rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-10-24
rok: 2023
data dokumentu: 2023-10-24
rok: 2023
sygnatury akt.:
KIO 2971/23
KIO 2971/23
po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 23
października 2023 r. odwołania wnie-
sionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 października 2023 r. przez: Przed-
siębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w Białymstoku, Ul. Aleja Solidarności 15 w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Skarb Państwa - Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Olsztynie, Ul. Sa-
perska 1, bud. 5
przy udziale wykonawcy T. P.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „CADA-
BRA” T. P. z siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim, ul. Południowa 58 zgłaszającego swo-
je przystąpienie w sprawie sygn. akt KIO 2971/23 po stronie zamawiającego
października 2023 r. odwołania wnie-
sionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 października 2023 r. przez: Przed-
siębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w Białymstoku, Ul. Aleja Solidarności 15 w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Skarb Państwa - Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Olsztynie, Ul. Sa-
perska 1, bud. 5
przy udziale wykonawcy T. P.
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „CADA-
BRA” T. P. z siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim, ul. Południowa 58 zgłaszającego swo-
je przystąpienie w sprawie sygn. akt KIO 2971/23 po stronie zamawiającego
orzeka:
1.
Oddala odwołanie,
2.
Kosztami postępowania obciąża Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Białymstoku, Al. Soli-
darności 15 i
2.1
Zalicza na poczet postępowania kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie piętnaście tysięcy złotych
zero groszy)
uiszczoną przez Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Białymstoku, Ul. Aleja Solidarności
15 t
ytułem zwrotu wpisu od odwołania,
2.2
Zasądza od Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół CEZAS spółka z ograniczoną od-
powiedzialnością z siedzibą w Białymstoku, Al. Solidarności 15 na rzecz Skarbu
Państwa Rejonowego Zarządu Infrastruktury w Olsztynie, ul. Saperska 1 bud. 5
kwotę 3 600 zł 00 gr. (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem zwrotu
wydatków pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. t. j. z 2023 r., poz. 1605 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:………………………….
Sygn. akt KIO 2971/23
Uzasadnienie
P
ostępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na
dostaw
ę pozostałego sprzętu kwaterunkowego z podziałem na III części zostało wszczęte
ogłoszeniem opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 31 lipca 2023
r. (2023/S 145-463275).
Pismami z dnia:
-
27 września 2023 r. (część l),
-
28 września 2023 r. (część Il),
z
amawiający przekazał odwołującemu Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas Sp. z
o.o. z siedzibą w Białymstoku, Ul. Aleja Solidarności 15 informacje o wyborze oferty
najkorzystniejszej.
W dniu 9 października 2023 r. odwołujący wniósł o odwołanie. Odwołanie zostało wniesione
przez pełnomocnika działającego na podstawie pełnomocnictwa z dnia 26 września 2023 r.
udzielonego przez prezesa zarządu. Do odwołania dołączono dowód przekazania odwołania
zamawiającemu.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
-
art. 253 ust. 1 pkt 2 ustawy przez zaniechanie wskazania uzasadnienia faktycznego
wykluczenia wykonawcy wyrażające się w braku wykazania przesłanek wykluczenia z art.
109 ust. 1 pkt 7 ustawy;
-
art. 128 ust. 4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy przez zaniechanie wezwania do
złożenia wyjaśnień odwołującego po otrzymaniu informacji o rzekomo nienależycie
wykonanej umowie zawartej między odwołującym a RZI Kraków, co uniemożliwiło wykazanie
odwołującemu braku wystąpienia przesłanek uzasadniających wykluczenie z postępowania;
-
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy oraz art. 16 pkt 1 i 3
przez odrzucenie oferty
odwołującego, w sytuacji w której wykonawca nie podlega
wykluczeniu a w konsekwencji nie występuje przesłanka uzasadniająca odrzucenie oferty;
-
art. 17 ust. 2 przez dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej niezgodnie z
przepisami ustawy;
-
art. 109 ust. 3 ustawy przez
jego niezastosowanie w sytuacji, w której wykluczenie
wyk
onawcy jest w sposób oczywisty nieproporcjonalne.
W
niósł o unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz nakazanie
zamawiającemu dokonania ponownego badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty
odwołującego.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania ponieważ jego oferty w
części I i Il zostały odrzucone jako złożone przez wykonawcę podlegającego wykluczeniu na
podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
, przy czym w części Il oferta odwołującego byłaby
najkorzystniejsza. W przypadku dokonania ponownego badania i oceny ofert z
uwzględnieniem oferty odwołującego ma on realną szansę na pozyskanie zamówienia w
części Il. Odwołujący ma również interes w zaskarżeniu czynności odrzucenia w części l,
ponieważ odrzucenie oferty na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy skutkować będzie
wykluczeniem z postępowań przez okres trzyletni, co spowoduje znaczną szkodę dla
odwołującego.
Zarzut naruszenia art. 253 ust. 1 pkt 2 ustawy przez zaniechanie wskazania uzasadnienia
faktycznego wykluczenia wykonawcy wyrażające się w braku wykazania przesłanek
wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy.
W pierwszej kolejności odwołujący podkreślił lakoniczność uzasadnienia odrzucenia oferty
odwołującego.
W uzasadnieniu odrzucenia zamawiający wskazał, ze powziął informacje o fakcie
rozwiązania umowy zawartej pomiędzy odwołującym a RZI w Krakowie. Wskazał, że zgodnie
z informacjami przekazanymi przez RZI w Krakowie wykonawca (o
dwołujący) w dniu 29
listopada 2021 r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy na dostawę mebli biurowych,
w związku z czym umowa uległa rozwiązaniu z przyczyn leżących po stronie wykonawcy i
została naliczona kara umowna. Zamawiający powołał się na pismo wykonawcy o
odstąpieniu od umowy i niewykonaniu około 45% zamówienia. Uzasadnienie odrzucenia
oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy winno
jednak zawierać wykazanie wszystkich przesłanek zawartych w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy.
Samo naliczenie kary czy też rozwiązanie umowy nie jest wystarczającą przesłanką.
Jak wskazuje się w doktrynie zamówień publicznych:
„Podobnie sam fakt rozwiązania umowy, np. przez odstąpienie przez zamawiającego z
przyczyn leżących po stronie wykonawcy, wcale nie oznacza automatycznie wystąpienia
przesłanki, o którą o której mowa w art. 109 ust. I pkt 7 ustawy. Należy bowiem pamiętać, że
odstąpienie, jaką czynność uregulowano w kodeksie cywilnym, może być obarczona wadą
bądź z mocy prawa nieważna. [...] W związku z tym zamawiający, który stwierdza
wystąpienia przesłanki wykluczenia wskazane w art. 709 ust. I pkt 7 ustawy wobec
konkretne
go wykonawcy, zobowiązany jest bardzo szczegółowo i precyzyjnie wskazać w
uzasadnieniu faktycznym powody swojej decyzji. W szczególności nie jest prawidłowe
ograniczenie się w uzasadnieniu do stwierdzeń A przez zamawiającego, że doszło
odst
ąpienia od umów z winy wykonawcy oraz naliczenia kar umownych w związku z
realizacją umów. Takie uzasadnienie zbyt ogólne i nieprecyzyjne oraz nie odnosi się do
przyczyn uzasadniających wykluczenia wykonawcy. Odstąpienia od umowy czy naliczenie
kar umownych s
ą jednymi z elementów konstrukcji przepis artykułu 109 ust. I pkt 7 ustawy i
to elementami wtórnymi oraz wynikowymi. l...] wszystkie, istotne z punktu widzenia
zamawiającego powody niewykonanie lub nienależyte go wykonania wskazanych umów
powinny znaleźć swoje szczegółowe i wyraźnie odzwierciedlenie w uzasadnieniu
wykluczenia odwołującego.” (l. Skubiszak Kalinowska, Zamówienia publiczne. Meritum,
Warszawa 2023 r.).
Również orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej wskazuje na konieczność pełnego i
merytorycznego uzasadnienia decyzji o odrzuceniu ofert na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy np. (KIO 1482/21).
Lektura uzasadnienia odrzucenia oferty
odwołującego według niego nie zostawia
wątpliwości, że zamawiający nie wskazał w części faktycznej uzasadnienia wypełnienia
wszystkich przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy. Zamawiający nie odniósł się w
uzasadnieniu do faktu wypowiedzenia umowy przez w
ykonawcę z przyczyn zewnętrznych,
co już samo w sobie przesądza o braku istnienia podstawy wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt
7.
Zarzut naruszenia art. 128 ust. 4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy przez zaniechanie
wezwania do złożenia wyjaśnień odwołującego po otrzymaniu informacji o rzekomo
nienależycie wykonanej umowie zawartej między odwołującym a RZI Kraków, co
uniemożliwiło wykazanie odwołującemu braku wystąpienia przesłanek uzasadniających
wykluczenie z postępowania.
Z treści uzasadnienia odrzucenia oferty wynika, że zamawiający w trakcie badania i oceny
ofert uzyskał informacje od innego wykonawcy, że jedna z umów wiążących odwołującego z
RZI w Krakowie została rozwiązana. W konsekwencji powziął szereg czynności, pozyskując
w ich wyniku nowe informacje w postępowaniu.
Jednak po ich pozyskaniu nie wezwał odwołującego do wyjaśnień w związku z pozyskanymi
informacjami. Takie wezwanie umożliwiłoby odwołującemu już na etapie badania o oceny
ofert wyjaśnienie, dlaczego w jego ocenie nie podlega odrzuceniu i dlaczego rozwiązania
umowy z RZI w Krakowie nie kwalifikował jako przesłanki wykluczenia, co do której miałby
się przyznawać w JEDZ oraz podejmować procedurę samooczyszczenia. Literalna
wykładnia przepisu art. 128 ust. 4 ustawy nie wskazuje na obowiązek takiego wezwania,
jednak zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą oraz poglądami doktryny, w sytuacji, w której
sprzeczne ze sobą informacje mogą prowadzić do odrzucenia oferty, zamawiający ma
obowiązek wyjaśnić rozbieżności np. (KIO 1067/21); oraz (l. Skubiszak - Kalinowska,
Zamówienia publiczne. Meritum, Warszawa 2023 r.).
W ocenie
odwołującego pozyskanie przez zamawiającego nowych informacji, które
podważają oświadczenia złożone przez odwołującego w formularzu JEDZ, winno skutkować
wezwaniem do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 128 ust. 4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 i
3 ustawy
. Dałoby to szansę odwołującemu na przedstawienie argumentacji uzasadniającej
brak występowania przesłanki wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy wraz z niezbędnymi
dowodami w tym zakresie.
Zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy oraz art. 16
pkt 1 i 3 przez odrzucenie oferty
odwołującego, w sytuacji w której wykonawca nie podlega
wykluczeniu a w konsekwencji nie występuje przesłanka uzasadniająca odrzucenie oferty.
Odnosząc się merytorycznie do zarzutu podlegania wykluczeniu na podstawie art. 109 ust. 1
pkt 7 ustawy w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy
odwołujący wskazał, że zamawiający
w treści uzasadnienia powołuje się na umowę, która wiązała odwołującego z Rejonowym
Zarządem Infrastruktury w Krakowie. Odwołujący nie zaprzecza, że przedmiotowa umowa
została rozwiązana. Odwołujący zgadza się z zamawiającym, że najpełniejsze informacje co
do okoliczności rozwiązania tej umowy są w posiadaniu Rejonowego Zarządu Infrastruktury
w Krakowie oraz
odwołującego. Odwołujący jednocześnie zdecydowanie zaprzecza jakoby w
treści jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia zataił informacje o podleganiu pod
przesłankę wykluczenia z artykułu 109 ust. 1 pkt 7 ustawy. Informacja podana w JEDZ jest
zgodna ze stanem faktycznym. Okoliczności rozwiązania umowy z RZI Kraków nie
wypełniały przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy.
W pierwszej kolejności zwrócił uwagę na fakt, że Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie
nie traktuje rozwiązania umowy, na które powołuje się zamawiający jako wypełniające
przesłankę z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy. Świadczą o tym rozstrzygnięcia postępowań
prowadzonych na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych wszczęte w okresie po
rozwiązaniu umowy, w których RZI Kraków przewidział przesłanki wykluczenia z art. 109 ust.
1 pkt 5 i 7 ustawy
jednak nie wykluczał z tych przesłanek odwołującego tylko dokonywał
merytorycznej oceny złożonych przez niego ofert:
-
postępowanie pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” - RZI Kraków - nr sprawy
22/2023/ZP/SSp;
-
postępowanie pn. „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego" - RZI Kraków - nr sprawy
21/2023/ZP/SSp;
- post
ępowanie pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” RZI Kraków - nr sprawy
21/2022/ZP/SSp;
-
postępowanie pn.: „Dostawa mebli biurowych” RZI Kraków nr sprawy 2/2022/ZP/SSp;
-
postępowanie pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego" - RZI Kraków - nr sprawy 1/2022/SSp.
We wszystkich ww. post
ępowaniach prowadzonych przez RZI w Krakowie nie wykluczał on
odwołującego z uwagi na fakt rozwiązania umowy, na którą w przedmiotowym postępowaniu
powołuje się zamawiający. Zatem mamy do czynienia z sytuacją, w której podmiot
posiadający największą i najpełniejszą wiedzę na temat okoliczności zakończenia
współpracy wielokrotnie nie uznaje, że odwołujący podlega wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt
7 ustawy, natomiast RZI w Olsztynie, na
podstawie szczątkowych i niepełnych informacji
uznaje, że wszystkie przesłanki z art. 109 ust 1 pkt 7 ustawy zostały spełnione. W ocenie
odwołującego, skoro druga strona umowy - RZI w Krakowie - w szeregu postępowaniach nie
dokonuje jego wykluczenia, a nawet nie prowadzi procedury wyjaśniającej co do art. 109 ust.
1 pkt 7 ustawy
, to jest to wystarczająca przesłanka do tego, aby w postępowaniach
prowadzonych przez innych zamawiających nie wskazywać, że podlega pod przesłankę
wykluczenia na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
z tytułu rozwiązania tej umowy.
Odwołujący stale współpracuje z RZI w Krakowie, który wielokrotnie zwraca się z prośbą o
wsparcie przy m.in. szacowaniu wartości kolejnych ogłaszanych postępowań.
Zarówno doktryna jak i orzecznictwo wskazują, że aby wykluczyć wykonawcę na podstawie
art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
należy wykazać spełnienie wszystkich przesłanek wskazanych w
tym przepisie. Ponadto przesłanki wykluczenia nie podlegają wykładni rozszerzającej.
Zgodnie z aktualnym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej:
„Należy mieć też na uwadze zasadę interpretacyjną przepisów prawo, która nie pozwala na
rozszerzanie interpretacji przepisów sankcyjnych, jakimi są w tym przypadku przepisy o
wykluczeniu wykonawcy z postępowania, zwłaszcza w przypadku jednoznacznie brzmiących
przepisów krajowych." (KIO 287/23 z dnia 23 lutego 2023 r.).
Odnosząc się do poszczególnych przesłanek wykluczenia wykonawcy z art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy
odwołujący podkreślił, że do nienależytego wykonania zamówienia w rozumieniu art.
109 ust. 1 pk
t 7 musi dojść z przyczyn leżących po stronie wykonawcy. W przypadku
zamówienia realizowanego na rzecz RZI w Krakowie niemożność realizacji dostaw wynikała
z przyczyn zewnętrznych, niemożliwych do przewidzenia przez wykonawcę. Kluczowym był
czas realizacji zamówienia przypadający na czas pandemii, co bezpośrednio przekładało się
na możliwość terminowej realizacji kontraktów oraz na gwałtowne wzrosty kosztów realizacji
zamówień w związku z przerwaniem łańcuchów dostaw w większości obszarów działalności
gospodarczej. Oczywistym jest,
że gwałtowne zmiany cen produktów występujące w okresie
pandemii, które miały bezpośredni wpływ na możliwość realizacji umowy, nie mogą być
traktowane jako przyczyny leżące po stronie wykonawcy. Jak podnosi się w doktrynie:
„Niewykonanie lub nienależyte wykonanie musi wystąpić z przyczyn leżących po stronie
wykonawcy. Oznacza to, że dla oceny występowania omawianej podstawy wykluczenia nie
bierze się pod uwagę przypadków, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zamówienia
nastąpiło w wyniku siły wyższej, innych okoliczności niezależnych od stron l...]” l. Skubiszak -
Kalinowska. Zamówienia publiczne. Meritum. Warszawa 2023.
Odwołujący w pismach kierowanych do zamawiającego RZI Kraków wielokrotnie informował
o trudnościach w realizacji zamówienia niewynikających z przyczyn nieleżących po stronie
wykonawcy. Wskazywano również wielokrotnie na wystąpienie niemożliwych od
przewidzenia okoliczności w postaci przerwania łańcucha dostaw, co wpłynęło na drastyczne
zmiany cen produktów.
Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu, aby wykonawca podlegał wykluczeniu z art. 109
ust. 1 pkt 7 ustawy
nienależyte wykonanie umowy winno doprowadzić do określonego w
ustawie skutku w postaci wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania,
wykonania zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady. W przypadku
realizacji umowy z RZI Kraków, nie doszło do odstąpienia od umowy przez zamawiającego
ze względu na nienależyte wykonanie umowy. Oświadczenie o odstąpieniu złożył
wykonawca ze względu na brak możliwości realizacji spowodowaną nadzwyczajną zmianą
stosunków (przerwanie łańcucha dostaw oraz niespodziewany i nagły wzrost cen produktów
w okresie pandemii). Nie została zatem wypełniona przesłanka nienależytego wykonania
umowy co doprowadziło w efekcie do odstąpienia od umowy. W istocie nie tyle nienależyte
wykonanie doprowadziło do odstąpienia, ile wykonawca skorzystał z przysługującego mu
uprawnienia do rozwiązania umowy, co nie jest objęte dyspozycją art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy
. Umowa wiążąca odwołującego z RZI w Krakowie nie przewidywała możliwości
odstąpienia przez wykonawcę. W konsekwencji należy uznać, że pismo o odstąpieniu mogło
być co najwyżej wnioskiem o rozwiązanie umowy, na które to rozwiązanie zamawiający - RZI
w Krakowie wyraził zgodę.
W przedmiotowym stanie faktycznym nie doszło do wypełnienia przesłanki odszkodowania.
Jak wskazuje najbardziej aktualne orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej:
„Izba odnosząc się do podglądu doktryny, cytowanego poniżej, nie podziela poglądu, że
skoro ustawodawca krajowy (ustawy
) precyzyjnie w art. 109 ust. 1 pkt 7 określił sankcje z
tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zamówienia publicznego, które
powodują wykluczenie wykonawcy z postępowania można rozszerzać sankcje w oparciu o
dyspozycyjny przepis art. 57 ust. 4 lit. g) w związku z art. 57 ust. 7 Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rody 2014/18/UE (dyrektywy klasycznej) również na kory umowne. Jak
powyżej Izba ustaliła, praktyka obrotu gospodarczego, z powodu kar umownych z tytułu
niewykonania umowy w terminie, nie dyskwalifikuje dobrych merytorycznie wykonawców,
zawierając z nimi kolejne, nowe umowy (Koleje Mazowieckie, Koleje Małopolskie, Szybka
Kolej Miejska). Należy mieć też na uwadze zasadę interpretacyjną przepisów prawa, która
nie pozwala na rozszerzanie interpretacji przepisów sankcyjnych, jakimi są w tym przypadku
przepisy o wykluczeniu wykonawcy z postępowania, zwłaszcza w przypadku jednoznacznie
brzmiących przepisów krajowych. ” KIO 287/23.
Przesłanki wykluczenia wykonawców i odrzucenia ofert podlegają wykładni ścisłej, co
wyklucza dokonywanie wykładni rozszerzającej. Ustawodawca w treści ustawy wielokrotnie
posługuje się pojęciem kar umownych, jednak w przypadku przepisu art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy
ograniczył jego stosowanie jedynie do odszkodowania. Jak wskazano powyżej
aktualne orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej nie podziela poglądu, jakoby w pojęciu
odszkodowania z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
mieściły się również kary umowne. W
konsekwencji nie jest prawidłowy wniosek zmierzający do przyjęcia, że każdy przypadek
naliczenia kary umownej jest równoznaczny z odszkodowaniem w rozumieniu art. 109 ust. 1
pkt 7 ustawy.
Powyższe potwierdza również opinia Urzędu Zamówień Publicznych.
Mając na uwadze powyższe odwołujący złożył zgodne z prawdą oświadczenie w
przedmiocie niepodlegania wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
. Żadna ze wskazanych
w przywołanym przepisie przesłanek nie została wykazana przez zamawiającego.
Wobec braku spełnienia przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy w konsekwencji nie można
zgodzić się z naruszającym dobra osobiste odwołującego stwierdzeniem, jakoby odwołujący
zataił informacje w Jednolitym Europejskim Dokumencie Zamówienia o podleganiu
wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy.
Zarzut naruszenia art. 17 ust. 2 ustawy przez dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej
niezgodnie z przepisami ustawy.
Niezgodne z przepisami ustawy odrzucenie oferty
odwołującego doprowadziło w
konsekwencji do wyboru oferty najkorzystniejszej niezgodnie z przepisami ustawy w części Il
postępowania.
Zarzut naruszenia art. 109 ust. 3 ustawy przez jego niezastosowanie i wykluczenie
wykonawcy w sytuacji, w której jego wykluczenie jest oczywiście nieproporcjonalne.
W ocenie
odwołującego, wykluczenie wykonawcy, który odstąpił od umowy działając w stanie
wyższej konieczności jest przesłanką, która powinna być oceniona przez pryzmat art. 109
ust. 3 ustawy
, który stanowi:
W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5 lub 7, zamawiający może nie wykluczać
wykonawcy, jeżeli wykluczenie byłoby w sposób oczywisty nieproporcjonalne, w
szczególności gdy kwota zaległych podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne jest
niewielka albo sytuacja ekonomiczna lub finansowa wykonawcy, o którym mowa w ust. 1 pkt
4, jest wystarczająca do wykonania zamówienia.
Odwołujący z tytułu rozwiązania umowy zapłacił karę umowną w kwocie 20.304,10 zł. Mając
na uwagę skalę działalności samego odwołującego, ale i wartość zamówienia w części Il
przedmiotowego postępowania, w której złożono ofertę na kwoty od 7.328.797,56 zł do
7.679.560,35 zł nie jest to kara wielkiej wartości. Trudno również uznać, że fakt zapłacenia
kary na poziomie 20.000 zł uniemożliwia skorzystanie z przesłanki z art. 109 ust. 3 ustawy.
Co więcej odrzucenie oferty odwołującego i zaniechanie skorzystania z art. 109 ust. 3 ustawy
doprowadzi do wyboru oferty droższej o 337.441,89 zł. Trudno uznać takie działanie jako
pozostające w zgodzie z zasadami celowego i oszczędnego gospodarowania środkami
publicznymi. Tym bardziej,
że RZI Kraków jako strona umowy, która uległa rozwiązaniu, nie
traktuje tego rozwiązania jako okoliczności wypełniającej przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy.
W dniu 10 października 2023 r. zamawiający poinformował o wniesieniu odwołania.
W dniu 12 października 2023 r. do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
zgłosił swój udział T. P.prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „CADABRA” T. P. z
siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim, ul. Południowa 58 wnosząc o oddalenie odwołania.
Interes przystępującego w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść zamawiającego wynika z
faktu,
że w postępowaniu pn. „dostawy pozostałego sprzętu kwaterunkowego z podziałem na
III części – postępowanie nt. 70/D” zamawiający w dniu 28 września 2023 r. dokonał wyboru
oferty przystępującego jako najkorzystniejszej. Zgłoszenie wniósł właściciel firmy. Do
zgłoszenia dołączono dowody przekazania zgłoszenia stronom.
W dniu 20 października 2023 r. odwołujący przedłożył pismo z wnioskami dowodowymi.
W dniu 23 października 2023 r. zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o:
1.
oddalenie odwołania,
2.
przyznanie od
odwołującego na rzecz zamawiającego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym wynagrodzenia pełnomocnika, zgodnie z fakturą, która zostanie
złożona na rozprawie,
3.
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów:
-
pisma P. P. U. H. „NOVCAN” W. N. z dnia 19.09.2023 r. (nr wch. 9202/23), pisma
zamawiającego z dnia 20.09.2023 r. (nr wych. 4989/23), pisma Rejonowego Zarządu
Infrastruktury w Krakowie (dalej jako; RZI Kraków) z dnia 21.09.2023 r. (nr wch. 9330/23)
wraz z załącznikiem - pismem odwołującego z dnia 29.11.2021 r., pisma zamawiającego z
dnia 25.09.2023
r. (nr wych. 5134/23), pisma RZI Kraków z dnia 26.09.2023 r. (nr wch.
9512/23), pisma
zamawiającego z dnia 12.10.2023 r. (nr wych. 5555/23), pisma RZI Kraków
z dnia 16.10.2023 r. (nr 4297/VIII) z załącznikami na okoliczność wyczerpania wszystkich
przesłanek wykluczenia odwołującego z postępowania przewidzianych w art. 109 ust. 1 pkt
7) ustawy,
-
Zawiadomienia o wyborze oferty w części I postępowania z dnia 27.09.2023 r. (nr wych.
5203/23) oraz Zawiadomienia o wyborze oferty w części II postępowania z dnia 28.09.2023 r.
(nr wych. 5231/23) na
okoliczność przedstawienia przez zamawiającego uzasadnienia
faktycznego zaskarżonej czynności z uwzględnieniem wykazania spełnienia wszystkich
przesłanek wykluczenia wykonawcy wynikających z art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy.
W ocenie z
amawiającego, zarzuty odwołania nie zasługują na uwzględnienie z
następujących przyczyn:
W t
ym postępowaniu, w pkt Vl.2.3. Specyfikacji Warunków Zamówienia, zamawiający
przewidział możliwość wykluczenia wykonawców z uwagi na zaistnienie fakultatywnej
podstawy wykluczenia wskazanej w art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy
, co obligowało go do jej
zastosowania w przypadku ziszczenia wszystkich przesłanek przewidzianych w tym
przepisie.
Zgodnie z treścią art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy z postępowania o udzielenie zamówienia
zamawiający może wykluczyć wykonawcę który, z przyczyn leżących po jego stronie, w
znacznym stopniu lub zakresie nie wykonał lub nienależycie wykonał albo długotrwale
nienależycie wykonywał istotne zobowiązanie wynikające z wcześniejszej umowy w sprawie
zamówienia publicznego lub umowy koncesji, co doprowadziło do wypowiedzenia lub
odstąpienia od umowy, odszkodowania, wykonania zastępczego lub realizacji uprawnień z
tytułu rękojmi za wady.
Aby mogło dojść do wykluczenia wykonawcy z postępowania na wskazanej wyżej podstawie
prawnej musi zatem dojść do:
1)
niewykonania lub nienależytego wykonania bądź długotrwałego nienależytego
wykonywania obowiązków wynikających z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia
publicznego lub umowy koncesji,
2)
musi ono dotyczyć znacznego zakresu umowy albo być naruszeniem znacznego
stopnia,
3)
przyczyna musi leżeć po stronie wykonawcy,
4)
musi to doprowadzić do skutków w postaci wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
odszkodowania, wykonania zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
Ponadto, w świetle art. 111 pkt 4) ustawy wykluczenie następuje na okres 3 lat od zaistnienia
zdarzenia będącego podstawą wykluczenia.
Wbrew stanowisku
odwołującego, zamawiający w zawiadomieniach o wyborze oferty w
części I i II postępowania, przesłanych wykonawcom w dniach 27.09.2023 r. oraz 28.09.2023
r., w ramach uzasadnienia faktycznego wykazał wystąpienie wszystkich przesłanek
wykluczenia przewidzianych w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
. Zamawiający poinformował
bowiem, że w 2021 r. odwołujący nie zrealizował znacznej części dostawy (o wartości ok.
45% wynagrodzenia umownego) na „Dostawę mebli biurowych” na rzecz RZI w Krakowie i
złożył oświadczenie o odstąpieniu od wykonania ww. umowy. W związku z powyższym RZI
Kraków naliczył odwołującemu karę umowną za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących
po stronie
odwołującego, którą odwołujący opłacił dobrowolnie, co najdobitniej świadczy o
przyznaniu przez
odwołującego swej odpowiedzialności za niewykonanie zamówienia w
istotnym zakresie. Jak wskazał zamawiający w pisemnych zawiadomieniach o wyborze
najkorzystniejszej oferty w części I i II, powyższe informacje znajdują odzwierciedlenie w
posiadanych przez
zamawiającego dowodach w postaci pism RZI Kraków z dnia 21.09.2023
r. (nr wch. 9330/23) oraz z dnia 26.09.2023 r. (nr wch. 9512/23), jak również załączonego do
pierwszego z
ww. pism oświadczenia odwołującego z dnia 29.11.2021 r. o odstąpieniu od
umowy.
Wbrew zarzutowi
odwołującego zwięzłość uzasadnienia nie ma znaczenia, skoro znalazło
się w nim odniesienie elementów stanu faktycznego do wszystkich przesłanek stanowiących
podstawę wykluczenia wykonawcy w oparciu o art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy.
Zgodnie z art. 128 ust. 4 ustawy z
amawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień
dotyczących treści oświadczenia, o którym mowa wart. 125 ust. 1, lub złożonych
podmiotowych środków dowodowych lub innych dokumentów lub oświadczeń składanych w
postępowaniu. Procedura wskazana w art. 128 ust. 4 ustawy dotyczy zatem sytuacji, w której
zamawiający nie jest pewien, jak rozumieć treść oświadczeń lub dokumentów złożonych
przez wykonawcę. Wezwanie do wyjaśnień, inaczej niż wezwanie o uzupełnienie,
poprawienie lub złożenie dokumentów z art. 128 ust. 1 ustawy, nie jest obowiązkowe.
Ustawodawca posłużył się sformułowaniem „może żądać od wykonawców wyjaśnień", co
jest zmianą w stosunku do art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku - Prawo
zamówień publicznych, w którym posłużono się słowem „wzywa”, sugerującym
obligatoryjność procedury wyjaśnień, (wyrok KIO z dnia 23.11.2021 r, KIO 3229/21).
Zgodnie z jednolitą wykładnią art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy zobowiązanym do wykazania, że
zachodzą okoliczności stanowiące podstawę do wykluczenia jest zamawiający. Nie istnieją
przy tym ustawowe ograniczenia co do środków dowodowych. Sytuacją najprostszą
dowodowe będzie ta, w której poprzednia umowa wiązała tego samego zamawiającego i
wykonawcę. Zamawiający dysponuje wtedy pełną dokumentacją z realizacji poprzednio
zawartej umowy i może wykazać zarówno fakt niewykonania lub nienależytego wykonania,
stopień niewykonania, jak i potwierdzić, że doszło do rozwiązania umowy lub zasądzenia
odszkodowania. W przypadku gdy dana sytuacja miała miejsce u innych zamawiających
dostęp do środków dowodowych opiera się w dużej mierze na współpracy pomiędzy tymi
zamawiającymi.
W t
ej sprawie, po otrzymaniu pisma wykonawcy PPH U „NOVCAN” W. N. z dnia 19.09.2023
r. (nr
wch. 9202/23), wskazującego na zaistnienie podstaw do wykluczenia odwołującego z
postępowania 70/P w związku z niewykonaniem w pełni umowy na „Dostawę mebli
biurowych” na rzecz RZI Kraków, celem weryfikacji zawartych w nim informacji, Zamawiający
w pierwszej kolejności wystąpił do RZI Kraków jako instytucji posiadającej pełną wiedzę w
przedmiocie realizacji wskazanego zamówienia.
Zważywszy na fakt, że okoliczności, w tym przyczyny, przerwania dostaw na rzecz RZI
Kraków zostały szczegółowo opisane przez samego odwołującego w udostępnionym przez
RZI Kraków oświadczeniu z dnia 29.11.2021 r. o odstąpieniu od umowy, jak również wynikały
z pozostałych informacji uzyskanych z RZI Kraków, po stronie zamawiającego nie wystąpiły
wątpliwości odnośnie zaistnienia wszystkich przesłanek wykluczenia wynikających z art. 109
ust. 1 pkt 7) ustawy
. W szczególności wobec informacji RZI Kraków, że odwołującemu
została naliczona kara umowna za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po jego
stronie, a o
dwołujący ww. karę uiścił dobrowolnie, wątpliwości nie może budzić okoliczność,
że do niewykonania znacznej części zamówienia doszło z przyczyn obciążających
odwołującego. W innym wypadku z pewnością kwestionowałby zasadność nałożenia ww.
sankcji.
W powyższym stanie rzeczy brak było obiektywnej potrzeby wzywania odwołującego do
złożenia wyjaśnień zaistniałej sytuacji w trybie art. 128 ust. 4 ustawy, skoro zgromadzone
przez
zamawiającego dowody, w tym pismo pochodzące od samego odwołującego,
bezspornie potwierdzały zasadność wykluczenia wykonawcy z postępowania.
Ponadto
zamawiający zauważył, że aby zamawiający mógł ocenić, czy w przypadku
wykonawcy zachodzą przesłanki wykluczenia, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 Prawa
zamówień publicznych, wykonawca winien już w oświadczeniu składanym na podstawie art.
125 ust. 1 ustawy
przekazać zamawiającemu wszystkie okoliczności dotyczące przewinienia,
nawet gdy jego zdaniem wykluczenie na tej podstawie nie jest uzasadnione. O ile bowiem
przesłanki dotyczące niewykonania lub nienależytego wykonania oraz wypowiedzenia lub
odstąpienia od umowy mają charakter obiektywny, o tyle okoliczność, czy nastąpiło to z
przyczyn leżących po stronie wykonawcy ma już charakter ocenny. Tym też należy tłumaczyć
treść pytania zawartego w części III sekcja C JEDZ. Wykonawca ma udzielić odpowiedzi na
pytanie o zaistnienie okoliczności faktycznych i obiektywnych, natomiast w sytuacji, gdy
odpowiedź na to pytanie brzmi „TAK - ma udzielić szczegółowych informacji na ten temat tak,
aby zamawiający mógł dokonać oceny w zakresie trzeciej przesłanki wykluczenia (tak: wyrok
KIO z dnia 13.12.2021 r., KIO 3467/21).
Jak słusznie zauważyła izba w wyroku z dnia 14.03.2022 r. (KIO 449/22), „odwołujący - który
wiedział, że znajduje się w sporze z zamawiającym, który naliczył mu niebagatelną karę
umowną za nienależyte wykonanie umowy w zakresie terminowości i nie uznał wniesionego
przeciwko niemu powództwa - nie mógł obiektywnie twierdzić, a nawet przypuszczać, że
naliczona kara pozostaje bez znaczenia dla oceny przesłanek art. 109 ust 1 pkt 7 Prawa
zamówień publicznych. Przeciwnie, każdy rzetelnie działający wykonawca ma świadomość,
że prawidłowym i powszechnie przyjętym w obrocie sposobem wypełniania JEDZ jest
transparentne podanie okoliczności dotyczących naliczania kar, które mogą zostać
kwalifikowane przez art 109 ust 1 pkt 7 Prawa zamówień publicznych i ewentualne opisanie
swojego stanowiska w tym zakresie, co JEDZ umożliwia - także, gdy wykonawca jest
przekonany, że nie powinien zostać wykluczony z przetargu. ”
Przenosząc powyższe uwagi na grunt tej sprawy, tym bardziej odwołujący, który dobrowolnie
opłacił karę za odstąpienie od umowy w związku z niewykonaniem niemal połowy
zamówionych dostaw, powinien był wraz z ofertą w oświadczeniu składanym na podstawie
art. 125 ust. 1 ustawy
przedstawić zamawiającemu informację o tych okolicznościach a także
skorzystać z instytucji samooczyszczenia, czego jednak nie uczynił. Jak wskazuje się w
orzecznictwie KIO umożliwienie wykonawcy przedstawienia samooczyszczenia na każdym
jego etapie, pomimo świadomości Wykonawcy co do wystąpienia przesłanki wykluczenia już
na moment składania pierwotnego JEDZa, niewątpliwie prowadziłoby do zaburzenia tego
ciągu czynności i naruszenia zasady przejrzystości postępowania, a także zasady równego
traktowania wykonawców (wyrok KIO z 8.11.2022 r., KIO 2798/22). W konsekwencji
z
amawiający nie dostrzegł podstaw, aby wzywać odwołującego do złożenia wyjaśnień,
ponieważ wobec jednoznacznych dowodów spełnienia przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy
, dodatkowe informacje i tak nie wpłynęłyby na zmianę decyzji zamawiającego.
Wbrew stanowisku
odwołującego, okoliczności odstąpienia od umowy z RZI Kraków
wypełniły wszystkie przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy, obligując zamawiającego do
wykluczenia go z postępowania 70/D.
W pierwszej kolejności, zamawiający zauważył, że nie każde uchybienie w realizacji umowy
stanowi przesłankę wykluczenia, ale takie, które ma charakter kwalifikowany. Muszą być to
takie uchybienia, które zasadniczo zmieniają jakość przedmiotu zamówienia lub w ogóle
uniemożliwia osiągnięcie celu, w jakim została zawarta umowa. Na gruncie zaistniałego
stanu faktycznego bezsprzecznie zobowiązanie, którego odwołujący nie wykonał w ramach
umowy zawartej z RZI Kraków, było dla tej umowy istotne. Było to bowiem podstawowe i
główne zobowiązanie umowne wykonawcy - dostawa mebli biurowych.
Jak wskazuje się w orzecznictwie skoro ustawodawca nie wskazał jaki stopień niewykonania
zamówienia oznacza stopień znaczny, pojęcie to należy definiować każdorazowo z
uwzględnieniem okoliczności danej sprawy. Jednym z kryteriów (zwłaszcza w braku innych)
oceny czy niewykonana część zamówienia powinna być wartość niewykonanej jego części
(wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie XXIII Wydziału Gospodarczego Odwoławczego z
dnia 7.04.2022 r., XXIII Zs 15/22). W tym kontekście zakres naruszenia zobowiązania
wynikającego z umowy na dostawę mebli biurowych na rzecz RZI Kraków był znaczny,
bowiem jak wynika z pisma
odwołującego z dnia 29.11.2021 r., nie wykonał on dostaw o
wartości 45% wynagrodzenia umownego.
W dalszej kolejności zamawiający podkreślił, że do niewykonania wskazanej części umowy
zawartej z RZI Kraków ewidentnie doszło z przyczyn leżących po stronie odwołującego.
Poza dobrowolnym uiszczeniem kary umownej, dowodem spełnienia powyższej przesłanki
jest treść pisma odwołującego z dnia 29.11.2021 r., w którym odwołujący sam przyznał, że w
postępowaniu na dostawę mebli biurowych na rzecz RZI Kraków popełnił błąd w wycenie
oferty przez co zawierała ona rażąco niską cenę, o czym informował zamawiającego. W
orzecznictwie akcentuje się, że w przypadku oceny należytej staranności w zakresie
prowadzonej działalności gospodarczej musi ona uwzględniać, zgodnie z art. 355 § 2 kc,
zawodowy charakter tej działalności. Oznacza to, że od przedsiębiorcy wymagana jest
szczególna staranność wyrażająca się większą zapobiegliwością, rzetelnością, dokładnością
w działaniu, itd. Za takiego profesjonalistę należy również uznać, co do zasady, wykonawcę
ubiegającego się o udzielenie zamówienia publicznego (tak: wyrok KIO z dnia 26.04.2022 r.,
KIO 918/22). W tym stanie rzeczy, wiedząc, że zaoferowana przez niego cena
najprawdopodobniej nie pozwoli na pokrycie kosztów realizacji całości zamówienia,
Odwołujący powinien był odmówić zawarcia umowy, wnosząc ewentualnie o
niezatrzymywanie złożonego wadium lub też wnieść odwołanie do KIO w związku z
naruszeniem przez zamawiającego art. 224 ust. 1 ustawy. Tymczasem mając pełną
świadomość znaczącego zaniżenia ceny ofertowej względem realiów rynkowych, odwołujący
zdecydował o podpisaniu umowy z RZI Kraków i przystąpił do realizacji zamówienia na
dostawę mebli biurowych, licząc się z realną możliwością niewykonania dostaw w pełnym
zakresie. O powyższym świadczy stwierdzenie odwołującego zawarte w piśmie z dnia
29.11.2021 r. cyt.: „Ponieważ odstąpienie od umowy wiązało się z karą umowną 10%
wartości umowy (tj. ok. 45.197,58 zł brutto) a zależało nam także na reputacji firmy i
perspektywach dobrej współpracy z Rejonowym Zarządem Infrastruktury Kraków w
przyszłości, podjęliśmy decyzję o realizacji dostaw w takim zakresie, jaki jest tylko możliwy.”
Zauważył w tym miejscu, że w świetle przepisu art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy wskazana
podstawa wykluczenia jest niezależna od tego, czy niewykonanie lub nienależyte wykonanie
zobowiązania wynikającego z wcześniejszej umowy jest zawinione przez wykonawcę.
Wykazania wymaga jedynie, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania
nastąpiło z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, co jest pojęciem szerszym niż
„zawinienie”. Przesłanka rozwiązania umowy „z przyczyn leżących po stronie wykonawcy"
nie jest równoznaczna przesłance winy wykonawcy, bowiem obejmuje nie tylko zawinienie
wykonawcy, ale także inne, niezawinione, okoliczności występujące po jego stronie. Nadal
jednak muszą one odnosić się do wykonawcy (tak: wyrok KIO z dnia 10.03.2022 r., KIO
473/22).
W związku z powyższym nie sposób podzielić argumentacji odwołującego zaprezentowanej
w odwołaniu, że cyt.: „niewykonanie zamówienia było skutkiem przyczyn zewnętrznych,
niemożliwych do przewidzenia przez wykonawcę”, skoro już cena ofertowa była znacząco
niedoszacowana, z czego o
dwołujący w pełni zdawał sobie sprawę. Nie bez znaczenia jest w
tym kontekście również okoliczność, że otwarcie ofert w postępowaniu na dostawę mebli
biurowych na rzecz RZI
Kraków nastąpiło ponad szesnaście miesięcy po wprowadzeniu
stanu epidemii (tj. w dniu 8.07.2021 r. - vide pismo
odwołującego z 22.11.2021 r.), a zatem w
czasie gdy wykonawcy zdążyli już przyzwyczaić się do ograniczeń z tym związanych i
powinni byli z większą ostrożnością dokonywać szacowania ceny ofertowej. Podobnie
o
dwołujący jako podmiot profesjonalny, opracowując ofertę do postępowania na dostawę
mebli biurowych na rzecz RZI Kraków, mógł i powinien był zgodnie z obserwowaną od ponad
roku tendencją przewidzieć możliwość dalszego wzrostu cen, stosownie podwyższając cenę
ofertową, W tej sytuacji, wobec wiadomego odwołującemu błędu w kalkulacji ceny, decyzja o
podpisaniu umowy i przystąpieniu do realizacji dostaw stanowiła wyłączne ryzyko
odwołującego i nie może on powoływać się na ziszczenie okoliczności mających wpływ na
wykonanie zamówienia, które przy dołożeniu należytej staranności były z łatwością możliwe
do przewidzenia przed podpisaniem umowy z RZI Kraków.
Co znamienne, w trakcie realizacji zamówienia odwołujący nie występował do RZI Kraków o
zmianę wysokości wynagrodzenia umownego ze względu na niemożliwy do przewidzenia,
spowodowany pandemią wzrost cen lub przerwanie łańcuchów dostaw wpływające na brak
możliwości należytego wykonania umowy, na co zezwalał przecież art. 15r tzw. specustawy
COVID-
19. Odwołujący zwracał się jedynie o wydłużenie terminu umownego dostaw, na co
RZI Kraków wyraził zgodę, a mimo to niemal połowa zamówienia nie została przez
odwołującego w ogóle zrealizowana. Powyższe okoliczności świadczą o braku wykonania
części zamówienia z przyczyn leżących ewidentnie po stronie odwołującego.
Dowód: pismo zamawiającego z dnia 12.10.2023 r. (nr wych. 5555/23), pismo RZI Kraków z
dnia 16.10.2023 r. (nr 4297A/III) z załącznikami
Nie sposób przy tym uwzględnić zawartej w odwołaniu argumentacji, że o braku spełnienia
przesłanek wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy miałaby świadczyć postawa RZI
Kraków, który w kolejnych prowadzonych przez siebie postępowaniach o udzielenie
zamówień publicznych wszczętych w okresie po rozwiązaniu umowy z odwołującym, nie
wykluczał odwołującego z powyższej przyczyny, lecz dokonywał merytorycznej oceny
złożonych przez niego ofert. Jak wynika bowiem z pisemnej informacji uzyskanej z RZI
Kraków z dnia 16.10.2023 r., w ww. postępowaniach zamawiający przewidział w SWZ, że
stosować będzie tzw. procedurę odwróconą (art. 139 ustawy), w związku z czym dokonywał
badania i oceny wszystkich ofert, a następnie jedynie wobec wykonawcy ocenionego
najwyżej, dokonywał kwalifikacji podmiotowej w zakresie weryfikacji braku podstaw
wykluczenia oraz spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Oferty odwołującego
plasowały się na niższych miejscach w rankingu, stąd brak było podstaw do wzywania go do
złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy, a co za tym idzie - do
wykluczenia go z udziału w postępowaniu.
Dowód: pismo zamawiającego z dnia 12.10.2023 r. (nr wych. 5555/23), pismo RZI Kraków z
dnia 16.10.2023 r. (nr 4297A/III) z załącznikami
Przechodząc do kwestii wymaganego przepisem art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy skutku
niewykonania lub nienależytego wykonania istotnego zobowiązania umownego, o ile w
ramach poprzedniej ustawy Prawo zamówień publicznych z 2004 r. niewykonanie lub
nienależyte wykonanie umowy musiało się wiązać z rozwiązaniem umowy lub zasądzeniem
odszkodowania, obecnie w ramach konsekwencji zaniedbań wykonawcy wystarczające jest
wykazanie, że doprowadziły one do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
odszkodowania, wykonania zastępczego lub skorzystania z uprawnień z tytułu rękojmi za
wady. Powyższe sankcje ustawodawca rozdzielił spójnikami „lub”, co oznacza, że do
spełnienia warunku umożliwiającego wykluczenie wykonawcy wystarczające jest wystąpienie
przynajmniej jednej z nich, wystąpienie kilku łącznie tym bardziej pozwała na rozważenie,
czy powinno dojść do wykluczenia wykonawcy, (tak: M. Stachowiak [w:] W. Dzierżanowski, Ł.
Jaźwiński, J. Jerzykowski, M. Kittel, M. Stachowiak, Prawo zamówień publicznych.
Komentarz, Warszawa 2021, art. 109.) W t
ej sprawie doszło zaś do zaistnienia aż dwóch z
wymienionych wyżej skutków - odstąpienia od umowy oraz odszkodowania (kary umownej).
Wbrew stanowisku
odwołującego przepis art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy nie wymaga, aby
oświadczenie o odstąpieniu od umowy o zamówienie publiczne zostało złożone przez
zamawiającego. W ramach zamówienia realizowanego na rzecz RZI Kraków odstąpienie od
umowy przez
odwołującego było skutkiem niewykonania dostaw w znacznym zakresie i
wyrazem formalnej rezygnacji
odwołującego z kontynuacji umowy w wyniku błędnych decyzji
podjętych na etapie szacowania ceny ofertowej i podpisania kontraktu. Związek przyczynowy
jest ewidentny - gdyby o
dwołujący wykonał zamówienie w pełnym zakresie i należycie, nie
odstąpiłby od umowy. O tym, że do niewykonania zamówienia oraz odstąpienia od umowy
doszło z przyczyn leżących po stronie odwołującego i jego oświadczenie w tym zakresie było
skuteczne, świadczy niezbicie fakt dobrowolnej zapłaty przez odwołującego kary umownej,
która została naliczona na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 lit. d) umowy nr 17/2021/SSp/SZP z
dnia 16.08.2021 r., tj. „za odstąpienie od umowy w części przez Sprzedawcę z przyczyn
występujących po stronie Sprzedawcy” Gdyby odwołujący rzeczywiście twierdził, że
przyczyną niewykonania zamówienia była wywołana pandemią nadzwyczajna zmiana
stosunków pozostająca poza zakresem jego odpowiedzialności lub że oświadczenie o
odstąpieniu od umowy było de facto wnioskiem o jej rozwiązanie za porozumieniem stron, z
całą pewnością nie uiściłby ww. kary. Odmienne twierdzenia odwołującego w tym
przedmiocie przedstawione w odwołaniu należy uznać jako nieudolną próbę uniknięcia
konsekwencji zasadnego wykluczenia go z postępowania prowadzonego przez
zamawiającego.
Dowód: umowa nr 17/2021/SSp/SZP z dnia 16.08.2021 r., nota obciążeniowa nr 1/2021/SSp
z 15.12.2021 r. wraz z korektą z 15.06.2023 r. - załączniki do pisma RZI Kraków z
16.10.2023 r. (4297/yill)
Odnosząc się do kwestii odszkodowania, o którym mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy, jak
wskazano m. in. w wyroku KIO z dnia 28 marca 2022 r., sygn.
akt: KIO 665/22: „Też kara
umowna, a nie tylko odszkodowanie stanowi przesłankę przewidzianą w art. 109 ust 1 pkt 7
p.z.p. służącą do wykluczenia z postępowania. Z art. 483 § 1 k.c. wynika, że kara umowna
ma na celu "naprawienie szkody", można więc uznać, że jest ona swoistą postacią
odszkodowania. Zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się w pełni z
zakresem ogólnej odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie
zobowiązania (art. 471 k.c.). Tak więc stanowisko co do nieobjęcia przez art. 109 ust. 1 pkt 7
p.z.p. "kar umownych" z racji użycia w nim zwrotu "odszkodowania" jest zbyt
formalistycznym w kontekście art. 8 ust. 1 p.z.p. nakazującego stosowanie do czynności
podejmowanych przez zamawiającego, wykonawców przepisów kodeksu cywilnego."
Zgodnie z art. 483 § 2 Kodeksu cywilnego można zastrzec w umowie, że naprawienie
szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego
nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Kara umowna stanowi zatem
zryczałtowane odszkodowanie wyrażone w umowie, należne wierzycielowi w razie
niewykonania lub nienależytego wykonania przez dłużnika zobowiązania niepieniężnego. Co
za tym idzie na tle stosowania art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy
można przyjąć, że kara umowna
zastępuje odszkodowanie należne wierzycielowi. (P. Sendrowski, Możliwość wykluczenia
nierzetelnego wykonawcy z postępowania, LEX/el. 2022.). Z tego względu nieuzasadnione
byłoby różnicowanie sytuacji prawnej i faktycznej wykonawców, na których z uwagi na
nienależyte wykonanie istotnego zobowiązania umownego nałożono karę umowną od
sytuacji wykonawców, którzy ponieśli odpowiedzialność odszkodowawczą z tego tytułu na
podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego w
sądowym lub pozasądowym trybie (tak: wyrok KIO
z dnia 19.11.2021 r., KIO 3078/21).
W podobnym tonie wyraziła się Izba również w wyroku z dnia 19 listopada 2021 r. (sygn. akt:
KIO 3078/21), w którym wskazano, że „W pojęciu "odszkodowania" użytym w art. 109 ust 1
pkt 7 p.z.p. mieścić się będą również ustalone w umowie w oparciu o art. 483 §1 k.c. kary
umowne z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego.
Natomiast podkreślić należy, że nie każda kara umowna automatycznie będzie mieścić się w
katalogu sankcji wskazanych w art. 109 ust. 1 pkt 7 p.z.p., lecz jedynie kara mająca
charakter odszkodowawczy. ”
Na kanwie t
ej sprawy, zważywszy na brak realizacji znacznej części zamówienia pod koniec
roku budżetowego, co skutkować musiało koniecznością zwrotu przez zamawiającego
niewykorzystanych środków budżetowych i brakiem możliwości wyłonienia innego
wykonawcy do dokończenia zleconych odwołującemu dostaw, naliczona przez RZI Kraków
kara umowna niewątpliwie miała charakter odszkodowawczy. O kompensacyjnej funkcji
wymienionej sankcji świadczy zresztą treść umowy, od której odstąpił odwołujący. W § 10
ust. 1 i 4 ww. umowy postanowiono bowiem, że strony ustanawiają odpowiedzialność za
niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy w formie kar umownych, a jeśli zastrzeżona
kara nie pokryje poniesionej szkody, strony mogą dochodzić odszkodowania uzupełniającego
na ogólnych zasadach.
Dowód: pismo RZI Kraków z dnia 16.10.2023 r. (nr 4297/VIII) z załącznikami
Celem art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy
jest eliminacja z postępowania wykonawców
nierzetelnych, którzy z powodu nienależytej realizacji zamówień utracili zaufanie
zamawiającego i co do których istnieje ryzyko, że nie wykonają kolejnego zamówienia w
sposób należyty. Powyżej przedstawione argumenty wskazują, że w tej sprawie ziściły się
kumulatywnie wszystkie przesłanki wykluczenia odwołującego z części ł i II postępowania
70/D w oparciu o ww. przepis ustawy.
W konsekwencji z
amawiający dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty zgodnie z przepisami
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy
„W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5 tub 7,
zamawiający może nie wykluczać wykonawcy; jeżeli wykluczenie byłoby w sposób oczywisty
nieproporcjonalne, w szczególności gdy kwota zaległych podatków lub składek na
ubezpieczenie społeczne jest niewielka albo sytuacja ekonomiczna lub finansowa
wykonawcy, o którym mowa w ust 1 pkt 4, jest wystarczająca do wykonania zamówienia. "
Użyte przez ustawodawcę określenie „w sposób oczywisty nieproporcjonalne” jest pojęciem
nieostrym, niedookreślonym. Przepis posługuje się klauzulą generalną, której granice są
trudne do uchwycenia i standaryzacji. Już ustalenie samej nieproporcjonalności jest trudne, a
ocenę komplikuje to, by ta nieproporcjonalność miała także charakter oczywisty. W związku z
powyższym po stronie zamawiającego pozostaje pewien zakres uznaniowości, czy w
konkretnym wypadku określony stan faktyczny uzasadnia stwierdzenie, że zachodzi
oczywista nieproporcjonalność wykluczenia wykonawcy z postępowania. Decydując się na
odstąpienie od wykluczenia wykonawcy z postępowania w oparciu o art. 109 ust. 3 ustawy,
zamawiający musi być jednak w stanie wykazać, że w danym przypadku ma do czynienia z
oczywistą nieproporcjonalnością wykluczenia. Na gruncie zasady przejrzystości i zasady
równego traktowania wykonawców na zamawiającym ciąży w takim przypadku powinność
należytego uzasadnienia swojego działania i zakomunikowania jego motywów wykonawcom
uczestniczącym w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Ocena dokonywana przez
instytucję zamawiającą nie może być zatem oceną dowolną, musi znajdować ona
obiektywne uzasadnienie w okolicznościach stanu faktycznego i musi zostać dokonana z
poszanowaniem zasad ogólnych wskazanych w art. 16 i 17 ustawy z dnia 11 września 2019
r. Prawo zamówień publicznych (wyrok KIO z 19.04.2022 r., KIO 907/22)
Jak wskazuje się w orzecznictwie zastosowanie art. 109 ust. 3 ustawy będzie możliwe w
szczególności, gdy podstawą wykluczenia będą pewne drobne nieprawidłowości czy
uchybienia o niewielkiej skali lub znaczeniu. Należy także mieć na uwadze, że w art. 109 ust.
3 ustawy
mowa jest o sytuacjach, kiedy wykluczenie wykonawcy z postępowania byłoby
nieproporcjonalne w sposób oczywisty, czyli ta nieproporcjonalność musiałaby być rażąca,
widoczna na pierwszy rzut oka, prowadzić do obiektywnie nieuzasadnionego pokrzywdzenia
wykonawcy (tak: wyrok KIO z dnia 19.04.2022 r., KIO 907/22).
W ocenie
zamawiającego z tego rodzaju oczywistą nieproporcjonalnością nie mamy do
czynienia w t
ej sprawie. Jak wynika z pism RZI Kraków oraz oświadczenia odwołującego z
dnia 29.11.2021 r. o odstąpieniu od umowy, Odwołujący nie zrealizował głównego obowiązku
umownego, tj. nie dostarczył zamówionych mebli o wartości stanowiącej blisko połowę
wartości całego zamówienia. Do powyższej sytuacji doszło pomimo pełnej świadomości
odwołującego o znaczącym zaniżeniu ceny ofertowej, co mogło nie pozwalać na realizację
zamówienia w umówionym zakresie. Mimo tego odwołujący na własne ryzyko zdecydował
się podpisać umowę, narażając zamawiającego na brak otrzymania kompletnego
umeblowania tuż przed końcem roku budżetowego, co wskazuje na działanie odwołującego
w warunkach rażącego niedbalstwa. W efekcie zawinionych działań odwołującego cel
umowy -
dostawa kompletnego asortymentu w umówionym terminie - nie został osiągnięty.
Powyższe okoliczności nie pozwalają na uznanie, że odwołujący działał „w stanie wyższej
konieczności”, a zastosowana przez zamawiającego w tym postępowaniu sankcja ma
charakter oczywiście nieproporcjonalny w stosunku do wagi i skutków przewinienia
odwołującego. Wobec powyższych przesłanek sama okoliczność, że odwołujący zapłacił w
związku z odstąpieniem od umowy z RZI Kraków karę umowną w wysokości 20.000 zł, którą
subiektywnie uznaje on za karę o niewielkiej wartości względem wartości całego zamówienia
i skali prowadzonej działalności, nie może uzasadniać odstąpienia od wykluczenia go w tym
postępowaniu, gdyż charakter i skala uchybienia, którego się dopuścił, były poważne, co nie
pozwala na stwierdzenie, że Odwołujący daje rękojmię należytego wykonania umowy w
przyszłości.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Izba dopuściła dowody z dokumentacji postępowania tj. SWZ, oferty odwołującego i
podmiotowych środków dowodowych złożonych przez odwołującego, wniosków o udzielenie
informacji skierowanego przez zamawiającego do Rejonowego Zarządu Infrastruktury w
Olsztynie i udzielonej odpowiedzi, informacji o wyniku postępowania w części I i II, dowodów
dołączonych do pisma odwołującego z 20 października 2023 r. i dowodów dołączonych do
odpowiedzi na odwołanie.
Na podstawie SWZ Izba ustaliła, że:
VII. Podstawy wykluczenia Wykonawcy z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego
Podstawy wykluczenia, o których mowa w art. 109 ust. 1 ustawy:
1.
Zamawiający przewiduje, na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 4 i 7 ustawy, wykluczenie
Wykonawcy:
pkt 7) który, z przyczyn leżących po jego stronie, w znacznym stopniu lub zakresie nie
wykonał lub nienależycie wykonał albo długotrwale nienależycie wykonywał istotne
zobowiązanie wynikające z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego lub
umowy koncesji,
co doprowadziło do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
odszkodowania, wykonania
zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 7, Zamawiający może nie wykluczyć wykonawcy,
jeżeli wykluczenie byłoby w sposób oczywisty nieproporcjonalne.
Na podstawie art. 110 ust. 2 Wykonawca nie podlega wykluczeniu w okolicznościach
określonych w art. 108 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 lub art. 109 ust. 1 pkt 4, 7, jeżeli udowodni
zamawiającemu, że spełnił łącznie następujące przesłanki:
1) naprawił lub zobowiązał się do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem,
wykroczeniem
lub swoim nieprawidłowym postępowaniem, w tym poprzez zadośćuczynienie
pieniężne;
2) wyczerpująco wyjaśnił fakty i okoliczności związane z przestępstwem, wykroczeniem lub
swoim
nieprawidłowym postępowaniem oraz spowodowanymi przez nie szkodami, aktywnie
współpracując odpowiednio z właściwymi organami, w tym organami ścigania, lub
zamawiającym;
3) podjął konkretne środki techniczne, organizacyjne i kadrowe, odpowiednie dla
zapobiegania
dalszym przestępstwom, wykroczeniom lub nieprawidłowemu postępowaniu, w
szczególności:
a) zerwał wszelkie powiązania z osobami lub podmiotami odpowiedzialnymi za
nieprawidłowe postępowanie wykonawcy,
b) zreorganizował personel,
c) wdrożył system sprawozdawczości i kontroli,
d) utworzył struktury audytu wewnętrznego do monitorowania przestrzegania przepisów,
wewnętrznych regulacji lub standardów,
e) wprowadził wewnętrzne regulacje dotyczące odpowiedzialności i odszkodowań za
nieprzestrzeganie przepisów, wewnętrznych regulacji lub standardów.
Zamawiający ocenia, czy podjęte przez Wykonawcę czynności, o których mowa powyżej, są
wystarczające do wykazania jego rzetelności, uwzględniając wagę i szczególne okoliczności
czynu
Wykonawcy. Jeżeli podjęte przez Wykonawcę czynności, o których mowa powyżej, nie
są wystarczające do wykazania jego rzetelności, zamawiający wyklucza Wykonawcę.
W przypadku Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia wymaga się,
aby żaden z Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia nie podlegał
wykluczeniu na podstawie art. 108 ust. 1 oraz art. 109 ust. 1 pkt 4) i 7) ustawy.
Zgodnie z art. 110 ust. 1 ustawy, Wykonawca może zostać wykluczony przez zamawiającego
na każdym etapie postępowania o udzielenie zamówienia.
Zgodnie z art. 111 ustawy, wykluczenie Wykonawcy następuje:
1) w przypadkach, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. a–g i pkt 2 ustawy, na okres 5
lat od
dnia uprawomocnienia się wyroku potwierdzającego zaistnienie jednej z podstaw
wykluczenia,
chyba że w tym wyroku został określony inny okres wykluczenia;
2) w przypadkach, o których mowa w:
a) art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. h i pkt 2 ustawy, gdy osoba, o której mowa w tych przepisach,
została skazana za przestępstwo wymienione w art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. h ustawy ‒ na okres
3 lat od dnia uprawomocnienia się odpowiednio wyroku potwierdzającego zaistnienie jednej
z podstaw wykluczenia, wydania ostatecznej decyzji lub zaistnienia zdarzenia będącego
podstawą wykluczenia, chyba że w wyroku lub decyzji został określony inny okres
wykluczenia;
3) w przypadku, o którym mowa w art. 108 ust. 1 pkt 4 ustawy, na okres, na jaki został
prawomocnie orzeczony zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne;
4) w przypadkach, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5 ustawy, art. 109 ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 9
ustawy, na okres 3 lat od zaistnienia zdarzenia będącego podstawą wykluczenia;
5) w przypadkach, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 6 ustawy i art. 109 ust. 1 pkt 6
ustawy, w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym zaistniało zdarzenie będące
podstawą wykluczenia.
Zamawiający w części II wezwał odwołującego do uzupełnienia podmiotowych środków
dowodowych.
Na skutek tego wezwania odwołujący złożył:
JEDZ, gdzie w cz
ęści III sekcja C odwołujący udzielił następującej odpowiedzi:
rozwiązanie umowy przed czasem, odszkodowania lub inne porównywalne sankcje
Czy wykonawca znajdował się w sytuacji, w której wcześniejsza umowa w sprawie
zamówienia publicznego, wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym lub
wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została rozwiązana przed czasem, lub w której
nałożone zostało odszkodowanie bądź inne porównywalne sankcje w związku z tą
wcześniejszą umową?
Proszę podać odpowiedź
❍Tak
●Nie
Jednocześnie w dniu 15 września 2023 r. odwołujący oświadczył, że oświadczenia o braku
postaw wykluczenia, w tym z art. 109 ust. 1 pkt 7 pozostają aktualne.
W dniu 19 września 2023 r. P.P.U.H "NOVCAN" W. N. powiadomił zamawiającego, że
Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. z Białegostoku w roku
2021 realizował dostawę mebli w ramach postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, procedowanego na platformie zakupowej (ID: 466950) dla Rejonowego
Zarządu Infrastruktury z Krakowa. Informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty została
opublikowana w dniu 2021-07-
30, zgodnie z którą Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół
„CEZAS” Sp. z o.o. otrzymało 100 pkt o zostało wybrane przez zamawiającego. Z zapisów
specyfikacji warunków zamówienia wynikało, że Rejonowy Zarząd Infrastruktury z Krakowa
wymagał, aby dostawa została zrealizowana w terminie 60 dni od dnia zawarcia umowy. Z
informacji uzyskanych od Pana K. K. -
Szefa Zarządu Rejonowego Zarządu Infrastruktury z
Krakowa wynika, że Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. z
Białegostoku pismem z dnia 29 listopada 2021 r. poinformował o rozwiązaniu umowy Nr
17/2021/SSp/SZP i odmowie realizacji dostaw mebli biurowych, które były objęte
postępowaniem. Nagłe i niezapowiedziane rozwiązanie umowy spowodowało, że blisko
połowa wartości kontraktu została niewykonana. Wobec zaistniałej sytuacji wykonawca
tytułem odstąpienia od umowy z przyczyn występujących po jego stronie został obciążony
karą umowną. Kwota jaka stanowiła podstawę do naliczenia kary umownej, zgodnie z notą
obciążeniową Nr 1/2021/SSp wynosiła 451 975,80 zł. Rejonowy Zarząd Infrastruktury z
Krakowa został pozbawiony możliwości dostaw mebli biurowych wyłącznie z winy
wykonawcy
– Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”.
Uwzględniając powyższe informacje w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
70/D pn. Dostawa pozostałego sprzętu kwaterunkowego z podziałem na III części,
prowadzonym przez
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Olsztynie oferta złożona przez
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. z Białegostoku winna zostać
wykluczona na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy. Zamawiający w tym postępowaniu
przetargowym wskazał jako przesłanki wykluczenia tzw. przesłanki fakultatywne, określone w
szczególności w przepisach art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych. Nadto w postępowaniu przetargowym zamawiający wymagał
zastosowania i złożenia formularza JEDZ. Skutkiem wskazania w SWZ i w ogłoszeniu, że
z
amawiający będzie stosował w/w przesłanki wykluczenia, jest obowiązek wypełnienia
przedmiotowego punktu w formularzu JEDZ
– przez zaznaczenie odpowiedniej odpowiedzi.
A zatem odpowiedź na pytanie mieszczące się w pozycji formularza JEDZ powinna być
zawsze udzielana
– zgodnie z brzmieniem wskazanych przepisów – z uwzględnieniem
przyczyn leżących po stronie wykonawcy i zawsze w oparciu o ocenę zaistniałych w danej
sprawie okoliczności faktycznych. Analiza Jednolitego Europejskiego dokumentu
zamówienia, złożonego przez Wykonawcę Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”
wobec przedstawionych faktów wykazała, że poświadczył on nieprawdę, co wykazuje
poniższy wyciąg z dokumentu JEDZ.
Ustawodawca wskazał w art. 111 pkt 4 ustawy, że w przypadkach, o których mowa w art. 109
ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 9, wykluczenie Wykonawcy następuje na okres 3 lat od zaistnienia
zdarzenia będącego podstawą wykluczenia. Orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej
wobec powyższych faktów jest jednoznaczne i zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy,
z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli została złożona przez wykonawcę podlegającego
wykluczeniu z postępowania. Zgodnie z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy z postępowania o
udzielenie zamówienia zamawiający wyklucza wykonawcę, który, z przyczyn leżących po
jego stronie, w znacznym stopniu lub zakresie nie wykonał lub nienależycie wykonał albo
długotrwale nienależycie wykonywał istotne zobowiązanie wynikające z wcześniejszej
umowy w sprawie zamówienia publicznego lub umowy koncesji, co doprowadziło do
wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania, wykonania zastępczego lub
realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady. Z korespondencji pomiędzy Przedsiębiorstwem
Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”, a Rejonowym Zarządem Infrastruktury z Krakowa wprost
wynika, że wykonawca samodzielnie poinformował zamawiającego o rozwiązaniu i
odstąpieniu od realizacji umowy i z własnej winy nie zrealizował dostaw, co było
bezpośrednią przyczyną obciążenia go karami umownymi. Tym samym z winy
Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” doszło do niewykonania niemalże połowy
zakresu dostaw wynikających z zawartej umowy w sprawie zamówienia publicznego, co
stanowiło znaczną wartość w odniesieniu do całości zamówienia i doprowadziło do sporych
problemów po stronie zamawiającego. Wypowiedzenie lub odstąpienie od umowy co do
zasady stanowi sankcję za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Jest to
okoliczność powodująca, że zamawiającemu przysługiwało odszkodowanie, które należy
interpretować szeroko zgodnie z celem dyrektywy klasycznej („lub inne porównywalne
sankcje”). Przez odszkodowanie należy rozumieć nie tylko tradycyjne odszkodowanie, ale
także wszelkie jego surogaty, takie jak wskazana w art. 483 kodeksu cywilnego kara
umowna.
Tym samym
wykonawca wniósł o rzetelne i kompleksowe dokonanie przez Rejonowy Zarząd
Infrastruktury w Olsztynie
weryfikacji prawdziwości informacji i prawidłowości oświadczeń
złożonych przez Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. z Białegostoku i
uwzględnienie okoliczności faktycznych, które zostały powyżej ujawnione i dotyczyły
niewykonania umowy u innego z
amawiającego oraz poświadczenia nieprawdy w
dokumencie JEDZ. Wynik weryfikacji powinien prowadzić do jednoznacznego wniosku, że
wykonawca podlega wykluczeniu na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy, a jego oferta
winna być odrzucona na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7.
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. wprowadziło zamawiającego w
błąd przez zatajenie informacji o niezrealizowaniu umowy na rzecz Rejonowego Zarządu
Infrastruktury z Krakowa. Zgodnie z art. 109 ust. 1 pkt 8 ustawy
z postępowania o udzielenie
zamówienia zamawiający wyklucza wykonawcę, który w wyniku zamierzonego działania lub
rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że
nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, co
mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o
udzielenie zamówienia, lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić
wymaganych podmiotowych środków dowodowych. Przepis transponuje art. 57 ust. 4 lit. h
dyrektywy klasycznej. Stosownie do tego przepisu zamawiający wyklucza wykonawcę, jeżeli
wykonawca był winny poważnego wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji, które
wymagane były do weryfikacji braku podstaw wykluczenia, zataił te informacje lub nie jest w
stanie przedstawić dokumentów potwierdzających wymaganych na mocy art. 59 dyrektywy
klasycznej. Podstawa wykluczenia dotyczy informacji, które były wymagane do weryfikacji
braku podstaw wykluczenia, spełnienia warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów
selekcji. Objęte nią są więc informacje zawarte w JEDZ, w podmiotowych środkach
dowodowych oraz ewentualnych wyjaśnieniach dotyczących treści tych dokumentów.
Wobec wystąpienia przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 8 ustawy nie zachodzą podstawy
umożliwiające zastosowanie art. 109 ust. 3 ustawy, które przewidują możliwości odstąpienia
od wykluczenia, jeżeli wykluczenie byłoby w oczywisty sposób nieproporcjonalne.
Kumulatywne wystąpienie przesłanek wykluczenia z art. 109 ustawy oraz wprowadzenie
zamawiającego w błąd przez niewłaściwe wskazanie informacji w dokumencie JEDZ winno
skutkować sankcjami względem wykonawcy w postaci jego wykluczenia.
W dniu 20 września 2023 r. zamawiający wystąpił do RZI w Krakowie z prośbą o udzielenie
informacji na temat realizowanego przez Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie
zamówienia publicznego polegającego na dostawie mebli biurowych (nr umowy
17/2021/SSp/SZP) przez Wykonawcę Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z
o.o. z siedzibą w Białymstoku. Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Olsztynie prowadzi obecnie
postępowanie przetargowe pod nazwą: „Dostawa pozostałego sprzętu kwaterunkowego z
podziałem na III części - postępowanie nr 70/D”. W części II tego postępowania
najkorzystniejszą ofertę złożył Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”
Sp. z o.o., ul. Aleja Solidarności 15, 15-751 Białystok. W trakcie procedowania ww.
postępowania otrzymaliśmy od Wykonawcy P.P.U.H. „NOVCAN" W. N. zawiadomienie o
poświadczeniu nieprawdy w złożonym przez Wykonawcę Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia
Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. dokumencie JEDZ oraz zatajeniu nieprawidłowości powstałych z
winy tego Wykonawcy w trakcie realizacji umowy dotyczącej prowadzonego przez RZI w
Krakowie postępowania nr 15/2021/ZP/SSp Dostawa mebli biurowych.
W związku z powyższym prosił o potwierdzenie okoliczności rozwiązania przez Wykonawcę
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. ww. umowy
W dniu 21 września 2023 RZI w Krakowie odpowiedział:
Rejonowy
Zarząd Infrastruktury w Krakowie, w odpowiedzi na pismo Nr 4989/23 z dnia
20.09.2023 r., w sprawie udzielenia informacji o Wykonawcy z którym zawarto umowę Nr
17/2021/SSp/SZP w postępowaniu pn. „Dostawa mebli biurowych’, informuje, jak poniżej:
1)
Umowa Nr 17/2021/SSp/SZP została zawarta w dniu 16.08.20201 r., z Wykonawcą:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół "CEZAS" Sp. z o.o., ul. Aleja Solidarności 15, 15-751
Białystok,
2)
Wykonawca w dniu 29.11.2021 r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr
17/2021/SSp/SZP z dnia 16.08.2021 r., w związku z tym umowa uległa rozwiązaniu z
przyczyn leżących po stronie wykonawcy i zostały naliczone kary umowne z tytułu
odstąpienia od niewykonanej części umowy - w załączeniu oświadczenie wykonawcy o
odstąpieniu od umowy.
Wraz z pismem odwołującego z 29 listopada 2021 r.:
„Nawiązując do w/w umowy Zarząd Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” sp. z o.o.
w Białymstoku uprzejmie informuje, że z dniem dzisiejszym zostały zakończone dostawy w
zakresie o jakim wcześniej byli informowani przedstawiciele RZI Kraków. Zrealizowane
dostawy o wartości 248.934,78 zł brutto stanowią ok. 55% wartości dostaw objętych w/w
umową. Z przyczyn obiektywnych, niezależnych od Wykonawcy, nie było możliwości
realizacji tej umowy w pełnym zakresie, bez narażenia na rażącą stratę spółki, zagrażającą
jej dalszej egzystencji.
Informując Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie o niemożności wykonania dalszego
świadczenia, korzystając z regulacji przewidzianej w § 10 w/w umowy oraz art. 395 § 1
kodeksu cywilnego, Zarząd Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” sp. z o.o. w
Białymstoku składa oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr 17/2021/SSp/SZP z dnia
16.08.2021 r. w części dotychczas niewykonanej, wobec nadzwyczajnej zmiany stosunków,
co stanowi przesłankę do rozwiązania umowy przewidzianą w art. 357(1) § 1 kodeksu
cywilnego. Dlatego też przedstawiamy poniżej okoliczności uzasadniające nasze stanowisko.
Przetarg w tej sprawie został ogłoszony w dniu 07.06.202 lr. a otwarcie ofert nastąpiło w dniu
08.07.2021 r. (informacja w załączeniu). Oferta Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkól
„CEZAS” sp. z o.o. w Białymstoku (451.975,80 zł brutto) w związku z błędem popełnionym w
wycenie, zawierała rażąco niską cenę, a przez to dawała podstawy do jej odrzucenia przez
zamawiającego, co wynika z kryterium przewidzianym w ustawie Prawo Zamówień
Publicznych. Następna w kolejności oferta na kwotę 638.234,70 zł brutto, była wyższa od
oferty Cezasu o kwotę 186.258,90 zł brutto.
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie nie wezwał naszej spółki do wyjaśnienia rażąco
niskiej ceny (czym naszym zdaniem naruszył przepisy art. 224 ust. 1 pkt 1 ustawy USTAWY)
i pismem z dnia 13 lipca 2021 znak 2570/VIIl (w załączeniu) wezwał do złożenia
podmiotowych środków dowodowych. Ponieważ nie złożenie tych dokumentów groziło utratą
12 tysięcy zł wniesionego wadium, spółka uzupełniła wymagane dokumenty w dniu
22.07.202Ir. i równocześnie pismem z dnia 23.07.2021r.(w załączeniu) wystąpiło do Szefa
RZI Kraków z informacją, że w związku z błędną kalkulacją oferty i wystąpieniem rażąco
niskiej ceny jesteśmy zmuszeni do odstąpienia od naszej oferty wnosząc o
niezatrzymywanie złożonego wadium.
Pismem z 27 lipca 2021 r. (znak 2764/VII -
w załączeniu) RZI Kraków wystąpił o wyjaśnienie
złożonych podmiotowych środków dowodowych. Odpowiadając na to pismo PZS „CEZAS”
sp. z o.o. przesłał pism z dn. 28.07.202 lr. podtrzymując stanowisko w/s rażąco niskiej ceny i
braku możliwości wykonania świadczenia.
W dniu 30.07.2021 RZI Kraków pismem nr. 2800/VIIi (w załączeniu) odniósł się do ceny
oferty Cezasu uznając, że pomimo spełnienia przesłanek ustawowych do uznania jej za
rażąco niską stwierdził, że rozbieżność cen złożonych w przetargu wynika z okoliczności
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.
Przyjęta przez RZI Kraków argumentacja przytoczona w przywołanym piśnie nie wytrzymuje
krytyki zarówno formalno-prawnej jak i racjonalno-praktycznej. PZS „CEZAS” sp. z o.o. w
Białymstoku nie żądało wycofania oferty po terminie jej złożenia, ale uznania tej oferty za
rażąco niską i zażądania wyjaśnień, czego w tej sprawie Zamawiający świadomie nie
uczynił, mimo wyraźnego stanowiska Wykonawcy. Przywoływane orzecznictwa KIO w tej
kwestii dotyczące wycofania złożonej oferty było bezprzedmiotowe.
W tym samym dniu 30 lipca 2021r. pismem nr 280WIII RZI Kraków poinformował o wyborze
oferty „Cezasu” jako najkorzystniejszej w tym postępowaniu. Pismem z 04 sierpnia 2021r.
Zamawiający wezwał Wykonawcę do stawienia się do dnia 10.08.2021r. do godz. 14.00 w
siedzibie
zamawiającego w celu zawarcia umowy, informując ponadto, że w przypadku
niestawienia się, Zamawiający zatrzyma wadium wraz z odsetkami.
Ostatecznie umowa została zawarta w dniu 16.08.202lr. w siedzibie Rejonowego Zarządu
Infrastruktury w Krakowie, z przesuwanym kilkukrotnie terminem realizacji ustalonym
ostatecznie na dzień 30.11.2021r.
Decyzja o podpisaniu w tych okolicznością umowy przez Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia
Szkół „CEZAS” sp. z o.o. była z jednej strony motywowana obawą przed utratą wadium z
drugiej natomiast, przyjętą w uzgodnieniu z naszymi partnerami koncepcją realizacji
przetargu przy maksymalnie obniżonych kosztach, rezygnacji z marży zysku i nadzieją na
dalszą współpracę z zamawiającym.
Niestety, rzeczywistość rynkowa zaskoczyła nas bardziej negatywnie niż byliśmy to w stanie
przewidzieć.
Ceny materiałów, komponentów, energii itp. wzrosły od 20 - do niekiedy nawet 100%. To, co
w chwili podpisania umowy wydawało się jeszcze możliwe do zrobienia przy zerowej marży,
po miesiącu przynosiło marżę ujemną - 20%.
Ponieważ odstąpienie od umowy wiązało się z karą umowną 10% wartości umowy(tj. ok.
45.197,58 zł brutto) a zależało nam także na reputacji firmy i perspektywach dobrej
współpracy z Rejonowym Zarządem Infrastruktury Kraków w przyszłości, podjęliśmy decyzję
o realizacji dostaw w takim zakresie, jaki jest tylko możliwy.
O planowanym zakresie dostaw informowaliśmy drogą mailową przedstawicieli RZI Kraków,
aby można było podjąć z wyprzedzeniem ewentualną decyzje w/s możliwych uzupełnień
dostaw we właściwym trybie.
Na ten moment, tj. 29.11.2021 r. zrealizowane przez PZS „CEZAS” sp. z o. o w Białymstoku
dostawy o wartości 248.934,78 stanowią ok. 55% wartości całkowitej, wynikającej z umowy.
Dalsza realizacja dostaw zagraża egzystencji spółki i nie może być zrealizowana także w
związku z ewentualnym zarzutem pod adresem Zarządu o działaniu na niekorzyść spółki!
Natomiast nawet częściowe wykonanie umowy przynosi RZI Kraków ewidentną korzyść,
gdyż w wyniku wyboru innego oferenta wydatkowana kwota przy tej samej skali dostaw
byłaby znacznie wyższa.
Dlatego też jako Zarząd Spółki, zmuszony jestem poinformować Zarząd RZI Kraków o
odstąpieniu od realizacji pozostałej części dostaw z przyczyn, które zostały przedstawione
powyżej. Proszę Zarząd RZI Kraków o przyjęcie do akceptującej wiadomości odstąpienie
przez Wykonawcę od umowy i z powodu zaistniałych okoliczności nie naliczanie kary z tytułu
odstąpienia od niewykonanej części umowy. Prawo Zamówień Publicznych nakłada na
strony obowiązek współpracy przy realizacji zamówienia publicznego. Pozytywna decyzja
RZI Kraków w tej sprawie byłaby dobrym dowodem na taką współpracę w tych trudnych dla
wszystkich czasach.
Przepis art. 357' § 1 kodeksu cywilnego przewiduje możliwość zmiany sposobu wykonania
umowy lub jej rozwiązania z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków grożącej jednej ze
stron rażącą stratą przez Sąd, niemniej jednak zasada swobody umów wynikająca z art.
353(1)
kodeksu cywilnego pozwala na wspólne uregulowanie tej nadzwyczajnej sytuacji bez
potrzeby korzystania z drogi sądowej.”
W dniu 26 września 2023 r. zamawiający ponownie zwrócił się do RZI w Krakowie z prośbą o
udzielenie informacji, czy naliczona kara umowna została przez Wykonawcę zapłacona
dobrowolnie, potrącona z wynagrodzenia, czy może toczy się spór sądowy o jej zapłatę.
Powyższe informacje zostaną wykorzystane do wykluczenia Wykonawcy z postępowania na
podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7), a w przyszłości również z art. 109 ust. 1 pkt 8) ustawy oraz z
racji zatajenia tych informacji przez w
ykonawcę w postępowaniu prowadzonym przez RZI w
Olsztynie w 2022 roku, czego skutkiem ostatecznie był wybór tego Wykonawcy do realizacji
zamówienia, do przekazania sprawy do Żandarmerii Wojskowej.
W dniu 26 września 2023 r. RZI w Krakowie odpowiedział:
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie, w odpowiedzi na pismo Nr 5134/23 z dnia
25.09.2023 r., informuje, że naliczona kara umowna została przez Wykonawcę zapłacona
dobrowolnie. W przedmiotowej sprawie nie toczy się spór sądowy.
W dniu 27 września 2023 r. zamawiający poinformował o wyniku postępowania w części I:
2.
Zamawiający odrzucił w części I postępowania ofertę Wykonawcy Przedsiębiorstwo
Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o., ul. Aleja Solidarności 15, 15-751 Białystok.
Uzasadnienie faktyczne:
W związku z faktem, że oferta Wykonawcy Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”
Sp. z o.o., ul. Aleja Solidarności 15, 15-751 Białystok, została oceniona najwyżej w części II
postępowania, pismem nr 4774/23 Zamawiający wezwał tego Wykonawcę do uzupełnienia
aktualnych na dzień złożenia dokumentów, składanych na wezwanie, w zakresie oraz formie
zgodnej z wymaganiami
zamawiającego zawartymi w SWZ.
W odpowiedzi na wezwanie, Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp.
z o.o., w dniu 15.09.2023 r. przesłał wymagane dokumenty, zarejestrowane pod nr 9150/23
dnia 18.09.2023 r. W toku analizy tych dokumentów Zamawiający powziął informację, że
Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. odstąpił w 2021 roku
od wykonania umowy zawartej z RZI w Krakowie na „Dostawę mebli biurowych”, nie
zrealizował znacznej części dostawy oraz naliczono mu z tego tytułu kary umowne. W celu
we
ryfikacji pozyskanej informacji zamawiający zwrócił się do RZI w Krakowie o
przedstawienie stanowiska. RZI w Krakowie pismem nr 9330/23 z dnia 21.09.2023 r.
potwierdził, że Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. w dniu
29.11.2021 r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy na dostawę mebli biurowych, w
związku z czym umowa uległa rozwiązaniu z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy i
zostały mu naliczone kary umowne. Do powyższego pisma dołączono oświadczenie
Wykonawcy Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. o odstąpieniu od
umowy, z którego wynika, że Wykonawca nie zrealizował dostaw o wartości ok. 45%
całkowitego wynagrodzenia umownego. RZI w Krakowie pismem nr 9512/23 z dnia
26.09.2023 r. poinformował, że naliczona kara została zapłacona przez Wykonawcę
dobrowolnie. Powyższe okoliczności Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół
„CEZAS” Sp. z o.o. zataił w złożonym dokumencie Jednolity Europejski Dokument
Zamówienia, w którym oświadczył, że nie znajdował się w sytuacji, w której wcześniejsza
umowa w sprawie zamówienia publicznego została rozwiązana przed czasem, w której
nałożone zostało odszkodowanie bądź inne porównywalne sankcje. Wykonawca
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. zgodnie z art. 110 ust. 2 ustawy,
mógł skorzystać z procedury self-cleaningu. Nie wykazał jednak, by podjął przewidziane w
takiej sytuacji działania naprawcze, określone Specyfikacji Warunków Zamówienia oraz w
art. 110 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych. Ww. Wykonawca potwierdził aktualność
informacji zawartych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy (JEDZ) w
zakresie podstaw wykluczenia z postępowania, składając oświadczenie o aktualności
informacji zawartych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy, w zakresie
podstaw wykluczenia z postępowania.
Uzasadnienie prawne:
Art. 226 ust. 1 pkt 2) lit a) ustawy:
1. Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli:
2) została złożona przez wykonawcę:
a) podlegającego wykluczeniu z postępowania;
Art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy:
1. Z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę:
7) który, z przyczyn leżących po jego stronie, w znacznym stopniu lub zakresie nie wykonał
lub nienależycie wykonał albo długotrwale nienależycie wykonywał istotne zobowiązanie
wynikające z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego lub umowy koncesji,
co doprowadziło do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania, wykonania
zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
Oferta odwołującego nie była ofertą, która w części I, mogła być oceniona jako
najkorzystniejsza z uwagi na zaoferowaną cenę.
W dniu 28 września 2023 r. zamawiający poinformował o wyniku postępowania w części II,
podając analogiczne uzasadnienie, przy czym w tej części oferta odwołującego została przez
zamawiającego oceniona jako najkorzystniejsza.
Dowody odwołującego:
Umowa nr 17/2021/SSp/SZP z dnia 16 sierpnia 2021 r. z Rejonowym Zarządem
Infrastruktury w Krakowie
§4
1.
Za prawidłowe i kompletne wykonanie przedmiotu umowy Kupujący zapłaci
Sprzedawcy cenę w łącznej, maksymalnej kwocie brutto 451.975,80 zł (słownie: czterysta
pięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych 80/100), w tym należny
podatek VAT zgodnie z obowiązującą stawką w wysokości 23%),
2.
Łączna maksymalna cena określona w ust.1 stanowi sumę wartości brutto
zamówienia podstawowego i maksymalnej wartości brutto zamówienia objętego prawem
opcji.
3.
Strony ustalają cenę za zamówienie podstawowe na kwotę brutto w wysokości
408.396,90 złotych, (słownie czterysta osiem tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt sześć złotych
90/100), (w tym należny podatek VAT zgodnie z obowiązującą stawką w wysokości 23%)
4.
Strony ustalają maksymalną cenę za zamówienie objęte prawem opcji na kwotę
brutto w wysokości 43.578,90 zł (słownie czterdzieści trzy tysiące pięćset siedemdziesiąt
osiem złotych 90/100), (w tym należny podatek VAT zgodnie z obowiązującą stawką w
wysokości 23%),
§9
1.
Kupujący może odstąpić od umowy jeżeli:
a)
zostanie wydany nakaz zajęcia majątku Sprzedawcy uniemożliwiający lub
utrudniający wykonanie niniejszej umowy;
b)
Sprzedawca nie dostarczył przedmiotu umowy w całości bądź w części w terminie
określonym w § 3 ust. 1 lub 2 i opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy (całości bądź
części) przekracza 10 dni;
c)
Sprzedawca dostarcza przedmiot umowy nie odpowiadający wymaganiom
określonym w załączniku nr 1 do niniejszej umowy;
d)
zaistniała sytuacja określona w art. 108 ustawy;
e)
zostanie złożony wniosek o ogłoszenie upadłości Sprzedawcy lub zostanie ogłoszona
jego likwidacja.
2.
Sprzedawca zobowiązany jest powiadomić Kupującego o zaistnieniu okoliczności o
których mowa w pkt. a i e.
3.
W razie wystąpienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy
nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy,
lub dalsze wykonywanie umowy może zagrozić istotnemu interesowi bezpieczeństwa
państwa lub bezpieczeństwu publicznemu, Kupujący może odstąpić od umowy w terminie 30
dni od dnia powzięcia wiadomości o tych okolicznościach. W przypadku, o którym mowa
powyżej Kupujący może żądać wyłącznie wynagrodzenia należnego z tytułu wykonania
części umowy.
4.
W sytuacjach, o których mowa w ust.1 Kupujący uprawniony jest do odstąpienia od
umowy w terminie 30 dni od zaistnienia danej okoliczności lub powzięcia o niej wiadomości.
Kupujący przed odstąpieniem od umowy wzywa Sprzedawcę wyznaczając mu odpowiedni
termin, z zastrzeżeniem, że po upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpi.
§ 10
1.
Strony ustanawiają odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie
umowy w formie kar umownych w następujących przypadkach i wysokościach:
1)
Sprzedawca zapłaci Kupującemu kary umowne:
a)
za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy objętego zamówieniem podstawowym w
wysokości 1% wartości brutto określonej w § 4 ust 3 części umowy niezrealizowanej w
wymaganym terminie za każdy dzień a, licząc od upływu terminu, o którym mowa w § 3 ust.
1;
b)
za zwłokę w wykonaniu danej części zamówienia objętej prawem opcji w wysokości
1 % wartości brutto, o którym mowa w § 4 ust 4 części niezrealizowanej
w wymaganym terminie, o którym mowa w § 3 ust. 2;
c)
za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze lub w okresie rękojmi,
gwarancji w zakresie zamówienia podstawowego
1
zamówienia objętego prawem opcji w wysokości 0,2 % wartości brutto określonej w §
4 ust 1 wadliwego towaru za każdy rozpoczęty dzień zwłoki liczony od dnia wyznaczonego
na usunięcie wad lub wymianę towaru wadliwego, na wolny od wad;
d)
z tytułu odstąpienia od umowy w całości lub części przez Sprzedawcę lub
Kupującego z przyczyn występujących po stronie Sprzedawcy w wysokości 10 % wartości
brutto umowy określonej w § 4 ust 1 od wykonania, której Kupujący lub Sprzedawca odstąpił
(liczonej w odniesieniu do łącznego maksymalnego wynagrodzenia).
2)
Kupujący zapłaci Sprzedawcy karę umowną za odstąpienie od umowy w całości lub
części z przyczyn występujących po stronie Kupującego w wysokości 10 % wartości brutto
umowy o której mowa w § 4 ust 1 od wykonania, której Kupujący odstąpił za wyjątkiem
przypadku określonego w art. 108 ustawy Prawo zamówień publicznych.
2.
W przypadku odstąpienia od umowy w całości lub części przez Kupującego z
przyczyn leżących po stronie Sprzedawcy, Sprzedawca niezależnie od kary określonej w §
10 ust. 1 pkt 1 ppkt d zobowiązany będzie do zapłaty kary umownej, o której mowa w § 10
ust. 1 pkt 1 ppkt a i b liczonej od wartości dostawy zrealizowanej po terminie określonym w §
3 ust. 1 i 2, a przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu od umowy.
3.
Jeżeli zastrzeżona kara nie pokryje poniesionej szkody Strony mogą dochodzić
odszkodowania uzupełniającego na ogólnych zasadach.
4.
Łączna maksymalna wysokość kar umownych, których mogą dochodzić Strony nie
może przekroczyć 25% wynagrodzenia brutto o którym mowa w § 4 ust. 1 umowy.
§11
Sprzedawca nie może zwolnić się od odpowiedzialności względem Kupującego z tego
powodu, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy przez Sprzedawcę było
następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań wobec Kupującego
przez jego poddostawców i podwykonawców.
§ 12
1.
Wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej w postaci aneksu pod rygorem
nieważności takiej zmiany i nie mogą naruszać art.455 ustawy.
2.
Zmiana istotnych postanowień niniejszej umowy, może nastąpić za zgodą obu Stron
w następujących przypadkach i w zakresie:
1) zmiany terminu wykonania umowy, gdy z powodu działania siły wyższej nie jest możliwe
wykonanie przedmiotu umowy w określonym terminie, bądź gdy niewykonanie umowy w
określonym terminie wyniknie z przyczyn leżących po stronie Kupującego;
2)
zmiany wynagrodzenia w przypadku urzędowej zmiany stawki podatku VAT, jeżeli
zmiana stawki podatku VAT powodować będzie zwiększenie lub zmniejszenie należnego
wynagrodzenia Sprzedawcy;
3)
zmiany w zakresie osób reprezentujących strony umowy - w szczególności w
sytuacjach losowych lub zmian organizacyjnych,
4)
innych istotnych postanowień umowy, gdy ich zmiana jest konieczna w związku ze
zmianą przepisów prawa powszechnie obowiązującego, zmianą decyzji wydawanych przez
Ministra Obrony Narodowej, bądź zmianą wytycznych przełożonych Kupującego.
3.
W celu dokonania zmian postanowień umowy wnioskowanych przez Stronę
zobowiązana jest ona wystąpić na piśmie z propozycją zmiany warunków w zakresie zmian,
o których mowa w ust. 2, wraz z ich uzasadnieniem.
Składanie 3.10.2023
informacje o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu prowadzonym w trybie
przetargu nieograniczonego pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego”.
WYBRANO OFERTĘ:
numer oferty: 3
nazwa (firma):
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe MET-POL R. O. ul. Leśna
8 83-212 Bobowo
Punktacja przyznana ofertom w ramach kryteriów oceny ofert
Oferta nr 1:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół "CEZAS" Sp. z o.o. ul. Aleja Solidarności 15 15-751
Białystok
Punktacja przyznana wykonawcy:
a)
kryterium „Cena oferty obejmująca zamówienie podstawowe oraz zamówienie objęte
prawem opcji’:
56,65 pkt
b)
kryterium „Okres gwarancji na przedmiot zamówienia”: 40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę 96,65 pkt
Nr sprawy: RZl_Kraków-SZP.2612.11.2023
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie, ul. Mogilska 85, na podstawie art 253 ust. 2
ustawy „Prawo zamówień publicznych” zwanej dalej „ustawą”, udostępnił informacje o
wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym pn.:
„Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego
Oferta nr 2
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe MET-POL R. O. ul. Leśna 8, 83-212
Bobowo
Oferta nr 3:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” sp. z o.o. Aleja Solidarności 15,15-751
Białystok
Punktacja przyznana wykonawcy:
a)
kryterium „Cena”: 51,94 pkt
b)
kryterium „Okres gwarancji na przedmiot zamówienia”:40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę 91,94 pkt
RZI Kraków udostępnił informacje o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu
prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego pn.:
„Dostawa sprzętu koszarowego i
biurowego”.
WYBRANO OFERTĘ:
numer oferty: 2
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe MET-POL ul. Leśna 8 83-212 Bobowo
Oferta nr 3:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół "CEZAS" sp. z o.o. ul. Aleja Solidarności 15 15-751
Białystok
Punktacja przyznana wykonawcy:
a)
kryterium „Cena oferty obejmująca zamówienie podstawowe oraz zamówienie objęte
prawem opcji 50,26 pkt
b)
kryterium „Okres gwarancji na przedmiot zamówienia”: 40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę 90,26 pkt
RZI Kraków udostępnił informacje o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu
prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego pn.: „Dostawa mebli biurowych”.
Wybrano ofertę:
Numer oferty: 1
ERGOSYSTEM Sp. J. R. M., M. W., J. W.
Ul. Władysława Jagiełły 34, 02-495 Warszawa
Oferta nr 3: Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o.
Aleja Solidarności 15, 15-751 Białystok Punktacja przyznana ofercie złożonej przez
Wykonawcę:
a)
kryterium „cena oferty obejmująca zamówienie podstawowe oraz zamówienie objęte
prawem opcji”: 49,62 pkt
b)
kryterium „okres gwarancji na wykonany przedmiot umowy”: 40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę: 89,62 pkt
Nr sprawy: RZ!_Kraków.SZP.2612.1.2022
informacje o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu prowadzonym w trybie
przetargu nieograniczonego pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego”.
Wybrano ofertę:
numer oferty: 1
KJMK Meble Sp. z o.o. ul. Gliwicka 189, 40-859 KATOWICE
Oferta nr 3:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o.
Aleja Solidarności 15 15-751 BIAŁYSTOK
Punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę:
a)
kryterium „Cena oferty obejmująca zamówienie podstawowe oraz zamówienie objęte
prawem
opcji”:
45,76 pkt
b)
kryterium „Okres gwarancji na przedmiot zamówienia":
40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę:
85,76 pkt
Z wniosków o wycenę szacunkową sprzętu z dat: 10.08.2023, 26.07.2023, 29.10.2022,
10.12.2021, 14.03.2022, 11.10.2022
wynika, że RZI Kraków zwracał się do odwołującego o
udzielenie takich informacji.
Pismo odwołującego do RZI Kraków z 19 października 2021 r.
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „Cezas” sp. z o.o. w Białymstoku dziękując za
dotychczasową dobrą wolę wykazaną przez Kierownictwo Rejonowego Zarządu
Infrastruktury w Krakowie, zmuszona jest ponownie prosić o przedłużenie terminu realizacji
w/w zamówienie do dnia 15.11.2021 r. i nienaliczanie kar umownych z tytułu przesunięcia
terminu dostawy.
Realizacja tego przetargu stwarzała i stwarza nam wiele problemów w części wynikających z
powodów dramatycznego wzrostu cen na rynku, kłopotów z dystrybutorami i kooperantami a
także z epidemią COVTD-19, co w naszym przypadku skutkowało zachorowaniem
pracowników produkcyjnych i opóźnieniami w dostawach komponentów i produkcji wyrobów
gotowych.
Chcemy jeszcze raz podnieść, że nowelizacja ustaw tzw. covidowych daje stronom umowy
możliwość wprowadzenia zmian, także w części dot. terminów jej wykonania.
Biorąc pod uwagę wszystkie zaistniałe uciążliwości, a także naszą wolę wywiązania się z
umowy uprzejmie proszę o wyrażenie zgody na przesunięcie terminu wykonania umowy do
dnia 15.11.2021r.
W załączeniu przesyłam pismo naszych partnerów współpracujących w realizacji tego
zadania.
Pismo Komfort sp. z
o.o. z dnia 30 września 2021 r. do odwołującego, że w związku z
sytuacją pandemiczną spowodowaną COVID-16 część pracowników produkcji zakładu
przebywa na kilkunastodniowej kwarantannie, niestety z powodu braku dostępności stali na
rynku opóźnione są także dostawy komponentów do wykonania stolików. W sposób
radykalny obniża to nasze moce produkcyjne i opóźnia realizację złożonych zamówień.
Zamówienie złożone przez Państwa planujemy zrealizować do końca października br.
W dniu 12 października 2021 r. RZI Kraków odnośnie do umowy nr 17/2021ZSSp/SZP -
„Dostawa mebli biurowych poinformował, że w odpowiedzi na pismo DH 5-4-300/21/MO z
dnia 06.10.2021 r. dotyczące przesunięcia terminu realizacji umowy Nr 17/2021/SSp/SZP
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie, wyraża zgodę na zmianę terminu realizacji
przedmiotowej umowy w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31.10.2021 r.
W załączeniu przesyłam Aneks Nr 1, po podpisaniu proszę o przesłanie dwóch egzemplarzy
do tut. Zarządu.
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
pn.
:„Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” nr sprawy 22/2023/ZP/SSp
II. Tryb udzielenia zamówienia
2. Zamawiający, zastosuje w przedmiotowym postępowaniu procedurę określoną w art. 139
ustawy, tj. najpierw dokona badania i oceny ofert, a następnie dokona kwalifikacji
podmiotowej Wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, w zakresie braku
podstaw wykluczenia oraz spełniania warunków udziału w postępowaniu.
VIII.
Podstawy wykluczenia z udziału w postępowaniu
2. Na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 5, 7 i 8 ustawy z postępowania wyklucza się Wykonawcę
te same postanowienia zawiera
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” nr
sprawy 21/2023/ZP/SSp, oraz
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” nr
sprawy 21/2022/ZP/SSp
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o udzielenie zamówienia pn.:
„Dostawa mebli biurowych” nr sprawy 2/2022/ZP/SSp zawiera te same postanowienia, co
SWZ nr 22/2023/ZP/SSp z tym, że nie przewiduje podstawy wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt
8, tożsama w badanym zakresie z nią jest Specyfikacja Warunków Zamówienia w
postępowaniu o udzielenie zamówienia pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego” nr sprawy
1/2022/SSp
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” Nr postępowania: 13/2023/ZP/SSp
realizowana w progu krajowym
IX.
Podstawy wykluczenia z udziału w postępowaniu
2. Na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 5, 7 i 8 ustawy z postępowania wyklucza się Wykonawcę
Dowody zamawiającego ponad dowody dopuszczone przez Izbę z dokumentacji
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego:
Pismo zamawiającego do RZI Kraków z 12 października 2023 r. z wnioskiem o przekazanie
informacji w zakresie:
-
czy po odstąpieniu od umowy nr 17/2021/SSp/SZP z 16 sierpnia 2021 r. i naliczeniu formie
Cezas kary umownej, RZI dokonywał merytorycznej oceny ofert złożonych przez „CEZAS”
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w kolejnych 5 postępowaniach o udzielenie
zamówienia publicznego wymienionych szczegółowo w odwołaniu, a jeśli tak, to z jakiego
powodu nie wykluczył Wykonawcy na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 pzp, w tym czy miało to
związek ze złożeniem przez „CEZAS” sp. z o.o. wyjaśnień w zakresie procedury
samooczyszczenia lub brakiem przewidzenie ww. podstawy prawnej wykluczenia w SWZ?
- czy w trakcie realizacji umowy nr 17/2021/SSp/SZP z 16 sierpnia 2021 r. CEZAS sp. z o.o.
zwracał się o zwiększenie wynagrodzenia lub wydłużenie terminów dostaw ze względu na
wystąpienie zewnętrznych przeszkód w należytej realizacji zamówienia związanych ze
stanem pandemii
– jeśli tak, to czy wnioski CEZAS spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w powyższym zakresie zostały przez RZI Kraków uwzględnione, a jeśli nie to z jakiej
przyczyny?
Prosił również o przesłanie kopii umowy nr 17/2021/SSp/SZP z 16 sierpnia 2021 oraz noty
księgowej obciążającej CEZAS sp. z o.o. karą umowną, o której mowa w piśmie RZI Kraków
z 21 września 2023 nr wych 3920/VIII
RZI Kraków w dniu 16 października 2023 odpowiedział:
-
RZI Kraków w prowadzonych postepowaniach w latach 2022-2023 w trybie przetargu
nieograniczonego przewidział w ogłoszeniu o zamówieniu podstawę wykluczenia wykonawcy
tj. art. 109 ust. 1 pkt 7y ustawy. Zamawiający wskazywał również w SWZ, że będzie
stosować art. 139 ustawy i jednocześnie korzystał będzie z możliwości żądania
oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy (JEDZ) wyłączenie od Wykonawcy,
którego oferta została najwyżej oceniona. Zastosowanie art. 139 ustawy tzw. „procedury
odwróconej: pozwala zamawiającemu w pierwszej kolejności na badanie i ocenę ofert, a
następnie i to jedynie w przypadku wykonawcy najwyżej ocenionego, dokonać kwalifikacji
podmiotowej w zakresie braku podstaw wykluczenia oraz spełniania warunków udziału w
postępowaniu. Wykonawca CEZAS sp. z o.o. składał oferty w postępowaniach
prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego, ale plasował się na dalszych miejscach
w rankingu złożonych ofert. W związku z czym nie było zasadne wzywanie wykonawcy do
złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1.
Wykonawca CEZAS sp. z o.o. w trakcie realizacji umowy nr 17/2021/SSp/SZP z dnia 16
sierpnia 2021 zwracał się z wnioskami o wydłużenie terminu dostaw ze względu na
wystąpienie zewnętrznych przeszkód w należytej realizacji zamówienia związanych ze
stanem pandemii. Powyższe wnioski zostały przez RZI Kraków uwzględnione. W załączeniu
przesłano kopię umowy oraz notę obciążającą.
Aneks nr 1 z dnia 8 października 2021 par. 3 ust. 1 nadano brzmienie:
„Termin wykonania przedmiotu umowy ustalono następująco:
Przedmiot umowy w całości ma być dostarczony Kupującemu w terminie do 31 października
2021 r.”
Aneks nr 2 z dnia 26 października 2021 par. 3 ust. 1 nadano brzmienie:
„Termin wykonania przedmiotu umowy ustalono następująco:
Przedmiot umowy w całości ma być dostarczony Kupującemu w terminie do 15 listopada
2021
r.”
Aneks nr 3 z dnia 10 listopada 2021 par. 3 ust. 1 nadano brzmienie:
„Termin wykonania przedmiotu umowy ustalono następująco:
Przedmiot umowy w całości ma być dostarczony Kupującemu w terminie do 18 listopada
2021
r.”
Aneks nr 4 z dnia 18 listopada 2021 r. :
1.
Działając w oparciu o par. 12 ust. 2 pkt 1 umowy strony zmieniają termin wykonania
części przedmiotu umowy określony w par. 3 ust. 1 umowy w ten sposób, że
Sprzedawca zobowiązuje się dostarczyć:
-
szafa biurowa drewniana wiśnia WP1-27 w ilości 15 sztuk,
-
regał biurowy segment z półkami wiśnia WP1-31 w ilości 25 sztuk
-
regał drewniany witryna z półkami wiśnia WP1-31 w ilości 25 sztuk
-
szafa ubraniowa drewniana dwudrzwiowa wiśnia WP1-58 w ilości 25 sztuk
w terminie do 30 listopada 2021 r.
2.
Termin wykonania umowy w pozostałym zakresie nie ulega zmianie.
Nota obciążeniowa z 15 grudnia 2021 nr 1/2021/SSp do CEZAS spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością na podstawie par. 10 ust. 1 pkt 1 ppkt. d umowy nr 17/2021/SSp/SZP z
dnia 16 sierpnia 2021 r. obciążono odwołującego karą umowną tytułem odstąpienia od
umowy w części z przyczyn występujących po stronie Sprzedawcy.
Kwota stanowiąca podstawę naliczenia kary umownej 451 975,80, % kary umownej – 10,
kwota kary umownej
– 45 197,58
Korekta noty obciążeniowej nr 1/2021/SSp z dnia 15 czerwca 2023
do CEZAS spółka z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie par. 10 ust. 1 pkt 1 ppkt.
d umowy nr 17/2021/SSp/SZP z dnia 16 sierpnia 2021 r. obciążono odwołującego karą
umowną tytułem odstąpienia od umowy w części z przyczyn występujących po stronie
Sprzedawcy.
Było:
Kwota stanowiąca podstawę naliczenia kary umownej 451 975,80, % kary umownej – 10,
kwota kary umownej
– 45 197,58
Powinno być:
Kwota stanowiąca podstawę naliczenia kary umownej 203 041,02, % kary umownej – 10,
kwota kary umownej
– 20 304,10
Izba zważyła, co następuje:
Izba dopuściła T. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą CADABRA T. P. z
siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim w charakterze uczestnika postępowania.
Izba nie dopatrzyła się zaistnienia przesłanek odrzucenia odwołania, o których mowa w art.
528 ustawy.
Izba oceniła, że odwołujący wykazał przesłankę materialnoprawną dopuszczalności
odwołania z art. 505 ust. 1 ustawy.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 253 ust. 1 pkt 2 ustawy przez zaniechanie
wskazania uzasadnienia faktycznego wykluczenia wykonawcy wyrażające się w braku
wykazania przesłanek wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
Zarzut należy ocenić jako niezasadny. Zamawiający w uzasadnieniu okoliczności
faktycznych odrzucenia
ustalił, że odwołujący w dniu 29 listopada 2021 złożył oświadczenie
o odstąpieniu od umowy z RZI w Krakowie na dostawę mebli biurowych, ustalił, że z tego
powodu umowa uległa rozwiązaniu z przyczyn leżących po stronie wykonawcy i że naliczone
zostały mu kary umowne. Zamawiający tych ustaleń dokonał na podstawie pism RZI w
Krakowie nr 9330/23 z dnia
21 września 2021 r. oraz nr 9512/23 z dnia 26 września 2023 r.
oraz załączonego do pierwszego z tych pism oświadczenia odwołującego o odstąpieniu od
umowy. Zatem zamawiający dysponował tak stanowiskiem ówczesnego zamawiającego RZI
Kraków, jak i stanowiskiem samego odwołującego, które było przecież odwołującemu jako
jego twórcy znane. Zamawiający właśnie na podstawie tego oświadczenia ustalił jaki był
zakres niewykonanych świadczeń – czyli niewykonanie dostaw o wartości ok. 45%
całkowitego wynagrodzenia umownego. Prawidłowość tych ustaleń potwierdza treść pisma
odwołującego z 29 listopada 2021 r. bowiem w piśmie tym odwołujący informuje RZI Kraków,
że z tym dniem zostały zakończone dostawy. Zrealizowane dostawy o wartości 248 934,78zł.
stanowią ok. 55% wartości dostaw objętych ww. umową. Niewątpliwie zatem sam odwołujący
wskazał, że nie doszło do wykonania całości zamówienia przewidzianego umową nr
17/2021/SSp/ZSP i
było to nienależyte wykonanie z punktu widzenia ilościowego, bowiem
wartościowo 45 % dostaw nie zostało wykonanych w ogóle. Oznacza to w konsekwencji, że
zamawiający wykazał przesłankę nienależytego wykonania zamówienia. Wykazał też zakres
też zakres tego niewykonania i również w ocenie Izby ten zakres był znaczny, bo jeśli wziąć
pod uwagę, że odwołujący odnosi swoje wyliczenia do wynagrodzenie opisanego w par. 4
ust. 1 umowy nr 17/2021/SSp/SZP, a więc wartości zamówienia podstawowego wraz opcją,
natomiast, gdyby odwołujący wyliczył zakres wykonania zamówienia w odniesieniu do
wartości zamówienia podstawowego, to okazałoby się, że zakres wykonania umowy w
zakresie zamówienia podstawowego wynosił 60,96%. Nadal jednak niewykonane dostawy
stanowiły 39% zamówienia podstawowego. W ocenie Izby bezsporne było, że umowa uległa
przedwczesnemu rozwiązaniu i nie została wykonana przez odwołującego w znacznej
części. Zamawiający ustalił z informacji przekazanych przez RZI Kraków, że odwołujący
dobrowolnie zapłacił karę i informację tę w uzasadnieniu odrzucenia podał, co w ocenie Izby
wskazywało, że zamawiający zwracając uwagę na tę właśnie okoliczność podkreślił fakt, że
uznaje zatem, że odwołujący pogodził się z rozwiązaniem umowy przed terminem, które
nastąpiło z przyczyn leżących po jego stronie. Zatem również ta przesłanka art. 109 ust. 1
pkt 7 ustawy została podana przez zamawiającego w uzasadnieniu faktycznym. Nienależyte
wykonanie musi prowadzić do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania lub
porównywalnych sankcji. Zamawiający wskazał na zapłatę kary umownej. Izba uważa, że
kara umowna to inaczej odszkodowanie umowne, bowiem w zobowiązaniach umownych z
zasady swobody umów należy wywieść, że strony mogą umówić się i ustalić zakres i sposób
naprawienia szkody w przypadkach nie wykonania lub nienależytego wykonania
zobowiązania dłużnika – takie właśnie zastrzeżenie umowne, co do odszkodowania to kara
umowna. Zatem również pod kątem tej przesłanki uzasadnienie faktyczne zamawiającego
nie za
wierało braku. Tym samym Izba nie dopatrzyła się naruszenia przez zamawiającego,
zarzucanych mu,
przepisów prawa.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 128 ust. 4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 i 3
ustawy przez
zaniechanie wezwania do złożenia wyjaśnień odwołującego po otrzymaniu
informacji o rzekomo nienależycie wykonanej umowie zawartej między odwołującym a RZI
Kraków, co uniemożliwiło wykazanie odwołującemu braku wystąpienia przesłanek
uzasadniających wykluczenie z postępowania
Zarzut nie potwierdził się. Zamawiający ustalił okoliczności związane z wystąpieniem
przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy opierając się nie tylko na oświadczeniach RZI
Kraków, ale także na stanowisku przedstawionym przez odwołującego w piśmie
zawierającym odstąpienie od umowy z dnia 29 listopada 2021 r. Pismo to stanowiło wyraz
wiedzy odwołującego o okolicznościach stanowiących podstawy odstąpienia przez niego od
umowy
i w ocenie Izby zamawiający uwzględnił także to stanowisko w swoich ustaleniach,
cho
ć wywiódł z niego okoliczności niekorzystne dla odwołującego. Zamawiający zatem
wbrew twierdzeniom odwołującego nie oparł się wyłącznie na stanowisku jednej ze stron –
RZI Kraków jako zamawiającego, ale oparł się także na stanowisku odwołującego.
Dysponując stanowiskami obu stron miał prawo je ocenić i wyciągnąć z nich wnioski.
Ustalenia poczynione przez zamawiającego były dla niego jednoznaczne i nie budziły u
zamawiającego wątpliwości, zatem trudno od zamawiającego oczekiwać, aby wyjaśniał treść
własnego oświadczenia odwołującego (pismo z 29 listopada 2021 r.) z jego autorem -
odwołującym. Niewątpliwie sam odwołujący w tym piśmie wskazał „Oferta Przedsiębiorstwa
Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” sp. z o.o. w Białymstoku (451 97480zł. brutto) w związku z
błędem popełnionym w wycenie, zawierała rażąco niską cenę, a przez to dawała podstawy
do jej odrzucenia przez Zamawiającego (…)”. Zamawiający w tym postępowaniu miał zatem
prawo uznać, że to zachowanie odwołującego już na etapie złożenia oferty legło u podstaw
możności wykonania zamówienia w całości. Odwołujący wprawdzie wskazuje, że to RZI
Kraków zawinił nie wzywając odwołującego do wyjaśnień zaoferowanej ceny w trybie art.
224 ust. 1 ustawy, jednak Izba uważa, że skoro odwołujący oświadczył zamawiającemu, że
pomylił się w wycenie, to powinien wycofać wadliwą ofertę, a nie doprowadzić do zawarcia
umowy z zamawiającym. W ocenie Izby jedynym powodem, dla którego odwołujący dążył do
wyeliminowania swojej oferty rękami zamawiającego RZI Kraków (przez wezwanie do
wyjaśnień zaoferowanej ceny, a następnie odrzucenie oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt
8 ustawy)
była obawa utraty wadium, co nastąpiłoby, skoro odwołujący zorientował się, że
popełnił błąd dopiero po wezwaniu go do złożenia podmiotowych środków dowodowych.
Sam odwołujący podał, że otwarcie ofert nastąpiło 8 lipca 2021 (czwartek), a wezwanie do
złożenia podmiotowych środków dowodowych zamawiający RZI Kraków skierował do
odwołującego 13 lipca 2021 (wtorek), zatem odwołujący miał co najmniej dwa dni robocze,
ab
y swój błąd wykryć i bezkosztowo wycofać ofertę. Odwołujący upatruje się winy w
zamawiającym RZI Kraków, a to przecież błąd w wycenie popełnił on sam, a skoro się
przyznał do tego RZI Kraków w piśmie z 23 lipca 2021, czyli nie można uznać, że
zamawiający RZI Kraków nie mógł ocenić, że zaniżenie ceny w ofercie odwołującego wynika
z okoliczności oczywistych (czyli z błędu odwołującego), które nie wymagają wyjaśnienia.
Odwołujący chcąc zaoszczędzić 12 tysięcy zł. nie tylko nie wycofał oferty, ale nie zaskarżył
zaniechania wezwania go do złożenia wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy, ale zgodził
się na wybór swojej oferty jako najkorzystniejszej nie podważając go odwołaniem
wskazującym na naruszenie art. 17 ust. 2 w związku z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy, a więc na
dokonanie wyboru oferty podlegającej odrzuceniu i podpisał z zamawiającym RZI Kraków
umowę, już w chwili jej podpisania wiedząc, że będzie musiał ją realizować przy obniżeniu
kosztów i rezygnując z marży zysku, a więc bez jakiegokolwiek zabezpieczenia na wypadek
ryzyka wzrostu cen. Podczas, gdy wzrostu cen mógł i powinien się spodziewać w środku
pandemii i kłopotów z ciągłością dostaw.
W ocenie Izby zatem nie można odmówić zamawiającemu w tej sprawie trafności osądu, że
okoliczności podane przez odwołującego w piśmie z dnia 29 listopada 2021 r. nie wymagają
dalszych wyjaśnień i uzasadniają zaistnienie podstawy do wykluczenia odwołującego z
postępowania. Izba zatem nie uznała w tej sprawie, że fakultatywna możliwość żądania
wyjaśnień z art. 128 ust. 4 ustawy, w tym przypadku przerodzić się miała w obowiązek
zamawiającego.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt
7 ustawy oraz art. 16 pkt 1 i 3 przez odrzucenie oferty
odwołującego, w sytuacji w której
wykonawca nie podlega wykluczeniu a w konsekwencji nie występuje przesłanka
uzasadniająca odrzucenie oferty
Zarzut nie potwierdził się. Izba w całości podtrzymuje swoje stanowisko wyrażone w
rozstrzygnięciu dwóch poprzedzających zarzutów. W ocenie Izby w świetle zgromadzonego
materiału dowodowego: przede wszystkim pisma odwołującego z dnia 29 listopada 2021 r.
oraz pism RZI Kraków z 21 i 26 września 2023 r. zamawiający prawidłowo ustalił, że doszło
do odstąpienia od umowy i częściowego nie wykonania zamówienia przez odwołującego.
Izba zwraca uwagę, że art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy nie określa, kto ma dokonać
wypow
iedzenia lub odstąpienia od umowy, istotne są natomiast przyczyny wcześniejszego
zakończenia stosunku umownego. W ocenie Izby bezsporne jest, że odstąpienia dokonał
odwołujący pismem z 29 listopada 2021 r., bo jak wskazywał dalsza realizacja dostaw
zagraża jego egzystencji i może być realizowana pod ewentualnym zarzutem pod adresem
zarządu odwołującego o działaniu na niekorzyść spółki. Odwołujący domagał się w tym
piśmie przyjęcia do akceptującej wiadomości przez RZI Kraków odstąpienia przez niego od
umowy,
zatem RZI Kraków w piśmie 6 grudnia 2021 r. postąpił zgodnie z oczekiwaniem
odwołującego akceptując fakt odstąpienia, ale nie odstępując od naliczenia kary umownej.
Tym samym w ocenie Izby
bez najmniejszej wątpliwości miało miejsce odstąpienie.
Odstąpienie to spowodowało, że zobowiązanie odwołującego względem RZI Kraków nie
zostało wykonane w znacznej części, bo w ok 45% jeśli liczyć z uwzględnieniem wartości
opcji, a w ok. 39%,
jeśli liczyć w odniesieniu do wartości zamówienia podstawowego.
Odwołujący żadnym z dowodów nie wykazał, że RZI Kraków odmówił mu zmiany
wynagrodzenia w trybie art. 15r ustawy
z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach
związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób
zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, natomiast zgromadzony materiał
dowodowy wskazuje na to, że w związku z pandemią następowały opóźnienia u
poddostawców i występował kłopot z dostawą stali, ale odwołujący nie wykazał związku tych
okoliczności z drastycznym, jak sam określił, wzrostem cen. Z jednej strony odwołujący w
oświadczeniu o odstąpieniu pisze o takim wzroście, a z drugiej wskazuje, że zawierając
umowę ustalił ze swoimi partnerami maksymalne obniżenie kosztów, co przy braku
wykazania takiego wzrostu cen powoduje, że Izba jako niewiarygodne musi ocenić te tezy
odwołującego, że to wzrost cen wywołany pandemią niezależny od odwołującego był
faktyczną przyczyną odstąpienia od umowy. W ocenie Izby RZI Kraków pozytywnie
odpowiadał i współpracował z odwołującym przy realizacji tej umowy czterokrotnie
zmieniając termin realizacji zamówienia. Nie ma dowodu na to, że odmówiłby odwołującemu
możliwości zmiany wynagrodzenia w okolicznościach opisanych w art. 15 r specustawy
covidowej. Nie można też pominąć, że niedotrzymywanie terminów realizacji zamówienia
przy braku współpracy zamawiającego z odwołującym zgodnie z par. 10 ust. 1 pkt 1lit. a i d w
związku z par. 10 ust. 4 umowy nr 17/2021/SSp/SZP mogło się dla odwołującego skończyć
naliczeniem kar umownych w wysokości 25% wynagrodzenia brutto stanowiącego sumę
wynagrodzenia za zamówienie podstawowe i opcję. Można zatem równie logicznie postawić
tezę, że odwołujący chcąc uniknąć rozpoczęcia naliczania mu kar za zwłokę od 1 grudnia
2021 i obciążenia go karą za odstąpienie przez Kupującego, wolał sam odstąpić od umowy.
O ocenie Izby zatem całokształt materiału dowodowego jedynie potwierdza, że zamawiający
w tej sprawie prawidłowo ustalił, że do odstąpienia od umowy doszło z przyczyn leżących po
stronie odwołującego, który popełnił błąd przy sporządzeniu oferty i konsekwentnie brnął w
ten błąd narażając swoje przedsiębiorstwo i interes RZI Kraków. Izba też dodatkowo
zauważa, że zgodnie z par. 11 umowy 17/2021/SSp/SZP odwołujący nie mógł się zwolnić z
odpowiedzialności względem RZI Kraków z tego powodu, że niewykonanie lub nienależyte
wykonanie przez niego umowy było następstwem niewykonania lub nienależytego
wykonania zobowiązań wobec RZI Kraków przez jego poddostawców i podwykonawców, co
oznacza, że odwołujący przyjął na siebie rozszerzoną odpowiedzialność.
Co do przesłanki odszkodowania, to Izba uznaje, że kara umowna to inaczej odszkodowanie
umowne, o które strony mogą się umówić i które zostało przewidziane w umowy
17/2021/SSp/SZP. Niewątpliwie kara umowna została w tym sprawie naliczona i została
przez odwołującego zapłacona – okoliczność nie była sporna. Odwołujący nie pozostaje też
z RZI Kraków w sporze co do podstawy naliczenia kary tj. par. 10 ust. 1 pkt 1 lit. d umowy, a
więc z tytułu odstąpienia w całości lub części przez Sprzedawcę lub Kupującego z przyczyn
występujących po stronie Sprzedawcy. Tym samym również przesłanka odszkodowania
została odwołującemu wykazana. Jedynie na marginesie należy zauważyć, że kara umowna
może być zastrzeżona, nie jak w tym przypadku, w związku z nie wykonaniem lub
nienależytym wykonaniem istotnych elementów zamówienia tj. zwłoką w dostawie
przedmiotu zamówienia, przyczynami uzasadniającymi odstąpienie od umowy, wadami
przedmiotu umowy, ale
zdarza się, że jest powiązana z niewykonaniem świadczeń
ubocznych, obowiązków informacyjnych lub innych obowiązków nie wpływających w sposób
znaczący na ocenę prawidłowości wykonania zamówienia jako całości, w takich przypadkach
najczęściej Izba orzeka, że naliczenie (czy dalej idące uiszczenie) kary umownej może nie
świadczyć o znaczącym lub długotrwałym naruszaniu istotnych zobowiązań, co jednak nie
ma zastosowania w tym stanie faktycznym.
Wskazać należy za Komentarzem Prawo
Zamówień Publicznych. Komentarz wyd. II pod redakcją H. Nowaka, że przesłanka
wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy nie wymienia wśród koniecznych przesłanek jej
zastosowania wystąpienia szkody, a zatem nie trzeba jej wykazywać, choć może mieć ona
znaczenie dla oceny zaistnienia przesłanki znaczącego naruszenia zobowiązania (str. 414
Komentarza). W tej sprawie znaczące naruszenie zobowiązania potwierdził sam odwołujący
w piśmie z 29 listopada 2021 r. określając poziom niewykonania umowy na około 45%
wynagrodzenia umownego. Z tego względu Izba nie wzięła pod uwagę stanowiska
odwołującego o niewykazaniu przez zamawiającego powstania szkody u RZI Kraków. Mając
te wszystkie okoliczności na uwadze Izba uznała, że zamawiający nie naruszył zarzucanych
mu przepisów ustawy. Odnosząc się do powołanego orzeczenia TSUE z 14 stycznia 2021 r.
sygn. akt: C387/19, to Izbie orzeczenie to jest doskonale znane, jednak jego treść nie może
być wykorzystana na korzyść odwołującego, gdyż zgodnie z art. 555 ustawy Izba nie może
orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu, a odwołujący nie postawił
zarzutu zaniechania wezwania
odwołującego do udowodnienia zamawiającemu, że spełnia
przesłanki określone w art. 110 ust. 2 ustawy, w odwołaniu nie znalazło się w ogóle
odniesienie do treści tego przepisu mimo, że zamawiający powołał się nań w uzasadnieniu
odrzucenia oferty odwołującego. Brak było także żądania nakazania zamawiającemu
wezwania w trybie tego przepisu, co odwołujący mógł wywodzić z powołanego wyżej
orzeczenia TSUE.
Tym samym Izba nie była władna rozważyć, czy w tym przypadku taki
zarzut był dopuszczalny, czy uzyskałby aprobatę Izby, w świetle ustalonego stanu
faktycznego. Takie rozważania bowiem wykraczałyby poza granice postawionych przez
odwołującego zarzutów.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 17 ust. 2 przez dokonanie wyboru oferty
najkorzystniejszej niezgodnie z przepisami ustawy
Zarzut nie potwierdził się. Skoro Izba nie podzieliła zarzutów odwołującego przywracających
jego ofertę do postępowania, to również nie znalazła podstaw do uznania, że wybór ofert w
części I i II zamówienia był dokonany z naruszeniem przepisów ustawy.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 109 ust. 3 ustawy przez jego niezastosowanie
w sytuacji, w której wykluczenie wykonawcy jest w sposób oczywisty nieproporcjonalne
Zarzut nie potwierdził się. Przepis art. 109 ust. 3 ustawy pozostawia możliwość odstąpienia
od wykluczenia uznaniu zamawiającego. Zamawiający musi ocenić, czy rzeczywiście w
danych okolicznościach faktycznych można uznać, że wykluczenie jest nadmierną sankcją w
stosunku do okoliczności będących podstawą wykluczenia. Dla ustalenia proporcji sankcji
konieczne jest określenie, czy naruszenie zobowiązań było znaczące lub długotrwałe, lub
powtarzające się. Ustalenie , że naruszenie zobowiązań miało taki właśnie charakter w
ocenie Izb y wyklucza po stronie zamawiającego możliwość skorzystania skutecznie z tego
przepisu. W tej sprawie
sam odwołujący uznawał, że nie wykonał zamówienia w ok. 45 %, co
w ocenie Izby
świadczy o znaczącym naruszeniu zobowiązań odwołującego. Tym samym nie
można uznać sankcji wykluczenia za nieproporcjonalną. Wysokość kary nie ma tu aż tak
istotnego znaczenia, bo najistotniejszy jest poziom niewykonania obowiązków umownych
przez odwołującego. Z tego względu Izba nie dopatrzyła się naruszenia przez
zamawiającego art. 109 ust. 3 ustawy.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i 575 ustawy, tj.
stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem postanowień Rozporządzenia Preze-
sa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławcze-
go, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grud-
nia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437) na podstawie par. 8 ust. 2 zd. 1 cyt. rozporządzenia
obciążając kosztami uiszczonego wpisu odwołującego oraz zasądzając od odwołującego na
rzecz zamawiającego zwrot kosztów wydatków pełnomocnika na podstawie złożonej faktury.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący:……………………….
1.
Oddala odwołanie,
2.
Kosztami postępowania obciąża Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Białymstoku, Al. Soli-
darności 15 i
2.1
Zalicza na poczet postępowania kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie piętnaście tysięcy złotych
zero groszy)
uiszczoną przez Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Białymstoku, Ul. Aleja Solidarności
15 t
ytułem zwrotu wpisu od odwołania,
2.2
Zasądza od Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół CEZAS spółka z ograniczoną od-
powiedzialnością z siedzibą w Białymstoku, Al. Solidarności 15 na rzecz Skarbu
Państwa Rejonowego Zarządu Infrastruktury w Olsztynie, ul. Saperska 1 bud. 5
kwotę 3 600 zł 00 gr. (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem zwrotu
wydatków pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. t. j. z 2023 r., poz. 1605 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:………………………….
Sygn. akt KIO 2971/23
Uzasadnienie
P
ostępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na
dostaw
ę pozostałego sprzętu kwaterunkowego z podziałem na III części zostało wszczęte
ogłoszeniem opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 31 lipca 2023
r. (2023/S 145-463275).
Pismami z dnia:
-
27 września 2023 r. (część l),
-
28 września 2023 r. (część Il),
z
amawiający przekazał odwołującemu Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół Cezas Sp. z
o.o. z siedzibą w Białymstoku, Ul. Aleja Solidarności 15 informacje o wyborze oferty
najkorzystniejszej.
W dniu 9 października 2023 r. odwołujący wniósł o odwołanie. Odwołanie zostało wniesione
przez pełnomocnika działającego na podstawie pełnomocnictwa z dnia 26 września 2023 r.
udzielonego przez prezesa zarządu. Do odwołania dołączono dowód przekazania odwołania
zamawiającemu.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
-
art. 253 ust. 1 pkt 2 ustawy przez zaniechanie wskazania uzasadnienia faktycznego
wykluczenia wykonawcy wyrażające się w braku wykazania przesłanek wykluczenia z art.
109 ust. 1 pkt 7 ustawy;
-
art. 128 ust. 4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy przez zaniechanie wezwania do
złożenia wyjaśnień odwołującego po otrzymaniu informacji o rzekomo nienależycie
wykonanej umowie zawartej między odwołującym a RZI Kraków, co uniemożliwiło wykazanie
odwołującemu braku wystąpienia przesłanek uzasadniających wykluczenie z postępowania;
-
art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy oraz art. 16 pkt 1 i 3
przez odrzucenie oferty
odwołującego, w sytuacji w której wykonawca nie podlega
wykluczeniu a w konsekwencji nie występuje przesłanka uzasadniająca odrzucenie oferty;
-
art. 17 ust. 2 przez dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej niezgodnie z
przepisami ustawy;
-
art. 109 ust. 3 ustawy przez
jego niezastosowanie w sytuacji, w której wykluczenie
wyk
onawcy jest w sposób oczywisty nieproporcjonalne.
W
niósł o unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz nakazanie
zamawiającemu dokonania ponownego badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty
odwołującego.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania ponieważ jego oferty w
części I i Il zostały odrzucone jako złożone przez wykonawcę podlegającego wykluczeniu na
podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
, przy czym w części Il oferta odwołującego byłaby
najkorzystniejsza. W przypadku dokonania ponownego badania i oceny ofert z
uwzględnieniem oferty odwołującego ma on realną szansę na pozyskanie zamówienia w
części Il. Odwołujący ma również interes w zaskarżeniu czynności odrzucenia w części l,
ponieważ odrzucenie oferty na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy skutkować będzie
wykluczeniem z postępowań przez okres trzyletni, co spowoduje znaczną szkodę dla
odwołującego.
Zarzut naruszenia art. 253 ust. 1 pkt 2 ustawy przez zaniechanie wskazania uzasadnienia
faktycznego wykluczenia wykonawcy wyrażające się w braku wykazania przesłanek
wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy.
W pierwszej kolejności odwołujący podkreślił lakoniczność uzasadnienia odrzucenia oferty
odwołującego.
W uzasadnieniu odrzucenia zamawiający wskazał, ze powziął informacje o fakcie
rozwiązania umowy zawartej pomiędzy odwołującym a RZI w Krakowie. Wskazał, że zgodnie
z informacjami przekazanymi przez RZI w Krakowie wykonawca (o
dwołujący) w dniu 29
listopada 2021 r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy na dostawę mebli biurowych,
w związku z czym umowa uległa rozwiązaniu z przyczyn leżących po stronie wykonawcy i
została naliczona kara umowna. Zamawiający powołał się na pismo wykonawcy o
odstąpieniu od umowy i niewykonaniu około 45% zamówienia. Uzasadnienie odrzucenia
oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy winno
jednak zawierać wykazanie wszystkich przesłanek zawartych w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy.
Samo naliczenie kary czy też rozwiązanie umowy nie jest wystarczającą przesłanką.
Jak wskazuje się w doktrynie zamówień publicznych:
„Podobnie sam fakt rozwiązania umowy, np. przez odstąpienie przez zamawiającego z
przyczyn leżących po stronie wykonawcy, wcale nie oznacza automatycznie wystąpienia
przesłanki, o którą o której mowa w art. 109 ust. I pkt 7 ustawy. Należy bowiem pamiętać, że
odstąpienie, jaką czynność uregulowano w kodeksie cywilnym, może być obarczona wadą
bądź z mocy prawa nieważna. [...] W związku z tym zamawiający, który stwierdza
wystąpienia przesłanki wykluczenia wskazane w art. 709 ust. I pkt 7 ustawy wobec
konkretne
go wykonawcy, zobowiązany jest bardzo szczegółowo i precyzyjnie wskazać w
uzasadnieniu faktycznym powody swojej decyzji. W szczególności nie jest prawidłowe
ograniczenie się w uzasadnieniu do stwierdzeń A przez zamawiającego, że doszło
odst
ąpienia od umów z winy wykonawcy oraz naliczenia kar umownych w związku z
realizacją umów. Takie uzasadnienie zbyt ogólne i nieprecyzyjne oraz nie odnosi się do
przyczyn uzasadniających wykluczenia wykonawcy. Odstąpienia od umowy czy naliczenie
kar umownych s
ą jednymi z elementów konstrukcji przepis artykułu 109 ust. I pkt 7 ustawy i
to elementami wtórnymi oraz wynikowymi. l...] wszystkie, istotne z punktu widzenia
zamawiającego powody niewykonanie lub nienależyte go wykonania wskazanych umów
powinny znaleźć swoje szczegółowe i wyraźnie odzwierciedlenie w uzasadnieniu
wykluczenia odwołującego.” (l. Skubiszak Kalinowska, Zamówienia publiczne. Meritum,
Warszawa 2023 r.).
Również orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej wskazuje na konieczność pełnego i
merytorycznego uzasadnienia decyzji o odrzuceniu ofert na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy np. (KIO 1482/21).
Lektura uzasadnienia odrzucenia oferty
odwołującego według niego nie zostawia
wątpliwości, że zamawiający nie wskazał w części faktycznej uzasadnienia wypełnienia
wszystkich przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy. Zamawiający nie odniósł się w
uzasadnieniu do faktu wypowiedzenia umowy przez w
ykonawcę z przyczyn zewnętrznych,
co już samo w sobie przesądza o braku istnienia podstawy wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt
7.
Zarzut naruszenia art. 128 ust. 4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 i 3 ustawy przez zaniechanie
wezwania do złożenia wyjaśnień odwołującego po otrzymaniu informacji o rzekomo
nienależycie wykonanej umowie zawartej między odwołującym a RZI Kraków, co
uniemożliwiło wykazanie odwołującemu braku wystąpienia przesłanek uzasadniających
wykluczenie z postępowania.
Z treści uzasadnienia odrzucenia oferty wynika, że zamawiający w trakcie badania i oceny
ofert uzyskał informacje od innego wykonawcy, że jedna z umów wiążących odwołującego z
RZI w Krakowie została rozwiązana. W konsekwencji powziął szereg czynności, pozyskując
w ich wyniku nowe informacje w postępowaniu.
Jednak po ich pozyskaniu nie wezwał odwołującego do wyjaśnień w związku z pozyskanymi
informacjami. Takie wezwanie umożliwiłoby odwołującemu już na etapie badania o oceny
ofert wyjaśnienie, dlaczego w jego ocenie nie podlega odrzuceniu i dlaczego rozwiązania
umowy z RZI w Krakowie nie kwalifikował jako przesłanki wykluczenia, co do której miałby
się przyznawać w JEDZ oraz podejmować procedurę samooczyszczenia. Literalna
wykładnia przepisu art. 128 ust. 4 ustawy nie wskazuje na obowiązek takiego wezwania,
jednak zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą oraz poglądami doktryny, w sytuacji, w której
sprzeczne ze sobą informacje mogą prowadzić do odrzucenia oferty, zamawiający ma
obowiązek wyjaśnić rozbieżności np. (KIO 1067/21); oraz (l. Skubiszak - Kalinowska,
Zamówienia publiczne. Meritum, Warszawa 2023 r.).
W ocenie
odwołującego pozyskanie przez zamawiającego nowych informacji, które
podważają oświadczenia złożone przez odwołującego w formularzu JEDZ, winno skutkować
wezwaniem do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 128 ust. 4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 i
3 ustawy
. Dałoby to szansę odwołującemu na przedstawienie argumentacji uzasadniającej
brak występowania przesłanki wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy wraz z niezbędnymi
dowodami w tym zakresie.
Zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy oraz art. 16
pkt 1 i 3 przez odrzucenie oferty
odwołującego, w sytuacji w której wykonawca nie podlega
wykluczeniu a w konsekwencji nie występuje przesłanka uzasadniająca odrzucenie oferty.
Odnosząc się merytorycznie do zarzutu podlegania wykluczeniu na podstawie art. 109 ust. 1
pkt 7 ustawy w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy
odwołujący wskazał, że zamawiający
w treści uzasadnienia powołuje się na umowę, która wiązała odwołującego z Rejonowym
Zarządem Infrastruktury w Krakowie. Odwołujący nie zaprzecza, że przedmiotowa umowa
została rozwiązana. Odwołujący zgadza się z zamawiającym, że najpełniejsze informacje co
do okoliczności rozwiązania tej umowy są w posiadaniu Rejonowego Zarządu Infrastruktury
w Krakowie oraz
odwołującego. Odwołujący jednocześnie zdecydowanie zaprzecza jakoby w
treści jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia zataił informacje o podleganiu pod
przesłankę wykluczenia z artykułu 109 ust. 1 pkt 7 ustawy. Informacja podana w JEDZ jest
zgodna ze stanem faktycznym. Okoliczności rozwiązania umowy z RZI Kraków nie
wypełniały przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy.
W pierwszej kolejności zwrócił uwagę na fakt, że Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie
nie traktuje rozwiązania umowy, na które powołuje się zamawiający jako wypełniające
przesłankę z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy. Świadczą o tym rozstrzygnięcia postępowań
prowadzonych na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych wszczęte w okresie po
rozwiązaniu umowy, w których RZI Kraków przewidział przesłanki wykluczenia z art. 109 ust.
1 pkt 5 i 7 ustawy
jednak nie wykluczał z tych przesłanek odwołującego tylko dokonywał
merytorycznej oceny złożonych przez niego ofert:
-
postępowanie pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” - RZI Kraków - nr sprawy
22/2023/ZP/SSp;
-
postępowanie pn. „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego" - RZI Kraków - nr sprawy
21/2023/ZP/SSp;
- post
ępowanie pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” RZI Kraków - nr sprawy
21/2022/ZP/SSp;
-
postępowanie pn.: „Dostawa mebli biurowych” RZI Kraków nr sprawy 2/2022/ZP/SSp;
-
postępowanie pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego" - RZI Kraków - nr sprawy 1/2022/SSp.
We wszystkich ww. post
ępowaniach prowadzonych przez RZI w Krakowie nie wykluczał on
odwołującego z uwagi na fakt rozwiązania umowy, na którą w przedmiotowym postępowaniu
powołuje się zamawiający. Zatem mamy do czynienia z sytuacją, w której podmiot
posiadający największą i najpełniejszą wiedzę na temat okoliczności zakończenia
współpracy wielokrotnie nie uznaje, że odwołujący podlega wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt
7 ustawy, natomiast RZI w Olsztynie, na
podstawie szczątkowych i niepełnych informacji
uznaje, że wszystkie przesłanki z art. 109 ust 1 pkt 7 ustawy zostały spełnione. W ocenie
odwołującego, skoro druga strona umowy - RZI w Krakowie - w szeregu postępowaniach nie
dokonuje jego wykluczenia, a nawet nie prowadzi procedury wyjaśniającej co do art. 109 ust.
1 pkt 7 ustawy
, to jest to wystarczająca przesłanka do tego, aby w postępowaniach
prowadzonych przez innych zamawiających nie wskazywać, że podlega pod przesłankę
wykluczenia na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
z tytułu rozwiązania tej umowy.
Odwołujący stale współpracuje z RZI w Krakowie, który wielokrotnie zwraca się z prośbą o
wsparcie przy m.in. szacowaniu wartości kolejnych ogłaszanych postępowań.
Zarówno doktryna jak i orzecznictwo wskazują, że aby wykluczyć wykonawcę na podstawie
art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
należy wykazać spełnienie wszystkich przesłanek wskazanych w
tym przepisie. Ponadto przesłanki wykluczenia nie podlegają wykładni rozszerzającej.
Zgodnie z aktualnym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej:
„Należy mieć też na uwadze zasadę interpretacyjną przepisów prawo, która nie pozwala na
rozszerzanie interpretacji przepisów sankcyjnych, jakimi są w tym przypadku przepisy o
wykluczeniu wykonawcy z postępowania, zwłaszcza w przypadku jednoznacznie brzmiących
przepisów krajowych." (KIO 287/23 z dnia 23 lutego 2023 r.).
Odnosząc się do poszczególnych przesłanek wykluczenia wykonawcy z art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy
odwołujący podkreślił, że do nienależytego wykonania zamówienia w rozumieniu art.
109 ust. 1 pk
t 7 musi dojść z przyczyn leżących po stronie wykonawcy. W przypadku
zamówienia realizowanego na rzecz RZI w Krakowie niemożność realizacji dostaw wynikała
z przyczyn zewnętrznych, niemożliwych do przewidzenia przez wykonawcę. Kluczowym był
czas realizacji zamówienia przypadający na czas pandemii, co bezpośrednio przekładało się
na możliwość terminowej realizacji kontraktów oraz na gwałtowne wzrosty kosztów realizacji
zamówień w związku z przerwaniem łańcuchów dostaw w większości obszarów działalności
gospodarczej. Oczywistym jest,
że gwałtowne zmiany cen produktów występujące w okresie
pandemii, które miały bezpośredni wpływ na możliwość realizacji umowy, nie mogą być
traktowane jako przyczyny leżące po stronie wykonawcy. Jak podnosi się w doktrynie:
„Niewykonanie lub nienależyte wykonanie musi wystąpić z przyczyn leżących po stronie
wykonawcy. Oznacza to, że dla oceny występowania omawianej podstawy wykluczenia nie
bierze się pod uwagę przypadków, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zamówienia
nastąpiło w wyniku siły wyższej, innych okoliczności niezależnych od stron l...]” l. Skubiszak -
Kalinowska. Zamówienia publiczne. Meritum. Warszawa 2023.
Odwołujący w pismach kierowanych do zamawiającego RZI Kraków wielokrotnie informował
o trudnościach w realizacji zamówienia niewynikających z przyczyn nieleżących po stronie
wykonawcy. Wskazywano również wielokrotnie na wystąpienie niemożliwych od
przewidzenia okoliczności w postaci przerwania łańcucha dostaw, co wpłynęło na drastyczne
zmiany cen produktów.
Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu, aby wykonawca podlegał wykluczeniu z art. 109
ust. 1 pkt 7 ustawy
nienależyte wykonanie umowy winno doprowadzić do określonego w
ustawie skutku w postaci wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania,
wykonania zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady. W przypadku
realizacji umowy z RZI Kraków, nie doszło do odstąpienia od umowy przez zamawiającego
ze względu na nienależyte wykonanie umowy. Oświadczenie o odstąpieniu złożył
wykonawca ze względu na brak możliwości realizacji spowodowaną nadzwyczajną zmianą
stosunków (przerwanie łańcucha dostaw oraz niespodziewany i nagły wzrost cen produktów
w okresie pandemii). Nie została zatem wypełniona przesłanka nienależytego wykonania
umowy co doprowadziło w efekcie do odstąpienia od umowy. W istocie nie tyle nienależyte
wykonanie doprowadziło do odstąpienia, ile wykonawca skorzystał z przysługującego mu
uprawnienia do rozwiązania umowy, co nie jest objęte dyspozycją art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy
. Umowa wiążąca odwołującego z RZI w Krakowie nie przewidywała możliwości
odstąpienia przez wykonawcę. W konsekwencji należy uznać, że pismo o odstąpieniu mogło
być co najwyżej wnioskiem o rozwiązanie umowy, na które to rozwiązanie zamawiający - RZI
w Krakowie wyraził zgodę.
W przedmiotowym stanie faktycznym nie doszło do wypełnienia przesłanki odszkodowania.
Jak wskazuje najbardziej aktualne orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej:
„Izba odnosząc się do podglądu doktryny, cytowanego poniżej, nie podziela poglądu, że
skoro ustawodawca krajowy (ustawy
) precyzyjnie w art. 109 ust. 1 pkt 7 określił sankcje z
tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zamówienia publicznego, które
powodują wykluczenie wykonawcy z postępowania można rozszerzać sankcje w oparciu o
dyspozycyjny przepis art. 57 ust. 4 lit. g) w związku z art. 57 ust. 7 Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rody 2014/18/UE (dyrektywy klasycznej) również na kory umowne. Jak
powyżej Izba ustaliła, praktyka obrotu gospodarczego, z powodu kar umownych z tytułu
niewykonania umowy w terminie, nie dyskwalifikuje dobrych merytorycznie wykonawców,
zawierając z nimi kolejne, nowe umowy (Koleje Mazowieckie, Koleje Małopolskie, Szybka
Kolej Miejska). Należy mieć też na uwadze zasadę interpretacyjną przepisów prawa, która
nie pozwala na rozszerzanie interpretacji przepisów sankcyjnych, jakimi są w tym przypadku
przepisy o wykluczeniu wykonawcy z postępowania, zwłaszcza w przypadku jednoznacznie
brzmiących przepisów krajowych. ” KIO 287/23.
Przesłanki wykluczenia wykonawców i odrzucenia ofert podlegają wykładni ścisłej, co
wyklucza dokonywanie wykładni rozszerzającej. Ustawodawca w treści ustawy wielokrotnie
posługuje się pojęciem kar umownych, jednak w przypadku przepisu art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy
ograniczył jego stosowanie jedynie do odszkodowania. Jak wskazano powyżej
aktualne orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej nie podziela poglądu, jakoby w pojęciu
odszkodowania z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
mieściły się również kary umowne. W
konsekwencji nie jest prawidłowy wniosek zmierzający do przyjęcia, że każdy przypadek
naliczenia kary umownej jest równoznaczny z odszkodowaniem w rozumieniu art. 109 ust. 1
pkt 7 ustawy.
Powyższe potwierdza również opinia Urzędu Zamówień Publicznych.
Mając na uwadze powyższe odwołujący złożył zgodne z prawdą oświadczenie w
przedmiocie niepodlegania wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
. Żadna ze wskazanych
w przywołanym przepisie przesłanek nie została wykazana przez zamawiającego.
Wobec braku spełnienia przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy w konsekwencji nie można
zgodzić się z naruszającym dobra osobiste odwołującego stwierdzeniem, jakoby odwołujący
zataił informacje w Jednolitym Europejskim Dokumencie Zamówienia o podleganiu
wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy.
Zarzut naruszenia art. 17 ust. 2 ustawy przez dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej
niezgodnie z przepisami ustawy.
Niezgodne z przepisami ustawy odrzucenie oferty
odwołującego doprowadziło w
konsekwencji do wyboru oferty najkorzystniejszej niezgodnie z przepisami ustawy w części Il
postępowania.
Zarzut naruszenia art. 109 ust. 3 ustawy przez jego niezastosowanie i wykluczenie
wykonawcy w sytuacji, w której jego wykluczenie jest oczywiście nieproporcjonalne.
W ocenie
odwołującego, wykluczenie wykonawcy, który odstąpił od umowy działając w stanie
wyższej konieczności jest przesłanką, która powinna być oceniona przez pryzmat art. 109
ust. 3 ustawy
, który stanowi:
W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5 lub 7, zamawiający może nie wykluczać
wykonawcy, jeżeli wykluczenie byłoby w sposób oczywisty nieproporcjonalne, w
szczególności gdy kwota zaległych podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne jest
niewielka albo sytuacja ekonomiczna lub finansowa wykonawcy, o którym mowa w ust. 1 pkt
4, jest wystarczająca do wykonania zamówienia.
Odwołujący z tytułu rozwiązania umowy zapłacił karę umowną w kwocie 20.304,10 zł. Mając
na uwagę skalę działalności samego odwołującego, ale i wartość zamówienia w części Il
przedmiotowego postępowania, w której złożono ofertę na kwoty od 7.328.797,56 zł do
7.679.560,35 zł nie jest to kara wielkiej wartości. Trudno również uznać, że fakt zapłacenia
kary na poziomie 20.000 zł uniemożliwia skorzystanie z przesłanki z art. 109 ust. 3 ustawy.
Co więcej odrzucenie oferty odwołującego i zaniechanie skorzystania z art. 109 ust. 3 ustawy
doprowadzi do wyboru oferty droższej o 337.441,89 zł. Trudno uznać takie działanie jako
pozostające w zgodzie z zasadami celowego i oszczędnego gospodarowania środkami
publicznymi. Tym bardziej,
że RZI Kraków jako strona umowy, która uległa rozwiązaniu, nie
traktuje tego rozwiązania jako okoliczności wypełniającej przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy.
W dniu 10 października 2023 r. zamawiający poinformował o wniesieniu odwołania.
W dniu 12 października 2023 r. do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
zgłosił swój udział T. P.prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „CADABRA” T. P. z
siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim, ul. Południowa 58 wnosząc o oddalenie odwołania.
Interes przystępującego w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść zamawiającego wynika z
faktu,
że w postępowaniu pn. „dostawy pozostałego sprzętu kwaterunkowego z podziałem na
III części – postępowanie nt. 70/D” zamawiający w dniu 28 września 2023 r. dokonał wyboru
oferty przystępującego jako najkorzystniejszej. Zgłoszenie wniósł właściciel firmy. Do
zgłoszenia dołączono dowody przekazania zgłoszenia stronom.
W dniu 20 października 2023 r. odwołujący przedłożył pismo z wnioskami dowodowymi.
W dniu 23 października 2023 r. zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o:
1.
oddalenie odwołania,
2.
przyznanie od
odwołującego na rzecz zamawiającego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym wynagrodzenia pełnomocnika, zgodnie z fakturą, która zostanie
złożona na rozprawie,
3.
dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów:
-
pisma P. P. U. H. „NOVCAN” W. N. z dnia 19.09.2023 r. (nr wch. 9202/23), pisma
zamawiającego z dnia 20.09.2023 r. (nr wych. 4989/23), pisma Rejonowego Zarządu
Infrastruktury w Krakowie (dalej jako; RZI Kraków) z dnia 21.09.2023 r. (nr wch. 9330/23)
wraz z załącznikiem - pismem odwołującego z dnia 29.11.2021 r., pisma zamawiającego z
dnia 25.09.2023
r. (nr wych. 5134/23), pisma RZI Kraków z dnia 26.09.2023 r. (nr wch.
9512/23), pisma
zamawiającego z dnia 12.10.2023 r. (nr wych. 5555/23), pisma RZI Kraków
z dnia 16.10.2023 r. (nr 4297/VIII) z załącznikami na okoliczność wyczerpania wszystkich
przesłanek wykluczenia odwołującego z postępowania przewidzianych w art. 109 ust. 1 pkt
7) ustawy,
-
Zawiadomienia o wyborze oferty w części I postępowania z dnia 27.09.2023 r. (nr wych.
5203/23) oraz Zawiadomienia o wyborze oferty w części II postępowania z dnia 28.09.2023 r.
(nr wych. 5231/23) na
okoliczność przedstawienia przez zamawiającego uzasadnienia
faktycznego zaskarżonej czynności z uwzględnieniem wykazania spełnienia wszystkich
przesłanek wykluczenia wykonawcy wynikających z art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy.
W ocenie z
amawiającego, zarzuty odwołania nie zasługują na uwzględnienie z
następujących przyczyn:
W t
ym postępowaniu, w pkt Vl.2.3. Specyfikacji Warunków Zamówienia, zamawiający
przewidział możliwość wykluczenia wykonawców z uwagi na zaistnienie fakultatywnej
podstawy wykluczenia wskazanej w art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy
, co obligowało go do jej
zastosowania w przypadku ziszczenia wszystkich przesłanek przewidzianych w tym
przepisie.
Zgodnie z treścią art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy z postępowania o udzielenie zamówienia
zamawiający może wykluczyć wykonawcę który, z przyczyn leżących po jego stronie, w
znacznym stopniu lub zakresie nie wykonał lub nienależycie wykonał albo długotrwale
nienależycie wykonywał istotne zobowiązanie wynikające z wcześniejszej umowy w sprawie
zamówienia publicznego lub umowy koncesji, co doprowadziło do wypowiedzenia lub
odstąpienia od umowy, odszkodowania, wykonania zastępczego lub realizacji uprawnień z
tytułu rękojmi za wady.
Aby mogło dojść do wykluczenia wykonawcy z postępowania na wskazanej wyżej podstawie
prawnej musi zatem dojść do:
1)
niewykonania lub nienależytego wykonania bądź długotrwałego nienależytego
wykonywania obowiązków wynikających z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia
publicznego lub umowy koncesji,
2)
musi ono dotyczyć znacznego zakresu umowy albo być naruszeniem znacznego
stopnia,
3)
przyczyna musi leżeć po stronie wykonawcy,
4)
musi to doprowadzić do skutków w postaci wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
odszkodowania, wykonania zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
Ponadto, w świetle art. 111 pkt 4) ustawy wykluczenie następuje na okres 3 lat od zaistnienia
zdarzenia będącego podstawą wykluczenia.
Wbrew stanowisku
odwołującego, zamawiający w zawiadomieniach o wyborze oferty w
części I i II postępowania, przesłanych wykonawcom w dniach 27.09.2023 r. oraz 28.09.2023
r., w ramach uzasadnienia faktycznego wykazał wystąpienie wszystkich przesłanek
wykluczenia przewidzianych w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
. Zamawiający poinformował
bowiem, że w 2021 r. odwołujący nie zrealizował znacznej części dostawy (o wartości ok.
45% wynagrodzenia umownego) na „Dostawę mebli biurowych” na rzecz RZI w Krakowie i
złożył oświadczenie o odstąpieniu od wykonania ww. umowy. W związku z powyższym RZI
Kraków naliczył odwołującemu karę umowną za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących
po stronie
odwołującego, którą odwołujący opłacił dobrowolnie, co najdobitniej świadczy o
przyznaniu przez
odwołującego swej odpowiedzialności za niewykonanie zamówienia w
istotnym zakresie. Jak wskazał zamawiający w pisemnych zawiadomieniach o wyborze
najkorzystniejszej oferty w części I i II, powyższe informacje znajdują odzwierciedlenie w
posiadanych przez
zamawiającego dowodach w postaci pism RZI Kraków z dnia 21.09.2023
r. (nr wch. 9330/23) oraz z dnia 26.09.2023 r. (nr wch. 9512/23), jak również załączonego do
pierwszego z
ww. pism oświadczenia odwołującego z dnia 29.11.2021 r. o odstąpieniu od
umowy.
Wbrew zarzutowi
odwołującego zwięzłość uzasadnienia nie ma znaczenia, skoro znalazło
się w nim odniesienie elementów stanu faktycznego do wszystkich przesłanek stanowiących
podstawę wykluczenia wykonawcy w oparciu o art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy.
Zgodnie z art. 128 ust. 4 ustawy z
amawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień
dotyczących treści oświadczenia, o którym mowa wart. 125 ust. 1, lub złożonych
podmiotowych środków dowodowych lub innych dokumentów lub oświadczeń składanych w
postępowaniu. Procedura wskazana w art. 128 ust. 4 ustawy dotyczy zatem sytuacji, w której
zamawiający nie jest pewien, jak rozumieć treść oświadczeń lub dokumentów złożonych
przez wykonawcę. Wezwanie do wyjaśnień, inaczej niż wezwanie o uzupełnienie,
poprawienie lub złożenie dokumentów z art. 128 ust. 1 ustawy, nie jest obowiązkowe.
Ustawodawca posłużył się sformułowaniem „może żądać od wykonawców wyjaśnień", co
jest zmianą w stosunku do art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku - Prawo
zamówień publicznych, w którym posłużono się słowem „wzywa”, sugerującym
obligatoryjność procedury wyjaśnień, (wyrok KIO z dnia 23.11.2021 r, KIO 3229/21).
Zgodnie z jednolitą wykładnią art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy zobowiązanym do wykazania, że
zachodzą okoliczności stanowiące podstawę do wykluczenia jest zamawiający. Nie istnieją
przy tym ustawowe ograniczenia co do środków dowodowych. Sytuacją najprostszą
dowodowe będzie ta, w której poprzednia umowa wiązała tego samego zamawiającego i
wykonawcę. Zamawiający dysponuje wtedy pełną dokumentacją z realizacji poprzednio
zawartej umowy i może wykazać zarówno fakt niewykonania lub nienależytego wykonania,
stopień niewykonania, jak i potwierdzić, że doszło do rozwiązania umowy lub zasądzenia
odszkodowania. W przypadku gdy dana sytuacja miała miejsce u innych zamawiających
dostęp do środków dowodowych opiera się w dużej mierze na współpracy pomiędzy tymi
zamawiającymi.
W t
ej sprawie, po otrzymaniu pisma wykonawcy PPH U „NOVCAN” W. N. z dnia 19.09.2023
r. (nr
wch. 9202/23), wskazującego na zaistnienie podstaw do wykluczenia odwołującego z
postępowania 70/P w związku z niewykonaniem w pełni umowy na „Dostawę mebli
biurowych” na rzecz RZI Kraków, celem weryfikacji zawartych w nim informacji, Zamawiający
w pierwszej kolejności wystąpił do RZI Kraków jako instytucji posiadającej pełną wiedzę w
przedmiocie realizacji wskazanego zamówienia.
Zważywszy na fakt, że okoliczności, w tym przyczyny, przerwania dostaw na rzecz RZI
Kraków zostały szczegółowo opisane przez samego odwołującego w udostępnionym przez
RZI Kraków oświadczeniu z dnia 29.11.2021 r. o odstąpieniu od umowy, jak również wynikały
z pozostałych informacji uzyskanych z RZI Kraków, po stronie zamawiającego nie wystąpiły
wątpliwości odnośnie zaistnienia wszystkich przesłanek wykluczenia wynikających z art. 109
ust. 1 pkt 7) ustawy
. W szczególności wobec informacji RZI Kraków, że odwołującemu
została naliczona kara umowna za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po jego
stronie, a o
dwołujący ww. karę uiścił dobrowolnie, wątpliwości nie może budzić okoliczność,
że do niewykonania znacznej części zamówienia doszło z przyczyn obciążających
odwołującego. W innym wypadku z pewnością kwestionowałby zasadność nałożenia ww.
sankcji.
W powyższym stanie rzeczy brak było obiektywnej potrzeby wzywania odwołującego do
złożenia wyjaśnień zaistniałej sytuacji w trybie art. 128 ust. 4 ustawy, skoro zgromadzone
przez
zamawiającego dowody, w tym pismo pochodzące od samego odwołującego,
bezspornie potwierdzały zasadność wykluczenia wykonawcy z postępowania.
Ponadto
zamawiający zauważył, że aby zamawiający mógł ocenić, czy w przypadku
wykonawcy zachodzą przesłanki wykluczenia, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 Prawa
zamówień publicznych, wykonawca winien już w oświadczeniu składanym na podstawie art.
125 ust. 1 ustawy
przekazać zamawiającemu wszystkie okoliczności dotyczące przewinienia,
nawet gdy jego zdaniem wykluczenie na tej podstawie nie jest uzasadnione. O ile bowiem
przesłanki dotyczące niewykonania lub nienależytego wykonania oraz wypowiedzenia lub
odstąpienia od umowy mają charakter obiektywny, o tyle okoliczność, czy nastąpiło to z
przyczyn leżących po stronie wykonawcy ma już charakter ocenny. Tym też należy tłumaczyć
treść pytania zawartego w części III sekcja C JEDZ. Wykonawca ma udzielić odpowiedzi na
pytanie o zaistnienie okoliczności faktycznych i obiektywnych, natomiast w sytuacji, gdy
odpowiedź na to pytanie brzmi „TAK - ma udzielić szczegółowych informacji na ten temat tak,
aby zamawiający mógł dokonać oceny w zakresie trzeciej przesłanki wykluczenia (tak: wyrok
KIO z dnia 13.12.2021 r., KIO 3467/21).
Jak słusznie zauważyła izba w wyroku z dnia 14.03.2022 r. (KIO 449/22), „odwołujący - który
wiedział, że znajduje się w sporze z zamawiającym, który naliczył mu niebagatelną karę
umowną za nienależyte wykonanie umowy w zakresie terminowości i nie uznał wniesionego
przeciwko niemu powództwa - nie mógł obiektywnie twierdzić, a nawet przypuszczać, że
naliczona kara pozostaje bez znaczenia dla oceny przesłanek art. 109 ust 1 pkt 7 Prawa
zamówień publicznych. Przeciwnie, każdy rzetelnie działający wykonawca ma świadomość,
że prawidłowym i powszechnie przyjętym w obrocie sposobem wypełniania JEDZ jest
transparentne podanie okoliczności dotyczących naliczania kar, które mogą zostać
kwalifikowane przez art 109 ust 1 pkt 7 Prawa zamówień publicznych i ewentualne opisanie
swojego stanowiska w tym zakresie, co JEDZ umożliwia - także, gdy wykonawca jest
przekonany, że nie powinien zostać wykluczony z przetargu. ”
Przenosząc powyższe uwagi na grunt tej sprawy, tym bardziej odwołujący, który dobrowolnie
opłacił karę za odstąpienie od umowy w związku z niewykonaniem niemal połowy
zamówionych dostaw, powinien był wraz z ofertą w oświadczeniu składanym na podstawie
art. 125 ust. 1 ustawy
przedstawić zamawiającemu informację o tych okolicznościach a także
skorzystać z instytucji samooczyszczenia, czego jednak nie uczynił. Jak wskazuje się w
orzecznictwie KIO umożliwienie wykonawcy przedstawienia samooczyszczenia na każdym
jego etapie, pomimo świadomości Wykonawcy co do wystąpienia przesłanki wykluczenia już
na moment składania pierwotnego JEDZa, niewątpliwie prowadziłoby do zaburzenia tego
ciągu czynności i naruszenia zasady przejrzystości postępowania, a także zasady równego
traktowania wykonawców (wyrok KIO z 8.11.2022 r., KIO 2798/22). W konsekwencji
z
amawiający nie dostrzegł podstaw, aby wzywać odwołującego do złożenia wyjaśnień,
ponieważ wobec jednoznacznych dowodów spełnienia przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7
ustawy
, dodatkowe informacje i tak nie wpłynęłyby na zmianę decyzji zamawiającego.
Wbrew stanowisku
odwołującego, okoliczności odstąpienia od umowy z RZI Kraków
wypełniły wszystkie przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy, obligując zamawiającego do
wykluczenia go z postępowania 70/D.
W pierwszej kolejności, zamawiający zauważył, że nie każde uchybienie w realizacji umowy
stanowi przesłankę wykluczenia, ale takie, które ma charakter kwalifikowany. Muszą być to
takie uchybienia, które zasadniczo zmieniają jakość przedmiotu zamówienia lub w ogóle
uniemożliwia osiągnięcie celu, w jakim została zawarta umowa. Na gruncie zaistniałego
stanu faktycznego bezsprzecznie zobowiązanie, którego odwołujący nie wykonał w ramach
umowy zawartej z RZI Kraków, było dla tej umowy istotne. Było to bowiem podstawowe i
główne zobowiązanie umowne wykonawcy - dostawa mebli biurowych.
Jak wskazuje się w orzecznictwie skoro ustawodawca nie wskazał jaki stopień niewykonania
zamówienia oznacza stopień znaczny, pojęcie to należy definiować każdorazowo z
uwzględnieniem okoliczności danej sprawy. Jednym z kryteriów (zwłaszcza w braku innych)
oceny czy niewykonana część zamówienia powinna być wartość niewykonanej jego części
(wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie XXIII Wydziału Gospodarczego Odwoławczego z
dnia 7.04.2022 r., XXIII Zs 15/22). W tym kontekście zakres naruszenia zobowiązania
wynikającego z umowy na dostawę mebli biurowych na rzecz RZI Kraków był znaczny,
bowiem jak wynika z pisma
odwołującego z dnia 29.11.2021 r., nie wykonał on dostaw o
wartości 45% wynagrodzenia umownego.
W dalszej kolejności zamawiający podkreślił, że do niewykonania wskazanej części umowy
zawartej z RZI Kraków ewidentnie doszło z przyczyn leżących po stronie odwołującego.
Poza dobrowolnym uiszczeniem kary umownej, dowodem spełnienia powyższej przesłanki
jest treść pisma odwołującego z dnia 29.11.2021 r., w którym odwołujący sam przyznał, że w
postępowaniu na dostawę mebli biurowych na rzecz RZI Kraków popełnił błąd w wycenie
oferty przez co zawierała ona rażąco niską cenę, o czym informował zamawiającego. W
orzecznictwie akcentuje się, że w przypadku oceny należytej staranności w zakresie
prowadzonej działalności gospodarczej musi ona uwzględniać, zgodnie z art. 355 § 2 kc,
zawodowy charakter tej działalności. Oznacza to, że od przedsiębiorcy wymagana jest
szczególna staranność wyrażająca się większą zapobiegliwością, rzetelnością, dokładnością
w działaniu, itd. Za takiego profesjonalistę należy również uznać, co do zasady, wykonawcę
ubiegającego się o udzielenie zamówienia publicznego (tak: wyrok KIO z dnia 26.04.2022 r.,
KIO 918/22). W tym stanie rzeczy, wiedząc, że zaoferowana przez niego cena
najprawdopodobniej nie pozwoli na pokrycie kosztów realizacji całości zamówienia,
Odwołujący powinien był odmówić zawarcia umowy, wnosząc ewentualnie o
niezatrzymywanie złożonego wadium lub też wnieść odwołanie do KIO w związku z
naruszeniem przez zamawiającego art. 224 ust. 1 ustawy. Tymczasem mając pełną
świadomość znaczącego zaniżenia ceny ofertowej względem realiów rynkowych, odwołujący
zdecydował o podpisaniu umowy z RZI Kraków i przystąpił do realizacji zamówienia na
dostawę mebli biurowych, licząc się z realną możliwością niewykonania dostaw w pełnym
zakresie. O powyższym świadczy stwierdzenie odwołującego zawarte w piśmie z dnia
29.11.2021 r. cyt.: „Ponieważ odstąpienie od umowy wiązało się z karą umowną 10%
wartości umowy (tj. ok. 45.197,58 zł brutto) a zależało nam także na reputacji firmy i
perspektywach dobrej współpracy z Rejonowym Zarządem Infrastruktury Kraków w
przyszłości, podjęliśmy decyzję o realizacji dostaw w takim zakresie, jaki jest tylko możliwy.”
Zauważył w tym miejscu, że w świetle przepisu art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy wskazana
podstawa wykluczenia jest niezależna od tego, czy niewykonanie lub nienależyte wykonanie
zobowiązania wynikającego z wcześniejszej umowy jest zawinione przez wykonawcę.
Wykazania wymaga jedynie, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania
nastąpiło z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, co jest pojęciem szerszym niż
„zawinienie”. Przesłanka rozwiązania umowy „z przyczyn leżących po stronie wykonawcy"
nie jest równoznaczna przesłance winy wykonawcy, bowiem obejmuje nie tylko zawinienie
wykonawcy, ale także inne, niezawinione, okoliczności występujące po jego stronie. Nadal
jednak muszą one odnosić się do wykonawcy (tak: wyrok KIO z dnia 10.03.2022 r., KIO
473/22).
W związku z powyższym nie sposób podzielić argumentacji odwołującego zaprezentowanej
w odwołaniu, że cyt.: „niewykonanie zamówienia było skutkiem przyczyn zewnętrznych,
niemożliwych do przewidzenia przez wykonawcę”, skoro już cena ofertowa była znacząco
niedoszacowana, z czego o
dwołujący w pełni zdawał sobie sprawę. Nie bez znaczenia jest w
tym kontekście również okoliczność, że otwarcie ofert w postępowaniu na dostawę mebli
biurowych na rzecz RZI
Kraków nastąpiło ponad szesnaście miesięcy po wprowadzeniu
stanu epidemii (tj. w dniu 8.07.2021 r. - vide pismo
odwołującego z 22.11.2021 r.), a zatem w
czasie gdy wykonawcy zdążyli już przyzwyczaić się do ograniczeń z tym związanych i
powinni byli z większą ostrożnością dokonywać szacowania ceny ofertowej. Podobnie
o
dwołujący jako podmiot profesjonalny, opracowując ofertę do postępowania na dostawę
mebli biurowych na rzecz RZI Kraków, mógł i powinien był zgodnie z obserwowaną od ponad
roku tendencją przewidzieć możliwość dalszego wzrostu cen, stosownie podwyższając cenę
ofertową, W tej sytuacji, wobec wiadomego odwołującemu błędu w kalkulacji ceny, decyzja o
podpisaniu umowy i przystąpieniu do realizacji dostaw stanowiła wyłączne ryzyko
odwołującego i nie może on powoływać się na ziszczenie okoliczności mających wpływ na
wykonanie zamówienia, które przy dołożeniu należytej staranności były z łatwością możliwe
do przewidzenia przed podpisaniem umowy z RZI Kraków.
Co znamienne, w trakcie realizacji zamówienia odwołujący nie występował do RZI Kraków o
zmianę wysokości wynagrodzenia umownego ze względu na niemożliwy do przewidzenia,
spowodowany pandemią wzrost cen lub przerwanie łańcuchów dostaw wpływające na brak
możliwości należytego wykonania umowy, na co zezwalał przecież art. 15r tzw. specustawy
COVID-
19. Odwołujący zwracał się jedynie o wydłużenie terminu umownego dostaw, na co
RZI Kraków wyraził zgodę, a mimo to niemal połowa zamówienia nie została przez
odwołującego w ogóle zrealizowana. Powyższe okoliczności świadczą o braku wykonania
części zamówienia z przyczyn leżących ewidentnie po stronie odwołującego.
Dowód: pismo zamawiającego z dnia 12.10.2023 r. (nr wych. 5555/23), pismo RZI Kraków z
dnia 16.10.2023 r. (nr 4297A/III) z załącznikami
Nie sposób przy tym uwzględnić zawartej w odwołaniu argumentacji, że o braku spełnienia
przesłanek wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy miałaby świadczyć postawa RZI
Kraków, który w kolejnych prowadzonych przez siebie postępowaniach o udzielenie
zamówień publicznych wszczętych w okresie po rozwiązaniu umowy z odwołującym, nie
wykluczał odwołującego z powyższej przyczyny, lecz dokonywał merytorycznej oceny
złożonych przez niego ofert. Jak wynika bowiem z pisemnej informacji uzyskanej z RZI
Kraków z dnia 16.10.2023 r., w ww. postępowaniach zamawiający przewidział w SWZ, że
stosować będzie tzw. procedurę odwróconą (art. 139 ustawy), w związku z czym dokonywał
badania i oceny wszystkich ofert, a następnie jedynie wobec wykonawcy ocenionego
najwyżej, dokonywał kwalifikacji podmiotowej w zakresie weryfikacji braku podstaw
wykluczenia oraz spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Oferty odwołującego
plasowały się na niższych miejscach w rankingu, stąd brak było podstaw do wzywania go do
złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy, a co za tym idzie - do
wykluczenia go z udziału w postępowaniu.
Dowód: pismo zamawiającego z dnia 12.10.2023 r. (nr wych. 5555/23), pismo RZI Kraków z
dnia 16.10.2023 r. (nr 4297A/III) z załącznikami
Przechodząc do kwestii wymaganego przepisem art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy skutku
niewykonania lub nienależytego wykonania istotnego zobowiązania umownego, o ile w
ramach poprzedniej ustawy Prawo zamówień publicznych z 2004 r. niewykonanie lub
nienależyte wykonanie umowy musiało się wiązać z rozwiązaniem umowy lub zasądzeniem
odszkodowania, obecnie w ramach konsekwencji zaniedbań wykonawcy wystarczające jest
wykazanie, że doprowadziły one do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
odszkodowania, wykonania zastępczego lub skorzystania z uprawnień z tytułu rękojmi za
wady. Powyższe sankcje ustawodawca rozdzielił spójnikami „lub”, co oznacza, że do
spełnienia warunku umożliwiającego wykluczenie wykonawcy wystarczające jest wystąpienie
przynajmniej jednej z nich, wystąpienie kilku łącznie tym bardziej pozwała na rozważenie,
czy powinno dojść do wykluczenia wykonawcy, (tak: M. Stachowiak [w:] W. Dzierżanowski, Ł.
Jaźwiński, J. Jerzykowski, M. Kittel, M. Stachowiak, Prawo zamówień publicznych.
Komentarz, Warszawa 2021, art. 109.) W t
ej sprawie doszło zaś do zaistnienia aż dwóch z
wymienionych wyżej skutków - odstąpienia od umowy oraz odszkodowania (kary umownej).
Wbrew stanowisku
odwołującego przepis art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy nie wymaga, aby
oświadczenie o odstąpieniu od umowy o zamówienie publiczne zostało złożone przez
zamawiającego. W ramach zamówienia realizowanego na rzecz RZI Kraków odstąpienie od
umowy przez
odwołującego było skutkiem niewykonania dostaw w znacznym zakresie i
wyrazem formalnej rezygnacji
odwołującego z kontynuacji umowy w wyniku błędnych decyzji
podjętych na etapie szacowania ceny ofertowej i podpisania kontraktu. Związek przyczynowy
jest ewidentny - gdyby o
dwołujący wykonał zamówienie w pełnym zakresie i należycie, nie
odstąpiłby od umowy. O tym, że do niewykonania zamówienia oraz odstąpienia od umowy
doszło z przyczyn leżących po stronie odwołującego i jego oświadczenie w tym zakresie było
skuteczne, świadczy niezbicie fakt dobrowolnej zapłaty przez odwołującego kary umownej,
która została naliczona na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 lit. d) umowy nr 17/2021/SSp/SZP z
dnia 16.08.2021 r., tj. „za odstąpienie od umowy w części przez Sprzedawcę z przyczyn
występujących po stronie Sprzedawcy” Gdyby odwołujący rzeczywiście twierdził, że
przyczyną niewykonania zamówienia była wywołana pandemią nadzwyczajna zmiana
stosunków pozostająca poza zakresem jego odpowiedzialności lub że oświadczenie o
odstąpieniu od umowy było de facto wnioskiem o jej rozwiązanie za porozumieniem stron, z
całą pewnością nie uiściłby ww. kary. Odmienne twierdzenia odwołującego w tym
przedmiocie przedstawione w odwołaniu należy uznać jako nieudolną próbę uniknięcia
konsekwencji zasadnego wykluczenia go z postępowania prowadzonego przez
zamawiającego.
Dowód: umowa nr 17/2021/SSp/SZP z dnia 16.08.2021 r., nota obciążeniowa nr 1/2021/SSp
z 15.12.2021 r. wraz z korektą z 15.06.2023 r. - załączniki do pisma RZI Kraków z
16.10.2023 r. (4297/yill)
Odnosząc się do kwestii odszkodowania, o którym mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy, jak
wskazano m. in. w wyroku KIO z dnia 28 marca 2022 r., sygn.
akt: KIO 665/22: „Też kara
umowna, a nie tylko odszkodowanie stanowi przesłankę przewidzianą w art. 109 ust 1 pkt 7
p.z.p. służącą do wykluczenia z postępowania. Z art. 483 § 1 k.c. wynika, że kara umowna
ma na celu "naprawienie szkody", można więc uznać, że jest ona swoistą postacią
odszkodowania. Zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się w pełni z
zakresem ogólnej odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie
zobowiązania (art. 471 k.c.). Tak więc stanowisko co do nieobjęcia przez art. 109 ust. 1 pkt 7
p.z.p. "kar umownych" z racji użycia w nim zwrotu "odszkodowania" jest zbyt
formalistycznym w kontekście art. 8 ust. 1 p.z.p. nakazującego stosowanie do czynności
podejmowanych przez zamawiającego, wykonawców przepisów kodeksu cywilnego."
Zgodnie z art. 483 § 2 Kodeksu cywilnego można zastrzec w umowie, że naprawienie
szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego
nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Kara umowna stanowi zatem
zryczałtowane odszkodowanie wyrażone w umowie, należne wierzycielowi w razie
niewykonania lub nienależytego wykonania przez dłużnika zobowiązania niepieniężnego. Co
za tym idzie na tle stosowania art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy
można przyjąć, że kara umowna
zastępuje odszkodowanie należne wierzycielowi. (P. Sendrowski, Możliwość wykluczenia
nierzetelnego wykonawcy z postępowania, LEX/el. 2022.). Z tego względu nieuzasadnione
byłoby różnicowanie sytuacji prawnej i faktycznej wykonawców, na których z uwagi na
nienależyte wykonanie istotnego zobowiązania umownego nałożono karę umowną od
sytuacji wykonawców, którzy ponieśli odpowiedzialność odszkodowawczą z tego tytułu na
podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego w
sądowym lub pozasądowym trybie (tak: wyrok KIO
z dnia 19.11.2021 r., KIO 3078/21).
W podobnym tonie wyraziła się Izba również w wyroku z dnia 19 listopada 2021 r. (sygn. akt:
KIO 3078/21), w którym wskazano, że „W pojęciu "odszkodowania" użytym w art. 109 ust 1
pkt 7 p.z.p. mieścić się będą również ustalone w umowie w oparciu o art. 483 §1 k.c. kary
umowne z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego.
Natomiast podkreślić należy, że nie każda kara umowna automatycznie będzie mieścić się w
katalogu sankcji wskazanych w art. 109 ust. 1 pkt 7 p.z.p., lecz jedynie kara mająca
charakter odszkodowawczy. ”
Na kanwie t
ej sprawy, zważywszy na brak realizacji znacznej części zamówienia pod koniec
roku budżetowego, co skutkować musiało koniecznością zwrotu przez zamawiającego
niewykorzystanych środków budżetowych i brakiem możliwości wyłonienia innego
wykonawcy do dokończenia zleconych odwołującemu dostaw, naliczona przez RZI Kraków
kara umowna niewątpliwie miała charakter odszkodowawczy. O kompensacyjnej funkcji
wymienionej sankcji świadczy zresztą treść umowy, od której odstąpił odwołujący. W § 10
ust. 1 i 4 ww. umowy postanowiono bowiem, że strony ustanawiają odpowiedzialność za
niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy w formie kar umownych, a jeśli zastrzeżona
kara nie pokryje poniesionej szkody, strony mogą dochodzić odszkodowania uzupełniającego
na ogólnych zasadach.
Dowód: pismo RZI Kraków z dnia 16.10.2023 r. (nr 4297/VIII) z załącznikami
Celem art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy
jest eliminacja z postępowania wykonawców
nierzetelnych, którzy z powodu nienależytej realizacji zamówień utracili zaufanie
zamawiającego i co do których istnieje ryzyko, że nie wykonają kolejnego zamówienia w
sposób należyty. Powyżej przedstawione argumenty wskazują, że w tej sprawie ziściły się
kumulatywnie wszystkie przesłanki wykluczenia odwołującego z części ł i II postępowania
70/D w oparciu o ww. przepis ustawy.
W konsekwencji z
amawiający dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty zgodnie z przepisami
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy
„W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5 tub 7,
zamawiający może nie wykluczać wykonawcy; jeżeli wykluczenie byłoby w sposób oczywisty
nieproporcjonalne, w szczególności gdy kwota zaległych podatków lub składek na
ubezpieczenie społeczne jest niewielka albo sytuacja ekonomiczna lub finansowa
wykonawcy, o którym mowa w ust 1 pkt 4, jest wystarczająca do wykonania zamówienia. "
Użyte przez ustawodawcę określenie „w sposób oczywisty nieproporcjonalne” jest pojęciem
nieostrym, niedookreślonym. Przepis posługuje się klauzulą generalną, której granice są
trudne do uchwycenia i standaryzacji. Już ustalenie samej nieproporcjonalności jest trudne, a
ocenę komplikuje to, by ta nieproporcjonalność miała także charakter oczywisty. W związku z
powyższym po stronie zamawiającego pozostaje pewien zakres uznaniowości, czy w
konkretnym wypadku określony stan faktyczny uzasadnia stwierdzenie, że zachodzi
oczywista nieproporcjonalność wykluczenia wykonawcy z postępowania. Decydując się na
odstąpienie od wykluczenia wykonawcy z postępowania w oparciu o art. 109 ust. 3 ustawy,
zamawiający musi być jednak w stanie wykazać, że w danym przypadku ma do czynienia z
oczywistą nieproporcjonalnością wykluczenia. Na gruncie zasady przejrzystości i zasady
równego traktowania wykonawców na zamawiającym ciąży w takim przypadku powinność
należytego uzasadnienia swojego działania i zakomunikowania jego motywów wykonawcom
uczestniczącym w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Ocena dokonywana przez
instytucję zamawiającą nie może być zatem oceną dowolną, musi znajdować ona
obiektywne uzasadnienie w okolicznościach stanu faktycznego i musi zostać dokonana z
poszanowaniem zasad ogólnych wskazanych w art. 16 i 17 ustawy z dnia 11 września 2019
r. Prawo zamówień publicznych (wyrok KIO z 19.04.2022 r., KIO 907/22)
Jak wskazuje się w orzecznictwie zastosowanie art. 109 ust. 3 ustawy będzie możliwe w
szczególności, gdy podstawą wykluczenia będą pewne drobne nieprawidłowości czy
uchybienia o niewielkiej skali lub znaczeniu. Należy także mieć na uwadze, że w art. 109 ust.
3 ustawy
mowa jest o sytuacjach, kiedy wykluczenie wykonawcy z postępowania byłoby
nieproporcjonalne w sposób oczywisty, czyli ta nieproporcjonalność musiałaby być rażąca,
widoczna na pierwszy rzut oka, prowadzić do obiektywnie nieuzasadnionego pokrzywdzenia
wykonawcy (tak: wyrok KIO z dnia 19.04.2022 r., KIO 907/22).
W ocenie
zamawiającego z tego rodzaju oczywistą nieproporcjonalnością nie mamy do
czynienia w t
ej sprawie. Jak wynika z pism RZI Kraków oraz oświadczenia odwołującego z
dnia 29.11.2021 r. o odstąpieniu od umowy, Odwołujący nie zrealizował głównego obowiązku
umownego, tj. nie dostarczył zamówionych mebli o wartości stanowiącej blisko połowę
wartości całego zamówienia. Do powyższej sytuacji doszło pomimo pełnej świadomości
odwołującego o znaczącym zaniżeniu ceny ofertowej, co mogło nie pozwalać na realizację
zamówienia w umówionym zakresie. Mimo tego odwołujący na własne ryzyko zdecydował
się podpisać umowę, narażając zamawiającego na brak otrzymania kompletnego
umeblowania tuż przed końcem roku budżetowego, co wskazuje na działanie odwołującego
w warunkach rażącego niedbalstwa. W efekcie zawinionych działań odwołującego cel
umowy -
dostawa kompletnego asortymentu w umówionym terminie - nie został osiągnięty.
Powyższe okoliczności nie pozwalają na uznanie, że odwołujący działał „w stanie wyższej
konieczności”, a zastosowana przez zamawiającego w tym postępowaniu sankcja ma
charakter oczywiście nieproporcjonalny w stosunku do wagi i skutków przewinienia
odwołującego. Wobec powyższych przesłanek sama okoliczność, że odwołujący zapłacił w
związku z odstąpieniem od umowy z RZI Kraków karę umowną w wysokości 20.000 zł, którą
subiektywnie uznaje on za karę o niewielkiej wartości względem wartości całego zamówienia
i skali prowadzonej działalności, nie może uzasadniać odstąpienia od wykluczenia go w tym
postępowaniu, gdyż charakter i skala uchybienia, którego się dopuścił, były poważne, co nie
pozwala na stwierdzenie, że Odwołujący daje rękojmię należytego wykonania umowy w
przyszłości.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Izba dopuściła dowody z dokumentacji postępowania tj. SWZ, oferty odwołującego i
podmiotowych środków dowodowych złożonych przez odwołującego, wniosków o udzielenie
informacji skierowanego przez zamawiającego do Rejonowego Zarządu Infrastruktury w
Olsztynie i udzielonej odpowiedzi, informacji o wyniku postępowania w części I i II, dowodów
dołączonych do pisma odwołującego z 20 października 2023 r. i dowodów dołączonych do
odpowiedzi na odwołanie.
Na podstawie SWZ Izba ustaliła, że:
VII. Podstawy wykluczenia Wykonawcy z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego
Podstawy wykluczenia, o których mowa w art. 109 ust. 1 ustawy:
1.
Zamawiający przewiduje, na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 4 i 7 ustawy, wykluczenie
Wykonawcy:
pkt 7) który, z przyczyn leżących po jego stronie, w znacznym stopniu lub zakresie nie
wykonał lub nienależycie wykonał albo długotrwale nienależycie wykonywał istotne
zobowiązanie wynikające z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego lub
umowy koncesji,
co doprowadziło do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
odszkodowania, wykonania
zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 7, Zamawiający może nie wykluczyć wykonawcy,
jeżeli wykluczenie byłoby w sposób oczywisty nieproporcjonalne.
Na podstawie art. 110 ust. 2 Wykonawca nie podlega wykluczeniu w okolicznościach
określonych w art. 108 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 lub art. 109 ust. 1 pkt 4, 7, jeżeli udowodni
zamawiającemu, że spełnił łącznie następujące przesłanki:
1) naprawił lub zobowiązał się do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem,
wykroczeniem
lub swoim nieprawidłowym postępowaniem, w tym poprzez zadośćuczynienie
pieniężne;
2) wyczerpująco wyjaśnił fakty i okoliczności związane z przestępstwem, wykroczeniem lub
swoim
nieprawidłowym postępowaniem oraz spowodowanymi przez nie szkodami, aktywnie
współpracując odpowiednio z właściwymi organami, w tym organami ścigania, lub
zamawiającym;
3) podjął konkretne środki techniczne, organizacyjne i kadrowe, odpowiednie dla
zapobiegania
dalszym przestępstwom, wykroczeniom lub nieprawidłowemu postępowaniu, w
szczególności:
a) zerwał wszelkie powiązania z osobami lub podmiotami odpowiedzialnymi za
nieprawidłowe postępowanie wykonawcy,
b) zreorganizował personel,
c) wdrożył system sprawozdawczości i kontroli,
d) utworzył struktury audytu wewnętrznego do monitorowania przestrzegania przepisów,
wewnętrznych regulacji lub standardów,
e) wprowadził wewnętrzne regulacje dotyczące odpowiedzialności i odszkodowań za
nieprzestrzeganie przepisów, wewnętrznych regulacji lub standardów.
Zamawiający ocenia, czy podjęte przez Wykonawcę czynności, o których mowa powyżej, są
wystarczające do wykazania jego rzetelności, uwzględniając wagę i szczególne okoliczności
czynu
Wykonawcy. Jeżeli podjęte przez Wykonawcę czynności, o których mowa powyżej, nie
są wystarczające do wykazania jego rzetelności, zamawiający wyklucza Wykonawcę.
W przypadku Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia wymaga się,
aby żaden z Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia nie podlegał
wykluczeniu na podstawie art. 108 ust. 1 oraz art. 109 ust. 1 pkt 4) i 7) ustawy.
Zgodnie z art. 110 ust. 1 ustawy, Wykonawca może zostać wykluczony przez zamawiającego
na każdym etapie postępowania o udzielenie zamówienia.
Zgodnie z art. 111 ustawy, wykluczenie Wykonawcy następuje:
1) w przypadkach, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. a–g i pkt 2 ustawy, na okres 5
lat od
dnia uprawomocnienia się wyroku potwierdzającego zaistnienie jednej z podstaw
wykluczenia,
chyba że w tym wyroku został określony inny okres wykluczenia;
2) w przypadkach, o których mowa w:
a) art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. h i pkt 2 ustawy, gdy osoba, o której mowa w tych przepisach,
została skazana za przestępstwo wymienione w art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. h ustawy ‒ na okres
3 lat od dnia uprawomocnienia się odpowiednio wyroku potwierdzającego zaistnienie jednej
z podstaw wykluczenia, wydania ostatecznej decyzji lub zaistnienia zdarzenia będącego
podstawą wykluczenia, chyba że w wyroku lub decyzji został określony inny okres
wykluczenia;
3) w przypadku, o którym mowa w art. 108 ust. 1 pkt 4 ustawy, na okres, na jaki został
prawomocnie orzeczony zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne;
4) w przypadkach, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5 ustawy, art. 109 ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 9
ustawy, na okres 3 lat od zaistnienia zdarzenia będącego podstawą wykluczenia;
5) w przypadkach, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 6 ustawy i art. 109 ust. 1 pkt 6
ustawy, w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym zaistniało zdarzenie będące
podstawą wykluczenia.
Zamawiający w części II wezwał odwołującego do uzupełnienia podmiotowych środków
dowodowych.
Na skutek tego wezwania odwołujący złożył:
JEDZ, gdzie w cz
ęści III sekcja C odwołujący udzielił następującej odpowiedzi:
rozwiązanie umowy przed czasem, odszkodowania lub inne porównywalne sankcje
Czy wykonawca znajdował się w sytuacji, w której wcześniejsza umowa w sprawie
zamówienia publicznego, wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym lub
wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została rozwiązana przed czasem, lub w której
nałożone zostało odszkodowanie bądź inne porównywalne sankcje w związku z tą
wcześniejszą umową?
Proszę podać odpowiedź
❍Tak
●Nie
Jednocześnie w dniu 15 września 2023 r. odwołujący oświadczył, że oświadczenia o braku
postaw wykluczenia, w tym z art. 109 ust. 1 pkt 7 pozostają aktualne.
W dniu 19 września 2023 r. P.P.U.H "NOVCAN" W. N. powiadomił zamawiającego, że
Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. z Białegostoku w roku
2021 realizował dostawę mebli w ramach postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, procedowanego na platformie zakupowej (ID: 466950) dla Rejonowego
Zarządu Infrastruktury z Krakowa. Informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty została
opublikowana w dniu 2021-07-
30, zgodnie z którą Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół
„CEZAS” Sp. z o.o. otrzymało 100 pkt o zostało wybrane przez zamawiającego. Z zapisów
specyfikacji warunków zamówienia wynikało, że Rejonowy Zarząd Infrastruktury z Krakowa
wymagał, aby dostawa została zrealizowana w terminie 60 dni od dnia zawarcia umowy. Z
informacji uzyskanych od Pana K. K. -
Szefa Zarządu Rejonowego Zarządu Infrastruktury z
Krakowa wynika, że Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. z
Białegostoku pismem z dnia 29 listopada 2021 r. poinformował o rozwiązaniu umowy Nr
17/2021/SSp/SZP i odmowie realizacji dostaw mebli biurowych, które były objęte
postępowaniem. Nagłe i niezapowiedziane rozwiązanie umowy spowodowało, że blisko
połowa wartości kontraktu została niewykonana. Wobec zaistniałej sytuacji wykonawca
tytułem odstąpienia od umowy z przyczyn występujących po jego stronie został obciążony
karą umowną. Kwota jaka stanowiła podstawę do naliczenia kary umownej, zgodnie z notą
obciążeniową Nr 1/2021/SSp wynosiła 451 975,80 zł. Rejonowy Zarząd Infrastruktury z
Krakowa został pozbawiony możliwości dostaw mebli biurowych wyłącznie z winy
wykonawcy
– Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”.
Uwzględniając powyższe informacje w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
70/D pn. Dostawa pozostałego sprzętu kwaterunkowego z podziałem na III części,
prowadzonym przez
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Olsztynie oferta złożona przez
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. z Białegostoku winna zostać
wykluczona na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy. Zamawiający w tym postępowaniu
przetargowym wskazał jako przesłanki wykluczenia tzw. przesłanki fakultatywne, określone w
szczególności w przepisach art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych. Nadto w postępowaniu przetargowym zamawiający wymagał
zastosowania i złożenia formularza JEDZ. Skutkiem wskazania w SWZ i w ogłoszeniu, że
z
amawiający będzie stosował w/w przesłanki wykluczenia, jest obowiązek wypełnienia
przedmiotowego punktu w formularzu JEDZ
– przez zaznaczenie odpowiedniej odpowiedzi.
A zatem odpowiedź na pytanie mieszczące się w pozycji formularza JEDZ powinna być
zawsze udzielana
– zgodnie z brzmieniem wskazanych przepisów – z uwzględnieniem
przyczyn leżących po stronie wykonawcy i zawsze w oparciu o ocenę zaistniałych w danej
sprawie okoliczności faktycznych. Analiza Jednolitego Europejskiego dokumentu
zamówienia, złożonego przez Wykonawcę Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”
wobec przedstawionych faktów wykazała, że poświadczył on nieprawdę, co wykazuje
poniższy wyciąg z dokumentu JEDZ.
Ustawodawca wskazał w art. 111 pkt 4 ustawy, że w przypadkach, o których mowa w art. 109
ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 9, wykluczenie Wykonawcy następuje na okres 3 lat od zaistnienia
zdarzenia będącego podstawą wykluczenia. Orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej
wobec powyższych faktów jest jednoznaczne i zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy,
z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli została złożona przez wykonawcę podlegającego
wykluczeniu z postępowania. Zgodnie z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy z postępowania o
udzielenie zamówienia zamawiający wyklucza wykonawcę, który, z przyczyn leżących po
jego stronie, w znacznym stopniu lub zakresie nie wykonał lub nienależycie wykonał albo
długotrwale nienależycie wykonywał istotne zobowiązanie wynikające z wcześniejszej
umowy w sprawie zamówienia publicznego lub umowy koncesji, co doprowadziło do
wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania, wykonania zastępczego lub
realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady. Z korespondencji pomiędzy Przedsiębiorstwem
Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”, a Rejonowym Zarządem Infrastruktury z Krakowa wprost
wynika, że wykonawca samodzielnie poinformował zamawiającego o rozwiązaniu i
odstąpieniu od realizacji umowy i z własnej winy nie zrealizował dostaw, co było
bezpośrednią przyczyną obciążenia go karami umownymi. Tym samym z winy
Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” doszło do niewykonania niemalże połowy
zakresu dostaw wynikających z zawartej umowy w sprawie zamówienia publicznego, co
stanowiło znaczną wartość w odniesieniu do całości zamówienia i doprowadziło do sporych
problemów po stronie zamawiającego. Wypowiedzenie lub odstąpienie od umowy co do
zasady stanowi sankcję za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Jest to
okoliczność powodująca, że zamawiającemu przysługiwało odszkodowanie, które należy
interpretować szeroko zgodnie z celem dyrektywy klasycznej („lub inne porównywalne
sankcje”). Przez odszkodowanie należy rozumieć nie tylko tradycyjne odszkodowanie, ale
także wszelkie jego surogaty, takie jak wskazana w art. 483 kodeksu cywilnego kara
umowna.
Tym samym
wykonawca wniósł o rzetelne i kompleksowe dokonanie przez Rejonowy Zarząd
Infrastruktury w Olsztynie
weryfikacji prawdziwości informacji i prawidłowości oświadczeń
złożonych przez Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. z Białegostoku i
uwzględnienie okoliczności faktycznych, które zostały powyżej ujawnione i dotyczyły
niewykonania umowy u innego z
amawiającego oraz poświadczenia nieprawdy w
dokumencie JEDZ. Wynik weryfikacji powinien prowadzić do jednoznacznego wniosku, że
wykonawca podlega wykluczeniu na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy, a jego oferta
winna być odrzucona na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 7.
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. wprowadziło zamawiającego w
błąd przez zatajenie informacji o niezrealizowaniu umowy na rzecz Rejonowego Zarządu
Infrastruktury z Krakowa. Zgodnie z art. 109 ust. 1 pkt 8 ustawy
z postępowania o udzielenie
zamówienia zamawiający wyklucza wykonawcę, który w wyniku zamierzonego działania lub
rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że
nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, co
mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o
udzielenie zamówienia, lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić
wymaganych podmiotowych środków dowodowych. Przepis transponuje art. 57 ust. 4 lit. h
dyrektywy klasycznej. Stosownie do tego przepisu zamawiający wyklucza wykonawcę, jeżeli
wykonawca był winny poważnego wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji, które
wymagane były do weryfikacji braku podstaw wykluczenia, zataił te informacje lub nie jest w
stanie przedstawić dokumentów potwierdzających wymaganych na mocy art. 59 dyrektywy
klasycznej. Podstawa wykluczenia dotyczy informacji, które były wymagane do weryfikacji
braku podstaw wykluczenia, spełnienia warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów
selekcji. Objęte nią są więc informacje zawarte w JEDZ, w podmiotowych środkach
dowodowych oraz ewentualnych wyjaśnieniach dotyczących treści tych dokumentów.
Wobec wystąpienia przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 8 ustawy nie zachodzą podstawy
umożliwiające zastosowanie art. 109 ust. 3 ustawy, które przewidują możliwości odstąpienia
od wykluczenia, jeżeli wykluczenie byłoby w oczywisty sposób nieproporcjonalne.
Kumulatywne wystąpienie przesłanek wykluczenia z art. 109 ustawy oraz wprowadzenie
zamawiającego w błąd przez niewłaściwe wskazanie informacji w dokumencie JEDZ winno
skutkować sankcjami względem wykonawcy w postaci jego wykluczenia.
W dniu 20 września 2023 r. zamawiający wystąpił do RZI w Krakowie z prośbą o udzielenie
informacji na temat realizowanego przez Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie
zamówienia publicznego polegającego na dostawie mebli biurowych (nr umowy
17/2021/SSp/SZP) przez Wykonawcę Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z
o.o. z siedzibą w Białymstoku. Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Olsztynie prowadzi obecnie
postępowanie przetargowe pod nazwą: „Dostawa pozostałego sprzętu kwaterunkowego z
podziałem na III części - postępowanie nr 70/D”. W części II tego postępowania
najkorzystniejszą ofertę złożył Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”
Sp. z o.o., ul. Aleja Solidarności 15, 15-751 Białystok. W trakcie procedowania ww.
postępowania otrzymaliśmy od Wykonawcy P.P.U.H. „NOVCAN" W. N. zawiadomienie o
poświadczeniu nieprawdy w złożonym przez Wykonawcę Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia
Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. dokumencie JEDZ oraz zatajeniu nieprawidłowości powstałych z
winy tego Wykonawcy w trakcie realizacji umowy dotyczącej prowadzonego przez RZI w
Krakowie postępowania nr 15/2021/ZP/SSp Dostawa mebli biurowych.
W związku z powyższym prosił o potwierdzenie okoliczności rozwiązania przez Wykonawcę
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. ww. umowy
W dniu 21 września 2023 RZI w Krakowie odpowiedział:
Rejonowy
Zarząd Infrastruktury w Krakowie, w odpowiedzi na pismo Nr 4989/23 z dnia
20.09.2023 r., w sprawie udzielenia informacji o Wykonawcy z którym zawarto umowę Nr
17/2021/SSp/SZP w postępowaniu pn. „Dostawa mebli biurowych’, informuje, jak poniżej:
1)
Umowa Nr 17/2021/SSp/SZP została zawarta w dniu 16.08.20201 r., z Wykonawcą:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół "CEZAS" Sp. z o.o., ul. Aleja Solidarności 15, 15-751
Białystok,
2)
Wykonawca w dniu 29.11.2021 r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr
17/2021/SSp/SZP z dnia 16.08.2021 r., w związku z tym umowa uległa rozwiązaniu z
przyczyn leżących po stronie wykonawcy i zostały naliczone kary umowne z tytułu
odstąpienia od niewykonanej części umowy - w załączeniu oświadczenie wykonawcy o
odstąpieniu od umowy.
Wraz z pismem odwołującego z 29 listopada 2021 r.:
„Nawiązując do w/w umowy Zarząd Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” sp. z o.o.
w Białymstoku uprzejmie informuje, że z dniem dzisiejszym zostały zakończone dostawy w
zakresie o jakim wcześniej byli informowani przedstawiciele RZI Kraków. Zrealizowane
dostawy o wartości 248.934,78 zł brutto stanowią ok. 55% wartości dostaw objętych w/w
umową. Z przyczyn obiektywnych, niezależnych od Wykonawcy, nie było możliwości
realizacji tej umowy w pełnym zakresie, bez narażenia na rażącą stratę spółki, zagrażającą
jej dalszej egzystencji.
Informując Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie o niemożności wykonania dalszego
świadczenia, korzystając z regulacji przewidzianej w § 10 w/w umowy oraz art. 395 § 1
kodeksu cywilnego, Zarząd Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” sp. z o.o. w
Białymstoku składa oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr 17/2021/SSp/SZP z dnia
16.08.2021 r. w części dotychczas niewykonanej, wobec nadzwyczajnej zmiany stosunków,
co stanowi przesłankę do rozwiązania umowy przewidzianą w art. 357(1) § 1 kodeksu
cywilnego. Dlatego też przedstawiamy poniżej okoliczności uzasadniające nasze stanowisko.
Przetarg w tej sprawie został ogłoszony w dniu 07.06.202 lr. a otwarcie ofert nastąpiło w dniu
08.07.2021 r. (informacja w załączeniu). Oferta Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Szkól
„CEZAS” sp. z o.o. w Białymstoku (451.975,80 zł brutto) w związku z błędem popełnionym w
wycenie, zawierała rażąco niską cenę, a przez to dawała podstawy do jej odrzucenia przez
zamawiającego, co wynika z kryterium przewidzianym w ustawie Prawo Zamówień
Publicznych. Następna w kolejności oferta na kwotę 638.234,70 zł brutto, była wyższa od
oferty Cezasu o kwotę 186.258,90 zł brutto.
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie nie wezwał naszej spółki do wyjaśnienia rażąco
niskiej ceny (czym naszym zdaniem naruszył przepisy art. 224 ust. 1 pkt 1 ustawy USTAWY)
i pismem z dnia 13 lipca 2021 znak 2570/VIIl (w załączeniu) wezwał do złożenia
podmiotowych środków dowodowych. Ponieważ nie złożenie tych dokumentów groziło utratą
12 tysięcy zł wniesionego wadium, spółka uzupełniła wymagane dokumenty w dniu
22.07.202Ir. i równocześnie pismem z dnia 23.07.2021r.(w załączeniu) wystąpiło do Szefa
RZI Kraków z informacją, że w związku z błędną kalkulacją oferty i wystąpieniem rażąco
niskiej ceny jesteśmy zmuszeni do odstąpienia od naszej oferty wnosząc o
niezatrzymywanie złożonego wadium.
Pismem z 27 lipca 2021 r. (znak 2764/VII -
w załączeniu) RZI Kraków wystąpił o wyjaśnienie
złożonych podmiotowych środków dowodowych. Odpowiadając na to pismo PZS „CEZAS”
sp. z o.o. przesłał pism z dn. 28.07.202 lr. podtrzymując stanowisko w/s rażąco niskiej ceny i
braku możliwości wykonania świadczenia.
W dniu 30.07.2021 RZI Kraków pismem nr. 2800/VIIi (w załączeniu) odniósł się do ceny
oferty Cezasu uznając, że pomimo spełnienia przesłanek ustawowych do uznania jej za
rażąco niską stwierdził, że rozbieżność cen złożonych w przetargu wynika z okoliczności
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.
Przyjęta przez RZI Kraków argumentacja przytoczona w przywołanym piśnie nie wytrzymuje
krytyki zarówno formalno-prawnej jak i racjonalno-praktycznej. PZS „CEZAS” sp. z o.o. w
Białymstoku nie żądało wycofania oferty po terminie jej złożenia, ale uznania tej oferty za
rażąco niską i zażądania wyjaśnień, czego w tej sprawie Zamawiający świadomie nie
uczynił, mimo wyraźnego stanowiska Wykonawcy. Przywoływane orzecznictwa KIO w tej
kwestii dotyczące wycofania złożonej oferty było bezprzedmiotowe.
W tym samym dniu 30 lipca 2021r. pismem nr 280WIII RZI Kraków poinformował o wyborze
oferty „Cezasu” jako najkorzystniejszej w tym postępowaniu. Pismem z 04 sierpnia 2021r.
Zamawiający wezwał Wykonawcę do stawienia się do dnia 10.08.2021r. do godz. 14.00 w
siedzibie
zamawiającego w celu zawarcia umowy, informując ponadto, że w przypadku
niestawienia się, Zamawiający zatrzyma wadium wraz z odsetkami.
Ostatecznie umowa została zawarta w dniu 16.08.202lr. w siedzibie Rejonowego Zarządu
Infrastruktury w Krakowie, z przesuwanym kilkukrotnie terminem realizacji ustalonym
ostatecznie na dzień 30.11.2021r.
Decyzja o podpisaniu w tych okolicznością umowy przez Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia
Szkół „CEZAS” sp. z o.o. była z jednej strony motywowana obawą przed utratą wadium z
drugiej natomiast, przyjętą w uzgodnieniu z naszymi partnerami koncepcją realizacji
przetargu przy maksymalnie obniżonych kosztach, rezygnacji z marży zysku i nadzieją na
dalszą współpracę z zamawiającym.
Niestety, rzeczywistość rynkowa zaskoczyła nas bardziej negatywnie niż byliśmy to w stanie
przewidzieć.
Ceny materiałów, komponentów, energii itp. wzrosły od 20 - do niekiedy nawet 100%. To, co
w chwili podpisania umowy wydawało się jeszcze możliwe do zrobienia przy zerowej marży,
po miesiącu przynosiło marżę ujemną - 20%.
Ponieważ odstąpienie od umowy wiązało się z karą umowną 10% wartości umowy(tj. ok.
45.197,58 zł brutto) a zależało nam także na reputacji firmy i perspektywach dobrej
współpracy z Rejonowym Zarządem Infrastruktury Kraków w przyszłości, podjęliśmy decyzję
o realizacji dostaw w takim zakresie, jaki jest tylko możliwy.
O planowanym zakresie dostaw informowaliśmy drogą mailową przedstawicieli RZI Kraków,
aby można było podjąć z wyprzedzeniem ewentualną decyzje w/s możliwych uzupełnień
dostaw we właściwym trybie.
Na ten moment, tj. 29.11.2021 r. zrealizowane przez PZS „CEZAS” sp. z o. o w Białymstoku
dostawy o wartości 248.934,78 stanowią ok. 55% wartości całkowitej, wynikającej z umowy.
Dalsza realizacja dostaw zagraża egzystencji spółki i nie może być zrealizowana także w
związku z ewentualnym zarzutem pod adresem Zarządu o działaniu na niekorzyść spółki!
Natomiast nawet częściowe wykonanie umowy przynosi RZI Kraków ewidentną korzyść,
gdyż w wyniku wyboru innego oferenta wydatkowana kwota przy tej samej skali dostaw
byłaby znacznie wyższa.
Dlatego też jako Zarząd Spółki, zmuszony jestem poinformować Zarząd RZI Kraków o
odstąpieniu od realizacji pozostałej części dostaw z przyczyn, które zostały przedstawione
powyżej. Proszę Zarząd RZI Kraków o przyjęcie do akceptującej wiadomości odstąpienie
przez Wykonawcę od umowy i z powodu zaistniałych okoliczności nie naliczanie kary z tytułu
odstąpienia od niewykonanej części umowy. Prawo Zamówień Publicznych nakłada na
strony obowiązek współpracy przy realizacji zamówienia publicznego. Pozytywna decyzja
RZI Kraków w tej sprawie byłaby dobrym dowodem na taką współpracę w tych trudnych dla
wszystkich czasach.
Przepis art. 357' § 1 kodeksu cywilnego przewiduje możliwość zmiany sposobu wykonania
umowy lub jej rozwiązania z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków grożącej jednej ze
stron rażącą stratą przez Sąd, niemniej jednak zasada swobody umów wynikająca z art.
353(1)
kodeksu cywilnego pozwala na wspólne uregulowanie tej nadzwyczajnej sytuacji bez
potrzeby korzystania z drogi sądowej.”
W dniu 26 września 2023 r. zamawiający ponownie zwrócił się do RZI w Krakowie z prośbą o
udzielenie informacji, czy naliczona kara umowna została przez Wykonawcę zapłacona
dobrowolnie, potrącona z wynagrodzenia, czy może toczy się spór sądowy o jej zapłatę.
Powyższe informacje zostaną wykorzystane do wykluczenia Wykonawcy z postępowania na
podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7), a w przyszłości również z art. 109 ust. 1 pkt 8) ustawy oraz z
racji zatajenia tych informacji przez w
ykonawcę w postępowaniu prowadzonym przez RZI w
Olsztynie w 2022 roku, czego skutkiem ostatecznie był wybór tego Wykonawcy do realizacji
zamówienia, do przekazania sprawy do Żandarmerii Wojskowej.
W dniu 26 września 2023 r. RZI w Krakowie odpowiedział:
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie, w odpowiedzi na pismo Nr 5134/23 z dnia
25.09.2023 r., informuje, że naliczona kara umowna została przez Wykonawcę zapłacona
dobrowolnie. W przedmiotowej sprawie nie toczy się spór sądowy.
W dniu 27 września 2023 r. zamawiający poinformował o wyniku postępowania w części I:
2.
Zamawiający odrzucił w części I postępowania ofertę Wykonawcy Przedsiębiorstwo
Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o., ul. Aleja Solidarności 15, 15-751 Białystok.
Uzasadnienie faktyczne:
W związku z faktem, że oferta Wykonawcy Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS”
Sp. z o.o., ul. Aleja Solidarności 15, 15-751 Białystok, została oceniona najwyżej w części II
postępowania, pismem nr 4774/23 Zamawiający wezwał tego Wykonawcę do uzupełnienia
aktualnych na dzień złożenia dokumentów, składanych na wezwanie, w zakresie oraz formie
zgodnej z wymaganiami
zamawiającego zawartymi w SWZ.
W odpowiedzi na wezwanie, Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp.
z o.o., w dniu 15.09.2023 r. przesłał wymagane dokumenty, zarejestrowane pod nr 9150/23
dnia 18.09.2023 r. W toku analizy tych dokumentów Zamawiający powziął informację, że
Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. odstąpił w 2021 roku
od wykonania umowy zawartej z RZI w Krakowie na „Dostawę mebli biurowych”, nie
zrealizował znacznej części dostawy oraz naliczono mu z tego tytułu kary umowne. W celu
we
ryfikacji pozyskanej informacji zamawiający zwrócił się do RZI w Krakowie o
przedstawienie stanowiska. RZI w Krakowie pismem nr 9330/23 z dnia 21.09.2023 r.
potwierdził, że Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. w dniu
29.11.2021 r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy na dostawę mebli biurowych, w
związku z czym umowa uległa rozwiązaniu z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy i
zostały mu naliczone kary umowne. Do powyższego pisma dołączono oświadczenie
Wykonawcy Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. o odstąpieniu od
umowy, z którego wynika, że Wykonawca nie zrealizował dostaw o wartości ok. 45%
całkowitego wynagrodzenia umownego. RZI w Krakowie pismem nr 9512/23 z dnia
26.09.2023 r. poinformował, że naliczona kara została zapłacona przez Wykonawcę
dobrowolnie. Powyższe okoliczności Wykonawca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół
„CEZAS” Sp. z o.o. zataił w złożonym dokumencie Jednolity Europejski Dokument
Zamówienia, w którym oświadczył, że nie znajdował się w sytuacji, w której wcześniejsza
umowa w sprawie zamówienia publicznego została rozwiązana przed czasem, w której
nałożone zostało odszkodowanie bądź inne porównywalne sankcje. Wykonawca
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o. zgodnie z art. 110 ust. 2 ustawy,
mógł skorzystać z procedury self-cleaningu. Nie wykazał jednak, by podjął przewidziane w
takiej sytuacji działania naprawcze, określone Specyfikacji Warunków Zamówienia oraz w
art. 110 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych. Ww. Wykonawca potwierdził aktualność
informacji zawartych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy (JEDZ) w
zakresie podstaw wykluczenia z postępowania, składając oświadczenie o aktualności
informacji zawartych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy, w zakresie
podstaw wykluczenia z postępowania.
Uzasadnienie prawne:
Art. 226 ust. 1 pkt 2) lit a) ustawy:
1. Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli:
2) została złożona przez wykonawcę:
a) podlegającego wykluczeniu z postępowania;
Art. 109 ust. 1 pkt 7) ustawy:
1. Z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę:
7) który, z przyczyn leżących po jego stronie, w znacznym stopniu lub zakresie nie wykonał
lub nienależycie wykonał albo długotrwale nienależycie wykonywał istotne zobowiązanie
wynikające z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego lub umowy koncesji,
co doprowadziło do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania, wykonania
zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady.
Oferta odwołującego nie była ofertą, która w części I, mogła być oceniona jako
najkorzystniejsza z uwagi na zaoferowaną cenę.
W dniu 28 września 2023 r. zamawiający poinformował o wyniku postępowania w części II,
podając analogiczne uzasadnienie, przy czym w tej części oferta odwołującego została przez
zamawiającego oceniona jako najkorzystniejsza.
Dowody odwołującego:
Umowa nr 17/2021/SSp/SZP z dnia 16 sierpnia 2021 r. z Rejonowym Zarządem
Infrastruktury w Krakowie
§4
1.
Za prawidłowe i kompletne wykonanie przedmiotu umowy Kupujący zapłaci
Sprzedawcy cenę w łącznej, maksymalnej kwocie brutto 451.975,80 zł (słownie: czterysta
pięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych 80/100), w tym należny
podatek VAT zgodnie z obowiązującą stawką w wysokości 23%),
2.
Łączna maksymalna cena określona w ust.1 stanowi sumę wartości brutto
zamówienia podstawowego i maksymalnej wartości brutto zamówienia objętego prawem
opcji.
3.
Strony ustalają cenę za zamówienie podstawowe na kwotę brutto w wysokości
408.396,90 złotych, (słownie czterysta osiem tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt sześć złotych
90/100), (w tym należny podatek VAT zgodnie z obowiązującą stawką w wysokości 23%)
4.
Strony ustalają maksymalną cenę za zamówienie objęte prawem opcji na kwotę
brutto w wysokości 43.578,90 zł (słownie czterdzieści trzy tysiące pięćset siedemdziesiąt
osiem złotych 90/100), (w tym należny podatek VAT zgodnie z obowiązującą stawką w
wysokości 23%),
§9
1.
Kupujący może odstąpić od umowy jeżeli:
a)
zostanie wydany nakaz zajęcia majątku Sprzedawcy uniemożliwiający lub
utrudniający wykonanie niniejszej umowy;
b)
Sprzedawca nie dostarczył przedmiotu umowy w całości bądź w części w terminie
określonym w § 3 ust. 1 lub 2 i opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy (całości bądź
części) przekracza 10 dni;
c)
Sprzedawca dostarcza przedmiot umowy nie odpowiadający wymaganiom
określonym w załączniku nr 1 do niniejszej umowy;
d)
zaistniała sytuacja określona w art. 108 ustawy;
e)
zostanie złożony wniosek o ogłoszenie upadłości Sprzedawcy lub zostanie ogłoszona
jego likwidacja.
2.
Sprzedawca zobowiązany jest powiadomić Kupującego o zaistnieniu okoliczności o
których mowa w pkt. a i e.
3.
W razie wystąpienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy
nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy,
lub dalsze wykonywanie umowy może zagrozić istotnemu interesowi bezpieczeństwa
państwa lub bezpieczeństwu publicznemu, Kupujący może odstąpić od umowy w terminie 30
dni od dnia powzięcia wiadomości o tych okolicznościach. W przypadku, o którym mowa
powyżej Kupujący może żądać wyłącznie wynagrodzenia należnego z tytułu wykonania
części umowy.
4.
W sytuacjach, o których mowa w ust.1 Kupujący uprawniony jest do odstąpienia od
umowy w terminie 30 dni od zaistnienia danej okoliczności lub powzięcia o niej wiadomości.
Kupujący przed odstąpieniem od umowy wzywa Sprzedawcę wyznaczając mu odpowiedni
termin, z zastrzeżeniem, że po upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpi.
§ 10
1.
Strony ustanawiają odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie
umowy w formie kar umownych w następujących przypadkach i wysokościach:
1)
Sprzedawca zapłaci Kupującemu kary umowne:
a)
za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy objętego zamówieniem podstawowym w
wysokości 1% wartości brutto określonej w § 4 ust 3 części umowy niezrealizowanej w
wymaganym terminie za każdy dzień a, licząc od upływu terminu, o którym mowa w § 3 ust.
1;
b)
za zwłokę w wykonaniu danej części zamówienia objętej prawem opcji w wysokości
1 % wartości brutto, o którym mowa w § 4 ust 4 części niezrealizowanej
w wymaganym terminie, o którym mowa w § 3 ust. 2;
c)
za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze lub w okresie rękojmi,
gwarancji w zakresie zamówienia podstawowego
1
zamówienia objętego prawem opcji w wysokości 0,2 % wartości brutto określonej w §
4 ust 1 wadliwego towaru za każdy rozpoczęty dzień zwłoki liczony od dnia wyznaczonego
na usunięcie wad lub wymianę towaru wadliwego, na wolny od wad;
d)
z tytułu odstąpienia od umowy w całości lub części przez Sprzedawcę lub
Kupującego z przyczyn występujących po stronie Sprzedawcy w wysokości 10 % wartości
brutto umowy określonej w § 4 ust 1 od wykonania, której Kupujący lub Sprzedawca odstąpił
(liczonej w odniesieniu do łącznego maksymalnego wynagrodzenia).
2)
Kupujący zapłaci Sprzedawcy karę umowną za odstąpienie od umowy w całości lub
części z przyczyn występujących po stronie Kupującego w wysokości 10 % wartości brutto
umowy o której mowa w § 4 ust 1 od wykonania, której Kupujący odstąpił za wyjątkiem
przypadku określonego w art. 108 ustawy Prawo zamówień publicznych.
2.
W przypadku odstąpienia od umowy w całości lub części przez Kupującego z
przyczyn leżących po stronie Sprzedawcy, Sprzedawca niezależnie od kary określonej w §
10 ust. 1 pkt 1 ppkt d zobowiązany będzie do zapłaty kary umownej, o której mowa w § 10
ust. 1 pkt 1 ppkt a i b liczonej od wartości dostawy zrealizowanej po terminie określonym w §
3 ust. 1 i 2, a przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu od umowy.
3.
Jeżeli zastrzeżona kara nie pokryje poniesionej szkody Strony mogą dochodzić
odszkodowania uzupełniającego na ogólnych zasadach.
4.
Łączna maksymalna wysokość kar umownych, których mogą dochodzić Strony nie
może przekroczyć 25% wynagrodzenia brutto o którym mowa w § 4 ust. 1 umowy.
§11
Sprzedawca nie może zwolnić się od odpowiedzialności względem Kupującego z tego
powodu, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy przez Sprzedawcę było
następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań wobec Kupującego
przez jego poddostawców i podwykonawców.
§ 12
1.
Wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej w postaci aneksu pod rygorem
nieważności takiej zmiany i nie mogą naruszać art.455 ustawy.
2.
Zmiana istotnych postanowień niniejszej umowy, może nastąpić za zgodą obu Stron
w następujących przypadkach i w zakresie:
1) zmiany terminu wykonania umowy, gdy z powodu działania siły wyższej nie jest możliwe
wykonanie przedmiotu umowy w określonym terminie, bądź gdy niewykonanie umowy w
określonym terminie wyniknie z przyczyn leżących po stronie Kupującego;
2)
zmiany wynagrodzenia w przypadku urzędowej zmiany stawki podatku VAT, jeżeli
zmiana stawki podatku VAT powodować będzie zwiększenie lub zmniejszenie należnego
wynagrodzenia Sprzedawcy;
3)
zmiany w zakresie osób reprezentujących strony umowy - w szczególności w
sytuacjach losowych lub zmian organizacyjnych,
4)
innych istotnych postanowień umowy, gdy ich zmiana jest konieczna w związku ze
zmianą przepisów prawa powszechnie obowiązującego, zmianą decyzji wydawanych przez
Ministra Obrony Narodowej, bądź zmianą wytycznych przełożonych Kupującego.
3.
W celu dokonania zmian postanowień umowy wnioskowanych przez Stronę
zobowiązana jest ona wystąpić na piśmie z propozycją zmiany warunków w zakresie zmian,
o których mowa w ust. 2, wraz z ich uzasadnieniem.
Składanie 3.10.2023
informacje o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu prowadzonym w trybie
przetargu nieograniczonego pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego”.
WYBRANO OFERTĘ:
numer oferty: 3
nazwa (firma):
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe MET-POL R. O. ul. Leśna
8 83-212 Bobowo
Punktacja przyznana ofertom w ramach kryteriów oceny ofert
Oferta nr 1:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół "CEZAS" Sp. z o.o. ul. Aleja Solidarności 15 15-751
Białystok
Punktacja przyznana wykonawcy:
a)
kryterium „Cena oferty obejmująca zamówienie podstawowe oraz zamówienie objęte
prawem opcji’:
56,65 pkt
b)
kryterium „Okres gwarancji na przedmiot zamówienia”: 40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę 96,65 pkt
Nr sprawy: RZl_Kraków-SZP.2612.11.2023
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie, ul. Mogilska 85, na podstawie art 253 ust. 2
ustawy „Prawo zamówień publicznych” zwanej dalej „ustawą”, udostępnił informacje o
wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym pn.:
„Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego
Oferta nr 2
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe MET-POL R. O. ul. Leśna 8, 83-212
Bobowo
Oferta nr 3:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” sp. z o.o. Aleja Solidarności 15,15-751
Białystok
Punktacja przyznana wykonawcy:
a)
kryterium „Cena”: 51,94 pkt
b)
kryterium „Okres gwarancji na przedmiot zamówienia”:40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę 91,94 pkt
RZI Kraków udostępnił informacje o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu
prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego pn.:
„Dostawa sprzętu koszarowego i
biurowego”.
WYBRANO OFERTĘ:
numer oferty: 2
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe MET-POL ul. Leśna 8 83-212 Bobowo
Oferta nr 3:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół "CEZAS" sp. z o.o. ul. Aleja Solidarności 15 15-751
Białystok
Punktacja przyznana wykonawcy:
a)
kryterium „Cena oferty obejmująca zamówienie podstawowe oraz zamówienie objęte
prawem opcji 50,26 pkt
b)
kryterium „Okres gwarancji na przedmiot zamówienia”: 40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę 90,26 pkt
RZI Kraków udostępnił informacje o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu
prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego pn.: „Dostawa mebli biurowych”.
Wybrano ofertę:
Numer oferty: 1
ERGOSYSTEM Sp. J. R. M., M. W., J. W.
Ul. Władysława Jagiełły 34, 02-495 Warszawa
Oferta nr 3: Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o.
Aleja Solidarności 15, 15-751 Białystok Punktacja przyznana ofercie złożonej przez
Wykonawcę:
a)
kryterium „cena oferty obejmująca zamówienie podstawowe oraz zamówienie objęte
prawem opcji”: 49,62 pkt
b)
kryterium „okres gwarancji na wykonany przedmiot umowy”: 40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę: 89,62 pkt
Nr sprawy: RZ!_Kraków.SZP.2612.1.2022
informacje o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu prowadzonym w trybie
przetargu nieograniczonego pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego”.
Wybrano ofertę:
numer oferty: 1
KJMK Meble Sp. z o.o. ul. Gliwicka 189, 40-859 KATOWICE
Oferta nr 3:
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” Sp. z o.o.
Aleja Solidarności 15 15-751 BIAŁYSTOK
Punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę:
a)
kryterium „Cena oferty obejmująca zamówienie podstawowe oraz zamówienie objęte
prawem
opcji”:
45,76 pkt
b)
kryterium „Okres gwarancji na przedmiot zamówienia":
40,00 pkt
Łączna punktacja przyznana ofercie złożonej przez Wykonawcę:
85,76 pkt
Z wniosków o wycenę szacunkową sprzętu z dat: 10.08.2023, 26.07.2023, 29.10.2022,
10.12.2021, 14.03.2022, 11.10.2022
wynika, że RZI Kraków zwracał się do odwołującego o
udzielenie takich informacji.
Pismo odwołującego do RZI Kraków z 19 października 2021 r.
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Szkół „Cezas” sp. z o.o. w Białymstoku dziękując za
dotychczasową dobrą wolę wykazaną przez Kierownictwo Rejonowego Zarządu
Infrastruktury w Krakowie, zmuszona jest ponownie prosić o przedłużenie terminu realizacji
w/w zamówienie do dnia 15.11.2021 r. i nienaliczanie kar umownych z tytułu przesunięcia
terminu dostawy.
Realizacja tego przetargu stwarzała i stwarza nam wiele problemów w części wynikających z
powodów dramatycznego wzrostu cen na rynku, kłopotów z dystrybutorami i kooperantami a
także z epidemią COVTD-19, co w naszym przypadku skutkowało zachorowaniem
pracowników produkcyjnych i opóźnieniami w dostawach komponentów i produkcji wyrobów
gotowych.
Chcemy jeszcze raz podnieść, że nowelizacja ustaw tzw. covidowych daje stronom umowy
możliwość wprowadzenia zmian, także w części dot. terminów jej wykonania.
Biorąc pod uwagę wszystkie zaistniałe uciążliwości, a także naszą wolę wywiązania się z
umowy uprzejmie proszę o wyrażenie zgody na przesunięcie terminu wykonania umowy do
dnia 15.11.2021r.
W załączeniu przesyłam pismo naszych partnerów współpracujących w realizacji tego
zadania.
Pismo Komfort sp. z
o.o. z dnia 30 września 2021 r. do odwołującego, że w związku z
sytuacją pandemiczną spowodowaną COVID-16 część pracowników produkcji zakładu
przebywa na kilkunastodniowej kwarantannie, niestety z powodu braku dostępności stali na
rynku opóźnione są także dostawy komponentów do wykonania stolików. W sposób
radykalny obniża to nasze moce produkcyjne i opóźnia realizację złożonych zamówień.
Zamówienie złożone przez Państwa planujemy zrealizować do końca października br.
W dniu 12 października 2021 r. RZI Kraków odnośnie do umowy nr 17/2021ZSSp/SZP -
„Dostawa mebli biurowych poinformował, że w odpowiedzi na pismo DH 5-4-300/21/MO z
dnia 06.10.2021 r. dotyczące przesunięcia terminu realizacji umowy Nr 17/2021/SSp/SZP
Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie, wyraża zgodę na zmianę terminu realizacji
przedmiotowej umowy w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31.10.2021 r.
W załączeniu przesyłam Aneks Nr 1, po podpisaniu proszę o przesłanie dwóch egzemplarzy
do tut. Zarządu.
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
pn.
:„Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” nr sprawy 22/2023/ZP/SSp
II. Tryb udzielenia zamówienia
2. Zamawiający, zastosuje w przedmiotowym postępowaniu procedurę określoną w art. 139
ustawy, tj. najpierw dokona badania i oceny ofert, a następnie dokona kwalifikacji
podmiotowej Wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, w zakresie braku
podstaw wykluczenia oraz spełniania warunków udziału w postępowaniu.
VIII.
Podstawy wykluczenia z udziału w postępowaniu
2. Na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 5, 7 i 8 ustawy z postępowania wyklucza się Wykonawcę
te same postanowienia zawiera
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” nr
sprawy 21/2023/ZP/SSp, oraz
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” nr
sprawy 21/2022/ZP/SSp
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o udzielenie zamówienia pn.:
„Dostawa mebli biurowych” nr sprawy 2/2022/ZP/SSp zawiera te same postanowienia, co
SWZ nr 22/2023/ZP/SSp z tym, że nie przewiduje podstawy wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt
8, tożsama w badanym zakresie z nią jest Specyfikacja Warunków Zamówienia w
postępowaniu o udzielenie zamówienia pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego” nr sprawy
1/2022/SSp
Specyfikacja Warunków Zamówienia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
pn.: „Dostawa sprzętu koszarowego i biurowego” Nr postępowania: 13/2023/ZP/SSp
realizowana w progu krajowym
IX.
Podstawy wykluczenia z udziału w postępowaniu
2. Na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 5, 7 i 8 ustawy z postępowania wyklucza się Wykonawcę
Dowody zamawiającego ponad dowody dopuszczone przez Izbę z dokumentacji
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego:
Pismo zamawiającego do RZI Kraków z 12 października 2023 r. z wnioskiem o przekazanie
informacji w zakresie:
-
czy po odstąpieniu od umowy nr 17/2021/SSp/SZP z 16 sierpnia 2021 r. i naliczeniu formie
Cezas kary umownej, RZI dokonywał merytorycznej oceny ofert złożonych przez „CEZAS”
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w kolejnych 5 postępowaniach o udzielenie
zamówienia publicznego wymienionych szczegółowo w odwołaniu, a jeśli tak, to z jakiego
powodu nie wykluczył Wykonawcy na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 7 pzp, w tym czy miało to
związek ze złożeniem przez „CEZAS” sp. z o.o. wyjaśnień w zakresie procedury
samooczyszczenia lub brakiem przewidzenie ww. podstawy prawnej wykluczenia w SWZ?
- czy w trakcie realizacji umowy nr 17/2021/SSp/SZP z 16 sierpnia 2021 r. CEZAS sp. z o.o.
zwracał się o zwiększenie wynagrodzenia lub wydłużenie terminów dostaw ze względu na
wystąpienie zewnętrznych przeszkód w należytej realizacji zamówienia związanych ze
stanem pandemii
– jeśli tak, to czy wnioski CEZAS spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w powyższym zakresie zostały przez RZI Kraków uwzględnione, a jeśli nie to z jakiej
przyczyny?
Prosił również o przesłanie kopii umowy nr 17/2021/SSp/SZP z 16 sierpnia 2021 oraz noty
księgowej obciążającej CEZAS sp. z o.o. karą umowną, o której mowa w piśmie RZI Kraków
z 21 września 2023 nr wych 3920/VIII
RZI Kraków w dniu 16 października 2023 odpowiedział:
-
RZI Kraków w prowadzonych postepowaniach w latach 2022-2023 w trybie przetargu
nieograniczonego przewidział w ogłoszeniu o zamówieniu podstawę wykluczenia wykonawcy
tj. art. 109 ust. 1 pkt 7y ustawy. Zamawiający wskazywał również w SWZ, że będzie
stosować art. 139 ustawy i jednocześnie korzystał będzie z możliwości żądania
oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy (JEDZ) wyłączenie od Wykonawcy,
którego oferta została najwyżej oceniona. Zastosowanie art. 139 ustawy tzw. „procedury
odwróconej: pozwala zamawiającemu w pierwszej kolejności na badanie i ocenę ofert, a
następnie i to jedynie w przypadku wykonawcy najwyżej ocenionego, dokonać kwalifikacji
podmiotowej w zakresie braku podstaw wykluczenia oraz spełniania warunków udziału w
postępowaniu. Wykonawca CEZAS sp. z o.o. składał oferty w postępowaniach
prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego, ale plasował się na dalszych miejscach
w rankingu złożonych ofert. W związku z czym nie było zasadne wzywanie wykonawcy do
złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1.
Wykonawca CEZAS sp. z o.o. w trakcie realizacji umowy nr 17/2021/SSp/SZP z dnia 16
sierpnia 2021 zwracał się z wnioskami o wydłużenie terminu dostaw ze względu na
wystąpienie zewnętrznych przeszkód w należytej realizacji zamówienia związanych ze
stanem pandemii. Powyższe wnioski zostały przez RZI Kraków uwzględnione. W załączeniu
przesłano kopię umowy oraz notę obciążającą.
Aneks nr 1 z dnia 8 października 2021 par. 3 ust. 1 nadano brzmienie:
„Termin wykonania przedmiotu umowy ustalono następująco:
Przedmiot umowy w całości ma być dostarczony Kupującemu w terminie do 31 października
2021 r.”
Aneks nr 2 z dnia 26 października 2021 par. 3 ust. 1 nadano brzmienie:
„Termin wykonania przedmiotu umowy ustalono następująco:
Przedmiot umowy w całości ma być dostarczony Kupującemu w terminie do 15 listopada
2021
r.”
Aneks nr 3 z dnia 10 listopada 2021 par. 3 ust. 1 nadano brzmienie:
„Termin wykonania przedmiotu umowy ustalono następująco:
Przedmiot umowy w całości ma być dostarczony Kupującemu w terminie do 18 listopada
2021
r.”
Aneks nr 4 z dnia 18 listopada 2021 r. :
1.
Działając w oparciu o par. 12 ust. 2 pkt 1 umowy strony zmieniają termin wykonania
części przedmiotu umowy określony w par. 3 ust. 1 umowy w ten sposób, że
Sprzedawca zobowiązuje się dostarczyć:
-
szafa biurowa drewniana wiśnia WP1-27 w ilości 15 sztuk,
-
regał biurowy segment z półkami wiśnia WP1-31 w ilości 25 sztuk
-
regał drewniany witryna z półkami wiśnia WP1-31 w ilości 25 sztuk
-
szafa ubraniowa drewniana dwudrzwiowa wiśnia WP1-58 w ilości 25 sztuk
w terminie do 30 listopada 2021 r.
2.
Termin wykonania umowy w pozostałym zakresie nie ulega zmianie.
Nota obciążeniowa z 15 grudnia 2021 nr 1/2021/SSp do CEZAS spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością na podstawie par. 10 ust. 1 pkt 1 ppkt. d umowy nr 17/2021/SSp/SZP z
dnia 16 sierpnia 2021 r. obciążono odwołującego karą umowną tytułem odstąpienia od
umowy w części z przyczyn występujących po stronie Sprzedawcy.
Kwota stanowiąca podstawę naliczenia kary umownej 451 975,80, % kary umownej – 10,
kwota kary umownej
– 45 197,58
Korekta noty obciążeniowej nr 1/2021/SSp z dnia 15 czerwca 2023
do CEZAS spółka z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie par. 10 ust. 1 pkt 1 ppkt.
d umowy nr 17/2021/SSp/SZP z dnia 16 sierpnia 2021 r. obciążono odwołującego karą
umowną tytułem odstąpienia od umowy w części z przyczyn występujących po stronie
Sprzedawcy.
Było:
Kwota stanowiąca podstawę naliczenia kary umownej 451 975,80, % kary umownej – 10,
kwota kary umownej
– 45 197,58
Powinno być:
Kwota stanowiąca podstawę naliczenia kary umownej 203 041,02, % kary umownej – 10,
kwota kary umownej
– 20 304,10
Izba zważyła, co następuje:
Izba dopuściła T. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą CADABRA T. P. z
siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim w charakterze uczestnika postępowania.
Izba nie dopatrzyła się zaistnienia przesłanek odrzucenia odwołania, o których mowa w art.
528 ustawy.
Izba oceniła, że odwołujący wykazał przesłankę materialnoprawną dopuszczalności
odwołania z art. 505 ust. 1 ustawy.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 253 ust. 1 pkt 2 ustawy przez zaniechanie
wskazania uzasadnienia faktycznego wykluczenia wykonawcy wyrażające się w braku
wykazania przesłanek wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy
Zarzut należy ocenić jako niezasadny. Zamawiający w uzasadnieniu okoliczności
faktycznych odrzucenia
ustalił, że odwołujący w dniu 29 listopada 2021 złożył oświadczenie
o odstąpieniu od umowy z RZI w Krakowie na dostawę mebli biurowych, ustalił, że z tego
powodu umowa uległa rozwiązaniu z przyczyn leżących po stronie wykonawcy i że naliczone
zostały mu kary umowne. Zamawiający tych ustaleń dokonał na podstawie pism RZI w
Krakowie nr 9330/23 z dnia
21 września 2021 r. oraz nr 9512/23 z dnia 26 września 2023 r.
oraz załączonego do pierwszego z tych pism oświadczenia odwołującego o odstąpieniu od
umowy. Zatem zamawiający dysponował tak stanowiskiem ówczesnego zamawiającego RZI
Kraków, jak i stanowiskiem samego odwołującego, które było przecież odwołującemu jako
jego twórcy znane. Zamawiający właśnie na podstawie tego oświadczenia ustalił jaki był
zakres niewykonanych świadczeń – czyli niewykonanie dostaw o wartości ok. 45%
całkowitego wynagrodzenia umownego. Prawidłowość tych ustaleń potwierdza treść pisma
odwołującego z 29 listopada 2021 r. bowiem w piśmie tym odwołujący informuje RZI Kraków,
że z tym dniem zostały zakończone dostawy. Zrealizowane dostawy o wartości 248 934,78zł.
stanowią ok. 55% wartości dostaw objętych ww. umową. Niewątpliwie zatem sam odwołujący
wskazał, że nie doszło do wykonania całości zamówienia przewidzianego umową nr
17/2021/SSp/ZSP i
było to nienależyte wykonanie z punktu widzenia ilościowego, bowiem
wartościowo 45 % dostaw nie zostało wykonanych w ogóle. Oznacza to w konsekwencji, że
zamawiający wykazał przesłankę nienależytego wykonania zamówienia. Wykazał też zakres
też zakres tego niewykonania i również w ocenie Izby ten zakres był znaczny, bo jeśli wziąć
pod uwagę, że odwołujący odnosi swoje wyliczenia do wynagrodzenie opisanego w par. 4
ust. 1 umowy nr 17/2021/SSp/SZP, a więc wartości zamówienia podstawowego wraz opcją,
natomiast, gdyby odwołujący wyliczył zakres wykonania zamówienia w odniesieniu do
wartości zamówienia podstawowego, to okazałoby się, że zakres wykonania umowy w
zakresie zamówienia podstawowego wynosił 60,96%. Nadal jednak niewykonane dostawy
stanowiły 39% zamówienia podstawowego. W ocenie Izby bezsporne było, że umowa uległa
przedwczesnemu rozwiązaniu i nie została wykonana przez odwołującego w znacznej
części. Zamawiający ustalił z informacji przekazanych przez RZI Kraków, że odwołujący
dobrowolnie zapłacił karę i informację tę w uzasadnieniu odrzucenia podał, co w ocenie Izby
wskazywało, że zamawiający zwracając uwagę na tę właśnie okoliczność podkreślił fakt, że
uznaje zatem, że odwołujący pogodził się z rozwiązaniem umowy przed terminem, które
nastąpiło z przyczyn leżących po jego stronie. Zatem również ta przesłanka art. 109 ust. 1
pkt 7 ustawy została podana przez zamawiającego w uzasadnieniu faktycznym. Nienależyte
wykonanie musi prowadzić do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy, odszkodowania lub
porównywalnych sankcji. Zamawiający wskazał na zapłatę kary umownej. Izba uważa, że
kara umowna to inaczej odszkodowanie umowne, bowiem w zobowiązaniach umownych z
zasady swobody umów należy wywieść, że strony mogą umówić się i ustalić zakres i sposób
naprawienia szkody w przypadkach nie wykonania lub nienależytego wykonania
zobowiązania dłużnika – takie właśnie zastrzeżenie umowne, co do odszkodowania to kara
umowna. Zatem również pod kątem tej przesłanki uzasadnienie faktyczne zamawiającego
nie za
wierało braku. Tym samym Izba nie dopatrzyła się naruszenia przez zamawiającego,
zarzucanych mu,
przepisów prawa.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 128 ust. 4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 i 3
ustawy przez
zaniechanie wezwania do złożenia wyjaśnień odwołującego po otrzymaniu
informacji o rzekomo nienależycie wykonanej umowie zawartej między odwołującym a RZI
Kraków, co uniemożliwiło wykazanie odwołującemu braku wystąpienia przesłanek
uzasadniających wykluczenie z postępowania
Zarzut nie potwierdził się. Zamawiający ustalił okoliczności związane z wystąpieniem
przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy opierając się nie tylko na oświadczeniach RZI
Kraków, ale także na stanowisku przedstawionym przez odwołującego w piśmie
zawierającym odstąpienie od umowy z dnia 29 listopada 2021 r. Pismo to stanowiło wyraz
wiedzy odwołującego o okolicznościach stanowiących podstawy odstąpienia przez niego od
umowy
i w ocenie Izby zamawiający uwzględnił także to stanowisko w swoich ustaleniach,
cho
ć wywiódł z niego okoliczności niekorzystne dla odwołującego. Zamawiający zatem
wbrew twierdzeniom odwołującego nie oparł się wyłącznie na stanowisku jednej ze stron –
RZI Kraków jako zamawiającego, ale oparł się także na stanowisku odwołującego.
Dysponując stanowiskami obu stron miał prawo je ocenić i wyciągnąć z nich wnioski.
Ustalenia poczynione przez zamawiającego były dla niego jednoznaczne i nie budziły u
zamawiającego wątpliwości, zatem trudno od zamawiającego oczekiwać, aby wyjaśniał treść
własnego oświadczenia odwołującego (pismo z 29 listopada 2021 r.) z jego autorem -
odwołującym. Niewątpliwie sam odwołujący w tym piśmie wskazał „Oferta Przedsiębiorstwa
Zaopatrzenia Szkół „CEZAS” sp. z o.o. w Białymstoku (451 97480zł. brutto) w związku z
błędem popełnionym w wycenie, zawierała rażąco niską cenę, a przez to dawała podstawy
do jej odrzucenia przez Zamawiającego (…)”. Zamawiający w tym postępowaniu miał zatem
prawo uznać, że to zachowanie odwołującego już na etapie złożenia oferty legło u podstaw
możności wykonania zamówienia w całości. Odwołujący wprawdzie wskazuje, że to RZI
Kraków zawinił nie wzywając odwołującego do wyjaśnień zaoferowanej ceny w trybie art.
224 ust. 1 ustawy, jednak Izba uważa, że skoro odwołujący oświadczył zamawiającemu, że
pomylił się w wycenie, to powinien wycofać wadliwą ofertę, a nie doprowadzić do zawarcia
umowy z zamawiającym. W ocenie Izby jedynym powodem, dla którego odwołujący dążył do
wyeliminowania swojej oferty rękami zamawiającego RZI Kraków (przez wezwanie do
wyjaśnień zaoferowanej ceny, a następnie odrzucenie oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt
8 ustawy)
była obawa utraty wadium, co nastąpiłoby, skoro odwołujący zorientował się, że
popełnił błąd dopiero po wezwaniu go do złożenia podmiotowych środków dowodowych.
Sam odwołujący podał, że otwarcie ofert nastąpiło 8 lipca 2021 (czwartek), a wezwanie do
złożenia podmiotowych środków dowodowych zamawiający RZI Kraków skierował do
odwołującego 13 lipca 2021 (wtorek), zatem odwołujący miał co najmniej dwa dni robocze,
ab
y swój błąd wykryć i bezkosztowo wycofać ofertę. Odwołujący upatruje się winy w
zamawiającym RZI Kraków, a to przecież błąd w wycenie popełnił on sam, a skoro się
przyznał do tego RZI Kraków w piśmie z 23 lipca 2021, czyli nie można uznać, że
zamawiający RZI Kraków nie mógł ocenić, że zaniżenie ceny w ofercie odwołującego wynika
z okoliczności oczywistych (czyli z błędu odwołującego), które nie wymagają wyjaśnienia.
Odwołujący chcąc zaoszczędzić 12 tysięcy zł. nie tylko nie wycofał oferty, ale nie zaskarżył
zaniechania wezwania go do złożenia wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy, ale zgodził
się na wybór swojej oferty jako najkorzystniejszej nie podważając go odwołaniem
wskazującym na naruszenie art. 17 ust. 2 w związku z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy, a więc na
dokonanie wyboru oferty podlegającej odrzuceniu i podpisał z zamawiającym RZI Kraków
umowę, już w chwili jej podpisania wiedząc, że będzie musiał ją realizować przy obniżeniu
kosztów i rezygnując z marży zysku, a więc bez jakiegokolwiek zabezpieczenia na wypadek
ryzyka wzrostu cen. Podczas, gdy wzrostu cen mógł i powinien się spodziewać w środku
pandemii i kłopotów z ciągłością dostaw.
W ocenie Izby zatem nie można odmówić zamawiającemu w tej sprawie trafności osądu, że
okoliczności podane przez odwołującego w piśmie z dnia 29 listopada 2021 r. nie wymagają
dalszych wyjaśnień i uzasadniają zaistnienie podstawy do wykluczenia odwołującego z
postępowania. Izba zatem nie uznała w tej sprawie, że fakultatywna możliwość żądania
wyjaśnień z art. 128 ust. 4 ustawy, w tym przypadku przerodzić się miała w obowiązek
zamawiającego.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 109 ust. 1 pkt
7 ustawy oraz art. 16 pkt 1 i 3 przez odrzucenie oferty
odwołującego, w sytuacji w której
wykonawca nie podlega wykluczeniu a w konsekwencji nie występuje przesłanka
uzasadniająca odrzucenie oferty
Zarzut nie potwierdził się. Izba w całości podtrzymuje swoje stanowisko wyrażone w
rozstrzygnięciu dwóch poprzedzających zarzutów. W ocenie Izby w świetle zgromadzonego
materiału dowodowego: przede wszystkim pisma odwołującego z dnia 29 listopada 2021 r.
oraz pism RZI Kraków z 21 i 26 września 2023 r. zamawiający prawidłowo ustalił, że doszło
do odstąpienia od umowy i częściowego nie wykonania zamówienia przez odwołującego.
Izba zwraca uwagę, że art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy nie określa, kto ma dokonać
wypow
iedzenia lub odstąpienia od umowy, istotne są natomiast przyczyny wcześniejszego
zakończenia stosunku umownego. W ocenie Izby bezsporne jest, że odstąpienia dokonał
odwołujący pismem z 29 listopada 2021 r., bo jak wskazywał dalsza realizacja dostaw
zagraża jego egzystencji i może być realizowana pod ewentualnym zarzutem pod adresem
zarządu odwołującego o działaniu na niekorzyść spółki. Odwołujący domagał się w tym
piśmie przyjęcia do akceptującej wiadomości przez RZI Kraków odstąpienia przez niego od
umowy,
zatem RZI Kraków w piśmie 6 grudnia 2021 r. postąpił zgodnie z oczekiwaniem
odwołującego akceptując fakt odstąpienia, ale nie odstępując od naliczenia kary umownej.
Tym samym w ocenie Izby
bez najmniejszej wątpliwości miało miejsce odstąpienie.
Odstąpienie to spowodowało, że zobowiązanie odwołującego względem RZI Kraków nie
zostało wykonane w znacznej części, bo w ok 45% jeśli liczyć z uwzględnieniem wartości
opcji, a w ok. 39%,
jeśli liczyć w odniesieniu do wartości zamówienia podstawowego.
Odwołujący żadnym z dowodów nie wykazał, że RZI Kraków odmówił mu zmiany
wynagrodzenia w trybie art. 15r ustawy
z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach
związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób
zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, natomiast zgromadzony materiał
dowodowy wskazuje na to, że w związku z pandemią następowały opóźnienia u
poddostawców i występował kłopot z dostawą stali, ale odwołujący nie wykazał związku tych
okoliczności z drastycznym, jak sam określił, wzrostem cen. Z jednej strony odwołujący w
oświadczeniu o odstąpieniu pisze o takim wzroście, a z drugiej wskazuje, że zawierając
umowę ustalił ze swoimi partnerami maksymalne obniżenie kosztów, co przy braku
wykazania takiego wzrostu cen powoduje, że Izba jako niewiarygodne musi ocenić te tezy
odwołującego, że to wzrost cen wywołany pandemią niezależny od odwołującego był
faktyczną przyczyną odstąpienia od umowy. W ocenie Izby RZI Kraków pozytywnie
odpowiadał i współpracował z odwołującym przy realizacji tej umowy czterokrotnie
zmieniając termin realizacji zamówienia. Nie ma dowodu na to, że odmówiłby odwołującemu
możliwości zmiany wynagrodzenia w okolicznościach opisanych w art. 15 r specustawy
covidowej. Nie można też pominąć, że niedotrzymywanie terminów realizacji zamówienia
przy braku współpracy zamawiającego z odwołującym zgodnie z par. 10 ust. 1 pkt 1lit. a i d w
związku z par. 10 ust. 4 umowy nr 17/2021/SSp/SZP mogło się dla odwołującego skończyć
naliczeniem kar umownych w wysokości 25% wynagrodzenia brutto stanowiącego sumę
wynagrodzenia za zamówienie podstawowe i opcję. Można zatem równie logicznie postawić
tezę, że odwołujący chcąc uniknąć rozpoczęcia naliczania mu kar za zwłokę od 1 grudnia
2021 i obciążenia go karą za odstąpienie przez Kupującego, wolał sam odstąpić od umowy.
O ocenie Izby zatem całokształt materiału dowodowego jedynie potwierdza, że zamawiający
w tej sprawie prawidłowo ustalił, że do odstąpienia od umowy doszło z przyczyn leżących po
stronie odwołującego, który popełnił błąd przy sporządzeniu oferty i konsekwentnie brnął w
ten błąd narażając swoje przedsiębiorstwo i interes RZI Kraków. Izba też dodatkowo
zauważa, że zgodnie z par. 11 umowy 17/2021/SSp/SZP odwołujący nie mógł się zwolnić z
odpowiedzialności względem RZI Kraków z tego powodu, że niewykonanie lub nienależyte
wykonanie przez niego umowy było następstwem niewykonania lub nienależytego
wykonania zobowiązań wobec RZI Kraków przez jego poddostawców i podwykonawców, co
oznacza, że odwołujący przyjął na siebie rozszerzoną odpowiedzialność.
Co do przesłanki odszkodowania, to Izba uznaje, że kara umowna to inaczej odszkodowanie
umowne, o które strony mogą się umówić i które zostało przewidziane w umowy
17/2021/SSp/SZP. Niewątpliwie kara umowna została w tym sprawie naliczona i została
przez odwołującego zapłacona – okoliczność nie była sporna. Odwołujący nie pozostaje też
z RZI Kraków w sporze co do podstawy naliczenia kary tj. par. 10 ust. 1 pkt 1 lit. d umowy, a
więc z tytułu odstąpienia w całości lub części przez Sprzedawcę lub Kupującego z przyczyn
występujących po stronie Sprzedawcy. Tym samym również przesłanka odszkodowania
została odwołującemu wykazana. Jedynie na marginesie należy zauważyć, że kara umowna
może być zastrzeżona, nie jak w tym przypadku, w związku z nie wykonaniem lub
nienależytym wykonaniem istotnych elementów zamówienia tj. zwłoką w dostawie
przedmiotu zamówienia, przyczynami uzasadniającymi odstąpienie od umowy, wadami
przedmiotu umowy, ale
zdarza się, że jest powiązana z niewykonaniem świadczeń
ubocznych, obowiązków informacyjnych lub innych obowiązków nie wpływających w sposób
znaczący na ocenę prawidłowości wykonania zamówienia jako całości, w takich przypadkach
najczęściej Izba orzeka, że naliczenie (czy dalej idące uiszczenie) kary umownej może nie
świadczyć o znaczącym lub długotrwałym naruszaniu istotnych zobowiązań, co jednak nie
ma zastosowania w tym stanie faktycznym.
Wskazać należy za Komentarzem Prawo
Zamówień Publicznych. Komentarz wyd. II pod redakcją H. Nowaka, że przesłanka
wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy nie wymienia wśród koniecznych przesłanek jej
zastosowania wystąpienia szkody, a zatem nie trzeba jej wykazywać, choć może mieć ona
znaczenie dla oceny zaistnienia przesłanki znaczącego naruszenia zobowiązania (str. 414
Komentarza). W tej sprawie znaczące naruszenie zobowiązania potwierdził sam odwołujący
w piśmie z 29 listopada 2021 r. określając poziom niewykonania umowy na około 45%
wynagrodzenia umownego. Z tego względu Izba nie wzięła pod uwagę stanowiska
odwołującego o niewykazaniu przez zamawiającego powstania szkody u RZI Kraków. Mając
te wszystkie okoliczności na uwadze Izba uznała, że zamawiający nie naruszył zarzucanych
mu przepisów ustawy. Odnosząc się do powołanego orzeczenia TSUE z 14 stycznia 2021 r.
sygn. akt: C387/19, to Izbie orzeczenie to jest doskonale znane, jednak jego treść nie może
być wykorzystana na korzyść odwołującego, gdyż zgodnie z art. 555 ustawy Izba nie może
orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu, a odwołujący nie postawił
zarzutu zaniechania wezwania
odwołującego do udowodnienia zamawiającemu, że spełnia
przesłanki określone w art. 110 ust. 2 ustawy, w odwołaniu nie znalazło się w ogóle
odniesienie do treści tego przepisu mimo, że zamawiający powołał się nań w uzasadnieniu
odrzucenia oferty odwołującego. Brak było także żądania nakazania zamawiającemu
wezwania w trybie tego przepisu, co odwołujący mógł wywodzić z powołanego wyżej
orzeczenia TSUE.
Tym samym Izba nie była władna rozważyć, czy w tym przypadku taki
zarzut był dopuszczalny, czy uzyskałby aprobatę Izby, w świetle ustalonego stanu
faktycznego. Takie rozważania bowiem wykraczałyby poza granice postawionych przez
odwołującego zarzutów.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 17 ust. 2 przez dokonanie wyboru oferty
najkorzystniejszej niezgodnie z przepisami ustawy
Zarzut nie potwierdził się. Skoro Izba nie podzieliła zarzutów odwołującego przywracających
jego ofertę do postępowania, to również nie znalazła podstaw do uznania, że wybór ofert w
części I i II zamówienia był dokonany z naruszeniem przepisów ustawy.
Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 109 ust. 3 ustawy przez jego niezastosowanie
w sytuacji, w której wykluczenie wykonawcy jest w sposób oczywisty nieproporcjonalne
Zarzut nie potwierdził się. Przepis art. 109 ust. 3 ustawy pozostawia możliwość odstąpienia
od wykluczenia uznaniu zamawiającego. Zamawiający musi ocenić, czy rzeczywiście w
danych okolicznościach faktycznych można uznać, że wykluczenie jest nadmierną sankcją w
stosunku do okoliczności będących podstawą wykluczenia. Dla ustalenia proporcji sankcji
konieczne jest określenie, czy naruszenie zobowiązań było znaczące lub długotrwałe, lub
powtarzające się. Ustalenie , że naruszenie zobowiązań miało taki właśnie charakter w
ocenie Izb y wyklucza po stronie zamawiającego możliwość skorzystania skutecznie z tego
przepisu. W tej sprawie
sam odwołujący uznawał, że nie wykonał zamówienia w ok. 45 %, co
w ocenie Izby
świadczy o znaczącym naruszeniu zobowiązań odwołującego. Tym samym nie
można uznać sankcji wykluczenia za nieproporcjonalną. Wysokość kary nie ma tu aż tak
istotnego znaczenia, bo najistotniejszy jest poziom niewykonania obowiązków umownych
przez odwołującego. Z tego względu Izba nie dopatrzyła się naruszenia przez
zamawiającego art. 109 ust. 3 ustawy.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i 575 ustawy, tj.
stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem postanowień Rozporządzenia Preze-
sa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławcze-
go, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z dnia 30 grud-
nia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437) na podstawie par. 8 ust. 2 zd. 1 cyt. rozporządzenia
obciążając kosztami uiszczonego wpisu odwołującego oraz zasądzając od odwołującego na
rzecz zamawiającego zwrot kosztów wydatków pełnomocnika na podstawie złożonej faktury.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący:……………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 3393/22 z dnia 2023-12-30
- Sygn. akt KIO 3293/23 z dnia 2023-11-21
- Sygn. akt KIO 3130/23, KIO 3164/23 z dnia 2023-11-17
- Sygn. akt KIO 3159/23 z dnia 2023-11-13
- Sygn. akt KIO 3191/23 z dnia 2023-11-09