającego
z prośbą o samodzielne unieważnienie dokonanych czynności oraz o formalne wezwanie
odwołującego do złożenia wyjaśnień w sprawie treści opinii bankowej z 27 sierpnia 2014 r.
Odwołujący uzyskał dwie podobne opinie w związku z postępowaniami, w których bierze
udział, natomiast wyłącznie przez pomyłkę pracownika odwołującego została wysłana
pierwsza, zamiast drugiej z przywołanych opinii.
Wbrew stanowisku zamawiającego załączona do oferty opinia bankowa z 27 sierpnia 2014 r.
w sposób jednoznaczny potwierdzała jego sytuację finansową – zdolność kredytową.
Dla uznania, że przedłożony przez wykonawcę dokument potwierdza jego sytuację
finansową w zakresie zdolności kredytowej, nie muszą w jego treści zostać odzwierciedlone
wszystkie dane odpowiadające zdolności kredytowej w rozumieniu art. 70 ust. 1 zdanie
drugie ustawy Prawo bankowe. Wystarczające dla potrzeb postępowania publicznego jest,
gdy zamawiający z treści dokumentu może dowiedzieć się o możliwości uzyskania przez
wykonawcę kredytu w określonej wysokości. O tym, że sformułowania użyte w opinii
bankowej z 27 sierpnia 2014 r. potwierdzają możliwość uzyskania przez odwołującego
w wymaganym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia okresie kredytu w wysokości
300.000 zł (potwierdzają jego zdolność kredytową), świadczy treść przedłożonych przez
Bank PEKAO S.A. wyjaśnień do przedmiotowej opinii, które zostały przedłożone dopiero
w odwołaniu, gdyż wcześniej zamawiający nie wezwał odwołującego do wyjaśnień w tym
zakresie.
W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej przyjęto, że wskazanie w opinii bankowej
wysokości kredytu na rachunku bieżącym (tak jak ma to miejsce w niniejszym przypadku)
jest wystarczające dla ustalenia zdolności kredytowej wykonawcy, ponieważ możliwości
finansowe danego wykonawcy bada się pod kątem potencjalnej możliwości wykonania
zamówienia, już samo uzyskanie kredytu w wysokości wymaganej przez zamawiającegoświadczy o zdolności kredytowej tego wykonawcy.
Jednocześnie zamawiający, wzywając odwołującego do uzupełnienia dokumentów, naruszył
art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, gdyż nie ziściła się hipoteza przywołanej
normy. Odwołujący przedłożył wraz z ofertą wymagany dokument potwierdzający jego
sytuację finansową, a dokument ten nie zawierał żadnych błędów. Jeżeli zamawiający miał
wątpliwości co do treści przedłożonej opinii bankowej, powinien był najpierw skorzystać
z uprawnienia do żądania wyjaśnień, o którym mowa w art. 26 ust. 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych. Zamawiający bowiem wpierw powinien wezwać do złożenia
wyjaśnień w trybie art. 26 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych, a jeżeli powyższe
okaże się niewystarczające, do uzupełnienia dokumentów, w sposób jednoznaczny
określając, jakiego rodzaju wątpliwości budzą złożone w ofercie dokumenty. Zamawiający
mógł konwalidować swoje zachowanie, gdyby wezwał odwołującego do wyjaśnień obok
wezwania do uzupełnienia dokumentów, wskazując zakres powziętych wątpliwości.
Ewentualnie mógł zażądać wyjaśnień nawet po przedłożeniu dodatkowej opinii bankowej
z 23 września 2014 r.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o jego oddalenie.
Zamawiający
wskazał,że
wezwał
odwołującego
do
uzupełnienia
dokumentów
potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, tj. informacji banku lub
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanychśrodków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy w wysokości min. 50.000,00 zł,
wystawionej nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert. Wymóg
złożenia tego dokumentu wynikał z punktu VIII.1.4.a) specyfikacji istotnych warunków
zamówienia.
W treści wezwania zamawiający zaznaczył, iż złożone na wezwanie dokumenty powinny
potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu na dzień składania ofert, tj. na
3 września 2014 r. Wyjaśnił też, że dołączona do oferty opinia bankowa z 27 sierpnia 2014 r.
wskazywała, iż wykonawca posiada w rachunku bieżącym kredyt w wysokości 300.000,00
PLN z datą zapadalności w dniu 26 listopada 2014 r., nie wskazywała natomiast, w jakiej
wysokości odwołujący posiadał na dzień składania ofert zgromadzone na rachunku środki
finansowe lub jaką posiadał w tym banku zdolność kredytową.
W wyznaczonym terminie, tj. do 24 września 2014 r. do godz. 15:00 odwołujący złożył opinię
bankową banku PEKAO S.A. wystawioną 23 września 2014 r., w treści której bank wskazał,że: średniomiesięczne uznania na rachunku w okresie od 1 marca do 31 sierpnia 2014 r.
zamknęły się kwotą siedmiocyfrową, wykonawca posiada zdolność kredytową w wysokości
300.000,00 zł i jednocześnie korzysta w tym banku z kredytu w rachunku bieżącym
w wysokości 300.000,00 PLN, którego data zapadalności przypada w dniu 26 listopada 2014
r. W treści opinii bank zaznaczył ponadto, iż opinię wydano według stanu na dzień 23
września 2014 r.
W ocenie zamawiającego opinia bankowa ta nie potwierdzała posiadania przez
odwołującego środków finansowych lub zdolności kredytowej w wysokości min. 50.000,00 zł.
Opinia wskazywała na stan po 3 września 2014 r., a więc po terminie składania ofert. Tym
samym wykonawca nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu i podlegał
wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Wbrew stanowisku odwołującego, zgodnie z orzecznictwem, posiadane produkty kredytowe
(w tym kredyty oraz limity kredytowe) nie świadczą o zdolności kredytowej bieżącej, czyli
posiadanej w momencie ubiegania się o udzielenie zamówienia (w dacie wystawienia
informacji przez bank), czyli że wykonawca ma dostęp do środków niezbędnych do realizacji
zamówienia. Tylko zdolność kredytowa bieżąca zapewnia, że w przypadku, kiedy
wykonawca realizujący przedmiotowe zamówienie nie dysponuje własnymi środkami
pieniężnymi, otrzyma kredyt zapewniający płynność finansową inwestycji. Produkty
kredytowe w postaci limitów kredytowych oraz linii kredytowych mogą natomiast być brane
pod uwagę w ocenie ilości środków finansowych, jakimi dysponuje wykonawca. Warunkiem
do prawidłowej oceny tej ilości jest przedłożenie przez wykonawcę informacji nie tylko
mówiącej o dostępnym limicie, w ramach którego wykonawca może się zadłużać, ale także
informacji mówiącej o stopniu wykorzystania limitu lub o środkach pozostałych do
wykorzystania.
Opinia z 27 sierpnia 2014 r. wskazywała, iż wykonawca posiada w rachunku bieżącym
kredyt w wysokości 300.000,00 PLN. Dodatkowo w treści opinii bank zaznaczył, że firma
miała opóźnienia związane z regulowaniem opłat i prowizji na rachunku bieżącym i kredycie
w rachunku bieżącym nie przekraczające 7 dni. W ocenie zamawiającego informacje te oraz
brak zaznaczenia wysokości środków finansowych, jakie posiadał na tym rachunku
odwołujący, a także brak wyraźnego wskazania, jaką posiadał zdolność kredytową,
przemawiają za słusznością stwierdzenia braku wykazania spełniania przez odwołującego
warunków udziału w postępowaniu i za koniecznością wykluczenia z postępowania.
Za niezasadny należy również uznać zarzut naruszenia art. 26 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych w postaci wezwania odwołującego do ponownego złożenia informacji
banku oraz zarzut naruszenia art. 26 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Wyjaśnienia służyć mają natomiast rozwianiu wątpliwości, które wynikają z niejasnych lub
sprzecznych ze sobą treści dokumentów. Wyjaśnienia podające treść, której w ogóle nie ma
w dokumencie lub oświadczeniu, stanowią jego uzupełnienie.
Jako że treść opinii z 27 sierpnia nie wskazywała, w jakiej wysokości odwołujący posiadałśrodki finansowe lub zdolność kredytową, skutkowało to koniecznością wezwania
odwołującego do uzupełnienia dokumentu, a nie do jego wyjaśnienia. Poza tym wezwanie do
uzupełnienia dokumentu nie stało na przeszkodzie ponownemu złożeniu przez odwołującego
tej opinii bankowej wraz z wyjaśnieniami.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
złożonych oświadczeń i dokumentów Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba nie stwierdziła naruszenia przez zamawiającego wskazanych przez odwołującego
przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.
Izba ustaliła, iż stan faktyczny postępowania nie jest sporny między stronami.
Zamawiający, zgodnie z punktem VIII.1.4.a) specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawców warunku udziału w postępowaniu
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej, wymagał przedstawienia informacji banku lub
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanychśrodków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy w wysokości min. 50.000 zł
wystawioną nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert.
Wraz z ofertą odwołujący przedłożył opinię bankową Banku PEKAO S.A. z 27 sierpnia 2014
r., w której stwierdzono, iż firma posiada w tym banku kredyt w rachunku bieżącym
w wysokości 300.000,00 PLN, którego data zapadalności przypada 26 listopada 2014 r.,
a na dzień wystawienia opinii na rachunku nie występują zaległości. Firma miała opóźnienia
związane z regulowaniem opłat i prowizji na rachunku bieżącym i kredycie na rachunku
bieżącym nie przekraczające 7 dni. Rachunek jest wolny od zajęć i tytułów egzekucyjnych.
Zdaniem Izby zamawiający prawidłowo nie uznał takiej opinii ani za informację o wysokości
posiadanych środków finansowych, ani o zdolności kredytowej wykonawcy na dzień
składania ofert, czy też raczej – dzień wystawienia opinii.
Opinia ta zawiera bowiem wyłącznie informację o posiadanym przez wykonawcę kredycie –
a więc de facto jego faktycznym lub potencjalnym długu wobec banku w wysokości 300.000
złotych (w zależności od tego, na ile środki te już zostały przez wykonawcę wykorzystane).
Brak tu jest jakiegokolwiek odniesienia do dostępności środków dla wykonawcy w chwili
wystawienia opinii – owe 300.000 złotych mógł on już bowiem uprzednio wydatkować na
inne cele. Zatem, aby opinię taką uznać za prawidłową (odpowiadającą wymaganiom
zamawiającego), bank musiałby w niej zawrzeć informację typu: „firma posiada w tym banku
kredyt w rachunku bieżącym w wysokości 300.000,00 PLN, z których do dnia dzisiejszego
wykorzystała 200.000 PLN” albo „firma posiada w naszym banku kredyt w rachunku
bieżącym w wysokości 300.000,00 PLN, w ramach którego posiada dostępne środki
w wysokości 50.000 złotych” (lub więcej). W ten sposób zamawiający mógłby sobie w łatwy
sposób ustalić, jakie dostępne środki posiada zamawiający. Nie ma tu bowiem przeszkód,
żeby posiadane środki finansowe pochodziły z już udzielonego kredytu (w nomenklaturze
banku to wciąż „dostępne środki”), ale muszą być one posiadane/dostępne dla wykonawcy
w danej chwili.
I podobnie w stosunku do zdolności kredytowej – w opinii powinno być wskazane, że
pomimo udzielenia w przeszłości takiego kredytu, jego obecna zdolność kredytowa jest nie
mniejsza niż 50.000 złotych. Sam fakt, że wykonawca w przeszłości otrzymał kredyt,
wskazuje na jego przeszłą zdolność kredytową, a nie oznacza jeszcze, że wciąż posiada
zdolność kredytową w określonej wysokości, tj., że uzyskałby kolejny kredyt. Możliwe jest
bowiem, że wykonawca całą swoją zdolność kredytową wykorzystał już na uzyskanie
obecnie posiadanego kredytu. Tym bardziej, że informacja o zapadalności kredytu nie jest
standardową informacją zawieraną w każdej opinii bankowej. A z opinii tej nie wynika wcale,że nie chodzi o termin spłaty kredytu, a jego udzielenie – jak twierdził wykonawca. Należy
zwrócić uwagę, iż gdyby adnotacja ta oznaczała, że kredyt ten ma być uruchomiony przez
bank dopiero od 26 listopada, oznacza to, że na dzień 3 września wykonawca nie posiadał
tych środków finansowych. Z drugiej strony w praktyce banków już udzielony kredyt
w rachunku przy ustalaniu zdolności kredytowej traktowany jest jako obciążenie klienta
w maksymalnej wartości kredytu niezależnie od wykorzystanej realnie kwoty. Tym samym
udzielony kredyt na rachunek zmniejsza zdolność kredytową posiadacza rachunku.
Również wskazanie w opinii na przejściowe trudności z regulowaniem opłat i prowizji banku
może pośrednio świadczyć o tym, że wykonawca wykorzystał przyznany mu przez bank limit
do tego stopnia, że bank nie był w stanie w jego ramach ściągnąć swoich opłat i prowizji.
Przede wszystkim zaś zamawiający nie ma na podstawie uzyskanych dokumentów snuć
przypuszczeń i domysłów obliczając prawdopodobieństwo ich prawdziwości, lecz ma
uzyskać konkretne informacje, których wymagał.
Jak słusznie zauważył zamawiający, treść tego dokumentu wskazywała na to, że
nieprawidłowe byłoby wzywanie do wyjaśnień jego treści, gdyż jego treść nie wymagała
wyjaśnień, lecz musiała być uzupełniona o treści brakujące, istotne dla tego dokumentu,
a wskazujące na wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową
odwołującego.
Oczywiście wykonawca mógł na wezwanie przedstawić dokument z banku o treści typu:
„W nawiązaniu do opinii z 27 sierpnia 2014 r. wyjaśniamy/informujemy, że wykonawca X
pomimo udzielonego kredytu w wysokości 300.000 PLN wciąż posiada zdolność kredytową
w wysokości 300.000 złotych/ posiada dostępne środki finansowe w wysokości…”. Jednak
faktycznie byłoby to uzupełnienie dokumentu, a nie jego wyjaśnienie.
W ramach wezwania do uzupełnienia dokumentu zamawiający prawidłowo wskazał, w jakim
zakresie treść przedstawionego dokumentu budzi jego wątpliwości, tj. że wskazuje na
posiadany kredyt, a nie wskazuje, w jakiej wysokości wykonawca posiada zgromadzone na
rachunku środki finansowe lub jaką posiada zdolność kredytową rozumianą jako możliwość
uzyskania kredytu. Zamawiający przypomniał też, że uzupełnione dokumenty powinny
potwierdzać spełnianie warunku na dzień składania ofert, tj. 3 września 2014 r.
Na wezwanie odwołujący przedstawił opinię banku z 23 września 2014 r., która oprócz
informacji o posiadanym kredycie, wskazywała także wprost, że „klient posiada zdolność
kredytową w wysokości 300.000,00 PLN.” Niestety, w opinii tej bank wskazał, że opinię tę
wydaje na dzień 23 września 2014 r. Zatem również ten dokument jest niezgodny
z wymaganiami zamawiającego oraz treścią art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych, gdyż wskazuje na datę po upływie terminu składania ofert.
Także w tym przypadku nie było potrzeby ani podstaw, by cokolwiek wyjaśniać, gdyż treść
dokumentu była jasna i jednoznaczna, a jedynie nieprawidłowa (nieprawidłowa ww. data)
i wymagałaby kolejnej zmiany.
Z tego wynika, że zamawiający prawidłowo wykluczył odwołującego z postępowania, gdyż
nie przedstawił on prawidłowego dokumentu, zgodnego z wymaganiami zamawiającego
wyrażonymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i w wezwaniu do uzupełnienia,
czyli nie uzupełnił wymaganego dokumentu.
Dopiero po otrzymaniu informacji o wykluczeniu go z postępowania odwołujący przedstawił
zamawiającemu dokument, który można by było uznać za prawidłowy, gdyż jednocześnie
zawiera informację o zdolności kredytowej wykonawcy i odnosi się do daty sprzed upływu
składania ofert (27 sierpnia 2014 r.). Jednak ten dokument z kolei nie został uzupełniony na
wezwanie zamawiającego i w terminie przez niego wyznaczonym, zatem nie może być przez
niego zaakceptowany.
Biorąc pod uwagę treść opinii banku z 27 sierpnia i 23 września 2014 r. (tej przedstawionej
w ramach uzupełnienia dokumentów), nie można również dokonać ich kompilacji i uznać, że
skoro 27 sierpnia wykonawca posiadał kredyt, a 23 września zdolność kredytową, to
posiadał ją także 27 sierpnia czy 3 września. Być może i prawdopodobnie tak rzeczywiście
było, jednak znów mogłyby to być tylko domysły zamawiającego, a nie wiedza płynąca
z wymaganego źródła, czyli otrzymanych dokumentów. Poza tym również i w tym przypadku
można przedstawić kontrargumenty, że bank wystawił opinię na dzień 23 września, a nie
wcześniejszy, gdyż w tym czasie zdolność kredytowa wykonawcy zmieniła się (wzrosła) –
mógł np. przedstawić dodatkowe poręczenia czy zabezpieczenia, zawrzeć nowe kontrakty,
które mogły skłonić bank do ponownego rozważenia kwestii zdolności kredytowej
wykonawcy itd.
Na marginesie Izba zwraca uwagę, że termin na wniesienie zarzutów co do wezwania do
uzupełnienia to 10 dni od dnia przesłania wykonawcy informacji o czynności zamawiającego
stanowiącej podstawę jego wniesienia, czyli 10 dni od otrzymania owego wezwania do
uzupełnienia (zostało ono przesłane faksem). Zatem same zarzuty w tym zakresie są
spóźnione. Podlegały one rozpatrzeniu wyłącznie w związku z tym, że były nierozerwalnie
związane z wykluczeniem wykonawcy z postępowania.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji oddalając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………..……
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża A. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod
nazwą A. L. „Altrans” Przedsiębiorstwo Usługowo--Transportowe i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez A. L. tytułem
wpisu od odwołania,
2.2. zasądza
od
A.
L.
na
rzecz
Związku
Międzygminnego
„Centrum
Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” kwotę 254 zł 00 gr (słownie: dwieście
pięćdziesiąt cztery złote zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu dojazdu pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013, poz. 907 z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 2065/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” z
siedzibą w Czempiniu prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
„odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Stęszew – sektor
XVIII” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.
U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 4 lipca 2014 r. w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej pod numerem 2014/S 224-885.
Wartość zamówienia jest większa niż kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Odwołujący – A. L., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą A. L. „Altrans”
Przedsiębiorstwo Usługowo-Transportowe wniósł odwołanie zarzucając zamawiającemu
naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wykluczenie
odwołującego z postępowania w sytuacji, w której odwołujący wykazał spełnienie warunku
udziału w postępowaniu polegającego na posiadaniu sytuacji finansowej na wymaganym
przez zamawiającego poziomie w oparciu o załączoną do oferty opinię bankową
z 27 sierpnia 2014 r.,
2. art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wezwanie odwołującego do
złożenia dokumentów mających potwierdzić spełnienie warunku posiadania odpowiedniej
sytuacji finansowej, gdy odwołujący załączył do oferty dokument potwierdzający jego
sytuację finansową w sposób wystarczający, tj. opinię bankową z 27 sierpnia 2014 r.,
a opinia ta nie zawierała żadnych błędów,
3. art. 26 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie wezwania
odwołującego do złożenia wyjaśnień dotyczących dokumentu potwierdzającego spełnienie
warunku udziału w postępowaniu polegającego na posiadaniu odpowiedniej sytuacji
finansowej, tj. opinii bankowej z 27 sierpnia 2014 r., ze względu na potencjalne wątpliwości,
w jakiej wysokości posiada on zdolność kredytową w banku, którego opinię przedstawił,
4. art. 7 ust. 1 w zw. z art. 26 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku
z zaniechaniem wezwania odwołującego do złożenia wyjaśnień co do treści przedłożonych
przez niego dokumentów potwierdzających jego sytuację finansową oraz poprzez
zaniechanie uznania przedłożonej przez odwołującego opinii bankowej z 23 września 2014 r.
za dodatkowe, dostateczne wyjaśnienie tłumaczące treść pierwotnej opinii bankowej
z 27 sierpnia 2014 r.,
5. art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez odrzucenie oferty
odwołującego jako złożonej przez podmiot wykluczony z udziału w postępowaniu, w sytuacji,
gdy brak było podstaw do jego wykluczenia,
6. art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wybór jako najkorzystniej
oferty Tonsmeier Zachód Sp. z o.o. z siedzibą w Kiełczu, który zaproponował wyższą niż
odwołujący cenę, w sytuacji, gdy jedyne kryterium wyboru ofert stanowiła cena.
Odwołujący wniósł o:
1. unieważnienie czynności oceny ofert i wyboru jako najkorzystniejszej oferty Tonsmeier
Zachód Sp. z o.o.,
2. unieważnienie czynności odrzucenia oferty odwołującego i wykluczenia go
z postępowania,
3. nakazanie zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert.
W uzasadnieniu odwołujący wskazał, że zgodnie z punktem VIII.1.4.a) specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, w celu potwierdzenia spełniania warunku udziału w postępowaniu
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej, należało przedłożyć informację banku lub
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanychśrodków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy w wysokości min. 50.000 zł
wystawioną nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert.
Wraz z ofertą odwołujący przedłożył opinię bankową Banku PEKAO S.A. z 27 sierpnia 2014
r., w której stwierdzono, iż „firma posiada w naszym Banku kredyt w rachunku bieżącym
w wysokości 300.000,00 PLN (słownie: trzysta tysięcy złotych 00/100), którego data
zapadalności przypada w dniu 26.11.2014 r. Na dzień wystawienia opinii na rachunku nie
występują zaległości.” Powyższe w jednoznaczny sposób potwierdza sytuację finansową
(zdolność kredytową) odwołującego.
Zamawiający wezwał odwołującego do uzupełnienia dokumentów poprzez złożenie
dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu, tj. informację
banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość
posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy w wysokości min.
50.000,00 zł wystawioną nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania
ofert.
Odwołujący, 23 września 2014 r., uzyskał z Banku PEKAO S.A. kolejne dwie opinie
bankowe, które w swej treści ponownie wskazywały, że zdolność kredytowa odwołującego
wynosi 300.000,00 zł, co odpowiada wysokości przyznanego mu kredytu w rachunku
bieżącym posiadanym w tym banku.
Odwołujący przedstawił zamawiającemu 23 września 2014 r. pierwszą opinię bankową
z 23 września 2014 r. (potwierdzającą stan na dzień wydania opinii). Następnie 29 września
2014 r., po wyborze najkorzystniej oferty w postępowaniu, odwołujący przedstawił
zamawiającemu drugą z wyżej wymienionych opinię bankową z 23 września 2014 r.,
różniącą się od pierwszej tylko tym, że wyraźnie odnosiła ona zdolność kredytową do
27 sierpnia 2014 r. Jednocześnie pismem z 29 września 2014 r. odwołujący, wyjaśniając
pomyłką pracownika pierwotny brak przesłania drugiej z opinii, zwrócił się do zamawiającego
z prośbą o samodzielne unieważnienie dokonanych czynności oraz o formalne wezwanie
odwołującego do złożenia wyjaśnień w sprawie treści opinii bankowej z 27 sierpnia 2014 r.
Odwołujący uzyskał dwie podobne opinie w związku z postępowaniami, w których bierze
udział, natomiast wyłącznie przez pomyłkę pracownika odwołującego została wysłana
pierwsza, zamiast drugiej z przywołanych opinii.
Wbrew stanowisku zamawiającego załączona do oferty opinia bankowa z 27 sierpnia 2014 r.
w sposób jednoznaczny potwierdzała jego sytuację finansową – zdolność kredytową.
Dla uznania, że przedłożony przez wykonawcę dokument potwierdza jego sytuację
finansową w zakresie zdolności kredytowej, nie muszą w jego treści zostać odzwierciedlone
wszystkie dane odpowiadające zdolności kredytowej w rozumieniu art. 70 ust. 1 zdanie
drugie ustawy Prawo bankowe. Wystarczające dla potrzeb postępowania publicznego jest,
gdy zamawiający z treści dokumentu może dowiedzieć się o możliwości uzyskania przez
wykonawcę kredytu w określonej wysokości. O tym, że sformułowania użyte w opinii
bankowej z 27 sierpnia 2014 r. potwierdzają możliwość uzyskania przez odwołującego
w wymaganym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia okresie kredytu w wysokości
300.000 zł (potwierdzają jego zdolność kredytową), świadczy treść przedłożonych przez
Bank PEKAO S.A. wyjaśnień do przedmiotowej opinii, które zostały przedłożone dopiero
w odwołaniu, gdyż wcześniej zamawiający nie wezwał odwołującego do wyjaśnień w tym
zakresie.
W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej przyjęto, że wskazanie w opinii bankowej
wysokości kredytu na rachunku bieżącym (tak jak ma to miejsce w niniejszym przypadku)
jest wystarczające dla ustalenia zdolności kredytowej wykonawcy, ponieważ możliwości
finansowe danego wykonawcy bada się pod kątem potencjalnej możliwości wykonania
zamówienia, już samo uzyskanie kredytu w wysokości wymaganej przez zamawiającegoświadczy o zdolności kredytowej tego wykonawcy.
Jednocześnie zamawiający, wzywając odwołującego do uzupełnienia dokumentów, naruszył
art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, gdyż nie ziściła się hipoteza przywołanej
normy. Odwołujący przedłożył wraz z ofertą wymagany dokument potwierdzający jego
sytuację finansową, a dokument ten nie zawierał żadnych błędów. Jeżeli zamawiający miał
wątpliwości co do treści przedłożonej opinii bankowej, powinien był najpierw skorzystać
z uprawnienia do żądania wyjaśnień, o którym mowa w art. 26 ust. 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych. Zamawiający bowiem wpierw powinien wezwać do złożenia
wyjaśnień w trybie art. 26 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych, a jeżeli powyższe
okaże się niewystarczające, do uzupełnienia dokumentów, w sposób jednoznaczny
określając, jakiego rodzaju wątpliwości budzą złożone w ofercie dokumenty. Zamawiający
mógł konwalidować swoje zachowanie, gdyby wezwał odwołującego do wyjaśnień obok
wezwania do uzupełnienia dokumentów, wskazując zakres powziętych wątpliwości.
Ewentualnie mógł zażądać wyjaśnień nawet po przedłożeniu dodatkowej opinii bankowej
z 23 września 2014 r.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o jego oddalenie.
Zamawiający
wskazał,że
wezwał
odwołującego
do
uzupełnienia
dokumentów
potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, tj. informacji banku lub
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanychśrodków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy w wysokości min. 50.000,00 zł,
wystawionej nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert. Wymóg
złożenia tego dokumentu wynikał z punktu VIII.1.4.a) specyfikacji istotnych warunków
zamówienia.
W treści wezwania zamawiający zaznaczył, iż złożone na wezwanie dokumenty powinny
potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu na dzień składania ofert, tj. na
3 września 2014 r. Wyjaśnił też, że dołączona do oferty opinia bankowa z 27 sierpnia 2014 r.
wskazywała, iż wykonawca posiada w rachunku bieżącym kredyt w wysokości 300.000,00
PLN z datą zapadalności w dniu 26 listopada 2014 r., nie wskazywała natomiast, w jakiej
wysokości odwołujący posiadał na dzień składania ofert zgromadzone na rachunku środki
finansowe lub jaką posiadał w tym banku zdolność kredytową.
W wyznaczonym terminie, tj. do 24 września 2014 r. do godz. 15:00 odwołujący złożył opinię
bankową banku PEKAO S.A. wystawioną 23 września 2014 r., w treści której bank wskazał,że: średniomiesięczne uznania na rachunku w okresie od 1 marca do 31 sierpnia 2014 r.
zamknęły się kwotą siedmiocyfrową, wykonawca posiada zdolność kredytową w wysokości
300.000,00 zł i jednocześnie korzysta w tym banku z kredytu w rachunku bieżącym
w wysokości 300.000,00 PLN, którego data zapadalności przypada w dniu 26 listopada 2014
r. W treści opinii bank zaznaczył ponadto, iż opinię wydano według stanu na dzień 23
września 2014 r.
W ocenie zamawiającego opinia bankowa ta nie potwierdzała posiadania przez
odwołującego środków finansowych lub zdolności kredytowej w wysokości min. 50.000,00 zł.
Opinia wskazywała na stan po 3 września 2014 r., a więc po terminie składania ofert. Tym
samym wykonawca nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu i podlegał
wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Wbrew stanowisku odwołującego, zgodnie z orzecznictwem, posiadane produkty kredytowe
(w tym kredyty oraz limity kredytowe) nie świadczą o zdolności kredytowej bieżącej, czyli
posiadanej w momencie ubiegania się o udzielenie zamówienia (w dacie wystawienia
informacji przez bank), czyli że wykonawca ma dostęp do środków niezbędnych do realizacji
zamówienia. Tylko zdolność kredytowa bieżąca zapewnia, że w przypadku, kiedy
wykonawca realizujący przedmiotowe zamówienie nie dysponuje własnymi środkami
pieniężnymi, otrzyma kredyt zapewniający płynność finansową inwestycji. Produkty
kredytowe w postaci limitów kredytowych oraz linii kredytowych mogą natomiast być brane
pod uwagę w ocenie ilości środków finansowych, jakimi dysponuje wykonawca. Warunkiem
do prawidłowej oceny tej ilości jest przedłożenie przez wykonawcę informacji nie tylko
mówiącej o dostępnym limicie, w ramach którego wykonawca może się zadłużać, ale także
informacji mówiącej o stopniu wykorzystania limitu lub o środkach pozostałych do
wykorzystania.
Opinia z 27 sierpnia 2014 r. wskazywała, iż wykonawca posiada w rachunku bieżącym
kredyt w wysokości 300.000,00 PLN. Dodatkowo w treści opinii bank zaznaczył, że firma
miała opóźnienia związane z regulowaniem opłat i prowizji na rachunku bieżącym i kredycie
w rachunku bieżącym nie przekraczające 7 dni. W ocenie zamawiającego informacje te oraz
brak zaznaczenia wysokości środków finansowych, jakie posiadał na tym rachunku
odwołujący, a także brak wyraźnego wskazania, jaką posiadał zdolność kredytową,
przemawiają za słusznością stwierdzenia braku wykazania spełniania przez odwołującego
warunków udziału w postępowaniu i za koniecznością wykluczenia z postępowania.
Za niezasadny należy również uznać zarzut naruszenia art. 26 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych w postaci wezwania odwołującego do ponownego złożenia informacji
banku oraz zarzut naruszenia art. 26 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Wyjaśnienia służyć mają natomiast rozwianiu wątpliwości, które wynikają z niejasnych lub
sprzecznych ze sobą treści dokumentów. Wyjaśnienia podające treść, której w ogóle nie ma
w dokumencie lub oświadczeniu, stanowią jego uzupełnienie.
Jako że treść opinii z 27 sierpnia nie wskazywała, w jakiej wysokości odwołujący posiadałśrodki finansowe lub zdolność kredytową, skutkowało to koniecznością wezwania
odwołującego do uzupełnienia dokumentu, a nie do jego wyjaśnienia. Poza tym wezwanie do
uzupełnienia dokumentu nie stało na przeszkodzie ponownemu złożeniu przez odwołującego
tej opinii bankowej wraz z wyjaśnieniami.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
złożonych oświadczeń i dokumentów Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba nie stwierdziła naruszenia przez zamawiającego wskazanych przez odwołującego
przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.
Izba ustaliła, iż stan faktyczny postępowania nie jest sporny między stronami.
Zamawiający, zgodnie z punktem VIII.1.4.a) specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawców warunku udziału w postępowaniu
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej, wymagał przedstawienia informacji banku lub
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanychśrodków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy w wysokości min. 50.000 zł
wystawioną nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert.
Wraz z ofertą odwołujący przedłożył opinię bankową Banku PEKAO S.A. z 27 sierpnia 2014
r., w której stwierdzono, iż firma posiada w tym banku kredyt w rachunku bieżącym
w wysokości 300.000,00 PLN, którego data zapadalności przypada 26 listopada 2014 r.,
a na dzień wystawienia opinii na rachunku nie występują zaległości. Firma miała opóźnienia
związane z regulowaniem opłat i prowizji na rachunku bieżącym i kredycie na rachunku
bieżącym nie przekraczające 7 dni. Rachunek jest wolny od zajęć i tytułów egzekucyjnych.
Zdaniem Izby zamawiający prawidłowo nie uznał takiej opinii ani za informację o wysokości
posiadanych środków finansowych, ani o zdolności kredytowej wykonawcy na dzień
składania ofert, czy też raczej – dzień wystawienia opinii.
Opinia ta zawiera bowiem wyłącznie informację o posiadanym przez wykonawcę kredycie –
a więc de facto jego faktycznym lub potencjalnym długu wobec banku w wysokości 300.000
złotych (w zależności od tego, na ile środki te już zostały przez wykonawcę wykorzystane).
Brak tu jest jakiegokolwiek odniesienia do dostępności środków dla wykonawcy w chwili
wystawienia opinii – owe 300.000 złotych mógł on już bowiem uprzednio wydatkować na
inne cele. Zatem, aby opinię taką uznać za prawidłową (odpowiadającą wymaganiom
zamawiającego), bank musiałby w niej zawrzeć informację typu: „firma posiada w tym banku
kredyt w rachunku bieżącym w wysokości 300.000,00 PLN, z których do dnia dzisiejszego
wykorzystała 200.000 PLN” albo „firma posiada w naszym banku kredyt w rachunku
bieżącym w wysokości 300.000,00 PLN, w ramach którego posiada dostępne środki
w wysokości 50.000 złotych” (lub więcej). W ten sposób zamawiający mógłby sobie w łatwy
sposób ustalić, jakie dostępne środki posiada zamawiający. Nie ma tu bowiem przeszkód,
żeby posiadane środki finansowe pochodziły z już udzielonego kredytu (w nomenklaturze
banku to wciąż „dostępne środki”), ale muszą być one posiadane/dostępne dla wykonawcy
w danej chwili.
I podobnie w stosunku do zdolności kredytowej – w opinii powinno być wskazane, że
pomimo udzielenia w przeszłości takiego kredytu, jego obecna zdolność kredytowa jest nie
mniejsza niż 50.000 złotych. Sam fakt, że wykonawca w przeszłości otrzymał kredyt,
wskazuje na jego przeszłą zdolność kredytową, a nie oznacza jeszcze, że wciąż posiada
zdolność kredytową w określonej wysokości, tj., że uzyskałby kolejny kredyt. Możliwe jest
bowiem, że wykonawca całą swoją zdolność kredytową wykorzystał już na uzyskanie
obecnie posiadanego kredytu. Tym bardziej, że informacja o zapadalności kredytu nie jest
standardową informacją zawieraną w każdej opinii bankowej. A z opinii tej nie wynika wcale,że nie chodzi o termin spłaty kredytu, a jego udzielenie – jak twierdził wykonawca. Należy
zwrócić uwagę, iż gdyby adnotacja ta oznaczała, że kredyt ten ma być uruchomiony przez
bank dopiero od 26 listopada, oznacza to, że na dzień 3 września wykonawca nie posiadał
tych środków finansowych. Z drugiej strony w praktyce banków już udzielony kredyt
w rachunku przy ustalaniu zdolności kredytowej traktowany jest jako obciążenie klienta
w maksymalnej wartości kredytu niezależnie od wykorzystanej realnie kwoty. Tym samym
udzielony kredyt na rachunek zmniejsza zdolność kredytową posiadacza rachunku.
Również wskazanie w opinii na przejściowe trudności z regulowaniem opłat i prowizji banku
może pośrednio świadczyć o tym, że wykonawca wykorzystał przyznany mu przez bank limit
do tego stopnia, że bank nie był w stanie w jego ramach ściągnąć swoich opłat i prowizji.
Przede wszystkim zaś zamawiający nie ma na podstawie uzyskanych dokumentów snuć
przypuszczeń i domysłów obliczając prawdopodobieństwo ich prawdziwości, lecz ma
uzyskać konkretne informacje, których wymagał.
Jak słusznie zauważył zamawiający, treść tego dokumentu wskazywała na to, że
nieprawidłowe byłoby wzywanie do wyjaśnień jego treści, gdyż jego treść nie wymagała
wyjaśnień, lecz musiała być uzupełniona o treści brakujące, istotne dla tego dokumentu,
a wskazujące na wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową
odwołującego.
Oczywiście wykonawca mógł na wezwanie przedstawić dokument z banku o treści typu:
„W nawiązaniu do opinii z 27 sierpnia 2014 r. wyjaśniamy/informujemy, że wykonawca X
pomimo udzielonego kredytu w wysokości 300.000 PLN wciąż posiada zdolność kredytową
w wysokości 300.000 złotych/ posiada dostępne środki finansowe w wysokości…”. Jednak
faktycznie byłoby to uzupełnienie dokumentu, a nie jego wyjaśnienie.
W ramach wezwania do uzupełnienia dokumentu zamawiający prawidłowo wskazał, w jakim
zakresie treść przedstawionego dokumentu budzi jego wątpliwości, tj. że wskazuje na
posiadany kredyt, a nie wskazuje, w jakiej wysokości wykonawca posiada zgromadzone na
rachunku środki finansowe lub jaką posiada zdolność kredytową rozumianą jako możliwość
uzyskania kredytu. Zamawiający przypomniał też, że uzupełnione dokumenty powinny
potwierdzać spełnianie warunku na dzień składania ofert, tj. 3 września 2014 r.
Na wezwanie odwołujący przedstawił opinię banku z 23 września 2014 r., która oprócz
informacji o posiadanym kredycie, wskazywała także wprost, że „klient posiada zdolność
kredytową w wysokości 300.000,00 PLN.” Niestety, w opinii tej bank wskazał, że opinię tę
wydaje na dzień 23 września 2014 r. Zatem również ten dokument jest niezgodny
z wymaganiami zamawiającego oraz treścią art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych, gdyż wskazuje na datę po upływie terminu składania ofert.
Także w tym przypadku nie było potrzeby ani podstaw, by cokolwiek wyjaśniać, gdyż treść
dokumentu była jasna i jednoznaczna, a jedynie nieprawidłowa (nieprawidłowa ww. data)
i wymagałaby kolejnej zmiany.
Z tego wynika, że zamawiający prawidłowo wykluczył odwołującego z postępowania, gdyż
nie przedstawił on prawidłowego dokumentu, zgodnego z wymaganiami zamawiającego
wyrażonymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i w wezwaniu do uzupełnienia,
czyli nie uzupełnił wymaganego dokumentu.
Dopiero po otrzymaniu informacji o wykluczeniu go z postępowania odwołujący przedstawił
zamawiającemu dokument, który można by było uznać za prawidłowy, gdyż jednocześnie
zawiera informację o zdolności kredytowej wykonawcy i odnosi się do daty sprzed upływu
składania ofert (27 sierpnia 2014 r.). Jednak ten dokument z kolei nie został uzupełniony na
wezwanie zamawiającego i w terminie przez niego wyznaczonym, zatem nie może być przez
niego zaakceptowany.
Biorąc pod uwagę treść opinii banku z 27 sierpnia i 23 września 2014 r. (tej przedstawionej
w ramach uzupełnienia dokumentów), nie można również dokonać ich kompilacji i uznać, że
skoro 27 sierpnia wykonawca posiadał kredyt, a 23 września zdolność kredytową, to
posiadał ją także 27 sierpnia czy 3 września. Być może i prawdopodobnie tak rzeczywiście
było, jednak znów mogłyby to być tylko domysły zamawiającego, a nie wiedza płynąca
z wymaganego źródła, czyli otrzymanych dokumentów. Poza tym również i w tym przypadku
można przedstawić kontrargumenty, że bank wystawił opinię na dzień 23 września, a nie
wcześniejszy, gdyż w tym czasie zdolność kredytowa wykonawcy zmieniła się (wzrosła) –
mógł np. przedstawić dodatkowe poręczenia czy zabezpieczenia, zawrzeć nowe kontrakty,
które mogły skłonić bank do ponownego rozważenia kwestii zdolności kredytowej
wykonawcy itd.
Na marginesie Izba zwraca uwagę, że termin na wniesienie zarzutów co do wezwania do
uzupełnienia to 10 dni od dnia przesłania wykonawcy informacji o czynności zamawiającego
stanowiącej podstawę jego wniesienia, czyli 10 dni od otrzymania owego wezwania do
uzupełnienia (zostało ono przesłane faksem). Zatem same zarzuty w tym zakresie są
spóźnione. Podlegały one rozpatrzeniu wyłącznie w związku z tym, że były nierozerwalnie
związane z wykluczeniem wykonawcy z postępowania.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji oddalając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………..……
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
